udal aldizkaria
2020ko OTSAILA • 233. ZENBAKIA
Elikagaien kontsumoaren eta landa-lurraren egokitasunaren neurketa egin du Udalak
ABARAXKA
Oiartzunen badago frutagintza, baratzagintza eta abeltzantzarako behar adina lur
IHOTIK ABARAXKA LUDOTEKAN
Oiartzungo Udalak herriko elikadura-kontsumoaren ohiturak eta gastua, landa-lurraren egungo erabilera eta elikagaien ekoizpenerako egokitasunaren arabera Oiartzungo landa-lurraren katalogazioa eta neurketa egin du. Ondorio nagusia argia da: Oiartzunek badu auto-hornikuntzarako nahikoa gaitasun ekoizpenerako lurraren aldetik.
Konturatu orduko otsailan sartu gara, mozorro, festa, jai giro, algara, dantza eta sorpresen hilabetean. Gure herrian bi asteburuz ospatu ohi dira inauteriak. Lehenik ihoteak izaten dira eta bigarren astean, beste herrien gehiengoaren antzera, inauteriak ospatzen ditugu.
Gaindegiak eta Gislanek egin dute diagnostikoa eta jendaurreko aurkezpenak interesa sortu zuen. Elikagaien kontsumoa gora, 1. sektorea behera Julen Landa Gislaneko teknikariak azaldu zituen datu nagusiak: elikagaien kontsumoa eta egiten den gastua goraka doa Oiartzunen (18 milioi € gas-
tatu ziren 2018an); aldiz, lehenengo sektorea beheraka doa bai langile kopuruan eta baita herriko ekonomian duen pisuan (%1era ez da iristen). Lurrei dagokionez, baratzagintza, frutagintza eta abeltzaintzarako egokiak edo oso egokiak diren lurrak aztertu dira. Egokienak abeltzaintzarakoak dira, baina badago nahiko lur egoki herria elikaduran burujabe izateko. Lurren katalogazioa edonoren eskura publiko jarrita dago labur.eus/oiartzun_lur helbidean. Oiartzunek, “aukerak” eta “arriskuak” Imanol Esnaola Gaindegiako koordinatzaileak Oiartzunen “arriskuak” eta “aukerak” daudela azaldu zuen bukaeran. Aukeren artean aipatu zuen Oiartzun errenta eta formazio maila altuko herria dela eta halako herrietan, kalitatezko eta bertako elikadurari garrantzia handiagoa ematen zaio. Era berean, azken urteetan herrian egin diren ahaleginak aipatu zituen: Lurbizi egitasmoa -Labore eta Arraztalori lurra utzi diena-, Labore Oarso denda... Arriskuen artean, berriz, aipatu zuen baratzagintza eta frutagintzarako lurrik onenak eremu urbanoaren ondoan daudela, eta lur horien gainean bestelako interes handiak egoten direla.
Bi hitzaldik eta dokumental-emanaldi batek osatuko dute egitaraua
Zikloa bi hitzaldik eta dokumental-emanaldi batek osatuko dute. Hitzaldiak Itxaso Martin eta Maria Zapata antropologoek emango dituzte. Buru osasunaren eta generoaren artean dagoen harremana, eraginak eta arrakalak aztertzeko eta hausnartzeko aukera emango du Feminismo sailak antolatutako ziklo honek.
Datak iritsi aurretik hasi gara ziztadak ematen. Gure txoko goxoa zakuz; oihalez; herriko koloreez; intxixu, sorgin eta basandreen argazkiez… apaindu dugu. Ezin ahaztu paretetan itsatsi ditugun zomorrozinko, ote gizona eta herritarrak edo zomorroak. Gure herriko ihoteak bultzatzeko asmoz tailerrak antolatu ditugu eta herritarrak hurbildu dira etxeetan apaingarri bezala jartzeko zakuak egitera, jantziak jostera eta baita intxixu, sorgin eta basandre txikiak egitera ere. Urtero bezala herriko amona eta aitona batzuk ere bertaratu dira gurekin batera herrian zabaltzeko zaku apaingarriak jostera. Elkarren laguntzaz eta ihote baltsaren doinu alaiez barneratu ditugu herriko dantza honen pausoak. Ihoteen web orrialdea ere landu dugu. Bertako ipuinak kontatu, argazkiak eta bideoak ikusi, abestiak kantatu eta, nola ez, pertsonaiak aztertu eta ikasi ditugu. Azken urteetan, ihoteetako ostiralean eta larunbatean Abaraxka ez irekitzea erabaki dugu, herriko haurrek bertako jai eta ohituretan murgildu eta parte hartu ahal izateko.
Buru osasunari feminismotik begiratzeko zikloa antolatu du Udaleko Feminismo sailak Udaleko Feminismo sailak, Arraztalo elkartearekin elkarlanean, buru osasunari feminismotik begiratzeko zikloa antolatu du.
Abaraxkako kideok duela urte batzuk gure herriko ohituraren eta kulturaren aldeko apustua egingo genuela erabaki genuen eta horrexegatik ihoteak ospatzen ditugu inauterietako lehen asteburuan eta ez inauteriak bigarrengoan.
EGITARAUA: Otsailak 19, asteazkena: Hitzaldia: Frankismo garaiko hutsuneetan arakatuz: eroetxeetan sartutako emakumeen istorioak (udaletxeko areto nagusian, 18:30ean). Otsailak 20, osteguna: Hitzaldia: La depresión y su recuperación. Una mirada sociocultural y feminista del malestar (udaletxeko areto nagusian, 19:00etan). Otsailak 27, osteguna: Dokumentala: Zauria(k). Eromena. Gorputza. Feminismoa (udaletxeko areto nagusian, 19:00etan).
Ihoteen inguruko informazioa biltzen duen webaren link-a helarazi nahi dizuegu eta bertan nabigatzera animatu zaituztegu: http://www.oiartzungoihotik.eus. Sorginek esaten duten moduan: GOPORAPA IPIHOPOTEPEAPAK!!!
Kontxa Murgiaren omenaldiak, 20 urte
Alain Isasa kenshi-ak jasoko du Kirol Saria
Arraguako igogailua martxan jarri da
Kontxa Murgia Egaña zena omentzeko ekitaldiak izan dira aurten ere, Udalak eta Fato Cultural Daniel Castelaok elkarlanean antolatuta. Duela 20 urte hasi ziren Manuel Martinez Murgia, Galiziako abertzaletasunaren aitzindaria izan zenaren ama -oiartzuarra bera, Manuel Lekuona bibliotekan jaioaomentzeko saioak antolatzen, Euskal Herritarrok alderdi ezkertiar abertzaleko Xabier Iragorri alkate zela. Aurtengoan, ekitaldi ofizialean Iosune Cousillas Kultura zinegotziak eta Xose Estevez historialari galiziarrak hartu zuten parte.
Alain Isasa Zufiria kenpo kaiko kenshi-ak jasoko du aurtengo Kirol Saria. Herritarrek egindako proposamenak jaso eta herriko kirol elkarteek osatzen duten kontseiluak erabaki du Isasa saritzea. Alain Isasa 28 urteko kenshi-a Munduko Txapelduna izan da bost urtez kenpo kaiko zenbait modalitatetan eta Honbu Kenpo Kai elkarteko irakaslea ere bada. Urtetan egindako esfortzua, lana, lortutako emaitzak eta Oiartzunen kenpo kaiarekin egin duen lana aitortuko dio Kirol Sariak. Bosgarren urtez emango du Udalak herriko kirolariak saritzeko saria.
Arragua auzoan, Ganboxa eta Iturrine kaleen artean jarri den igogailua martxan dago joan den ostegunaz geroztik. Goratz Gezala Arraguako zinegotzi arduraduna bertan izan zen egun horretan, lanak bukatuta nola geratu diren ikusten eta igogailua probatzen. Arraguako auzotarren eskaera izan da igogailu batekin lotzea auzoaren goiko eta beheko aldeak, auzotarren mugikortasuna eta irisgarritasuna hobetze aldera. Lanak iazko maiatzean hasi ziren eta 214.208 €ko inbertsioa egin du Udalak lan hauetan. Auzotarren eskaera ase delako pozik dago Udala.
!
aski prexk aldizkaria
INOZENTZIO AZPIROZ: “Pilota gustatzen zaionak lehen baino aukera gehiago du aurrera egiteko”
Klixk!
Inozentzio Azpirozek pilotari afizionatu gisa trinketean, palaz eta eskuz irabazitako 55 txapela ditu etxean.
Joan den otsailaren 6an Zaldibarko zabortegian gertatu zen hondamendiaren harira, Euskal Herriko beste zenbait herritan bezala, Oiartzunen ere elkarretaratzea egin zuten zenbait herritarrek gertatu dena argitzeko eskatuz, baita hondakinen kudeaketa egokia eskatzeko.
Non eta norekin hasi zinen pilotan? Lartaun elkartean Periko Labandibar ibiltzen zen pilota sailean. Ttiki-ttikiak ginela hasi ginen eta gero bakoitzak bere ailekatik jo zuen, orduan ez baitzen oraingo laguntzarik. Urte batzuetara futbolean hasi nintzen eta pilota utzi nuen. Gero berriz pilota, futbola... dena nahastuan ibili nintzen eta azkenerako, ez bat, ez beste! Zuen garaitik, hobera egin du pilota munduak? Oso diferentea da guk ezagutu genuena edo oraingoa. Orain laguntza guztiak daude. Gure garaian Irunera oinez joaten ginen jokatzera... Arrunt denbora gutxian diferentzia handia izan da pilota munduan, onerako. Nik beti esan izan dut pilotaria estutu eta haserrarazi egin behar dela. Bronka ederra botata pilotaria itzultzen bada, zerbait nahi duenaren seinale. Horri lagundu egin behar zaio. Gaizto xamarra izan naiz frontoian, onartzen dut, baina handik aterata ez. Baduzu jokatutako txapelketaren bat bereziki gogoan? Gasteizen Munduko Txapelketa jokatu genuenean bi tantorengatik galdu genuen finala. Etxera marruez etorri nintzen. Arantza barruan geratu zait. Partidaren bideo-zinta bidali zidaten eta ezin izan dut ikusi. Txapelketa asko izaten ziren. Joxe Juan Esnaolak eta biok egun berean hiru partida ere jokatu izan ditugu! Eta zaindu, berriz, gutxi. Txapelketek beti izaten zuten atzetik afaria... Sasoia genuen eta horrela ibiltzen ginen. Esnaola edo Mendizabal izaten ziren normalean nire pareja. Biak profesional egin ziren. Eta zuk profesionaletara igotzeko aukerarik ez zenuen izan? Izan nuen aukera, baina futbola ere asko gustatzen zitzaidan. Liga nafar-euskalduneko golegile onena izan nintzen eta Pasaitik, Andoaindik, Irundik... bila etorri zitzaizkidan eta halakoetan pentsatzen duzu zerbait zarela. Eta pilota utzi nuen. Gehiago zaindu behar nuen, baina juerga ere gustatu egiten zitzaidan. 15 urtez baino gehiago Espainiako pilotako hautatzailea izan zara. Nolatan? Garai hartan Eusko Jaurlaritzan Kirol saila zuzentzen zuena nirekin trinketean aritzen zen. Esan nion Euskadiko selekzioa egin behar genuela, eta ideia ona iruditu zitzaion. Orduko Espainiako selekzioko hautatzailea nirekin pilotan ibilitako azkoitiar bat zen. Hari kontatu nion eta esan zidan Euskadikoa hartzeko eskaini ziotela. Berak proposatu zuen nire izena trinketeko hautatzaile izateko Espainiako selekzioan. Eskuzko hautatzailea Arretxe I zen, eta hark utzi zuenean ni hasi nintzen. Ezker paretan partidak irabazteko aukera bagenuen, trinketean ez. Ezker paretan irabazi ditugu Munduko Txapelketak. Errioxarrek beti esaten zuten nafarrak aukeratzen genituela jokatzeko. Nik ez diot jatorriari edo abizenari begiratu izan, baizik nola jokatzen zuten. Hautatzaile batek zeri begiratu behar dio? Pilotariak segitu behar dira. Txapelketetara joaten nintzen eta gustukoa banuen norbait, entrenamenduetara deitzeko klubari baimena eskatu behar nion. Klubak baimenik ematen ez bazuen, ezin zuten etorri. Izan nituen arazo batzuk eskuzko taldeekin. 12-14 pilotari aukeratzen nituen eta Iruñean entrenatzen genuen.
Hautatzaile gisa, zer da errazena eta zer zailena? Trinketean, zaila pilotariak aurkitzea da, ez dagoelako. Eskuz, berriz, gehiegi. Eta kanpoan uzten zenuenean jendea, gaiztoa zinen. Oroitzapen onena Mexikon lehenengo Munduko Txapelketa irabazi genuenekoa dut. Izugarrizko poza hartu nuen. Selekzioak konfiantza hartu zuen eta baimena eman zidaten libreago aritzeko.
Zaldibar argitzeko eskatuz, Oiartzunen
2017an utzi zenuen. Zergatik? Nekatu nintzen. Jendeak ere ez zuen oso ongi hartu Espainiako hautatzaile izatea ni. Euskal selekzioarekin ezin badu Munduko Txapelketa bat jokatu pilotari batek, euskal selekzioa izan arte, zergatik ez joan beste batekin? Hori esan izan dut beti. Aurreneko urtea oso txarra izan zen. Uztekotan egon nintzen. Baina gero, giroa lasaitu zen. Ze momentutan dago pilota gaur egun? Azkeneko urteetan asko mugitu da trinketea. Hautatzaile bezala nire azkeneko urteetan Munduko Txapelketan Mexikori irabazi genion eta Frantziaren kontra justu-justu galdu genuen. Jende oso ona dago, baina segida behar du. Trinketean partida asko jokatuta, domina bat jasotzen da. Ezker paretan, berriz, dirua ateratzen da. Eta jendeak hori nahi du. Eskuzko klub asko daude orain. Lehen, Girizia bakarra zen inguruan. Pilota gustatzen zaionak lehen baino aukera eta erraztasun gehiago du aurrera egiteko.
Antiju Morik, ‘agur eta ohore’
Antiju Morik taldeak bere ibilbideari agur esan dio bazkari eta poteo feministarekin. Zenbait urtetan feminismo arloan lan egin ondoren, Oiartzungo Asanblada Feminista zabal eta anitzago batekin bat egitea erabaki du taldeak.
Azken urteetan bi oiartzuar izan dira profesional. Hori ona da herriarentzat? Dudarik gabe: beraiek mugitzen dute pilotarako zaletasuna. Esnaola profesionala izan zenean mutil-kozkor guztiak ibiltzen zituen inguruan. Orain, Imaz besterik ez dago Oiartzunen. Klubak lan handia egin du beraiekin, Esnaolak batez ere.
Maria Mendizabalen kontzertua
Maria Mendizabal soprano oiartzuarrak kontzertua eman zuen Maria Jose Barandiaran pianistak lagundurik. Jende asko hurbildu zen musika klasiko kontzertura. Mendizabalek maitasunaren inguruko ibilbide geografiko bat eman zuen kantuz.
Nesken pilota ere mugitzen hasi da. Nola ikusten duzu panorama hori? Espezial iruditzen zait nesken pilota indartzea. Telebista ere sartu da, eta horrek asko laguntzen du. Neskak mutilak beste dira pilotan ibiltzeko. Maider Mendizabal-eta lan asko ari dira egiten. Munduko Txapelketetara denak elkarrekin joaten ginen, nahiz nesken hautatzailea beste bat izan. Gustuko pilotaririk ba al duzu? Gure garaian denak ziren Retegi II.aren aldekoak, baina niri 18-19 urterekin zirraratu ninduena Oreja II. izan zen. Erruz gustatzen zitzaidan. Ogeta ere fenomenoa zen. Orain, partida asko jokatzen dituzte pilotariek, eta asko jokatzen dutenean, maila jaisten dute. Zabaleta atzetik fenomenoa da. Eta aurretik, Altuna polita da. Horiek biak esango nituzke oraingoen artean. Pilota gehiegi botatzen du telebistak, jarraitzen dut baina ez zait gustatzen partidak hainbestetan errepikatzea.
TELEFONO BALIAGARRIAK: - Udaleko informazio bulegoa: 943 49 01 42 - Udaltzaingoa: 943 49 33 11 - Taxia eta taxibusa: 943 49 14 74 - Elorsoro udal kiroldegia:943 49 25 52 - Manuel Lekuona udal biblioteka: 943 49 38 64 - Osasun Zentrua: 943 00 65 05 - Urmendi Haur Eskola: 943 26 00 86 - Elizalde Herri Eskola: 943 49 01 93 - Haurtzaro Ikastola: 943 49 16 59 - Oiartzun Irratia: 943 49 37 11 - Helduen Heziketa Iraunkorra-EPA: 943 49 00 48 - Bidez Bide/Bidelagun programak: 690 769 466
GUARDIAKO FARMAZIA: Otsailaren 14tik 20ra
Egunez: Antunez Irastorza • Doneztebe plaza, 5 • 943 49 03 52 Gauez: Pages • Nafarroa etorbidea, 77 (Errenteria) • 943 34 45 49