7 minute read
Vastgoed in Friesland
Investeren in vastgoed is hot. ‘Stenen lopen niet weg’, hoor je investeerders zeggen. En: ‘iedereen heeft een dak boven zijn hoofd nodig’. Een goede sector dus om je geld in te beleggen. Maar wat betekent dat eigenlijk: investeren in vastgoed? In deze tweede editie van dit jaar doet OF een voorzichtige verkenning. Waar loop je tegenaan als je investeringsplannen hebt? Waar ga leg je de focus: op woningen of bedrijfspanden? En daarna: verhuren, of verkopen met winst? In Vastgoed in Friesland doen we de eerste bevindingen.
Dick Tolsma van Tolsum Energie Advies: “Onze belangrijkste bedrijfsactiviteit is energieprestatie-advies voor vastgoed.”
Wat is jouw specialisme binnen de vastgoedsector?
Dick Tolsma van Tolsum Energie Advies: Wij leveren energie-prestatieadviezen aan vastgoedeigenaren. Dat doen we bij verkoop/aankoop door middel van een energieprestatiecertificaat (energielabel), maar ook steeds vaker in het kader van groot onderhoud en verbetering van het gebouw. Dan wordt een maatwerkadvies gemaakt waarin maatregelen en maatregelpakketten worden doorgerekend. Op basis van deze gegevens kan de klant de juiste investeringen doen, zodat het pand toekomstbestendig is. Denk bijvoorbeeld aan het verplichte energielabel C voor kantoren vanaf 2023.
Franke Twerda van Eijgen Finance: Wij verzorgen onafhankelijk advies en bemiddeling bij vastgoedfinancieringen: van de aankoop van een eerste beleggingspand tot de (her)financiering van grotere vastgoedportefeuilles. Niet alleen bestaande panden, maar bijvoorbeeld ook (her) ontwikkelingsprojecten, of het nu gaat om woningen of bedrijfsmatige panden. Wij kijken naar de volledige vastgoedmarkt.
Johan Paques van Frisia Invest: Wij hebben vanaf de aankoop en de realisatie tot de verkoop of verhuur alles in eigen hand. Hierdoor kunnen we snel en flexibel werken en snel schakelen tussen de verschillende segmenten in de vastgoedmarkt.
Fetze Koopmans van Makelaarskantoor J. Koopmans: Wij bieden verkoop, aankoop, vastgoedbeheer en taxaties van vastgoed, zowel particulier als bedrijfsmatig.
Tolsum Energie Advies: ‘Fryslân is in trek vanwege de ruimte, schone lucht en plezierige bewoners’
Wat maakt jou en jouw bedrijf bijzonder?
Twerda (Eijgen Finance): Eijgen Finance is de grootste intermediair van Friesland op het gebied van vastgoedfinancieringen. Wij hebben een groot netwerk van geldverstrekkers. We werken samen met álle vastgoedfinanciers die in Nederland actief zijn. Bovendien beschikken we over een exclusief netwerk van particuliere investeerders om projecten te financieren die via de reguliere kanalen lastig te financieren zijn. Met deze particuliere geldschieters zijn wij in staat om zeer snel op zaken in te spelen als het nodig is.
Koopmans (Makelaarskantoor): Wij onderscheiden ons doordat wij een familiebedrijf zijn, korte lijnen hebben met onze klanten en snel kunnen schakelen mocht dit nodig zijn.
Paques (Frisia Invest): No nonsens, geen beleidsperikelen en snel kunnen schakelen maakt ons bedrijf comfortabel.
Tolsma (Energie Advies): Ik ben gek op data: hoe meer data hoe gedetailleerder de berekeningen. Dat zie je terug in de adviezen. Zelfs waar de software tegen beperkingen aanloopt reken ik door. Een goed voorbeeld hiervan zijn zwembaden: de temperatuur is van grote invloed op verdampen van water en dát zorgt voor een groot energieverlies. Naast deze ‘datagekte’ luister ik goed naar de wensen van de klant. Daar moet het advies bij aansluiten. Niet de spijker in de muur, maar het schilderij moet hangen.
Wat is een van de belangrijkste ontwikkelingen of trends in jouw vakgebied?
Paques (Frisia Invest): De laatste jaren hebben we ons grotendeels gericht op de woningmarkt, met of zonder zorg. Wij zien dat deze vraag enorm is voor nu en de toekomst.
Tolsma: Duurzame technieken ontwikkelen zich in een rap tempo. Het rendement van warmtepompen is sterk verbeterd en er dienen zich nieuwe technieken aan. De Energie Prestatie Software kan dat niet allemaal goed verwerken. Sinds januari is de nieuwe rekenmethodiek NTA8800 ingegaan. De berekening wordt nu weergegeven in de Energie Prestatie Indicatoren volgens de BENG-norm. Hiermee worden duurzame technieken veel beter gewaardeerd en dit is, naast de energiebesparing, ook beter zichtbaar op het energielabel.
Koopmans (Makelaarskantoor): De ontwikkeling dat er veel mensen van ‘buitenaf’ richting het Noorden komen. Er is veel vraag naar woningen. Deze woningen kunnen bij ons voor goede prijzen verkocht – en aangekocht – worden.
Twerda (Eijgen Finance): Er komen steeds meer nieuwe vastgoedfinanciers op de Nederlandse markt. Door het leveren van kwaliteit en het nodige volume zijn wij meestal vóór de lancering van een nieuw hypotheekproduct al aangesteld als intermediair. Woningen (waaronder appartementen, studio’s, etc.) zijn vandaag de dag zeer goed financierbaar. Tot voor kort lag het limiet op 80% van de marktwaarde in verhuurde staat. Vanaf 15 maart zitten we in een pilot met een nieuwe vastgoedfinancier die zelfs tot 85% gaat!
Franke Twerda van Eijgen Finance: “Wij verzorgen advies en bemiddeling bij vastgoedfinancieringen.”
Welke eigenschappen moet je hebben om jouw vak goed uit te kunnen oefenen?
Koopmans (Makelaarskantoor): Je moet echt feeling hebben bij mensen, je moet een goed inlevingsvermogen hebben en tegelijkertijd moet je recht door zee kunnen zijn.
Tolsma: Je moet klantgericht zijn, van afwisseling houden en creatief kunnen denken. Willen zoeken naar mogelijkheden in plaats van je neerleggen bij de beperkingen van de techniek of gebouw. Daarnaast helpt het ook als je een beetje prettig bent in de omgang. Dit is mij op het lijf geschreven!
Twerda (Eijgen Finance): Je moet begrijpen waar vastgoedondernemers mee bezig zijn, maar het is met name ook belangrijk om te weten hoe elke geldverstrekker werkt en over bepaalde projecten denkt.
Paques (Frisia Invest): Je moet vandaag niet bedenken wat je morgen gaat doen, want het loopt altijd anders. Denken in oplossingen en niet in problemen.
Johan Paques van Frisia Invest: Vastgoed en Ontwikkeling is onze belangrijkste bedrijfsactiviteit.”
Frisia Invest: ‘Wij zien dat de vraag op de woningmarkt enorm is, voor nu en de toekomst’
Stel, je krijgt 200.000 euro en die mag je investeren in een van de volgende objecten. Welke kies je en waarom?
A) Woonhuis in een Friese stad B) Woonhuis op het Friese platteland C) Recreatiewoning, ergens in Friesland D) Bedrijfspand op bedrijventerrein E) Winkel- of horecapand
Tolsma: Ik kies optie c, omdat ik het voor mijzelf ook wel prettig zou vinden. Mijn motto is hard werken en hard ontspannen. Als je zo nu en dan even kunt bijtanken in je eigen vakantiewoning aan het open water, dan is dat dubbel winst. We zien dat Fryslân in trek is vanwege de ruimte, schone lucht en plezierige bewoners. Een vakantiewoning zal dan ook goed te verhuren zijn. Uiteraard energieneutraal, zodat de kosten minimaal zijn. Paques (Frisia Invest): Ik kies opties a én b. Ik zou graag woningen bouwen voor ouderen en jongeren, alles hiertussen is voldoende aanwezig. Ik zou het geld gebruiken om de btw te betalen die wij als investeerder altijd kwijt zijn bij het ontwikkelen en beleggen in woningen. Hier zou de overheid een regeling voor moeten bedenken.
Twerda (Eijgen Finance): Ik kies optie a, omdat woningen in stedelijke gebieden als bestendige beleggingen voor de toekomst gelden. Verder blijft de periferie wat mij betreft ook een interessante markt. Ik krijg steeds vaker het idee dat het aanbod van woningen in kleinere kernen nóg beperkter is en dat de vraag evenzo goed hoog is. Voor de financierbaarheid maakt het overigens weinig meer uit. Ook in krimpgebieden zijn verhuurde woningen goed financierbaar!
Koopmans (Makelaarskantoor): Ik kies optie c, omdat ik denk dat in de toekomst steeds meer mensen naar onze mooie provincie komen: om vakantie te vieren en om van onze mooie natuur te genieten.
Welke persoonlijke doelen heb je jezelf op zakelijk gebied gesteld voor dit jaar?
Twerda (Eijgen Finance): Wij willen onze positie als marktleider in Friesland als intermediair in vastgoedfinancieringen verder verstevigen. Ik hoop dan ook dit jaar weer vele nieuwe klanten te mogen ontmoeten. Verder lijkt het me interessant om meer nieuwbouwprojecten te financieren. Het gros bestaat tot op heden nog uit bestaande bouw of verbouw/transformatieprojecten.
Paques (Frisia Invest): Ik hoop dit jaar terug te kunnen naar ‘normaal’ zodat onze huurders weer geld kunnen verdienen met wat ze doen.
Makelaarskantoor J. Koopmans: ‘In de toekomst komen steeds meer mensen naar onze mooie provincie’
Koopmans (Makelaarskantoor): Ons doel is om ons kantoor door te ontwikkelen, onze klanten en toekomstige klanten te kunnen voorzien van vraag en aanbod én uit te breiden met vastgoedbeheer.
Tolsma: Meer samenwerken. Dat doe ik nu al in diverse projectteams, waaronder Duurzaam MKB van de Freonen fan Fossylfrij Fryslân. Daarnaast werk ik met grotere projecten samen met andere adviseurs binnen en buiten de regio. Zo hebben we vorig jaar het monumentale vastgoed van de gemeente Leiden van energielabels en maatwerkadvies voorzien. Een prachtige opdracht die met dit team naar een hoog kwaliteitsniveau is gebracht.
Fetze en Jan Koopmans van Makelaarskantoor J. Koopmans te Beetsterzwaag: “Wij bieden full service makelaarsbegeleiding, van begin tot eind.”
