![](https://stories.isu.pub/94031371/images/35_original_file_I0.jpg?crop=683%2C512%2Cx155%2Cy0&originalHeight=512&originalWidth=994&zoom=1&width=720&quality=85%2C50)
3 minute read
Maak kennis met enkele Freonen fan Fossylfrij Fryslân
De Freonen fan Fossylfrij Fryslân bestaan uit 137 duurzame leden. Wie zijn ze en waar richten ze zich op? Maak kennis met drie van hen: HBO bouw & energie, SBSAFE en Energie Coöperatie BUITENgewoon Duurzaam U.A.
Harmen Bouwstra (HBO bouw & energie)
HBO bouw & energie: met passief bouwen naar laagste kosten
“In 1966 vertrok ik met mijn ouders vanuit Friesland en sinds 2020 ben ik weer terug en nam HBO bouw & energie met me mee”, aldus Harmen Bouwstra. “Wij bouwden in Tersoal onze biobased passiefwoning met kantoor, voornamelijk met bedrijven rondom het dorp. Een passiefwoning maakt gebruik van zonnewarmte en heeft voor een comfortabel binnenmilieu bijna geen energie nodig voor verwarming en koeling.”
“Duurzaam energetisch bouwen duur? Vergeet het maar! De uitgangspunten van passief bouwen geven de laagste kosten gedurende de levenscyclus van een gebouw. Met duurzaam energetisch bouwen verandert het vakmanschap. Het streven is een optimaal functionerend gebouw. De disciplines staan niet meer op zichzelf en samenwerking is essentieel. Als gecertificeerd Passive House Tradesperson heb ik de energiebehoefte voor deze woning vooraf berekend met de nZEBenergiebalansberekening, keuzes gemaakt en het energieverbruik nauwkeurig bepaald.”
“Als lid van vereniging DNA in de bouw ben ik tevens adviseur voor Stichting WNR. WNR heeft een model ontwikkeld gebaseerd op gebouwgebonden financiering en 30 jaar gegarandeerde energieprestaties waarmee VvE’s worden ontzorgd. In Friesland gaan we graag nieuwe samenwerkingen aan.”
SBSAFE
“Wie zonder aardgas gaat wonen kiest vaak een warmtepomp, terwijl infrarood eigenlijk een heel goed alternatief is”, vertelt Siebe Bosch. “Technisch berekend lijkt infrarood onvoordelig, maar ik kan u verzekeren dat dit in de praktijk enorm meevalt. Soms is infrarood zelfs voordeliger. Een warmtepomp heeft nog steeds de nadelen van de huidige CV. Een centraal apparaat – technisch lastig en groot, onderhoudsgevoelig, met vaak een buitenunit en lawaai - dat de hele woning van warmte voorziet.”
“Infrarood is daarentegen decentraal, geluidloos én individueel en lokaal precies regelbaar. Het kan een kantoor aan huis verwarmen, zonder de gehele woning te verwarmen, met een centrale thermostaat in de kamer. Een warmtepomp verwarmt water, wat rond wordt gepompt en de vloer en radiatoren verwarmt. Vervolgens wordt de lucht verwarmd en die verwarmt de mens en tafel. Een infraroodpaneel verwarmt dírect
Het team van Energie Cooperatie BUITENgewoon Duurzaam U.A.
![](https://assets.isu.pub/document-structure/211213113027-166b477f68486470bf8092e1a4719daf/v1/e0c587d98df48a34e325cfc721990b21.jpeg?width=720&quality=85%2C50)
de mens en de tafel. We slaan de component lucht over. Plus: installatie in één dag.” Wat infraroodverwarming kost? “Dat is lastig te vertellen. Elke woning is anders, qua ondervloer, opbouwhoogte, vloerafwerking, afmetingen en isolatiewaarden. Infraroodverwarming is maatwerk.”
Energie Cooperatie BUITENgewoon Duurzaam U.A.
In september 2021 werd BUITENgewoon Duurzaam opgericht, als resultaat van een intensieve voorbereiding en het winnen van één van de vijf 100.000 euro-startsubsidies van het Lokaal Energie Experimenten Fonds in Heerenveen.
![](https://assets.isu.pub/document-structure/211213113027-166b477f68486470bf8092e1a4719daf/v1/e389d72fbd40bc1fb546ac6316ea47b2.jpeg?width=720&quality=85%2C50)
Het resultaat is een coöperatief energiedienstenbedrijf dat ervoor zorgt dat het ook voor mensen met een laag inkomen interessant en toegankelijk is om de energievraag van hun koopwoning naar beneden te brengen en die duurzaam te laten leveren. Het resultaat is verder dat het verdienmodel van deze operatie - en zeggenschap daarover - bij de gemeenschap zelf blijft en dat met name lokale bouwbedrijven betrokken zijn bij de uitvoering. Het resultaat is tenslotte dat de woningeigenaar garanties wordt geboden, zij niet zelf een lening maar een dienst aan hoeven gaan en bedrijven anders leren samenwerken om die dienst over langere tijd te leveren.
Het verdienmodel van een coöperatief energiedienstenbedrijf is gebaat bij snelle invoering in pilots en in het schaalvoordeel van de herhaling. Dan is het verstandig dat te doen in heel Heerenveen. Een coöperatief Energiedienstenbedrijf dat de renovatie van bestaande grondgebonden rij-koopwoningen in heel Heerenveen op zich neemt.
www.hbobouwenenergie.nl www.sbsafe.com www.buitengewoonduurzaam.com
Siebe Bosch (SBSAFE)