Η γενιά των Δωρικών by Εκδόσεις Οσελότος

Ιωάννης Λαμπράκης ΙΩΑΝΝΗΣ ΛΑΜΠΡΑΚΗΣ

η γενιά των Δωρικώνν Δωρικώ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ

ο σ ε λ ότ ο ς

Ε Κ ΔΟ Σ Ε Ι Σ

ο σ ε λ ότ ο ς

Η γενιά των Δωρικών Ιωάννης Λαμπράκης Λογοτεχνία [1358]0212/04 Shutterstock photos

Ιωάννης Λαμπράκης Αθήνα, Φεβρουάριος 2012 978–960–9-607-34–6

Η επιμέλεια της έκδοσης έγινε από τις εκδόσεις οσελότος

Το παρόν έργο πνευματικής ιδιοκτησίας προστατεύεται κατά τις διατάξεις της ελληνικής νομοθεσίας, (Ν. 2121/1993, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει σήμερα) καθώς και από τις διεθνείς συμβάσεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Απαγορεύεται η κατ’ οιονδήποτε τρόπο ή μέσο (ηλεκτρονικό, μηχανικό ή άλλο) αντιγραφή, φωτοανατύπωση και γενικώς αναπαραγωγή, μετάφραση, διασκευή, αναμετάδοση στο κοινό σε οποιαδήποτε μορφή και η εν γένει εκμετάλλευση του συνόλου ή μέρους του έργου χωρίς τη γραπτή άδεια του δικαιούχου συγγραφέα.

ΕΚΔΟΣΕΙΣ

ο σ ε λ ότ ο ς

Βατάτζη 55, 114 73 Αθήνα Τηλ. : 210 6431108 e–mail: ekdoseis.ocelotos@gmail.com www. ocelotos. gr

Στους γονείς μου

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

ανέμορφο το απέραντο γαλάζιο σύνολο. Αρχόντισσα τώρα, όπως πάντα, η θάλασσα κείτεται στα τρία πέμπτα του πλανήτη μας. Υπήρξαν εποχές που ήταν μεγαλύτερη, όμως αυτή η ίδια διάλεξε να αποτραβηχτεί για να χαρίσει την ποικιλία της στεριάς στις εικόνες και στις παραστάσεις ενός πιο συναρπαστικού κόσμου. Άλλοτε όμως, επαναστάτρια, οργισμένη και ισοπεδωτική, κατέπνιξε παράλια και εκτάσεις στεριάς και τις μετέτρεψε σε μακάβρια σκηνικά βυθού. Ατέλειωτα είναι τα μυστικά της. Τα κλείνει μέσα στην αγκαλιά της και περιμένει τους πιο τολμηρούς να τα ανακαλύψουν. Πολλές φορές όμως τα κρατάει επτασφράγιστα και τα ζώνει με θρύλους και δοξασίες, έτσι ώστε να περνούν σιγά–σιγά με τον καιρό στην σφαίρα της φαντασίας και του παραμυθιού. Και μπορεί να περιμένει η θάλασσα. Χρόνια, αιώνες και χιλιετηρίδες ακόμα. Το καταλαβαίνεις όταν τη βλέπεις να γλύφει τις ακρογιαλιές και να κινεί τους κόκκους από άμμο που παραδίδονται αμέσως στην αφρισμένη άκρη της. Μετράει το δικό της χρόνο η θάλασσα στην τεράστια κλεψύδρα που μόνο αυτήν κατέχει. Κάποιοι πολύ παλιοί μύθοι λένε ότι είναι ένα τεράστιο όστρακο που της το χάρισε ο Ήλιος και που βρίσκεται στο κέντρο της, στο μεγαλύτερο της βάθος, στον μεγαλύτερο της Ωκεανό. Εγώ την έχω δει τη θάλασσα πολλές φορές από καταμεσής στο πέλαγος. Εκεί που σου φαίνεται η ίδια όπου κι αν κοιτάξεις. Χαριεντίζεται με τον ουρανό στη θαμπή γραμμή του ορίζοντα και εσύ μένεις με την εντύπωση ότι υπάρχεις μέσα σ’ έναν τεράστιο γαλάζιο θόλο. Έτσι έχω βρεθεί κάποια στιγμή ξανά μέσα στην αγκαλιά της. Το πρόσωπο μου έχει ζεσταθεί από τον ήλιο μα αλλεπάλληλα δροσερά αεράκια μου φέρνουν κάποια ανακούφιση. Ετοιμαζόμουν να βουτήξω από το μικρό πλεούμενο όπου βρισκόμουν και είχα φορέσει σχεδόν όλον τον εξοπλισμό μου, όταν ήχησε στ’ αυτί μου μια παράξενη ιαχή... Ανασήκωσα το κεφάλι μου και κοίταξα ολόγυρα. Τίποτα. Παρ’ ότι η καρδιά μου είχε ανεβάσει τους χτύπους της αντανακλαστικά, εγώ αισθανόμουν ήρεμος γιατί ήξερα

Η ΓΕΝΙΑ ΤΩΝ ΔΩΡΙΚΩΝ

™5

πόσο συχνή είναι η παραίσθηση σε τέτοιες καταστάσεις, όπου επικρατεί η ησυχία και οι επαναλαμβανόμενοι απαλοί ήχοι. Τελειώνοντας με τον εξοπλισμό, ήμουν έτοιμος ν’ ανακαλύψω την ομορφιά της θάλασσας και το βυθό της. Έβαλα τη μάσκα και έπεσα, αναταράσσοντας δυνατά την επιφάνεια και σπάζοντας το ελαφρό κυματάκι εκείνης της στιγμής σε φυσαλίδες και αφρό. Άρχισα να κατεβαίνω σιγά σιγά. Το περιβάλλον μου έχει αλλάξει τελείως πια και πρέπει να προσαρμοστώ. Τα φωτεινά γαλανά νερά κοντά στην επιφάνεια, έχουν αρχίσει να αντικαθίστανται από άλλα, που το χρώμα τους φοβίζει τον αδαή, ενώ γεμίζει περισσότερη γαλήνη τον έμπειρο βουτηχτή. Οι ήχοι δεν έχουν καμιά σχέση με αυτούς που ακούς έξω στον αέρα. Βουβοί και υπόκωφοι αναμεμιγμένοι με ανάσες και φυσαλίδες που σπάνε. Μέσα σ’ αυτές τις αλλοπρόσαλλες ηχητικές υποκρούσεις πέρασε ξανά απ’ το μυαλό μου η ιαχή που μου φάνηκε ότι είχα ακούσει επάνω. Ήταν σαν... Ήταν σαν κάποιο κάλεσμα... σαν κάποιο πλάσμα... που υψίφωνα θρυμμάτιζε τη σιωπή. Έδιωξα γρήγορα αυτές τις σκέψεις, γιατί, εκεί που βρισκόμουν ήταν πολύ εύκολο να γιγαντωθούν μέσα στο μυαλό μου και να αναπαράγουν εικόνες φοβερές. Όλες οι σκιές και τα φυσικά σκιρτήματα του υγρού σκηνικού ήταν δυνατόν να παρουσιαστούν ως απειλές και κίνδυνοι. Άλλωστε, η ομορφιά που παρουσιαζόταν μπροστά στα μάτια μου δεν ήταν σωστό να αλλοιώνεται από δυσάρεστες φανταστικές επιρροές. Άρχισα να απολαμβάνω την υγρή φύση με όλες μου τις αισθήσεις, κάνοντας παιχνίδια, στριφογυρίζοντας και κολυμπώντας ανάποδα και πότε πότε χαλαρώνοντας με τα μάτια κλειστά για να διαπερνά τα βλέφαρα μου αυτή η απαλή μπλε ανταύγεια. Τα κοράλλια με διαφορετικά χρώματα ανά ομάδες δομούν περίεργες μινιατούρες πολιτισμού. Κόκκινα και κίτρινα μικρά ψαράκια, με χαρακτηριστικές πολύχρωμες γραμμές, μπαινοβγαίνουν στις τρύπες που αφήνουν τα σώματα των κοραλλιών. Άλλα πιο μεγάλα ψάρια, συναγωνίζονται σε ομορφιά και σε συνδυασμούς χρωμάτων το κοραλλιογενές περιβάλλον τους, στεκούμενα ακίνητα για οποιαδήποτε σύγκριση. Ποτέ όμως η ζωή δεν περιορίστηκε σε κάποιες μορφές, όσο ανυπέρβλητα όμορφες κι αν ήταν αυτές. Έτσι, αγνοώντας την 6™ ΙΩΑΝΝΗΣ ΛΑΜΠΡΑΚΗΣ

πλεύση και τις αυξημένες δυνατότητες ελευθερίας που σου παρέχει, ο κατακόκκινος αστερίας συνέχισε υπεροπτικά τις κατευθυνόμενες κινήσεις των ποδιών του, για να σταθεί τελικά σε κάποια κορυφή. Σύμβολο αρχέγονο και μακραίωνο, θα κάτσει εκεί μέχρι τη νύχτα για να παρευρεθεί στη συνεδρίαση των άστρων. Δίπλα στις πεταλίδες, μπροστά στη μαύρη σχισμή του βράχου, κάποιος κάβουρας υψώνει τις δαγκάνες του και με πλάγιες κινήσεις υποχωρεί μπροστά στον μεγαλύτερο εισβολέα. Όμοια θα συμπεριφερθεί και το χταπόδι, που αναγνωρίζοντας με την εξαίσια όρασή του –ανεπτυγμένη όσο και του ανθρώπου– την απαράμιλλη ομορφιά της πολιτείας του, δεν θα θελήσει να αφήσει το μελάνι του. Συνεχίζω υπνωτισμένος απ’ τις εικόνες που παρακολουθώ. Ήρθε η σειρά των φυκιών για να διαλέξουν χρώματα απ’ την παλέτα του ουράνιου τόξου που διασχίζει κάθε αυγή την υπερκείμενη μάζα του νερού και φτάνει με πινελιές μέχρι το βυθό. Πράσινα ή βαθιά κόκκινα τα πιο συντηρητικά, καμαρώνουν με τις βυσσινί ή μοβ αποχρώσεις άλλων που υπάρχουν ανάμεσα τους. Αέναα κινούν τα παρακλάδια τους σύμφωνα με τα ρεύματα που επικρατούν και πότε πλησιάζουν τα νημάτια των πορτοκαλί θαλάσσιων ανεμώνων, πότε φεύγουν μακριά τους, αφήνοντας τον μικρό ιππόκαμπο που παρακολουθεί σίγουρα ζαλισμένο. Πίσω μου, φαίνεται απόμακρα τώρα πια, η κοινωνία των κοραλλιών που θυμίζει αρχαία ανάκτορα. Άμα έχεις τη θέληση και μισοκλείσεις τα μάτια σου, τότε σίγουρα θα δεις να συμβαίνουν ιεροτελεστίες και γιορτινές παρελάσεις πλήθους κόσμου. Γύρισα ξανά προς τα εμπρός κι ενώ δεν είχα προλάβει καλά καλά να σχηματίσω την καινούργια εικόνα που παρουσιαζόταν μπροστά στα μάτια μου, συνέβη κάτι αναπάντεχο. Ένα ασημί φόντο χιλιάδων σωμάτων άστραψε μπροστά μου και με τύφλωσε. Χιλιάδες αστραφτερές ασημί αναλαμπές ερεθίζουν βίαια τις κόρες των ματιών μου και με κάνουν πότε να κοιτάζω με πλάγιο βλέμμα, πότε να σηκώνω το χέρι μου για να προστατευτώ. Μέσα από αυτό το τεράστιο κοπάδι ψαριών και με βλέμμα τρεμάμενο, είδα ξαφνικά κάτι που με εξέπληξε ακόμα πιο πολύ. Μια κάτασπρη αρχαία κολόνα με το κιονόκρανό της διακρινόταν

Η ΓΕΝΙΑ ΤΩΝ ΔΩΡΙΚΩΝ

™7

επιβλητική. Φωτοβολούσε και λαμπύριζε με την απείρου κάλλους αρχιτεκτονική της. Γύριζα ζαλισμένος. Τριγύρω μου όλα ήταν ασημένια γεμάτα φως και το κάτασπρο χρώμα της κολόνας με τύφλωνε ακόμη πιο πολύ. Μετακινήθηκα προς το μέρος της, έχοντας τα χέρια μου μπροστά στο πρόσωπο μου. Ευτυχώς που έγινε έτσι, γιατί σε διαφορετική περίπτωση, θα είχα τυφλωθεί απ’ το καινούργιο θέαμα. Αντίκριζα κάτι το εξαίσιο. Η έκπληξή μου ήταν στο κατακόρυφο και τα συναισθήματα που με πλημμύριζαν δύσκολο περιγράφονται. Ένα μεγαλοπρεπές ολόχρυσο άγαλμα βρισκόταν δίπλα στην κολόνα και πίσω απ’ τον τεράστιο βράχο, που τόση ώρα ορθωνόταν μπροστά μου, αλλά με την παρουσία των ψαριών μου ήταν δύσκολο να το προσδιορίσω. Οι χρυσές ακτίνες διέλυαν τους πλατινένιους λαμπυρισμούς της κολόνας και έμπαιναν ορμητικά μέσα στα μάτια μου, δίνοντας το περίγραμμα του εξαίσιου αγάλματος. Αποχαυνωμένος, με θαυμασμό και δέος παρακολουθούσα τα χέρια μου να εκτείνονται μπροστά σχεδόν ακούσια και να θέλουν ν’ αγγίξουν την τελειότητα της μορφής. Τα μάτια μου είχαν αρχίσει να πονάνε, ενώ είχα φτάσει σε απόσταση αναπνοής απ’ το άγαλμα. Η μεγάλη στιγμή είχε φτάσει. Έκλεισα τα μάτια μου δυνατά κι αισθάνθηκα ανακούφιση. Παρ’ όλα αυτά, η χρυσή εικόνα συνέχισε να υπάρχει στο μυαλό μου, αφού αισθανόμουν ότι η μνήμη μου είχε αδειάσει και είχε κρατήσει μόνο αυτή την εικόνα. Φαντάστηκα μάλιστα ότι τα χέρια μου την έχουν πια ακουμπήσει και ότι η αίσθηση του πολύτιμου μετάλλου μου είχε μεταφέρει κύματα ρίγους. Η όραση δεν έπρεπε να λείπει απ’ το γεγονός. Άνοιξα τα μάτια μου ανυπόμονα και γεμάτος θέληση να συνειδητοποιήσω και οπτικά το αγκάλιασμά μου με τις τέλειες αναλογίες του αγάλματος. —Να πάρει η οργή... Να πάρει... Σιωπή απλώθηκε για λίγο. Ξαπλωμένος ανάσκελα ο Περικλής και σαστισμένος απ’ αυτή τη θλιβερή επαναφορά στην πραγματικότητα, έτριψε θυμωμένος τα μάτια του. Δεν κατάφερε

8™ ΙΩΑΝΝΗΣ ΛΑΜΠΡΑΚΗΣ

τίποτε καλύτερο όμως, απ’ το να δει πιο καθαρά το ταβάνι του δωματίου του. —Να πάρει..., είπε ξανά και τίναξε βίαια τα σκεπάσματά του που έγειραν στο πλάι του κρεβατιού. Κοίταξε τον πρώτο προδότη τού ονείρου του που βρήκε μπροστά του. Το ρολόι έδειχνε 6:00 π.μ. Θα ακολουθούσε η καφετιέρα του, το μπάνιο του, η τσάντα με τα έγγραφα της δουλειάς του... Θλιβερό. Ξανά στη ρουτίνα. Ετοιμάστηκε με την ησυχία του. Άλλωστε, είχε ξυπνήσει αρκετά πιο νωρίς απ’ ό,τι συνήθως. Βολεύτηκε πάλι στο κρεβάτι, ντυμένος τώρα πια, έχοντας την κούπα με τον καφέ στα χέρια του. Στοχαστικά και με τη ματιά του καρφωμένη –άθελα του– στη βιβλιοθήκη και στα πτυχία του, προσπάθησε να αναπολήσει το μαγευτικό όνειρο που μόλις πριν λίγο είχε δει. Ο Περικλής είχε τελειώσει το Φυσικό και το Βιολογικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών. Είχε κάνει Μάστερ στη Γενετική για δύο χρόνια στην Αγγλία και όλοι οι καθηγητές του είχαν διαγνώσει ένα λαμπρό και ελπιδοφόρο επιστήμονα. Η φαντασία του, η σύλληψη πρωτοφανών ιδεών και απρόσμενων λύσεων ήταν το χαρακτηριστικό του. Ήταν ο καταλληλότερος άνθρωπος για να επιφέρει άλματα στην επιστήμη της Γενετικής και να της προσδώσει την απαιτούμενη γοητεία που της άρμοζε. Όμως η ζωή πολλές φορές κόβει τα φτερά και προσγειώνει απότομα. Η λαμπρή πορεία του Περικλή είχε ως κατάληξη μια θέση στο Ίδρυμα Ερευνών Βιολογίας. Ίδρυμα λαμπρότατο, με απεριόριστες δυνατότητες και εξοπλισμό, πλην όμως, θέση αζήτητη, σχεδόν αποβλακωτική, αφού η μονοτονία της ρουτίνας την οποία επέφερε, ήταν παντού έκδηλη και ισοπεδωτική. Τώρα ο Περικλής, φέρνοντας στη μνήμη του σκηνές απ’ το όνειρό του, άρχισε να μιλάει σιγανά, εξωτερικεύοντας τις σκέψεις του. —Ωραία, το πήρα το μάθημά μου. Μα τόσες φορές όνειρα παραπλήσια και σε σχέση με αγάλματα. Α, δεν γίνεται... Θα τις σταματήσω... Ας μου αρέσει η Υδροβιολογία και η Ωκεανογραφία. Θα τις σταματήσω τις υποβρύχιες καταδύσεις τα καλοκαίρια. Στο κάτω κάτω δεν είμαι και ο Κουστώ... Σιγά μην χάσει ο πλανήτης τον μέγα υποβρύχιο εξερευνητή... Άσε που τις προάλλες δεν Η ΓΕΝΙΑ ΤΩΝ ΔΩΡΙΚΩΝ

™9

είχα τηρήσει το πρωτόκολλο κατάδυσης και κόντεψα να πάθω τη νόσο των δυτών... Σταμάτησε ξανά να μιλάει. Η αμφιβολία και η αίσθηση της εναλλακτικής λύσης καθρεφτιζόταν τώρα στα μάτια του. Έσφιξε τα χείλη του και έφερε στο πρόσωπό του το χέρι, κρύβοντας το στόμα του. —Αν όμως... Μήπως τα όνειρα σημαίνουν ότι το επόμενο καλοκαίρι θα ανακαλύψουμε κάτι; Λέω ίσως... Θα γίνουμε πρωτοσέλιδο στις εφημερίδες με τους συναδέλφους... και τότε θα ανέβω τα σκαλιά της επιτυχίας και της ιεραρχίας του Ιδρύματος αστραπιαία. Το Σεπτεμβριανό πρωινό άστραψε και βρόντηξε και οι πρώτες στάλες βροχής άρχισαν τον τρελό χορό τους. Ο Περικλής «ξύπνησε» από τις σκέψεις και τους συλλογισμούς του, λόγω της απότομης αλλαγής του καιρού αλλά και από τη σκέψη του Ιδρύματος που είχε φέρει τελευταία στο μυαλό του. Κοίταξε το ρολόι του και δέχτηκε την πρώτη ψυχρολουσία, αφού είχε αργήσει ήδη μισή ώρα. Βιαστικά πήρε τα πράγματά του και ξεχύθηκε στους δρόμους. Η γκρίζα Αθήνα έσταζε παντού και οι βρεγμένες φιγούρες των ανθρώπων έτρεχαν στο ρυθμό της βροχής. Ο Περικλής κατάφερε ν’ ανέβει σ’ ένα λεωφορείο με φοβερό συνωστισμό. Ήταν ευχαριστημένος όμως που πρόλαβε έστω κι αυτό και έτσι, δεν θα αργούσε περισσότερο στη δουλειά του. Στύλωσε τα μάτια του στις στάλες της βροχής και απέφυγε να θαυμάσει, όπως έκανε κάθε πρωί, την Ακρόπολη και τα άλλα Αρχαία Μνημεία. Καθώς σταμάτησαν οι στάλες να πέφτουν, σταμάτησε και το λεωφορείο και ο Περικλής είχε φτάσει.

10™ ΙΩΑΝΝΗΣ ΛΑΜΠΡΑΚΗΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

Περικλής δρασκέλισε γρήγορα το πλακόστρωτο μπροστά απ’ την πύλη του Ιδρύματος Ερευνών Βιολογίας. Ανέβηκε σχεδόν σαν ζογκλέρ τα πέντε ημικυκλικά σκαλιά πριν την είσοδο κι αφού έφτιαξε λίγο τα ρούχα του και τα μαλλιά του, μπήκε μέσα στο κτίριο Στην κεντρική σάλα του Ιδρύματος υπήρχε οργασμός κίνησης. Γραφεία με ατακτοποίητα φυλλάδια πάνω τους, πόρτες να ανοιγοκλείνουν και να μπαινοβγαίνουν μισότρελοι επιστήμονες μ’ ανακατεμένα μαλλιά, κομψές γραμματείς να βηματίζουν γρήγορα... Σε λίγες ημέρες επρόκειτο να γίνει το μεγάλο φθινοπωρινό συνέδριο του Ιδρύματος που ανέκαθεν προσέλκυε επιφανείς επιστήμονες της Βιολογίας, Έλληνες και ξένους, για να κάνουν τις ανακοινώσεις τους. Ειδικά αυτό το συνέδριο αναμενόταν από όλους με μεγάλο ενδιαφέρον, γιατί τα θέματα, τα οποία θα απασχολούσαν τις επιστημονικές ανακοινώσεις, κυριολεκτικά θα συντάρασσαν τον κόσμο. Είχαν να κάνουν, όπως σχεδόν πάντα συμβαίνει, με τα δυο μεγάλα διλήμματα της επιστήμης: το κατά πόσο θα πρέπει αυτή να επεμβαίνει στη φύση και ποια θα πρέπει να είναι η χρήση των επιτευγμάτων της απ’ τον άνθρωπο. Ο Περικλής είχε φτάσει στον τομέα της Γενετικής και ετοιμαζόταν ν’ ανοίξει την πόρτα του μικρού γραφείου του που βρισκόταν δίπλα απ’ το εργαστήριο. Το ωραίο άρωμα που μύρισε, αμέσως τον έκανε να ανασηκώσει το κεφάλι του και να κοιτάξει πίσω του. Η όμορφη και πληθωρική γραμματέας του διευθυντή του Τμήματος του χαμογέλασε και του είπε: —Πολύ φοβάμαι, κύριε Δωρικέ, ότι σας θέλει ο κύριος διευθυντής. —Γιατί φοβάστε δεσποινίς μου, πάλι νεύρα έχει αυτός ο γεροπαράξενος, τρελάρας... —Μην πείτε τίποτα, κύριε Δωρικέ,... εγώ δεν άκουσα τίποτα.. μόνο να σας παρακαλέσω να πάτε αμέσως, γιατί, σε αντίθετη περίπτωση, εγώ θα βρεθώ σε πιο δύσκολη θέση απ’ ό,τι εσείς τώρα. Καλημέρα σας.

Η ΓΕΝΙΑ ΤΩΝ ΔΩΡΙΚΩΝ

™11

—Καλημέρα..., είπε ο Περικλής και παρακολούθησε τη γραμματέα να απομακρύνεται, παραπατώντας κάνα δυο φορές, λόγω των ψηλών τακουνιών που φορούσε. Ποιος ξέρει που έτρεχε πάλι ο λογισμός μου, για να μην ακούσω αυτά τα τακούνια, σκέφτηκε ο Περικλής και κίνησε προς το γραφείο του Διευθυντή του. Μετά από λίγο, χτυπούσε τη μεγάλη δρύινη πόρτα του γραφείου του. —Εμπρός!!! Ακούστηκε μια ξερή και δυνατή φωνή από μέσα. Ο Περικλής άνοιξε την πόρτα με προσοχή, ενώ τα θυμωμένα μάτια του Διευθυντή τον παρακολουθούσαν κάτω από κάτι μικρά στρογγυλά γυαλιά. —Κύριε Δωρικέ... κύριε Δωρικέ, φώναξε. —Μάλιστα... κύριε... Τρύμπα... —Σιωπή!!! Τι ώρα είναι αυτή; Τέτοιες μέρες βρήκες να κοιμηθείς με τις ώρες; Τελικά μου φαίνεται ότι έχω να κάνω μ’ ένα τελείως ανεύθυνο και ανίκανο άτομο. Τις ανακοινώσεις ποιος θα τις ετοιμάσει; Μήπως εγώ; Δεν μιλάς ε; —Έχετε δίκιο, είπε συγκαταβατικά ο Περικλής. —Το ξέρω ότι έχω δίκιο, φώναξε ο Τρύμπας, χτυπώντας το χέρι του στο γραφείο. Μετά έγινε ησυχία για λίγα δευτερόλεπτα. Ο κύριος Τρύμπας έσφιξε τα χείλη του και με δυσπιστία ρώτησε τον Περικλή, ελπίζοντας σε αρνητική απάντηση. —Διάβασες τα περιοδικά του Ινστιτούτου Pasteur, της Αγγλικής Βιολογικής Ένωσης και της Γερμανικής Ακαδημίας; —Βεβαίως, κύριε Τρύμπα. Έχω μάλιστα κοιτάξει και σε άλλες πηγές, όπως... —Σου λέω λοιπόν, νεαρέ μου, ότι ήρθε και το Αμερικανικό περιοδικό σήμερα το πρωί. Αυτό πότε θα το διαβάσεις; Μήπως μετά το συνέδριο; —Μα εσείς είχατε πει ότι.... —Δεν θα μου θυμίσεις εσύ τι έχω πει εγώ. Πήγαινε τώρα να διαβάσεις το περιοδικό και να ετοιμάσεις την ανακοίνωση. —Μάλιστα, κύριε Τρύμπα, είπε ο Περικλής και έκανε να φύγει. —Α, και..., κύριε Δωρικέ, πρέπει να σας αναθέσω και μια άλλη δουλειά. Το παλιό εργαστήριο το γνωρίζετε. Είναι κλειδωμένο 12™ ΙΩΑΝΝΗΣ ΛΑΜΠΡΑΚΗΣ

αρκετά χρόνια, δεν παύει όμως να είναι δική σας αρμοδιότητα η καθαριότητά του. Παρακαλώ ενεργήστε ανάλογα και με μεγάλη προσοχή, γιατί εκεί υπάρχουν πολύ παλιά συγγράμματα μεγάλης αξίας. Εννοώ, όπως θα καταλάβατε, ότι τουλάχιστον θα επιβλέπετε τις καθαρίστριες. Ο Περικλής έγνεψε και έκλεισε φεύγοντας την πόρτα. —Υπάρχουν πολύ παλιά συγγράμματα μεγάλης αξίας εκεί, επανέλαβε ο Περικλής με γελοίο τρόπο τα λεγόμενα του Διευθυντή. —Ναι, κάτι έχει πάρει το μάτι μου από τα άπαντα του Homo Sapiens έπρεπε να του πω, συλλογίστηκε ο Περικλής και έφυγε γελώντας. Η αλήθεια είναι ότι μόνο δυο φορές είχε μπει σ’ εκείνο το παλιό εργαστήριο. Η εξέλιξη της επιστήμης έφερε την ανάγκη για μεταστέγαση του εργαστηρίου σε πιο σύγχρονη αίθουσα, όπου θα χωρούσαν όλα τα μηχανήματα των τεχνικών. Έτσι, το παλιό εργαστήριο σταδιακά εγκαταλείφτηκε και σήμερα έμοιαζε περισσότερο με αποθήκη. Υπήρχε σκόνη παντού και στις διάφορες γωνίες των επίπλων και των τοίχων ιστοί από αράχνες. Στους τοίχους ήταν κρεμασμένοι διάφοροι άτλαντες που έδειχναν μορφές κυττάρων, όργανα του ανθρώπου και έμβρυα, χημικές ενώσεις που συμμετέχουν στα βιολογικά φαινόμενα... Επάνω στα ράφια, υπήρχαν πολλά αντικείμενα, που ίσως να φαίνονταν φρικιαστικά σε κάποιον που δεν έχει σχέση με τη Βιολογία ή την Ιατρική. Βαζάκια με ιστούς και έμβρυα διαφόρων ζώων και σε διαφορετικά στάδια ανάπτυξης, βουτηγμένα σε οινόπνευμα ή φορμόλη, για να διατηρηθούν. Χημικές φιάλες διαφόρων σχημάτων, με μπλε, πράσινα και κόκκινα υγρά στον πάτο τους και μεγάλους λεπτούς σωλήνες να τις συνδέουν. Υπήρχαν, επίσης, και μερικά ξυλόγλυπτα μοντέλα που παρίσταναν κύτταρα, σκελετούς καθώς και το μόριο του DNA. DNA υπάρχει σ’ όλους τους ζωντανούς οργανισμούς πάνω στον Πλανήτη, στα φυτά και στα ζώα. Μάλιστα υπάρχει στο κάθε μεμονωμένο κύτταρο. Αν πάρουμε ένα κύτταρο, π.χ. απ’ το δέρμα του ανθρώπου και απομονώσουμε το DNA του, τότε αυτό το DNA αυτούσιο, υπάρχει σ’ όλα τα κύτταρα του ανθρώπου, είτε

Η ΓΕΝΙΑ ΤΩΝ ΔΩΡΙΚΩΝ

™13

αυτά ανήκουν στην καρδιά του, είτε στα μάτια του, είτε οπουδήποτε αλλού στο σώμα του. Επίσης, όπως είναι γνωστό, στο DNA υπάρχουν οι πληροφορίες για το πώς θα σχηματιστεί ένας οργανισμός. Στο DNA δηλαδή που έχουμε στο προηγούμενο παράδειγμα απ’ το κύτταρο του δέρματος, υπάρχουν οι πληροφορίες για όλο το σώμα και για όλα τα κύτταρα και όχι μόνο για το συγκεκριμένο κύτΠερικλής αρχίζει να υλοποιεί τα εκπληταρο του δέρματος. Θεωρητικά λοιπόν, παίρνοντας λίγο δέρμα κτικά (όµως και ανίερα) πειράµατα που από κάποιον άνθρωπο, θα μπορούσαμε να φτιάξουμε έναν άλλον περιγράφει το παµπάλαιο εγχειρίδιο που εντελώς όμοιό του. Αυτό το εκπληκτικό μόριο θα μπορούσε να ανακαλύπτει στη βιβλιοθήκη του Ιδρύµατος Βιολοχαρακτηριστεί ως πληροφοριοδότης και εντολέας, ως αρχιμηχαγικών Ερευνών. Για τον ίδιο και την Ελίζα ξεκινά νικός της ζωής. µια συναρπαστική περιπέτεια. Ο Περικλής έφτασε στην πόρτα του παλιού εργαστηρίου. Άνοιξε με δυσκολία την παλιά κλειδαριά. Ένα σύννεφο σκόνης μυστικό άραγε αυτός ο τεράστιος θόλος και μια Τι έντονη και κρύβει οξεία μυρωδιά κλεισούρας τον υποδέχτηκε. φωτός, αέρα είναι και ζωής εσωτερικό της θάλασ—Στο καλό...!!! πολύστο χειρότερα απ’ ό,τι το θυμόμουν, σας; Και τι έχουν να διαμηνύσουν στον Περικλή είπε και χωρίς δεύτερη σκέψη ξανάκλεισε την πόρτα. Θαοι έστελνε κάτοικοι αυτής (μήπως και και ονειτις καθαρίστριες πρώτα,της ναεκπληκτικής αερίσουν λίγο το χώρο μετά θα ερχότανρικής;) να βοηθήσει κι αυτός.πολιτείας, Άλλωστε,σε το σχέση να διαβάσει υποθαλάσσιας με τηντο αμερικανικό περιοδικό ήταν πιο επείγον. Έτσι λοιπόν, αφού επερχόμενη απόλυτα καταστροφική μοίρα για τονενημέρωσε τιςκόσμο καθαρίστριες, κατάληξε στο γραφείο του. του Περικλή; Άνοιξε την πόρτα, πήρε το περιοδικό στα χέρια του –ήταν ριγμένο στο πάτωμα– και σχεδόν αμέσως απορροφήθηκε από το θέμα του. Διάβαζε με προσοχή: «Κύριοι συνάδελφοι, όπως γνωρίζουμε όλοι, είναι πολύ παλιά η θέληση του ανθρώπου να βελτιώσει τα είδη και τους οργανισμούς που αφορούν είτε τη διατροφή του είτε άλλες ενέργειές του. Έτσι, από πολύ παλιά, έκανε διασταυρώσεις μεταξύ δύο ατόμων που είχαν διαφορετικές αλλά επιθυμητές ιδιότητες, με αποτέλεσμα τα άτομα που προέκυπταν, οι απόγονοι, να έχουν τις επιθυμητές ιδιότητες και των δύο διασταυρούμενων γονέων. Διαμέσου των δεκαετιών, αλλά ειδικότερα τα τελευταία χρόνια, αυτός ο τομέας μας έχει χαρίσει πανέμορφα και δυνατά άλογα, βοοειδή με μεγαλύτερη παραγωγή γάλακτος και ανώτερη ISBN 978-960-09607346 Κ ΔΟ Σ Ε Ι Σ επίσης άπειρο αριθμό παραδειγμάτων ποιότητα κρέατος, οΕόπως σ ε λ ότ ο ς βελτιωμένων λαχανικών, δημητριακών και φρούτων.

14™

Βατάτζη 55, 114 73 Αθήνα ΤΗΛ. : 210 6431108 E-MAIL: ekdoseis.ocelotos@gmail.com www. ocelotos. gr ΙΩΑΝΝΗΣ ΛΑΜΠΡΑΚΗΣ

Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, αυτό που γινόταν είναι, σύμφωνα με τις σημερινές μας γνώσεις, σχετικά απλό. Το DNA για παράδειγμα μιας αγελάδας που έχει νόστιμο και μαλακό κρέας, αλλά λίγο γάλα, συνδυαζόταν με το DNA ενός ατόμου, άλλης ποικιλίας, που είχε πλεονέκτημα –π.χ. πολύ γάλα– εκεί που το άλλο άτομο υστερούσε. Αυτό ήταν και η επιλογή της φύσης. Το φυσικό δηλαδή ανακάτεμα του DNA δύο ατόμων μέσω της διαδικασίας αναπαραγωγής. Η μόνη επέμβαση του ανθρώπου ήταν η επιλογή των κατάλληλων ατόμων που θα διασταυρώνονταν. Γνωρίζουμε, όμως, όλοι την εξέλιξη που συνέβη αργότερα και που σήμερα αποτελεί καθημερινότητα στα περισσότερα εργαστήρια της Γενετικής. Αφορά φυσικά στη μικροχειρουργική του DNA. Κόβουμε δηλαδή απ’ το DNA της αγελάδας που κάνει το πολύ γάλα, ακριβώς εκείνο το κομμάτι που είναι υπεύθυνο γι’ αυτήν την ιδιότητα. Έπειτα, παίρνουμε το DNA την αγελάδας με το νόστιμο και μαλακό κρέας, το κόβουμε ακριβώς στο σημείο που λέει ότι θα κάνει λίγο γάλα αυτή η αγελάδα και τοποθετούμε στο σημείο αυτό το προηγούμενο κομμάτι από το DNA της άλλης αγελάδας. Παίρνουμε έτσι ένα μόριο DNA, το οποίο έχει οδηγίες για καλό κρέας και πολύ γάλα και μπορεί να δώσει άτομο και με τις δύο αυτές ιδιότητες. Ο λόγος που μας ανάγκασε να το κάνουμε αυτό είναι ότι κατά τη φυσική διασταύρωση των δύο ατόμων δεν είναι βέβαιο ότι το καινούργιο άτομο θα διαθέτει αυτό το τέλειο DNA. Αυτό όμως που θα μας απασχολήσει περισσότερο στο συγκεκριμένο άρθρο, δεν είναι το «κόψιμο και ράψιμο του DNA» όπως λέει χαριτολογώντας ο Dr. Herbs του Πανεπιστημίου του Yell, αλλά η δημιουργία πανομοιότυπων ανθρώπων. Μάλιστα κύριοι συνάδελφοι. Αυτό που μέχρι σήμερα γνωρίζαμε ότι γινόταν μόνο σε ζώα, τώρα φαίνεται ότι έχουν ωριμάσει οι συνθήκες για την εφαρμογή του και σε ανθρώπους. Φανταστείτε να είχε ο κόσμος μας δέκα Αϊνστάιν! Δεν είναι θαύμα!» —Ναι, αλλά αν είχε δέκα σαν τον Τρύμπα, δεν θα ήταν φρίκη; μονολόγησε ο Περικλής και βάζοντας το στυλό του μέσα στο περιοδικό, ώστε να μην χάσει τη σελίδα, το πέταξε πάνω στο γραφείο του. Εκείνη την ώρα χτύπησε και το τηλέφωνο. Η ΓΕΝΙΑ ΤΩΝ ΔΩΡΙΚΩΝ

™15