90. Udala Informatzen

Oiartzungo

90. zenbakia

2020ko urtarrila

www.oiartzun.eus

udalainformatzen

2019-2023 legegintzaldiko lan-ildoak herritarrekin konpartitzeko, auzo batzarrak 26 2 Sarrera | 3 Agurra | 4 Udal Albisteak | 20 Iritzia | 22 Auzoak | 24 Herriko berri | 28 Erreportajea | 32 Iruditan | 36 Gotti Betti

oiartzungoudalainformatzen

telefono interesgarriak Udal telefono zenbakiak

Zerbitzuak

Informazioa 943 49 01 42 Alkatetza 943 49 18 62 Gizarte Ongizatea 943 49 05 52 Hirigintza eta Atez ateko bulegoa 943 49 03 77 Kultura 943 49 10 34 Manuel Lekuona Biblioteka 943 49 38 64 Udaltzaingoa 943 49 33 11 Elorsoro Udal Kiroldegia 943 49 25 52 Udal Igerileku irekia 943 49 37 45 Arritxulo Udal Mendi-Aterpea 943 58 00 10

Osasun zentroa 943 00 65 04 DYA 943 46 46 22 Jubilatuen elkartea 943 49 00 02 Zaharren egoitza 943 26 10 80 Taxiak 943 49 14 74 Herribus - Iparbus 943 49 18 01 Posta 943 49 35 74 Epaitegia 943 49 09 13 Nekazal bulegoak 943 49 03 47 / 943 49 06 69 Oarsoaldea eskualdearen garapenerako agentzia 943 49 41 29 Behemendi 943 49 02 19

Turismoa Hezkuntza Turismo bulegoa 943 49 45 21 Herri Musikaren Txokoa 943 49 35 78 Luberri Ikasgune Geologikoa 943 26 25 93 Komunikabideak Oiartzun irratia 943 49 37 11 Oarsoaldeko Hitza 943 34 03 30

Haurtzaro ikastola 943 49 22 12 Elizalde Herri Eskola 943 49 01 93 Elizalde Institutua 943 49 10 17 Urmendi Haur Eskola 943 26 00 86 AEK Intxixu euskaltegia 943 49 39 57 Helduen Heziketa Iraunkorra (Altzibar) 943 49 00 48

Harremanetarako, ekimenen berri emateko, proposamenak egiteko… hau da Oiartzungo udal aldizkariaren helbide elektronikoa: komunikazio@oiartzun.eus

ohar garrantzitsua Udal aldizkaria euskara hutsean kaleratuko da.

Oiartzungo Udalak urte asko daramatza euskara normalizatzearen aldeko lana eginez. Aldizkari hau, horregatik, euskara hutsean kaleratzen da.

Nolanahi ere, nahi duenak ale bakoitzaren eduki nagusien laburpena jasoko du gaztelaniaz. Horretarako, ordea, eskaera egin beharko du udaletxeko informazio gunean, 943 49 01 42 telefono zenbakira deituz edo komunikazio@oiartzun.eus helbide elektronikora mezu bat bidaliz.

Eskaera egitean, nork bere datuak eman beharko ditu, aldizkaria jaso ahal izateko.

NOTA IMPORTANTE La revista se publicará íntegramente en euskera.

El ayuntamiento de Oiartzun lleva muchos años comprometido con la normalización del euskera. Esta misma revista, por eso, se publica únicamente en euskera.

No obstante, todo aquel que este interesado tendrá la posibilidad de recibir un resumen de los contenidos más importantes de cada número.

Para ello, deberá ponerse en contacto con nosotros, acercándose a la oficina de información, llamando al número de teléfono 943490142 o enviando un correo electrónico a la dirección komunikazio@oiartzun.eus. Al realizar la solicitud, el interesado deberá facilitar sus datos, para poder recibir la revista.

Argitaratzailea: Oiartzungo Udala Diseinua eta maketazioa: Dixidu Diseinu Grafikoa Inprimaketa: Antza Komunikazio Grafikoa Lege Gordailua: Donostia-1216/91

2

www.oiartzun.eus

oiartzungoudalainformatzen

agurra

Eneritz Arbelaitz Sarasti Alkateordea Udala Informatzen-eko agurra idaztea beti da garrantzitsua, baina niretzako berezia da Auzo Batzarren inguruko eta uztailaren 27an udaletxean eginiko ekitaldiaren berri ematen den alearen agurra egitea.

Urteko momenturik bereziena izaten da aurrekontuen zirriborroarekin auzo guztietara gerturatzea. Datuak azaldu ahalik eta era ulerkorrenean, herritarren iritziak jaso, eztabaidatu, elkarbanatu, elkar hartu. Urte guztian zehar arloz arlo parte hartzeko saioak izaten dira, herritarrekin elkarlanean hainbat proiektu ditugu martxan, baina auzo batzarrak desberdinak dira.

Auzoetako bizitza Oiartzungo ezaugarria da, eta Auzo Batzarrak ere auzo-bizitza mantentzeko elementua dira. Auzotarrak elkartu eta iritzi trukaketa oso interesgarriak sortzen dira.

Auzoen artean berezitasunak badaude; ez dut esango zein auzo den gehien kexatzen dena, auzolan gehien antolatzen dituena, asistentzia altuena/baxuena duena edota bilera luzeenak edo motzenak izaten direna. Hori da gutxienekoa. Herriaren eta auzoaren inguruan interesa edukitzea eta horretarako bilera batera joateko prestutasuna edukitzea da baloratzekoa.

Herria guztiok egin behar dugu, eta horretarako herritarrei tresnak eman eta lanerako motibatzea gakoa izango da eraikitzen ari garen Oiartzun herri hobea izateko.

Bestetik, eta herriaren eraikuntzaz ari garela, 1936an gertatutakoa gogoratu nahi dut. Tropa frankistak Oiartzunera sartu ziren uztailaren 27an. Orduko alkate eta zinegotziak kargutik kendu zituzten, espetxeratu, erail, zigortu. Orduko zinegotziei oroimen eta aitortza ekitaldia egin zien Udalak, bi alderdi politikoen lankidetzan. Eraiki nahi dugun herria eraikitzeko, gertatutakoa oroitu behar dugu. Historia ezagutu gabe nekez eraikiko baitugu herri hobea.

Ekitaldi honen beste ezaugarria senitartekoen parte-hartzea izan zen. Ekitaldi hunkigarria izan zen, zortzi familiek isilpean zutena azaleratu baitzen. Urte luze hauetan ezkutuan egon dena ateratzeko momentua izan zen, elkarren artean gertatutakoa eta bizitutakoa konpartitzeko momentua.

Gaurko agurra Leoncio, Manuel, Feliciano, Segundo, Jeronimo, Esteban, Luziano eta Jose Inazio gogoratuz bukatu nahi dut eta beraien senideei eskerrak emanez.

www.oiartzun.eus

3

oiartzungoudalainformatzen

udal albisteak Auzo batzarrak, Udala eta herritarren arteko harremanaren adierazle Mendiburu 14ko eraikinak eta Udalaren zorra milioi bat eurotik jaisteak baldintzatuko dute 2020a Datorren urteko aurrekontu proposamena aurkeztu eta auzoen egoera partekatzeko Auzo Batzarrak egin ditu aurten ere Udalak.

2019/2023 legegintzaldi hasi berri honetan Gobernu Taldea osatzen duen zinegotzi taldea aurkezteko ere baliatu dira bilerak.

Aurrekontu prozesuan Auzo Batzarrak galbahe garrantzitsua dira Udalarentzat. Udal teknikari eta oposizio taldearekin (EAJ) partekatuagatik, herritarrekin zuzenean bildu eta haien ekarpenak jasotzeko aukera ematen baitute.

Urteroko herritar kopuru antzekoak hartu du parte aurtengo Auzo Batzarretan. Bileren balorazioa positiboa izan da bai Udalaren zein herritarren aldetik: “Komunitatea sortzeko balio dute auzo batzarrek; iritzi desberdinak trukatzen dira eta herritarrek zenbait gairen inguruan duten ikuspuntuaren neurria hartzeko balio dute”. Ohi bezala, auzo guztietan

gehien errepikatu diren kexak bizikidetzarekin lotutakoak izan dira: autoen abiadura handia, txakur kakak ez jasotzea, hondakinak ateratzeko ordutegia ez errespetatzea… Alegia, herritarren esku dauden eguneroko keinu ttikiak.

Auzo guztietako aktak irakurgai daude www.oiartzun.eus webguneko Udala saileko Auzoak atalean. Bide batez, Udalak gogora ekarri nahi du mantenu lan txikien berri urteko edozein momentuan eman dezaketela herritarrek, udaletxeko sarreran, telefonoz edo www.oiartzun.eus-en bidez.

Datozen urteetarako lan-ildoa, orain artekoaren jarraipena Datozen lau urteetarako irizpide orokorrak aurkeztu zituen Gobernu Taldeak auzoz auzo. Lan-ildoa aurreko legegintzaldiaren antzekoa izango da.

2020ko AURREKONTUAK GASTUAK

2020an 17.649.469,36 €-ko aurrekontua izango du Oiartzungo Udalak, aurten baino %1,8 gehiago.

Gastuaren banaketa: 1- %33: Pertsonal gastua. Udal-langileen soldata %2,5 igoko da.

2- %32: Udal zerbitzuen mantenua (Adibidez, Xorrola; hondakinen bilketa eta kale-garbiketa; uren zerbitzua; etxez etxeko zerbitzua; ludoteka…).

3- %35: Inbertsioak eta dirulaguntzak (Adibidez, Oarsoaldea Garapen Agentzia; UEMA: Udalbiltza; San Markos Mankomunitatea; Añarbe; arlo desberdinetako herriko eragileak..).

FINANTZA PASIBOAK 0,28 milioi (1,58%) INBERTSIO ERREALAK 2,43 milioi (13,98%)

TRANSFERENTZIA ARRUNTAK 3,28 milioi (18,83%)

ONDASUNAK ETA ZERBITZUAK 5,63 milioi (32,36%)

DIRU - SARRERAK TRANSFERENTZIA ARRUNTAK ZUZENEKO ZERGAK TASAK ETA BESTELAKO ZERGAK ZEHARKAKO ZERGAK

Ideia nagusiak: 1- Inbertsioetan lehentasuna: Mendiburu 14 eraikinak izango du. Inbertsio atalaren %60 bideratuko da proiektu horretara, herriari zerbitzu duinak emateko.

2- Udalaren zorra milioi bat eurotik behera: Azken urteetan egindako ahaleginari esker lortu da Udalaren egoera ekonomikoa hobetzea. Inbertsioetarako ahalmena gehituko du zorpetze maila txikitzeak.

4

www.oiartzun.eus

PERTSONAL GASTUAK 5,69 milioi (32,69%)

KAPITAL TRANSFERENTZIAK

ZABOR BILKETA 0,47 milioi (2,67%)

BESTE TRANSFERENTZIA ARRUNTAK 0,4 milioi (2,3%)

UR HORNIDURA 1,49 milioi (8,48%)

ONDARE SARRERAK FINANTZA AKTIBOAK FINANTZA PASIBOAK INBERTSIO ERREALEN SALMENTA

BESTE TASAK 1,15 milioi (6,53%) LANDA-ONDASUNAK 0,03 milioi (0,16%) JARDUERA EKONOMIKOEN GA… 1,34 milioi (7,62%)

FONDO FORALA 7,4 milioi (42,06%)

IBILGAILUAK (BIÑETA) 1,47 milioi (8,36%)

HIRI-ONDASUNAK (KONTRIBUZIOA) 2,7 milioi (15,32%)

PARTZUERGOA DIRULAGUNTZA EUSKO JAURLARITZA 0,4 milioi (2,25%)

oiartzungoudalainformatzen

udal albisteak

Gobernu taldeko kideak Arraguako auzo batzarrean azalpenak ematen.

Herriko azpiegituretan mantenu lanak lehentasunezkoak izango dira: bidegorria, espaloiak, errepide sarea eta herribideak; industria poligonoak (565 enpresa eta 7.500 lanpostu daude Oiartzunen); eta instalazio eta zerbitzu publikoak (Elorsoro kiroldegia, frontoiak, biblioteka, jolasparkeak, Abaraxka ludoteka, Xorrola eta taxibusa‌).

Mendiburu 14 eta Arizmendi-enea Horiez gain, bereziki aipagarriak izango dira herriko azpiegitura osatuko duten Mendiburu 14 eta Arizmendi-enea eraikinak.

Mendiburu 14ko erabilera anitzeko udal eraikina datozen urteetako egitasmo nagusia izango da. 2020 eta 2021eko aurrekontuetan eragina izango du, baina Udalak mailegurik eskatu gabe aurre egiteko gaitasuna badu.

Mendiburu 14k kultur aretoa, Gazte Izanak erretiratuen egoitza, taberna eta, Euskara saila eta euskalgintza bateratua hartuko ditu. Lanen aurrekontua 5.536.337,80 izango da (aurreikusitakoa baino ia milioi bat euro gutxiago). Eraikin honek Kultura, Euskara eta Gizarte-Ongizate saileko behar batzuk asetzeaz gain, FermiĂąene eraikina Gizarte-Ongizate sailaren zerbitzuetara bideratzea ahalbidetuko du.

Arizmendi-enea etxearen biziberritze lana, berriz, bukatzear da. Bertan Turismo Bulegoa egongo da eta Ondarearen Etxe funtzioa ere beteko du. Orain, Ondarearen Mahaia bertan garatzeko proiektua lantzen hasi da.

Etxebizitza arloan, Urkabe Baita egitasmo nagusia Etxebizitza politika izango da datozen urteetako lan-ildoetako beste bat: etxebizitza hutsak alokairu duinera bideratzeko, Etxebizitza Bulegoak martxan segituko du.

Urkabe Baita eremuarentzako egitasmoa.

www.oiartzun.eus

5

oiartzungoudalainformatzen

udal albisteak

AUZOZ AUZO Datozen lau urteetarako auzo bakoitzerako proposamenak aurkeztu eta auzotarrekin adostu ziren. Azken lau urteetan zenbait auzotan inbertsio handiak egin dira (Karrikan eta Arraguan, adibidez) eta datozen lau urteetan, momentu honetan premia gehien duten auzoetan egingo dira inbertsio handienak (Altzibarren, esaterako).

Auzo batzarra Karrikan.

Baina arlo honetan landuko den egitasmoa garrantzitsuena Urkabe Baita eremuan egingo da: bertan 26 etxebitza dotazional eta alokairu publikoko 15 egingo dira. Dagoeneko sinatu dute hitzarmena Udalak eta Eusko Jaurlaritzak.

Promozio pribatu baten bidez, epe ertainean Altzibarren babes ofizialeko 16 etxebizitza eta beste 12 etxebizitza tasatu ere eraikiko dira.

Azken urteetan Udalarentzako garrantzitsuak eta estrategikoak izan diren Larre Planarekin ere segituko da, Gipuzkoako Foru Aldundiarekin eta Oiartzungo Ganaduzaleen Elkartearekin elkarlanean. Merkataritza txikia sustatzeko egitasmoarekin ere jarraituko du Udalak, Itturrirekin elkarlanean.

Altzibar: - Auzoaren beheko aldearen urbanizazioa. Proiektua idazteko fasean dago.

- Cadarso. Lurraren azterketaren emaitza jasotzean aztertuko da zer egin daitekeen eremu horretan.

Arragua: - Igogailua bukatu (laster martxan).

- Larrezabaleta-Ganboxan heldu eta haurrentzako parkea (auzotarrek proposamena landuta).

Elizalde: - Rafael Pikabea berritu. Proiektua idatzita dago.

- Santusene-Elorrondo kalea txukundu. Proiektua idatzita dago.

- Sibeluts kalean espaloia, Urmendi Haur Eskolara. Proiektua idatzita dago.

Ergoien: - Iriberri eta bidegorriaren arteko lotura egin.

Iturriotz: - Aparkalekuen azterketa eta pintaketa.

- Anerreko zubia. Proiektua idazten ari da Udala.

- Ibarreko lanak bukatu.

Gurutze: - Bizardia plaza txukundu.

- Elbarrientzako aparkalekua sortu.

Altzibarko auzo batzarra.

Gazte Batzarrean, gazteen esku 5.000 â‚Ź zertara bideratu Gazteekin batzar berezia egin du Udalak aurten ere: Gazte Batzarra. Aurrekontuen proposamena eta herrirako proiektu nagusiak aurkezteaz gain, gazteen kezkak zuzenean jasotzen ditu horrela Udalak.

6

www.oiartzun.eus

Karrika: - Plazaren egokitzapena: autobus markesina jarri, edukiontziak birkokatu‌ - Karrika 38A etxadiaren atzeko jolas-parkea txukundu eta osatu.

Ugaldetxo: - Auzo lokala, Atamitxen.

- Isastiko espaloia eta ur-hoditeria berritu (martxan).

- Rafael Pikabea etorbidea berritu. Proiektua idatzita dago.

- Kalexako jardinak txukundu.

oiartzungoudalainformatzen

udal albisteak

1936an errepresaliatutako udalbatzarreko kideei aitortza eta erreparazioa Zortzi zinegotzi abertzale errepresaliatu zituzten frankistek 1936ko uztailaren 27an tropa frankistak, Alfonso Beorlegui koronelaren agindupean, Lesakatik Ergoienen barrena Oiartzunera sartu ziren. Egun batzuk lehenago Artikutzatik sartuta Arraskularrera iritsi ziren Joaquin Ortiz de Zarateren tropei indarra eman, eta herria hartu zuten. 5.000 biztanle inguru zituen Oiartzunek eta 8.000 militar sartu ziren. Hurrengo egunetan 200 oiartzuar baino gehiago atxilotu zituzten eta Oiartzungo kanposantuan 117 lagun fusilatu zituzten, besteak beste.

egun gure artean ez daudenekin joan direla, izan ere, “urteetan gertatu eta pairatutako guztia etxeko sukaldean mantendu da, hezurretaraino sartutako beldurra isiltasunean babestuz”.

Frankistek egin zuten lehenengo ekintzetako bat oiartzuarrek demokratikoki hauteskundeetan aukeratutako udalbatzarra desegitea izan zen. EAJko alkatea eta zazpi zinegotzi jeltzale atxilotu zituzten. Aurten, efemeridearen 83. urteurrenean, Udalak -EH Bilduren eta EAJren elkarlanari eta kontsentsuari esker- oroimen ekitaldia egin diete oiartzuarren hautetsi legitimo izandako horiei.

Senideak protagonista izan zituen ekitaldia Ekitaldi intimo eta familiarra izan zen pasa den uztailaren 27an ospatu zena udaletxeko areto nagusian. Udalaren helburua protagonismoa senideei ematea izan zen. Jexux Leonet alkateak ekitaldia “posible egin zuten guztiei” eskerrak eman zizkien, “batez ere familiei, azaldu duzuen jarrera eta borondatearengatik. Zuekin bildu ondoren, konturatu naiz zenbateko beharra zegoen honelako ekitaldi batena”.

Errepresaliatutako zinegotzi bakoitzaren senide edo hurbilekoek -bilobak, seme-alabak…- haien aita, aitona izandakoen… oroitzapen eta bizipenak elkarbanatu zituzten.

“Gertatutakoa oroitzeko eta aitortzeko” ekitaldia izan zen uztailaren 27koa. Nahiz eta gertaeretatik 83 urte pasatu diren, ekitaldiaren helburu nagusietako bat “gure herriaren memoria bizia berreskuratzea” izan zen, jakin arren bizipen zuzenak gaur

Alaitz Guridi abeslariaren eta Begoña Bergaretxe pianistaren eskutik, Lauaxeta poetak frankistek fusilatu aurretik idatzitako azken olerkia (Agur Euzkadi) ere entzun zen, Antton Valverdek musikatua.

36ko zinegotzi errepresaliatuen senideak, Udalak oparitutako oroigarriak eskuetan.

www.oiartzun.eus

7

oiartzungoudalainformatzen

udal albisteak Feliciano Belderrain alkate zenaren seme Jonek aitaren Euzko Igarobidea eman zion Jexux Leonet alkateari, Telesforo Monzonek sinatua, Oiartzungo herriaren artxiboan jasotzeko.

Honen harira, Leonet alkateak hausnarketa egin zuen: “Pasaporte euskaldunak ziurtatzen du gure herriak bazuela errekonozimendua internazionalki. Herri bat osatzen dugu gure hizkuntza, gure kultura eta gure berezitasunekin. 36ko gerra hark hori zuen helburuetako bat: herri bat desagerraraztea.

Ez zuten lortu eta hemen gaude, baina ordaindutako prezioa izugarria izan zen”.

Familia bakoitzak Udalaren eskutik oroigarri bana jaso zuen -Iragorriko kanposantuan dagoen Anton Mendizabalen eskulturaren erreplika ttikian-. “Ekitaldi honek oiartzuar guztiek bizitu eta sufritu zutena azaltzeaz gain, herriko alkatea eta zinegotziak oroitu nahi ditu, baita beraien familiak eta emazteak”.

Uztailaren 27az geroztik, alkatetzako sarreran zortzi zinegotzi errepresaliatuak oroitzen dituen plaka dago jarrita. Leonet alkateak eta Jon Belderrainek, 1936an Oiartzungo alkate zen Feliciano Belderrainen semeak, desestali zuten oihala.

Aitortza, erreparazioa eta justizia Kattin Txiki Oiartzungo memoria historikoaren aldeko taldearen bultzada egon da ekitaldiaren atzean. Iazko uztailaren 27an 1936an udalbatzarra osatzen zuten zortzi zinegotzi errepresaliatuen izen-abizenak eta argazkiak zintzilikatu zituzten udaletxeko balkoian, haien memoria berreskuratu eta erreparazioari ekiteko.

Olatz Retegi taldekideak gogora ekarri zuen 36ko gerrak Oiartzunen eragin zuen errepresio soziala, kulturala eta politikoa. “Oiartzungo herriak duen ondare eta oroimena izugarria da eta herriak egiten du altxor”. 2005ean taldea sortu zenetik egia, erreparazioa eta justizia izan dituzte lanildo.“Helburu nagusia oroimen historikoa berreskuratzea eta gertatu zena jakin eta jakinaraztea dugu”. Hor kokatu zuen 36an udalbatza osatzen zuten zinegotzi errepresaliatuei egindako aitortza.

Udalak talde memorialistaren lekukoa hartu eta aitortza instituzional eta ofiziala gauzatu du uztaileko ekitaldian.

“Egokiena gaur omentzen ditugunak bizirik zeudela edo familiarteko gehienak bizirik zeudela omenaldia egitea zen”, aitortu zuen Leonetek Udalaren izenean, “hala ere, ondorengoak hemen zaudete, eta honek ere balio handia du”.

Oiartzungo Udalak erreparazioan eta aitortzan egin duen bidea 1977an hasi zen, kanposantuan Peña Gantxegiren

8

www.oiartzun.eus

Jon Belderrain Jexux Leoneti bere aitaren Euzko Igarobidea opari ematen.

oroigarria jarri zenean. Oroipena Zor eta Kattin Txiki taldeek ere lan handia egin dute urte hauetan.

1936ko udalbatzarra. Errepresaliatutako zinegotziak: Feliciano Belderrain Agirre. Alkatea.

San Cristobalen (Ezkaba-Iruñea) preso egon ondoren, Kanbon errefuxiatua.

Han ezkondu zen eta bi seme izan zituen. Medikua zen ikasketaz eta ofizioz. Euskadiko Udalerrien Batzarreko idazkari izendatu zuten 1934an. “Gutxi da etxean eta familian gertatutakoaz hitz egindakoa, gutxi oroimen zuzenak, baina asko maitasunez gordetako oroimen aztarnak”, kontatu zuen haren seme Jonen testigantzak.

Leontzio Aranburu Agirre.

Alkateordea. San Cristobalen preso egon, askatu eta fusilatua. Emaztea Carmen Baraibar zuen. Ez zuten semealabarik. Mendiburu kalean bizi ziren eta Leontzio espetxeratu zutenean, etxebizitza konfiskatu zieten. Nini ilobaren testigantza irakurri zuen Joseba Errekalde familiako lagunak: “Izeba Carmen, osaba Leonzio fusilatu zutenaren berri izan zunin, denuntzianteetako

oiartzungoudalainformatzen

udal albisteak baten etxea korrika jon ta hala esan zion: Hil dute! Hil dute!

Ikustentzu ze in zun? Eta salatzalliak erantzun zion: Berriz in berko banu, berdin ingo nuke. Gizon honek ordainetan pisuzko kargua izan zuen ondorengo Udalean”. Nafarroako Izurtzu herrian hil zuten Aranburu Angel Arizmendirekin batera, eta azken honen familiak lurperatuta zeuden lurra errentan hartu zuen. Urte batzuen buruan, isilpean bi gorpuak lurpetik atera eta familiaren Oiartzungo panteoian lurperatu zuten Aranburu gau batean, isil-isilik.

Manuel Irigoien Mitxelena.

Zinegotzia. San Cristobalera preso eraman eta desagerrarazia. 43 urte zituen eta lau seme. Haren biloba Miren Irigoienek aitonak San Cristobaldik bidaliko bost gutunen zatiak irakurri zituen. “Attona Manuel en libertad atera zela esan zioten familiari, baina ez zen itzuli. Auskalo libre utzi zutenean nortzuk zituen zain, auskalo nora eraman zuten eta hil zuten, eta auskalo non dagoen lurperatua”.

Segundo Berrondo Retegi. Zinegotzia eta Euzko Nekazarien Bazkunako kidea.

Ugaldetxoko Aranguren baserrikoa zen eta sei seme-alabaren aita. Erreketeak bera atxilotzera joandakoan ez zegoelako, seme zaharrena -18 urteko Joxe Mari- atxilotu eta fusilatu zuten.

Urruñan erbesteratu zen lau urtez.

Itzultzeko, 8.000 pezetako isuna ordaindu behar izan zuen.

1944an berriz atxilotu zuten eta Ondarretako kartzelan egon zen preso. Haren biloba Juan Mari Berrondoren testigantzari esker jakin genuen bere berri.

Jeronimo Ugaldebere Labandibar.

Iturriozko Millene baserrikoa. Zortzi seme-alabaren aita. Zinegotzia eta Oiartzungo EAJko lehendakaria. San Cristobalen espetxeratua. Nieves eta Javier seme-alabek ekarri zuten gogora aita: “Garai hartan pasatako beldurrak ez digu utzi ezagutzen benetan ze pasa zen. Badakigu gure ama baratzean zure kartak irakurtzen nola egoten zen negar batean. Eta badakigu kamioneta gorri batean etorri zinela bueltan”. Garai gogor haietan familia lagundu zuten Juaneneko, Arkaitzeko eta Kamiyoko bizilagunei eskerrak emateko ere baliatu zuten aukera.

Esteban Goienetxe Arozena.

Zinegotzia. Ugaldetxoko Matteonen jaio eta Altzibarko Irundarrenera ezkondutakoa. Lau urtez egon zen preso San Cristobalen. Ondoren, Santanderrera deserriratu zuten eta handik, Argentinara joan zen. Hamar urtera itzuli zen etxera.

Mañoli Goienetxe alabaren oroitzapenak irakurri zituen Rafael Bergaretxe familiako kideak. “Gutxitan hitz egiten zuen politikan ibilitako eta zinegotzi izandako garaiez”. Militarrek Irundarrene ostatu gisa erabili zuten herria hartu zutenean. “Altzibarko plazan Beheko Ostatuan paretaren kontra egindako fusilamenduaren oroitzapenak ere bizi-bizirik iraun du gurean, belaunaldiz belaunaldi transmititu da, Altzibarko beste etxe askotan bezala”.

Luziano Aristizabal Etxeberria.

Zinegotzia eta Euzko Nekazarien Bazkunako kidea. Gurutzeko Arkale baserrikoa eta bederatzi seme-alabaren aita. Lehenengo, San Cristobalen izan zuten preso. Gero, trabajadoreen batailoietara kondenatu zuten. Lau urte pasatu zituen esklabo lanetan Aritxulegiko errepidea egiten. Donostian esnea partitzen zion etxe bateko nagusia San Cristobalgo zuzendaria zelako ez omen zuten fusilatu. Jon Miner bilobak ekarri zuen gogora aitona: “euskaltzale sutsua” zela gogora ekarri zuen.

Jose Ignacio Odriozola Oiartzabal.

Zinegotzia. Santusene baserrikoa. Hiru seme-alabaren aita. San Cristobalen egon zen preso, lau urtez, “libre utziko zutela esaten zioten bakoitzean ez zuela atera nahi esaten omen zuen, jakinik beste batzuei zer pasatu zitzaien”. Maite eta Genoveva bilobek aitona zinegotzi izan zela orain jakin dute, “politika gaiak ez zituen etxean aipatzen aitonak”; beldurra noraino sartu zen erakusgarri.

www.oiartzun.eus

9

oiartzungoudalainformatzen

udal albisteak Euskara ikasteko beka jasoko dute 99 oiartzuarrek Euskara ikastea dohainik izango da ikasturte honetatik aurrera B2 maila arte. Udalak helduen euskalduntzeko eskubidearen alde emandako urrats garrantzitsua izan da, euskara ikastea doakoa izan dadin gure herrian. Maila horretatik goitiko ikasle denei ere matrikularen erdia ordainduko die Udalak eta sektore batzuetako ikasleei, %70 arte (orain arte bezala).

99 oiartzuarrek egin dute laguntza eskaera; horietako 72k B2 maila arte dohainik ikasi ahal izango dute.

2020ko Euskaraldiaren prestaketa hasi da 2020an ospatuko da berriz ere Euskaraldia Euskal Herri osoan eta motorrak berotzen hasteko, aurkezpena egin dute herrian Euskaraldiaren sustatzaileek (tartean dago Udala). Kike Amunarriz euskaltzale ezaguna, Euskaltzaleon Topaguneko lehendakaria ere badena, izen zen saioko protagonista.

Oiartzun Irratiaren antena eta mahaia berritu dira Oiartzun Irratiaren antena eta mahaia berritzeko laguntza eman du Udalak: 15.500 â‚Ź guztira. Bi lanak azaroa hasieran egin ziren, eta horretarako astebetez Oiartzun Irratiaren emisioa eten zen. Herriko irratiaren emisioa hobetzeko lagundu du Udalak (FM 107,5 frekuentzia du Oiartzun Irratiak).

10

www.oiartzun.eus

oiartzungoudalainformatzen

udal albisteak Xorrola autobusa, larunbat goizetan ere bai Xorrola herri barruko autobus zerbitzua larunbat goizetan ere (07:10etik 15:10era; Arraguatik abiatzeko ordutegia) zerbitzua ematen hasi da irailaz geroztik. Gipuzkoako Lurralde Agintaritzaren Mugi sisteman ere txertatu da Xorrola, Mugi txartelak ematen dituen abantailak erabiltzaileen onuragarri izan daitezen. Mugi txartela Pikoketa estankoan (Arragua), Urrats eta Zapirain estankoan (Elizalde) eta Mamuteko estankoan (Ugaldetxo) eskatu daiteke.

Lanerako lehenengo ibilgailu elektrikoa erosi du Udalak Udalak lanerako lehenengo auto elektrikoa erosi du.

Udaletxeko elektrizista taldearen lanerako ibilgailua izango da.

Eraginkortasun energetikoan emandako beste pauso bat da hau. Era berean, Eusko Jaurlaritzaren legeak 2020tik aurrera tokiko erakundeak behartuko ditu erosten dituzten ibilgailu guztiak elektrikoak izatera. Oiartzungo Udalak aurre hartu dio betebeharrari. Gaetxen egongo da udal ibilgailu elektrikoak kargatzeko puntua.

50/50 proiektuko saria jaso du Elizalde eskolak Aurreko ikasturtean 50/50 egitasmoa martxan jarri zen Elizalde eskolan, energia aurrezteko. Urrian, saria jaso zuten lortutako emaitzengatik. Izan ere, aurreztutakoaren erdia eskola komunitateak nahi duenean gastatzeko jaso dute eta beste erdia Udalak eskolan inbertituko du, energia-aurrezpenean.

Eskola publikoetako energia gastuak Udalak ordaintzen ditu, eta Elizalden egindako aurrezpenarekin 3.062 â‚Ź aurreztu dira.

www.oiartzun.eus

11

oiartzungoudalainformatzen

udal albisteak

Gazte Izanak-en egoitza, Euskal Herria plazara behin-behinean Mendiburu 14ko erabilera anitzeko udal eraikina egiteko lanek iraun bitartean, Gazte Izanak erretiratuen elkartearen egoitza Euskal Herria plazako 8. zenbakian kokatuko da.

HELTA eta Killirikupe elkarteekin lankidetza berritu da HELTA eta Killirikupe emakume elkarteekin lankidetza hitzarmenak berritu ditu Udalak, beste lau urtetarako. Karaez kaleko 2. zenbakia erabiltzen utziko die Udalak bi elkarteei eta emakumeen ahalduntzean eta helduentzako tailerrak gauzatzen jarraitu dezaten, 5.000 € eta 20.000 €ko dirulaguntza emango die urtean.

‘Pauso berriak’ programako praktikak udaletxean Gureak eta Atzegik Pauso Berriak proiektua dute martxan, ezgaitasun psikikoa duten gazteen lan-munduratzea eta sozializazioa helburu. Oiartzungo Udalak ere bat egin du egitasmoarekin, eta joan den ekainaz geroztik, Maria Urrusolo idazkaritza-praktikak egiten ari da Oiartzungo udaletxean.

12

www.oiartzun.eus

oiartzungoudalainformatzen

udal albisteak

Hezkidetza herriko hezkuntza komunitateetan Urmendi Haur Eskolako eta Haurtzaro Ikastolako hezkuntza komunitateetako langileek hezkidetzan formakuntza jaso dute, Udalaren Feminismo sailaren eskutik. Elizalde Herri Eskolan eta Elizalde Institutuan ere eskaini da aukera eta egutegia lantzen ari dira. Helburu nagusia ikastetxeetan Hezkidetza Plana garatu eta gauzatzea da.

Udal teknikariak, berdintasuna politika publikoetan nola aplikatu ikasten 24 udal teknikarik formakuntza jaso dute mainstreaming-ean, politika publikoetan berdintasun praktikak lehentasunezkoak izan daitezen. Berdintasun Legeek eskatzen dute administrazio publikoaren politiketan berdintasun irizpideak txertatzeko.

Horiek nola gauzatu tresnak emateko eskaini dio Feminismo sailak ikastaro hau udaletxeko lankideei.

Indarkeria matxista pairatzen duten 18 emakume artatzen ditu Udalak Indarkeria matxista pairatzen duten 18 emakume artatzen ditu Udalak momentu honetan. Horietako bederatzi, 2019an zehar heldu dira Gizarte-Ongizate zerbitzura. Gehienek euren kabuz eman dute bizi duten egoeraren berri, eta Udalak ausardia hori aitortu eta txalotu nahi die. Adin txikiko 16 oiartzuar daude emakume horien kargu.

www.oiartzun.eus

13

oiartzungoudalainformatzen

udal albisteak Gazteek Kataxulo hobetzera bideratuko dituzte 5.000 â‚Ź Iazko Gazte Batzarretik aterata, lan-mundura begirako lau formakuntza saio antolatu ditu Udalak. 2020an 5.000 â‚Ź bideratuko dira Kataxulo gaztetxiaren egoera hobetzera, Gazte Batzarrean parte hartu zuten gazteek hala erabakita.

Kataxulo eragile desberdinek erabiltzen dute: Oihartzun Guk gazte asanbladak, Kuadrillategik, Oiartzungo Gazteen Antzerki Eskolak‌

Gau Beltzaren berreskuratzea, UEUn Gau Beltzaren berreskurapenari buruzko jardunaldia antolatu zuten irailean UEUk eta Euskaltzaleon Topaguneak. Abaraxka ludotekako arduradun Nekane Martiarenak ere parte hartu zuen, Oiartzunen Gau Beltzaren berreskuratzea nola egin den azaltzeko.

Gazteak, hika berpizten Gazteentzako hika ikastaro praktikoa antolatu dute Udalak eta Ttur-Ttur Euskaltzaleon Bilguneak. Gazteen artean galtzen ari den hitanoa berpiztuko saiakera izan da. 15 neska gaztek parte hartu dute tailerrean.

14

www.oiartzun.eus

oiartzungoudalainformatzen

udal albisteak

Arizmendi-eneako obrak bisitatu ditu Ondarearen Mahaiak Arizmendi-enea biziberritzeko lanak erritmo politean doaz aurrera. Ondarearen Mahaiko kideak eta Agirre-Arizmendi familia bertatik bertara izan dira lanen aurrerapena ikusten, arkitekto-taldearen azalpenak entzunez. Berreskuratze lanak bukatzear daude eta Ondarearen Mahaia Arizmendi-enearen erabilera proiektua lantzen hasi da.

Herriko ondarea bilduko duen webgunea sortuko da Udala Oiartzungo ondarearen katalogoa batuko duen webgunea prestatzen ari da. Ondarearen Mahaitik sortutako egitasmoa da eta bertan dauden eragileekin batera osatuko da webgunea.

Udal tasa eta zergen salbuespen eskaera Udal tasa eta zergen salbuespena eskatzeko epea urtarrilaren 2tik otsailaren 28a arte izango da. Baldintza batzuk betetzen dituzten herritarrek izango dute eskaera egiteko aukera.

www.oiartzun.eus

15

oiartzungoudalainformatzen

udal albisteak

Mendiburu 14 erabilera anitzeko udal eraikinaren lanak esleituta Mendiburu 14an erabilera anitzeko udal ekipamendua Eraikuntza Artapena enpresak egingo ditu, 5.536.337,80 â‚Źko aurrekontuarekin. Lehenengo pausoa, bertan zegoen eraikina eraistea izan da. Gehienez 25 hilabeteko epea izango dute lanak gauzatzeko: urtarrilean hasiko dira.

Ibarren, oinezkoen segurtasuna hobetzeko lanak Ibarreko mugikortasuna eta oinezkoen segurtasuna hobetzeko lanak egin ditu Udalak. Oinezkoentzako pasabideak eta espaloia, eta botoia sakatuta aldatzen den semaforoa jarri dira.

Lanek 124.000 â‚Źko aurrekontua izan dute eta aurreikusitako epean egin dira lanak. Lan hauekin batera, Ibarreko hoditeria ere berritu da.

Arraguan, Iturriotzen eta Ugaldetxon herribideak konpondu dira Bost herribide konpondu ditu Udalak azken hilabeteetan Arraguan, Iturriotzen eta Ugaldetxon: Makarraztegi, Barin, Ugarte Berri eta Larraburu konpontzeko lanak dagoeneko bukatu dira. Orain, Elizalde eta Ugaldetxo auzoen artean, Mendibil baserriaren atzeko herribidearen txanda izango da.

134.285 â‚Ź bideratu ditu Udalak konponketa lan hauetara.

16

www.oiartzun.eus

oiartzungoudalainformatzen

udal albisteak

Xabier Lete izena izango du aurrerantzean Prosa eta Poesia lehiaketak Iaz, Hitzen Lihoaren proposamena kontuan hartuta, Oiartzungo haur eta gaztetxoentzako Prosa eta Poesia lehiaketa ren sari banaketa abenduaren 4ra aldatu zen, Xabier Lete poetaren heriotzaren urteurrenarekin bat eginez. Aurten, Euskara Batzordeak hala erabakita, Xabier Lete izena eman zaio lehiaketari, honen 32. edizioan.

EUDIMAko kide izandako Udalei aitortza EUDIMA udalerri intsumituen mankomunitatea izan zen.

Intsumisio Egunaren 25. urteurrean, Oiartzungo intsumisoek derrigorrezko soldadutza kenduarazi zuen desobedientzia zibil mugimendua babestu zuten euskal erakundeak eskertzeko baliatu zuten. Tartean izan zen Jon Iñarra, 1994an Oiartzungo alkate zena.

Procès-aren epaiaren kontra, adierazpen bateratua Kataluiniako procès-aren kontra Espainiako Auzitegi Nazionalak emandako epaiaren aurrean, adierazpen bateratua adostu zuten Oiartzungo Udaleko EH Bilduk eta EAJk. Politikari kataluniarrei jarritako “neurrigabeko zigorrak” salatu eta erabakitzeko eskubidea defendatu dute.

www.oiartzun.eus

17

oiartzungoudalainformatzen

plenoak 2019/07/30.

Mendiburu 14 eraikitzeko exekuzio proiektua eta gastua onartuta.

Mendiburu 14n erabilera anitzeko udal eraikinaren exekuzio proiektua eta gastua eta konpromiso-kredituak onartu ziren ahobatez; egitasmoa hiru urtean finantzatuko da. Jexux Leonet alkateak esan zuenez, “bereziki pozik gaude proiektua lantzeko izan den parte-hartzearekin”. EAJk aldeko botoa eman zuen, “ideia eta egin duen ibilbidea egoki” ikusi dituztelako.

Urkabe-Baita eremuan 20-25 etxebizitza dotazional eta alokairu sozialeko beste 15 eraikitzeko Eusko Jaurlaritzako Etxebizitza sailarekin hitzarmenaren zirriborroa ere onartu zen, EH Bilduko Gobernu Taldearen aldeko botoekin. Leonetek adierazi zuenez, “batez ere gazteei begirako etxebizitza eskaintza sortzea da” proiektuaren helburua. EAJ abstenitu egin zen, “nahiz eta begi onez ikusten dugun Urkabe Baita eremuari eutsi izana, beste aukera batzuk aztertzea” proposatu zuten.

Xorrola irailaren 1etik aurrera, hiru urtean, Autobuses Cuadra SA enpresak kudeatzea onartu zen, 172.000 €ko aurrekontuarekin. Enpresa bakarra aurkeztu da lehiaketara eta ahobatez onartu zen.

Kirol elkarteen ohiko jardueretarako 54.000 € banatuko dira herriko zazpi elkarteren artean. Eskola Kirola, Eskola Pilota eta Muittu egitasmoak gauzatzeko dirulaguntza ere onartu zen Elizalde Herri Eskola eta Haurtzaro Ikastolarentzat.

Harri Beltzarekin hitzarmena berritu zen: Ugaldetxoko lokala beste lau urterako uztea onartu zen, eta urtean 6.000 €ko diru-laguntza emateko hiesaren kontrako sentsibilizazio jardueretarako.

Altzibarko eta Iturriozko jaiak gauzatzeko, antolatzaileei 5.700 € helarazteko hitzarmenak ere onartu ziren, ahobatez. Era berean, udal lokalak beste lau urtez erabiltzen uztea ere bai.

Ekaineko protokolo gastua 616 € izan zen bazkari eta luntxetan. Uztailekoa, berriz, 211,75 € bidaiatan.

Udalak eta Harri Beltzak hitzarmena berritu dute.

2019/09/25.

2020ko tasak eta zergak KPIaren arabera igoko dira.

2020ko tasa eta zergen irizpide orokorra onartu zen, ahobatez.

Kasu gehienetan KPIaren arabera igoko dira udal zergak (%0,80).

San Markos Mankomunitatearen 2017ko aurrekontuak baliogabetu zituen Euskadiko Auzitegi Nagusiak eta Mankomunitatearen kasazio helegitea ez du onartu auzitegiak. San Markosek Oiartzungo Udalak auditoria egiteko eta udal bakoitzaren ekarpena gastuak eta kitapenak jakinda kalkulatzeko eskaerei ezezkoa erantzun die.

Udala eta Agintzari elkartearen arteko hitzarmena onartu zen, ahobatez. Urtean 37.000 €ko diru-laguntza eta udaletxeko ganbaran lanerako toki fisiko bat izango du Agintzarik, ikastetxeetan eta herri mailan adin txikikoekin programak lantzen jarraitzeko.

Abuztuko protokolo gastua 3.378,40 € eta irailekoa 2.450,38 € izan ziren.

2019/10/30.

Mendiburu 14ko lanak esleitu dira.

Mendiburu 14ko lanak esleitu ziren, ahobatez. Sei enpresa aurkeztu ziren lehiaketa publikora. Guztira, 5.536.337,80 €an esleitu dira lanak.

18

www.oiartzun.eus

oiartzungoudalainformatzen

plenoak 2014an Saltoki enpresak Udalaren zerga-kitapenaren kontra jarritako auzia bukatu da, Udalaren interesen kontra.

Saltokiren zerga-ordainagiri zaharrak deuseztatu eta berriak egin beharko ditu Udalak.

EAJ abstenitu egin zen, “gure ustez Oiartzungo Udalak ez lioke ofizialki eta publikoki horrelakorik eskatu behar auzoko Udal bati”. Hala ere, onartu zuten “taldearen barruan eztabaida handia” dutela eta “ez dugu posizio bat adostu”.

Urriko protokolo gastua 0 € izan zen.

2020ko udal aurrekontua ere onartu zen behin-behinean, EH Bilduren aldeko botoekin. Oiartzungo Udalak 17.649.469,36 €ko aurrekontua izango du datorren urtean. EAJ abstenitzeko motiboak hondakinen bilketa sistema, Urkabe Baitako proiektua eta Udalbiltzari ematen zaion diru-laguntza direla esan zuen Rafael Bergaretxek.

Jexux Leonet alkateak “aurrekontuak ahobatez onartzea” litzatekeela Gobernu Taldearen nahia adierazi zuen, “baina pozik nago EAJk ez duelako kontra bozkatu”.

Galdera-eskarietan, EAJko zinegotzi Janire Mitxelena Ergoienen bidegorrian farola batzuk itzalita daudela kexatu zen. Jexux Leonet alkateak “horrelako eskaerak Hirigintzan zuzenean egiteko” gomendatu zion, “aberia bat baldin bada lehenbailehen konpontzeko, eta arazoa larriagoa baldin bada, aztertzeko”.

2019/11/27.

Petra Lekuona zaharren egoitzako langileen eta Itturri Merkatarien mozioak onartuta, EH Bilduren babesarekin.

Petra Lekuona zaharren egoitzako ELAko langileek mozioa baten bidez adierazi zuten lau urte daramatzatela hitzarmen kolektiborik gabe eta greban daudela. Udalari eskatu zioten elkartasuna adierazteko eta Aldundiari gatazka hau konpontzeko ardura hartzeko eskatzea. EH Bilduk mozioa babestu zuen eta EAJ abstenitu egin zen.

Jexux Leonet alkateak EH Bilduren babesa adierazi zuen: “Eztabaida interesgarri eta beharrezkoa da zaintza lanena.

Uste dugu Aldundiak izan behar duela soluzioaren parte eta lan-baldintza duinak merezi dituzuela langileek”.

Etxebizitza tasatuen udal erregistroan izena emateko baldintzak aldatu zituen udalbatzarrak ahobatez, errolda baldintzak malgutuz, “etxebizitza beharrean daudenak asetzeko”.

Lartaun Txistulari Elkartearekin eta Girizia Mendi Taldearekin hitzarmenak onartu ziren.

Gipuzkoako epaitegiak Oiartzungo Udalak 2017an Gipuzkoako Hondakinen Kontsorzioaren (GHK) bio-hondakinen tarifa kalkulatzeko erari jarritako errekurtsoa ez duela onartu eman zen jakitera. Eneritz Arbelaitz Mendi-Ingurumen zinegotziak kezka azaldu zuen: “Ingurumen Legea ez du betetzen eta guk errekurtsoan horri egindako aipamenari ez dio erantzun”.

Azaroko protokolo gastua 712,05 € izan zen.

EAJk “gure alderdia da Aldundian Gizarte sailaren arduraduna, beraz, gatazkaren alde batean gaude” esan zuen. Gipuzkoako Batzar Nagusietan EAJk onartutako testua irakurri zuen, “kezka” agertu zuen “grebaren iraupen luzeak familia eta egoiliarrengan izan dezakeen eraginarengatik”.

Hondarribiako Udala Zaldunborda eremuan sustatzen ari den makro-outlet proiektuaren kontra Itturri Merkatari Elkarteak tartekatutako mozioa ere onartu zen, EH Bilduren aldeko botoekin.

Oiartzungo merkatarien elkarteak Zaldunbordak “inguruko merkataritzan, ingurumenean eta planeamenduan sortuko dituen kalte konponezinak” direla eta, Hondarribiko Udalari atzera egiteko eskatu dio; beste udalerri batzuetan bezala.

Petra Lekuonako ELAko langileak plenoan izan ziren.

www.oiartzun.eus

19

oiartzungoudalainformatzen

iritzia Klima aldaketaren gaiak erabateko gaurkotasuna du. Oiartzuarrak ezkatzen al ditu klima aldaketak? Zer egiten dute klima aldaketaren kontra?

Maddi Etxebeste Goia

Bai, kezkatzen nau. Egia esan, ez dut asko nabaritzen egunerokotasunean, agian tenperaturaren igoeran, baina beste herrialde askotan ageriagoa dela uste dut. Hartzen ditudan neurriak, orokorrean, gutxiago kontsumitu eta kontsumo kontzientea egiten dut: janari aldetik ahal den neurrian bertako produktuak kontsumitu eta dieta %100 begetala eraman. Arropa aldetik, bai ingurumena errespetatzen duten eta bai lan baldintza duinak dituzten enpresak bilatzen ditut, baina ia ezinezkoa denez bi baldintzak betetzen dituzten enpresak aurkitzea, beste alternatiba batzuk hautatu behar izaten dira: bigarren eskuko arropa. Hilekoarekin tanpoi eta konpresak beharrean, kopa erabiltzea, adibidez.

Beste alde batetik, kotxeak eta motorrak alde batera utzi (garraio publikoa erabili) eta hegazkinak saihestu daitezke.

Azkenik, plastikoaren kontsumoa murriztu, erabilera bakarreko edukiontziak ez erabiltzen saiatu eta alternatiba ekologikoez baliatu. Eta, noski, birziklatu.

Aiako Harria Gaztelumendi Gaztelumendi

Kezkagarria iruditzen zait gai hau. Pentsatzen dugu nahi duguna egin dezakegula inguratzen gaituen guztiarekin eta agortezina dela naturak ematen diguna. Gizakiak ukitzen duen guztia suntsitzeko joera du. Iruditzen zait nahiko urrun ikusten dugula ez digulako zuzen-zuzenean eragiten, edo, agian, oraindik ez dugulako muturreko ondoriorik jasan Euskal Herrian (hondamendi naturalak, lehorteak...). Ez dut uste bat-batean etorriko denik, eta horrek ere ikuspegia galtzea eragiten du, hau da, klima aldaketa poliki-poliki gertatzen ari da, eta askotan ez gara ohartzen zenbait aldaketek lotura zuzena eduki dezaketela fenomeno honekin. Egunerokotasunean bi alderditan saiatzen naiz ahalegin berezia egiten. Batetik, garraioan eta bestetik, elikaduran. Eguneroko joan-etorrietan herri barruan bizikleta erabiltzen saiatzen naiz. Gasteizen ia 20 urtez bizikletaz egin nituen lanerako zein eguneroko bizitzako mugimenduak, eta Oiartzunen izugarri kostatzen bada ere, saiatzen naiz ahal dudan guztietan horrela egiten, erronka hori jarri diot nire buruari. Herritik kanporakoak, berriz, oso zaila da autoa erabili gabe egitea, garraiobide aldetik asko konplikatzen baita Oiartzundik beste norabaitera joatea kotxea hartu gabe. Elikadurari begira, hemengo denda txikietan erosten saiatzen naiz, eta bertako produktuak badira, askoz hobe. Hortxe ditugu Elika zein Labore bezalako proiektuak.

Itsaso Larretxea Alvarez

Dudarik gabe, kezkatzen nau klima aldaketak. Komunikabideetako berriak eta erreportajeak interes handiarekin jarraitzen ditut. Gero eta hondamendi natural gehiago gertatzen ari dira munduan eta etxean eguraldian ere nabaritzen dira aldaketak: lau urtaroen banaketa ez da garai batekoa, maiz egoten gara alertan haizeagatik zein euriteengatik…

Gauza jakina da Pirinioetako glaziarrak urtetik urtera urtzen ari direla eta egun desagertzeko bidean daudela. Gero eta animalia gehiago daude desagertzeko bidean, gure haurtzaroan oso ohikoak zirenak ikustea gero eta zailagoa da. Hego hemisferioan ere gero eta lehorte gehiago dituzte eta horren eraginez, gosetea ere hedatzen ari da. Uste dut ukaezina dela aldaketa klimatikoaren aurrean gaudela eta berandu baino lehen denok egin behar dugu gure esku dagoena hori geratzeko edo atzeraezina ez bihurtzeko. Gobernu zein erakundeak interpelatuz bai, baina haien zain egon gabe norbanako gisa ere egin dezakeguna eginez. Gizakiok ingurumenean dugun eragina minimizatzeko asmoz ondasunak berrerabiltzen ditut, hondakinak murrizteko etengabe egiten ditut ahaleginak erabilera bakarrako plastikoak zein materialak saihestuz, beirazko ontziak berrerabiliz, granelera erosiz, autoa konpartituz, ahal dudan guztia birziklatuz… Bestalde, Labore Oarson lan egiten dudanez, jendearen kontzientziak astintzen saiatzen naiz eta gizartearen kontsumo ohiturak aldatzeko ahalegina egiten dut nire eguneroko lanaren bidez.

Mikel Mendizabal Idiazabal

Izugarri kezkatzen nau, krisi klimatikoa kolapsora iritsi den gizartearen isla delako. Gure gizartea gaixorik dago, planeta gaixotu dugu eta okerrena, gaixotasunaren larritasunaz ez dugu jabetu nahi, ez dugu benetako konponbiderik hartzeko borondaterik. Tripako min askorik gabe, ingurumen krisiaren ondorio makurrenak planetako beste biztanle batzuei edota gure ondoren datozen belaunaldiei ordainarazten dizkiegu. Klima aldaketaz hitz egiteko epe ertainluzean konfirmatzen den joera baten datuen oinarria behar da. Badira datu horiek. Norberaren errealitatetik gertuago

20

www.oiartzun.eus

oiartzungoudalainformatzen

iritzia dauden datuak ditugu. Adibidez, elur gutxiago egiten duela nabaria da. Pirinioetako glaziarren argazki zaharrak eta egungoak konparatzean begibistakoa da galera. Edo orain urte batzuk arraroa zen pika Oiartzunen ikustea, eskualdea mediterranearrean ohikoa zen belearen taldeko hegaztia. Gaur egun, arrunta bihurtu zaigu. Kontraesanez beteriko prozesua da, baina saiatzen naiz gure eguneroko bizimoduan bestelako eredu bat bultzatzen. Baditugu herrian hainbat ekimen interesgarri: Elika, Labore, Goiener… Bestalde, Ingurumen Hezkuntzan lan egiten dut eta saiatzen gara mundua aldatzen laguntzeko pertsonak prestatzen. Ekimen gogorra da aldaketa klimatikoari aurre egitea, etsigarria askotan, baina saiatu behar dugu errronkari modu positiboan erantzuten.

Ibon Mitxelena Fernandez

Bai, asko gainera. Ez dakit behar duen garrantzia ematen ote diogun gizartean. Horrek kezkatzen nau gehien. Iruditzen zait momentu honetan dagoen ia gairik garrantzitsuena dela. Badaude txostenak eta dakien jendeak esaten du aldaketak gertatzen ari direla. Egunerokotasunean, ikusten dut aldatu direla urtaroak; nola egiten duen euria; hotza; elurra… Gaztetan askoz gehiagotan janzten genituen katiuskak. Lehen putzuak izoztu egiten ziren eta orain oso arraroa da hori. Egunerokotasunean ahal den gutxi hori egiten saiatzen naiz: bertatik bertarako erosketak, herrian, eta bertan produzitzea bultzatzen ditut. Hortik aparte, zaborrak biltzeko modua defendatzen dut eta konposta egiten dut etxean. Ahal denetan garraio publikoa erabiltzen saiatzen naiz. Askoz gehiago egitea badago. Bizi garen sistema eta aldaketa klimatikoa oso erlazionatuta daude eta ez zaio heltzen kontu horri. Aldaketa klimatikoaren kontra hartzen diren neurriak sistema kinka larriak jartzen dute eta horrek beldurra ematen dio askori.

Kepa Olaiz Odriozola

Kezkatuko ez nau ba! Datu zientifikoek adierazten zuten eta etorri da ordua. Ematen du neska gazte batek altxatutako ahotsarekin lortu dela burbuila lehertzea. Harrigarria da izan duen arrakasta. Aprobetxatu behar da klima aldaketa serio hartzeko eta neurriak hartzeko, batez ere. Gu mendian ibiltzen gara eta ikusten da neguko lurra nola doan gutxitzen. Hori ari da gertatzen Pirineo osoan, Alpeetan… Aurten ikusi ditugu Brasilen suteak, uholdeak mundu guztian… Tenperatura izugarri igo da eta horrek ze ondorio izango dituen ez dakigu, baina mundua eltze handi bat da, arrisku handia hartzen ari gara. Horregatik esaten dute zientifiko eta adituek emergentzia egoera batean gaudela.

Kolektiboki agintariek egin nahi dituzten zenbait azpiegituraren kontra egiten dut, arriskua handituko dutelako.

Kontatzen digute oso konbinagarriak direla erraustegia eta aldaketa klimatikoaren kontra egitea, eta hori gezur handi bat da. Okerrena da eztabaida ukatu egiten dutela agintean daudenek. Plastikoak itsasoa hartu du: nondik dator plastiko hori? Ez ote da izango bizi garen tokietan hondakinak ez ditugulako ondo kudeatzen? Alde pertsonalean, denda ttikietan erosita garraioa eta erregaia murrizten dugu, bertako lurra eta ekonomia landu. Oiartzunen baditugu Labore; esne makina; Arraztalo eta Elika… Badugu aukera produktu industrialak bazter batera utzi eta ekologikoago, osasuntsuago eta baliabideak erre gabe kontsumitzekoa. Energiaren alorrean ere badugu Goiener kooperatiba, energia berriztagarriak bultzatzen ari dena. Norbanakook egiten dugunak eragina du enpresetan.

Aitor Otaño Iturralde

Bai, batez ere gure ondorengoek pairatuko duten egoera izango da eta horrek kezkatzen nau, gu baikara honen arduradun. Egunerokotasun batean, zaila egiten zait zertan nabaritzen dudan esatea. Eguraldi zoroa? Neguan, inguruko mendietan elur eskasa? Baina albisteak ikusten ditudanean, uholdeak eta suteak asko ugaritu direla argi ikusten da. Eta Pirinioei begira jarriz gero, bertako glaziarren egoerak ere argi uzten du aldaketa baten aurrean aurkitzen garela. Saiatzen naiz ahal dudana egiten: zabor gutxiago sortu eta honen sailkapena egin, etxean argiteria eta berogailua beharrezkoa denean erabili, kotxearen erabilera murriztu, bertako produktuari lehentasuna eman..

Oneka Zapirain Arregi

Bai, kezkatzen nau gai honek. Gure kontsumo ohitura basatiekin planeta txikitzen ari gara, horrela jarraituz gero ez da egongo gure seme-alabentzako etorkizunik. Aldaketak nabaritzen dira urtaroetan. Ez dira esperotakoak, euri gutxiago egiten du, tenperaturak ohikoak baino aldakorragoak dira, bat-bateko uholdeak eta hondamendiak izaten ditugu…

Erosketak egiterakoan, zerbait behar dudan ala ez galdetzen diot nire buruari. Kontsumoa murrizten saiatzen naiz.

Etxeko energia beharrizanekin ere, berogailua piztea beharrezkoa den bi aldiz pentsatzen dut. Mugikortasunari dagokionez, Oiartzunen bizita ez da erreza kotxea ez erabiltzea, baina ahal den guztietan oinez joaten naiz.

www.oiartzun.eus

21

oiartzungoudalainformatzen

auzoak Altzibar

Altzibar eta Ugaldetxo arteko bidegorri zatiko argiztapena berritzeko lanak bukatu dira. Zati hori da Arditurriko bidearen zatirik zaharrena. Argiztapena berrituta, gaur egungo legedira egokituta dago bidegorria.

Elizalde

Manuel Lekuona bibliotekako fatxada txukuntzeko lanak martxan daude. Harria garbitu eta horma margotuko da. Lanak abenduaren erdialdean hasi ziren eta bi hilabeteko iraupena izango dute. Mantenu lan hauek 26.530 â‚Źko aurrekontua dute.

22

www.oiartzun.eus

Arragua

AP-8ra, Baionako norabidean sartzeko bidegurutzeko segurtasuna hobetzeko lanak egin dira. Gipuzkoako Foru Aldundiaren eskumenekoa da errepidea eta berak egin ditu lanak, Udalak eskatuta. Bidegurutze arriskutsua, istripu askokoa izaten zen gune hori.

Ergoien

Arditurriko meategi eremuak Europako Ondare Industrialaren Ibilbideko izendapena jaso du. European Route of Industrial Heritage (ERIH) erakundeak ematen du ziurtagiria, Europako industriaren historian garrantzitsuak izan diren guneak balorean jartzeko.

oiartzungoudalainformatzen

auzoak

Gurutze

Gurutzeko emakumeek aurten ere tartea hartu dute elkartzeko eta bazkaltzeko. Auzoko emakumeen arteko sarea bizirik mantentzea da urtero errepikatzen den zita honen helburu nagusia.

Karrika

Karrikako bidegorrian atseden hartzeko bi aulki kokatu dira.

Bat, Beheko Errotako zubiaren ondoan eta bestea, Altzibar alderago. Bidegorriko erabiltzaileei erosotasuna eskaintzeko jarri dira bi altzariak.

Iturriotz

Iturrioztar batzuek auzolana antolatu dute auzoa garbitzeko eta iturrioztarren artean bizikidetzaren kontzientzia pizteko.

Udalak garbiketarako materialak jarri dizkie eskura.

Ugaldetxo

Isastiko espaloia eta ur-hoditeria berritzeko lanak martxan daude. Mantenu lan hauek hiru hilabeteko iraupena izango dute (azaroa bukaeran hasi ziren) eta 83.470 â‚Źko inbertsioa egingo du Udalak.

www.oiartzun.eus

23

oiartzungoudalainformatzen

herriko berri ONINTZA OSTOLAZA: “Gure aspirazioa ahalik eta urte gutxienen buruan preso politikorik gabeko eszenario bat edukitzea da” Onintza Ostolaza Arruabarrena abokatua 11/13 sumarioaren baitan epaitu duten 47 euskal herritarretako bat izan da.

2013ko azaroan ireki zuen Espainiako Auzitegi Nazionalak sumario hau, Herriraren kontra egindako sarekadarekin.

2015eko urtarrilaren 12an atxilotu zintuen Guardia Zibilak, euskal preso politikoen abokatuen kontra egindako sarekadan. Ez omen zizuten erabat ezustean harrapatu sarekada hark…

Betidanik egon dira abokatuak jopuntuan. 18/98 auzian bazeuden -Karlos Trenor, Txema Matanzas…-, Iñaki Goioagaren kontrako muntaia… 2014ko udan filtratu zen gure kontrako operatibo bat martxan zegoela. Oso gogoan dut, semeak bi hilabete zituelako eta pixka bat estutu nintzelako.

Hala ere, kontua lasaitu zen eta 2011n ETAk behin betiko ekintza armatua utzi zuenean, eszenario lasaiagoa espero genuen. Badakizu gerta daitekeela, baina pasatu zenean ni ez nengoen hain alerta. Eta gutxiago izan zenerako: 13 abokatu ginen, guztiak. Ez zen ulertzen zertara zetorren… Atxilotu gintuztenean sumarioa sekretua zen eta ez genekien zergatik zen. Gero, puzzlea ikusten duzunean -Herrira, bitartekariak,

Onintza Ostolazaren alde atera zen argazki jendetsua, bera aurrean dela.

24

www.oiartzun.eus

abokatuak eta osasun asistentzia- konturatzen zara nahiz eta 2011n borroka armatuaren etete hori eman, Espainiako Gobernuak gatazkak jarraitzea nahi zuela. Horregatik, ETA erakundetik geratzen zen -eta oraindik geratzen den- presoen sektore hori nahi zuen desaktibatu. Momentuan, sorpresa izan zen… eta ez zen izan. Bai, momentu hartan eta hianbeste abokatu izan ginelako. Eta ez, beti zaudelako jopuntuan.

Talde terroristako kide izatea eta delitu ekonomikoak egitea egotzi zizuten hasieran Espainiako Auzitegi Nagusiak. Gerora, aldatu dira akusazio batzuk.

Delitu ekonomikoan dirua zuritzea, ogasunari iruzur egitea… egozten ziguten. Badakigu herriak dirua jartzen duela presoen alde. Neurri batean, gure lana ere hortik ordaintzen da, baina guk kontabilitate guztia oso modu legezkoan geneukan egina. Saiatu ziren zikintzen prozedura, esanez iruzur egiten genuela. Herrirakoei dirua harrapatu zioten eskuetan, baina badakigu oso ondo diru hori herrietatik lortzen dela. Berehala ikusi genuen ez zegoela delitu ekonomikoak leporatzeko modurik. Prozesamendua da lehenengo momentua non esaten dizuten zein deliturengatik jarraitzen duten zu akusatzen edo

oiartzungoudalainformatzen

herriko berri inputatzen, eta hor desagertu zen delitu ekonomikoena; eta jarraitu zuen talde terroristako integrazioak.

Egun batetik bestera, defendatzaile izatetik inputatu izatera pasatu zineten.

Herrirako sarekada 2013ko irailean izan zen. Denok sorpresaz hartu gintuen: 2011ko eszenarioa eta gero espero genuen gauzak bide erresolutibo batean sartuko zirela presoei dagokionez. Herrira indartsu hasi zen lanean. Ezker abertzaletik kanpo zegoen mugimendu bat zen, zabala eta aglutinatzailea, sentsibilitate guztiak kontua hartuko zituena eta presoen eskubideen alde lanean ariko zena. Atxiloketa horiek gertatu ziren eta estatuak lehenagokora bueltatu nahi zuela ikusi genuen. Guardia Zibila izan zen operazioa gauzatu zuena.

Bi urteko erdi-lasaitasunaren ondoren, berriz ere makroatxiloketak. Gu, noski, haien abokatu izan ginen. Hurrengo urtean bitartekarien kontrako sarekada izan zen eta gero, gurea. Atxilotu nindutenean Guardia Zibilak Intxaurrondora eraman ninduen eta esan zidaten izendatzeko abokatu bat.

Nire lankideen izenak esaten hasi nintzen, eta barre egiten zidaten, “ez, hori ezin da; hori ez ez”. Harrituta geratu nintzen zenbat ginen konturatu nintzenean: lankide guztiak geunden atxilotuta. Epailearen aurretik pasata jakin genuen 11/13 sumarioaren barruan geundela, eta orduan konturatu ginen abokatu izatetik inputatu izatera pasatu ginela.

Baldintzekin eta karguekin aske utzi zintuen Eloy Velasco epaileak. Nola eragin dute egunerokotasunean?

Baldintzatu du, baina ez naiz kexatzen beste batzuek bizitu dutenarekin alderatuta. Batzuk -Jon Mindegiaga, Fran Balda…- ez zituzten askatu, bi urte egin zituzten espetxean.

Audientzia Nazionalaren esku zaudenean edozer espero daiteke; kartzelaratzea ere bai. Delitu ekonomikoak leporatu zizkigutenez, neurri ekonomikoak jarri zizkiguten: kontu guztiak blokatu zizkiguten eta ondasunak enbargatu prebentiboki -orain altxako dituzte-. Horrek limitazio batzuk sortzen dizkizu.

Bestetik, Espainiako estatutik ezin genuen atera; horrek esan nahi du Hendaiara ezin joatea, adibidez. Eta hilabetero sinatu behar genuen epaitegian.

Lau eta sei urte artean pasatu dituzue epaiketaren zain: nola bizitzen da horrekin?

Epaiketa pasatu den honetan konturatzen ari naiz benetan zenbat eragin duen. Azkeneko hilabeteetako emozio gorabehera horiek orain ulertzen dituzu. Tentsio momentu batetik erlaxatzera pasatzen zara. Guk onerako eta txarrerako ezagutzen dugu Audientzia Nazionala: tokatu zitzaizkigun epailea eta aretoa ez ziren hain txarrak. Akordiora heltzeko esperantza beti izan dugu. Ez dut esango dena ongi bukatuko zenaren itxaropena bagenuenik -47 ginen eta denetik egon

zitekeen-, horregatik egin dugu akordioa, baita ere. Abokatu bezala ikusi dut Segiko 40en sumarioa denen absoluzioarekin bukatzen, 18/98ko kondena izugarriak… Alde ona ikusteko joera dut, eta lau urte horietan bigarren umea izan dut. Ez nau baldintzatu kartzelaren mamuak. Erlatiboki hartuta asuntoa, aurrera egin dugu.

“Hasieratik markatu genuen akordiorako aukera baldin bazegoen, egingo genuela” Duela bi urte kooperatiba berri bat sortu zenuten lankideek. Sumario honen eragina izan al zen?

Bai eta ez. Leporatzen ziguten beste kontuetako bat zen lan juridikoaz gain, presoei kriterio eta agindu politikoak ematen genizkiela. Bisitak mugatu nahi zizkiguten. Adibidez, Sevillara joaten naizenean, bi presorekin egon beharrean 12ekin egoten saiatzen zara: beraien egoera juridikoaz gain saihestezina da gai politikoez hitz egitea. Hasieran mugatu genuen bisiten kontua, beldurrarengatik ere bai: presoen auzi juridikoak bai edo bai eraman behar ditugu, eta tentu handiagoz ibiltzera bultzatu gintuen, gai direlako asistentzia juridiko guztia kentzeko. Epaiketan bazeukaten aukera gure lan juridikoa egiten jarraitzea debekatzeko. Ezker abertzalea bere antolakundeak egokitzen joan da egoera politiko berrira, eta lehen bezala ezin genuen funtzionatu. Despatxo mixtoetan banatu gara, egoerara egokitu. Gure aspirazioa ahalik eta urte gutxienen buruan preso politikorik gabeko eszenario bat edukitzea da, baina abokatu izaten jarraitzea. Beste eremu batzuetan badago zer egina.

Bi seme ttiki dauzkazu. Jakin dute zer gertatzen ari zen?

Txikia gutxi, oraintxe ditu bi urte; ez daki zer den epaiketa bat.

Zaharrenari, Ekairi, esplikatu diogu epaiketa nuela Audientzia Nazionalean eta egun asko egin beharko nituela etxetik kanpo.

Espetxearen mamua ez diogu inoiz aipatu, nik ere ez nuelako eszenario hori aurreikusten, eta baldin bazegoen, Auzitegi Gorenean errekurtsoa jartzeko aukera izango genuen. Beraz, zertarako aurreratu sufrimendua? 47on artean, ume pila bat genituen. Batzuek bizitua zuten aita edo ama kartzelan egotea, agian horiei zailagoa zen espetxearen mamua ez zegoela esatea. Hala ere, ez da erraza haur batek epaiketa bat irudikatzea. Gainera, nik lan kontuengatik bidaiak egiten ditudanez, ez zuen oso ongi bereizten zer zen ni abokatua izatea edo akusatua. Beraientzako normala da ama kanpora joatea. Nik uste galdera gehiago sortu dizkiola herriaren erantzuna ikusteak, elkartasunak, animoek, jendea hunkituta www.oiartzun.eus

25

oiartzungoudalainformatzen

herriko berri etortzen, harrerak… Orduan pentsatzen zuen “zer pasatzen da hemen? Nire ama joaten da-eta Madrilera, eta bestetan ez da ezer pasatzen”.

Egin diren elkartasun ekintzetan parte hartu dute semeek.

Bai, noski. Horietan aipatu izan da espetxea, eta ez dira larritu.

Ekairen lagunak etorri zaizkit galdetzera ea espetxera joango ote nintzen, eta esaten nien ezetz, epaiketa egingo zidatela eta ongi aterako zela. Haurrek esaten zidaten nire argazkia ikusi zutela kalean, eta esplikatzen nien zergatik zen. Beldurra banuen semea horrekin etortzekoa, eta ez da hala izan. Uste dut adierazten duzuna, esateaz gain, lasaitasuna bada, beraiek ere lasaitzen direla.

Sumarioko pieza ezberdinetako kideen arteko harremana nolakoa izan da?

Hartu genuen erabakietako bat izan zen abokatuak izan arren ez genuela abokatu lana egingo sumario honetan. Nire iritziz, hartu dugun erabaki onenetako bat izan da, bestela ez duzulako distantzia eta objektibotasuna hartzen. Abokatu pila bat genituen, piezaka banatuta. Ezin dute 47 lagunen defentsa bi abokatuk eraman. Herrirak lau abokatu zituen, gure 13ko multzoak bi, bitartekariek beste bi… Defentsa tesiak orokorra izan behar du, baina gero bakoitzak bere abokatua du. Epaiketarako data jarri zenean hasi ginen denak biltzen, bai tesi orokorra osatzeko baina baita ere alde ekonomikoa lantzeko, denoi eragiten zigulako. Giro ona eta errespetuzkoa izan dugu. Batzuk gehiago ezagutzen nituen besteak baino, baina elkartu gaitu denak auzi berean egoteak. Hasieratik markatu genuen akordiorako aukera baldin bazegoen egingo genuela: erabateko adostasuna geneukan. Hasieran ez zegoen aukerarik, AVT eta Dignidad y Justicia akusazio partikularrek ez zutelako nahi. Udan ireki zen ate bat. Akordioan Arantza (Zulueta) eta Jon (Enparantza) espetxeratzea, inhabilitazioak… egongo ziren, hainbat elementu negatibo. Bakoitzaren egoera pertsonala desberdina da: desberdina da inhabilitazio batengatik lana galtzea edo espetxera joan beharra. Hala ere, ez da momentu batean ere zalantzan jarri hori zela irtenbide onena. Sintonia egon da.

Akordioa dela eta, urte eta sei hilabeteko kartzelazigorrera eta hiru urterako inhabilitazio osora kondenatu zaituzte. Horretarako, onartu behar izan duzue talde terroristako kide edo kolaboratzaile izan zaretela.

Gutxienez hiru hilabetez luzatuko zen epaiketa bat saihestu dugu. Ez da koste pertsonal soila. Koste politikoa ere bazuen: eszenario politikoak atzera egingo zuen eta indarra galtzen ariko ginen. Eta, nahiz eta tribunal nahiko ona geneukan eta 2012tik aurrerako aktibitatea zen leporatzen zigutena, 47 kide ginen. Jon

26

www.oiartzun.eus

eta Arantzari leporatzen ziotenarekin arrisku handia zeukaten orain joan direna baino urte gehiagotarako joatekoa kartzelara.

Azpimarratu nahi dudan beste gauza bat da 10 pertsonak reinzidentzia zeukatela, aurretik dagoeneko kartzelan egondakoak ziren. Horiek, ez bazegoen akordioa tartean, bete egin beharko zituzten kondenak. Izango al zen emaitza hau baino hobea? Ez dakigu. Baina seguraski, ez. Ezin genuen arriskatu. Arantza eta Jonek hasieratik esan zuten asumitzen zutela pertsonalki eta politikoki bost hilabete horiek betetzea kartzelan epaiketarik egin behar ez izateko. Inhabilitazio absolutuarena kaltea eragin duen puntua izan da, batez ere badaudelako 16 pertsona administrazio publikoan lanean ari zirenak. Inhabilitazio osoak esan nahi du ezin duzula kargu publikoetarako aurkeztu, baina baita ere ezin duzula lan publikorik egin. Bagenituen akordioen aurrekariak: Segurakoa, EKIN… 2010 arte, akordioetan lortu zen inhabilitazioa kargurako izango zela, baina ez enplegurako. Kode Penalaren erreformak asko gogortu du hori ere: orain ez da existitzen inhabilitazio berezirik. Akordioa borondate ariketa bat da, baina legean oinarritu behar du. Gure lana izan da inhabilitazio denbora ahalik eta gehien jaistea. Batzuek funtzionario postua galdu dute. Kalte pertsonal hori badago, baina balantzan jarrita, hori hobetsi da.

“Koste politikoa ere bazuen epaiketak: eszenario politikoak atzera egingo zuen eta indarra galtzen ariko ginen” Estatuak min bat eragin nahi omen zuen sumario honekin. Hala ere, akordioa zaildu duena akusazio partikularra izan da. Zuekiko jarrera zein izan da?

Eguneroko lanean ere ikusten dugu ez dagoela borondaterik preso politikoen gaiarekin. PSOEk oso pauso gutxi eta txikiak ematen ditu. Egin dutena ongietorria da, baina oso gutxi da.

Apustu bat egingo balitzateke ez litzateke 1. gradurik egongo ezta dispertsiorik. Gure epaiketa egin nahi izan ez bazuten, fiskalak ez akusatzea nahikoa zatekeen. Lehengo eszenarioan jarraitzeko borondatea dago. Mami gehiegi ez zegoelako edo ez dutelako etekin politikorik ateratzen, fiskalaren jarrera hasieratik izan da akordioa egitekoa. Akusazio popularra AVT eta Dignidad y Justicia biktimen elkarteak izan dira. Biktima zehatz batzuen elkarteak dira eta mendekua nahi dute. Ezin da buelta eman beraiek sufritu zutenari, eta beste batzuen gainean jarri nahi dute mina. Ez dugu ahaztu behar sektore hauen atzean estatuko indar faktiko bat dagoela: Guardia Zibila. Operazio hauek Guardia Zibilaren instantziaz jarri ziren martxan. Gobernuak politika aktibo bat eramango balu egoera hauen kontra ez lirateke pasako, baina Guardia Zibilak

oiartzungoudalainformatzen

herriko berri horrelako operazioak egiten ditu, Audientzia Nazionaleko epaile konkretu batzuei eramaten dizkie -Garzón eta Marlaska bere garaian, Eloy Velasco gurean…-, prest daudenak elikatzeko; eta behin kontua Audientziara heltzen denean, fiskalak ez du kontra egiten.

Garai batean Euskal Herrian oso ohikoak ziren atxiloketa sarekadak eta makrosumarioak. Oraindik arrastaka daramatzagu garai haiek…

Ez dira bukatu. Eta ez da bukatuko epe motzean, borondatea aldatzen ez bada. Oraindik badaude epaiketak egiteke.

Epaiketa handi bezala geratzen da H-Albokaren kontrakoa.

Iker Sarriegi herrikidea dago hor. 2010ean egindako operatiboa da: abokatuak (hiru daude: Sarriegi eta, berriz Zulueta eta Enparantza) eta presoen senide batzuk daude tartean. Audientzia Nazionaleko prozedura kontu batzuengatik ari da atzeratzen. Baina kasu gehiago daude: Karlos Apeztegia kondenatu zuten -akordioa lortuta-. 20 urteko espetxealdia bete zuen erakundeko kide izateagatik, kaleratu zuten eta espetxetik erakundeari idatzitako gutun batzuen harira duela urtebete atxilotu zuten eta 11 urteko zigorra eskatzen zioten.

Frantzian dauden presoak entregatu eta epaitu egiten dituzte.

Edo Mexikon harrapatuta, berdin. Hitzaldi batean galdetu zuen norbaitek zenbat denbora falta ote den azkeneko presoak kondena betetzeko. Erantzuna da momentu honetan oraindik Frantziak presoak entregatzen dituela, eta Espainiak 40 urteko zigorretara kondenatu. Gaur egun ari da jendea 40 urteko kondenak betetzen hasten. Ateak itxita daude Frantziakoa konputatzeko lehengo urtean Estrasburgok eman zuen epaiarengatik. Egoera horretan oraindik hogeikote bat badago. Joanes Larretxea oiartzuarraren kasua da: Frantzian pasatu duen denboraz gain, 40 urteko kondena du Espainian.

Atzera begirakoak ahalik eta modurik ez traumatikoenean utzi behar ditugu atzera, izugarrizko urgentzia duelako preso hauen egoerak. Lege bideak erabiliz badaude mekanismoak gutxienez zigorra gertu bete dezaten, eta kondena betetzen ari diren neurrian bigarren graduak, irteera baimenak, hirugarren graduak eta baldintzapeko askatasunak lortzeko. Ez gara ezer berezia eskatzen ari: edozein preso arrunti aplikatzen zaion

“Eguneroko lanean ere ikusten dugu ez dagoela borondaterik preso politikoen gaiarekin” legedia aplikatzeko eskatzen dugu. Bestela, 40 urte barru oraindik kondenak betetzen ariko da jendea.

Zuek lanean jarraitzen duzue…

Gipuzkoako 80 preso ingururen egoera eramaten dugu lankide baten eta bion artean. Kondena betetzen ari diren pertsona horien egoera legala ahalik eta gehien erraztea da gure lana: gerturatuak izatea; lehenengo gradua salbuespeneko baldintza denez, bigarren gradura pasatzea; irteera baimenak lortzea… Nahiz eta emaitzak oso tantaka lortzen ditugun, eman daitezkeen urrats guztiak emango ditugu.

11/13 sumarioko atxiloketa eta epaiketako prozesu guztian mobilizazioak izan dira Euskal Herrian eta zuen herrietan. Nola bizitu duzu hori?

Izugarria izan da. Ez dut hitzik. Emozionatu egiten naiz horrekin. Lasaitu naiz, baina resaka emozionala ere izan dut. Bilboko manifestazioa izugarria izan zen. Herrian ere jende asko hurbildu da kezkatua, galdezka, egin diren ekimenetara… Herri honetan egoera hauetan alde humanoa ateratzen da, ideologiak ideologia. Jende asko egon liteke nire lanarekin desados, baina humanoki, eta umeen bueltan-eta, ukituta hurbiltzen da jendea eta adierazten dizute benetan poztu direla kontu hau bukatu denean.

‘Onintza herrian’ kanpaina eta epaiketa bukatzean, eskertza publikoa egin zenuen, oraindik kartzelan dauden 248 preso politikoak gogoratuz.

Eskerrak emateko beharra sentitzen nuen. Egon naiz jendearekin, baina batzuk zugana joaten dira eta beste batzuk bikotearengana edo gurasoengana. Mezua konpartitua da: 248 preso horien egoera, legea aplikatuz bada ere, larri eta salbuespenezkoa behingoz bukatzea. Ez hori bakarrik: preso guztien eskubideak betetzea eskatzen dut, mundu justuago baten alde. Bakoitza bere alorrean ari da lanean -batzuk emakumeen eskubideen alde, besteak migratzaileen eskubideen alde…- injustizia horien kontra aritzeak batzen gaitu. Ideologiak ideologia, badago oinarri bat eta ni lagundu nauten bezala, espero dut nik beste batzuk laguntzea.

Zoritxarrez, ez zaigu arrazoirik falta lanean jarraitzeko.

Elkartasuna preso politikoetatik haratagokoa da, beraz.

Izugarrizko dirutza lortu genuen epaiketari aurre egiteko.

Kontuak egiten ari gara eta publikoki adieraziko dugu nora bideratuko den: presoen eremua izango da nagusiki, baina ez bakarrik preso politikoena, baita ere beste preso batzuen elkarteak ere -Salhaketa eta-. www.oiartzun.eus

27

oiartzungoudalainformatzen

erreportajea Errota xahar maiteak…

20 errota izan ditugu Oiartzunen baina, gaur egun, bi baino ez daude martxan, Ugaldetxoko Yurrita errota eta Karrikako Arraskue errota Errota zahar maitea, uraren ertzean/uraren ertzean da, basati beltzean/negar egiten duzu, aleak xehetzean/ni ere triste nabil, zutaz oroitzean kantatzen zuten Lourdes Iriondok eta Xabier Letek.

Gaur egun, Gipuzkoa osoan 20 errota inguru daude martxan.

Horietako bi Oiartzunen daude: Yurrita errota Ugaldetxon eta Arraskue errota Karrikan. Bien jabeek diote “erromantizismotik” asko duela errota martxan mantentzearen erabakiak. “Pena ematen zuen abandonatzeak” dio Mari Carmen Nazabal, Yurrita errotako jabeak. “Errota martxan ezagutu duenari, artoa ehotzerakoan aditzen duen usainak garai bateko oroitzapenak ekartzen dizkio”, dio Alex Roteta, Nazabalen semeak.

Oiartzungo bi errotek modu tradizionalean funtzionatzen dute, hidraulikoki, eta hori oso ezohikoa da gaur egun. “Gipuzkoan erroten tradizioa honela mantentzen duen beste herririk ez dugu erraz topatuko”, dio Rotetatar gazteenak.

Rotetatarrak eta Astiasuinzarratarrak, bi errotari leinu Alejandro Roteta eta Mari Carmen Nazabal izan dira Yurritako azkeneko errotariak, eta Inaxio Astiasuinzarraren aita Arraskue errotakoa.

Errotari leinuak dira Rotetatarrak eta Astiasuinzarratarrak, gutxienez bost belaunaldi atzera arte. Yurrita errotaren historia luzea da: 700 urte-edo badira bertan dagoela. Orain Mamut merkatal-gunea dagoen eremuan Yurrita jauregia zegoen, eta haiek jarri zuten ola eta errota. Garai hartan, etxe garrantzitsu bakoitzak burdina lantzeko ola eta errota jartzeko ohitura zuen. Errota oso txikiak izaten ziren, etxola modukoetan.

Gerokoagoak dira etxe-eraikinak.

Rotetatarrak Zarauztik etorri ziren Oiartzunera: iristen lehenak Domingo eta Ignazio aita-semeak izan ziren, XIX. mendearen erdialdean. “Gure aita-eta Isastiko errotatik etorri ziren Yurrita errotara”, kontatu digu Alejandrok. Yurrita errota Errenteria elektrizitatez hornitzeko baliatu zen 1899tik 1923ra, eta kontratu hori eten zenean, “gure aitona Carlosek eta aita Nicolasek berriz errota gisa jarri zuten martxan”. Urte batzuetan errentan bizi ondoren, 1962an erosi zuten Yurrita errota Rotetatarrek.

Astiasuinzarratarrak ere errotari familia ziren eta Usurbildik iritsi ziren Oiartzunera, 1898an. “Gure aitona lehenengo Altzibarko Errotaberrira etorri zen maizter. 1920an, Arraskue errota erosi zuen eta aldi batean bi errotak batera erabili zituen”. Arraskue errotaren arrastoak XVI. menderako badaude. 1568an pleito bat izan zen Karrikako bi baserri garrantzitsuren artean: Arraskue eta Bidasoro, bakoitza bailara baten jauntxo zen -errekak banatzen zituen- eta biek zeukaten beren errota propioa.

Inaxio Astiasuinzarra, Mari Carmen Nazabal eta Alejandro Roteta Juansendo errotako errotarriaren ondoan.

28

www.oiartzun.eus

20 errotaren aztarnak Oiartzunen Garai batean, 20 errota izan omen ziren Oiartzunen. Erdi

oiartzungoudalainformatzen

erreportajea

Astiasuinzarratarrak Arraskue errotako aterian.

Arotik daude erroten aztarnak, 1499ko udal artxiboan horietako gehienak izendatuak baitaude. Hala ere, Alejandrok eta Inaxiok sei errota ezagutu dituzte martxan azkeneko 70 urteetan gure herrian: Juansendo, Zuaznabar, Txalaka, Uharte, eta euren biak. 70. hamarkadatik, baina, Yurrita eta Arraskue errotak baino ez dira geratu.

Errotek denetik ehotzen zuten garai batean: bolbora ere bai. Hala ere, Oiartzun inguruan batez ere artoa ehotu da. “Artoak salbatu egin zuen Euskal Herria”, dio Inaxio Astiasuinzarrak. Neguan lan gehiago izaten zuten errotek, artoa orduan jasotzen delako. “Lurrik onenak artoarentzako jasotzen ziren lehen”. Artoaren kalitatea, hala ere, asko kaxkartu dela aipatzen dute Alejandrok, Mari Carmenek eta Inaxiok.

Yurrita eta Arraskue erroten artean harreman estua egon da betidanik. Alejandroren aita, Nicolas, Inaxio Astiasuinzarraren aitona Inazioren laguntzailea izan zen: “Nire aita eta berea harriak pikatzera elkarrekin joaten ziren errotetara”. Izan ere, errotarria leundu egiten da ehotzean, eta alea ongi irintzeko harria laztu egin behar izaten da.

Arraskue errotako Inazio Astiasuinzarra erroten mekanikari ospetsua izan zen Gipuzkoan, errotak konpontzen eta muntatzen. “Asmakizun asko egiten zituen aitonak, errotaren mekanika hobetzeko”. Sutegia zuen etxean eta burdina berak lantzen zuen.

Alejandroren seme Alexek erroten aztarnak markatuta dauzka mapa batean. Alejandro eta Mari Carmen “erretiratu arte” izan dira errotariak. Errotarekin batera, pentsotegia ere bazuten.

Izan ere, errotan xehetutako pentsua igerri egiten omen dute abereek! “Prestigio handia zuen gure errotak, toki askotara banatzen genuen irina: Lesaka, Irun, Hondarribia, Lezo, Pasaia, Astigarraga, Hernanira…”.

Inaxioren aita izan zen Astiasuinzarretan azkeneko errotaria.

“Ni aritu izan naiz gaztetan laguntzen, baina anaiok beste bide batzuk hartu genituen”. Errotatik bakarrik bizitzea oso zaila zenez, dolarea eta tailerra ere bazeuden Arraskue errotan, “ura aprobetxatzen zen denerako”.

Errotarien arteko harreman estuak Oiartzungo errota guztiak hidraulikoak izan dira -urak mugituak- eta antzeko osagaiak zeuzkaten: presa, kanala, antepara eta ardatz bertikaleko bi errotarri. “Gero, errota bakoitzak bere berezitasunak ditu, turtuki motak eta halakoak”, dio Alex Rotetak.

Bi errotarri pare izaten ziren: bat artoa xehetzeko erabiltzen zen eta bestea garia, garagarra eta bestelako aleak xehetzeko.

“Ale bakoitza ehotzeko harriak desberdinak izaten dira”, azaltzen du Astiasuinzarrak.

Yurrita errotako tresneria.

www.oiartzun.eus

29

oiartzungoudalainformatzen

erreportajea Errotari emakumeen isileko lana Emakumeak ere errotan lanean aritzen ziren, senarrekin batera: “beste leku askotan bezala, isilean lan asko egiten dute emakumeek errotetan”, dio Alex Rotetak. Dokumentu historikoetan, beti agertzen dira gizasemeak errotari lanetan.

Hori hala da, hein batean, XX. mendea arte emakumeak ez zituztelako errolda agirietan inskribatu ere egiten. Existituko ez balira bezala.

Baina noski errotari emakumeak existitu direla. Hortxe Nazabal bera adibide gisa, pasa den mendeko 70. hamarkadaz geroztik Yurrita errotan lanean aritu dena. Baliarraindik etorri zen Oiartzunera lanera, Atamitxera lehendabizi. Eta hara zer diren gauzak, bere senarra Alejandro izango zenaren familia bizi izan zen Isasti errotan hartu zuen ostatu.

Baina Nazabal ez da salbuespena izan. Alejandroren arreba Mari Carmen, Eskolastika izeba eta amona zena ere, Gurutzeko Meaka Zahar baserriko Saturnina Ezkurra, errotan fuerte lanean aritutakoa zen. 1939an senarra, Carlos, hil zenean Saturninak hartu zuen errotaren ardura bere gain.

Arraskue errotan ere, emakumeek lan egiten zuten: Inaziok

30

www.oiartzun.eus

errotaren martxa eramaten zuen, baina zakuak kargatzen zituena haren emazte Joxepa Antoni Retegi izan ohi zen, Karrikako Martintxurikoa jaiotzez. “Sehaska ere uraren mugimenduarekin mugitzen zen gure etxean, badira horri jarritako bertsoak!”.

Errotak martxan mantentzeko zailtasunak Letek eta Iriondok errotak negarrez aditu zituzten.

Errotariek ere bai. Traba eta zailtasun asko omen daude lege administratiboen aldetik errotak martxan mantentzeko.

“Uraren kontzesioekin arazo handiak daude”, diote biek. “Eta urik ez badago, errotarik ez dago”, gehitu du Astiasuinzarrak.

Errotaren mekanismoak, presak eta kanalak osatzen dute errota, osotasunak. “Osotasun hori mantentzeko zailtasun handiak daude”, kontatu du Alex Rotetak. “Eta zailtasun administratiboek azkeneko puntilla ematen dute. Oiartzun berezia da bi errota dituelako martxan, baina oso hauskorra da egoera: epe motzean batere gabe geratu gaitezke”. 2015ean Yurrita errota, Euskal Kultura Ondarearen Zerrenda Nagusian sartu zela monumentu izendapenarekin eta une hartan familiakoek elkarte bat osatu zuten errotaren garrantzia babesteko asmoz.

Yurrita errota etxe berria eraiki aurretik.

oiartzungoudalainformatzen

erreportajea

Mari Carmen Nazabal Yurritako errotaria.

Transmisioa da beste arazoetako bat. Alex Rotetak dio errotaren mekanismoa “ez dela zaila, baina lan handia dauka; batez ere mantentzeak”. Berak, aitarekin eta osaba Jesus Marirekin ikasi du funtzionamendua. Inaxiok ere baditu bi alaba, baina haiek ez dutela errotaren funtzionamendua ezagutzen aitortu du.

Behin errota gelditzen bada, ez da erraza berriz martxan jartzea, piezak zaharkitzen eta hondatzen hasten direlako.

Hala ere, Arraskue errota gelditu zen urte batzuz, eta berriz jarri zuen martxan Inaxiok: “Konpondu nuen eta antepara berritu nuen”.

Ondarearen Mahaia, errotak balioan jartzen Oiartzungo Udalak Ondarearen Mahaia antolatu du, herriko ondarea balorean jartzeko. Ondarearen inguruko oiartzuar aritu eta adituak elkartu ditu mahai beraren bueltan. Rotetatarrak dira horietako batzuk: “Gure asmoa errotaren balioa erakustea da. Garai batean beharrak mugitzen zituen errotarriak. Gaur egun, kultura dute indar eragile”.

Oraindik egiten dute irina bi errotetan. Inaxiok Arraskue errotan irina egiten du oiloentzako eta lagunei ere ehotzen dizkie artoa-eta. Yurrita errotan, saldu ere egiten dute: taloetarako eta. “Badaude errotako irina nahiago duten kapritxoso batzuk oraindik, baina konta ahala dira”, diote Inaxiok eta Mari Carmenek.

“Denbora asko behar da errota mantentzeko eta sozializazio ekintzak antolatzeko. Errotara bisitak antolatu ditugunean, interes handia erakutsi du bertaratu denak eta mantendu behar denaren mezua azaldu. Honek indar handia ematen digu aurrerantzean ere antzeko ekimenak antolatzeko”.

Errotak martxan ezagutu duten belaunaldiek, 36ko gerraostekoak, “izugarrizko poza” hartzen dutela dio Alexek.

Hurrengo belaunaldientzako errota martxan mantentzeko “arrazoi bat edo zentzua” topatu behar dela adierazi du Alex Rotetak, “eta hori ere ez da erraza bestelako lehentasunak dituen gizarte batean”.

Egoera erraza ez izanagatik, “udaletxetik azkenaldian laguntza jaso dugu, eta hori eskertzekoa da”, gehitu du Yurrita errotako semeak.

Ondarearen Mahaiak bi errotetara bisitak eta hitzaldiak antolatu zituen pasa den urrian. Horrez gain, Juansendo errota izandakoaren errotarria jarri dute bidegorri ondoan, Yurritaren atzealdean, Ugaldetxoko errota aktibo honi buruzko panel informatiboarekin batera.

Ahal den neurrian errota xaharrek aleak xehetzen jarraitu dezaten…

Arraskue errotako antepara

www.oiartzun.eus

31

oiartzungoudalainformatzen

iruditan

32

Oroimenaren Astea

Iturriozko festak

Pasaka Txapelketako finala

Harri Beltzaren kontzertua (KUP)

Xanistebanetako kultur ekitaldia

Xanistebanak

www.oiartzun.eus

Karrikako festak

Gurutzeko festak

Bide Berdeen Eguna

Ugaldetxoko festak

oiartzungoudalainformatzen

iruditan

Azkue memoriala

21 Aulki

Haurtzaro Ikastolako ikasleak Kilometroetako Erronkako irabazle

Garagardo Azoka

Urkabeko Igoera

Elizalde Herri Eskolako bertso bazkaria

Procès-aren sententziaren kontra, Aiako Argia

Gipuzkoako Jubilatuen Eguna

10301 Elkartasun Keinu: Oiartzungo laguntzaren berri-ematea

Alain Isasa eta Emma Garmendia Munduko Kenpo Kai txapeldunei harrera www.oiartzun.eus

33

oiartzungoudalainformatzen

iruditan

34

PoZa festa

Osasun Pastorala eta Haurtzaro Ikastolari aitortza Matia Fundazioak

Gau Beltza

Pikoketan 1936an eraildako errepublikazaleei omenaldia

Oiartzuarrock

Euskalgintzari buruzko hausnarketa

www.oiartzun.eus

Gazte Izanak-en Bazkideen Eguna

Musika festa

Gararen aldeko truk txapelketa

Haziak Eguna

oiartzungoudalainformatzen

iruditan

Elkartasun ekintza Kolonbiako nasa herriarekin

Gipuzkoako Bertso Txapelketako finalaurrekoa

Hitzen Lihoa (Arg.: Mendi Urruzuno)

Az25 elkarretaratzea

“Nik, Oiartzunen� kanpaina

Hiesaren kontrako Nazioarteko Eguna

Euskararen festa

San Nikolas

Neguko futbito Txapelketa

Kartzelatik askatasunera www.oiartzun.eus

35

Urtarrila DATA

ORDUA

1

08:00 09:00

EKINTZA Aiako Harrira irteera

LEKUA

ANTOLATZAILEA

Donetebe plazan/Elurretxen

Girizia Mendi Taldea

1-4-5-611-12-17- 18:00-21:30 19-25-26

Dantzaldia

Pagoa aretoan

Pagoa Kafe Antzokia

2

11:00-13:00 16:30-19:00

Puzgarriak

Elorsoro kiroldegian

Abaraxka eta Udala

3

17:00

Sukaldaritza begetariano tailerra

Abaraxka ludotekan

Abaraxka eta Udala

4

17:00

Herri danborrada

Sonunenea (Ergoien)

Abaraxka, Udala eta Soinuenea

5

17:00

Elkartasun bertso saioa

Elorsoro kiroldegian

Etxerat

10

19:00-01:00

Patxi eta konpainia: ikastaroa eta dantzaldia

Pagoa aretoan

Pagoa Kafe Antzokia

11

18:30-21:00

Baltseoan: Ikastaroa eta dantzaldia

Pagoa aretoan

Pagoa Kafe Antzokia

Eskola Kirola

Kirol instalazioetan

Udala

Eskola Pilota

Elizalde eta Haurtzaroko pilotalekuetan

Udala

“Ortentsia izan nahi dut” (Abarka)

Udaletxeko areto nagusian

Oiartzungo Antzerkizale Elkartea

“Itsaspeko bihotzak” areto literarioa

Udaletxeko areto nagusian

Udala

Indarkeria matxistaren diagnostikoaren aurkezpena

Udaletxeko areto nagusian

Udala

Pagoa aretoan

Pagoa Kafe Antzokia

Manuel Lekuona bibliotekan

Oiartzungo euskaltzaleak

Haurtzaro Ikastolatik

Haurtzaro Mendi Taldea

11-18-25 09:00-13:00 11-25

16:00-18:00

12

19:00

13-17

09:00-20:00

16

18:00

17

21:30-00:00

Erromeria: Agurtzane eta Ion Elustondo

18

10:00-12:00

Nolako euskalgintza nahi duzu herrian?

18-19

-

21

20:00

Irakurketa taldea:“Amek ez dute” (Katixa Agirre)

Manuel Lekuona bibliotekan

Udala

22

19:00

“La depresión y su recuperacion. Una mirada sociocultural y feminista del malestar” (Maria Zapata)

Udaletxeko areto nagusian

Udala

23

16:45

Akordeoi kontzertua

Haurtzaro Ikastolako HH eremuan

Ibargain Musika Eskola eta Haurtzaro Ikastola

24

20:15

Urteko argazki-proiekzioa

Udaletxeko areto nagusian

Girizia Mendi Taldea

26

07:30

Usurbil-Aduna

Haurtzaro Ikastolatik

Girizia Mendi Taldea

26

17:00

Pirritx, Porrotx eta Marimotots: “Bizidantza”

Elorsoro kiroldegian

Ugaldetxo Kultur Taldea

30

17:00

Atsolorra prestaketa

Udaletxeko areto nagusian

Udala

30

19:00

Dokumentala: “Zauria(k). Eromena. Gorputza. Feminismoa”

Udaletxeko areto nagusian

Udala eta Arraztalo

31

19:30

Piano eta ganbara kontzertua

Udaletxeko areto nagusian

Ibargain Musika Eskola

31

21:00-01:00

Pagoa aretoan

Pagoa Kafe Antzokia

Eskiatzera irteera (Somport)

Tango dantzaldia

deialdiak Zuen deialdiak zabaltzeko, bidali proposamenak hilaren 20a baino lehen, komunikazio@oiartzun.org helbidera.