140 × 210 SPINE: 6.3 FLAPS: 80
ΚΩΣΤΗΣ ΜΠΑΡΜΠΑΓΙΑΝΝΕΡΗΣ
ISBN 978-960-564-080-4
Oι μαριονέτες του Ρίο Νάπο δεν χορεύουν τάνγκο
ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ Βατάτζη 55, 114 73 Αθήνα Τηλ. : 210 6431108 ekdoseis.ocelotos@gmail.com www. ocelotos. gr
Ο
Κωστής Μπαρμπαγιαννέρης συστήνεται ως μαθηματικός, αλλά μόνο όταν ψάχνει για δουλειά. Τον υπόλοιπο καιρό ταξιδεύει σε μακρινούς πολιτισμούς προσπαθώντας να σκοτώσει το χρόνο του και τον ορθολογισμό που ζει μέσα του. Έχει σπουδάσει εφαρμοσμένα μαθηματικά στο ΕΜΠ και έχει κάνει μεταπτυχιακό στην περιβαλλοντική διαχείριση. Επί του παρόντος βρίσκεται σε Πανεπιστήμιο της Ιάβας μελετώντας παραδοσιακή πρωτόγονη μουσική Γκάμελαν –κάτι που ακούγεται λίγο πιο εύκολα από κινέζικη όπερα– όπως του εκμυστηρεύτηκε ο δάσκαλός του της μουσικής. Το βιβλίο αυτό εκδίδεται ύστερα από λαϊκή απαίτηση (φίλων) και μετά από την επιτυχία του προηγούμενου έργου του «Ο σερ Πατουίγ και το τέρας της αλήθειας».
Oι μαριονέτες του Ρίο Νάπο δεν χορεύουν τάνγκο
Το βιβλίο περιέχει στοιχεία από την περιπλάνηση του συγγραφέα με ένα τσούρμο κλόουν-παλιάτσων σε κοινότητες αυτοχθόνων στη Νότιο Αμερική.
ΚΩΣΤΗΣ ΜΠΑΡΜΠΑΓΙΑΝΝΕΡΗΣ
Ι
νδιάνοι μάγοι εναντίον υποτονικών ψυχολόγων, καλοδουλεμένες άριες απέναντι σε αργεντίνικα τάνγκο, φρεσκοκομμένες παπάγια κόντρα σε καψαλισμένα ποπκόρν. Ο Χόρχε Αλούβιο διασχίζει τη Λατινική Αμερική με οτοστόπ (ενίοτε και μπαρκοστόπ) βγάζοντας με τη μαριονέτα του τα προς το ζην. Ο Τζεμ σουλατσάρει στο διαδίχτυο κάνοντας ατελείωτα τσατς και γνωριμίες στην εικονική πόλη Στάρβιλ. Κάπως έτσι οι δυο πρωταγωνιστές στήνουν ένα ταξιδιάρικο ρινγκ πάνω στο οποίο αναμετρώνται στοιχεία διαφορετικών κουλτούρων και καθημερινοτήτων.
ΕΚΔΟΣΕΙΣ
ο σ ε λ ότ ο ς 0_cover_marionetes.indd 1
9/19/2013 10:11:11 AM
Τιτλος Οι μαριονέτες του Ρίο Νάπο δεν χορεύουν τάνγκο
Συγγραφέας Κωστής Μπαρμπαγιαννέρης
Σειρα Ελληνική λογοτεχνία [1358]0813/17
Επιmελεια - Διορθωση Δημήτρης Καραναστάσης Layout - Design Myrtilo, Λένα Παντοπούλου
Copyright© 2013 Κωστής Μπαρμπαγιαννέρης
Πρώτη Εκδοση Αθήνα, Σεπτέμβρης 2013 ISBN 978-960-564-080-4
ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ Βατάτζη 55, 114 73 Αθήνα Τηλ.: +30 210 6431108 • 210 6431137 e-mail: ekdoseis.ocelotos@gmail.com www. ocelotos. gr
Το παρόν έργο πνευματικής ιδιοκτησίας προστατεύεται κατά τις διατάξεις της ελληνικής νομοθεσίας, (Ν. 2121/1993, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει σήμερα) καθώς και από τις διεθνείς συμβάσεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Απαγορεύεται η καθ’ οιονδήποτε τρόπο ή μέσο (ηλεκτρονικό, μηχανικό ή άλλο) αντιγραφή, φωτοανατύπωση και γενικώς αναπαραγωγή, μετάφραση, διασκευή, αναμετάδοση στο κοινό σε οποιαδήποτε μορφή και η εν γένει εκμετάλλευση του συνόλου ή μέρους του έργου χωρίς τη γραπτή άδεια του δικαιούχου συγγραφέα.
0_soma.indd 2
9/19/2013 9:50:54 AM
Αφιερωμένο στη Λουσία που για τέταρτο χρόνο περιπλανιέται στην Αμερικανική γη, τους τελευταίους μήνες με ένα μωρό στην αγκαλιά (Λου, πες μου πως δεν έκανες οτοστόπ μέχρι το μαιευτήριο!). Τα σκίτσα είναι του Γάλλου συνταξιδιώτη Δαβίδ Αουντιμπέρτ, ενώ το κεφάλαιο «Ψαρεύοντας στα βαθιά» το έχει γράψει η Χριστίνα Δημητροπούλου.
0_soma.indd 3
9/19/2013 9:50:59 AM
0_soma.indd 4
9/19/2013 9:51:02 AM
Στο ποτισμένο από τα αλκοολούχα χνώτα των θαμώνων κουτούκι του Πανδοχείου Νοτών, ο ρεμάλης Ρε φυσάει το κλαρίνο του, ενώ ο μικροσκοπικός Μι σιγοψιθυρίζει ένα τετράστιχο που πάει κάπως έτσι: Φιγούρες τόσο ανθρώπινες που μόνο ελεύθερες θα μπορούσαν να ζουν μέσα στο μυαλό φυλακισμένων μαριονετών εν δράσει
0_soma.indd 5
9/19/2013 9:51:05 AM
0_soma.indd 6
9/19/2013 9:51:05 AM
Μπουένος Άιρες, Ιούνιος 2007
«Κυρίιιιες και κύριοι, ο καλύτερος Αργεντινός κλόουν… η αλήθεια είναι πως δεν μπόρεσε να έρθει, και γι’ αυτό σας παρουσιάζουμε τον καααλύτερο κλόουν… που μπορέσαμε να βρούμε». Το καλά σφηνωμένο μέσα στο λυχνάρι της ευρηματικότητας, Τρίο Κολιμπρί, ήταν έτοιμο για την τελευταία του παράσταση, την πρώτη επί αργεντίνικου εδάφους. Ο μόλις τιτλοφορηθείς –ως σκάντζας καλύτερου Αργεντινού κλόουν– Χόρχε Αλούβιο, κάνει την είσοδό του στο μέσο της πλατείας Αλαμέδα ακονίζοντας τις μασέτες του στο πλακόστρωτο. Εκεί όπου μόλις έχει στηθεί ένα κυκλικό, ανυπόμονο κοινό. Ο Ντον, καθισμένος αναπαυτικά πάνω στο τύμπανό του, πλαισιώνει τα μασετικά τσιρίγματα με κρουστές αφρικανικές νότες, ενώ ο Κάτρε περιφέρεται εδώ κι εκεί, σε έναν απολύτως δουλεμένα ακανόνιστο ρόλο πάνω στο τρίροδο ποδήλατό του –με τη μία ρόδα πάνω στην άλλη– εκτείνοντας στο κοινό, όποτε του έκανε κέφι, το πολύχρωμο καπέλο που ολοένα βάραινε. Από τα βουτηγμένα μέσα στην κολυμπήθρα με το παλιατσοϋγρό χέρια του Χόρχε έχουν περάσει κατά καιρούς όλων των ειδών τα πολυεργαλεία που έπρεπε να έχει ένας, επαρκώς σεβόμενος τον εαυτό του αλλά και το κοινό, κλόουν. Ντιαμπολό κάθε λογής, κούκλες, πολύχρωμα ελατήρια, κόρνες, μύτες, μύτες με κόρνες, λάστιχα, τράπουλες, καπέλα με διαφόρων ειδών πουλερικά μέσα, λαμπάκια για κάθε χρήση, τρα©7
0_soma.indd 7
9/19/2013 9:51:05 AM
μπολίνο, μαριονέτες. Αυτό όμως το οποίο χρειαζόταν για το αγαπημένο του κόλπο, αυτό με το οποίο συνήθιζε να ανοίγει το σόου του Τρίο Κολιμπρί, δεν ήταν άλλο από μια ρακέτα του τένις… «Κυρίιιιες και κύριοι, υποδεχθείτε τον παρανοϊκό τενίστα του Ιλινόις!» φωνάζει ο Κάτρε ισορροπώντας στο ποδήλατό του με προφορά Τεξανού εκφωνητή. Ο Χόρχε πιάνει την ξεχαρβαλωμένη ρακέτα του και παραμερίζοντας τις εναπομείνασες χορδές, αρχίζει να περνά μέσα απ’ αυτήν το κεφάλι και κατόπιν τον αριστερό του ώμο. Με μια απότομη κίνηση και ένα μακρόσυρτο «οοο» από το κοινό, περνάει και τον δεύτερο, μέχρι που η ρακέτα σφηνώνεται στη μέση του επίμονα, δείχνοντας ξεκάθαρα τη διάθεσή της να του χαλάσει το κόλπο. Ο Χόρχε μοιάζει σαστισμένος. «Ξέχασες το μπαλάκι, παρανοϊκέ τύπε» φωνάζει η Νταϊάν, η οποία ακολουθεί το τρίο σε όλη αυτή την πολύχρονη περιπλάνησή του στις πλατείες της Νότιας Αμερικής, και σε κάθε παράσταση δείχνει να το διασκεδάζει όλο και περισσότερο. «Γαμώτο, πώς μπόρεσα να το ξεχάσω» σκέφτεται ο Χόρχε παίρνοντας ένα ύφος πιο πανικόβλητο κι από δημοσιογράφου σε πάνελ, όπου κάποιος αναιδής προσκεκλημένος μόλις ξεστόμισε μιαν αθυροστομιά. Φέρνει αργά την παλάμη στο ορθάνοιχτο στόμα του, γουρλώνει τα μάτια, κοιτά δεξιά αριστερά, το σκέφτεται καλά καλά, και σπεύδει όσο πιο αργά μπορεί στο μωβ κουτί, το κουτί που έχει τα πάντα: το δοχείο νερού που ξαναγεμίζει από μόνο του, το χαλασμένο τυρί, τις κοφτερές μασέτες, τα μοκασίνια του, το παλτό με τις πενήντα τρεις τσέπες, το κολατσιό του, αλλά και το μικρό κίτρινο μπαλόνι, το οποίο σφηνώνει με μια απότομη κίνηση στο κεφάλι του, καλύπτοντας μάτια, αυτιά και μύτη. Παίρνοντας αέρα από το στόμα, φυσά με τη μύτη στο εσωτερικό του μπαλονιού, κι αυτό όλο και μεγαλώνει. Ο παρανοϊκός τενίστας βλέπει τη μύτη του μεν –μες στο μπαλόνι– αλλά τίποτε παραπάνω, και παραπατά λοξοδρομώντας. Με μια εμπνευσμένη κίνηση απελευθερώνει τη ρακέτα από τη μέση του και χτυπά το τεράστιο μπα8©
0_soma.indd 8
9/19/2013 9:51:05 AM
λάκι του τένις που είχε στο κεφάλι. Μια, δυο και «μπαμ»! Το μπαλόνι σκάει, το κοινό παραληρεί! «Όποια θέλει να προσφέρει πέντε πέσος, κερδίζει μιαν αξέχαστη βραδιά με τον μεγαλύτερο σκάντζα καλύτερου Αργεντινού κλόουν! Όποιος συνεισφέρει δύο πέσος, τον αγαπάμε επίσης! Ένα πέσο, εντάξει, φίλε, μπορούσες και καλύτερα… Αν πάλι κάποιος βγάλει από πορτοφόλι του το ποσό των πενήντα σεντς, καλά θα κάνει να το ξαναβάλει στην τσέπη του και να ρίξει το πορτοφόλι στο καπέλο». Ε, ναι, είχε έρθει η ώρα που ο Κάτρε θα έπρεπε να τριγυρίζει γεμίζοντας το καπέλο από το κοινό που ψαχούλευε ήδη τις τσέπες του για ψιλά, αλλά λίγο το απροσάρμοστο του χαρακτήρα του σε «καλά δουλεμένους ρόλους», λίγο τα δυο ποτήρια πίσκο που έτσουξε νωρίτερα, τον έκαναν να «τσιμπήσει» ένα πιτσιρίκι από τα χέρια του πατέρα του και να το ανεβάσει πάνω στο ψηλό του όχημα, με αποτέλεσμα το κοινό να χασκογελάει και τον ταλαίπωρο μπαμπά να τρέχει πανικόβλητος πίσω από το περίεργο τρίκυκλο… «Σιγά το κόλπο, μαέστρο» ακούστηκε μια βουτηγμένη στο αλκοόλ φωνή απευθυνόμενη στον Χόρχε. Ήταν ένας τρεκλάμενος τύπος, προερχόμενος από μια αλκοολική τσαλαβούτα άνευ προηγουμένου, ο οποίος στεκόταν παλλόμενος μπροστά μπροστά, στον κύκλο όπου γινόταν το σόου. Μια νότα παγωμάρας έκανε την εμφάνισή της στο κλοουνίστικο πεντάγραμμο καθώς τα βλέμματα στράφηκαν προς το μέρος του. «Χμμ… πολύ σωστά!» έσπευσε να δηλώσει ο Κάτρε, λες και χρειαζόταν μια πινελιά αποπροσανατολισμού από κάποιον τρίτο για να προσανατολιστεί λίγο σχετικά με τον ρόλο του… «Γιατί το πραγματικά εντυπωσιακό κομμάτι της παράστασης ξεκινά μόλις τώρα! Σας παρουσιάζουμε λοιπόν τον… βλάκααα!» πρόσθεσε ατάραχος, εκτείνοντας επιδεικτικά τα χέρια του προς τον μεθυσμένο εισβολέα. Η περιεκτικότητα αλκοολικού υγρού στα έγκατα της εγκεφαλικής (μη) διαύγειας του τύπου δεν επέτρεψε να ενεργο©9
0_soma.indd 9
9/19/2013 9:51:05 AM
ποιηθούν μηχανισμοί αμηχανίας ή έστω αίσθησης ντροπής, κι έτσι, συνέχισε να προκαλεί. «Τα παιδιά δουλεύουν, φίλε! Έκανες το σόου σου, άσ’ τα να κάνουν το δικό τους!» φώναξε η Νταϊάν προσπαθώντας να βάλει μια τάξη στα πράγματα. «Μα θέλω να μπω κι εγώ στο σόου!» ακούστηκε πάλι μια μάλλον παραπονιάρικη φωνή, παιγμένη από φωνητικές χορδές κουρδισμένες σε μινόρε κλίμακες. Το τρίο ήταν πια πολύ έμπειρο για να αφήσει μια τέτοια ευκαιρία αχαλίνωτου αυτοσχεδιασμού να τρακάρει στον ύφαλο του αναξιοποίητου. «Και τώρα το πολυδουλεμένο μας κόλπο, το θέαμα που έκανε τον θίασό μας γνωστό στις βραζιλιάνικες φαβέλες αλλά και στα παριζιάνικα καμπαρέ!» Ο Χόρχε και ο Κάτρε πιάνουν από τρία μαχαίρια, και βάζοντας τον μεθύστακα στη μέση, ετοιμάζονται να τα πετάξουν ο ένας στον άλλον. Ο τύπος μαζεύεται. «Κι εγώ τι θα κάνω;» «Εσύ θα χαλαρώσεις και θα κάνεις… ένα τσιγάρo!» τον προτρέπει ο Ντον βάζοντάς του ένα τσιγάρο στο στόμα, ανάβοντάς το και προσθέτοντας απειλητικά: «Αν προλάβεις δηλαδή…» Οι δυο μαλαβαρίστες σέρνουν τα μαχαίρια στο πλακόστρωτο προκαλώντας ξανά αυτόν τον διαπεραστικό, τσιριχτό ήχο, που συνοδεύει μια κατάσταση που μοιάζει να φεύγει εκτός ελέγχου, και κατόπιν αρχίζουν να τα πετούν ο ένας στον άλλον. Ο πρώην παλλόμενος τύπος στέκεται ακίνητος ρουφώντας μηχανικά το τσιγάρο του, καθώς οι μασέτες περνούν μπρος και πίσω από το κεφάλι του. Μα τον Μεγάλο Ινδιάνο Γητευτή του Τομαχώκ! Τον Άγιο Χατζάρα της Παραφροσύνης! Τι συνέβαινε στον Xόρχε; Πετούσε τα μαχαίρια του όλο και πιο ξυστά στον μεθύστακα, παρασυρμένος ίσως από μια εκδικητική μανία, σαν να ήθελε να τιμωρήσει αυτόν που επιχείρησε να τους χαλάσει το σόου, ώσπου ξαφνικά… «κρααακ»! Το κοφτερό στιλέτο, φεύγοντας 10 ©
0_soma.indd 10
9/19/2013 9:51:06 AM
από τα έμπειρα παλιάτσικα χέρια, χάραξε μια πορεία σαδιστικά αργή προς τον αυθάδη εισβολέα… «Οοο!», το κοινό πάγωσε. Το σώμα του τύπου πέφτει στα γόνατα. Στο στόμα του δαγκώνει ακόμα νευρικά τη γόπα απ’ το τσιγάρο, ενώ το υπόλοιπο, κομμένο στη μέση από το κλοουνίστικο μαχαίρι, σιγοκαίει κάτω, στο πλακόστρωτο, ακριβώς μπροστά του! Μια βροχή από πέσος κάνει το καπέλο στα χέρια του Κάτρε να στενάζει στα όρια της ξεχειλωσιάς. «Ήταν ο “Μεθύστακας Καπνιστής,” το πολυδουλεμένο μας νούμερο», πληροφόρησε το πλήθος υποκλινόμενος ο Ντον.
© 11
0_soma.indd 11
9/19/2013 9:51:06 AM
140 × 210 SPINE: 6.3 FLAPS: 80
ΚΩΣΤΗΣ ΜΠΑΡΜΠΑΓΙΑΝΝΕΡΗΣ
ISBN 978-960-564-080-4
Oι μαριονέτες του Ρίο Νάπο δεν χορεύουν τάνγκο
ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ Βατάτζη 55, 114 73 Αθήνα Τηλ. : 210 6431108 ekdoseis.ocelotos@gmail.com www. ocelotos. gr
Ο
Κωστής Μπαρμπαγιαννέρης συστήνεται ως μαθηματικός, αλλά μόνο όταν ψάχνει για δουλειά. Τον υπόλοιπο καιρό ταξιδεύει σε μακρινούς πολιτισμούς προσπαθώντας να σκοτώσει το χρόνο του και τον ορθολογισμό που ζει μέσα του. Έχει σπουδάσει εφαρμοσμένα μαθηματικά στο ΕΜΠ και έχει κάνει μεταπτυχιακό στην περιβαλλοντική διαχείριση. Επί του παρόντος βρίσκεται σε Πανεπιστήμιο της Ιάβας μελετώντας παραδοσιακή πρωτόγονη μουσική Γκάμελαν –κάτι που ακούγεται λίγο πιο εύκολα από κινέζικη όπερα– όπως του εκμυστηρεύτηκε ο δάσκαλός του της μουσικής. Το βιβλίο αυτό εκδίδεται ύστερα από λαϊκή απαίτηση (φίλων) και μετά από την επιτυχία του προηγούμενου έργου του «Ο σερ Πατουίγ και το τέρας της αλήθειας».
Oι μαριονέτες του Ρίο Νάπο δεν χορεύουν τάνγκο
Το βιβλίο περιέχει στοιχεία από την περιπλάνηση του συγγραφέα με ένα τσούρμο κλόουν-παλιάτσων σε κοινότητες αυτοχθόνων στη Νότιο Αμερική.
ΚΩΣΤΗΣ ΜΠΑΡΜΠΑΓΙΑΝΝΕΡΗΣ
Ι
νδιάνοι μάγοι εναντίον υποτονικών ψυχολόγων, καλοδουλεμένες άριες απέναντι σε αργεντίνικα τάνγκο, φρεσκοκομμένες παπάγια κόντρα σε καψαλισμένα ποπκόρν. Ο Χόρχε Αλούβιο διασχίζει τη Λατινική Αμερική με οτοστόπ (ενίοτε και μπαρκοστόπ) βγάζοντας με τη μαριονέτα του τα προς το ζην. Ο Τζεμ σουλατσάρει στο διαδίχτυο κάνοντας ατελείωτα τσατς και γνωριμίες στην εικονική πόλη Στάρβιλ. Κάπως έτσι οι δυο πρωταγωνιστές στήνουν ένα ταξιδιάρικο ρινγκ πάνω στο οποίο αναμετρώνται στοιχεία διαφορετικών κουλτούρων και καθημερινοτήτων.
ΕΚΔΟΣΕΙΣ
ο σ ε λ ότ ο ς 0_cover_marionetes.indd 1
9/19/2013 10:11:11 AM