Oiartzungo
91. zenbakia
2020ko apirila
www.oiartzun.eus
udalainformatzen
Ilustrazioa: Udane Ansa
Hezkidetza, berdintasunean hezteko tresna 26 2 Sarrera | 3 Agurra | 4 Udal Albisteak | 20 Iritzia | 22 Auzoak | 24 Herriko berri | 28 Erreportajea | 32 Iruditan | 36 Gotti Betti
oiartzungoudalainformatzen
telefono interesgarriak Udal telefono zenbakiak
Zerbitzuak
Informazioa 943 49 01 42 Alkatetza 943 49 18 62 Gizarte Ongizatea 943 49 05 52 Hirigintza eta Atez ateko bulegoa 943 49 03 77 Kultura 943 49 10 34 Manuel Lekuona Biblioteka 943 49 38 64 Udaltzaingoa 943 49 33 11 Elorsoro Udal Kiroldegia 943 49 25 52 Udal Igerileku irekia 943 49 37 45 Arritxulo Udal Mendi-Aterpea 943 58 00 10
Osasun zentroa 943 00 65 04 DYA 943 46 46 22 Jubilatuen elkartea 943 49 00 02 Zaharren egoitza 943 26 10 80 Taxiak 943 49 14 74 Herribus - Iparbus 943 49 18 01 Posta 943 49 35 74 Epaitegia 943 49 09 13 Nekazal bulegoak 943 49 03 47 / 943 49 06 69 Oarsoaldea eskualdearen garapenerako agentzia 943 49 41 29 Behemendi 943 49 02 19
Turismoa Hezkuntza Turismo bulegoa 943 49 45 21 Herri Musikaren Txokoa 943 49 35 78 Luberri Ikasgune Geologikoa 943 26 25 93 Komunikabideak Oiartzun irratia 943 49 37 11 Oarsoaldeko Hitza 943 34 03 30
Haurtzaro ikastola 943 49 22 12 Elizalde Herri Eskola 943 49 01 93 Elizalde Institutua 943 49 10 17 Urmendi Haur Eskola 943 26 00 86 AEK Intxixu euskaltegia 943 49 39 57 Helduen Heziketa Iraunkorra (Altzibar) 943 49 00 48
Harremanetarako, ekimenen berri emateko, proposamenak egiteko… hau da Oiartzungo udal aldizkariaren helbide elektronikoa: komunikazio@oiartzun.eus
ohar garrantzitsua Udal aldizkaria euskara hutsean kaleratuko da. Oiartzungo Udalak urte asko daramatza euskara normalizatzearen aldeko lana eginez. Aldizkari hau, horregatik, euskara hutsean kaleratzen da. Nolanahi ere, nahi duenak ale bakoitzaren eduki nagusien laburpena jasoko du gaztelaniaz. Horretarako, ordea, eskaera egin beharko du udaletxeko informazio gunean, 943 49 01 42 telefono zenbakira deituz edo komunikazio@oiartzun.eus helbide elektronikora mezu bat bidaliz. Eskaera egitean, nork bere datuak eman beharko ditu, aldizkaria jaso ahal izateko.
NOTA IMPORTANTE La revista se publicará íntegramente en euskera. El ayuntamiento de Oiartzun lleva muchos años comprometido con la normalización del euskera. Esta misma revista, por eso, se publica únicamente en euskera. No obstante, todo aquel que este interesado tendrá la posibilidad de recibir un resumen de los contenidos más importantes de cada número. Para ello, deberá ponerse en contacto con nosotros, acercándose a la oficina de información, llamando al número de teléfono 943490142 o enviando un correo electrónico a la dirección komunikazio@oiartzun.eus. Al realizar la solicitud, el interesado deberá facilitar sus datos, para poder recibir la revista. Argitaratzailea: Oiartzungo Udala Diseinua eta maketazioa: Dixidu Diseinu Grafikoa Inprimaketa: Antza Komunikazio Grafikoa Lege Gordailua: Donostia-1216/91
2
www.oiartzun.eus
oiartzungoudalainformatzen
agurra
Olga Leibar Mendarte Feminismo zinegotzia Hezkidetza hitza berria da gehienontzat. Laburbilduz, rol eta estereotipo sexistarik gabeko heziketa da. Izan ere inkontzienteki bada ere, behin eta berriz egiten dugu neska eta mutilen arteko bereizketa: kolore arrosa eta urdina, baloia eta panpina, zaintza eta indarra‌ zerrenda luze baten adibideak besterik ez dira. Aldiz, norbanakoari entzutea, pertsonak aukera berdintasunean eta osotasunean heztea eta bakoitzari bizitzan aurrera-egiteko tresnak ematea da hezkidetzaren helburua.
Udalaren nahia argia da: Oiartzunen hezkidetza egitasmoak martxan jartzea. Eragile guztiek gaia lantzea, instituzioek hezkidetza planak burutzea eta hezkuntza eremu ezberdinetan praktikara eramatea. Hezkidetza proiektuetan, curriculumean eta ikas-materialean txertatu daiteke eta erabakiorra izango da eguneroko jarduna, espazioak, dinamikak... antolatzeko garaian.
Etorkizuneko gizartean berdintasuna bermatu nahi bada, gaurdanik lan egitea oso garrantzitsua da. Horregatik, instituzioetan landu beharreko gaia da eta herrian sustatu beharrekoa ere bai, heziketa eredu aberats eta berdinzaleago bat izan dezagun.
Egungo gizarteak dituen erronkei erantzun nahi badiegu, ezinbestekoa da Hezkuntzan ikuspegi berriak txertatzea. Haurtzaroan ikasitako guztiak erro sakona uzten du gugan eta etorkizunerako oinarri bihurtzen da. Horregatik da garrantzitsua herritarrek, hezkuntza-ibilbide osoan zehar eta jardun pedagogiko guztietan kalitatezko heziketa izatea.
Denok aukera berdinak izan ditzagun, bizitza duin eta osoago baten alde apustu egitea da Hezkidetzan sakontzea, txikitxikitatik hasita. Jendarte osoari dagokio: etxeari, kaleari, eskolari... harremantzeko eta izateko ditugun ohiturez kontzientzia hartzea eta zergatik ez, astintzea, estereotipoek gehiago estutu ez gaitzaten.
Urtebete eta gehixeago darama Feminismo sailak martxan eta indartzen joan dadin nahi dugu. Herriko eragileek gogo handia dute eta Udalak ere bai berdintasun gaietan aurrera egiteko. Tresnak partekatu eta elkarrekin lan egiteko prest gaude. Erronka handia izanagatik ere indarrez eta gogotsu gaude.
www.oiartzun.eus
3
oiartzungoudalainformatzen
udal albisteak Hezkidetza, irizpide sexistarik gabeko hezkuntza Urmendi Haur Eskolako langile guztiek formakuntza jaso dute Feminismo sailak antolatuta Hezkidetza: Pertsona bere banakotasun eta berezitasunaren arabera, irizpide sexistei jarraiki gizon eta emakumeei egokitutako rol, balio eta jarrera kontuan hartu gabe heztea da. Hezkuntza sexuka banatua zen garaiak ez daude hain urrun. Gaur egun, gela berean neskamutilak nahasita egonagatik, nahi gabe ere edukiak desberdin ematen zaizkie batzuei eta besteei, “uste dugulako gaitasun desberdinak daudela sexuaren arabera. Ikastetxearen antolaketak, espazioak, material didaktikoak, curriculum ezkutuak… ondorioak dituzte: hazkuntza prozesuan baldintzatuko gaituzte, lanbide aukeraketan, bizi aukeretan, autoestiman…”. “Gizarte honek balorea ematen dio maskulinitatearen esparruei eta ekintzei. Eremu feminizatuak eta gizarteari egiten dion ekarpena gutxietsia da, ezkutatua. Horregatik ez ditugu ezagutzen emakume aitzindariak”, dio Oiartzungo Udaleko Feminismo teknikariak. Urmendi Haur Eskolan, formakuntza Urmendi 0-3 hezkuntza zikloko haur eskolan hezkidetzako formakuntza egin dute ikasturte honetan. Ibintza Iragorri zuzendariak eta Iraia Etxebeste laguntzaile pedagogikoak “premia eta interesa” zegoela aipatu dute, hezkuntza aldizkari espezializatuetan eredu batzuen berri izan ondoren. Udal Haur Eskola Partzuergoaren Zuzendaritza Batzordean (udal ordezkariek, Urmendiko zuzendaritzak eta Haurtzaro Ikastolak parte hartzen dute) ere atera zen gaia. Hori ikusirik, Udaleko Feminismo teknikariarekin harremanetan jarri zen Urmendiko zuzendaritza, eta formakuntza egiteko aukera eskaini zitzaien. Langile guztiek parte hartu dute saioetan, baita sukaldariek ere: “Gure egonerokotasunean oso presente daude. Errazagoa izango da denak berdinetik abiatzen bagara“, dio Iragorrik. Ikasitakoa liseritu eta lehentasunak jartzea Urmendi Haur Eskolak formakuntza honi lehentasuna ematea erabaki zuen. Eider Goiburu hezitzailearekin egin dituzten saioak “oso dinamikoak” izan direla azaldu du Etxebestek, “saiatu da gure kezkak erantzuten, baina asko gugandik atera da: nola bizitzen duen bakoitzak, nola ulertzen dituen terminoak...“. Azkeneko bi saioetan Haur Hezkuntzarekin lotuagoko gaiak jorratu zituzten, Urmendiko eguneroko lanerako tresnak izateko. “Planteamendua maila orokor batean lantzea ezinbestekoa da gu izango baikara egokienak gure lanera egokitzeko“, uste du Iragorrik. Urmendiko lankideak “asko inplikatu“ direla aipatu dute Iragorrik eta Etxebestek. Ikastaroan jasotakoa liseritu ondoren, lehentasunak jarri eta gauzak aldatzen hasteko garaia izango da Urmendi Haur Eskolan. Gaika lan-protokoloak lantzen dituzte klaustroan, “ahalik eta modu bateratuenean lan egiteko“ eta hezkidetzarekin ere lan-protokolo bat sortuko dute.
4
www.oiartzun.eus
Ilustrazioa: Udane Ansa
oiartzungoudalainformatzen
udal albisteak “Bide luzea dugu aurretik, baina ulertu dugu nora joan behar dugun eta zergatik“, dio Iragorrik, “Abiera ezin hobea izan da“, gehitu du Etxebestek. Aldaketa hasi da Formakuntza saioek dagoeneko Urmendin eragina izan dutela diote: “Zenbait gauza beste modu batera ikusten ditugu orain, nabaritzen hasi da“. Adibidez, formakuntza saioen ondoren, familia-eredu ezberdinen irudiak sortu dituzte gela guztietarako (Udane Ansa gurasoak egin ditu marrazkiak). Haur Hezkuntza oso sektore feminizatua da. Baita Urmendi Haur Eskola bera ere, gizartearen ispilu den heinean. “Ondorioak baditu horrek. Adibidez, nor etortzen da guraso bileretara? Ehuneko handian, emakumeak. Baina gizonezko batek deitzen duenean bilera, gizon gehiago etortzen dira. Kasualitatea al da?”. Ikastaroaren balorazioa “%100 positiboa“ dela diote Urmendiko zuzendaritzako kideek. Gurasoren bat edo beste ere hurbildu omen zaie “gaiari heldu diogulako eskertza adieraztera“. Ikastaroak, mugarri Udalak hezkidetzako formakuntzak eskaini dizkien eragileek ikastaroen inguruan egin duten balorazioa oso ona izan da, “mugarri izan dira. Ikastaro bibentzialak dira; ikusten duzu beharra eta lanerako ildoak irekitzen dira eta motibazioa handitzen da”, dio Udaleko Feminismo teknikariak. Udalak jaso dituen balorazioak “hunkigarriak” izan dira: “Benetan eskertuaz formakuntza saioak eskaintzea”. Udalak ere, bere aldetik, herriko hezkuntzako profesionalen jarrera eskertu nahi du: “Guk antolatu ditugu ikastaroak, baina beraiek denbora eskaini diote, lanaldian tokia egin; aitortu beharreko ahalegina da“. Udalak, akonpainamendu lana Hezkidetza, beraz, lanerako metodologia bat da. “Lanerako moldeen berrikuspena behar da jarrera matxistak eraldatzeko. Prozesu bat da, lanketa handia eskatzen duena. Landu behar dira gaiak erakunde mailan eta maila pertsonalean ere bai”, onartzen du Feminismo teknikariak. Hezkidetzak hausnarketa egitea, erronkak identifikatzea eta horiek lantzen joatea eskatzen du: “Dena hankaz gora jartzea”. Berdintasuna udal eskumena da. Hezkuntza komunitateaz hitz egiten dugunean herrigintzaz ere ari gara, eta ikastetxeak herriko bizitzako parte garrantzitsua dira. Udalarentzat, “herritarrak balioetan heztea lehentasunezkoa da, prebentzioan eragiteko ezinbestekoa baita”. Udaleko Feminismo sailak ahalik eta herriko eragile gehienengana heltzea du helburu, “herriko eragileak ahaldundu eta beraien jarduna errazten laguntzeko prest gaude”, dio teknikariak. “Udalak motor eta akonpainamendu lana egiten du. Ikastetxe bakoitza momentu ezberdinean dago gaiarekiko eta aukerak ere desberdinak dira”, azaldu digu. Berdintasun Plana lantzen ari da Udala momentu honetan eta han zehaztuko dira Udalaren jardunaren eta baliabideen barruko estrategiak aurrerantzean zein izango diren.
www.oiartzun.eus
5
oiartzungoudalainformatzen
udal albisteak
Urmendi Haur Eskolako langileak hezkidetza saioan.
Abaraxka ludoteka Hezkuntza ez-formala ere garrantzitsua da, izan ere, aisialdia ere hezitzailea da. Hain zuzen ere, hezkidetzako lehenengo ikastaroa duela bi urte Abaraxka ludotekak antolatzen dituen udaleku irekietako begiraleekin antolatu zuen Udalak. Nekane Martiarena ludotekako arduradunak azaldu digunez, Abaraxka ludotekan hasieratik “oso argi“ izan dute “feminismoaren balore hezitzaileekin“ lan egin behar dutela. Euren kezka propiotik abiatuta, aurretik ere saio batzuk egin izan zituzten Antiju Morik herriko talde feministarekin elkarlanean. Udalean Feminismo saila sortu zenetik, lanerako eta gaia lantzeko “erraztasuna“ onartzen du Martiarenak. “Jendea geroz eta kontzientziatuagoa dago feminismoarekin, baina oraindik motxila oso zamatuta daukagu. Automatikoki jotzen dugu joera batzuetara oraindik“. Udaleku irekietako begiraleen tailerra, Abaraxka ludotekan.
Haurtzaro Ikastola Haurtzaro Ikastolan ere hezkidetzako formakuntza saioak jaso dituzte Udalaren bidez zuzendaritza taldeak, Orientazio departamenduak eta Hezkidetza Taldeko irakasleek. Ikastolan gaiarekiko interesa bazegoela ikusita, Udaleko Feminismo teknikariak lehenengoa diagnostikoa eta formakuntza egitea gomendatu zien. Orain, ikastolako langile guztiak hasi dira formakuntza jasotzen. “Oso garrantzitsua da langile guztiok abiapuntu berdina izatea. Gauzak egitearen zergatia ez bada ulertzen, ez dugu lortuko ezer aldatzea“. Hezkidetzako formakuntza “oso positiboa“ izan dela dio
6
www.oiartzun.eus
Aritz Gonzalez zuzendariak, “batetik, gogorra da, ispilu aurrean jarri behar duzulako eta konturatzen zarelako zure egunerokoan zenbat gauza egiten dituzun ez direnak batere hezkidetzaileak eta ze lan daukagun egiteko“. “Kezkak ditugunean jo dugu Udaleko Feminismo sailera eta beti laguntzeko prestutasuna izan dute. Ikastaroa egiteko aukera eskaini zigun eta oso erabakiorra izan da guretzat“. Aurrera begira, ikasle eta gurasoekin ere lanketa egin beharko dutela argi du Gonzalezek. “Prozesu hau denen artean egin behar dugu. Familietara iritsi behar dugu, bestela, erabakiak ez dira ulertuko, eta hori oso arriskutsua da“.
oiartzungoudalainformatzen
udal albisteak
Oiartzun izan al liteke burujabe elikaduran? Udalak herriko lurrek baratzagintzarako, frutagintzarako eta abeltzaintzarako duten egokitasuna aztertu du Ze aukera du Oiartzunek elikadura aldetik burujabe izateko? galdera horri erantzun nahian, lehen sektoreko ekoizpenerako (baratzagintza, frutagintza eta abeltzaintza) herriko lurrek duten egokitasuna aztertu du Udalak. Gaindegia eta Gislan kooperatibek egin dute ikerketa, Bizkaiko zenbait herritan erabilitako metodologia berarekin. Gipuzkoan, lehenengo herria izan da halako zerbait egiten Oiartzun. Eneritz Arbelaitz Ingurumen eta Landa Eremuko zinegotziak azaldu duenez “lehen sektorea indartzeko Lurbizi egitasmoa martxan jarrita dugu eta lur batzuk lehenengo sektorera bideratzea lortu dugu, baina ez genekien zehazki Oiartzunen zein lur ditugun lehen sektorera bideratu daitezkeenak”. “Azterketa honekin ez dugu lehen sektorearen egoera soluzionatuko, baina pistak ematen dizkigu elikadura burujabetzaren inguruan norabidea markatzeko: adibidez, baratzagintzarako egokiak diren lurrak lehen sektorera bideratzeko indarra egin beharko dugu; orain arte basoeremua asko zaindu dugu eta egokia izan da eta orain lehen sektoreko lurrak zaindu beharko ditugu; Lurbizi gehiago garatu proiektu zehatzekin…”. Lanerako tresna bat izango da azterketa hau Udalarentzat (eta herritarrentzako ere bai, eskura baitute Interneten: labur.eus/ oiartzun_lur).
eta osasungarria denari, bertako elikagaiei, balioa eman behar zaio”, gehitu du Arbelaitz Ingurumen eta Landa Eremu zinegotziak. Elikagaien eskaria Oiartzungo biztanleria hazi da azkeneko urteetan. Hori dela eta, kontsumitzen den elikagaien kantitatea ere handitu da. 6.500 tona jaten dugu. Nabarmenago hazi dena elikaduran egiten den gastua da: 18 milioi € (2018an). “Bertako produktuei arreta handiagoa jartzearen adierazgarri” da. Diru-iturri interesgarria izan daiteke elikaduraren sektorea.
Elikaduraren kate-luzean eragin nahian Elikaduraren katea luzea da, sortzen denetik jaten den bitarte eta elementu askok parte hartzen dute. Arbelaitzek dionez, “ekoizleak behar ditugu; formakuntza Lanbide Heziketa eta ikastetxeetatik; banaketa-sistema ahalik eta zuzenena izateko bitartekoak; eta herritarren sentsibilizazioa”. Azaldu duenez, “Udalak ezin du dena bere gain hartu, baina eragin dezake”. Herri mailako konpromiso eta ikuspegiarekin landu behar da gai hau, arlo ezberdinetako eragileekin elkarlanean. “Kontsumitzen dugunaren inguruan geroz eta kontzientzia gehiago dago, baina oraindik asko dago egiteko. Ongi ekoitzita
Elikagaietan egindako gastua Oiartzunen, €tan
www.oiartzun.eus
7
oiartzungoudalainformatzen
udal albisteak Lehen sektorea datutan Lehen sektorearen Oiartzungo irudia ingurukoaren antzekoa da. Oso ttikia da herriko ekonomian duen pisua (%1a ere ez) eta langileen kopurua ere beheiti doa (momentu honetan, 63 profesional daude). Gainera, dauden ustiategiak ttikiak dira: langile gutxikoak eta horregatik, gaitasuna ere mugatua dute.
Lurraren erabilera Oiartzunen basoak lur-eremu handia hartzen du: 3.311 hektarea ditugu. Aiako Harria Parke Naturalaren barruan dago eremu handi bat eta horrek aktibitate batzuk mugatzen ditu, eta beste batzuk baimendu. Lurraren artifizializazioa handitu da 1997tik. 300 hektarea pasatxo daude artifizialduak gure herrian.
8
www.oiartzun.eus
Elikagaien ekoizpenerako lurren egokitasuna Lurrek baratzagintza, frutagintza eta abeltzaintzarako duten egokitasuna aztertzea izan da ikerketa honen helburu nagusia. Lurren %6 da baratzagintzarako egokia edo oso egokia; frutagintzarako lur egoki edo oso egokiak dira %20,7 eta abeltzaintzarako, berriz, %89,3.
oiartzungoudalainformatzen
udal albisteak Aukerak eta mehatxuak AUKERAK: • Elikagaietan egiten den gastua goiti doa. Hornikuntzarako gaitasuna eta lurren potentzialtasuna Kalkuluen arabera, auto-hornitu ahal izateko 77,7 hektarea beharko lituzke Oiartzunek baratzagintzarako; 87 frutagintzarako eta 271,3 abeltzaintzarako. Lur egokiak dira baratzagintzarako 405,9 hektarea; frutagintzarako 889,9 eta abeltzaintzarako 1.326,4 hektarea. Datu gisa: gaur egun, erabili daitekeen lurraren %2 baino ez da erabiltzen baratzagintza eta frutagintzarako.
• Errenta eta formakuntza maila altuko herria da Oiartzun. Bertako produktuen aldeko joera nabarmenagoa da halakoetan. • Dagoeneko martxan dauden proiektuen arrakasta: Lurbizi; Elika; Labore Oarso… • Behemendirekin elkarlana. • Industriak ez du orain arte izan duen bilakaera izango etorkizunean. • Turismoan baino lanpostu gehiago sortzeko aukera lehen sektorean. • Kontsumoarekin loturak egiteko aukera: jantoki kolektiboak (lau ikastetxe, zaharren egoitza, enpresa handiak...). • Kokapen estrategikoa. • Inguruan herri handiak, haiek ere hornitzeko. • Larrialdi klimatikoaren aurrean, lurraren artifizializazioari mugak jartzea eta elikadurara bideratzea estrategia ona da. MEHATXUAK: • Baratzagintzarako lurrik onenak beste erabilera batzuetara bideratzeko presioak (immobiliarioak, komertzialak…). • Lehen sektoreko langileen adin handia (hiru laurdenak 55 urtez goitikoak dira). • Errelebo falta lehen sektoreko langileetan. • Merkatuaren funtzionamendua.
www.oiartzun.eus
9
oiartzungoudalainformatzen
udal albisteak
COVID-19ak eragin duen larrialdi egoerarako aholkuak eta gomendioak Udalak egoerari lasaitasunez eta arduraz erantzuteko eskatzen die herritarrei COVID-19 (koronabirus gisa ezagunagoa) gaixotasuna pandemia bihurtu da. Kutsatze-kopurua handitzea saihesteko, larrialdi egoeran gaude. Eusko Jaurlaritzak eta Espainiako Gobernuak martxoaren erdialdean, gutxienez bi asterako etxeratzea agindu zuten. Agindu horien aurretik, Udala bere kabuz egoera larriari erantzuteko zenbait neurri hartzen hasia zen. Hala ere, egoera lasaitasunez hartzeko deia egin nahi du Udalak. Era berean, arduraz jokatzeko garaia dela gogora ekarri nahi dugu: ardura pertsonal eta kolektiboak betetzeak, pertsona guztien zaintza eta osasuna bermatzeko modu bakarra izango da.
UDALAK HARTUTAKO NEURRIAK*:
Ez dakigu egoera bere onera noiz itzuliko den eta zenbat luzatuko diren era bateko edo besteko salbuespen neurriak, beraz, bitartean, aholku eta gomendio batzuk jakinarazi nahi ditu Udalak.
- Udal zerbitzu guztiak bertan behera geratu dira: kirol instalazioak, Abaraxka ludoteka, Urmendi Haur Eskola, Manuel Lekuona biblioteka, jolas-parkeak, elkarteak…
- Udaleko Krisi Mahaia eta protokoloa martxan daude. - Hirugarren adinarekin lotutako zerbitzu guztiak itxita daude. - Oinarrizko gizarte beharrak bermatuko dira.
- Xorrola garraio publikoa eta taxibusa badabiltza, murrizketekin. Xorrola orduan behin (10’) eta taxibusa, derrigorrezko irteeretarako (aldez aurretik deituta: 943 49 14 74). - Udaletxea fisikoki itxita dago. Tramiteak bertan behera geratu dira (diru-laguntza eskaerak, alegazio epea, baimenak eskatzeko epea, helegiteak jartzekoa…). - Ekitaldi publikoak eta eremu publikoan direnak bertan behera geratu daitezke. Beste erakundeen erabakiz, itxita daude hezkuntza zentroak; oinarrizko zerbitzuak ez diren komertzioak (janaridenda, gasolindegi, estanko, kioskoak irekita); Talaiako garbigunea; Osakidetzan errutinazko hitzorduak… *Egoera hau eta neurriak egunetik eguneratu aldatu daitezke
10
www.oiartzun.eus
oiartzungoudalainformatzen
udal albisteak
AHOLKUAK:
GOMENDIOAK
- Iturri ofizialetatik heltzen den informazioari bakarrik egin kasu.
Zer egin dezakegu etxean gauden bitartean? Hona hemen ideia batzuk:
- Kasu egin udaletxetik, udaltzaingoitik eta Osakidetzatik heltzen diren gomendio eta arauei.
- Oiartzun hobeto ezagutzeko:
- Garbitasuna mantendu: eskuak maiz garbitu eta eztula egiterakoan, ahoa tapatu.
1) www.oiartzun.eus-eko Kultura saileko Argitalpenak atalean Mugarri liburuak daude herritarren eskura.
- Pertsonen artean metro eta erdiko distantzia mantendu.
2) Oiartzungo Udala-ren youtube kanalean ere badaude zenbait bideo ikusgai. Tartean Oiartzun atzotik, Oiartzun mugaz muga, Arbasoen sua eta Intxixu ihauteri.
- Zaintzaz kezkatu: batez ere, etxean bakarrik bizi diren adinekoekin harremana mantendu, telefonoz deituta.
3) Oiartzungo argazki zaharren artxiboa ere eskura dago www. oiartzun.eus-en. - Jarraitu @oiartzunaurrea Twitterren, Facebooken eta Instagramen. Herritarrek elkar zaintzeko osatutako sarea da. Laguntza eskatu edota laguntza eskaintzeko balio du. Era berean, norbere burua eta ingurukoak zaintzeko gomendio interesgarriak egiten dituzte. - Biyurrienea Oiartzun-ek, sare sozialen bidez denborapasak eta challenge-ak proposatzen ditu. Neurri hauek indarrean egongo dira kontrako mezua jakinarazten den arte. Pixkanaka, normaltasuna berreskuratuko dugu.
DU!
ta ELKAR ZAIN
UN e ANIMO OIARTZ
www.oiartzun.eus
11
oiartzungoudalainformatzen
udal albisteak
‘Itsaspeko bihotzak’ areto literarioa Manuel Lekuona bibliotekak haurren artean irakurzaletasuna eta literaturaren bidez genero berdintasuna lantzeko, Galtzagorri elkartearen Itsaspeko bihotzak areto literarioa ekarri du Oiartzunera. Astebetez, Haurtzaro Ikastolako eta Elizalde Herri Eskolako ikasleek saio gidatuak egin zituzten. Arratsaldeetan, familientzako irekia egon zen.
Organoa ikertzeko beka Denis Lacorrek jaso du San Esteban elizako Cavaillé-Cohl organoa ikertzeko beka eman du Udalak. Denis Lacorre organogile eta zaharberritzaileak sei hilabeteko epea izango du lana egiteko. 3.950 € bideratu ditu Udalak ikerketa lan honetara.
Kirol Astearen balorazioa, positiboa Kirol Astearen balorazio positiboa egin du Udalak. 550 lagunek baino gehiago parte hartu zuten Kirol Astean antolatutako ekintzetan. Adin eta kirol aniztasuna errespetatzea izan da egitarauaren helburua. Eguraldi txarrak kanpoko ekintzak baldintzatu bazituen ere, barruan egindakoak arrakastatsuak izan ziren.
12
www.oiartzun.eus
oiartzungoudalainformatzen
udal albisteak
Mendiburu 14ko udal eraikinaren lanak hasi dira Mendiburu 14ko erabilera anitzeko udal eraikinaren lanak hasi dira. Urtarrilean hasi ziren lanak, eta lehenengo, bertan dagoen eraikina eraisteko lanak egingo dira. Lanen ondorioz, Yon OĂąatibia eta Mendiburu kaleen arteko lotura itxi da, baita Landetxe eta Mendiburu kalearen artekoa. Bi pasabide horiek itxita egongo dira lanek irauten duten bitartean.
15 lagun hasi dira AISA ikastaroan AISA ikastaroa martxan jarri da berriz ere Oiartzunen, gurera etorriberri direnek euskarara eta euskal kulturara oinarrizko hurbilpena egin dezaten. Jatorri ezberdineko 15 lagun hasi dira eskolak hartzen. Eskerrik asko!
Edari energetikoen ondorioen sentsibilizazio kanpaina Gaztetxoekin aritzen diren eragileek Gizarte-Ongizate sailetik bideratzen den Adin Txikiko Mahaian kezka agertuta, Udalak eta eragileek edari energetikoen kontsumoaren inguruko lanketa egin dute Kuadrillategin, Haurtzaro Ikastolan eta Elizalde Institutuan edari hauek osasunean duten eragin kaltegarriaren inguruko sentsibilizazioa aurrera eramateko.
www.oiartzun.eus
13
oiartzungoudalainformatzen
udal albisteak Indarkeria matxistaren eragina Oiartzunen aztertu da Indarkeria matxistak Oiartzunen duen eraginari buruzko diagnostikoa landu du Udalak eta lana aurkeztu die zinegotziei, diagnostikoan parte hartu duten erakundeei (Osakidetza; Ertzaintza; Udaleko Gizarte-Ongizate saila eta udaltzaingoa; herriko lau ikastetxeak‌) eta herritarrei. Aurrera begira, indarkeria matxistaren biktimei arreta ematen dioten erakundeen arteko protokoloa diseinatzea litzateke lehentasunetako bat.
“Buru osasuna eta feminismoa� zikloa Buru osasunak eta generoak duten harremana lehen planora ekarri ditu Feminismo sailak, Arraztalo elkartearekin elkarlanean. Maria Zapata eta Itxaso Martin ikerlarien hitzaldiek eta Zauria(k) dokumentalak osatu duten zikloak interes handia piztu du.
Pasaiako sexu erasoa eta, Abanto eta Soraluzeko hilketa matxistak salatu ditu Udalak Urtea hasi denetik, hirutan publikoki salatu behar izan dugu indarkeria matxistarik gabeko gizartea nahi dugula: lehenengoan, Trintxerpen (Pasaia) izan zen eraso matxista baten karietara eta ondoren, Abanton (Bizkaia) eta Soraluzen (Gipuzkoa) gizonezko banak bikotea, alaba eta ama hil zituztelako. Oiartzungo Udalak indarkeria matxistarik gabeko gizarte baten alde lanean jarraituko duela berresten du.
14
www.oiartzun.eus
oiartzungoudalainformatzen
udal albisteak
Udalaren ekonomiaz ikasten Haurtzaro Ikastolako DBH 4. mailako Ekonomia ikasgaiko ikasleek beren herriko Udalak nola funtzionatzen duen ikasteko eta ikusteko aukera izan dute, Eneritz Arbelaitz alkateordearen bisitarekin.
‘Bizilagun’ egitasmoko formakuntza jaso dute zinegotziek Bizilagun egitasmoan elkartu diren herritar bolondresak hasi dira bihotz-geldialdien aurrean herritarrak formatzen, tartean, zinegotziak. Talde honetan elkartzen dira osasun arloko profesionalak, udaltzainak eta suhiltzaileak. Zinegotziez gain, Eskola Kirolako begiraleek, Aldeguna Elkarteko, OKE, Itturri merkatari elkarteko eta Lartaun abesbatzako kideek dagoeneko jaso dute ikastaroa.
Erraldoi txikiak, haurren ahalduntzearen eredu Gipuzkoan Erraldoi txikiak sortzeko prozesua azaltzen aritu zen Nekane Martiarena Abaraxka ludotekako arduraduna EHUk antolatutako jardunaldi batean. Gipuzkoako Foru Aldundiaren Gaztematik programak gonbidatu zuen, praktika on bezala, haurren ahalduntzeari buruzko solasaldietara.
www.oiartzun.eus
15
oiartzungoudalainformatzen
udal albisteak
Xorrola autobusak erabiltzaileak irabazten jarraitzen du Xorrola herri barruko autobusaren erabilerak hazten jarraitzen du. Iaz, %6 igo zen erabiltzaile kopurua. Irailaz geroztik, larunbata goizetan ere eskaintzen du zerbitzua eta Mugi sisteman sartu da, txartel bakarraren abantailak bere eginez. Erabiltzaileek harrera ona egin diete hobekuntza horiei.
‘Oiartzun 2020’ urtekarirako lanak jasoko dira Oiartzun 2020 urtekarirako lanak bidaltzeko epea martxan da, maiatzaren 1a arte. Urtekarian lanak argitaratu nahi dituzten idazle eta eragileek kultura@oiartzun.eus helbidera bidali behar dituzte lanak. Lanek gehienez bi orrialde eta bi argazki izango dituzte.
‘Kontzejutik’, itxura berritua Kontzejutik udal aldizkariaren itxura berritu du Udalak, batez ere Gotti Betti agendari toki gehiago emateko asmoz. Udala Informatzen aldizkaria banatzen ez den hilabeteetan sortzen du Kontzejutik Udalak.
16
www.oiartzun.eus
oiartzungoudalainformatzen
plenoak 2019/12/19. Familientzako eta adin txikikoentzako laguntzak onartu dira.
2020/02/26. Arraztalo elkartearentzako urteko laguntza onartu da.
Administrazio elektronikoarekin lotutako bi gai landu ziren: batetik, Segurtasun Eskema Plana onartu zen, Udaleko segurtasun neurriak hobetzea ahalbidetzeko. Bestetik, Eusko Jaurlaritzarekin eta Gipuzkoako Foru Aldundiarekin informazioa trukatu ahal izateko hitzarmena ere onartu zen. Olarri Dantza Taldearekin lau urterako lankidetza hitzarmena onartu zen. Karaez 4n entseguetarako lokala eta urtean 6.000 €ko diru-laguntza jasoko du. Elorsoro kiroldegiaren, Madalensoro pilotalekuaren eta udako igerilekuaren kudeaketa kontratua urtebetez luzatzea ere onartu zen. Gizarte-Ongizate sailetik laguntza behar duten adin txikiko oiartzuarrentzako eta larrialdi egoeran dauden familientzako bideratzen diren laguntzak onartu ziren. Kontzeptu bakoitzera 35.000 € bideratuko ditu Udalak. Abenduko protokolo gastua 575,90 € izan zen: otordu, inprenta-lan eta webguneko hobekuntzetan.
Lanbarren Parke Logistikoa SA erakundean Agustin Lekuona Irastorza EH Bilduko zinegotzia ere ordezkari titular izendatu zen, estatutuek eskatzen zutelako. Mendiburu 14 eraikina egin bitartean, UEMAk lanerako Fermiñene erabiltzeko hitzarmena luzatu zen. Arraztalo Elkarteak 53.000 €ko diru-laguntza jasoko du aurten. Heteropterus Gipuzkoako Entomologia Elkartearekin hitzarmena ere berritu zen hurrengo lau urteetan Pagoaldean lokal bat erabili ahal izateko. Hiri garbiketa eta hondakin bilketaren zerbitzua esleitu bitartean, FCCrekin kontratua luzatzea ere onartu zen. EAJ abstenitu egin zen. Adostasuna egon ez zen puntu bakarra izan zen. Otsaileko protokolo gastua 21,50 € izan zen.
2020/01/29. Urmendi Haur Eskolaren 2020ko ekarpena onartu da. Ahobatez onartu ziren gai zerrendan landu ziren 10 puntuak, tartean, Luberri Ikasgune Geologikoarekin eta Soinuenea Fundazioarekin lau urterako hitzarmenak. Urmendi Haur Eskolari 2020an egin beharreko ekarpen ekonomikoa ere onartu zen. 700.000 € bideratuko ditu Udalak 0-3 hezkuntza partzuergora. Haurtzaro Ikastolaren ekarpena ere onartu zen. Gai-zerrendatik kanpo, REDESAk energia elektroniko, ura eta gasaren udal jabaria erabiltzeagatik Udalak jarritako tasaren kontra abiatutako prozesua aztertu zen. Euskadiko Auzitegi Nagusiak Redesari eman dio arrazoia, baina Udalak kasazio errekurtsoa jartzea erabaki du, “Espainiako estatuan antzeko tasak dauden herrietako kasuak aztertu ondoren”. Abenduko protokolo gastuaren datua eguneratu zen. Urtarrilean ez zen protokolo gasturik izan. www.oiartzun.eus
17
oiartzungoudalainformatzen
auzoak Altzibar
Zokolo bidean errekaren errekaltzea egiteko azterketa eta proiektua egiten ari da Udala, errekak azpitik lurra jaten duelako eta ondorioz, zuloa egiten delako errepidean. Hori dela eta, momentu honetan bidearen zati bat itxita dago.
Elizalde
KZgunean aulkiak aldatu dira eta berriak erosi. 448 â‚Źko gastua egin du Kultura sailak. Doako Internet zerbitzua eskaintzen du KZguneak, baita ikastaroak ere. Udalak lokala uzten du eta mantenua bere gain hartzen du. Eusko Jaurlaritzak ematen du, aldiz, zerbitzua. Doakoak dira zerbitzu guztiak.
18
www.oiartzun.eus
Arragua
Otsailaren 6an jarri zen martxan Arraguako igogailua, Iturrine eta Ganboxa kaleak lotuko dituena. Auzoko mugikortasuna eta irisgarritasuna hobetuko du azpiegitura honek, auzotarren eskaeratik abiatuta. Udalak 214.208 â‚Źko inbertsioa egin du lan hauetan eta mantenua bere gain hartzen du.
Ergoien
Bostbideta parajean bertako haritzak landatu dira. Bertan Zuhaitz Eguna egiteko intentzioa zuen Udalak, herriko haur eta familien laguntzarekin. Baina Covid-19 birusa hedatzea saihesteko hartutako neurrien aurrean, Udalak bertan behera utzi behar izan zuen ekimena eta Ingurumen sailak egin ditu landaketak.
oiartzungoudalainformatzen
auzoak
Gurutze
Azken hilabeteetan auzoa txukuntzeko zenbait lan egin ditu Udalak: eskailerak konpondu; aparkalekua txukundu; Santiago bidean brea bota eta debeku-seinalea jarri; motorren aparkalekuaren seinalea mugitu eta Irunerako herribidean, piboteak jarri. Guztiak, auzo batzarrean egindako eskaerak izan dira.
Karrika
Artaso Elkarteak bertso-barrikotea antolatu zuen urte hasieran. Anjel Mari PeĂąagarikano eta Jon Maia bertsolariek alaitu zuten babarrun-jatearen ondorena.
Iturriotz
Oiartzunen indakeria sexistarik ez dela onartzen adierazten duten seinaleak jarri dira herriko lau puntutan, Udalaren eta Oiartzungo Feministen Asanbladaren elkarlanari esker. Iturriozko bidegorriko bidegurutzuan, Ugaldetxon eta Elizalde auzoan (Arraskularre eta Elorrondo kaleetan) jarri dira.
Ugaldetxo
Txipitoko maldan, trafiko antolamendu berria jarri da martxan. Honela, Txipitotik beheiti datozenek Iturriotz aldera baino ezin dute hartu orain. Parada etxeko lanek iraun bitartean ikusgarritasun arazoak gainditzeko hartu dira neurriak.
www.oiartzun.eus
19
oiartzungoudalainformatzen
herriko berri Alain ISASA: “Praktika da edozein kiroletan sekretu handienaâ€? Oiartzungo V. Kirol Saria jaso du Alain Isasa Zufiriak. Kirol Astearen baitan jaso zuen errekonozimendua egindako ibilbidearengatik, izandako emaitzengatik eta herrian kenpo kai sustatzen egiten duen ahaleginarengatik. Ume-umetan hasi zinen kenpo egiten. Nolatan? Sei urte nituela hasi nintzen, 1998an. Elorsoro kiroldegian aritzen ginen eta tarteka, Haurtzaro Ikastolako gimnasioa ere erabiltzen genuen. Uste dut nire lehenengo irakaslea Gorka Osa izan zela. Gero irakasle izan ditut Ruben Soroa, Zuhaitz Astarloza, eta 12-13 urterekin helduen taldera pasatu nintzenetik, gure maisu handi Juan Mari Vidal. Konfiantza gutxiko umea omen zinen. Horregatik hasi zinen kenpo kai egiten‌ Etxekoek aukeratu zuten zein kirol egingo nuen. Amak esandakoarengatik, ikastolako psikologoak gomendatu zion kirolen bat egitea eta hark irakaslea ezagutzen zuenez, kenpo kaira bideratu ninduten. Ttikitan ez zitzaidan asko gustatzen kenpo kai, ez nintzen batere ona. Kenpo kaiko helduen taldean sartu nintzenean hasi nintzaion gustua hartzen.
20
www.oiartzun.eus
Beraz, kostata hartu diozu zaletasuna‌ Umetan klasekoek ariketak nahiko erraz egiten zituzten eta niri ez zitzaizkidan ateratzen. Entrenatu eta entrenatu ondoren, niri ere hasi zitzaizkidan ateratzen. Esango nuke praktika dela sekreturik handiena. Eta ez kenpo kai-n bakarrik, orokorrean baizik. Logikoki, berezko zerbait baldin badaukazu gauzak asko erraztuko zaizkizu, baina sekretu handiena entrenatzea da: errepikatu eta errepikatu, eta nekatzean, segi errepikatzen. Nire trukoetako bat nahiko kaskagogorra naizela da, ez naiz erraz konformatzen. Helduen taldera pasatu zinenean, zein aldaketa sentitu zenuen? Koinziditu zuen gorputza hartzen ari nintzela, baina gehien bat konfiantza aldetik nabaritu nuen aldaketa. Helduekin entrenamenduak nahiko gogorrak izaten ziren -nik 13 urte nituen-. Baina txapelketetan nire adinekoen kontra egiten nuen eta, kakots artean, erraza zen. Lau modalitate daude kenpo kai-n, ezta? Lehiako zatiak lau modalitate ditu: borroka puntuka; borroka
oiartzungoudalainformatzen
herriko berri Zu lau modalitateetan izan zara Munduko Txapeldun. Ez da oso arrunta izango hori… Egia esan, ez da ohikoa. Esango nuke bakarra naizela. Zorteak beti du influentzia. Oso prestatua joanagatik, nahikoa da bezperan gaizki lo egitea txapelketan eragiteko. Hala ere, atzean urte askotako entrenamendu eta lana dago. Zein duzu modalitateen artean gustukoena? Lehenengo Munduko Txapelketa borroka totalean irabazi nuen, eta akaso horregatik, gustukoena dut. 2007a zen, 14 urte neuzkan, Gazte Mailan nengoen. Ez neukan ideiarik zer topatuko nuen. Atera nintzen irabazten banuen oso ongi egongo zela pentsatuz, baina galtzen banuen ere pozik, iritsi nintzelako Munduko Txapelketara. Senior mailan ez dut hainbeste zorte izan, lesioak direla eta…
gogorra; kata eta borroka pertsonala. Arte martzialaren barruan modalitate gehiago badaude: katak armekin; arnasketa teknikak; filosofia… Ezagunenak lehiako laurak dira. Arnasketa teknikak ez direnez ulertzen, ez dute atentzioa ematen. Baina nik garrantzia asko ematen diot arnasketari, adibidez. Ikasleekin beti egiten dut. Arnasketa teknikarekin bilatzen da kanpokoaz deskonektatzea eta erlaxatzea. Zer den gehiegi jakin gabe aritzen dira haurrak, baina garrantzia handia dauka, eta urteetan aurrera egin ahala gehiago: osasun aldetik asko laguntzen du. Beraz, borroka baino gehiago da kenpo kai-a… Bai. Adibidez, kenpo kai-ren filosofian oso txertatua dago errespetua: irakasleari, gure artean, borrokako arerioari... Borrokan golpe txar bat hartzen badu arerioak, buelta ematen dugu errespetuz, belauniko jartzen gara eta itxoin egiten dugu errekuperatzen den arte. Txapelketako lau modalitateak azalduko al zenizkiguke? Kata mugimendu serie bat egitea da, ordena jakin batean. Bilatzen dena teknika ongi ikustea da, zaindua. Politena nork egiten duen neurtzen da. Defentsa pertsonalean, binaka, eszenatoki batzuk sortu behar dira eta teknika politena nork egiten duen baloratzen da. Borroka puntura da lehenengo markatzen duenak arerioaren puntu on bat irabazlea da. Hau selekzioka egiten da: hiru edo bost pertsonak osatzen du selekzioa. Borroka gogorra, erabateko kontaktukoa deitzen dioguna, ematea da. Ez da KO-a bilatzen, baina tarteka gertatzen da. Oso gogorra da. Ez da edozein iristen maila horretan lehiatzera.
“Oraindik asko daukat ikasteko. Perfekzioa bilatzea dagokit orain, ikasi dudan guztia milimetrora fintzea” Ia egunero entrenatzen duzu. Zein da zure prestaketa errutina? Goizak alde fisikoa prestatzeko aprobetxatzen ditut. Errenterian dagoen crossfit zentro batera joaten naiz. Arratsaldeetan, klaseak eman eta zati teknikoa lantzen dut. Hori, astez egunero. Oraindik asko daukat ikasteko. Perfekzioa bilatzea dagokit orain, ikasi dudan guztia milimetrora fintzea. Horretan ari naiz: ohiturak zuzentzen. Tarteka, kata berriren bat erakusten dit sari bezala shihan Vidalek, lanean jarraitzeko motibazio gisa. Bizitza guztia pasatuko nuke shihan Vidalengandik ikasten… Ez dut uste munduan berak adina dakienik beste inork. Entrenatu dut Japonian bertako irakasleekin, baina Juan Marik daukan maila ez da edonon aurkitzen. Entrenamendu fisikoaz gain, elikadura ere zaintzen al duzu? Txapelketaren arabera. Normalean, guk ez dugu pisuaren arabera lehiatzen. Baldintza horiek izan direnean, asko zaindu behar izan dut elikadura. Denetik jaten dut, elikadura oso eta orekatu bat daramat. Hiru kilo gora edo behera, niri ez zait asko axola. Egia da pisuak baduela eragina lehiatzeko orduan, erdibide bat harrapatu behar duzu: oso astun joaten bazara, indar handia izango duzu, baina abiadurarik ez, motel ariko zara. Beraz, probatzen joan behar duzu zure pisu perfektua zein den. Kenpo kai-k zein hedadura du? Hemen inguruan, nahiko zabaldua dago. Taldeak daude Gipuzkoan -Errenteria, Irun, Andoain, Getaria…- eta Nafarroa www.oiartzun.eus
21
oiartzungoudalainformatzen
herriko berri iparraldean -Bera, Etxalar…-. Espainiako estatu mailan, talde indartsuenak hemen eta Madrilen daude. Galizia eta Kantabrian badaude talde txikiagoak. Europa osoan daude taldeak: Ingalaterran, Frantzian, Italian, Herbehereetan… Maila ona dago, batez ere Frantzian. Euskal Herrian eta Espainiako estatuan ere bai.
Eta Japonian, kirol honen sorterrian? Oso jende ona dago, baina jende asko dago kenpo kai egiten duena beste edozein kirol egingo balu bezala. Ona dutena mentalitatea da. Kenpo kai-ko disziplina eramaten dute: atea gurutzatu orduko irakasleari kasu egiteko prest daude. Izugarria da. Azkenekoz joan nintzenean hango irakasle bati laguntzeko zortea izan nuen, eta irakasleak zerbait esan orduko, denek entzuten zioten geldi-geldirik. Nik hori lortuko banu hemen! Kar-kar-kar!
“Ikasi dudana transmititzea oso polita da. Asko betetzen nau” Bost aldiz izan zara Japonian. Kirol honi esker kultura maitatzen ikasi al duzu? Japoniak dena dauka: lekua, jendearen edukazioa… Joaten naizen aldiro zeozer berriak txunditzen nau. Beste modu batera ulertzen dugu Japonia artista martzialok. Beraien filosofia eta egunerokotasuna ulertzera heltzea zaila egiten zaie turistei, baina guk disziplina eta filosofia pixka bat hartua dugunez, hobeto ulertzen dugu gizarte hori. Maiteminduta nago.
22
www.oiartzun.eus
2005ean irabazi zenuen zure lehenengo Txapelketa, Beran. Gogoan al duzu? Hori izan zen lehenengo txapelketa egin nuena nire adinekoen kontra helduekin entrenatzen hasita. Entrenamenduetan aritzen nintzen indar eta abiadura berdinarekin atera nintzen lehiatzera. Borrokan hasi eta 20 segundura, epaileak borroka geratu zuen: bestea jasotzen bakarrik ari zen. Sentsazio hori izugarria izan zen. Horrek bultzatu ninduen jarraitzera eta gehiago entrenatzera. 2007tik jokatu diren Munduko Txapelketa guztietan irabazi duzu. Irabaztera ohitu egiten al da? Horretarako daude maisuak, oinak lurrean jarri eta lanean jarraitu behar duzula esateko. Atzetik dagoen lan guztia ez da ikusten. Ni oso langilea naiz. Azkeneko Munduko Txapelketarako lana eta entrenamenduak partekatu behar izan nituen. Oso gogorra izan zen. Baina helburu bat daukazunean, kostatu arren egiten duzu. Eta fruituak etortzen dira. Eta eskerrak… Zuk esana da zailena maila mantentzea dela. Zergatik? Denak eragiten du. Gailurrera iristen zara Europako edo Munduko Txapelketa irabazita, eta kito, erlaxatzen hasten zara. Maila horretara ailegatu eta mantentzeko kaskagogorra eta langilea izan behar duzu. Nik izan ditu gorabeherak: urte gogor baten ondoren, hurrengo Txapelketa arte tartea daukazunean, lasai hartzea komeni zaizu, errekuperatzeko. Baina iristen da momentu bat berriz egurrean hasi behar duzuna. 2019ko udan izan zen azkeneko Munduko Txapelketa. Bi modalitatetan irabazi zenuen: defentsa pertsonalean eta taldeka. Nolako Txapelketa izan zen? Segurtasunarekin atera nintzen. Taldeko beteranoetako bat nintzen, urduritasunak eramaten eta onartzen ikasten da denborarekin. Tatamira lasai atera nintzen: badakit zer den, zer egin behar dudan, eta nik egin behar dut egin beharreko guztia. Hainbeste aldiz errepikatutako gauza bat beste behin egitea izan zen. Badituzu kenpo kai-n erreferenteak? Maisu mailan, nire erreferentea ezagutu dudanetik Juan Mari Vidal izan da. Borroka munduan, bi dauzkat: bat nire irakasle izandako Zuhaitz Astarloza eta bestea, gaur egun Munduko Txapelduna den estatubatuar bat, Danilo. Azkeneko txapelketan gozatu egin nuen Danilo borrokatzen ikusten. Jokatu izan dut bere kontra, eta balantza nahiko pareko egon da: batzuetan berak irabazi izan du, besteetan nik. Azkeneko Munduko Txapelketan dena izan du alde: gorputza ondo, osasuntsu… Laguntza ekonomiko gutxi duzue kirol honetan. Zer suposatzen du egoera horretan eliteko kirolean ibili nahi izateak? Federazioak badauzkagu, baina arazoak diru-kontuetan hasten
oiartzungoudalainformatzen
herriko berri dira. Diru-laguntzak eskatzera joaten zarenean, inoiz ez dago. Azkeneko Munduko Txapelketan hiru-lau lagun geratu dira Oiartzungo taldetik joan gabe diru-kontuengatik. Munduko Txapelketako antolakuntzak egoitza-gastuak ordaintzen ditu, baina hegazkin txartela 1.000 euro izan ziren. Bakarrik baldin bazoaz, tira, baina etxe beretik bat baino gehiago ibiltzen badira borrokan, gastua handia da. Kenpo kaiko irakasle ere bazara. Zer moduz moldatzen zara ikasleekin? Umeekin lan egitea asko gustatzen zait. Gozatzen dut ikusten nola doazen hobetzen, beraien buruarengan konfiantza hartzen… Egia da geroz eta zailagoa dela irakasle lana. Ez dakit zergatik, baina alderatzen ditudanean nire 12 urteak eta gaur egungoak, izugarrizko desberdintasuna dago! Honbun, Irunen, Errenterian eta Pasai Donibanen ematen ditut klaseak: 6-9 urtekoei; 12 urte artekoei; eta 13tik 16 artekoei. Maila nahikoa ikusten dudanean, helduengana joateko aholkatzen dut. Haiekin ikasiko dute zer den ona! Ikasi dudana transmititzea oso polita da. Asko betetzen nau.
“Gauza asko sakrifikatu beharko nituzke daukadan maila mantentzeko, eta balantzan jarrita ez dit hainbeste konpentsatzen” Orain arte maila txukuna eman du Oiartzunek. Bai al dago etorkizunik? Badago, badago! Alde horretatik lasai nago. Badaude bi gazte zeresana emango dutenak: bat Mikel da, Gorka Osaren semea, eta bestea Ibon Arrieta. Oso fuerte entrenatzen dute. Horrela bai! Arte martzialetatik bizitzeko asmoz, zure dojo propioa ireki nahi duzu. Nola dago kontua? Ari naiz, bai. Dojo bat nahi nuke ireki klaseak emateko eta inguruko arte martzialei leku emateko. Kiroldegian oso gustura gaude, baina zure lokal propioak askatasun izugarria ematen dizu. Datorren ikasturtean martxan hastea da asmoa. Ni ibili beharrean hara eta hona, ikasleak nigana etortzea nahi nuke. Gutxiago lehiatu eta gehiago erakusteko asmoa duzu. Ez al zara oso gaztea halako erabaki bat hartzeko? Oraindik nahiko gaztea naiz, baina traila handia dut hartua eta beti eman dut maila ona. Hori mantentzea asko kostatzen zait orain. Gauza asko sakrifikatu beharko nituzke, eta balantzan jarrita ez dit hainbeste konpentsatzen. Txapelketa batzuetan parte hartuko dut ikusten dudalako oraindik maila eman dezakedala, baina ez lehengo erokerian. Garai batean bi astetik behin lehiatzen nintzen.
Azkeneko urteetan ez omen duzu zorte handirik izan lesioekin… Ez. Urte berean eduki nituen sorbaldan arazo bat eta beste bat belaunean, eta ez geratzeagatik, hor daude ongi sendatu gabe. Elite mailan lehiatzean ezin duzu geratu. Gelditzen baldin bazara maila galtzen duzu, eta bitartean zure aurkariek entrenatzen jarraituko dute. Gogor egin, belaun-babesa estutu eta… segi. Asko eman dizu kenpo kai-ak. Baina zerbait kendu al dizu? Alde batetik, bai. Baina ez diot garrantzia asko ematen horri. Adibidez, nire lehenengo Munduko Txapelketan, ekainean ikastola bukatu nuen, motxila utzi nuen etxean, gimnasiokoa hartu eta hori izan zen nire uda. Entrenatu besterik ez nuen egin. Ez lagunak, ez kuadrillako afariak… ezer. Horrelakoa naiz. Munduko Txapelketara baldin banoa, maila ona eman nahi dut. Ez nuen planteatzen entrenamendu egun bat galtzea lagunekin egoteko. Gaur egun ere, horrelakoa naiz Txapelketa bat baldin badaukat. Baina orain pentsatzen dut: konpentsatzen al dit dena uzteak? Ez. Lehen bai. Gazte lokalak modan egon ziren garaia, adibidez, nik ez dut bizitu. Urte horiek nire urterik lehiakorrenak izan ziren. Entrenamenduak eta ikasketak batera eramatea erraza izan al da? Niretzako, oso zaila. Amarekin eztabaida asko izan ditut horregatik: ni entrenatzera nindoala, eta berak ikasi egin behar nuela. Eguneroko kontua zen hori. Nire ikasleek esaten didatenean azterketengatik ez direla entrenatzera etorriko, ulertzen dut eta errespetatzen dut. Baina egia da goi mailara heltzen zarenean, bat edo beste aukeratu behar duzula. Goi mailan lehiatu eta era berean ikasketetan emaitza onak dituen inor ez dut ezagutzen. Beti zerbait sakrifikatu behar da. Gazte batzuekin hori ari zaigu pasatzen: unibertsitatera iristen dira fuerte lehiatzen hasi daitezkeenean, eta poliki-poliki maila jaisten dute… Aurten Udalaren Kirol Saira jaso duzu. Nola hartu zenuen berria? Sorpresaz. Ez nuen espero. Ikusita herrian ze emaitza lortu diren kirolean, aurreko urtetan konplikatua baldin bazegoen, honetan are gehiago. Enekoitz Markos Kirol zinegotziak deitu zidanean Kirol Saria niri ematea erabaki zutela esateko, ilusio izugarria egin zidan. Eta nola bizitu zenuen saria ematea? Egia esan, oso-oso urduri. Azkenealdian urduritasunarengatik pasa dudan egunik txarrenetako bat izan zen, kar-kar-kar. Bestalde, oso pozik jasotako errekonozimentuarengatik. Urteetan egindako lanak aitortzeak beti poza ematen du.
www.oiartzun.eus
23
oiartzungoudalainformatzen
erreportajea Hika berreskuratu nahi du Oiartzunek Udalak eta Ttur-Ttur Euskaltzaleon Bilguneak hika berreskuratzeko saiakerak hasi dituzte Adin batetik goitiko oiartzuarrek natural aski dakite hika hitz egiten, bai noka eta bai toka. Baina, hikaren galera -Euskal Herriko herri gehienetan bezala- nabarmena izan da azken urteetan gure herrian; batez ere, noka (emakumeei hitz egiten den hika). Etxeko transmisioa eten da, batetik, eta hika ikasteko edo transmititzeko eremu berririk ez da sortu. Berreskuratzeko asmoz, Udalak eta Ttur-Ttur Euskaltzaleon Bilguneak azkeneko urtebetean bi hika ikastaro antolatu dituzte. Eta aurrerantzean, lanketarekin jarraitzeko intentzioa dago.
eta Ttur-Tturrera hurbildu zirenak. Uxue Barrenetxeak azaldu duenez, “ikusten dugu euskararen erabilera jaisten ari dela guren inguruan, baina gehien bat guk ikasi nahi genuen, transmisioa galdu duen belaunaldietako bat garelako. Gizonezkoen artean entzuten da hika gehien bat, eta jaso dugun erreferentea toka da. Pentsatzen genuen ikasi behar genuela noka aritzen”. Aurretik, izan dira bestelako saiakera batzuk hikaren berreskurapenean Oiartzunen: 2014an, Ttur-Tturren Oiartzuarren Baitan egitasmoak bultzatu zuen hikalagun saiakera, taldetxoak elkartzea astean behin hika aritzeko. Hilabete batzuk iraun zuen proiektuak. Izaskun Madariagak gogora dakar “duela urte pila bat” Oiartzunen egin zuten hika ikastaro bat ere. Iaz antolatu zen lehenengo ikastaroan parte hartu zuen Madariagak, “gure etxean sekula ez dugu hika egin izan, gure amak ez zuelako nahi ez genuen ikasi”.
Ikastaroak eta aurreko esperientziak 2019an, bi ikastaro antolatu ziren. Konpromisotik aD/ Ritzera eta Euskaraldiako lantaldeak izan ziren abiapuntua. “Gaur egun Euskara zinegotzi den Josu Delgadok egin zuen proposamena”, kontatu du Ttur-Tturreko Aintzane Toledok. Lehenengo ikastaroa iazko urtarrilean hasi zen, eta bigarrena, propio gazteentzako saioa, abenduan. Ernai gazte erakundearen bueltan dabiltzan gazteak izan ziren Udalera
24
www.oiartzun.eus
Hika: entzun bai, ikasi ez Maider Lekuona eta Udane Ibarguenek ere parte hartu dute ikastaroetan. Lekuonari Espaindegi baserriko amonak egiten omen zion hika, baina aitak etxean ez, “nahiz eta bere senideekin beti hika aritzen den oraindik”. Barrenetxeak ere antzeko zerbait kontatzen du: ama kuadrillakoekin beti aritzen da hika eta aita ere bai lagunekin eta senideekin. Baina ahizpari eta niri ez digute egin”. Entzun bai, baina ikasi eta erabili, ez. Horixe errepikatzen da askorengan, batez ere emakumeen artean. Etxeko transmisio falta 60 urtetik goiti dituztenekin bukatu zen. Horregatik, hezkuntzak ahalegina egitea egokia litzatekeela uste dute bai Madariagak eta bai Lekuonak, biak herriko hezkuntzako profesionalak (izan) direnak. “Ikastetxeetan euskararen arlo akademiko eta formalaren lanketa egiten da, baina alde informala ez da hainbeste lantzen. Horrek dakar gaztelaniatik errekurtsoak hartzea. Euskara informala indartzeko, hikaren erregistroa berreskuratzea inportantea da”. Hain zuzen ere, Ttur-Tturreko Toledok hizketa informala ekarri du ahotara: “Gazteek beraiek diote hizkera informalean
oiartzungoudalainformatzen
erreportajea hutsuneak sumatzen dituztela. Hika berreskuratzeko egitasmo honetan, lehenengo helburua hutsune informal hori betetzea da. Hika baldin bada horretarako bidea, hobe oiartzueraz bada, baina hala ez bada, gutxienez informaltasunaren hutsune hori hikak betetzea”. Ohiturak aldatzea, zailena Ohiturak aldatzea ez dela “erraza” aitortzen dute laurek. Ibarguenek “lehenengo pauso” gisa definitu du ikastaroa, “asko pentsatu behar dut oraindik hika egiteko”. Ikastaroa bukatu berritan, Xabier Eizagirre irakaslearen aholkuari jarraituz, norbaitekin harremana hika hasteko erronkari eusten saiatu ziren gazteak, tartean, Barrenetxea: “Ikastaroa bukatu berritan hasi ginen saiakera horretan, baina asko pentsatu beharrak atzera eginarazten digu”. Lekuonak ere aitortzen du “asko pentsatu” behar duela hika hitz egiteko. Hala ere, dio “ikastaroak balio izan dit ikusteko zeintzuk dauden prest hika aritzeko eta horiekin pixkanaka ohitura aldatu daitekeela konturatzeko”. Madariagak kontatu du ikastaroa egin ondoren, laukote batek hilero elkartzen jarraitu dutela: “Ez dakit gehiago ikasten ari ote garen…”, dio umoretsu. Senideekin wathsappezko elkarrizketak hika idazten ere hasi omen zen; “seguru egiten duguna baino gehiago egin genezakeela”.
Ttur-Tturrek bere gain hartuko du hikaren berreskurapena Aurrerantzean, Ttur-Ttur Euskaltzaleon Bilguneak bere gain hartuko du hikaren berreskuratzearen dinamizazioaren ardura herrian. “Oiartzuarren Baitan Oiartzungo ahozko ondareaz arduratzen den Ttur-Tturren proiektua da, eta Udalarekin hizketan, logikoena ikusten zen hikaren dinamizazioa hemendik bideratzea”. Aitortu digunez, oraindik lan-ildoa ez dute erabat zehaztu baina burutan dituzte zenbait ideia: “Gure bideo askotan hika hitz egiten du jendeak -tokaz eta nokaz-, informazio hori erabil daiteke material didaktikoa sortzeko. Oraingoz, hiztegia sortua dago eta hikako aditz-taulak ere bai”. Horiek herritarren eskura daude oiartzuarrenbaitan.eus webgunean. Gainerakoan, “gogotsu dagoen gazte talde horrekin harremanetan jarraitu nahi dugu” dio Toledok eta helduei begira ere dinamikak sortu nahi dira (hikalaguna, hikadromoa…). Aurreratu duena da 2020 urtearen bukaeran izango den Euskaraldian hikak presentzia berezia izango duela Oiartzunen, Euskaraldiko lantaldearen bultzadaz: “Txapetan hikaren inguruko zerbait txertatzea aipatu dugu, ahobizi eta belarriprest figurak hikara eramatea, adibidez: badakitenak eta ikasten ari direnak”.
Ikastaroetan, ia denak emakumeak Ikastaroetara hurbildu diren ia guztiak emakumezkoak izan dira Oiartzunen. “Horrek ematen digu aditzera noka dela gehien galtzen ari dena, edo berreskuratu nahi dena”, uste du Ttur-Tturreko Aintzane Toledok. “Ikusten da izena eman duten mutilek ere nokan dutela zailtasun handiena. Kalean mutilak entzuten dira gehien, baina askok ez dakite emakumeei egiten”. Gazteek ere hori hala dela diote: “Gazteen belaunaldian mutilek erabiltzen dute gehien bat hika. Gehiago entzuten da toka”. Madariagak dio haien amari “zakarra” iruditzen zitzaiola hika hitz egitea. “Ez dakit gehienak neskak ginelako oten den edo zer… Akaso, mutilak izan bagina errazago egingo ziguten”. Hala ere, gaur egun egiten egiten den toka horren kalitatea ere zer nolakoa den zalantzan jartzen du Xabier Eizagirre hika irakasleak (hurrengo orrialdean dagoen elkarrizketan ematen ditu azalpenak). www.oiartzun.eus
25
oiartzungoudalainformatzen
erreportajea XABIER EIZAGIRRE, hika irakaslea:
“Hika berreskuratzeko azkenetako trena izan zitekeen aldi hau Oiartzunen, eta hartzea merezi din� Xabier Eizagirre aritu da hika-irakasle lanetan iazko bi ikastaroetan. Berarekin aritu gara hikaz, haren berreskurapenaz eta egoeraz. Oiartzunen hikaren erabilerak izan duen bilakaera Euskal Herriko gainerako herrietakoaren gisakoa da, edo baditik ezaugarri bereziak? Itxura guztien arabera, beste herri askotan gertatu denarekin antz handia din Oiartzungoak ere. Batetik, hikaren erabilerak atzera egin din, garbi; bestetik, emakumeari dagokion hikamoduak, nokak, oso erabilera eskasa din gazteenen artean, eta, gainera, hika, toka zein noka, asko trakestu dun bere erabileran azken boladan. Transmisioa huts egiten ari dun, nonbait. Oiartzunen albisterik onena jendeak eman duen
26
www.oiartzun.eus
erantzun ona izan dun, beste herritan ezagutu ez dena, nik dakidanez. Oiartzunen oraindik hika hiztun eredu onak badaudela diok. Adin/genero konkretua ditek? Oiartzunen gaur bertan bazeuden hika-hiztun on horietakoak. Nik tarteka herria zapalduta batzuk ezagutu baditut, pentsa askoz gehiago ere izango direla 10.000 bizilaguneko herri batean. Hiztun horiek toka eta noka ondo erabiltzen eta bereizten ditizten; hika-markadun aditzak behar denean erabiltzen ditizten, eta ez aditz-forma denetan (hiperhitanoa), gehiegika esaten zionat nik. Hika-hiztun on horietako askok ez zitenan, seguruenera, euskaltegirik sekula zapalduko; ez zitenan hika ikasteko ikastarorik egingo, baina ondo jaso diten erabilera aurrekoengandik. Generoari dagokionez ez dinat uste alderik dagoenik, gizonezkoak nahiz emakumeak ditun. Berrogeitaka urte eta hirurogeitik aurrera dituztenak ditun halakoak.
oiartzungoudalainformatzen
erreportajea Hika berreskuratzeko garaiz gabiltza Oiartzunen? Hiztun on horiek hirurogeien bueltan ibiltzeak asko adierazten din: katea eteten ari da. Oiartzungo hika-tratamendua, beste leku askotakoa bezala, galbidean sartu dun. Maldan behera horretan lagatzen bazaio, erraz iritsiko dun galtzera. Seguru dagoena dun ezer egiten ez bada, eta ahalik eta agudoen egin ere, joango dela apaltzen eta itzaltzen. Aldiz, berreskuratzeahaleginak eginez gero, atea irekitzen dion itxaropenari. Oiartzunen emakumeak izan dituk ikastaroetara hurbildu direnak. Zer erakusten dik horrek? Denon artean eraman dinagu noka dagoen bazter-lekura, baina, batez ere, gizonon eragin okerraren erruz izan dela uste dinat. Oiartzunen askoz ere emakume gehiago azaltzea hikaikastarora (29 neska eta bi mutil) seinale ona dun; emakumeen artean kontzientzia pizten ari dela esan nahi din, nire iritziz. Hala ere, mutil hain gutxi azaltzea kezkagarria dun: justu kontrakoa erakusten din, mutilen kontzientziarik eza, beharrik ez dutela pentsatzea edo auskalo. Mutilak, nonbait, gauza garrantzitsuagoak egiten ditinagu: futbolean ibili, elkartean juntatu, basurdetara joan… Hiri irakurria duk: “hitanoa bada, noka eta toka izango duk, edo ez duk izango”. Zergatik uste duk hori? Etimologiari berari begiratzen badiogu, hitano (hi eta no), toka eta noka hitz egiteko era esaten ari gaitun. Hortaz, bi noranzkotan egin behar den ahozko jarduna dun. Hitz hori mendebaleko euskalkietakoa dun izatez. Erdialdeko euskalkian, eta Oiartzunen ere bai, hika esaten dinagu. Ezagutzen ditinat (mutilak, jakina) hika horren pean, toka bakarrik eta gainetik ikusten dutenak, jendaurre misto batean ere toka hutsa erabiltzen dutenak; eta, okerrago oraindik, neskei, arduragabe, ezjakintasunez edo zabarkeriaz, toka egiten dieten mutilak ere bai. Hika-tratamenduak jai din toka hutsean aurrera egin nahian badabil. Txori batek hegan egiteko, bi hegoak beharrezko dituen bezalaxe, hika-hiztunak ere, noka/toka, biak ditin beharrezko. Toka “errazagoa” omen duk. Egia duk edo mito hutsa? Ezjakintasuna eta, askotan, ez ikasteko aitzakia dun hori. Euskara ere “zaila” omen huen, halako batean japoniar batzuek euskara ez zela hala esan zuten arte. Tokak zein nokak beren ezaugarriak ditizten (nauN/nauK; zebileN/zebileK; zetorreNAn/ zetorreAn), bakoitzak bereak, eta, batzuetan, berberak ere bai bientzat (haiz, habil…). Non zegon hor nokaren zailtasuna tokarekiko? Inon ere ez. Gertatzen dena dun toka hedatuago dagoela, agerikoago izan dela; Euskaltzaindiak berak, 1979an Euskal Aditz Batua atera zuenean tokari eman zionan lehentasuna: toka azaltzen zunan osorik idatzita eta lehenengo; noka, bigarren eta atzizki hutsez: dik/n; zetorrek/n; diat/nat eta abar. Berrogeitaka urtean paradigma bera errepikatu dinagu
euskara-irakasleok ere, emakumeek barne. Hargatik, ikusiago eta entzunago dinagu toka, eta ezagunago zaiguna errazago egiten zaigun ikasteko ere, baina ez berez errazago delako. Horrek paradigma-aldaketa eskatzen din: eman diezaiogun lehentasuna nokari, egin dezagun noka ageriko, jar ditzagun begien bistan nokako aditz-forma osoak. Mutilen falta sumatu duk ikastaroetan. Askok hika dakitela usteko ditek... Ez dun hori hemen bakarrik gertatzen; bazirudin eginkizun batek lanketa eta ardura eskatzen duenean, eta batez ere buru-lanketa bada, neskek hobeto erantzuten dute, izan Oiartzunen, Barakaldon edo Aratz Errekan. Lehen aipatu dudan toka hegemoniko horren hiztun gipuzkoar mutil batek baino gehiagok esan izan zidan, Nik hika egiten diat edo Hika bazekiat; dakiena, benetan, toka bakarrik denean, eta hura halamoduz, askotan. Halakok dakiena hikaren erdia dun; hortaz, erdika egiten din, eta hika-hiztun osoa izateko, beste erdia falta zaion. 53 lagunek interesa azaldu ditek Oiartzunen ikastaroetan aritzeko. Aprobetxatu behar dik Oiartzunek momentu hau? Lehenengo ikastaroa emateko proposamena egin zidatenean, ez ninan ametsetan ere pentsatuko hainbeste lagun azalduko zirenik. Hazia ereiten ari garela ematen din eremutxo batean bada ere. Jakina, sail handiagoan erein behar din, eta segi landaretxoak zaintzen, fruitu ona eman dezaten. Ardi galdua aurkitu daiteke, aldi galdua ez zion euskal esaera batek. Bada, aldi hau polita huke Oiartzunen hika berreskuratzeari ekiteko. Aldi hau pasatzen den azkenetako trena izan zitekeen, eta hartzea merezi duelakoan nagon. Nolako hika berreskuratu behar genikek: batuan edo oiartzueraz? Oiartzunen Oiartzungo hika berreskuratu beharko luken, nokari lehentasuna emanez, betiere, eta herriko euskaran edo euskalki-jardunarekin lotuta ahal den neurrian. Lagunarteko tratamendu hurbila dela hika, konfiantza-girokoa, afektiboa, anai-arreben artekoa… eta ahozko elkarrizketa horiek etxeko edo herriko jendearekin egiten direla, batik bat; komunikaziokoderik hurbilena beharko geniken, eta hori Oiartzungo hikamoldea dun. Batuak urrutiratu egiten gaitin horrelakoetan, eta guk tratamendurik hurbilena, naturalena eta funtzionalena behar dinagu. Gainera, hitano batuak baditin bestelako esparru aproposagoak: literatura, fikzioa, irrati-telebistak… Eskola-esparruan, hala ere, hitano batuak ere behar liken duen baino presentzia handiagoa. Eskolan hitano batuak lantzeak beti emango lioken prestigioa tratamenduari, gero beste nonahikoa ikasi eta egiteko ere.
www.oiartzun.eus
27
oiartzungoudalainformatzen
iruditan
28
www.oiartzun.eus
Txerri Eguna
Olentzero eta Mari Domingiren etorrera
Xanisteban Eguna
Xanisteban Eguneko Pala Txapelketa
Elkartasun lasterketa
Urtezaharretako koplak
oiartzungoudalainformatzen
iruditan
Urteberri eguna Aiako Harrian
Xanistebanetako I. Aizkolari Txapelketa
Etxeraten elkartasun bertso saioa
1947ko kintoen bazkaria
Euskal Herriko Mus Txapelketa
Pirritx, Porrotx eta Marimotots: Bizidantza www.oiartzun.eus
29
oiartzungoudalainformatzen
iruditan
30
U-30: Greba Orokorra
Antiju Morik-en itxiera festa
Maria Mendizabalen kontzertua
Santa Ageda bezpera (Haurtzaro Ikastola)
Santa Ageda bezpera (Elizalde Herri Eskola)
“Zaldibar argitu� elkarretaratzea
www.oiartzun.eus
oiartzungoudalainformatzen
iruditan
Ihoteak
Inauteriak
Ezkabako ihesaldiari buruzko hitzaldia
Aurresku eta Soinu Zahar Txapelketa
Haurtzaro Ikastola Lilatoian
Martxoak 8: Emakumeen Nazioarteko Eguna www.oiartzun.eus
31