udal aldizkaria
Karrika auzoko bidea zabaldu eta oinezkoentzako seguruago egiteko egitasmoa landu du Udalak
2017ko EKAINA • 171. ZENBAKIA
ABARAXKA
Aste honetan auzotarrei aurkeztu die proposamena, aurrera egin aurretik Karrika auzoa zeharkatzen duen errepidea zabaldu eta oinezkoentzako gune segurua sortzeko proposamena landu du Udalak eta auzotarrekin konpartitu, hauen iritzia jasotzeko. Artaso Elkartean Jexux Leonet alkateak egindako aurkezpenera 30 auzotar baino gehiago hurbildu ziren eta, iritzi truke luze baten ondoren, begi onez ikusi zuten egindako proposamenarekin aurrera egitea. Udan, proiektua landu eta urtea bukatu aurretik lanekin hastea da Udalaren asmoa.
Espaloia berritu eta errepidea zabaldu Egindako proposamenaren ildo nagusiak hauek dira: batetik, Karrikako kaxkoa altxa, hoditeria saneatu eta errepidea konpondu, oinezko itxura emanez; Larraldapatik Bidasoro Errota arteko -auzo sarreran- dagoen espaloia konpontzea; Oroimen etxetik Iturburura bidea zabaldu eta oinezkoentzako zatia sortu zein seinaleztatzea; Iturburu eta plaza artean bidea emateko seinaleztapena jarriko da. Auzotarrek hala eskatuta, Karrika Xabalen (plazan) autoen ibilgailua murriztuarazteko moduak ere pentsatuko dira.
Kurtso hasiera eta gure txoko goxoko ateak atzo ireki genituela iruditzen zitzaigun arren, hainbat arratsalde mahai-jolas, joko dinamiko, liskar txiki, merienda, marrazki, elkarrizketa, eskulan, antzerki eta beste momentu asko konpartitzen pasa ondoren, konturatzerako ailegatu zitzaigun ekainaren 2a eta harekin batera, Abaraxkari denboralditxo batez ateak ixteko unea. Ez genuen besterik gabe agurtu nahi eta modu xume batean egin genuen arren, itxiera festa goxo bat antolatu genuen guztion artean. Urte osoan zehar egin ditugun ekintza asko eta askotan gurekin parte hartu duten pertsona horiei guztiei eskertza-omenaldi bat egin nahi izan genien, zein ekintzatan parte hartu zuten gainontzekoei adierazi eta txalo zaparrada baten laguntzaz, ludotekan haurrekin egindako oroigarri polit bat eman genien opari, egindako ekintzaren argazki batekin, nolabait gurekin eta gugatik egindakoa eskertzeko helburuarekin. Ondoren, aurrez elkarrekin prestatutako meriendari ekin genion, bokadillo txikiak alde batetik eta frutak bestetik. Omendutakoak, gurasoak, haurrak, hezitzailea,… giro polita sortu genuen bata bestearekin berriketan.
Karrikako bidea, konponduko dena.
Auzo batzarra, Artaso Elkartean.
Sutar eskultura eta Oiartzungo mairubaratzen mapa inauguratuko da asteazkenean
Itxiera festari bukaera emateko, Soinueneako kide den Itziar Nabarro gitarra-jole eta abeslaria etorri zen gurera eta denon artean kantuan eta gustura, momentua elkarbanatuz, esan genion agur modu positiboan baloratzen dugun ikasturteari.
Egun berean, Mikel Mendizabalen ‘Arbasoen sua’ dokumentala emango da Anton Mendizabalek egindako Sutar eskultura eta Oiartzungo mairuburatzen mapa inauguratuko dira datorren asteazkenean (hilak 21, 20:30ean, beilatoki ondoan). Eskultura “mairubaratzen sinboloa da”. Duela bederatzi urte jarri zen dagoen tokian, baina orain gunea osatu da mairubaratzen maparekin. “Geroaren gaina da eremu hau: Pena Gantxegiren monumentua, kristautasunaren hilerria... Eta orain, mendia ekarri dugu hona”. Aurretik, Mikel Mendizabalek zuzendutako Arbasoen sua dokumentala emango da, dohainik (19:00etan, udaletxean). 25 urte bete dira filma estreinatu zenetik.
Mikel eta Anton Mendizabal, Josune Cousillasekin.
Merkatariek euskara ikastaroa bukatu dute
Sanjuan sua eremu publikoetan, seguru
Etxebizitza Bulegoa alokairu duina sustatzen
XVII. eta XVIII. mendeak argitara ekarriz
Herriko zortzi merkatari eta ostalarik euskarazko oinarrizko ikastaroa bukatu berri dute. Bost hilabete pasatxotan, oinarrizko euskara eskolak hartu dituzte Intxixu AEK euskaltegiko Lur Mitxelena irakaslearekin. “Guztiek hobetu dute mintzamena, entzumena... hilabete hauetan. Gehien mintzatzea kostatzen zaie”. Bar Alhambra; Itsaso goxokidenda; Zoocenter; Stock Factory; +x-; Beti Auro eta M2ko langileak izan dira eskolak jaso dituztenak. “Talde giro polita sortu da”, kontatu du Mitxelenak.
Eremu publikoetan sanjuan sua piztu nahi duten herritar eta elkarteentzako irizpideak zehaztu ditu Udalak, Mendi-Ingurumen saila eta udaltzaingoaren arteko koordinazioarekin. Sua piztu ahal izateko, baimena eskatu beharko da udaletxean hilaren 20a baino lehen. Sua pizteko zenbait baldintza egongo dira, pertsonen eta ondasun publikoen segurtasuna bermatzeko eta ingurumena zaintzeko: pilak gehienez astebete lehenago eraikiko dira; hiru metroko garaiera ez dute pasako; material solidoa bakarrik erreko da...
Gazteen emantzipazioan laguntzeko, etxebizitzak alokairu duinera bideratzeko eta informazio zerbitzua emateko Etxebizitza Bulegoa martxan du Udalak. Dagoeneko Altzibarren etxebizitza bat alokairura atera da EtxebideAsap bidez eta orain, Iturriotzen eta Elizalden maizterren zain daude beste bi. Horietako bat eskuratzeko (eta etorkizunean) egin beharrekoaren berri jasotzeko, Etxebizitza Bulegoarekin harremanetan jartzera animatu nahi ditu Udalak Oiartzungo gazteak: 943 49 42 19.
Oiartzungo udal artxiboko akta zaharretan bildutako istorioak argitara ematen hasiko da Udala. Hilean gai bat izango du hizpide, XVII. eta XVIII. mendeetako herri bizitzaren isla izango direnak. Udalaren webgunean egongo dira guztiak irakurtzeko moduan, eta oiartzuarrak.org atarian ere argitaratuko dira. Aktetan dagoen ondarea argitara eramanez, oiartzuarrek beren herria hobeto ezagutzeko aukera izango dute. Izan ere, udal aktetan islatuta geratzen da garai hartako Oiartzun nolakoa zen.
!
aski prexk aldizkaria
MARIA MANERA: “Desmitifikatu behar da ongi jateko modu bakarra dagoela” Maria Manera oiartzuartutako nutrizionista-dietista katalauniarrak Kataluniako Osasun Publikoko Agentzian jarduten du. Nolako elikadura ohiturak ditugu? Politikoki zuzena izango naiz: hobetu daiteke. Inkestek erakusten dute elikadura ohiturak oso txarrak direla estatu guztian. Ultraprozesatutako elikagaitatik lortzen dira eguneroko kaloria gehienak: mila osagai, paketetan, iraungitze data eternoak dituzten horiek dira gure elikaduraren zati handiena, berez, oinarria izan beharko luketenean elikagai begetal eta freskoek: berdura, ortuari, lekale, ogia, arroza, fruitu, fruitu lehor, oliba olio birjina... Dieta mediterranearrarena entelekia hutsa da. Nola egiten duzue osasun publikoari begirako lanketa? Kataluniako Inkesta Nutrizionala egin zen 1992an eta 2002an. Geroztik ez da egin, arrazoi ekonomikoengatik. Inkesta horrek Kataluniako populazioaren elikadura-ohiturak aztertzen zituen. Oso garrantzitsua da, argazki horretatik abiatuta garatzen ditugulako kanpainak, politikak eta gidak. Akademikoek egiten dituzten ikerketak ere hartzen ditugu oinarri. Lan asko egiten dut haurren elikaduraren inguruan: eskola jantokietako gidak sortu; pediatriatik gurasoei emango zaizkien aholkuak landu... Aspalditik sustatu diren modeloak iraultzen ari gara. Adibidez, haurrak jatera behartzea. Ikerketek erakusten dute obesitatearekin lotura izan dezakela jarrera horrek. Haurren %41,3ak gainkarga duenean garrantzitsua da datu hori. Zientziatik jasotzen duguna pautatzen dugu modu ulerterrazagoan eta formakuntza lantzen dugu. Helduek janariaren momentuan hartu behar duten posizionamendua ere lantzen dugu. Elikatzeko prozesua ere ikasketa prozesu batda, bere denbora, laguntza eta pazientzia behar duena.
ez elikagai miragarririk ez pozoin hutsik. “Dieta” askotan estetikarekin lotzen da. Arriskutsua da joera hori? Dieta erlazionatu beharko genuke greziarren daita kontzeptuarekin, alegia, bizi-estiloarekin: jana, jarduera fisikoa, ohitura toxikoak, harreman sozialak... Baina askok dieta erregimen hipokalorikoa izendatzera murrizten dute, kaloriak gutxituz eta askotan nutrizionista-dietista kolegiatu eta ezagutzadun baten kontrolik gabe. Eraginkorra da epe motzean, argaltzen duelako, baina gero ondorioak ditu. Osasunarentzako garrantzitsua urtean 12 hilabetetan egiten dena da.
Galdetzen denean elikadura garrantzitsua ote den osasunarentzat, jendeak baietz dio. Baina inkestek erakusten dute ematen diogun garrantzia eta kontsumitzen denaren artean zerbaitek huts egiten duela. Oiartzunen oso erraz ikusten da, hondakinak bereizten direlako: ontzi arinen poltsak beti daude gainezka. Agian psikologo edo ohitura sozialen ikertzaile batek azaldu beharko luke non dagoen ezagutza eta jarreraren arteko deskonexioa.
Ergoiengo festak, bukatzear
Ergoiendarrak auzoko festetan gozatzeko aukera izan dute: danborrada, bertso-afaria, jolasak... Adin guztietako auzotarrengan petnsatutako egitaraua antolatu du Auzokaltek. Etzi (hilak 18), Aitor Txikiren omenezko plater tiraketarekin itxiko da egitaraua.
Hori dionak tresnak falta ditu egoera konpontzeko. Errekurtso asko daude elikadura osasuntsua izateko. Erosoagoa da haurren motxilan galletak sartzea tupperrean gereziak sartzea baino? Askotan dinamikak dira, gauzatu daiteken errealitatea baino. Eta zuk, fin betetzen duzu edo “bekaturik” egiten al duzu?
Bi haurren ama zara: beraz, teoria hori praktikara eraman daiteke?
Alderik sumatu duzu Katalunia eta Euskal Herriaren artean, jateko ohituretan?
Gure etxean otorduak errazak dira. Haurrek guk jaten duguna jaten dute. Noski, badituzte euren gustuak eta errespetatzen dut beraien asetasun sentsazioa. Ez dago ezinbestekoa den elikagairik. Desmitifikatu behar da ongi jateko modu bakarra dagoela. Mila modu daude.Jende askok jaten du oso ongi eta ez du elkarren antzik dietak.
Badaude ezberdintasun batzuk, bizi-estiloarengatik. Pintxoen kontua oso ohikoa da hemen, eta han ez. Eta zer dira pintxoak? Ez oso osasungarria den janaria... Hala ere, inkestek diotenez obesitate tasak antzekoak dira. Euskal Herrian kirol asko egiten da eta agian horrek konpentsatzen du. Jan-edanarena oso sartua dago hemen.
Informazio asko dago eta gehienak zaborra dira: ez zehaztasunik, iturri fidagarririk... Elikaduraren inguruan mundu guztiak iritzia eman dezake, esperientzia denok dugulako. Horregatik, mito asko sortzen dira. Kanpainak sortzen dira elikagai batzuk ezinbesteko eta miragarri gisa salduz eta alderantziz, beste batzuk pozoina direla esanez: esnea, soja, goyiko baiak, chia haziak... elikagaiak deabrutzea edo idealizatzea, ez dagoenean
Haurtzaroko hezkuntza komunitateak Ikastola Eguna ospatu berri du. Aurtengoa asteburu berezia izan da, bezperan Haurtzaro Dantza Taldearen emanaldia ere izan baitzen. Ikastolaren 50. urteurrenaren harira, dantzari ohiak ere batu ziren jaialdira: guztira, 158 dantzari elkartu ziren Elorsoron. Martxel Ansa, dantza taldearen sortzailea omendu zuten.
Daramagun bizimoduak zailtzen al du elikadura osasungarria izatea?
Garrantzitsua da gurasoen eta seme-alaben ardurak bereiztea. Gurasoek elikagai osasuntsuak eskaini behar dituzte etxean: elikagai begetal freskoen oinarri zabala, eta kopuru eta aldi gutxiagotan haragi zuria, arraina, arrautzak, esnekiak... Haurrek jaterik nahi ez dugun elikagairik ez eduki. Ez badaude ez dira debekatu beharko. Eta otorduak egituratu familia-bizitzaren arabera. Haurrei utzi erabakitzen zenbat jan nahi duten. Agian ez du goserik; edo ez zaio gustatzen. Haurren gustuak errespetatu behar dira. Arduren banaketa horrek erraztuko luke otordu garaia.
Mito asko al daude nutrizioaren arloarekin lotuak?
Ikastola Eguna asteburu bihurtuta
Elikaduraren garrantziaz ohartzen al gara?
Konpetentzia-inkontziente fasean nago. Oso ongi jaten dut eta oso bizimodu osasungarria dut, baina ez dut ahaleginik egiten horrela izan dadin. Noski, batzuetan kaña bat hartzen dut eta txokolatea jaten dut. Edozein aldaketa prozesutan fase hauek daude: inkonpntentzia-inkontzientea, gaizki egiten ari zarela ez dakizunean; inkonpetentzia-kontzientea, badakizu gaizki egiten ari zarela -eta hor hasten da aldaketa garaia-; konpetentzia-kontzientea, ongi egiteak esfortzua suposatzen du eta gero iristen da ongi egitea esfortzurik gabe. Hori zoragarria da. Bekatuak ez dira beti osasunaren kontrako zerbait. Niretzako plazerra da txokolate beltza jatea. Astean behin panplona txorizoa jateagatik ez da ezer pasatzen. Kontua da hainbeste gauza direla noizbehinka jatekoak, baina egunero daudela gure dietan...
Haurren elikaduran zer hartu beharko litzateke kontuan?
Klixk!
Autobus Magikoak ‘Musker’ aurkeztu du
Xabi Belaunzaran, Julen Etxebeste, Beñat Ibargoien, Gotzon Retegi eta Paul San Sebastianek osatzen duten Autobus Magikoa taldeak lehenengo diskoa, Musker, aurkeztu du Pagoa Aretoan, artista gonbidatu berezien laguntzarekin (Argazkia: @tatorri photography).
TELEFONO BALIAGARRIAK: - Udaleko informazio bulegoa: 943 49 01 42 - Udaltzaingoa: 943 49 33 11 - Taxia eta taxibusa: 943 49 14 74 - Elorsoro udal kiroldegia:943 49 25 52 - Manuel Lekuona udal biblioteka: 943 49 38 64 - Osasun Zentrua: 943 00 65 05 - Urmendi Haur Eskola: 943 26 00 86 - Elizalde Herri Eskola: 943 49 01 93 - Haurtzaro Ikastola: 943 49 16 59 - Oiartzun Irratia: 943 49 37 11 - Helduen Heziketa Iraunkorra-EPA: 943 49 00 48 - Bidez Bide/Bidelagun programak: 690 769 466
GUARDIAKO FARMAZIA: Ekainaren 16tik 22ra
Egunez: Losa Iglesias • Mikelete, 5 • 943 49 19 31 Gauez: Rodriguez Zarzuelo • Biteri, 9 (Errenteria) • 943 51 67 98