Gram okt 2016 def by NVRD

JAARGANG 107 | NUMMER

GRAM VAKBLAD VAN DE

Oktober 2016

Composteren en milieubelasting

Burgers steeds vaker betrokken bij beheer openbare ruimte

Minder zwerfafval dankzij bebording Afvalkok Werry van Leeuwen gooit niets weg

Acht miljoen oude autobanden inzamelen per jaar... …dat zijn alle ingeleverde gebruikte personenwagenbanden in Nederland …dat is gelijk aan de oppervlakte van 400 voetbalvelden

…op milieuverantwoorde wijze verwerkt …dit levert 32 miljoen kilo hoogwaardige grondstoffen …dit betekent bijna 60.000 ton minder CO2-uitstoot …daarmee besparen we CO2 gelijk aan de emissie van 400 miljoen autokilometers (10.000 keer de aardbol rond) of de aanplant van 400.000 nieuwe bomen

Inzamelen oude banden. Voor een schoner milieu. Alle gebruikte autobanden worden in Nederland door RecyBEM ingezameld en op een milieuverantwoorde wijze verwerkt. RecyBEM is een initiatief van uw bandenleverancier. Het RecyBEM-systeem is door het ministerie van I&M algemeen verbindend verklaard (AVV). Hierdoor heeft RecyBEM kracht van wet.

www.bandenmilieu.nl

Oude banden, nieuw leven.

inhoudsopgave

Vakblad van de NVRD

Hoe doen zij dat? Deze maand: zwerfafvalprojecten voor scholieren 6

Veel scholen hebben speciale zwerfafvalprojecten zoals het onderhouden van snoeproutes. Hoe worden de projecten georganiseerd, wat zijn de resultaten en hebben de scholen tips voor andere gemeenten?

Zwerfafval bij op- en afritten onderzocht 10

Op- en afritten van de snelwegen zijn geliefde plekken om iets uit het autoraampje te gooien. Sommige van deze bermen zijn dan ook flink vervuild met zwerfafval. Gemeente Schoon heeft onderzoek laten doen naar de mate van vervuiling én naar de mogelijke oplossingen.

Schoonbeleving is steeds belangrijker 12

“Hoe schoon iets is, heeft effect op hoe iemand de omgeving beleeft. Maar de relatie tussen die twee is niet zo lineair als men denkt. Bij beleving spelen meer factoren een rol”, zegt adviseur Kees Keizer, die samen met Peter van Welsum onderzocht welk effect de aanwezigheid van zwerfafval heeft op de beleving van de openbare ruimte door gebruikers.

Nieuw eigenaarschap in de openbare ruimte 14

De nieuwe actieve rol van bewoners is geen tijdelijke hype. De mate waarop burgers zijn betrokken is sinds halverwege de vorige eeuw steeds intensiever geworden, van enkel inspraak tot zelfbeheer.

05 Bezem 08 Snoeproutes, wie zoet is, krijgt lekkers 16 ‘Afvalkok’ Werry van Leeuwen: kookles voor iedereen 19 Amsterdam haalt alles uit de kast, een interview met Albert van Winden 21 NVRD nieuws 21 Column Olaf Prinsen 22 Van afval naar methanol Foto voorplaat: Phil Nijhuis, Hollandse Hoogte

24 ReBlend maakt kleding uit afgedankt textiel en petflessen 27 Branchenieuws 30 Agenda en colofon 31 CloseUp

Lees verder op pag. 16

GRAM | oktober 2016

Enthousiast aan de slag om afval te scheiden! Hoe kan je nu makkelijk en ef�iciënt binnenshuis afval scheiden zonder dat je hiervoor allerhande afvalzakken, dozen, bakken of andere separate systemen nodig hebt en dit zo weinig mogelijk ruimte in beslag neemt? Dan is BinBang de oplossing voor de burger!

De �in een gemak voor iedere bewoner: - Geschikt voor alle afvalstromen - Past in iedere ruimte - Stapelbaar - Opdeelbaar in 2 gelijke compartimenten - Voorzien van hendel (4 functies) - Geschikt voor alle afvalzakken - Modulair systeem De Bin is vervaardigd uit 100% gerecycled materiaal, kan zowel binnen als buiten gebruikt worden en is zeer makkelijk in onderhoud. Daarnaast neemt deze zeer weinig ruimte in beslag en is speciaal ontwikkeld om makkelijk afval te scheiden. Voor een extra afvalfractie kan de bak opgedeeld worden in 2 gelijke compartimenten of een extra box bijgeplaatst worden.

Bang laat bewoners gemotiveerd en actief aan de slag gaan met afvalscheiding:

• Eenduidige informatievoorziening, van keuken tot container; • Innovatieve communicatietools en challenges, zoals de 100-100-100 challenge; • Doelgroep identi�icatie en maataanpak per regio of stad; • Presentaties en workshops voor scholen, bedrijven, steden en gemeenten. BinBang is dé start om de bewustwording van afvalscheiding te vergroten. We vinden het zonde dat er te veel grondstoffen verdwijnen in de verbrandingsoven. Duurzaam gedrag moet makkelijk zijn voor iedereen. De Bin helpt je om afval makkelijk te scheiden, maar samen kunnen we nog meer impact maken. We zetten een beweging in gang waarmee we gezamenlijk grondstoffen sparen en zo impact creëren. Dit noemen we de Bang! Laat je inspireren en doe mee!

Dit initiatief is tot stand gekomen tussen Bin Bang en Plastic Omnium. Samen zorgen wij voor schonere afvalstromen en een verhoogde bewonersparticipatie maar denken wij ook graag mee met u over de mogelijkheden binnen jouw stad, gemeente, school of bedrijf. Wenst u meer informatie? Neem dan vrijblijvend contact met ons op. Plastic Omnium BV - Beneluxstraat 4 - 6014 CC Ittervoort - Nederland Tel: 0800 54 25 055 / Fax: 0800 54 25 033 www.plasticomnium.nl E-mail: poinfo@plasticomnium.com

BEZEM Ik en de rest Als Bezem hoor je van alles, vaak ben je het luisterend oor in de buurt. Soms ook de vertegenwoordiger van alles wat niet deugd, de overheid voorop. Heel soms ben je gewoon op de verkeerde tijd op de verkeerde plaats. Althans dat vinden sommigen als ik even het verkeer ophoud om een prullenbak te legen. “Pleurt op” is nog een hele nette versie van de verwensingen die ik mag aanhoren. De Nederlandse taal is zeker aan de scheldende kant de afgelopen jaren sterk uitgebreid, en dat is geen compliment. Hoe vaak dit gebeurt? Weinig, maar de impact is wel groot. Ervaring helpt, maar heelt niet altijd. Als ik aan het werk ben, ben ik er meestal niet, word ik genegeerd, en dat is prima. Ik doe, net als vele anderen gewoon mijn werk. Het lijkt alleen of die ‘anderen’ meer en meer eigen werelden aan het vormen zijn. Eigen planeten met elk hun eigen zwaartekracht. De grens tussen ‘ik’ en ‘de rest’ wordt steeds groter. ‘Ik’ ben het middelpunt en de rest draait daaromheen, moet naar mij toe. Vloggen is daar een mooi voorbeeld van. Hadden we eerst nog reallife soaps op tv (waar je op de bank met de familie naar keek), nu heeft alles zich verplaatst naar het internet en kun je kiezen uit een eindeloze reeks filmpjes die inzicht geven in het leven van iemand (en die worden bekeken door kids achter een computer in een eigen kamer). Al dan niet gesponsord door een

specifiek merk. Want ja, je wilt er wel wat aan verdienen. Filmpjes van soms maar zeven seconden. De aandachtsspanne van de tegenwoordige jeugd is abominabel. Alles moet sneller en heftiger. Nu, niet straks. ‘Aandacht maakt alles mooier’ laat een grenen houtwerkbedrijf uit Zweden ons weten. Ja, zolang die aandacht maar over jezelf gaat en op jou gericht is. Ik kom veel buiten en hoor veel. Ik ben van de oude stempel, ik ontken het niet. De norm was dat je iets met en voor een ander doet. Nu moeten we daar NLdoet voor oprichten en mensen uitdagen mee te doen. Tuurlijk, er zijn pareltjes, mensen die gewoon hun stoepje vegen en de onderhoudsmensen koffie aanbieden. Ik kijk om mij heen en zie de bomen van kleur verschieten, druilerige vlagen brengen natte kou. De herfst heeft zich gemeld. Wie het wil zien kan eindeloos genieten van al het moois dat de natuur tentoonspreidt. Mijmerend loop ik door en veeg een plein. Ik hoop dat meer mensen het kunnen zien.

GRAM | oktober 2016

Hoe doen zij dat? Tekst: Hetty Dekkers

Deze maand:

zwerfafvalprojecten voor scholieren wijs, waar ik zelf lesgeef, onderhou-

cipline, afspraken maken, samenwer-

den bovendien bepaalde grachten en

ken. De verplichte maatschappelijke

vijvers. Daar hebben we een speciaal

stages zijn afgeschaft, maar wij gaan

bootje voor, om het zwerfafval uit het

hier gewoon mee door. Heel nuttig.

water te vissen. Die actie noemen we

Tjisse Oosterhof

Groene Soep en het gaat hierbij om

Resultaten?

jongeren met leer- of gedragsproble-

Leeuwarden wordt er zichtbaar scho-

men. De gemeente Leeuwarden zorgt

ner van. En leerlingen worden zich

meestal voor de materialen en andere

meer bewust van zwerfafval. Ze mer-

voorzieningen. In het stadhuis reiken

ken dat iemand het ook weer op moet

ze jaarlijks een Gouden Grijper uit, een

ruimen, als je wat laat vallen op straat.

prijs voor het beste zwerfafvalproject

Bovendien zie je waar hun talenten

in de gemeente. Die prijs winnen onze

liggen, de een kan goed organiseren,

leerlingen meestal.

de ander neemt wat minder initiatief. Laatst was ik met een leerling op pad

docent en coördinator zwerfafvalprojecten scholengemeenschap Piter Jelles in Leeuwar-

Waarom?

die een Marsje stond te eten. Hij keek

den (ca 6500 leerlingen).

Jaren terug was ik betrokken bij een

me even veelbetekenend aan en ik zag

Contact: toosterhof@pj.nl

project in een wijk in Leeuwarden die

hem denken “zal ik het papiertje op

bekend staat als de armste wijk van

straat gooien of toch maar niet”. Dat

Welke projecten lopen er?

Nederland. Samen met leerlingen ben

soort kleine dingetjes, daar merk je het

We hebben meerdere projecten, al

ik daar toen een soort klussenbedrijf

aan. We gaan ook weleens op excur-

sinds acht jaar. Soms komt er een bij,

gestart, met meetingpoint en schoon-

sie naar een afvalverwerkingsbedrijf.

soms valt er een af. Wat we momenteel

maakactiviteiten. Dat sloeg goed aan,

Al deze projecten samen zorgen voor

doen is de snoeproutes onderhouden.

bewoners waren dankbaar en gaven

meer realiteitsbesef.

We hebben als scholengemeenschap

veel complimentjes. Dat motiveerde de

zes vestigingen in Leeuwarden, in elke

leerlingen enorm. In die tijd legde ik de

Tips?

wijk houden leerlingen van de betref-

nodige contacten bij de gemeente en bij

Zorg voor een goed netwerk en overleg

fende vestiging dagelijks de snoep-

Omrin, daar vloeiden andere projecten

regelmatig met elkaar. Zodat je elkaar

routes schoon. Leerlingen rapen per

uit voort. Een school is heel geschikt

versterkt, in plaats van voor de voeten

toerbeurt het afval op dat daar ligt.

om zwerfafval op te laten ruimen. Wij

loopt met verschillende acties. Niets is

Verder doen we mee aan jaarlijkse

hebben 6000 à 7000 leerlingen, die ha-

zo frustrerend als met je jongens door

schoonmaakacties in de wijk en de

ken niet af zoals vrijwilligers weleens

een straat lopen en zien dat een ander

stad. Leerlingen van het praktijkonder-

doen. En ze leren ervan, zoals werkdis-

je nét voor is geweest.

Leerlingen van scholengemeenschap

Karin Fakkert,

Piter Jelles in Leeu-

beleidsmedewerker afvalstoffen gemeente

warden steken de

Almelo. Contact: k.fakkert@almelo.nl

handen uit te mouwen om de omgeving

Welke projecten lopen er?

schoon en netjes

Wij zijn in september begonnen met de

te houden.

Waste Battle, op drie basisscholen en één middelbare. Op die laatste doet de onderbouw mee. De leerlingen vormen groepjes en gaan eerst bekijken wat het

GRAM | oktober 2016

probleem is. Waar ligt veel zwerfafval en hoe komt dat? Daarvoor interviewen ze mensen op straat. Vervolgens gaan ze een oplossing bedenken voor het probleem. Het beste idee wint straks

Margriet Krul

Co de Klein

de Waste Battle en dat idee gaat ook

technisch medewerker beheer

hoofd facilitaire dienst scholengemeenschap

daadwerkelijk uitgevoerd worden. Be-

openbare ruimte gemeente Houten.

de Heemlanden (1650 leerlingen)

drijven, waaronder de plaatselijke

Contact: gemeentehuis@houten.nl

McDonald's en Dumucon (producent van plastic flesjes), sponseren de uit-

Welke projecten lopen er?

wonenden. Dit jaar verlengen we het

voering van dat winnende idee.

MK: We hebben zwerfafvalprojecten op

convenant weer, want het werkt fantas-

drie verschillende scholen in onze ge-

tisch.

Waarom?

meente. Het project op De Heemlanden

Als gemeente zijn we altijd al bezig

is het grootst. En het meest succesvol.

Resultaten?

met zwerfafval. Dankzij de vergoeding

CdeK: We hebben van de gemeente bui-

CdeK: Leveranciers die hier komen, ge-

van Nedvang kunnen we dit soort initi-

tenroutes geadopteerd, dat wil zeggen

loven soms niet dat ze op een school

atieven ondersteunen. De Waste Battle

de weg naar de winkels en het station.

zijn. Zo netjes ziet het eruit. Je zou hier

is een leuk project, waarin de scholen

De gemeente heeft daar extra prullen-

trouwreportages kunnen maken, zo

strijden tegen elkaar en dus op een po-

bakken neergezet. De leerlingen hou-

schoon is het nu.

sitieve manier uitgedaagd worden. Het

den die routes zelf schoon. In het begin

MK: Het is echt kraakhelder, in en rond

project is gericht op gedragsverande-

van het nieuwe schooljaar lopen er nog

de school. Ook bij de winkels en het

ring en het voorkomen van zwerfval,

een paar buitenconciërges mee, en er

station ligt vrijwel niets meer, de leer-

dat spreekt ons meer aan dan opruim-

is wel corvee, maar het meeste doen ze

lingen ruimen alles op. De school is

acties.

eigenlijk zelf, uit eigen beweging. Alle

echt bij de brugklassers begonnen, zo-

brugklassers die hier nieuw op school

doende heb je nu een hele schoolgene-

Resultaten?

komen, krijgen uitleg en instructies

ratie bereikt. Iedereen doet mee.

Wij zijn pas net gestart, in november is

van de buitenconciërges. Op het brug-

CdeK: Je moet wel bij de brugklassers

de verkiezing van het winnende idee.

klaskamp krijgen ze via een spel de

beginnen inderdaad. Bij 4havo werkt

Maar je merkt nu al dat er leuke initi-

opdracht hun omgeving schoon te hou-

dat niet meer. Onze brugklassers krij-

atieven ontstaan. Eén groepje had bij-

den en in de lessen is er veel aandacht

gen precies te horen wat wel en wat

voorbeeld gemerkt dat Pokémonjagers

voor afval. Ook hangen er posters op

niet kan, daar steken we veel ener-

slecht opletten waar ze hun afval laten.

school en hebben we tegelasbakken

gie in. We hebben ook lessen waarbij

Die zijn te druk met zoeken. Het groep-

liggen voor oudere vwo’ers die mogen

de leerlingen kunst maken van afval

je gaat daar een oplossing voor beden-

roken. Alle maatregelen samen maken

en waar ze te horen krijgen hoe lang

ken, zoals een ludieke afvalbak of iets

dat de leerlingen elkaar aanspreken op

zwerfafval blijft liggen voordat het ver-

anders. In Zwolle en Sneek hebben ze

hun gedrag.

gaat. Je merkt nu dat de leerlingen het zelf ook prettig vinden, zo’n schone

de Waste Battle ook gedaan en daar bleek dat de kinderen erg enthousiast

Waarom?

omgeving. Je ziet de resultaten en daar

waren. Ze worden zich bewuster van

MK: Mijn eigen zoon wilde tien jaar ge-

wordt iedereen enthousiast van.

hun omgeving en beseffen dat ze zelf

leden niet naar deze school omdat het

ook weleens iets weggooien op straat.

er zo’n bende was.

Tips?

CdeK: Dat was toen best wel heftig

MK: Zorg dat je met gemotiveerd perso-

Tips?

inderdaad. Doordat er functies ver-

neel werkt. Co heeft er echt zijn schou-

Probeer bij dit soort projecten meer te

schoven zijn, konden we het probleem

ders onder gezet, samen met zijn col-

focussen op preventie dan op oprui-

aanpakken. Mijn collega’s en ik vonden

lega’s.

men. Honderd procent voorkomen kun

het belangrijk dat het er netjes uitzag.

CdeK: Je moet het inderdaad samen

je zwerfafval nooit, daar geloof ik niet

In 2012 zijn we officieel gestart, door

doen. Wij hebben twee dames in de

in, maar de effecten zijn groter als je

middel van een convenant met de ge-

aula, van de catering, die zorgen ook

mensen zover krijgt hun gedrag aan te

meente.

dat het netjes blijft. Je moet echt alle-

passen. Gedragsverandering gaat een

MK: Dat convenant hebben we groots

maal dezelfde kant op kijken, als per-

stapje verder dan bewustwording, dus

aangepakt, met ook externe partijen

soneel, anders lukt het niet.

daar moet je voor gaan.

erbij zoals sportverenigingen en om-

GRAM | oktober 2016

SNOEPROUTES ONDER DE AANDACHT VAN SCHOLEN

Wie zoet is krijgt lekkers, Het nieuwe schooljaar is alweer een tijdje aan de gang. Dagelijks begeven massa’s scholieren zich te voet en op de fiets op straat, op weg naar school. En dat betekent voor veel gemeenten extra werk aan de winkel. Soms dagelijks moeten zij extra menskracht in de vorm van veegploegen op pad sturen om het zwerfvuil op te ruimen dat de pubers verspreiden op de zogeheten snoeproutes.

De dagelijkse route van de school en openbaar ver-

met een convenant tussen gemeente, vijf middel-

voer-locatie naar de supermarkt of snackbar ligt op

bare scholen en vier supermarkten de vervuiling van

veel plaatsen bezaaid met verpakkingsafval dat ach-

snoeproutes een halt toe te roepen. In de intentiever-

teloos op straat wordt gesmeten door de scholieren.

klaring nemen alle partijen een takenpakket voor hun

De snoeproute mag je vrij letterlijk nemen, en het is

rekening. “Iedereen verricht naar draagkracht inspan-

een beweeglijk fenomeen waarop het lastig is vat te

ningen om de snoeproutes schoner te krijgen”, zegt

krijgen. Er zijn gevallen bekend dat een route zich

Surdar Truyens, projectleider Schoon op de afdeling

verlegt wanneer een snackbar sluit of een supermarkt

beheer openbare ruimte van Stadsdeel Oost in Am-

verhuist. Het onnadenkend gedrag van de scholieren

sterdam.

kost de gemeenten geld, wekt ergernis bij bewoners die langs de snoeproute wonen en geeft irritatie bij

Prikacties

de supermarkten die als gevolg van een vervuilde

De inspanningen van de gemeente en de supermark-

omgeving vrezen dat hun clientèle terugloopt. In Am-

ten zijn tamelijk voor de hand liggend. Het stadsdeel

sterdam probeert stadsdeel Oost sinds dit voorjaar

zorgt voor voldoende prullenbakken in de openbare ruimte, en vooral dat ze op tijd worden geleegd. “We geven ook intensief voorlichting op scholen, laten leerlingen het nut van afvalscheiding zien en rekenen voor hoeveel het kost om zwerfvuil op te ruimen”, vertelt Surdar Truyens. “Ze zijn verbaasd als we laten zien dat meeuwen en kraaien een verkeerd aangeboden plastic zak kapot pikken waarna veel zwerfafval ontstaat.” Ook de winkels doen een duit in het zakje. Ze plaatsten extra bakken met de bekende Nederland Schoonlogo’s. “Ze zetten zelf personeel in tijdens de prikacties van de scholieren om te laten zien dat een schone omgeving hen aan het hart gaat. Supermarkt Vomar heeft in Amsterdam-Oost zelfs een containerparkje geadopteerd. Het personeel houdt het schoon. We werken aan een poster met alle logo’s van de winkels en deelnemende partijen. Die komen in de winkels te hangen.” De scholen op hun beurt besteden ook meer aandacht aan afval dan voorheen. Soms gebeurt dat in projectweken waar lessen als biologie, maatschappij, scheikunde en aardrijkskunde in het teken staan van afval. “Op het VMBO is er in de praktijklessen aandacht voor afval.” Op alle scholen worden leerlingen ook tijdens prikacties met grijpers de straat op gestuurd om zelf zwerfafval op te ruimen. “Dat is nadrukkelijk niet als straf bedoeld”, aldus Truyens. De betrokkenheid bij het Leerlingen van het Pieter Nieuwland College op pad om zwerfafval te prikken.

GRAM | oktober 2016

Jongeren prikkelen met een beloning gaat eruit, in de lucht, op de grond, in de zee, het gaat met de stroming mee, don’t, don’t, don’t do it like this.’ En dan was er nog de zogeheten plastic battle tussen de leerlingen van het Montessori College. Onder het motto ‘schoonhouden is simpel’ gingen twee locaties op de Polderweg, P1 en P3, de strijd met elkaar aan wie het meeste afval kon verzamelen. P3 won nipt met zegge en schrijven één volle zak meer dan P1. Namens P3 nam conciërge Fons Hermsen de beker in ontvangst, omringd door de kunstwerken die de leerlingen maakten van plasticafval (zie foto). Truyens: “Al met al is er in een maand tijd de respectabele hoeveelheid van 380 kilo plastic afval door de school ingezameld. Dat staat gelijk aan 988 kg CO2. We zijn trots op de kids van het Montessori College Oost.” De vijf scholen vaardigen elk twee scholieren af die samen een denktank vormen die hopelijk nog meer frisse ideeën opleveren. Ze kwamen al met het idee van een quiz in de vorm van een app, waarbij meteen de juiste antwoorden op de vragen worden bijgeleProjectleider Schoon Surdar Truijens en conciërge Fon Hermsen.

verd. Het zijn vooral kinderen van de onderbouw die op

schoonhouden van de straat gaat echter niet vanzelf.

deze manier worden benaderd. De bovenbouw heeft

“Jongeren blijken het aantrekken van de verplichte

het te druk. “Elke leeftijdsgroep vergt weer een aparte

oranje hesjes toch als stigmatiserend te beschouwen.

aanpak. Brugklassers krijg je wel gemakkelijk aan de

Ze associëren het dragen van zo’n hesje met mensen

slag met de prikacties, maar zij worden uitgelachen

die een achterstand hebben tot de arbeidsmarkt of

door scholieren van de tweede en derde klas. Zo-

veroordeeld zijn tot het verrichten van een taakstraf.

dra de brugklassers zelf overgaan naar een volgend

De peer pressure onder pubers is enorm.”

jaar, lachen zij de nieuwe brugklassers weer uit.” Het

Meer respons komt er van de scholieren wanneer zij

stadsdeel piekert wel op een vervolgactie om de in de

bijvoorbeeld via kunst met zwerfafval in aanraking

onderbouw geraakte emoties over zwerfafval te her-

komen. De Amsterdamse kunstenaar Peter Smith

halen in de bovenbouw. Volgens Truyens is het dui-

geeft daartoe op aanstekelijke wijze les over onder

delijk dat scholieren hun gedrag níét veranderen op

meer plasticsoep en laat scholieren zijn van plastic

basis van kennis. “Je moet ze weten te prikkelen met

zwerfafval gemaakt kunstwerk ‘Plastic Madonna’ zien.

een beloning, bijvoorbeeld in de opname van de rap

Dat beeld is gemaakt van 100 duizend ingezamelde

of een beker voor de plastic battle.”

flesjes die zijn vershredderd en in juni dit jaar in Rio

Het is nog te vroeg om te melden dat het convenant

de Janeiro onthuld. “Peter Smith zette de scholieren

over de snoeproutes succesvol is, zegt Surdar Truy-

van de vijf scholen aan tot het maken van kunst uit

ens. “We hebben voor de start een nulmeting gedaan

plastic en ook de zogeheten ‘afval art workshops’ wa-

en doen in oktober de eerste meting. Dus harde re-

ren een succes”, zegt Truyens.

sultaten kan ik helaas niet geven. Wel is de intentie bij alle partijen aanwezig en staat zwerfafval op de

Trash, trash, don’t do it like this

snoeproutes hoger op de agenda van de scholen en

En er kwamen meer creatieve vormen los. Met rapper

de leerlingen. Educatie is in ontwikkeling aan de Am-

en docent Wenner Regales maakten de scholieren van

sterdamse scholen.”

het Pieter Nieuwland College een aanstekelijke rap. ‘Trash, trash, don’t do it like this’, het gaat erin, het

Tekst: René Didde

Filmpje plastic battle: https://www.youtube.com/watch?v=TCFwIjk985M&feature=youtu.be Filmpje rap: https://youtu.be/j6IXwJ1sPtw

GRAM | oktober 2016

Zwerfafval bij op- en afritten onderzocht Op- en afritten van de snelwegen zijn geliefde plekken om iets uit het autoraampje te gooien. Sommige van deze bermen zijn dan ook flink vervuild met zwerfafval. Gemeente Schoon heeft onderzoek laten doen naar de mate van vervuiling én naar mogelijke oplossingen. Speciale verkeersborden langs de op- en afritten lijken goed te helpen.

Frederieke Knopperts werkt als adviseur van Rijks-

lag genoeg; op sommige locaties werden meer dan

waterstaat voor het onafhankelijke kenniscentrum

duizend stuks flesjes, koffiebekers, chipszakken en-

voor zwerfafval, Gemeente Schoon. Zij was een van

zovoort gevonden. De studenten ontdekten daarbij

de begeleiders van het onderzoek, dat begin dit jaar

dat de omgeving sterk van invloed is op de mate van

uitgevoerd is door studenten van de Radboud Univer-

vervuiling. Knopperts: “Het bleek dat de inrichting van

siteit in Nijmegen. "Bij Rijkswaterstaat zien we dat er

de weg belangrijk is. Bermen die er strak en netjes ge-

op bepaalde plekken veel zwerfafval vrijkomt langs

maaid uitzien, of juist heel natuurlijk, met veel bloe-

op- en afritten van de snelwegen", zegt zij. "We la-

men bijvoorbeeld, trekken minder zwerfafval aan. Bij

ten dat regelmatig opruimen, maar we zochten naar

Asten was sprake van een anonieme omgeving, met

maatregelen die het gedrag van automobilisten beïn-

veel bomen. Die trekt juist vervuiling aan, mensen wa-

vloeden zodat er minder zwerfafval ontstaat. Op- en

nen zich onbespied.”

afritten zijn plekken waar gemakkelijk iets weggegooid wordt. De automobilist staat daar te wachten of

Voor elke locatie bedachten de studenten een speci-

rijdt langzaam, hij is met andere dingen bezig en mis-

fiek verkeersbord om automobilisten te bewegen hun

schien een beetje chagrijnig vanwege file.” De studen-

afval bij zich te houden. Bij Asten plaatsten ze bij-

ten interviewden 400 weggebruikers. Ze probeerden

voorbeeld een bord met spiedende ogen. Dat leverde

te achterhalen welke weggebruikers vervuilen, welke

maar liefst een daling op van 65 procent zwerfafval.

soorten afval zij uit de auto gooien en waarom, en hoe

Het bord met een kind dat zegt: "Ik heb geleerd dat af-

zij denken over vervuiling van de bermen.

val in de prullenbak hoort", werkte nóg beter. Volgens de onderzoekers doet deze boodschap een appèl op

Nette bermen

het verantwoordelijkheidsgevoel van de volwassene.

De gemeenten Asten, Hoogeveen en Wijchen lieten

‘Hij wordt er mee in een verzorgende rol geplaatst’,

hun op- en afritten onderzoeken op zwerfafval. Er

aldus de onderzoekers. Andere borden kozen weer

GRAM | oktober 2016

een andere invalshoek, zoals een boodschap van de gemeente, ‘Bedankt voor het schoonhouden van de berm’, die autoriteit uit moest stralen. Spandoeken met ‘Hier worden bloemrijke bermen aangeplant’ deden een beroep op het natuurgevoel van de weggebruiker. Minder zwerfafval Welke borden ook werden geplaatst, de resultaten waren duidelijk zichtbaar. Gemiddeld was er sprake van de helft minder zwerfafval. Volgens Knopperts biedt het onderzoek voldoende aanknopingspunten voor vervolgbeleid. “Dit waren natuurlijk hotspot-locaties, waar erg veel zwerfafval lag. Dat is niet per sé representatief voor heel Nederland, maar we kunnen er veel mee. Het geeft een goede indicatie van hoe je het gedrag van verkeersdeelnemers positief kunt beïnvloeden." Om het probleem structureel op te lossen, is volgens Knopperts onder andere meer samenwerking nodig. “Voor veel gemeenten is de op- en afrit het eerste wat mensen zien van hun gemeente, een soort visitekaartje dus. Maar het beheer van die weggedeelten

Begin volgend jaar, op 26 januari, organiseert Ge-

ligt bij Rijkswaterstaat, en op sommige plaatsen bij de

meente Schoon een netwerkdag in Den Bosch. Deze

provincie. Het zijn grensgebieden, waardoor niemand

dag is speciaal voor gemeenten en wegbeheerders,

zich verantwoordelijk voelt voor het geheel. Als blijkt

met de nieuwste onderzoeken, resultaten en inzich-

dat ergens veel verpakkingen liggen van een bepaald

ten op het programma. Voor meer info over deze net-

fastfoodrestaurant of tankstation in de buurt, zou je

werkdag: frederieke.knopperts@rws.nl. Voor meer in-

ook met die bedrijven kunnen gaan praten. De ver-

formatie over het onderzoek: mdessenes@gmail.com

schillende partijen zullen dus goed moeten samenwerken”.

Tekst: Hetty Dekkers

GRAM | oktober 2016

Schoonbeleving is steeds belangrijker “Gemeenten kunnen hun veegwagens het beste erop uit sturen als het druk op straat is. En gemeenten die de openbare ruimte voor slechts een deel schoonmaken, kunnen beter een tandje bijschakelen. Tenminste, als ze tevreden inwoners willen.” Het is een greep uit een reeks van opvallende aanbevelingen van onderzoeker Kees Keizer en BOR-expert Peter van Welsem. In opdracht van NederlandSchoon onderzochten ze de relatie tussen zwerfafval en beleving van de openbare ruimte. “Hoe schoon iets is, heeft effect op hoe iemand de omgeving beleeft.

bovenal een indicatie dat andere gebruikers van de

Maar de relatie tussen die twee is niet zo lineair als men denkt. Bij

openbare ruimte blijkbaar lak hebben aan de regels.

beleving spelen meer factoren een rol”, zegt Kees Keizer, die naast ad-

En dat heeft ook weer een negatief effect op het ge-

viseur ook onderzoeker is bij de faculteit Gedrags- en Maatschappij-

voel van veiligheid.”

wetenschappen van de Rijkuniversiteit Groningen. Keizer werd samen met adviseur beheer openbare ruimte Peter van Welsum gevraagd

Wanneer tevreden?

om in kaart te brengen welk effect de aanwezigheid van zwerfafval

Na een serie interviews met gemeenten in heel Neder-

heeft op de beleving van de openbare ruimte door gebruikers. “Op

land bepaalden de onderzoekers aan welke informatie

basis van tien jaar onderzoek weten we dat zwerfafval, in de beleving

behoefte was. “Gemeenten wilden vooral weten wan-

van mensen, meer is dan stukjes die op straat liggen. Zwerfafval is

neer burgers iets als schoon ervaren en wanneer niet. En op welk punt mensen tevreden zijn. En of dat punt verschilt per omgeving.” Onder andere met die vragen op zak gingen de onderzoekers de straat op. Om te achterhalen bij welke situatie inwoners tevreden zijn over de reinigingsinspanningen van de gemeente, lieten Keizer en Van Welsem een serie foto’s zien aan passanten. “Dat waren foto’s van verschillende locaties waar in toenemende mate zwerfafval op de grond ligt. Mensen konden aangeven bij welke situatie ze tevreden zouden zijn. Het blijkt dat als er tussen een en drie stuks afval op de grond ligt, mensen tevreden zijn. Pas tussen zes en negen stuks zijn ze echt ontevreden.” Een ander aspect dat de wetenschappers onder de loep namen, is het effect van betrokkenheid van burgers, ondernemers of gemeente bij het schoonhouden van de straat. “We wilden weten of die betrokkenheid een goede voorspeller is voor de schoonbeleving van mensen”, zegt Keizer. “Wat blijkt, is dat de mate waarin mensen de gemeente als betrokken ervaren een goede voorspeller is van hoe schoon en prettig men de betreffende buurt vindt. Hoe betrokken men ondernemers en andere burgers vindt, voorspelt hoe prettig mensen de buurt vinden.” Borden De onderzoekers hebben ook gekeken of de beleving verbetert als er een bord in het gebied staat met de tekst dat burgers of ondernemers de omgeving

GRAM | oktober 2016

“Het blijkt dat als er tussen één en drie stuks afval op de grond ligt, mensen tevreden zijn. Pas tussen zes en negen stuks zijn ze echt ontevreden.”

schoonhouden. “Dit simpele bord bleek een positief effect te hebben op hoe prettig men de betreffende buurt vindt. We hebben hetzelfde gedaan, maar dan met de mededeling dat de gemeente de openbare ruimte onderhoudt. En dat had juist een negatief effect. Het lijkt erop dat mensen sceptischer en kritischer worden van een dergelijke boodschap. Mogelijk verwachten mensen meer van een gemeente.” Een andere bevinding van het onderzoek is dat het onder de aandacht brengen van schoonmakende

NederlandSchoon doet dit en volgend jaar samen met Gemeente

burgers en ondernemers een negatief effect heeft op

Schoon en de NVRD uitgebreid onderzoek naar de relatie tussen de

de mate waarin men de gemeente als betrokken er-

hoeveelheid zwerfvuil op straat en de beleving van de omgeving.

vaart. “Mensen denken wellicht dat een gemeente laks

Daarnaast komt er ook onderzoek naar zaken zoals de betrokken-

is door het reinigen van de omgeving aan burgers en

heid van burgers in wijken waar bewoners vaak verhuizen, zoge-

ondernemers over te laten. Gegeven dat de participe-

heten wisselwijken. Verder wordt er gewerkt aan een protocol met

rende ondernemer en burger veel positieve effecten

regels voor het meten van gedragsverandering en een richtlijn voor

heeft op de schoonbeleving, is het voor een gemeente

gedrag in de buitenruimte. Ook afzonderlijke gemeenten zijn in toe-

dus zaak om op de een of andere manier ook duidelijk

nemende mate bezig met de beleving van de openbare ruimte door

te maken dat ze wel betrokken is. Bijvoorbeeld door

inwoners. Volgens Kees Keizer doen ze dat onder meer door regel-

zichtbaar te faciliteren.”

matig tevredenheid van burgers te monitoren. “En je ziet dat er al een verschuiving aan de gang is. Dat er al meer rekening gehouden

Het onderzoek van Nederland Schoon opgezet door

wordt met beleving. Onderaannemers worden bijvoorbeeld steeds

Kees Keizer en Peter van Welsum heeft inmiddels veel

vaker afgerekend op de beleving van de burger. En gemeenten moni-

positieve reacties gekregen. “We hebben de resultaten

toren die tevredenheid ook steeds meer.” In de gemeente Rijswijk bij-

gepresenteerd tijdens een netwerkbijeenkomst. Daar

voorbeeld worden binnen het project ‘Heel gewoon, Rijswijk schoon’

hebben we ook andere partijen bij uitgenodigd om zo

sinds maart vragenlijsten onder inwoners verspreid met vragen over

het lerend vermogen te vergroten. Nu zijn we bezig

de leefomgeving en hoe schoon die wordt ervaren. Daarmee wil Rijs-

om een kennisbasis te bouwen met resultaten van ge-

wijk in kaart brengen waar de plekken zijn die door bewoners als

meenten en andere partijen.”

het minst schoon worden ervaren. Bovendien worden bewoners opgeroepen om mee te denken over de beste manier om de gemeente

Tekst: Sander Wageman

schoon te houden.

GRAM | oktober 2016

Nieuw eigenaarschap in de openbare ruimte De laatste tijd verschijnen er regelmatig nieuwsberichten waaruit blijkt dat bewoners steeds vaker betrokken zijn bij het beheer van de openbare ruimte. Wat betekent dit voor gemeenten en voor de bedrijven en diensten die dit beheer normaal gesproken uitvoeren? Hoe organiseer je deze nieuwe rolverdeling? Deze vragen stonden centraal tijdens een vijftal regionale kennissessies en tijdens de themadag ‘Beheer Openbare Ruimte in Beweging’ die de NVRD en Stadswerk samen hebben georganiseerd.

“Verandering komt van onderaf” was de duidelijke boodschap van

Rol van burgers

Jan-Willem Zeelenberg, adviseur voor mens en organisatie, tijdens de

De meesten zijn het er wel over eens: de nieuwe actie-

themadag ‘Beheer Openbare Ruimte in Beweging’ op 13 september. Is

ve rol van bewoners is geen tijdelijke hype. De mate

het dan zinvol als een gemeente burgers gaat stimuleren om te par-

waarop burgers zijn betrokken is sinds halverwege

ticiperen? Echte verandering ontstaat pas als burgers (verzamelnaam

de vorige eeuw steeds intensiever geworden, van en-

voor bewoners, stichtingen, verenigingen, etc.) zelf de motivatie heb-

kel inspraak tot zelfbeheer. Bij deze laatste categorie

ben om actief te worden. Dit gebeurt ook steeds vaker in de openbare

zie je dat burgers vooral actief zijn in projecten rond

ruimte, zowel in het meedenken over de inrichting als bij het beheer

groen (buurtmoestuinen, snippergroen onderhouden,

zelf. Dit doen ze vaak uit betrokkenheid bij de directe leefomgeving

etc.) en zwerfafval. En laat dit nu juist het werkveld

en uit onvrede over de bestaande situatie.

zijn van veel van de leden van NVRD en Stadswerk! Voldoende kansen en uitdagingen dus. Het thema heeft in de afgelopen maanden veel aandacht gekre-

“Inwoners als beheerder openbare ruimte” RTV Stichtse Vecht

Special Samen met dit nummer van

Samenwerken is cruciaal De juiste insteek is om als gemeente, uitvoerder en burger daadwerkelijk samen te werken als gelijkwaardige partners. Besef dat je elkaar

GRAM is wederom een Special

AARSCHAP NIEUW EIGEN ARE

IN DE OPENB

RUIMTE nlijke uitgave

• Speciale gezame

van NVRD en

erk Nederland

Vereniging Stadsw

| najaar 2016

meegezonden. Ditmaal over het onderwerp Van burgernaar overheidsparticipatie

‘Nieuw

eigenaar-

schap in de openbare ruimte – van burger-naar overheidsparticipatie’. In deze speciale

nodig hebt en elkaar kunt versterken. Hiervoor

uitgave van NVRD en Stads-

is persoonlijk contact cruciaal, zo bleek onder

werk staat centraal wat de

andere uit de presentaties van de gemeente

nieuwe rollen en taken zijn bij

Amersfoort en Dordrecht tijdens de themadag.

het beheer van de openbare

Een aantal tips: Gemeenteambtenaren, kom het

ruimte en wat dit in de prak-

stadhuis uit en ga de wijk in. Aannemers, spreek

tijk betekent. Zo krijgt u tips

mensen aan en vraag wat zij willen. Burgers, er

wat te doen als u burgers

valt zeker wel te praten met professionals. Als

wilt betrekken, komen diver-

professionals serieus omgaan met initiatieven en

se praktijkvoorbeelden aan

vragen van burgers, wordt de verandering van

bod en staan er ook meer

onderaf gevoed. De veranderingen op het niveau

beschouwende artikelen in

van structuren, weten regelgeving volgen dan

over onze veranderende sa-

vanzelf.

menleving.

GRAM | oktober 2016

gen. Zo vonden er vijf regionale bijeenkomsten plaats, een themadag en is er een Special uitgebracht (zie kader). Heeft u vragen of goede voorbeelden? Neem dan

“Gelderse helden rapen

contact op met Anneloes Voorberg: voorberg@nvrd.nl

zwerfafval op, samen of alleen”

Tekst: Anneloes Voorberg, beleidsmedewerker

Omroep Gelderland

NVRD en Stadswerk

Foto Bert Spiertz Hollandse Hoogte

Software voor: - inzameling huishoudelijk afval - beheer openbare ruimte S O F T WA R E S O L U T I O N S

fixion.nl



ook in de cloud GRAM | oktober 2016

‘AFVALKOK’ WERRY VAN LEEUWEN: KOOKLES VOOR IEDEREEN

‘Niks weggooien hoor!’ Afval bestaat niet, en al helemaal niet in de keuken. Vorig jaar kokkerelde kok Werry van Leeuwen er vrolijk op los met delen van dier en plant waar de gemiddelde landgenoot niets mee heeft. Van zijn inzichten kan de afvalscheiding leren. “Hoe meer inzicht mensen hebben in wat nog eetbaar is, des te minder zullen ze weggooien.” Vorig najaar kookte chefkok Werry van Leeuwen tien weken lang ge-

teit. Het is zonde daar iets van in de kliko te gooien.

rechten met afval in de hoofdrol. Van Leeuwen is eigenaar van restau-

Natuurlijk gebeurt dat wel, maar ik probeer dat tot

rant Sugar Hill in de Arnhemse volkswijk Klarendal. De uitdaging kreeg

een minimum te beperken.”

hij van De Volkskrant, dat er zijn culinaire rubriek mee wilde vullen. Koken met afval bleek smakelijke maaltijden op te leveren. Hoezo ‘af-

Volgens Van Leeuwen zijn een gebrek aan creativiteit

val’? Een kleine greep: soep van groene bloemkoolbladeren, krokante

en pure onwetendheid de redenen voor ons verkwis-

‘kroepoekjes’ van gebakken vissenhuid, een ‘extra dirty martini’ met

tende gedrag. “Dat is erg jammer natuurlijk. Ik schrijf

krokant varkensvel en geroosterde wortel met pittige romescosaus

dat vooral toe aan de welvaart. In ons land is een ver-

van de schil. Fantasie genoeg. De kandidaten om zijn culinaire ideeën

wencultuur ontstaan. Veel mensen zijn koopkrachtig.

te botvieren lagen al klaar op Van Leeuwens eigen hakblok. Vooruit,

Ze kiezen voor de kant-en-klare gemaksproducten in

de gefrituurde doperwtenpeulen in Tempura-beslag waren helaas niet

de supermarkt of op stations en bij de benzinepomp

te verteren. Het was ook niet zo gemakkelijk als het lijkt. “Ik bedenk

onderweg. Alles moet snel worden verkocht en gaat

dagelijks zo’n tien gerechten, maar om met goede ‘afvalgerechten’ te

in hetzelfde tempo en met hetzelfde gemak in de af-

komen, moest ik eerst flink brainstormen.”

valbak.”

Hele beesten

Orgaanvlees

Van Leeuwen had er ook een speciale boodschap mee: “Mensen gooi-

Hoe graag veel mensen ook koken, constateert Van

en veel te veel weg. Daar zijn ze vaak veel te gemakkelijk in. Er is nog

Leeuwen, slechts weinigen weten meer dat orgaan-

zoveel bruikbaar. Je kunt ook niet van ‘afval’ spreken. Het loof van een

vlees bijvoorbeeld prima te eten is. “Er is een asso-

wortel of het groen van een bloemkool, dat is gewoon groente. Het

ciatie dat dit eng of vreemd is. Daar moet je over-

gaat alleen om onderdelen van dieren en groenten die we niet gewend

heen stappen. Het is gewoon heerlijk. Alleen zit er

zijn te gebruiken voor de voedselbereiding. Wij doen dat wel. In onze

een andere structuur en smaak aan. We hebben het

restaurantkeuken bereiden we hele beesten, en daar gebruiken we

verleerd orgaanvlees te waarderen en het goed klaar

vrijwel elk onderdeel van, van de botten tot de organen. Ik zie hele-

te maken. Mijn vader bakte vroeger bijna wekelijks

maal geen afval. De producten die we inkopen, zijn van goede kwali-

lever. Het hele huis rook ernaar en iedereen vond het

GRAM | oktober 2016

heerlijk om te eten. Dat genot moeten we weer ervaren. In mijn restaurant is het de normaalste zaak van de wereld dat mensen bij het traditionele gerecht dat ze bestellen, er van datzelfde dier of groente iets bij krijgen dat ze normaliter niet eten, zoals eendenmaagjes, bloedworst of mijn soep van groene bloemkoolbladeren. Dat staat bij ons gewoon op het menu. Als je orgaanvlees op een moderne manier bereidt, wordt dat heel goed gewaardeerd. Mijn kinderen eten ook lamsniertjes en kabeljauwwangen. Maar in de Nederlandse supermarkt kun je het niet krijgen. Alles zit los in een cellofaantje verpakt.” Gf-fracties De inzichten van Van Leeuwen kunnen ook van nut zijn voor de afvalscheiding in ons land. De aanwezigheid van groente- en fruitresten in het restafval blijft een sta-in-de-weg voor gemeenten om het doel van honderd kilo restafval per gemiddelde burger uit het programma Van Afval Naar Grondstof (VANG) te halen. Ruim een derde van het afval in de grijze container, zo wijzen sorteeranalyses keer op keer uit, bestaat uit organisch materiaal. De gf-fracties uit de keuken beslaan tweederde van de gft-stromen die in de restafvalbak belanden. Steeds meer gemeenten starten campagnes om het apart houden van de gf-stroom te stimuleren, denk aan een gratis gf-keukenbakje met papieren of afbreekbare plastic zakjes en de comeback van de schillenboer in onder meer Haarlem, Hengelo en Rotterdam. Aan het gf-front is nog een andere weg mogelijk, suggereert Van Leeuwen: zoveel mogelijk gewoon opeten. “Mensen kopen liever iets nieuws dan dat ze erover nadenken of wat ze hebben nog eetbaar is. Hoe meer inzicht mensen hierin krijgen, des te minder zullen ze weggooien”, beschrijft hij de schone taak die er ligt. “Een huis-aan-huis verspreid receptenboekje om meer

Werry van Leeuwen: “In onze restaurantkeuken bereiden we hele beesten,

gf-resten in de pan en op het bord te krijgen lijkt me

en daar gebruiken we vrijwel elk onderdeel van. Ik zie helemaal geen afval.”

een goed idee, maar ook beslist een flinke uitdaging.” Wat Van Leeuwen nog het meest stoort, is het onnodig verspillen van Kookles

voedsel. De supermarkten leggen hun aanbod te veel langs de esthe-

Maar onbekend maakt onbemind. Van Leeuwen wil

tische meetlat, vindt hij. “In het schap mag bijvoorbeeld geen banaan

daarom nog verder teruggaan. Zijn pleidooi: kookles

met een vlekje liggen. Alles moet optimaal glimmen. Dat baart me

introduceren op school. “Iedereen krijgt muziekles of

echt zorgen, want dat is de grootste onzin die er is. Groente die niet

handenarbeid, maar bijna niemand wordt de beginse-

helemaal mooi meer is, zou je in een apart schap kunnen leggen.

len van het koken bijgebracht. We moeten iedereen

Denk aan een schap voor appels die nog prima zijn om appelmoes

zo vroeg mogelijk leren wat voedsel is en dat je alles

van te maken. Ik denk dat we moeten beginnen met het aanbod van

in principe kunt gebruiken. Het begint op school en

de supermarkt, om zo het bewustzijn van mensen te veranderen en

bij je opvoeding. Koken is een basale gewoonte. Je

hen in te laten zien dat er nog veel meer lekkere onderdelen aan dier

moet immers elke dag eten. Laatst vroeg ik een me-

en groente zitten. In Frankrijk zit de slager gewoon in de supermarkt.

dewerker van 19 of hij eitjes wilde gaan koken en ze

Wat de klant wil kan hij leveren. Bij de islamitische slagerij bij mij in

daarna even te laten ‘schrikken’, dus direct na het ko-

de buurt liggen hele dieren en die worden ook in hun geheel gekocht.

ken in koud water doen. Dat is heel normaal. Maar hij

In de Nederlandse supermarkt valt nog veel te winnen.”

begreep totaal niet wat ik bedoelde. Dat is toch een zekere verarming.”

Tekst: Pieter van den Brand

GRAM | oktober 2016

Weet wat je strooit

Zout tot nadenken! Gladheidbestrijding speelt het hele jaar door. Weer of geen weer. De tijd buiten de winter om gebruiken we om ervoor te zorgen dat we er straks helemaal klaar voor zijn. Want de veiligheid van de weggebruiker staat voorop. Alle aspecten nemen we onder de loep. Van inzet van mens en materieel tot en met voldoende zoutvoorraad. Hoewel alle? Weet u wel precies wat u op uw wegen strooit? Of is zout gewoon zout? Ons vacuümzout bevat nauwelijks tot geen zware metalen en sulfaten en wordt voor 50% zonder CO2-belasting gewonnen. Een zuiver product dat met overwegend zuivere energie het licht ziet en ook nog eens van bekende herkomst. Een geruststellende gedachte. Kortom: “Weet wat je strooit”.

Ed de Jong Account Manager Gladheidbestrijding

Meer weten? www.wegenzout.nl of mail naar wegenzout@akzonobel.nl.

AN_202557_030716

AkzoNobel. Zuiver zout.

FIKSE SCHEIDINGSAMBITIE NOOPT TOT OPTIMALISATIE AFVALKETEN

Amsterdam haalt alles uit de kast Amsterdam wil zijn magere scheidingspercentage binnen drie jaar opvoeren naar 65 procent. Om dat uiterst ambitieuze doel te halen, wordt de inzet op bronscheiding verhoogd en komt er bij AEB een nascheidingsinstallatie voor PMD en gft-afval. Ook het Amsterdamse gft kan dan eindelijk worden afgescheiden. De doorgewinterde afvalprofessional Albert van Winden wil de afvalplannen met een geoliede organisatie ten uitvoer brengen. “Juist de omvang van Amsterdam maakt dit voor mij zo’n uitdagende klus.”

Als het om afvalscheiding gaat, moet Amsterdam van

de afvalstoffenheffing en de kosten voor de Amsterdamse burger laag

ver komen. De hoofdstad telt zo’n 400.000 huishou-

te houden en de benodigde investeringen te kunnen doen.

dens die jaarlijks gemiddeld 398 kilo afval produceren. Daarvan werd in 2014 nog maar 27 procent aan de bron

Ambitieus

gescheiden. Het overige afval wordt verbrand in de af-

“De doelstelling is inderdaad zeer ambitieus”, beaamt programma-ma-

valenergiecentrale van AEB Amsterdam. Amsterdam is al

nager Optimalisatie Afvalketen Amsterdam Albert Van Winden, en kan

jaren geleden gestopt met het ophalen van gft, omdat

alleen worden gehaald als er op bronscheiding geïntensiveerd wordt.

het van slechte kwaliteit is door de overdaad aan vervui-

Ook nascheiding van restafval is nodig, anders komt de 65 procent in

ling. In de hoofdstad wordt minder goed gescheiden,

2020 zeker niet in zicht. Amsterdam heeft geen traditie met gescheiden

omdat mensen er krapper zijn behuisd en geen tuin

inzameling. Bijna negentig procent van de Amsterdammers woont in

hebben. Amsterdam was dan ook naarstig op zoek naar

stapelbouw. Het gemiddeld woonoppervlak is 60 vierkante meter per

de beste keuze voor zijn afvalmanagement, om tege-

huishouden.”

lijkertijd recycling een slinger te geven. Die zoektocht eindigde in juli, toen de Amsterdamse gemeenteraad

In november 2015 kwam Van Winden aan het hoofd van het toen ge-

haar goedkeuring gaf aan het Uitvoeringsplan Afval

starte programma om de afvalketen in de hoofdstad te optimaliseren. De oud-directeur van Twente Milieu had al banden in het Amsterdamse als vertegenwoordiger van de raad van toezicht van de stichting die in

Albert van Winden: "Onze ambitieuze doelstelling kan alleen gehaald worden als we bronscheiding intensiveren."

Amsterdam-West de afvalinzameling onder haar hoede had. Van Winden licht de percentuele invulling van het nieuwe afvalplan toe. In 2020 moet bronscheiding goed zijn voor 40 procent van het afval. Nascheiding van plastic, metaal en drankenkartons (PMD) en het nascheiden en vergisten van gft (de organisch natte fractie ONF in jargon) brengen het doel van 65 procent vervolgens met respectievelijk 9 en 19 procent binnen bereik. Nascheider De nascheiding wil Amsterdam gaan onderbrengen bij AEB Amsterdam, waar de gemeente de volle eigenaar van is. Tijdens de raadsvergadering

Amsterdam. De kern ervan: het scheidingspercentage

waarop het nieuwe afvalbeleid is geaccordeerd, is ook groen licht ge-

opvoeren naar 65 procent in 2020. Om dat ambitieuze

geven voor de investering in deze nascheider voor huishoudelijk afval

doel te halen wil de gemeente haar bewoners in staat

(HHAS). Naar verwachting zal de HHAS (beoogde capaciteit: 300 duizend

stellen snel en gemakkelijk hun gescheiden afval aan te

ton) najaar 2017 in bedrijf zijn. De bouw door het consortium BAM/Ban-

bieden. Dat wil men doen door de Amsterdammer op

zo en is eind september gestart. “In de periode dat de nascheider opera-

zijn verantwoordelijkheid aan te spreken en goed voor

tioneel is, kopen we tijd om een goede oplossing voor de gft-inzameling

te lichten over hoe hij zijn afval aan kan leveren, maar

te vinden”, vertelt Van Winden: “Mogelijk gaan we de proeven opschalen,

ook door hem te inspireren dat beter scheiden nodig is.

die we de komende tijd doen, tenminste als de resultaten daar aanlei-

Ook wil de stad een efficiëntere organisatie inrichten om

ding toe geven. Anders bedenken we weer iets nieuws.”

GRAM | oktober 2016

Amsterdam wil zeker weer een poging wagen het hoofdstedelijke gft deels apart in te zamelen en te verwerken. Verschillende proefprojecten zijn gestart. In een nog op te zetten pilot gaat de gemeente aan de gang met aparte inzameling van gft bij hoogbouw. Ook wil men gaan onderzoeken of luiers als multistroom bij een van de andere reststromen kan worden ingezameld. Amsterdam-Oost, -Zuid en -Noord experimenteren met ondergrondse wormenbakken en in stadsdeel Noord is een proef met een compostweide gestart, om lokaal gf-fracties uit de keuken te composteren. Amsterdam heeft alles goed doorgerekend. Voor het volledig inzamelen van gft als monostroom zouden nieuwe gft-bakken en speciale ophaalvoertuigen nodig zijn (geschatte kosten: 56 miljoen euro), aangevuld met een stijging van 20 miljoen euro aan operationele kosten. Bovendien zou dat tot een aanzienlijke groei van het aantal rijbewegingen in de stad leiden, terwijl de gemeente het binnenstedelijk transport juist vanwege de veiligheid en de luchtkwaliteit terug wil dringen. Bronscheiding van gft zou volgens de berekeningen van de gemeente desondanks maar zeven procent scheidingswinst opleveren, tegenover het beoogde scheidingsresultaat van 19 procent door nascheiding bij AEB. “Met AEB hebben we afspraken gemaakt om het nascheidingsdoel te realiseren”, zegt Van Winden. “Tot de vergister er is, zal het gft worden omgezet in energie in de verbrandingsinstallatie van AEB. Als de vergister klaar is, kunnen we deze gft-stroom omzetten naar biogas.” meenteraad heeft op een proef met diftar aangedrongen

Albert van Winden: “We sluiten diftar beslist niet uit. Andere steden in het land laten met diftar de beste scheidingsresultaten zien.”

in 2018. In een werkgroep denken we na hoe we een dergelijk systeem het beste kunnen introduceren voor grof en fijn huishoudelijk afval. Na de proef en evaluatie zien we weer verder. We sluiten diftar beslist niet uit. Andere steden in het land laten met diftar de beste scheidingsresultaten zien. Maar Amsterdam is niet zomaar een gemiddelde stad. Er zijn 880 duizend inwoners en ook nog eens jaarlijks zo’n achttien miljoen toeristen die de stad bezoeken, vaak voor maar een paar dagen. Ook die willen we gaan bereiken om hun afval te scheiden.”

Bronscheiding

Versnipperd

Om de bronscheiding op te voeren, gaat de gemeente de zo’n tiendui-

Voor de uitvoering van het afvalplan is een efficiënte

zend onder- en bovengrondse restafvalcontainers in de stad aanpak-

gemeentelijke organisatie nodig. De organisatie was tot

ken. “Bijna de helft daarvan”, legt Van Winden uit, “gaan we de komende

voorheen te versnipperd, stelt Van Winden. “De zeven

maanden geleidelijk omkatten tot grondstoffencontainer. Er komen nog

stadsdelen bestierden hun afvalmanagement zelf. Pas

eens 2000 containers bij, eveneens om grondstoffen in te zamelen.” Van

sinds begin vorig jaar heeft Amsterdam één afvalstof-

Winden verwacht veel van automatisering en routeoptimalisatie. Als di-

fenheffing. Voorheen bepaalden de stadsdelen die hef-

recteur van Twente Milieu zorgde hij voor noviteiten in de branche. Hij

fing zelf. Meer samenwerking is noodzakelijk om de

liet 1400 ondergrondse afvalcontainers met sensoren uitrusten, om te

‘afval = grondstof’ gedachte handen en voeten te geven.

volgen wanneer ze geleegd moeten worden. Omdat de ophaalwagens

Die wens kwam ook nadrukkelijk vanuit de afvalmana-

niet meer voor halfgevulde containers uit hoefden te rukken, leidde dat

gers bij de stadsdelen. We gaan nu toe naar één adminis-

tot een besparing op twee vuilniswagens ter hoogte van 140 duizend

tratie, één aansturingsorganisatie en één uniforme wijze

euro per jaar. “Ook in Amsterdam gaan we alle afvalcontainers van com-

van dataverzameling, die de informatie verschaft om bij

municatieapparatuur voorzien en wegen we op de wagens. Alleen bijna

te sturen. Vergeet niet dat de schaalgrootte hier enorm

volle containers worden opgehaald en we gaan dynamisch onze routes

is. Het grootste stadsdeel heeft 92 duizend inwoners,

rijden. Dat levert veel winst op.”

bijna net zoveel als Hengelo. Juist de omvang van Amsterdam maakt dit voor mij zo’n uitdagende klus.”

De mogelijkheid van diftar wordt onderzocht, maar Van Winden neemt nog een slag om de arm. “We zitten nu nog in de denktankfase. De ge-

GRAM | oktober 2016

Tekst: Pieter van den Brand

column

nieuws Workshops en Toolkit Participatiewet en Banenafspraak De participatiewet is al ruim anderhalf

Opvoeding

jaar in werking en ook in onze branche gebeurt daar veel in. Toch zijn er nog onduidelijkheden. Welke werknemer telt nu mee voor welke afspraak? Hoe organiseer je het werk? Zijn er nog creatieve manieren om werk te creëren? En niet alleen bedrijven en diensten in de afval-

de buitenruimte. Beeldgericht werken

en reinigingsbranche kampen hiermee.

is een werkwijze gericht op het voort-

Daarom is de NVRD een samenwerking

durend realiseren van een gewenst of

aangegaan met de WENB en expertise-

afgesproken kwaliteitsniveau. Het is al

centrum Locus. Samen met deze par-

enkele jaren gemeengoed bij het beheer

tijen organiseert de NVRD de komende

van de openbare ruimte maar gaat niet

maanden bijeenkomsten op locatie. We

vanzelf. Beeldgericht werken stelt hoge

nodigen inspirerende sprekers uit met

eisen aan de competenties van de men-

voorbeelden van buiten de branche en

sen op straat en het vastleggen en bor-

wisselen kennis en ervaringen uit. Re-

gen van deze manier van werken in de

gelmatig zullen factsheets worden toe-

organisatie. Het Keurmerk Beeldschoon

gezonden en in het voorjaar krijgt u de

stelt een landelijke aanvaarde norm

beschikking over een toolkit op maat,

voor beeldgericht werken en is gericht

waarin antwoorden op al uw vragen

op het kwaliteitssysteem van zowel or-

zijn opgenomen. Houd de nieuwsbrief

ganisaties in de rol van opdrachtgever

in de gaten of neem voor meer infor-

als opdrachtnemer. De norm is ontwik-

matie contact op met Peter Kerris via

keld door de NVRD als onderdeel van

kerris@nvrd.nl

het programma Gemeente Schoon maar richt zich op alle ambitiethema’s op het

Eerste Keurmerk Beeldschoon voor Cyclus

gebied van schoon en heel. De NVRD

Tijdens de Dag van de Openbare Ruim-

heerder en heeft hiertoe een normcom-

te op 28 september ontving Cyclus NV

missie ingesteld. Het Keurmerk Beeld-

het allereerste Keurmerk Beeldschoon.

schoon is een geaccrediteerd keurmerk.

treedt op als onafhankelijk schemabe-

Met dit keurmerk toont Cyclus als eerste organisatie in Nederland aan dat het

Meer informatie:

voldoet aan de eisen van kwaliteitsma-

www.keurmerkbeeldschoon.nl

nagement voor beeldgericht werken in

NVRD agenda 27 oktober Kennisbijeenkomst chemievrij onkruidbeheer, Meppel

2 november Overleg commissievoorzitters

3 november Kennisbijeenkomst chemievrij onkruidbeheer, Katwijk

Zwerfafval is iets bijzonders. Ik begrijp dat het ontstaat bijvoorbeeld doordat afval wegwaait van de plekken waar het echt aangeboden mag worden. Maar ik begrijp niet dat mensen achteloos iets van zich afgooien. En in gradaties van erg naar erger, vind ik het toch wel het meest storend als een kind iets op de grond gooit en de ouder die ernaast loopt daar niets van zegt. Het begint bij opvoeding. Dat is ook de reden dat ik het zo erg vind en zelf nooit iets op de grond zou gooien. Niet alleen hebben mijn ouders dit erin gestampt, ook op school was het een onderwerp. En voorzover het dat nu niet is, moet het wat mij betreft snel terugkomen. Het is ook niet voor niets dat de NVRD ervoor pleit dat op scholen hetzelfde afvalregime kan gelden als in de rest van de gemeente. Het feit dat afval op school bedrijfsafval is, daar schieten we niets mee op. Met omwegen, zoals via de pilot Schoon Belonen, kan het nu al. Maar het moet de standaard worden dat kinderen op school dezelfde afvalstoffen scheiden als thuis. En dat ze er les over krijgen. Ik ben ervan overtuigd dat we op die manier kinderen opleiden tot bewuste burgers van de toekomst. Kinderen die hun ouders durven aanspreken op hun slechte gedrag. Met effect en zo slaan we twee vliegen in een klap.

Ps. De oplettende lezer heeft in mijn vorige column gelezen dat ik schrijf over circulaire bedrijfsleiding. Ook al vind ik het een sympathiek idee, het moest echt circulaire bedrijfskleding zijn...

9 november Grondstoffenpoort Den Haag

10 november VANG workshop Afvalcoaches, regio noord

10 november Bestuursvergadering

22 november Commissie Beheer Openbare Ruimte

24 november Themadag afval en grondstoffen

GRAM | oktober 2016

Van afval naar methanol Niet-recyclebaar afval omzetten in veelgevraagde chemicaliën, het klinkt te mooi om waar te zijn. In Rotterdam werkt een consortium van bedrijven aan de validatie van een fabriek waar in 2018 of 2019 van afval methanol wordt gemaakt door ‘chemische recycling’. Een consortium van bedrijven werkt aan een route om niet-recyclebaar

“Bij succes van de eerste fabriek in Rotterdam zou het

restafval om te zetten in chemicaliën: zogeheten chemische recycling.

ambitieuze Groningen Seaports zomaar een volgende

”Naast thermische recycling in de vorm van verbranding en mecha-

locatie in Nederland kunnen zijn”, vertelt Florens Slob.

nische recycling in de vorm van hergebruik van ijzer, hout en plastic is chemische recycling een nieuwe loot in de afvalverwerking”, zegt

Recycling proces

Florens Slob, directeur business development bij Van Gansewinkel.

In het chemische recyclingproces dat door Enerkem

Volgens hem ligt een nieuwe trede op de ladder van Lansink in het

in Canada is ontwikkeld, wordt het RDF onder invloed

verschiet, ergens tussen verbranden en recyclen in. De chemische re-

van hoge temperatuur en druk met zuurstof op een

cycling kost meer energie dan traditionele recycling. Daarom zal deze

wervelbedoven ‘gekraakt’ tot twee elementaire verbin-

nieuwe vorm volgens Slob ook niet snel concurreren met de traditio-

dingen, koolmonoxide (CO) en waterstof (H2). De twee

nele recycling. Goed gescheiden en ingezamelde, zuivere stromen kun-

gassen worden samen synthesegas, of kortweg ‘syn-

nen het meest kosteneffectief traditioneel worden teruggebracht in de

gas’ genoemd. Uit deze elementaire bouwstenen zijn

keten. “Deze nieuwe vorm richt zich op gemengde restafvalstromen.”

populaire basischemicaliën als methanol te maken. Methanol kan, net als zijn iets grotere broertje ethanol (al-

Naast Van Gansewinkel maken ook het Canadese bedrijf Enerkem, AVR,

cohol) direct worden gebruikt als brandstof, maar het

Akzo Nobel, Air Liquide, Havenbedrijf Rotterdam en de Zuid-Hollandse

wordt ook veelvuldig toegepast als oplosmiddel en als

ontwikkelingsmaatschappij InnovationQuarters deel uit van het con-

basisstof voor de productie van tal van plastics. Ook

sortium. In InnovationQuarters nemen onder meer de gemeente Rot-

formaldehyde, voorheen bekend van lijm, azijnzuur en

terdam, het Havenbedrijf Rotterdam en de provincie Zuid-Holland deel.

dimetylether zijn bekende chemische stoffen die met

Eind september maakten de samenwerkende bedrijven bekend dat het

behulp van methanol worden gemaakt.

Rotterdamse havengebied is gekozen als vestigingsplaats voor een commerciële fabriek. Er circuleren twee locaties voor de fabriek, een

Als methanol voortaan uit afval kan ontstaan, wordt di-

vlakbij afvalverwerker AVR (dat is handig voor de input van afval in

rect bespaard op de inzet van fossiele brandstoffen als steenkool, aardolie en aardgas. Hoewel het Enerkemproces zelf energie kost, wordt in het grotere verband

Florens Slob, AkzoNobel: “We zien

fors bespaard op energie en op fossiele grondstoffen.

chemische recycling echt als een

flink bij aan een vermindering van de CO2-emissies.

nieuwe stap: we brengen koolstofrijke

verantwoordelijk is voor twintig procent van de to-

Het waste to chemicals-proces draagt dus per saldo Wie bedenkt dat het Rotterdamse Rijnmondgebied

producten terug tot hun chemische

tale Nederlandse uitstoot van broeikasgassen, vooral

basis, namelijk het molecuul.”

met de methanol-uit-afvalfabriek een flinke duurzaam-

door de petrochemische industrie, weet dat de regio heidsslag kan maken. De fabriek in Canada produceert jaarlijks 35 duizend ton biomethanol uit afval. Het Nederlandse consortium mikt in Rotterdam op bijna het

het proces) en een in de buurt van een afnemer van methanol (dat is

drievoudige, 90 duizend ton. Het wordt de eerste fa-

handig voor de output van het proces). Doel is om in Rotterdam binnen

briek in Europa.

drie jaar circa 400 duizend ton restafval op te werken tot 250 duizend ton RDF-gelijkend afval. “Het gaat bijvoorbeeld om niet meer recycle-

Het consortium denkt niet dat de nieuwe vorm van

bare brandbare resten zoals een mix van papier, karton, plastic, textiel

chemische recycling concurreert met de afvalverbran-

en hout en ook residu van recycling. Al deze stromen worden nu ver-

dingsinstallaties die tot voor kort met overcapaciteit

brand”, zegt Slob. Buiten Nederland zijn deze afvalstromen voorhanden

kampten. Florens Slob van Van Gansewinkel noemt de

op de Europese markt, dus een locatie in een belangrijk havengebied

overcapaciteit een gedateerd verhaal. “De Nederlandse

ligt voor de hand. Ook zal er door toenemende gescheiden inzameling,

afvalenergiecentrales zijn volledig gevuld, deels met

recycling en de strengere kwaliteitseisen voor secundaire grondstoffen

import van Europees afval. We zien chemische recy-

steeds meer recycling-residu beschikbaar komen. Dat residu is vaak

cling echt als een nieuwe stap. Dit is echt recyclen,

een mix van relatief hoogcalorisch materiaal. Lange tijd gold ook de

want we brengen koolstofrijke producten terug tot hun

haven van Delfzijl als een serieuze kandidaat voor de nieuwe fabriek.

chemische basis, namelijk het molecuul.”

GRAM | oktober 2016

Nieuwe werkelijkheid Volgens Slob moeten gemeenten en ontdoeners zich rekenschap geven van een ‘nieuwe werkelijkheid’,

namelijk

hoe

de inzameling en recycling op een economische en ecologisch verantwoorde wijze vorm te geven in de samenleving van morgen. Slob: “We moeten met een bredere blik naar afval gaan kijken. We moeten weten hoe we met de grijze restzak van morgen omgaan en we moeten ook openstaan voor missers en afgekeurde partijen uit bijvoorbeeld de plastic recycling. Als dat niet goed genoeg is voor materiaalrecycling, dan is het beter om dat chemisch te recyclen tot methanol dan te verbranden in een afvalenergieinstallatie.”

Foto Kick Smeets Hollandse Hoogte

Daar is Michiel Timmerije van Nederlands grootste af-

naar de cementovens en als bijstookmateriaal naar de bruinkoolcen-

valverwerker AVR het helemaal mee eens. “Het is een

trales in Duitsland. “Chemische of moleculaire recycling is dan in veel

misverstand dat de afvalenergie-installaties leeg staan.

gevallen een veel betere bestemming. En dat geldt ook voor afgekeurd

Er is slechts sprake van een zeer beperkte concurrentie

materiaal of recycling-residu uit de kunststofrecycling”, valt hij Florens

tussen chemische recycling en verbranding.” Een be-

Slob bij.

langrijk verschil tussen de input van afval in een avi en in de Enerkem-fabriek is dat de laatste met wervelbed-

Kans tot verduurzamen

ovens werkt waar het afval wordt vergast. “De voeding

Met deze nieuwe route van ‘waste to chemicals’ wordt de chemische in-

luistert nauw en stelt hoge eisen aan de voorbewerking

dustrie dus een afnemer van een afvalstof. AkzoNobel is bij monde van

van het afval voor de samenstelling en de grootte”,

Peter Nieuwenhuizen in zijn nopjes met de nieuwe technologie. Gezien

doceert Timmerije. Wervelbedvergassers hebben baat

de toenemende zorgen over de schaarste van grondstoffen en energie

bij een constante kwaliteit van afval op basis van sa-

ontstaat een steeds grotere noodzaak tot innovatie en de ontwikkeling

menstelling en grootte. “Inert materiaal zoals metalen

van minder traditionele oplossingen, aldus AkzoNobel. “Door synthese-

moeten bij deze technologie zoveel mogelijk worden

gas te maken uit afval ontstaat een duurzame en rendabele grondstof

vermeden”, aldus Timmerije. Dat is de reden waarom

voor de chemische industrie”, zegt Peter Nieuwenhuizen, Director of

verschillende afvalvergassingstechnieken nooit het

Innovation & Partnerships van AkzoNobel. “Dat sluit volledig aan bij

stadium van demonstratiefabriek ontgroeiden, en on-

AkzoNobel’s Planet Possible-beleid voor duurzame fabricage. Methanol

gescheiden restafval het beste kan worden verwerkt in

is voor ons een grondstof voor onder meer schone drijfgassen (denk

de bewezen technologie van de robuuste roosterovens

aan deodorant) en verdikkingsmiddelen (verf). Met groene methanol

van de afvalenergiecentrales.

kunnen we onze grondstofbasis verduurzamen. De maatschappij wil die stap maken. Methanol is een van de grondstoffen waar we die mo-

Afgezien van het feit dat er geen overcapaciteit in

gelijkheid zien, en wel op een schaal die ook echt verschil maakt.”

Europa is, staat AVR bovendien niet te trappelen om

Het is volgens Nieuwenhuizen ook echt een business case. “We merken

specifiek hoogcalorisch afval als RDF en het nog ho-

dat onze klanten nadrukkelijk de win-win situatie zoeken: groen voor

ger calorische SRF te verbranden. “De ovens van AVR

dezelfde prijs. De groene methanol moet dus ongeveer dezelfde kos-

zijn ontworpen voor niet homogene afvalstromen met

tenbasis hebben als fossiele methanol, en dus een business case voor

typisch een lagere calorische waarde dan RDF en SRF”,

de ondernemers erachter.”

aldus Timmerije. Mede vanwege de hoge calorische waarde gaan de RDF en SRF-pellets nu als brandstof

Tekst: René Didde

GRAM | oktober 2016

REBLEND MAAKT TEXTIEL MET EEN POSITIEVE IMPACT

Mode uit afgedankt textiel en petflessen Een creatie van Reblend, vervaardigd uit gerecycled garen. (foto: Marc Deurlo)

Tijdens de Amsterdam Fashion Week in 2014 showde het bedrijf ReBlend een eigen creatie op de catwalk, vervaardigd uit gerecycled garen. Via samenwerking in de hele keten: van de inzameling van textiel tot het uitgeven van het eindproduct, bracht het bedrijf een collectie tot stand gemaakt uit niet meer draagbaar textiel. Het garen waarmee de kledingstukken en interieurtoepassingen van

Na een zoektocht was De Wit bij een Spaanse bedrijf

ReBlend worden geproduceerd, is gemaakt uit textiel dat normaal ge-

terecht gekomen dat veel expertise heeft op het gebied

sproken wordt gebruikt voor laagwaardige toepassingen. Het eindigt

van recycling van katoen-snijafval en interesse had in

als vulmateriaal in de automobielindustrie of belandt als restafval in de

het maken van een vervolgstap in dit proces. Dit voor-

verbrandingsoven. “Dat kan anders”, vond Anita De Wit, mede-oprich-

jaar resulteerde dit in de eerste partij van 6000 kilo

ter van ReBlend. Samen met ReBlend onderzocht een groep studenten

garen, geproduceerd uit niet meer draagbaar textiel.

van een Duitse hogeschool in 2013 hoe van niet meer draagbaar textiel

De Wit: “Het garen dat de studenten hadden gemaakt,

nieuw garen kon worden gemaakt. De Wit: “In theorie gaat recycling

was te kwetsbaar voor normale productie.” Verdere ex-

over textiel van één soort materiaal. In praktijk bestaat de kleding die

perimenten resulteerden in garen met een samenstel-

we dragen meestal uit een mix van materialen. Bijna geen enkel kle-

ling van 70 procent afgedankt textiel gemengd met 30

dingstuk bestaat uit puur materiaal. De algemene opvatting was dat

polyester, afkomstig van gerecyclede petflessen. De

er geen nieuwe toepassingen voor afgedankt resttextiel mogelijk zijn,

gerecyclede pet zorgt voor extra sterkte. Dit garen kan

omdat de vezels te kort zijn en de samenstelling onbekend is.” De stu-

industrieel worden geproduceerd en er kunnen eind-

denten voerden een serie van experimenten uit waarin proeven wer-

producten mee worden gemaakt die geschikt zijn voor

den gedaan met het spinnen van vezels die het innovatiecentrum voor

de markt. Het Spaanse bedrijf had ervaring met het ver-

textielrecycling Texperium had gemaakt. Uiteindelijk resulteerden de

werken van polyester, in combinatie met andere mate-

experimenten in 20 kilo materiaal, dat voor 100 procent uit gerecycled

rialen, waardoor er geen volledig nieuwe technologie

resttextiel bestond. De Wit: “Daarmee hebben we een paar prototypes

hoefde te worden ontwikkeld. Om van het gedragen

van kledingstukken gemaakt, die te zien waren op de Amsterdam Fa-

textiel behapbare stukken te maken in de vorm van re-

shion Week in de zomer van 2014. Voor ons was toen helder dat nieuwe

pen, moesten wel eerst onderdelen als ritsen, knopen

toepassingen mogelijk waren.”

en labels worden verwijderd. “Dit deel van het proces kan nog verder worden ontwikkeld”, zegt De Wit.

Kleuren ReBlend zocht samenwerking met partijen als textielinzamelaar Sym-

Belangrijk uitgangspunt van het proces dat ReBlend

pany, interieurtextielproducent Ahrend en modeontwerper Bybrown.

ontwikkelde, was sortering van het textiel op kleur. De

GRAM | oktober 2016

Wit: “De aanwezige kleuren gebruiken we om nieuwe

andering naar een meer duurzame wereld”, vertelt De Wit. Het is een

kleuren te creëren. Verven is dan slechts in zeer be-

bekend gegeven dat de textielindustrie één van de meest vervuilende

perkte mate nodig.” ReBlend wilde verschillende kleu-

ter wereld is en dat in deze bedrijfstak de mensenrechten met voeten

ren garen produceren. Dit werd uiteindelijk gebroken

worden getreden. Iedere kilo katoen die nieuw geproduceerd wordt,

wit, lichtblauw, grijs en geel. De Wit: “Als je textiel niet

kost tussen de 7.000 en 9.000 liter water. De productie van katoen

op kleur sorteert, wordt het nieuwe gerecyclede ma-

vindt bovendien plaats in gebieden waar sowieso al vaak sprake is van

teriaal grijs. Door wel op kleur te sorteren, kun je alle

waterschaarste. De Wit: “Door afgedankt textiel in de keten te houden,

kleuren creëren. Wij wilden ook een kleur produceren

bespaar je dus enorm veel water, maar ook de inzet van chemicaliën

die niet direct wordt geassocieerd met recycling. Dat

en de CO2-uitstoot verminderen hierdoor sterk. Onze collectie bevat

werd geel-oranje. Vanwege de kleinschaligheid kon-

bijvoorbeeld een grote sjaal, die gemaakt is uit 400 gram garen. Ver-

den we echter niet op deze kleur sorteren. We hebben

geleken met de productie van een sjaal uit nieuw materiaal, besparen

daarom een deel geel-oranje snijafval toegevoegd, in

we hiermee ongeveer 2.000 liter water. Het bedrijf in Spanje, waar we

combinatie met gerecycled pet in diezelfde kleur. Met

het garen laten maken, gebruikt bovendien duurzame energie en de

een minimale hoeveelheid Okotext goedgekeurde verf-

arbeidsomstandigheden zijn goed geregeld.”

stoffen hebben we de kleur geïntensiveerd. Op deze manier konden we een wat hardere kleur geel-oranje

Businesscase

creëren. Partijen die geïnteresseerd zijn in onze pro-

ReBlend financiert zijn activiteiten met een bijdrage vanuit stichting

ducten vragen hier ook om.”

DOEN, financiering van de samenwerkingspartners en door de verkoop van het geproduceerde garen en van de eindproducten. Het bedrijf is

De eerste kledingcollectie ontwikkelde ReBlend in co-

betrokken bij de hele keten: van het verzamelen van het textielafval

creatie met modeontwerper Melanie Brown van het

tot het uitgeven van de collectie die in de winkel komt te liggen. Deze

label Bybrown. Tegelijkertijd is ReBlend bezig met de

aanpak is vernieuwend. De Wit: “De technologie om het garen te pro-

ontwikkeling van interieurtextiel, in samenwerking

duceren is echter niet nieuw. Het is wel een verdere stap in ontwik-

met Ahrend. Het gerecyclede textiel krijgt een toe-

kelingen die er al waren. Er zijn merken die feitelijk hetzelfde doen,

passing in reguliere projecten die het bedrijf uitvoert,

maar dan gaat het bijvoorbeeld om 30 procent gerecycled katoenaf-

zoals het aanbrengen van wandbekledingen voor op-

val en 70 procent gerecycled pet. Ons streven was dat het overgrote

drachtgevers, maar ook de bekleding van lounge-hoe-

deel afkomstig was van afgedankt textiel.” ReBlend wil ook met andere

ken of bureaustoelen. “Met onze aanpak en werkwijze

samenstellingen aan de slag. De Wit: “De volgende stap is een garen

om afgedankt textiel opnieuw te gebruiken, streven we

produceren bestaande uit een mengsel van polyester en katoen. We

naar een minimale negatieve ecologische impact. We

gaan een nieuwe keten inrichten om uit te zoeken of we dit met een

richten ons juist op een positieve impact op de ver-

mechanisch of eventueel ook deels met een chemisch recycleproces kunnen realiseren. Hetzelfde willen we doen met mengsels van katoen en acryl en met andere combinaties. Uiteindelijk willen we, uitgaande van een berg textielafval, voor de meest gangbare samenstellingen van materialen in beeld krijgen hoe we deze kunnen verwerken tot nieuw garen. Een nevendoelstelling is om een businesscase te maken voor het inzamelen van niet meer draagbaar textiel. Het afgedankte textiel, dat tot nu toe in laagwaardige toepassingen terecht kwam of verbrand werd, is in feite een kostenpost.” Voor textielinzamelaar Sympany was dit een reden om ingezameld textiel te leveren en ReBlend financieel te ondersteunen. Directeurbestuurder Marc Vooges van Sympany: “Als textielinzamelaar streven we er naar dat ook niet-herdraagbare kleding een nuttige bestemming krijgt, vanuit de duurzaamheidsgedachte, maar ook omdat we hopen dat deze grondstof meer waarde krijgt. Op dit moment lijden textielinzamelaars en -sorteerders verlies op de verwerking van deze zogenaamde ondersoorten. Door hoogwaardige recycle-toepassingen zoals die van ReBlend, kunnen we mogelijk hieraan gaan verdienen. Als sociale onderneming kunnen we vervolgens met die inkomsten bijvoorbeeld een project mede mogelijk maken om de arbeidsomstandigheden van vrouwen in de textielindustrie in India te verbeteren.” Tekst: Ans Aerts Derde van links: mede-oprichter van Reblend Anita de Wit (foto: Marc Deurlo)

GRAM | oktober 2016

BLIJF OP DE HOOGTE VAN ACTUALITEITEN LEES AL HET NIEUWS IN ÉÉN OOGOPSLAG LEG CONTACT MET COLLEGAPROFESSIONALS EN EXPERTS DISCUSSIEER MET VAKGENOTEN DOE JE VOORDEEL MET HET KENNISPLATFORM

MAAK EEN PERSOONLIJK PROFIEL AAN OP HET NVRD LEDENNET Werkzaam binnen een organisatie die lid is van de NVRD? De NVRD vertegenwoordigt

HEB JE AL EEN PROFIEL?

alle gemeenten in Nederland en hun be-

Veel medewerkers van bedrijven die

drijven actief in afvalbeheer en het beheer

lid zijn van de NVRD hebben al een

van de openbare ruimte.

profiel zonder dit zelf te weten. Dit is

Omdat de organisatie waar je werkzaam

alvast voor je aangemaakt. Check jouw

bent lid is van de NVRD krijg je toegang

profiel en vul het aan door naar www.

tot het ledennet. Op het ledennet vind je

nvrd.nl te gaan en je rechtsboven in te

onder andere dossiers, collega professio-

loggen op het ledennet. Wachtwoord

nals en kun je online discussies starten en/

vergeten? Gebruik de ‘wachtwoord

of volgen. Daarnaast ontvang je in de toe-

vergeten functionaliteit’.

komst op je zelf aangegeven interesse/expertise gebied berichten.

AANMELDEN Als er nog geen automatisch profiel voor je is aangemaakt door NVRD maar het bedrijf of de gemeente waar je werkzaam bent is wel lid, ga dan naar www.nvrd.nl/accountaanvragen om je direct aan te melden.

WWW.NVRD.NL

6109 6109 AdvAdv Gram Gram Leden Leden betrekken betrekken 190x270 190x270 DEF.indd DEF.indd1 1

21-11-14 21-11-1411:25 11:25

NIEUWS UIT DE BRANCHE

Met schoon gft-afval betere compost Een gesloten kringloop, waarbij uit het ingezamelde afval zoveel mogelijk grondstoffen worden gehaald, is de basis van een circulaire economie. Een filosofie die Indaver omarmt. Een goed voorbeeld is de inzameling van gft-afval. de doelstelling om uit het ingezamelde

burgers

afval zoveel mogelijk grondstoffen te

goede kwaliteit van de compost. Want

kunnen

bijdragen

aan

een

produceren en terug te brengen in de

hoe zuiverder hun ingezameld gft-afval

kringloop. Als dat niet mogelijk

is, hoe hoger de kwaliteit van het eind-

is, benut Indaver het afval

product. Een handig hulpmiddel is een

door er energie uit te

apart keukenbakje voorzien van een

duur-

zakje om het gft-afval te scheiden. Maar

afvalver-

welk zakje kunt u hiervoor gebruiken?

werker voegt

Samen met het Kennisinstituut Duur-

dus waarde

zaam Verpakken hebben we bepaald

toe.

welke zakjes geschikt zijn en hoe men

halen.

zaam

Een

ze kan herkennen. Afvalzakjes voorzien

belangrijk is

van het kiemplantlogo zijn geschikt

de kwaliteit

voor de gft-verwerkingsinstallaties van

van de gepro-

Indaver want ze verteren tijdens het

duceerde grond-

proces. Gebruik van composteerbare

stoffen. Zo stellen

zakjes maakt apart inzamelen gemak-

afnemers van compost

kelijk én houdt de compost schoon.

steeds hogere eisen. Com-

Zo maken we samen goede compost!

aspect

post met vervuiling door bijvoorbeeld Indaver is in staat de gehele inhoud van

glas of plastic deeltjes wordt niet ge-

Wij gaan hierover graag met u in gesprek.

de groene container te benutten en laat

waardeerd.

Bezoek onze website www.indaver.nl of

geen grondstof verloren gaan. Gft-afval

Indaver verbetert continu haar proces-

neem contact op met Robert Jansen via

wordt verwerkt tot biomassa, vloeibare

sen en installaties om de kwaliteit van

robert.jansen@indaver.nl of 078 – 6306

CO2, groengas en compost. Dat past bij

haar grondstoffen te verbeteren. Ook

726.

Pollutec 2016 De Pollutec 2016, toonaangevende vakbeurs met oplossingen voor de milieuen energiesector, brengt 2.500 exposanten en 60.000 vakbezoekers uit de hele wereld bijeen van 29 november t/m 2 december in Lyon Eurexpo. De Pollutec vormt een unieke gelegenheid voor ondernemingen uit de milieusector op

In Nederland wordt de Pollutec vertegen-

zoek naar exportmogelijkheden van hun

woordigd door Promosalons Nederland

know-how,

technologieën

(tel: 020-4620020, email: info@promo-

en diensten. Voor deze 27e beurseditie

salons.nl). Hier kunnen geïnteresseerden

wordt alles bewerkstelligd om internatio-

terecht voor al hun vragen met betrek-

nale relaties tussen alle marktspelers van

king tot bezoek aan de beurs. Meer in-

de sector te bevorderen.

formatie vindt u ook www.pollutec.com.

equipment,

GRAM | oktober 2016

NIEUWS UIT DE BRANCHE

Medewerkers ROVA behalen mbo-diploma Medewerker Afval Op 29 september kregen 18 medewerkers van ROVA hun mbo-2 diploma Medewerker Afval uitgereikt. De 18 mannen die deze dag hun diploma mochten ophalen, maken deel uit van de eerste lichting in Nederland die deze vakopleiding hebben afgerond. Maar liefs 108 medewerkers zijn begin 2016 gestart met de mbo-opleiding. Paulien Buitink, personeelsadviseur ROVA: “Door onze medewerkers deze opleiding aan te bieden, krijgen ze de kans om zich te blijven ontwikkelen.”

Culemborgse bedrijven zetten stap naar afschaffen plastic afval Ocean Ambassador Willemijn Peeters en wethouder Joost Reus openden donderdag 22 september in Culemborg de eerste ´Living

Plastic Omnium breidt zijn allround dienstverlening uit

Ocean´ productielijn ter wereld. Bedrijven van het industrieterrein

Plastic Omnium is naast producent ook

in Culemborg leverden hun overtollige plastic aan en daar worden

allround dienstverlener. Deze dienstver-

nu lokaal nieuwe plastic producten voor diezelfde bedrijven van ge-

lening is nu nog verder uitgebreid met

maakt. Circulaire economie in de praktijk gebracht.

een eigen ‘Evenementendienst’.

Om te komen tot een heuse ‘Living

heeft Culemborg een wereldwijde

Voor uw evenement krijgt u het benodigde

Ocean’ productielijn was een geheel

primeur. Volgens initiatiefneemster

aantal evenementenstaanders compleet met

vernieuwende aanpak nodig. Wille-

Willemijn Peeters, kan dit unieke

240 liter minicontainers van Plastic Omnium

mijn Peeters van Searious Business

initiatief een belangrijk voorbeeld

ter beschikking. De staander voorkomt dat de

bracht allereerst in kaart waar bij de

vormen en bij navolging een bij-

container verrijdbaar is en voorziet, met de

ondernemers behoeften en moge-

drage leveren aan het hergebruik

metalen kantelbare kap, de container van een

lijkheden lagen. Door het plaatsen

van plastic. “Vooralsnog kreeg ik ver-

verkleinde inwerpopening. Het bord bovenop

van allerhande plastic verwerkings-

zoeken van meerdere gemeenten in

de staander biedt u de mogelijkheid om de be-

machines kunnen Culemborgse be-

Nederland, maar ook vanuit Hawaii,

zoekers van uw evenement te voorzien van ex-

drijven via een ‘Living Lab’ vrijuit

Fiji, Peru, Curaçao en Australië. Met

tra informatie. U hoeft de evenementenstaan-

experimenteren met diverse soorten

name in meer geïsoleerde gebieden

ders dus niet zelf aan te schaffen, maar huurt

gebruikt plastic. De lokaal gerecycle-

heeft lokale plasticrecycling enorm

ze via Plastic Omnium voor de duur van uw

de producten moeten zoveel moge-

veel potentie. Daarnaast ligt het in

evenement. Uiteraard is de afhaal- en brengser-

lijk ten goede komen aan diezelfde

het verlengde van ambities van af-

vice bij ons inbegrepen. Op deze manier heeft

Culemborgse bedrijven. Deze unieke

valvrije wijken en gemeenten om in

u uw afvalbeheer tijdens uw evenement op een

vorm van co-creatie zorgt voor meer

toenemende mate gebruik te maken

zorgvuldige manier onder controle.

betrokkenheid en draagvlak voor

van nieuwe materialen.”

een van de meest urgente uitdagin-

Geïnteresseerde bedrijven worden

Meer informatie? Contacteer ons vrijblijvend

gen in de wereld: de zorg voor een

van harte uitgenodigd om aan te

via 0800 54 25 055 of via e-mail; poinfo@plas-

schone oceaan, zonder plastic soep.

sluiten. Zij kunnen zich wenden tot:

ticomnium.com.

Met de Living Ocean productielijn

connect@seariousbusiness.com

GRAM | oktober 2016

NIEUWS UIT DE BRANCHE

Eerste fabriek voor duurzame zand- en grindvervangers Van Gansewinkel Minerals investeerde ruim € 4 miljoen in de bouw van de FORZ® Factory; de eerste fabriek die bodemassen uit afvalenergiecentrales (AEC) omzet in duurzame, hoogwaardige zand- en grindvervangers voor de betonwarenindustrie. Met de inzet van de duurzame grondstof FORZ® biedt de afvalrecycler samen met betonwarenproducenten, een tastbaar product aan Nederlandse gemeenten om de eigen infrastructuur verder te verduurzamen. Met de nieuwe fabriek levert de dochterorganisatie van Van Gansewinkel ook een positieve bijdrage aan de realisatie van de Green Deal doelstelling ’Verduurzaming nuttige toepassing AEC Bodemas’.

De FORZ® Factory in Zevenaar is vrijdag 23 september officieel geopend.

Van Gansewinkel Minerals verwerkt op

ces voor de minerale bestanddelen. “Met

pervlakte van circa 25 hectare, waar de

haar locatie in Zevenaar ruwe bodemas,

de FORZ® Factory zijn we in staat AEC-

bodemassen diverse processen doorlo-

een restmateriaal dat overblijft na de

bodemassen een nieuw leven te geven.

pen voordat de minerale fractie wordt

verbranding van huishoudelijk- en be-

Uniek daarbij is dat deze betonproducten

ingezet als duurzame zand- en grindver-

drijfsafval.

grondstof

dezelfde kwaliteit hebben als de produc-

vanger. “Met de grondstoffen die we in

FORZ®, een schone en veilige zand- en

ten gemaakt van primaire grondstoffen,

de FORZ Factory maken leggen we de ba-

grindvervanger, ontstaat door de unieke

waarbij is aangetoond dat deze duur-

sis voor duurzame bouwproducten zoals

combinatie van een geoptimaliseerde

zame variant ook prima kan worden her-

stoeptegels en trottoirbanden. Zo maken

terugwinning van waardevolle metalen

gebruikt”, aldus Paul Dijkman, directeur

we uit de overblijfselen van een verbran-

zoals ijzer, aluminium en koper, gecom-

van Van Gansewinkel Minerals.

dingsproces een product dat circulair is”,

bineerd met een verbeterd reinigingspro-

De locatie in Zevenaar beslaat een op-

vervolgt Dijkman.

duurzame

Informatiebijeenkomst Kunststofverpakkingen Rond kunststofverpakkingen is veel

te zijn van de inhoud en de impact van

van IenM, Nedvang, het Kennisinstituut

te doen en staat nog veel meer te ge-

deze ontwikkelingen. In deze informatie-

Duurzaam Verpakken (KIDV) en het Le-

beuren.

bijeenkomst worden de ontwikkelingen

arning Center Kunststof Verpakkingen

verklaard, wordt ingegaan op wat het

(LCKVA).

Zo wordt de Raamovereenkomst ver-

voor u als gemeente zou kunnen bete-

pakkingen geëvalueerd en het Uitvoe-

kenen en wat u als gemeente kan doen.

De bijeenkomst vindt plaats in Utrecht

rings-

(UMP)

Ook hoort u meer wat het verpakkend

op 1 december van 13.00 tot 16.00

vernieuwd. Zaken die grote gevolgen

bedrijfsleven onderneemt op het gebied

uur en is gratis. Aanmelden kan via

kunnen hebben voor de praktijk binnen

van duurzaam verpakken. Er is ruimte

www.lckva.nl

uw gemeente, en voor de vergoedingen

voor vragen en interactie. Er zullen spre-

die u voor het kunststofverpakkingsafval

kers zijn vanuit de Vereniging Neder-

ontvangt. Het is belangrijk op de hoogte

landse Gemeenten (VNG), het Ministerie

Monitoringsprotocol

GRAM | oktober 2016

Colofon Uitgever NVRD, WTC Arnhem Nieuwe Stationsstraat 10 6811 KS ARNHEM Telefoon 088 - 3770000 E-mail post@nvrd.nl I-net www.nvrd.nl

Agenda 25 – 27 oktober Vakbeurs Recycling 2016, Evenementenhal Gorinchem

Redactiecommissie Marc Veenhuizen, gemeente Apeldoorn (hoofdredacteur) Riny de Jonge, stadsdeel Amsterdam-Oost Willy Brinkbäumer, Twente Milieu Addie Weenk, Rijkswaterstaat Diederik Notenboom, Meerlanden Fabienne Mantes, Avalex Dico Kuiper, gemeente Alphen aan den Rijn Marianne Zegwaard, MWH Global Ilse van der Grift, NVRD

26 oktober Recyclingsymposium, Evenementenhal Gorinchem 24 november NVRD themadag Afval en Grondstoffen, NBC Nieuwegein 24 november Nationaal Congres Beheer Openbare Ruimte 206, WTC Rotterdam

Eindredactie Karin Hegeman en Berit Aagten Postbus 1218, 6801 BE Arnhem tel. 088 - 3770000 e-mail: hegeman@nvrd.nl

Advertentie-exploitatie Bureau Van Vliet Postbus 20, 2040 AA Zandvoort tel. 023 - 5714745 e-mail: L.paap@bureauvanvliet.com

29 november - 2 december Pollutec, Lyon Eurexpo 1 december Informatiebijeenkomst Kunststofverpakkingen, Utrecht www.lckva.nl

Opmaak en druk Weevers, www.weevers.nl Gemeentereiniging en Afvalmanagement is het officiële vakblad van de

morgen kunt u haar gerust weer een vraag stellen Abonnementenadministratie NVRD, Postbus 1218, 6801 BE Arnhem Jaarabonnement ad €106,04 ex btw. België €124,95 (Europa en buiten Europa op aanvraag). Los: €11,50.

Beëindiging abonnement Abonnementen moeten schriftelijk bij de NVRD en uiterlijk op 15 november worden opgezegd. Bij niet tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch verlengd. ISSN 1569-0458 © NVRD

Bel de gratis KWF Kanker Infolijn 0800 - 022 66 22 Al uw persoonlijke vragen over kanker persoonlijk beantwoord GRAM wordt gedrukt op papier met het FSC®-keurmerk en verschijnt 10x per jaar. Hoewel door de uitgever de uiterste zorgvuldigheid is betracht, wordt voor de inhoud geen aansprakelijkheid aanvaard.

GRAM | oktober 2016

Close-Up

Belonen werkt, vooral bij hoogbouw Vijf jaar geleden gooide Jørgen van Rijn het roer helemaal om. “Ik zat in de financiële sector, maar ik wilde iets goeds doen, iets wat er werkelijk toe doet.“ Het idee voor Afval loont was geboren. Inmiddels leidt de ondernemer een goedlopende organisatie die iedereen, maar zeker ook mensen in hoogbouw, aanzet tot het scheiden van afval. op bijna 7 miljoen kilo ingezameld afval. Een uitbreiding van het aantal filialen komt er aan. Waardering vanuit de samenleving is er ook. Op Duurzame Dinsdag, afgelopen september in Den Haag, won Afval loont de Publiciteitsprijs voor duurzame

initiatieven.

jury was unaniem over de winnaar: een duurzaam én maatschappelijk

concept

dat mensen de waarde van afval laat inzien. “Daar zijn we super blij mee, met die prijs”, zegt Van Rijn. “We zijn toch gekozen uit ruim vijfhonderd inzen“Afval loont leunt op twee pijlers”, licht Van Rijn toe.

dingen, dat is een groot compliment.”

“Mensen belonen voor goed gedrag én op een andere manier communiceren. Een dreigend vingertje helpt

Een nieuwe service van Afval loont is De Recycle Bank.

weinig, als je mensen wil aanzetten tot het scheiden

Van Rijn: “Dat is een handig softwaresysteem voor ge-

van hun afval. Wij kiezen bewust voor een vriendelijke

meenten die mee doen aan de pilot Schoon Belonen.

boodschap, liefst met een beetje humor erin.”

Via De Recycle Bank kunnen we de administratie van

Afval loont is een organisatie die mensen geld betaalt

de deelnemers bijhouden, zoals betalingen, rappor-

voor hun gescheiden afval. “Onze filialen vind je vooral

tages en inzamelresultaten. Met onze software kun je

bij winkels en supermarkten in de buurt”, vertelt Van

de resultaten per vereniging of school uitsplitsen en

Rijn. “Mensen gaan daar toch naartoe voor hun bood-

realtime op de eigen websites tonen. Via een teller, die

schappen, en nemen meteen wat oud papier, plastic of

aangeeft hoeveel afval de leden van de voetbalclub of

drankverpakkingen mee. Ook frituurvet, textiel en blik

de schaakvereniging al verzameld hebben. Dat moti-

kunnen ze bij ons inleveren. De opbrengst wordt toe-

veert enorm.”

gevoegd aan het spaartegoed, waarmee ze eventueel een goed doel of een vereniging kunnen steunen.”

Meer info www.afvalloont.nl

De huidige filialen van Afval loont staan vooral in de

Tekst: Hetty Dekkers

grote steden, zoals Rotterdam. Van Rijn: “Ons concept is vooral geschikt voor hoogbouw en drukbevolkte gebieden, waar het scheidingspercentage wat lager ligt dan gemiddeld. Het valt prima te combineren met bijvoorbeeld omgekeerd inzamelen. De beloning die wij geven, maakt het voor mensen interessant om naar onze filialen te komen.” Andere positieve aspecten van Afval loont zijn een vermindering van het zwerfafval in de omgeving en sociale werkvoorziening. De filialen worden hoofdzakelijk bezet door mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Zij komen op deze manier weer in het arbeidsproces en de gemeente heeft een oplossing voor de plaatselijke werkloosheid. Dat Afval loont een succes is, blijkt uit de cijfers. De organisatie is pas vijf jaar bezig en de teller staat al

Circulaire economie is meer dan zoveel mogelijk recyclen Het is een feit: natuurlijke grondstoffen worden schaars. Daarom is het nodig om de stap te maken naar een circulaire economie, waar deze kostbare materialen na gebruik weer een nieuw leven krijgen. Afval krijgt in een circulaire economie een sleutelrol, door er nieuwe grondstoffen van te maken. HĂŠt aandachtspunt is de kwaliteit van de grondstoffen uit afval. Die moet net zo goed worden als die van de natuurlijke grondstoffen. Dat stelt eisen aan de verwerking van afval. Vandaar dat Indaver investeert in nieuwe verwerkingstechnieken en innovatieve oplossingen. Maar de keten begint bij het inzamelen van schone, herbruikbare afvalstromen. Deze uitdaging van formaat wil Indaver samen met u aangaan, zodat de circulaire economie stapje voor stapje dichterbij komt. Meer weten? Zie www.indaver.nl of neem contact op met Robert Jansen via robert.jansen@indaver.nl of 078 â&#x20AC;&#x201C; 6306 726.