udal aldizkaria
Xanistebanetako kultur ekitaldia, festen bandoa Mugarri liburua, ‘Oiartzun 2016’ urtekaria, emakume baserritarren kolektiboa, Izar Etxeberria dantzaria eta kartel lehiaketako sarituak izan dira protagonista Xanistebanen bando gisakoa izan ohi da bezperako kultur ekitaldia. Atzo, udaletxeko pleno aretoan protagonista izan ziren Mugarri liburuaren egileak (Kaparetasuna eta odol-garbitasuna Oiartzunen. XVI-XIX. mendeak, Denis Alvarez eta Iñaki Garridok egina); Oiartzun 2016 urtekaria egin dutenak eta agertzen direnak (Adolfo Leibar bereziki gogoan izan zen); kartel lehiaketako sarituak; emakume baserritarren kolektiboa (historikoki egindako lana bisibilizatzeko omendua) eta Izar Etxeberria dantzaria (Euskal Herriko Soinu Zahar txapelduna izateagatik Udalari eskainitako garaikurra itzuli zaio, bera delako jabea).
Hala ere, jolasean, igerian, dantzan, antzezten, kontzertuan, paseoan, lagunartean… gozatu dugu.
Izar Etxeberriari Soinu Zaharreko trofeoa itzuli zaio.
Andrea Villamor xanistebanetako kartelaren egilea, Ioritz Aizpuru zinegotziaren eskutik saria jasotzen.
ABARAXKA Azken eguna ere iritsi zaigu. Bukatu dira 2016ko uztaileko udaleku irekiak. Eguraldiak ez digu asko lagundu eta behin baino gehiagotan programazioa aldatu behar izan dugu edo eta ezin izan dugu programazioa behar bezala bete.
Jexux leonet alkateak eta Josune Cousillas Kultura zinegotziak gidatu zuten saioa.
Mugarri aurkeztu zuen Denis Alvarez historialariak.
2016ko ABUZTUA • 151. ZENBAKIA
Aurten, urtero bezala, flashmoba ere grabatu dugu. Pirritx eta Porrotxen Amalur abestia hartu dugu oinarri eta adin tarte bakoitzak bere mundua irudikatu du: txikien mundua; aniztasunaren mundua; loreen mundua; baserritarren mundua; mimika mundua; mundu koloretsua; beldurrik gabeko mundua; pentsamenduaren mundua. Mundua haurren ikuspegitik, mundu anitzak mundu bakar batean. Haurrak beraiek izan dira protagonistak berriz ere. Koreografia, mundua, mozorroak… gure laguntzarekin, baina beraien desio eta nahiak entzunaz. Horrelaxekoak dira gure udalekuak. Haurrentzako eta haurrekin sortuak. Haurrengana hurbilduaz, beraien ahotsa entzunaz. Horrelakoxeak izatea espero dugu, haziak behetik gora jaiotzen direlako eta goitik beherako inposaketetan sinesten ez dugulako. Oraingoz bagoaz, baina urrian berriz ere bueltan izango gaituzue gure proiektu berriak partekatzeko gogoz, eta ilusioz.
Haurtzaro Ikastola, 50 urte bete dituelako, omenduetako bat izan zen.
Emakume baserritarren lana Ane Narbarteren koadro batean irudikatu da. Atzo erakutsi zen.
Bidegorria seinaleztatzeko lanak hasi dira
Elorsoroko teilatua berritzeko lanak hasi dira
Mendibilgo espaloia konpontzen hasi da
Bidegorriko seinaleztapen horizontala markatzen eta bertikala berritzen hasi da Udala. Gipuzkoako Foru Aldundiak bide berdeentzako araututako seinalistika errespetatuz egingo dira margoketak lanak eta seinaleak ere homologatuak daudenak jarriko dira. Oinezkoentzako eta txirrindularientzako errailak bereiziko dira, bidegorriko elkarbizitza hobea izan dadin. Lanak Arraguan hasi dira eta Arditurrin bukatuko dira. Bidegorriko hesiak berritzeko lanak ere ia bukatzeko puntuan daude.
Elorsoro kiroldegiko teilatua berritzeko lanak hasi dira. Honez gain, udan bestelako lanak egingo dira. Ohiko mantenu lanez gain, rokodromoan mantenu lan sakona egingo da; bilera gelako irisgarritasuna hobetuko da eta ate mekanikoa jarriko da solairuak banatzen diren tokian. Erabitzaileei ahalik eta traba gutxien sortzeko moduan planifikatu dira lanak. Irailaren erdialderako, lan guztiak bukatuta egongo dira. Gogorarazi nahi dugu hilaren 6tik 21era itxita egongo direla Elorsoro kiroldegia eta Madalensoro pilotalekua.
Mendibilgo espaloia (Rafael Pikabea etorbideko Auñamendi etxetik Mendibil baserria arteko tartean) konpontzeko lanak hasi dira. Lanak egin bitartean, oinezkoentzako bidea Mendibil etxaditik egokitu da. Ugaldetxoko auzotarrek Mendibilgo musika lokalaren aurrealdea konpontzeko eskatu zuten, eta lan horiek egiteko orduan, Udalak zati guztia berritzea hobetsi du. Epe motzean, Katalintxo pareko espaloia ere konponduko da (Intxixu parekoa), auzotarrek hala eskatuta. Egitasmoa dagoeneko onartua dago.
!
aski prexk aldizkaria
AMAIA LARRAÑAGA: “Baserriko bizimodua bera asko aldatu da, hobera” Emakume baserritarren kolektiboa omendu du Udalak xanistebanen aurretik, baserri-gizartearen funtsa izan ziren emakume, emazte, ama... guztien lana itzalpetik ateratzeko asmoz. Amaia Larrañaga gaur egungo emakume baserritarra da. Ugaldetxoko Ezkontzegi baserrian jaio eta Karrikako Lekungarain bizi zara. Emakume baserritarren ondoregoa zara... Ama Ezkontzegikoa nuen. Amona ere baserritarra zen. Errenteriako Merkatuzarrera joaten zen egunero barazkiak saltzera. Amak eramaten zuen. Bera etxean egoten zen, etxekolanak egiten eta baratza zaintzen. Ama txikia zela, astoarekin esne-saltzera jaisten ziren Errenteriara etxez etxe. Ama-eta hiru ahizpa ziren. Gure ama, zaharrena zelako, josten ikastera joan zen eta gazteena fabrikan hasi zen. Erdiko izebak esaten du bera izan dela zigortuena. Mutilik ez zegoen etxean, beraz, lan denak ere beraiek egin behar zituzten.
nahi eza dago. Zuk, hala ere, kasualitatez bukatu duzu baserritar izaten...
Animaliak beti egon dira gure etxean, baina hemen ehunka dira: ukuilu handia, seriotasun gehiago... Baina ardien, arkumeen, ahuntzen... ezagupena banuen. Lana beste era batera egiten da. Gustura nago etxean lanean: karreteran jarri beharrik ez. Erosotasun handia da.
Gu ere beti aritu izan gara baserrian. Udan belarretan aritzen ginen eta baratzean, beti.
Laguntzen dute. Atzo bertan baratzan eskuarearekin aritu ginen belarrak biltzen. Eta gaztak saltzen dituzte. Gustatzen zaie eta ni enkargutara joaten banaiz, aritzen dira. Garrantzitsua da haurrei, beren neurrian, lanean erakustea. Jolasean, erremintak zer diren ikusi, ikasi eta ukitzea: aitzurra, sardea, eskuarea...
Amaren ondoan ikusi izan zaitugu azoketan. Gure ama Oreretan ezaguna zen eta ni gaztekin hasi nintzenean, laguntza eskatu nion. Noski, baietz esan zidan. Momentuz, ez dugu premia handirik azoketan ibiltzeko: dendetara saltzen dugu, etxean... Janariak badu estimazioa eta badirudi jendea bertako produktuei balore pixka bat ematen hasi dela. Baserritik bizi diren oiartzuarrak oso gutxi zarete. Hori jakiteak ze sentsazio eragiten dizu? Oiartzunen baserritik bizi den jende gutxi dago, baina jende askok dauzka lur-sailak eta horiek garbi mantentzeko ohitura badago. Badaude animaliak etxean, baratza jende gehienak egiten du, denda askotan bertako produktuak saltzen dira... Oraindik Oiartzunen egiten da esfortzua norbere lurrak zaintzeko, baina nabaritzen hasi da belaunaldi aldaketa. Baserritik bizitzea lotura handia da eta jendeak bizi egin nahi du. Gaur egungo pentsatzeko era ezin da baserriarekin uztartu. Baserriak lotura badu eta jendeak nahiago du funtzionario izan. Baserritik ezin bizia baino gehiago,
Iturriozko santiyoak beti izaten dira xanistebanen aurrekari eta iragarle. Aurten, duela hamar urte Jai Batzordean izan zen aldaketa ospatzen aritu dira: bideo emanaldia; antzerkia; tortilla lehiaketa; artzain txakur lehiaketa... dena izan da arrakastatatsu, baina Gozategik Soroa bete zuen.
Barazkiak egiten zituen baserritik arditara egin zenuen kanbio. Aldaketa handia izan zen?
Bi alaba dituzu. Lehen baserrian familia osoa aritzen zen. Orain ere bai?
Baserriko bizimodua bera aldatu da asko. Orain denean makina sartua dago. Hala ere, konstantzia behar da. Animaliak bizidunak dira, eta egunero dituzte beharrak. Baratzak ere, emateko, egunero errepasoa behar du. Gogorragoa zen lehen baserritarra izatea orain baino. Kontua da jende askok ez duela baloratzen baserriko produktua. Gure aitona zenari gustatzen zitzaion egindako lana baloratzea eta jendeak ordaintzea zegokion prezioa. Baina kaleko jendeak beti kexa izaten omen zen. Esaten zuen: “kalekume hauek, ez ditek produktu on bat ondo pagatu nahi”. Amonak ere gauza bera esaten zuen, plazan burla egiten ziotela. Merkatuan beti izan omen ziren produktuak prezio duinean saltzen zituzten emakumeak, besteak merkexeago eta besteak, eskuetatik kentzeagatik, oso merke saltzen zutenak. Amak ere gauza bera esaten zuen. 69 urterekin oraindik plazara joaten zen gure amona. Tronbosiak eman zion, eta amak jarraitu zuen. Merkatuzar itxi eta Niessenera bidali zituztenean utzi zuen, malamaneran ez egoteagatik. Ordurako 62 urte zituen. Nire ardurak ezberdinak dira: gaztak egiten ditut; ez nago ukuiluan. Ukuilua lotura handiagoa da. Oso ezberdina da nire bizimodua eta beraiena. Aldaketak izan dira, hobera.
Santiyoak, xanistebanen iragarle
Bai, hala izan da. Bulego batean egiten nuen lan. Haurdun gelditu nintzenean lantegitik bota ninduten. Norbait behar zen gaztak egiteko, eta langabezian nengoenez, hasi nintzen. Geroztik bigarren alaba jaio zen, amonek eskua bota ziguten txikiak hazitzen eta gaur arte.
Etxean ikasi duzu baserrian. Zuek ere aritzen zineten hango lanetan?
Asko aldatu al da emakume baserritarren bizimodua?
Klixk!
Musika klasikoa hiesaren kontra
Harri Beltza Elkartearen udako kanpaina bukatzeko, Los Caballeros del Traverso flauta laukoteak kontzertua eskaini zuen San Esteban parrokian San Inazio egunez. Hogeigarrenez, musika klasikoaren zaleek eta hiesaren kontrako aldarrikapenak bat egin zuten
Esan ohi da garai batean lotsagarria zela baserritar izatea. Zuk horrela bizitu duzu inoiz? Guretzako oso etxekoa izan da baserritar izatea. Txiki-txikitatik amona laguntzera joaten ginen asteburuetan merkatura, txandaka. Bi ahizpa ginen eta biok joan nahi izaten genuen. Lotsarik handiena ikastolan pasatzen genuen: Oreretara joaten ginen, eta kalekumeek burla egiten ziguten. Horregatik nahi nuen Oiartzungo ikastolara etorri, oso giro desberdina zegoelako. Zer iruditzen zaizu Udalak xanistebanetan kolektibo gisa emakume baserritarrak omendu izana?
Jai Batzordearen erantzuna debekuei
Xanistebanetako Jai Batzordeak elkarretaratzea egin du Donostiako Administrazioarekiko Auzitegiaren 2. aretoak festetan preso eta iheslarien aldeko lau ekitaldi debekatu ondoren, antolatutako ekitaldi guztien alde eta giza eskubide guztiak errespetatzearen alde.
Ondo. Odo egiten saiatutako guztiari errespetua zor zaio. Ondo merezitako omenaldia izango da. Xanistebanetan atarian gaudenez, ezinbesteko galdera egingo dizugu: nola bizitzen dituzu herriko festak? Jende artea gustatzen zait. Bost egun desmadre hutsean pasatzen ditugu. Huts egin ezin direnak ditugu txupinazoa; lehenengo eguneko afaria, haurrik gabe; sokatira; danborrada; dantza; sagardo dastaketa; helduen tailerren erakusketa.. eta karruselak! Herriko jendeak egiten dituen gauzetara joaten gara.
TELEFONO BALIAGARRIAK: - Udaleko informazio bulegoa: 943 49 01 42 - Udaltzaingoa: 943 49 33 11 - Taxia eta taxibusa: 943 49 14 74 - Elorsoro udal kiroldegia:943 49 25 52 - Manuel Lekuona udal biblioteka: 943 49 38 64 - Osasun Zentrua: 943 00 65 05 - Elizalde Herri Eskola: 943 49 01 93 - Haurtzaro Ikastola: 943 49 16 59 - Oiartzun Irratia: 943 49 37 11 - Helduen Heziketa Iraunkorra-EPA: 943 49 00 48 - Bidez Bide/Bidelagun programak: 690 769 466
GUARDIAKO FARMAZIA: Abuztuaren 2tik 4ra
Egunez: Agirrezabalaga • Arraskuelarre, z/g • 943 49 14 95 Gauez: Olazabal • Donostia, 3 (Errenteria) • 943 34 45 11