173 × 240 SPINE: 7.5 FLAPS: 80
Μ
Έχοντας το ΠΑΡΑΜΥΘΟΛΟΓΙΟ στη βιβλιοθήκη σας, έχετε πάντα την παιδοψυχολόγο δίπλα σας.
ΑΝΝΑ ΤΡΙΤΣΑΡΩΛΗ
Νυχτοκατουρού λης Θίγει την παιδική νυχ τερινή ενούρηση και τη συνήθεια πολ λών παιδιών να κοιμούν ται με τους γονείς τους. O Ψευτο μαρτυρούλη ς και η παρέα του Μιλάει για το παιδικό ψέμ α. Η Βίλ λυ στο Φρουτοχω ριό και Στο πάρτι της Σαλατ ίνας Δύο παραμύθια που αναφέρ ονται στην παιδική παχυσαρκία. Κοκκινοφαναρούληδες και Πρασινοφαναρούλες Εισάγει τα παιδιά στον κόσ μο της οδικής κυκ λοφορίας. Πευκίνος και Ελατίνα
Διδάσκει ότι η οικολογική
ευαισθησία είναι επίκ τητη. Ατακτούλης και Νο ικο κυρού λης Ασχολείται με τη διαπαιδαγ ώγηση των παιδιών και διδάσκει, μέσω του άρθρου της Φραντζέσκας, στους γονείς τεχ νικές αντιμετώπι σης μιας απείθαρχης συμπεριφοράς των παιδιώ ν τους. Μαμά θέλω αδερφό να με πηγαίνει βόλτα Θίγει την απουσία του πατ έρα και του πατρικού προτύπου από τα παιδιά, αλλά και τις ανταγωνισ τικές σχέσεις ανά μεσα στα αδέρφια και την αδερφική ζήλεια. Πετροπεταχτού λης και Τριζοδοντού λα Μιλάει για την ενδοσχολικ ή βία. Τα τραγούδια της Μπ ου λίνας Ένα ξεκαρδιστικό παραμύ θι σε έμμετρο λόγο, που μιλάει για τον εθισμό των παιδιών στο διαδίκ τυο και την πρόωρη σεξουαλική του ς ανάπτυξη.
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΝΝΑ ΤΡΙΤΣΑΡΩΛΗ ΠΑΡΑΜΥΘΟΛΟΓΙΟ
Η Φραντζέσκα Καραγιάννη αποφοίτησε από το τμήμα Ψυχολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου Πολιτικών και Κοινωνικών Επιστημών. Πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στο Universite Catholique de Louvain του Βελγίου, στην Κλινική Ψυχολογία και Ψυχανάλυση παιδιού και εφήβου. Έχει εκπαιδευτεί στα ψυχομετρικά εργαλεία αξιολόγησης (WIPSI, WISC, WAIS, ΑΘΗΝΑ ΤΕΣΤ, Termann Merrill, MMPI, Kiddle-sads, Προβολικά τέστ: C.A.T, Τ.Α.Τ, D-10, ιχνογράφημα (house-treeperson), Τεστ Μουτζούρας) και είναι εξειδικευμένη στην κλινική εκτίμηση και αποκατάσταση μαθησιακών δυσκολιών. Από το 2013 μέχρι σήμερα εκπαιδεύεται στην ομαδική ανάλυση, στον πιστοποιημένο οργανισμό «hope». Εργάστηκε σε αρκετές δομές, σε δήμους, σε σχολεία, παιδικούς σταθμούς καθώς και σε ιδιωτικά κέντρα με παιδιά και εφήβους και οικογένειες. Αρθρογραφεί σε εβδομαδιαίο επιστημονικό περιοδικό «ΕΠΙΚΑΙΡΑ» και στην καθημερινή πολιτική εφημερίδα «ΕΛΛΑΔΑ». Το 20112012 πραγματοποίησε μια εβδομαδιαία ψυχολογική εκπομπή ποικίλης θεματολογίας μέσα από τη συχνότητα του KONTRA CHANNEL (αυτισμός, κατάθλιψη, φοβίες, άγχος, χωρισμός, κ.τλ.) στοχεύοντας να ενημερώσει και να αφυπνίσει τον κόσμο. Διεξάγει βιωματικά σεμινάρια, στα οποία έχουν όλοι τη δυνατότητα να εκφράζονται, να εισπράττουν πληροφορίες γι’ αυτό που τους αφορά και να προβληματίζονται γύρω από ενδεχόμενα καθημερινά προβλήματα.
οναδική καινοτομία σε ένα παραμύθι έφερε η ειδική συνεργασία της κλινικής ψυχολόγου παιδιών και εφήβων και συμβούλου οικογενειών Φραντζέσκας Καραγιάννη με τη συγγραφέα Άννα Τριτσαρώλη. Αποτέλεσμα αυτής της συνεργασίας είναι τα δέκα εκπαιδευτικά παραμύθια που συγκεντρώθηκαν στο «Παραμυθολόγιο». Ένα βιβλίο, που θα αγαπήσουν τα παιδιά για τα παραμύθια του, αλλά κυρίως θα διαβάσουν οι γονείς, καθώς αποτελεί ένα πραγματικό εγχειρίδιο, για την ανατροφή των παιδιών και την αντιμετώπιση καθημερινών προβλημάτων, μιας και μετά από κάθε παραμύθι ακολουθεί άρθρο της Παιδοψυχολόγου με την ανάλυση του ειδικού θέματος καθώς και συμβουλές προς τους γονείς.
ISBN: 978-960-564-175-7 ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ Βατάτζη 55, 114 73 Αθήνα ΤΗΛ. : 210 6431108
Φραντζέσκα Καραγιάννη
Η Άννα Τριτσαρώλη γεννήθηκε στο μικρό νησάκι του Ιονίου, στον Κάλαμο Λευκάδας και κατοικεί στον Πειραιά. Το 1980 ως μαθήτρια, βραβεύθηκε για το λογοτεχνικό κείμενο «ΒΑΝΑ» με το Α΄ Βραβείο πεζογραφίας στον Πανελλήνιο μαθητικό Διαγωνισμό, που διοργάνωσε το Πνευματικό Kέντρο Πειραιώς «Ο ΦΙΛΩΝ». Σπούδασε Θεολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών ωστόσο δεν χρησιμοποίησε το πτυχίο της για επαγγελματικό σκοπό. Από το 1996 έως σήμερα διατηρεί εταιρεία παραγωγής τηλεοπτικών εκπομπών. Ανάμεσα στα δημιουργικά της ενδιαφέροντα είναι η διάσωση και η διάδοση της Λαϊκής Παράδοσης και της Πολιτιστικής μας κληρονομιάς και βέβαια δεν έχει σταματήσει να ασχολείται με τη συγγραφή βιβλίων.
ekdoseis.ocelotos@gmail.com www. ocelotos. gr
ΕΚΔΟΣΕΙΣ
οσελότος
cover_tritsaroli.indd 1
6/23/2014 5:07:18 PM
Άννα Τριτσαρώλη
Παραμυθολόγιο
Επιστημονική Επιμέλεια Φραντζέσκα Καραγιάννη
Τιτλος Συγγραφέας Εικονογραφηση Επιστημονικη Επιμελεια Copyright© 2014 Πρώτη Εκδοση
Παραμυθολόγιο Άννα Τριτσαρώλη Εμμανουέλα Κακαβιά Φραντζέσκα Καραγιάννη Άννα Τριτσαρώλη Αθήνα, Ιούνιος 2014
ISBN 978-960-564-175-7
Το παρόν έργο πνευματικής ιδιοκτησίας προστατεύεται κατά τις διατάξεις της ελληνικής νομοθεσίας, (Ν. 2121/1993, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει σήμερα) καθώς και από τις διεθνείς συμβάσεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Απαγορεύεται η καθ’ οιονδήποτε τρόπο ή μέσο (ηλεκτρονικό, μηχανικό ή άλλο) αντιγραφή, φωτοανατύπωση και γενικώς αναπαραγωγή, μετάφραση, διασκευή, αναμετάδοση στο κοινό σε οποιαδήποτε μορφή και η εν γένει εκμετάλλευση του συνόλου ή μέρους του έργου χωρίς τη γραπτή άδεια του δικαιούχου συγγραφέα. Ο συγγραφέας φέρει την αποκλειστική ευθύνη για τις γνώμες και περιγραφές που διατυπώνονται σε αυτό το βιβλίο. Οι εκδόσεις “Οσελότος” δεν φέρουν αρμοδιότητα για την επιβεβαίωση ή την άρνηση του περιεχομένου ούτε παρέχουν εγγύηση για την αλήθεια των δηλώσεων του συγγραφέα. Εναπόκειται στον αναγνώστη να κρίνει ανεξάρτητα για το αν γίνεται δέκτης ψευδών δηλώσεων ή όχι. Οι εκδόσεις “Οσελότος” δεν φέρουν καμία ευθύνη προς οποιοδήποτε πρόσωπο ή οντότητα θίγεται ή υφίσταται απώλεια ή ζημία προερχόμενη από τις πληροφορίες που περιέχονται στο παρόν βιβλίο ή τη χρήση αυτών ή την πίστη σε αυτές.
ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ:
Βατάτζη 55, 114 73 Αθήνα ΤΗΛ. : 210 6431108 E-MAIL: ekdoseis.ocelotos@gmail.com www. ocelotos. gr
4
5
6
H αναντικατάστατη αξία των παραμυθιών Μια φορά κι έναν καιρό, που ο ρόλος του γονέα βασιζόταν μόνο στο γονεϊκό ένστικτο, τα προβλήματα, που προέκυπταν με τα παιδιά τους, είτε δεν γίνονταν αντιληπτά, είτε δεν ήξεραν, πώς να τα αντιμετωπίσουν. Τώρα πια η εκάστοτε δυσκολία μπορεί, να βελτιωθεί εύκολα, απλά και διασκεδαστικά μέσα από την ανάγνωση ενός παραμυθιού! Το παραμύθι έχει διαχρονική και ανεξίτηλη αξία. Όλοι μας, εάν αναπολήσουμε τα παιδικά μας χρόνια, θα ανατρέξουμε σε ένα παραμύθι-σταθμό για τη ζωή μας. Η σημαντικότητά τους έγκειται στη συμβολική τους αξία, καθώς αυτά μπορούν εντέχνως, να επικοινωνήσουν και να νοηματοδοτήσουν στο παιδί ποικίλα μηνύματα. Η διήγηση των παραμυθιών έχει τη δυναμική, να μυήσει το παιδί σε ένα θετικό τρόπο σκέψης, καθώς και να το βοηθήσει ,να χτίσει τη προσωπικότητά του. Δομεί την εσωτερική και εξωτερική πραγματικότητα και αποκτά αντίληψη και κριτική σκέψη για την ολότητα, που το περιβάλλει. Το παιδί ταυτίζεται με τον ήρωα του παραμυθιού και βιώνει την ιστορία του πρωταγωνιστή ως δική του.
7
Υπάρχει κριτήριο επιλογής για το καταλληλότερο παραμύθι; Φυσικά και η επιλογή των παραμυθιών δεν πρέπει, να γίνεται με τυχαίο τρόπο, διότι κάθε ηλικία έχει και διαφορετικούς προβληματισμούς και αλλιώτικη νοητική και συναισθηματική ωριμότητα. Ο τρόπος προσέγγισης του κάθε παιδιού και ο βαθμός της συναισθηματικής φόρτισης, που θα του προκαλέσει, εξαρτάται από τη παρούσα ψυχική του ισορροπία και από τα περιβαντολλογικά του ερεθίσματα, γι’ αυτό άλλωστε κάθε παιδί συγκινείται με διαφορετικά παραμύθια. Η ερμηνεία, που θα δώσει ένα παιδί στο άκουσμα ενός παραμυθιού, είναι πολυδιάστατη και το εύρος μηνυμάτων, που θα αποκομίσει πολλαπλό. Ωστόσο, αυτά σχετίζονται και με το στάδιο της ψυχοσυναισθηματικής του ανάπτυξης.
Η δύναμη του παραμυθιού Ένα παραμύθι προσφέρει ένα συνονθύλευμα ευεργετικών ιδιοτήτων στο εκάστοτε παιδί, χωρίς να το βιώνει ως διδαχή, αλλά ως μέσο διασκέδασης. Πιο συγκεκριμένα, ένα παιδί κερδίζει: Άπλετη φαντασία και δεξιότητα στην ονειροπόληση. Γνώση για τη διαφορετικότητα (γιατί όλα τα παιδιά και οι άνθρωποι δεν είναι ίδιοι).
8
Δυνατότητα να αναγνωρίζει και να εκφράζει τα ανθρώπινα συναισθήματα (χαρά, φόβο, λύπη, τρόμο, απογοήτευση κ.α.) Όξυνση νοητικής ικανότητας. Η δύναμη του συμβολικού λόγου βοηθά στη νοητική ικανότητα των παιδιών, καθώς ασυνείδητα καλούνται, να οπτικοποιήσουν αυτό, που ακούν. Διαχείριση των φόβων του και των δυσκολιών του, όπως οι ήρωες του παραμυθιού, που όσο μικροί και ασήμαντοι κι αν είναι, μπορούν, να αντιμετωπίσουν τα πάντα. Έτσι και το παιδί συνειδητοποιεί, πως είναι έτοιμο για όλα! Ενίσχυση της σχέσης παιδιού-γονέα. Κατανόηση πραγμάτων και γεγονότων από τις εμπειρίες των ηρώων. Δεν υπάρχει μονάχα ένας τρόπος σκέψης και δράσης, αλλά πολλοί και διαφορετικοί.
Το παραμύθι αξίζει, να γίνει μέρος της καθημερινής ζωής των παιδιών και των γονέων τους! Δοκιμάστε το…
9
Θεραπευτική ιδιότητα των παραμυθιών Τα παραμύθια δεν έχουν, όπως κοινώς πιστεύεται, μονάχα ένα ψυχαγωγικό ρόλο, καθώς χρησιμοποιούνται από τους θεραπευτές-παιδοψυχολόγους ως ένα πολύτιμο και βασικό εργαλείο για την απελευθέρωση του παιδικού ψυχισμού. Μέσα από το παραμύθι λαμβάνει χώρα η έκφραση του ασυνείδητου. Όπως αναφέρεται από τον Φρόυντ, ο μύθος είναι «τα παραμορφωμένα υπολείμματα των επιθυμιών-φαντασιώσεων ολόκληρων εθνών». Οι μη συνειδητές φαντασιώσεις των παιδιών ή/ και οι απαγορευμένες επιθυμίες τους αποκτούν τώρα -μέσω του παραμυθιού- υπόσταση. Τα εμπλεκόμενα πρόσωπα, σύμβολα και καταστάσεις ανοίγουν στο παιδί έναν δρόμο για ταύτιση. Η ταύτιση είναι ένας μηχανισμός άμυνας, που βοηθά το παιδί, να «αντέξει» αυτό, που ψυχικά το ταλαιπωρεί, δηλαδή λειτουργεί όμοια με τα αντισώματα σε έναν προσβεβλημένο οργανισμό από ιό. Η προβολική ταύτιση βοηθάει το παιδί, να προβάλλει εσωτερικά αντικείμενα σε ένα άλλο πρόσωπο, καθώς πιστεύει, ότι αυτό το πρόσωπο συμπεριφέρεται, όπως εκείνα τα αντικείμενα. Επομένως, το παιδί αισθάνεται, πως δεν βιώνει μόνον αυτό, αυτές τις περίπλοκες σκέψεις, αλλά, πως υπάρχουν και άλλοι εκεί έξω. Έτσι αποκτά ένα σύμμαχο, που του δίνει χώρο, να ξεδιπλωθεί ψυχικά. Μέσα από τις ξένες ιστορίες ένα παιδί μπορεί αβίαστα και ανώδυνα, να καταθέσει τους δι-
10
κούς του προβληματισμούς και φόβους, διότι δεν νιώθει το ίδιο εκτεθειμένο. Επομένως, ο εκάστοτε θεραπευτής «δουλεύει» με αυτές τις σκέψεις του παιδιού και το οδηγεί σταδιακά σε μια κάθαρση.
Προτού ξεκινήσετε, να διαβάζετε το παραμύθι στο παιδί σας, παίξτε με τη φαντασία του. Αφήστε το, να φανταστεί το περιεχόμενο του παραμυθιού δείχνοντάς του το εξώφυλλό του και κάνοντας διάλογο επ’ αυτού. Δώστε του την ευκαιρία, να διαλέξει μόνο του το παραμύθι, δηλαδή τοποθετείστε κάπου μερικά παραμύθια και ζητείστε του, να επιλέξει αυτό, που επιθυμεί, να του διαβάσετε. Εάν το παιδί επιλέγει το ίδιο παραμύθι, μην αγχωθείτε, δεν προμηνύει κάτι, απλά τα παιδιά αγαπούν την επανάληψη. Όταν το παραμύθι ολοκληρωθεί, αναπτύξτε συζήτηση για το περιεχόμενό του. Ρωτήστε το παιδί, όχι με ανακριτικό τόνο φωνής, εάν του άρεσε, εάν θα έδινε εκείνο διαφορετικό τέλος, πώς αισθανόταν ο ήρωας κ.ά.
11
173 × 240 SPINE: 7.5 FLAPS: 80
Μ
Έχοντας το ΠΑΡΑΜΥΘΟΛΟΓΙΟ στη βιβλιοθήκη σας, έχετε πάντα την παιδοψυχολόγο δίπλα σας.
ΑΝΝΑ ΤΡΙΤΣΑΡΩΛΗ
Νυχτοκατουρού λης Θίγει την παιδική νυχ τερινή ενούρηση και τη συνήθεια πολ λών παιδιών να κοιμούν ται με τους γονείς τους. O Ψευτο μαρτυρούλη ς και η παρέα του Μιλάει για το παιδικό ψέμ α. Η Βίλ λυ στο Φρουτοχω ριό και Στο πάρτι της Σαλατ ίνας Δύο παραμύθια που αναφέρ ονται στην παιδική παχυσαρκία. Κοκκινοφαναρούληδες και Πρασινοφαναρούλες Εισάγει τα παιδιά στον κόσ μο της οδικής κυκ λοφορίας. Πευκίνος και Ελατίνα
Διδάσκει ότι η οικολογική
ευαισθησία είναι επίκ τητη. Ατακτούλης και Νο ικο κυρού λης Ασχολείται με τη διαπαιδαγ ώγηση των παιδιών και διδάσκει, μέσω του άρθρου της Φραντζέσκας, στους γονείς τεχ νικές αντιμετώπι σης μιας απείθαρχης συμπεριφοράς των παιδιώ ν τους. Μαμά θέλω αδερφό να με πηγαίνει βόλτα Θίγει την απουσία του πατ έρα και του πατρικού προτύπου από τα παιδιά, αλλά και τις ανταγωνισ τικές σχέσεις ανά μεσα στα αδέρφια και την αδερφική ζήλεια. Πετροπεταχτού λης και Τριζοδοντού λα Μιλάει για την ενδοσχολικ ή βία. Τα τραγούδια της Μπ ου λίνας Ένα ξεκαρδιστικό παραμύ θι σε έμμετρο λόγο, που μιλάει για τον εθισμό των παιδιών στο διαδίκ τυο και την πρόωρη σεξουαλική του ς ανάπτυξη.
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΝΝΑ ΤΡΙΤΣΑΡΩΛΗ ΠΑΡΑΜΥΘΟΛΟΓΙΟ
Η Φραντζέσκα Καραγιάννη αποφοίτησε από το τμήμα Ψυχολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου Πολιτικών και Κοινωνικών Επιστημών. Πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στο Universite Catholique de Louvain του Βελγίου, στην Κλινική Ψυχολογία και Ψυχανάλυση παιδιού και εφήβου. Έχει εκπαιδευτεί στα ψυχομετρικά εργαλεία αξιολόγησης (WIPSI, WISC, WAIS, ΑΘΗΝΑ ΤΕΣΤ, Termann Merrill, MMPI, Kiddle-sads, Προβολικά τέστ: C.A.T, Τ.Α.Τ, D-10, ιχνογράφημα (house-treeperson), Τεστ Μουτζούρας) και είναι εξειδικευμένη στην κλινική εκτίμηση και αποκατάσταση μαθησιακών δυσκολιών. Από το 2013 μέχρι σήμερα εκπαιδεύεται στην ομαδική ανάλυση, στον πιστοποιημένο οργανισμό «hope». Εργάστηκε σε αρκετές δομές, σε δήμους, σε σχολεία, παιδικούς σταθμούς καθώς και σε ιδιωτικά κέντρα με παιδιά και εφήβους και οικογένειες. Αρθρογραφεί σε εβδομαδιαίο επιστημονικό περιοδικό «ΕΠΙΚΑΙΡΑ» και στην καθημερινή πολιτική εφημερίδα «ΕΛΛΑΔΑ». Το 20112012 πραγματοποίησε μια εβδομαδιαία ψυχολογική εκπομπή ποικίλης θεματολογίας μέσα από τη συχνότητα του KONTRA CHANNEL (αυτισμός, κατάθλιψη, φοβίες, άγχος, χωρισμός, κ.τλ.) στοχεύοντας να ενημερώσει και να αφυπνίσει τον κόσμο. Διεξάγει βιωματικά σεμινάρια, στα οποία έχουν όλοι τη δυνατότητα να εκφράζονται, να εισπράττουν πληροφορίες γι’ αυτό που τους αφορά και να προβληματίζονται γύρω από ενδεχόμενα καθημερινά προβλήματα.
οναδική καινοτομία σε ένα παραμύθι έφερε η ειδική συνεργασία της κλινικής ψυχολόγου παιδιών και εφήβων και συμβούλου οικογενειών Φραντζέσκας Καραγιάννη με τη συγγραφέα Άννα Τριτσαρώλη. Αποτέλεσμα αυτής της συνεργασίας είναι τα δέκα εκπαιδευτικά παραμύθια που συγκεντρώθηκαν στο «Παραμυθολόγιο». Ένα βιβλίο, που θα αγαπήσουν τα παιδιά για τα παραμύθια του, αλλά κυρίως θα διαβάσουν οι γονείς, καθώς αποτελεί ένα πραγματικό εγχειρίδιο, για την ανατροφή των παιδιών και την αντιμετώπιση καθημερινών προβλημάτων, μιας και μετά από κάθε παραμύθι ακολουθεί άρθρο της Παιδοψυχολόγου με την ανάλυση του ειδικού θέματος καθώς και συμβουλές προς τους γονείς.
ISBN: 978-960-564-175-7 ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ Βατάτζη 55, 114 73 Αθήνα ΤΗΛ. : 210 6431108
Φραντζέσκα Καραγιάννη
Η Άννα Τριτσαρώλη γεννήθηκε στο μικρό νησάκι του Ιονίου, στον Κάλαμο Λευκάδας και κατοικεί στον Πειραιά. Το 1980 ως μαθήτρια, βραβεύθηκε για το λογοτεχνικό κείμενο «ΒΑΝΑ» με το Α΄ Βραβείο πεζογραφίας στον Πανελλήνιο μαθητικό Διαγωνισμό, που διοργάνωσε το Πνευματικό Kέντρο Πειραιώς «Ο ΦΙΛΩΝ». Σπούδασε Θεολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών ωστόσο δεν χρησιμοποίησε το πτυχίο της για επαγγελματικό σκοπό. Από το 1996 έως σήμερα διατηρεί εταιρεία παραγωγής τηλεοπτικών εκπομπών. Ανάμεσα στα δημιουργικά της ενδιαφέροντα είναι η διάσωση και η διάδοση της Λαϊκής Παράδοσης και της Πολιτιστικής μας κληρονομιάς και βέβαια δεν έχει σταματήσει να ασχολείται με τη συγγραφή βιβλίων.
ekdoseis.ocelotos@gmail.com www. ocelotos. gr
ΕΚΔΟΣΕΙΣ
οσελότος
cover_tritsaroli.indd 1
6/23/2014 5:07:18 PM