Λασίθι, οι άνθρωποι και ο τόπος

140 × 210 SPINE: 10.5 FLAPS: 80

ε αφορμή 153 πρόσωπα ο συγγραφέας του βιβλίου κάνει μερικά ταξίδια στο χώρο και το χρόνο, επιδιώκοντας να σκιαγραφήσει τους ανθρώπους και το ανατολικό άκρο της Κρήτης, αυτό που σήμερα αποτελεί το νομό Λασιθίου. Μικρά βιογραφικά πορτραίτα, αφορμές, στιγμιότυπα και συνεντεύξεις, πραγματικές ή φανταστικές, αποτελούν τα κύρια δομικά στοιχεία του. Μέσα από το υλικό αυτό προσπαθεί να αναδείξει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των ανθρώπων και τον πολιτισμό τους. Τα βιβλίο προσφέρει πλήρη τεκμηρίωση και διατρέχει όλο τον ιστορικό ορίζοντα από τα μινωικά χρόνια μέχρι τις μέρες μας. Αποτελεί μια άλλη ματιά, και προσέγγιση, σε γνωστά και άγνωστα στοιχεία από τον διαχρονικό πολιτισμό του νομού Λασιθίου.

ISBN 978-960-564-214-3

λΑΣΙΘΙ - οι ανθρωποι και ο τοποσ

• Από τις εκδόσεις Παπασωτηρίου κυκλοφορεί το βιβλίο του «Excel εφαρμογές κι ασκήσεις» • Από τις εκδόσεις Κωστόγιαννος κυκλοφορεί το βιβλίο του «Μαθηματικά, στρατηγικές μελέτης και εξετάσεων» • Από τον Δήμο Κερατέας κυκλοφορεί το βιβλίο του «Κερατέα, έγραψαν γι’ αυτήν. Συμβολή στην βιβλιογραφία της Κερατέας» • Από τις εκδόσεις Ελίκρανον κυκλοφορεί το βιβλίο του «Ο χρόνος και ο προγραμματισμός στην εφαρμογή του αναλυτικού προγράμματος από τον μαθηματικό στο Γυμνάσιο» • Από τις εκδόσεις Δίαυλος κυκλοφορεί το βιβλίο του «Χιούμορ και Μαθηματικά» • Από τις εκδόσεις Οσελότος κυκλοφορεί το βιβλίο του «Φαντασία και Μαθηματικά»

Μ

Ι Ω Α Ν Ν Η Σ Ε ΥΑ Γ Γ. Σ ΤΑ Μ Ε Λ Ο Σ

Άλλα βιβλία του συγγραφέα:

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ Βατάτζη 55, 114 73 Αθήνα ΤΗΛ. : 210 6431108 ekdoseis.ocelotos@gmail.com www. ocelotos. gr

0_cover_lasithi.indd 1

ΕΚΔΟΣΕΙΣ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ

οσελότος

Ο Ιωάννης Ευαγγ. Σταμέλος γεννήθηκε το 1956 στην Κερατέα, όπου τελείωσε το Δημοτικό και το εξατάξιο Γυμνάσιο. Σπούδασε Μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και είναι κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος στις Σπουδές στην Εκπαίδευση του ΕΑΠ. Είναι πτυχιούχος της ΣΕΛΜΕ Ηρακλείου και επιμορφωτής Α´ και Β´ Επιπέδου του Υπουργείου Παιδείας. Έχει διατελέσει τρεις φορές Πρόεδρος του Παραρτήματος Λασιθίου της Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρείας. Είναι επίσης Πρόεδρος της Ιστορικής Λαογραφικής Εταιρείας Νομού Λασιθίου και διευθυντής συντάξεως του περιοδικού «Αμάλθεια». Έχει κάνει αρκετές ανακοινώσεις σε συνέδρια, ενώ άρθρα του έχουν δημοσιευτεί σε πολλά περιοδικά και εφημερίδες. Υπηρετεί στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση και κατέχει τη θέση του Διευθυντή Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Λασιθίου. Είναι παντρεμένος και έχει δυο παιδιά. e-mail: stamelosioa@gmail.com

ο σ ελότο ς

17/11/2014 11:43:24 πμ

ΙΩΆΝΝΗΣ ΕΥΑΓΓ. ΣΤΑΜΈΛΟΣ

Λασίθι

οι άνθρωποι και ο τόπος

Τιτλος Συγγραφέας Σειρα Layout - Design

Copyright© 2014

Πρώτη Εκδοση

Λασίθι, οι άνθρωποι και ο τόπος Ιωάννης Ευαγγ. Σταμέλος Βιογραφίες Myrtilo, Λένα Παντοπούλου Ιωάννης Ευαγγ. Σταμέλος Αθήνα, Νοέμβριος 2014

ISBN 978-960-564-214-3

Το παρόν έργο πνευματικής ιδιοκτησίας προστατεύεται κατά τις διατάξεις της ελληνικής νομοθεσίας, (Ν.

2121/1993, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει σήμερα) καθώς και από τις διεθνείς συμβάσεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Απαγορεύεται η καθ’ οιονδήποτε τρόπο ή μέσο (ηλεκτρονικό, μηχανικό ή άλλο) αντιγραφή, φωτοανατύπωση και γενικώς αναπαραγωγή, μετάφραση, διασκευή, αναμετάδοση στο κοινό σε οποιαδήποτε μορφή και η εν γένει εκμετάλλευση του συνόλου ή μέρους του έργου χωρίς τη γραπτή άδεια του δικαιούχου συγγραφέα. Ο συγγραφέας φέρει την αποκλειστική ευθύνη για την επιμέλεια των κειμένων καθώς επίσης και για τις γνώμες και περιγραφές που διατυπώνονται σε αυτό το βιβλίο. Οι εκδόσεις “Οσελότος” δεν φέρουν αρμοδιότητα για την επιβεβαίωση ή την άρνηση του περιεχομένου ούτε παρέχουν εγγύηση για την αλήθεια των δηλώσεων του συγγραφέα. Εναπόκειται στον αναγνώστη να κρίνει ανεξάρτητα για το αν γίνεται δέκτης ψευδών δηλώσεων ή όχι. Οι εκδόσεις “Οσελότος” δεν φέρουν καμία ευθύνη προς οποιοδήποτε πρόσωπο ή οντότητα θίγεται ή υφίσταται απώλεια ή ζημία προερχόμενη από τις πληροφορίες που περιέχονται στο παρόν βιβλίο ή τη χρήση αυτών ή την πίστη σε αυτές.

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ:

Βατάτζη 55, 114 73 Αθήνα ΤΗΛ. : 210 6431108 E-MAIL: ekdoseis.ocelotos@gmail.com www. ocelotos. gr

Στη Σοφία

Περιεχόμενα Εισαγωγικά........................................................... 9 Αγγελάκης Εμμανουήλ (1855-1955)........... 13 Αδοσίδης Κωστής............................................ 13 Αλεξάκης Ιωάννης........................................... 15 Αλέξανδρος ο Ε’................................................ 15 Αλέξης Εμμανουήλ (1796-1881)..................16 Αμαριώτου Μαρία (1896-1997)................... 17 Αμβρόσιος.......................................................... 19 Απόστολος Παύλος......................................... 19 Βάρδας Γιάννης.................................................20 Βασιλειάδης Δημήτρης..................................30 Βασιλεογιώργης Αριστοτέλης.....................31 Βασιλεογιώργης ή Βασιλακογιώργης.......31 Βενιζέλος Ελευθέριος (1864-1936).............31 Βογιατζής ή Μπογιατζής Μιχαήλ................33 Βογιατζής ή Μπογιατζής Παπα-Γιώργης...............................................34 Βορεάδης Αντώνιος (1858-1913).................34 Γαρεφαλάκης Νίκος ........................................35 Γιαμαλάκης Γεώργιος (1820-1889)..............38 Γιαμαλάκης Νικόλαος.....................................39 Γιανναδάκης Εμμανουήλ...............................39 Δαβάρας Κωστής.............................................39 Δαίδαλος.............................................................50 Δαμηλάκης Αντ. Ιωάννης (1868-1965)......51 Δαμιλάς ή Νταμιλάς Αντώνιος....................51 Δαμιλάς ή Νταμιλάς Δημήτριος..................51 Δαμιλάς ή Νταμιλάς Νείλος..........................51 Δασκαλάκης Μιχαήλ.......................................52 Δερμιτζάκης Γιάννης, ο Δερμιτζογιάννης (1907-1984)....................................................52 Δερμιτζάκης Σήφης (1801-1876).................57 Διαλλινάς Μιχάλης...........................................58 Ειλείθυια..............................................................59 Ελευθεριάδης Χριστόδουλος (1845-1917).....................................................59 Ζαχαριάδης Νικηφόρος ή Λαδωμένος....60 Ζαχαρίας, επίσκοπος Σητείας......................60 Ζερβογιάννης Νικόλαος (1909-1999).......61 Ζερβομιχελής....................................................62 Ζευς.......................................................................62 Ιάσων ...................................................................65 Ιωακείμ ................................................................65 Ιωαννίδης Ιωάννης (1903- 1944).................66

Καζάνης Εμμανουήλ (1793-1846)...............66 Καζαντζάκης Νίκος (1883-1957)..................67 Καλογερίδης Στρατής.....................................68 Καμπάνης Αντ. Ιωάννης (1830-1875).........68 Κανά Σοφία.........................................................69 Καργιώτης Μιχαήλ...........................................73 Καργιώτης Χατζη-Κωνσταντίνος............... 74 Καταπότης Μιχαήλ.......................................... 74 Κλόντζας Γεώργιος (1540-1608).................. 74 Κοζύρη Πόπη.....................................................75 Κοζύρης Ηλίας...................................................76 Κοζύρης Κωνσταντίνος (1819-1895)..........77 Κοζύρης Μιχάλης.............................................77 Κοκκίνης Εμμανουήλ......................................78 Κολυβάκης Μιχαήλ..........................................78 Κοντός Καπετάν Γιάννης................................79 Κόρακας Αριστοτέλης (1857-1947)............79 Κόρακας Μιχαήλ (1797-1889).......................80 Κορνάρος Βιτσέντζος (1553-1613)..............80 Κορνάρος Ιωάννης..........................................88 Κορώβιος.............................................................89 Κούνδουροι Εμμανουήλ, Ζαχαρίας και Γεώργιος..................................................90 Κούνδουρος Ιωσήφ (1885-1942).................90 Κούνδουρος Νίκος (1926- )...........................91 Κούνδουρος Ρούσος του Ανδρέα (1891-1944)..................................................103 Κούπερ Παύλος ή Ολλανδός (1939-1971)...................................................103 Κύρβας...............................................................103 Κωνσταντινίδης ή Στειακάκης Ιωάννης (1848-1917)................................................. 104 Λαδάς Μανουήλ (1780-1840).................... 104 Λακέρδας Εμμανουήλ (1816-1890)..........105 Λιουδάκη Μαρία (1894-1947)................... 106 Λουτσάκης Γεώργιος.....................................107 Λυλυμπάκης Εμμανουήλ (1860-1888)....107 Μαγουλάκης Μιχαήλ....................................107 Μακράκης Εμμανουήλ.................................107 Μακράκης Παναγιώτης...............................108 Μακρής Καπετάν Γιάννης............................108 Μαρκάκης Θεόδωρος ή Σπανός..............108 Μαρκόπουλος Γεώργιος..............................109 Μαρκόπουλος Γιάννης (1939- )..................109

Μαυρικάκης Ιωάννης ή Μπαντουβογιάννης 110 Μαυροειδή-Παπαδάκη Σοφία (1904-1977)..................................................110 Μαυρομάτης Παπα-Εμμανουήλ............... 111 Μαχαιράς Ιάκωβος (Καπετάν Γιακουμής).................................................... 111 Μεταξάκης Μελέτιος (1871-1935)............ 112 Μηλιαράς Εμμανουήλ.................................. 112 Μοδάτσος Εμμανουήλ (1869-1949)......... 113 Μουρελάκης Εμμανουήλ............................ 113 Μουρέλλος Εμμανουήλ (Μουρελλομανώλης)............................... 113 Μουρέλος Εμμανουήλ (1803-1894)......... 113 Μουρέλος Ιωάννης, ο ιστορικός..............114 Μουρέλος Ιωάννης, ο οπλαρχηγός.........114 Μπαριτάκης.....................................................114 Μπαρμπεράκης Αθανάσιος........................114 Μπεκιάρης Γεώργιος..................................... 115 Μπέμπελης Εμμανουήλ (1826-1885)....... 115 Μπορν Μορίς (Born Maurice).................... 115 Μπουασονά Φρεντ (Fred Boissonnas) (1858-1946)..................................................125 Μπουοντελμόντι Χριστόφορος...............126 Μύσων ο Χηνεύς.............................................129 Νέαρχος (360-311 π.Χ.).................................131 Νταμιλάς Νείλος ............................................132 Ξενικάκης Στέφανος.....................................132 Ξομπλάρος Εμμανουήλ...............................132 Ξομπλάρος Ιωάννης......................................133 Ξωμερίτης Μανώλης.....................................133 Ξωπατέρας Ιωάσαφ ή Ξέπαπας (1788-1828) 139 Ολόκαλος Ιωάννης........................................139 Ορτάνς μαντάμ...............................................139 Πάγκαλος Γεώργιος του Εμμανουήλ.......143 Πάγκαλος Ιωάννης.........................................143 Παπαγεωργίου Γιώργος...............................143 Παπαδάκης Αντώνιος του Φραγκ.

(1811-1878)...................................................146 Παπαδάκης Εμμανουήλ ή Σπιρτοκούτης (1860-1913)...................................................147

Παπαδάκης Νικόλαος...................................147 Παπαδάκης Στυλιανός (1840-1914).........148 Παπαδάκης Φραγκιός ή Τσαντηράκης..148 Παπαμαστοράκης Γεώργιος του Ιωάννη.149 Πατερόπουλος Αντώνιος............................149 Πετσαγκουράκης Ιωάννης.........................149 Πιτυκάκης Εμμανουήλ και Μαρία............149 Πλατάκης Ελευθέριος (1910-1986)...........150 Πλάτων Νικόλαος...........................................151 Πρατικάκης Μανόλης...................................152 Σαρρής Εμμανουήλ (1765-1835)...............152 Σκαλιώτες..........................................................152 Σολωμός Διονύσιος.......................................153 Σπανάκης Στέργιος (1900-1994)...............155 Σπανουδάκης Θεόδωρος............................155 Στακάκης Κωνσταντίνος..............................155 Σφακιανάκης Ιωάννης (1848-1924)..........156 Σφακιανάκης Κωνσταντίνος......................157 Σφακιανάκης Ματθαίος (1831-1907).......157 Σφακιανάκης Μιχαήλ (1858-1907)...........157 Σωτήρχος Ηλίας..............................................158 Ταβλάς Ιωάννης..............................................158 Τάλως..................................................................158 Τέτσης Παναγιώτης.......................................159 Τρυφίτσος Αντώνιος ή Τρυφόπουλος.....161 Φαμπρεγκέτ (Fabreguettes A.).................161 Φουνταλίδης Εμμανουήλ (1850-1909)...163 Φουσκάκης Γεώργιος................................... 164 Φραγκούλης Κωνσταντίνος...................... 164 Φραγκούλης Κωστής, Ανταίος................. 164 Φωνιαδάκης Νικόλαος (1828-1905).........166 Χαλάτσης Ιωάννης ή Χαλατσογιάννης (1820-1912)...................................................166 Χατζάκης Εμμανουήλ ..................................167 Χατζαντωνάκης Ιωάννης ............................167 Χατζή-Καραντώνης Καπετάν.....................167 Χλαπουτάκης Μελέτιος ..............................168 Χρηστάκης Γιάννης (1933-1913) ...............168 Χρηστάκης Εμμανουήλ ...............................168 Ψαλιδάκης Ευγένιος (1912-1978)..............169

Ευχαριστίες Ευχαριστώ τους φίλους εικαστικούς Μανώλη Σαριδάκη, Θέμη Ματθαιάκη, Ανεζίνα Μπλαζογιαννάκη, Νίκη Δούκα, Αγγελική Σβορώνου, Μαρία Καρτέρη-Σιγανού, Θανάση Ρωσσίδη και Κατερίνα Μεσίγκου για τις θαυμάσιες εικαστικές προτάσεις που μου επέτρεψαν να συμπεριλάβω στο βιβλίο. Ευχαριστώ, επίσης, τις συναδέλφους φιλολόγους Γωγώ Ζερβού, Μαρία Τσιάμου και Έφη Μπουκουβάλα-Κλώντζα για τις εύστοχες παρατηρήσεις στο αρχικό κείμενο.

Μικρά πορτραίτα και αναφορές σε μορφές που συνδέθηκαν με την Ιστορία του Λασιθίου Εισαγωγικά Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να μιλήσει κανείς για πρόσωπα. O κλασικότερoς είναι να αναφερθεί σε βιογραφικά στοιχεία τους. Τέτοιες προσεγγίσεις μπορεί κανείς να βρει στις εγκυκλοπαίδειες. Ίσως, όμως, μια τέτοια προσέγγιση να μην έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον στο πλαίσιο ενός νέου βιβλίου, αφού επί της ουσίας δεν θα προσκόμιζε κάτι καινούργιο. Να αντιγράψεις ή να συνοψίσεις περιεχόμενα, που μπορεί κανείς εύκολα να βρει στην εγκυκλοπαίδεια ή στο διαδίκτυο; Μια ωραία ιδέα είναι να προσεγγίσει κανείς τα πρόσωπα με κάποια χαρακτηριστικά στιγμιότυπα. Μια προσωπική ματιά του συγγραφέα. Άλλοτε με σύντομο τρόπο, άλλοτε με εκτενή, κάποτε στοχαστικά και σε κάποιες περιπτώσεις μόνο με στιγμιότυπα, τα οποία δεν μιλούσαν καθόλου για το πρόσωπο αλλά αναφέρονταν, φωτογραφικά, σε κάποιο περιστατικό, όπως στα «Πορτραίτα» του Β. Βασιλικού (Βασιλικός, 1976). Αξιοποιώντας τις παραπάνω παρατηρήσεις στο βιβλίο αυτό, σκέφτηκα να κάνω μερικά ταξίδια στο χρόνο συναντώντας τα πιο σημαντικά πρόσωπα, τα οποία με κάποιο τρόπο μίλησαν ή έπραξαν σχετικά με τη γεωγραφική περιοχή του νομού Λασιθίου. Πρόσωπα, που ακόμα και για κάποιο δικό μου λόγο συνδέονται μ’ αυτόν. Έτσι, συγκέντρωσα σχόλια, παρατηρήσεις, εντυπώσεις, συνεντεύξεις και περιγραφές, οι οποίες, ελπίζω ότι, θα ρίξουν λίγο φως σε γνωστές και άγνωστες προσωπικότητες της σκέψης, της τέχνης, της πολιτικής, των αγώνων για ελευθερία, που συνέβαλαν στην ανάπτυξη του νομού Λασιθίου. ΠροσωπιΛΑΣΙΘΙ - ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΙ Ο ΤΟΠΟΣ

9

κότητες, οι οποίες άφησαν πίσω τους έργο ή απασχόλησαν τα πρωτοσέλιδα του καιρού τους, όπως θα λέγαμε χρησιμοποιώντας σύγχρονη ορολογία, και έχουν κοινό παρονομαστή το νομό Λασιθίου. Οι πινελιές και τα χρώματα στα πρόσωπα, για τον όποιο απολογισμό, φυσικά, μας βαρύνουν. Ασφαλώς και θα υπάρχουν παραλείψεις. Ασφαλώς και θα προκύψουν ερωτήματα για τις επιλογές, την έκταση και τις επισημάνσεις. Το θέμα είναι αρκετά δύσκολο από την άποψη αυτή. Ποιους θα επιλέξεις και ποιους θα αφήσεις; Πού θα σταθείς στον καθένα και πόσο; Θα αναφερθείς σε ζώντες ή θα τους παραλείψεις; Είναι μερικά από τα κρίσιμα ερωτήματα που θα πρέπει να απαντηθούν, όταν επιχειρήσεις να ασχοληθείς με τέτοιου είδους θέματα. Ο τρόπος, πάλι, της παρουσίασης ποιος θα είναι; Θα γίνει χρονολογική αναφορά; Θα γίνει κατά τομέα δραστηριότητας ή μήπως αλφαβητικά; Η αλφαβητική σειρά που επιλέξαμε έχει μερικά πλεονεκτήματα: σε βγάζει από τον προβληματισμό του καθορισμού κατηγοριών και της ταξινόμησης κατόπιν των προσώπων, ενώ με την ποικιλία που δημιουργείται από τις εναλλαγές της αλφαβητικής κατάταξης, θεωρούμε ότι προκαλείται μεγαλύτερο ενδιαφέρον στον αναγνώστη.

10

ΙΩΑΝΝΗΣ ΣΤΑΜΕΛΟΣ

Ο νομός Λασιθίου Ο νομός Λασιθίου είναι ο ανατολικότερος από τους τέσσερεις νομούς της Κρήτης. Κατοικήθηκε από πάρα πολύ παλιά. Κατά την περίοδο της ακμής του μινωικού πολιτισμού σπουδαία κέντρα ήταν η Πραισός, η Ίτανος και το Παλαίκαστρο. Στην περιοχή του Παλαικάστρου, όπου πιθανολογείται η θέση της αρχαίας πόλης Δραγμός υπήρξε ένα –ίσως το σημαντικότερο– λατρευτικό κέντρο του Κρηταγενούς Δία. Άλλα κέντρα υπήρξαν η Ολούς, στη σημερινή Ελούντα, ο Μόχλος και το νησάκι Ψείρα, η Μινώα στη σημερινή Παχειά Άμμο, τα Γουρνιά και το Δικταίο Άντρο, η σπηλιά στο Ψυχρό του Οροπεδίου Λασιθίου, όπου κατά μια εκδοχή είναι ο τόπος γέννησης του Κρηταγενούς Δία. Μετά την κάθοδο των Δωριέων στην Κρήτη, το ανατολικό άκρο, με κέντρο την Πραισό, αποτέλεσε το σημείο συσσώρευσης των Ετεοκρητών, δηλαδή των παλιών κατοίκων της, των γνήσιων Κρητών, όπως κυριολεκτικά σημαίνει ο όρος. Από την Ίτανο ήταν ο Κορώβιος, από τη Λατώ καταγόταν ο ναύαρχος του Μεγάλου Αλεξάνδρου, Νέαρχος, ο ποιητής του «Ερωτόκριτου», Βιτσέντζος Κορνάρος, ήταν από τη Σητεία, όπως και ο σοφός Μύσων, κατά μιαν εκδοχή. Από τη Νεάπολη καταγόταν ο πάπας Αλέξανδρος ο Ε’. Από την Ιεράπετρα ο Πατριάρχης Μελέτιος Μεταξάκης και ο συνθέτης Γιάννης Μαρκόπουλος, ενώ από τον Άγιο Νικόλαο ο σκηνοθέτης Νίκος Κούνδουρος. Ο νομός Λασιθίου έδωσε το παρόν στους απελευθερωτικούς αγώνες με πλήθος αγωνιστών και μαρτύρων, όπως ο Βογιατζής, ο Αλεξομανώλης, ο Καπετάν Λακέρδας, ο Καπετάν Καζάνης, κ.ά. Ο νομός έχει δική του σχολή στην παραδοσιακή μουσική με ονομαστούς λυράρηδες και βιολάτορες, όπως ο Καλογερίδης, ο Παπαχατζάκης, ο Δερμιτζογιάννης, ο Μπαριταντωνάκης, ο Βάρδας κ.ά. Έχει να επιδείξει πολιτικούς όπως ο Σφακιανάκης και ο Ιωσήφ ΛΑΣΙΘΙ - ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΙ Ο ΤΟΠΟΣ

11

Κούνδουρος, παιδαγωγούς όπως η Αμαριώτου, και μεγάλους ευεργέτες όπως ο Αντώνιος Παπαδάκης. Σήμερα που ψάχνουμε με το φανάρι για ψηλά αναστήματα στο δημόσιο χώρο, νομίζουμε ότι έχουμε χρέος να ανατρέξουμε και να θυμηθούμε όλους αυτούς που έδωσαν υπόσταση σ’ αυτή τη χώρα, ορμώμενοι από κάθε γωνιά της.

12

ΙΩΑΝΝΗΣ ΣΤΑΜΕΛΟΣ

Αγγελάκης Εμμανουήλ (1855-1955) Δικηγόρος και βουλευτής Κρήτης από τους Αρμένους Σητείας. Μετά τις γυμνασιακές σπουδές του διορίστηκε σχολάρχης Σητείας για δυο χρόνια. Κατόπιν σπούδασε στη Νομική Αθηνών και αναγορεύτηκε διδάκτωρ της ίδιας σχολής. Κατά τις επαναστάσεις της Κρήτης του 1896-1897, έλαβε μέρος ως πρόεδρος της επαναστατικής επιτροπής Σητείας και κατόπιν ως πληρεξούσιος, στη γενική επαναστατική συνέλευση. Το 1898, διορίστηκε Έπαρχος Ιεράπετρας και υπηρέτησε στη θέση αυτή για μια διετία. Το 1901-1912, εξελέγη βουλευτής Σητείας και διετέλεσε δυο φορές αντιπρόεδρος της βουλής. Το 1911, επί αρμοστείας Ζαΐμη, διορίστηκε Επίτροπος (υπουργός) Παιδείας και Θρησκευμάτων. Μέχρι το 1920, κατέλαβε πολλά αξιώματα και υπηρέτησε σε διάφορες θέσεις. Από το 1920 και μετά ασχολήθηκε με ιστορικές μελέτες. Πέθανε στην Αθήνα 100 ετών. Οι δυο τόμοι των «Σητειακών» που εξέδωσε, έφεραν στο φως πάρα πολλά ιστορικά στοιχεία της επαρχίας Σητείας και του νομού Λασιθίου. (Κοζύρης, 1969 και Παπαδάκης, 1991).

Αδοσίδης Κωστής Η λίμνη του Αγίου Νικολάου, το πιο σημαντικό αξιοθέατο της πόλης και σημείο αναφοράς της, έχει δημιουργηθεί από κατακρήμνιση υπόγειου σπηλαίου. Οι αρχαίοι Κρήτες πίστευαν ότι στα νερά της λούζονταν η θεά Αθηνά ή η Άρτεμις. Το 1854, ο Άγγλος γεωγράφος Spratt μελέτησε τη λίμνη και χαρτογράφησε την περιοχή και, ενώ ανέφερε ότι ο Άγιος Νικόλαος ήταν τόπος εξαγωγής των ΛΑΣΙΘΙ - ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΙ Ο ΤΟΠΟΣ

13

140 × 210 SPINE: 10.5 FLAPS: 80

ε αφορμή 153 πρόσωπα ο συγγραφέας του βιβλίου κάνει μερικά ταξίδια στο χώρο και το χρόνο, επιδιώκοντας να σκιαγραφήσει τους ανθρώπους και το ανατολικό άκρο της Κρήτης, αυτό που σήμερα αποτελεί το νομό Λασιθίου. Μικρά βιογραφικά πορτραίτα, αφορμές, στιγμιότυπα και συνεντεύξεις, πραγματικές ή φανταστικές, αποτελούν τα κύρια δομικά στοιχεία του. Μέσα από το υλικό αυτό προσπαθεί να αναδείξει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των ανθρώπων και τον πολιτισμό τους. Τα βιβλίο προσφέρει πλήρη τεκμηρίωση και διατρέχει όλο τον ιστορικό ορίζοντα από τα μινωικά χρόνια μέχρι τις μέρες μας. Αποτελεί μια άλλη ματιά, και προσέγγιση, σε γνωστά και άγνωστα στοιχεία από τον διαχρονικό πολιτισμό του νομού Λασιθίου.

ISBN 978-960-564-214-3

λΑΣΙΘΙ - οι ανθρωποι και ο τοποσ

• Από τις εκδόσεις Παπασωτηρίου κυκλοφορεί το βιβλίο του «Excel εφαρμογές κι ασκήσεις» • Από τις εκδόσεις Κωστόγιαννος κυκλοφορεί το βιβλίο του «Μαθηματικά, στρατηγικές μελέτης και εξετάσεων» • Από τον Δήμο Κερατέας κυκλοφορεί το βιβλίο του «Κερατέα, έγραψαν γι’ αυτήν. Συμβολή στην βιβλιογραφία της Κερατέας» • Από τις εκδόσεις Ελίκρανον κυκλοφορεί το βιβλίο του «Ο χρόνος και ο προγραμματισμός στην εφαρμογή του αναλυτικού προγράμματος από τον μαθηματικό στο Γυμνάσιο» • Από τις εκδόσεις Δίαυλος κυκλοφορεί το βιβλίο του «Χιούμορ και Μαθηματικά» • Από τις εκδόσεις Οσελότος κυκλοφορεί το βιβλίο του «Φαντασία και Μαθηματικά»

Μ

Ι Ω Α Ν Ν Η Σ Ε ΥΑ Γ Γ. Σ ΤΑ Μ Ε Λ Ο Σ

Άλλα βιβλία του συγγραφέα:

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ Βατάτζη 55, 114 73 Αθήνα ΤΗΛ. : 210 6431108 ekdoseis.ocelotos@gmail.com www. ocelotos. gr

0_cover_lasithi.indd 1

ΕΚΔΟΣΕΙΣ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ

οσελότος

Ο Ιωάννης Ευαγγ. Σταμέλος γεννήθηκε το 1956 στην Κερατέα, όπου τελείωσε το Δημοτικό και το εξατάξιο Γυμνάσιο. Σπούδασε Μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και είναι κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος στις Σπουδές στην Εκπαίδευση του ΕΑΠ. Είναι πτυχιούχος της ΣΕΛΜΕ Ηρακλείου και επιμορφωτής Α´ και Β´ Επιπέδου του Υπουργείου Παιδείας. Έχει διατελέσει τρεις φορές Πρόεδρος του Παραρτήματος Λασιθίου της Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρείας. Είναι επίσης Πρόεδρος της Ιστορικής Λαογραφικής Εταιρείας Νομού Λασιθίου και διευθυντής συντάξεως του περιοδικού «Αμάλθεια». Έχει κάνει αρκετές ανακοινώσεις σε συνέδρια, ενώ άρθρα του έχουν δημοσιευτεί σε πολλά περιοδικά και εφημερίδες. Υπηρετεί στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση και κατέχει τη θέση του Διευθυντή Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Λασιθίου. Είναι παντρεμένος και έχει δυο παιδιά. e-mail: stamelosioa@gmail.com

ο σ ελότο ς

17/11/2014 11:43:24 πμ