Τεύχος 1134

ΕΤΟΣ 67 • ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2016 • ΤΕΥΧΟΣ 1134 • ΤΙΜΗ 5€

Business

Τα 13 πιο εκπληκτικά μπαρ στον κόσμο

Τράπεζες:

Έτος προκλήσεων και ευκαιριών το 2016 ΑΓΟΡΕΣ

2016: Οι καλές ημέρες βρίσκονται πίσω μας x+7

ESS POST PR

RE

ΠΛΗΡΩΜΕΝΟ ΤΕΛΟΣ

P

Ταχ. Γραφείο Κ.Ε.Μ.Π. ΚΡΥΟΝΕΡΙΟΥ

Αριθμός Αδείας 3760

SS POST

ΝΑΥΤΙΛΙΑ

Δυναμική ανάπτυξη της κρουαζιέρας με 24 εκατ. επιβάτες το 2016

* Με την υποστήριξη του οικονομικού και πολιτικού site

περιεχομενα

10 - 15

ΑΓΟΡΕΣ

ΕΤΟΣ 67 - ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2016 ΤΕΥΧΟΣ 1134

2016: Οι καλές ημέρες βρίσκονται πίσω μας

16 - 19 xρηματιστηριο αθηνων:

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ & ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ

Τι χωρίζει τον «παράδεισο» από την «κόλαση»

ΚΩΔ. 011453

20 - 31 ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

20/ «Μαύρες» προβλέψεις Soros

για την Ελλάδα / Γιατί θα είναι δύσκολο το 2016 23/ Μοσκοβισί: Καταπολεμήστε τη φοροδιαφυγή για να μειωθούν οι φόροι 24/ Ντομπρόβσκις: Σημαντικά κενά στη δομή της ΟΝΕ 28/ Βελτιώθηκε μετά από 16 μήνες ο ελληνικός ΡΜΙ τον Δεκέμβριο

ΙΔΡΥΤΗΣ: ΝΙΚΟΣ Ι. ΚΑΛΗΜΕΡΗΣ

ΣΥΜΒΟΥΛΟσ ΕΚΔΟΣΗΣ:

ΒΑΣΙΛΗΣ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ

20

ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ:

Πανος Τσαγκαρακης

32 - 35 ΤΡΑΠΕΖΕΣ

αρχισυντακτησ ναυτιλιακων:

και ευκαιριών το 2016 35/ «Ξεκινούν τα όργανα» για τα «κόκκινα δάνεια»

ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΛΕΞΑΚΗΣ

ΣυνΕΡΓΑΤΕΣ:

36 - 39 Βusiness & pleasure

Τα 13 πιο εκπληκτικά μπαρ στον κόσμο

41-63 ΝΑΥΤΙΛΙΑ

Ο BDΙ διαπραγματεύεται κάτω από τις 500 μονάδες 46/ Ναυτιλιακές: Πουλάνε πλοία για να ξεχρεώσουν 48/ Bloomberg: Η υπερβάλλουσα προσφορά πετρελαίου ευνοεί τους πλοιοκτήτες 50/ Απώλειες 5 δισ. δολ στα containerships 52/ Ναυλαγορά ξηρού φορτίου: Τι πιστεύουν οι αισιόδοξοι -Τι φοβούνται οι απαισιόδοξοι 54/ Πρόστιμο 63 εκατ. δολ.σε επτά ναυτιλιακές από κινεζικές αρχές 56/ Δυναμική ανάπτυξη της κρουαζιέρας με 24 εκατ. επιβάτες το 2016 62/ Έ να «φωτεινό» διαμάντι σ το Λιμάνι του Ηρακλείου

36

Ιδιοκτησία:

Υπεύθυνος ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ:

Γρηγόρης Β. Νικολόπουλος

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΙΣ:

57

ΤΗΛ.: 210 3318411, FAX: 210 3318408 E-MAIL: info@selana.gr

ektyπωση

Q PRINT ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ Ε.Π.Ε. δημητρακοπουλου 1, κατω ηλιουπολη τηλ.: 210 3233114, 210 3223905

64-65 ΙΣΤΟΡΙΑ

08 ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ γνωμη

βΥΡΩΝΑΣ ΖΑΝΝΟΣ Χρήστος Αλωνιστιώτης ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΣΤΡΙΩΤΗΣ χαρα αυγερινου γιωργοΣ Παπακωνσταντίνου Χρήστος Μπουτάτος Άγγελος Στάγκος ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΣΤΕΡΓΙΟΥ ντινοσ κοτσολιουτσοσ

ΣΕΛΑΝΑ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΚΔΟΣΕΩΝ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΙΠΠΟΚΡΑΤΟΥΣ 9, ΑΘΗΝΑ 10679

Γαλανός Δημήτριος

Η ελπίδα πεθαίνει τελευταία

ΕΚΔΟΤΗΣ-ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ:

ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ

32/ Τράπεζες: Έ τος προκλήσεων

42/ G. Moundreas & Co S.A.:

ταυτοτητα

66  04 

Επιστολές, παρατηρήσεις, σχόλια, υποβολή άρθρων προς δημοσίευση: ptsagarakis@reporter.gr

Dourampeis Oyster, 37 Adrianeiou str., Neo Psychiko, Tel.: 2106710100 Δουράμπεης Oyster Αδριανείου 37, Ν. Ψυχικό, Tηλ: 2106710100

EDITORIAL απο τον ΠΑΝΟ ΤΣΑΓΚΑΡΑΚΗ

Δεν τηρούνται οι κανόνες ανάπτυξης στην Κίνα

H

Η ευρέως διαδεδομένη άποψη των δυτικών για την Κίνα, είναι ότι η εντυπωσιακή οικονομική της επιτυχία εμπεριέχει τους σπόρους μιας επικείμενης κατάρρευσης της. Αυτό είναι ένα είδος προκατάληψης της ακαδημαϊκής και thinktank κοινότητας, καθώς και των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Σε αυτή την προσέγγιση, η Κίνα εμφανίζεται να έχει μια οικονομία στην οποία -σε αντίθεση με άλλες- οι συνήθεις κανόνες της ανάπτυξης δεν τηρούνται, ενώ η συμπεριφορά της είναι στην καλύτερη περίπτωση παράλογη και στη χειρότερη ποινικά κολάσιμη. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η επιβράδυνση της κινεζικής οικονομίας είναι ταυτόχρονα πραγματική και σημαντική για την παγκόσμια οικονομία. Η βουτιά του Χρηματιστηρίου και η υποτίμηση του γουάν έναντι του δολαρίου, ενισχύουν την επωδό, στη χορωδία των παρατηρητών της Κίνας, ότι το μακροχρόνιο φλερτ της χώρας με την καταστροφή επιτέλους τελείωσε όπως αναμενόταν, με δάκρυα στα μάτια. Εν τω μεταξύ, οι Κινέζοι αξιωματούχοι, που ανησυχούν για την πολιτική υποστροφή, θεωρείται ότι αγνοούν τη συμβουλή εξωτερικών εμπειρογνωμόνων σχετικά με περαιτέρω αναταραχές και γίνονται παρανοϊκοί με την κριτική. Βασικό αξίωμα της θέσης περί κατάρρευσης της Κίνας είναι ότι η χώρα απλώς δεν έθεσε τις βάσεις μιας βιώσιμης οικονομίας. Λέγεται ότι λείπει μια ανταγωνιστική, δυναμική δομή ιδιωτικών επιχειρήσεων, οι οποίες φαίνεται ότι έχουν καταγράψει το μεγαλύτερο μέρος της αξίας τους από το φθηνό εργατικό δυναμικό και τις βαριές ξένες επενδύσεις, που έχουν ήδη πραγματοποιηθεί. Σαφώς, η Κίνα δεν διαθέτει κάποια στοιχεία μιας σύγχρονης οικονομίας της αγοράς, όπως π.χ. δείχνει το γεγονός ότι το νομικό της σύστημα υπολείπεται της υποστήριξης των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας που υπάρχει στις προηγμένες χώρες. Παρ’όλα αυτά, ο ακαδημαϊκός Nicholas Lardy, ειδικός σε θέματα της κινεζικής οικονομίας, επεσήμανε πρόσφατα ότι ο ιδιωτικός τομέας είναι ζωντανός, εντοπίζοντας μια ανοδική γραμμή τάσης. Το μερίδιο των κρατικών επιχειρή-

σεων βιομηχανικής παραγωγής συνεχίζει να μειώνεται σταθερά, από 78% το 1978 σε 26% το 2011. Ενώ η ιδιωτική βιομηχανία ξεπερνά κατά πολύ σε προστιθέμενη αξία τον κρατικό τομέα και η χορήγηση δανείων σε ιδιωτικούς φορείς αυξάνεται με ταχείς ρυθμούς. Στην πραγματικότητα, μεγάλο μέρος του μοντέλου ανάπτυξης της Κίνας αντανακλά εκείνο των άλλων βιομηχανοποιημένων και αστικών οικονομιών στην Ασία και αλλού. Το υψηλό ποσοστό αποταμίευσης, οι αρχικές επενδύσεις στη βαριά βιομηχανία και την παραγωγή, και οι προσπάθειες καθοδήγησης και σταθεροποίησης μιας ραγδαία βιομηχανοποιημένης και αστικοποιημένης οικονομίας, για παράδειγμα, μοιάζουν με τις πολιτικές που ακολούθησαν η Ιαπωνία, η Νότια Κορέα και η Ταϊβάν όταν βρίσκονταν σε παρόμοιο στάδιο ανάπτυξης. Αυτό το επενδυτικό μοντέλο μπορεί να οδηγήσει σε κάποια προβλήματα, όπως υποδεικνύει η εμπειρία της Ιαπωνίας κατά τη διάρκεια των τελευταίων 20 ετών. Ωστόσο, η προθυμία ρεαλιστικής παρέμβασης στην αγορά δεν συνεπάγεται καθυστέρηση ή οικονομική διαχείριση που αδιαφορεί για τις επιπτώσεις στις γειτονικές οικονομίες και τους παγκόσμιους εταίρους της Κίνας. Επιπλέον, οι μεταρρυθμιστικές πρωτοβουλίες της Κίνας από το 2013, αποτελούν άμεση αντίδραση στις διαρθρωτικές αλλαγές της οικονομίας. Οι νέες πολιτικές στοχεύουν να δοθεί ώθηση στις εξαγωγές υψηλότερης αξίας, που στοχεύουν ζωντανές αναδυόμενες αγορές, να ανοίξουν πολλούς τομείς σε ιδιώτες επενδυτές, και να προωθηθεί η ανάπτυξη που βασίζεται στην κατανάλωση από την αύξηση των εισοδημάτων της μεσαίας τάξης. Σήμερα, η κατανάλωση συνεχίζει να ανεβαίνει ταχύτερα από το ΑΕΠ, και οι επενδυτές συνωστίζονται σε τομείς που περιλαμβάνουν από την επεξεργασία νερού έως το ηλεκτρονικό εμπόριο. Αυτές οι μεταρρυθμίσεις συνεχίζονται, ενώ ταυτόχρονα η Κίνα εντείνει τις προσπάθειες καταπολέμησης της διαφθοράς και η κυβέρνηση δεν προχωρεί σε μεγάλες επενδυτικές δαπάνες (όπως έκανε το 2008). Αυτό δείχνει πόσο σημαντικές είναι οι μεταρρυθμίσεις.

–> PTSAGARAKIS@reporter.gR

 06 

STORIES

PEOPLE

BIZZARE

top 10

STYLE

H άλλη πλευρά της επικαιρότητας www. penna.gr

MARKETPLACE

ΓΝΩΜΗ ΤΟΥ ΓΡΗΓΟΡΗ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΥ

Η ελπίδα πεθαίνει τελευταία

H

Η λέξη μεταρρύθμιση είναι μια λέξη αρνητική για την πλειοψηφία των Ελλήνων. Μεταφράζεται σε απώλεια εισοδημάτων και προνομίων. Η αλήθεια όμως είναι άλλη. Αν δεν προχωρήσουμε σε θαρραλέες μεταρρυθμίσεις θα χάσουμε πολύ περισσότερα και δεν θα έχουμε καμία προοπτική βελτίωσης τα επόμενα χρόνια. Αυτό είναι κάτι που πολλοί Έ λληνες πολίτες δεν έχουν καταλάβει επειδή ο πολιτικός κόσμος τους το κρύβει επιμελώς. Το κρύβει διότι δεν θέλει να θίξει τους κομματικούς στρατούς που κρύβονται στον ευρύτερο δημόσιο τομέα και διότι δεν θέλει να χάσει την ισχύ που του δίνει η πελατειακή σχέση με τους ψηφοφόρους αλλά και με τα κέντρα διαπλοκής. Για παράδειγμα, ο πολιτικός κόσμος (όλων των αποχρώσεων) αντιστέκεται σθεναρά στην προοπτική της δημιουργίας ανεξάρτητων από την κυβέρνηση θεσμών που θα είναι προσηλωμένοι στο έργο τους χωρίς πολιτικές παρεμβάσεις. Οι ανεξάρτητοι θεσμοί, μπορεί να ελέγξουν επιχειρηματίες που οι πολιτικοί δεν θέλουν να ελεγχθούν, ή μπορεί ακόμη και να ελέγξουν τους ίδιους τους πολιτικούς. Και αυτό δεν θέλουν οι πολιτικοί μας να συμβεί. Οι ανεξάρτητοι θεσμοί μπορεί να απαγορεύσουν κάποιες από τις πολλές σπατάλες πάνω στις οποίες στηρίζονται οι μίζες. Ανεπίτρεπτο και αυτό για την πολιτική μας ηγεσία. Οι ανεξάρτητοι θεσμοί μπορεί να φέρουν σε θέσεις κλειδιά ανθρώπους ικανούς και έντιμους και όχι ελεγχόμενους. Πώς θα τους κατευθύνουν οι πολιτικοί; Δεν είναι μόνο οι ανεξάρτητοι θεσμοί όμως μεταρρύθμιση. Είναι και πολλά άλλα, όπως η αξιολόγηση των δημοσίων υπαλλήλων και η διαφθορά στο Δημόσιο. Μέχρι στιγμής, από τότε που αποκαλύφθηκε η άθλια κατάσταση της οικονομίας

Αν για παράδειγμα αναγκαστούμε να συμπεριλάβουμε στο Σύνταγμα ένα άρθρο για μηδενικό δημοσιονομικό έλλειμμα, θα είναι πολύ δύσκολο να κινηθούν αυθαίρετα και να προκαλέσουν έλλειμμα οι πολιτικοί. Αν το Σύνταγμα ορίζει οτι θα υπάρχει κατώτατη αλλά και ανώτατη σύνταξη και ορίζει για παράδειγμα οτι η κατώτατη σύνταξη ισούται με τον βασικό αρχικό μισθό και οτι η ανώτατη δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερη από πχ τρείς - τέσσερις φορές την κατώτατη, τότε αποκαθίσταται η κοινωνική δικαιοσύνη και επικρατεί μια δημοσιονομική λογική. μας και μπήκαμε υπό επιτήρηση, οι πολιΑν φερειπείν ορίζεται στο Σύνταγμα ότι ο τικοί μας κατάφεραν να διατηρήσουν την αριθμός των δημοσίων υπαλλήλων (μοισχύ τους και την ισχύ του δημοσίου. Έ ρνίμων και εκτάκτων) δεν μπορεί να υπερριξαν το βάρος της κρίσης στους αδύναβαίνει ένα ποσοστό του πληθυσμού, ή ότι μους, στους συνταξιούχους και στους μιοι συνολικές δημόσιες δαπάνες δεν μποσθωτούς και διέλυσαν τον ιδιωτικό τομέα. ρούν να υπερβάινουν ένα ποσοστό του ΑΕΠ, τότε ο δημοσιονομικός εκτροχιασμός θα είναι η μόνη λύση που υπάρχει είναι πολύ δυσκολότερος. μια συνταγματική μεταρρύθμιση Γιατί θα τα κάνουν αυτά οι η οποία θα αναγκάζει την πολιτικοί μας; Γιατί θα αναεκάστοτε κυβέρνηση να κινείται γκαστούν ενδεχομένως υπό εντός αυστηρών πλαισίων τη διεθνή πίεση. Η συνταγματική αναθεώρηση εφόσον γινόταν σωστά - και από ΣυΦορολόγησαν και συνεχίζουν να φορονταγματολόγους πάμε καλά, τόσο μέσα λογούν ολοένα και βαρύτερα τους πάόσο και έξω από τη Βουλή - θα μπορούντες. Στοχοποίησαν και συνεχίζουν να σε να βάλει μια τάξη περιορίζοντας την στοχοποιούν, τους “πλούσιους” - όσους αυθαιρεσία των πολιτικών. Αν λοιπόν θέλουν να βαφτίσουν οι ίδιοι πλούσιυπό την πίεση πάντα των ξένων αναγκαους, ανεξαρτήτως του αν είναι ή όχι, χαστούμε να προχωρήσουμε σε κάποιες ρακτηρίζοντας τους συλλήβδην τελικά, μεταρρυθμίσεις και στη δημόσια διοίκηαπατεώνες. Και θα συνεχίσουν να κάση και αν δεσμευτούμε από ένα σωστό νουν το ίδιο όσο μπορούν. Σύνταγμα που θα προστατεύει τους ποΗ κατάσταση μοιάζει με πλήρες αδιέξολίτες και τη χώρα από τους πολιτικούς, δο, αλλά υπάρχει λύση. Και η μόνη λύση τότε μπορούμε να ελπίζουμε. που υπάρχει είναι μια συνταγματική μεΑυτά όλα δεν είναι εύκολο να γίνουν. ταρρύθμιση η οποία θα αναγκάζει την εκάΌμως η ελπίδα πεθαίνει τελευταία και στοτε κυβέρνηση να κινείται εντός αυστηάλλη ελπίδα από αυτήν δεν έχουμε. ρών πλαισίων.

–> nikolopoulos@reporter.gr

 08 

Γίνετε συνδρομητής στα

και θα λάβετε δωρεάν το εξαμηνιαίο περιοδικό

δωρεάν

ΠΡΟΝΟΜΙΑΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΜΕ ΣΥΝΔΡΟΜΗ Συμπληρώστε τη φόρμα συνδρομής

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ

ΑΞΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ/ΕΤΗΣΙΕΣ 11 ΤΕΥΧΗ

ΕΠΩΝΥΜΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΟΝΟΜ/ΜΟ ΥΠΕΥΘΥΝΟΥ ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Α.Φ.Μ. Δ.Ο.Υ. ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Τ.Κ. ΠΟΛΗ ΤΗΛ. FAX E-MAIL ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ Ετήσια Διετής

ΕΛΛΑΔΑ

ΕΥΡΩΠΗ

ΗΠΑ/ΑΣΙΑ

ΙΔΙΩΤΕΣ

€50

€100 (£60)

$100

ΤΡΟΠΟΙ ΠΛΗΡΩΜΗΣ

ΕΤΑΙΡΙΚΕΣ

€80

€100 (£60)

$100

1. Μετρητοίς στα γραφεία του περιοδικού (Ιπποκράτους 9, Αθήνα 10679) 2. Κατάθεση στην ALPHA BANK: 3. Online στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.reporter.gr/sindromes

Στις αναγραφόμενες τιμές περιλαμβάνεται Φ.Π.Α.

Πληροφορίες στο 210 3318411 ή c.vogiatzaki@reporter.gr

2016: Οι καλές ημέρες βρίσκονται πίσω μας τoy Χρήστοy Αλωνιστιώτη

T

Το 2016 δείχνει να είναι αυτό ακριβώς που περίμεναν οι επενδυτές να συμβεί το 2015. Σε άρθρα μου για τα Οικονομικά και Ναυτιλιακά Νέα από τις αρχές καλοκαιριού, έγραφα ότι οι αγορές βρίσκονται σε ένα κρίσιμο μεταίχμιο. Το μεταίχμιο αυτό, έχει πλέον περάσει.  10 

| ΑΓΟΡΕΣ |

 11 

 11 

Οι επενδυτές θα πρέπει να προετοιμαστούν για ένα ιδιαίτερα δύσκολο 2016, με τη μεταβλητότητα να είναι ιδιαίτερα αυξημένη. Σε γενικές γραμμές, οι λαμπρές ημέρες έχουν περάσει για τους επόμενους μήνες και οι επενδυτές καλό θα ήταν να λάβουν πολύ σοβαρά τις ενδείξεις αλλαγής του κλίματος και να αναδιαρθρώσουν κατάλληλα τα χαρτοφυλάκιά τους. Η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος παράγοντας αποσταθεροποίησης της παγκόσμιας οικονομίας και όχι μόνο. Η χρηματιστηριακή κρίση που έχει ξεσπάσει έχει τη δική της σφραγίδα αλλά δεν είναι μόνο αυτή που ευθύνεται για τις δυσμενείς συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί. Από τις αρχές της χρονιάς, η Κίνα έζησε ένα χρηματιστηριακό πάρτι άνευ προηγουμένου με τους νέους χρηματιστηριακούς κωδικούς να αυξανονται γεωμετρικά. Η ανοδική έκρηξη και η συμμετοχή του επενδυτικού κοινού, ήταν αυτό που ήθελαν οι μεγάλοι παίκτες προκειμένου να «ξεφορτωθούν» τις μετοχές με μανία, καθώς η Κίνα βρισκόταν αντιμέτωπη με τεράστια μακροοικονομικά και διαρθρωτικά προβλήματα. Η Κίνα είναι η μοναδική οικονομία που ως αναδυόμενη έχει τη δύναμη να ταρακουνήσει το διεθνές οικονομικό περιβάλλον. Οι ενδείξεις μιας τεράστιας πτώσης είχαν φανεί από πολύ νωρίς το 2015, όταν κυβερνητικοί αξιωματούχοι δήλωναν ότι η υψηλή ανάπτυξη για την Κίνα έχει περάσει ανεπιστρεπτί και στη συνέχεια μια ακόμα πιο ξεκάθαρη ένδειξη υπήρξε όταν ανακοινώθηκε ότι από το 2016 δεν θα υπάρχουν εκτιμήσεις για την κινεζική ανάπτυξη, προκειμένου να μην επηρεάζονται οι αγορές. Η Κίνα κανονικά θα έπρεπε να ανήκει στις αναπτυγμένες αγορές, από άποψη οικονομικών μεγεθών. Από άποψη διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων δικαίως βρίσκεται στις αναδυόμενες. Όμως, δε χωρά καμία απολύτως αμφιβολία ότι η Κίνα θα αποχαιρετήσει για πάντα τους ρυθμούς ανάπτυξης γύρω από το 7,0%. Η Κίνα θα βρεθεί στην περιοχή του 3,5% που αρμόζει σε αναπτυγμένες οικονομίες και θα βρεθεί πολύ πιο γρήγορα από αυτό που πιστεύουν οι αγορές και

O

οι αναλυτές αυτή την ώρα. Εντός του 2016, η κινεζική οικονομία θα βρεθεί σε πολύ δύσκολη θέση λόγω της οικονομικής της επιβράδυνσης, ενώ δεν αποκλείουμε η ανάπτυξη να βρεθεί ακόμα και κάτω από το 6,5% καθώς αναμένουμε κύμα χρεοκοπιών κινεζικών εταιριών, ενώ δε μπορούμε να αποκλείσουμε κάποια σοβαρή τραπεζική κρίση η οποία θα προκληθεί από συνδυασμό αρνητικών στοιχείων, τα οποία επιδεινώνει η χρηματιστηριακή αστάθεια. Η Κίνα αποτελεί τη μεγαλύτερη αγορά του πλανήτη για τις δυτικές εταιρίες, ενώ τα κινεζικά επενδυτικά κεφάλαια, εδώ και χρόνια, σαρώνουν τις αγορές της Δύσης. Η ροή αυτή αναμένεται ότι θα περιοριστεί σημαντικά εντός του 2016 σαρώνοντας τα πάντα. Αυτό είναι μια ισχυρά αρνητική ένδειξη και για την Αμερική. Η μετοχή της Caterpillar έχει καταρρεύσει ακριβώς λόγω της πτώσης στην Κίνα. Η επόμενη που νοιώθει της συνέπειες της πτώσης της Κίνας είναι η Apple και θα ακολουθήσουν κι άλλες αμερικανικές εταιρίες. Η αγορά Τέχνης, το «χόμπι» των ισχυρών Κινέζων για να μπουν στην υψηλή κοινωνία της Δύσης, σύντομα θα δει τις συνέπειες της κινεζικής κρίσης αλλά και της υποτίμησης του κινεζικού γουάν. Το γουάν αποτελεί το νόμισμα που έχει υποστεί τη μικρότερη υποτίμηση έναντι του δολαρίου, μόλις 4,0%, συγκριτικά με άλλα νομίσματα και όλα δείχνουν ότι το 2016 θα υποτιμηθεί ακόμα περισσότερο. Σε αυτό συμβάλλουν και τα αρνητικά κινεζικά macro αλλά και οι ενέργειες της κινεζικής κεντρικής τράπεζας. Το γεωπολιτικό σκηνικό θα παραμείνει ιδιαίτερα τεταμμένο και το 2016. Η ανάφλεξη της κόντρας μεταξύ Ιράν-Σαουδικής Αραβίας, οι σχέσεις Κίνας-Ρωσίας θα είναι από τους σημαντικότερους παράγοντες που θα επηρεάσουν τα δεδομένα. Γύρω από αυτούς τους δυο πυλώνες θα ξεδιπλωθούν τα νέα γεωπολιτικά σχέδια επιβολής των μεγάλων δυνάμεων στην Ασία αλλά και τα Αραβικά Εμιράτα. Η Σαουδική Αραβία, αναμένεται να κλείσει και το 2016 με ισχυρά ελλειμαμτικό προϋπολογισμό, γεγονός που θα την καταστήσει οικονομικά, πολιτικά και κοινωνικά ευάλωτη και θα υπάρξουν εντάσεις με στόχο να χάσει το

| ΑΓΟΡΕΣ |

 13 

 14 

| ΑΓΟΡΕΣ |

θρόνο της από τον έλεγχο της περιοχής των Αραβικών Εμιράτων. Οι επενδύσεις των Αράβων θα μειωθούν και αυτό είναι ένα ακόμα πλήγμα για τη Δύση. Μετοχές, real estate, Τέχνη είναι οι αγαπημένες τοποθετήσεις από τη χώρα με τα μεγαλύτερα αποθέματα πετρελαίου. Αναμένουμε όσο οι τιμές πετρελαίου παραμένουν χαμηλά, οι Άραβες θα προχωρήσουν σε αποεπένδυση από τις αγορές στην Αμερική και αυτό θα προκαλεί κρίσεις στη Wall Street. Φυσικά η Ευρώπη θα συνεχίσει να παραμένει στο προσκήνιο καθώς τα μακροοικονομικά δεδομένα παραμένουν αρνητικά και με το κλίμα στην παγκόσμια οικονομία να επιδεινώνεται, δύσκολα μπορεί να υπάρξει θεαματική βελτίωση. Η Ευρώπη όμως θα κληθεί να αντιμετωπίσει την προσφυγική κρίση η οποία θα μπορούσε κάλλιστα να μετατραπεί και σε νέα οικονομική κρίση αλλά και κρίση για τη μορφή με την οποία υπάρχει σήμερα η Ευρώπη. Όλα αυτά συμβαίνουν την ώρα που οι αγορές αλλά και η αμερικανική οικονομία, έχουν παρουσιάσει σαφείς αρνητικές ενδείξεις. Η αμερικανική οικονομία που αποτέλεσε το άρμα της εξόδου από την κρίση του 2008, έχει ξεμείνει από δυνάμεις και το 2016 αναμένω να υπάρξει σημαντική υποχώρηση της ανάπτυξης. Άλλωστε, θεωρώ, ότι σε κάποιο βαθμό, οι ισχυρές πιέσεις στη Wall Street, δεν είναι απόρροια μόνο των διεθνών εξελίξεων, αλλά αποτελούν και προεξόφληση μιας ισχυρής οικονομικής επιβράδυνσης στην ίδια την αμερικανική οικονομία. Αυτό αναμένεται να φανεί μεταξύ της περιόδου ΜαρτίουΙουνίου 2016. Ο χρημασιτσηριακός κύκλος ανόδου συμπληρώνει φέτος οκτώ χρόνια και αυτό ποτέ δεν ήταν θετικό τα τελευταία 25 χρόνια. Η έναρξη του όγδοου χρόνου σε ένα χρηματιστηριακό ανοδικό κύκλο, πάντοτε συνέπιπτε με την έναρξη μιας ισχυρά πτωτικής περιόδου. Συμπερασματικά, το 2016 θα προσφέρει σημαντικές ευκαιρίες ακόμα και στην αγορά μετοχών, αλλά αυτές δεν

O

θα είναι από τη long πλευρά. Ευκαιρίες αναμένονται σε χρυσό και γεν. Στις ισοτιμίες ο δρόμος της υποτίμησης έναντι του δολαρίου θα συνεχιστεί, αλλά αυτό δεν θα έχει μια ξεκάθαρη πορεία και τάση. Θα εξαρτηθεί από αρκετές παραμέτρους και αυτό γιατί μια πιθανή κρίση θα έχει διαφορετικές συνέπειες μεταξύ των χωρών και αυτό θα φανεί και στα νομίσματά τους. Κλείνοντας, θα παρουσιάσω κάποιες εκτιμήσεις μου για τις βασικές αγορές, ως είθισται στην αρχή κάθε έτους.

Ευρώ Ο δρόμος για το 1,0000 δεν αναμένεται να είναι τόσο εύκολος όσο πιστεύουν οι επενδυτές. Και αυτό γιατί οι αγορές μετά την αύξηση επιτοκίων το Δεκέμβριο, είναι εξαιρετικά πιθανό να κάνουν λάθος σχετικά με το πόσες αυξήσεις θα γίνουν εντός του 2016. Κατά την εκτίμησή μου θα έχουμε δυο, με τη δεύτερη να γίνεται προς το Δεκέμβριο του 2016. Αυτό, συνδυαστικά με μια σειρά άλλων εξελίξεων σε Ευρωζώνη και Αμερική, θα προκαλέσει σημαντικές ανατροπές στην ισοτιμία.

Επιτόκια Όπως ανέφερα και παραπάνω, η Fed δε θα βρει πρόσφορο έδαφος για νέες αυξήσεις επιτοκίων. Το 0,50% θα αποτελέσει μια νέα βάση και πάνω σε αυτή, οι δηλώσεις θα δημιουργούν κλίμα στις αγορές.

Πετρέλαιο Οι γεωπολιτικές εξελίξεις θα μπορούσαν να κρατήσουν το πετρέλαιο χαμηλά. αυτό θα προκαλέσει αλυσιδωτές αντιδράσεις. Θεωρούμε ότι εντός του 2016 θα υπάρξουν σαφείς ενδείξεις για μια σημαντική ανοδική αντίδραση. Βασικός μας στόχος παραμένουν τα $55.

Αμερική Αναμένουμε πτώση του ΑΕΠ κάτω από το 2,0%. Επιπλέον, θεωρούμε ότι το 2016 θα είναι έτος κατά το οποίο η ανεργία θα σταματήσει να σημειώνει πτώση και θα υπάρξει άνοδος καθώς ο κλάδος ενέργειας υποφέρει και οι απολύσεις που πραγματοποιούνται είναι εκατοντάδες χιλιάδες.

xρηματιστηριο αθηνων:

Τι χωρίζει τον «παράδεισο» από την «κόλαση»

Το 2015 ήταν ένα έτος τραγικό που στιγματίστηκε από την κατάρρευση των τραπεζικών μετοχών, την εκτόξευση σε ιστορικά υψηλά των αποδόσεων των ομολόγων, ήτοι με όρους αγοράς σε γενικές γραμμές ήταν μια... καταστροφή. Ενα έτος φριχτό, «annus horribilis» που λένε και οι αναλυτές, μια χρονιά που τα είχε όλα, κάτι σαν «τέλεια καταιγίδα». Από capital controls,κλειστό χρηματιστήριο, απώλειες 90% και βάλε στις τράπεζες, υποβαθμίσεις, rebalancing, πτώση 25% για τον γενικό δείκτη, μέχρι απανωτές εκλογικές αναμετρήσεις, κυρίως δε τον «φόβο» για ολοκληρωτική οικονομική καταστροφή και έξοδο της Ελλάδας από τη ζώνη του ευρώ.

Τ

Τι χειρότερο λοιπόν θα μπορούσε να συμβεί και γιατί το Χ.Α. να μην έχει μια τελευταία ευκαιρία, με ανακεφαλαιοποιημένες τράπεζες και με τον πήχη για βασικούς δείκτες και blue chips να είναι έτσι κι αλλιώς σε χαμηλά επίπεδα;

Y

Υπό μία οπτική, όσοι σπεύσουν να απαντήσουν στο ερώτημα αν το 2016 μπορεί να είναι χειρότερο για τη χρηματιστηρική αγορά σε σχέση με το 2015, ίσως να αισθάνονται ότι δεν θα δυσκολευτούν δα και να το κάνουν.

Λογικοφανές το ερώτημα, μόνο που τα πράγματα δεν είναι ποτέ έτσι απλά. Ή μήπως τελικά είναι; Μπροστά μας κρύβονται τόσο σημαντικές ευκαιρίες όσο και μεγάλες προκλήσεις που μπορεί να αποτελέσουν «καύσιμα» για άνοδο αλλά ενδεχομένως να αποτελέσουν, στο κακό σενάριο, μεγάλες παγίδες και ρίσκα που θα «κάψουν» τους υπεραισιόδοξους. Οι συγκλίνουσες εκτιμήσεις των εγχώριων αναλυτών τονίζουν πως οι κύριοι παράγοντες που θα διαμορφώσουν κλίμα και διαθέσεις για το 2016 είναι η πολιτική και οικονομική σταθερότητα, η αξιολόγηση (μετά την ψήφιση μέτρων), η συζήτηση για το χρέος, η πορεία των απαιτούμενων ιδιωτικοποιήσεων και μεταρρυθμίσεων, η επαναφορά του waiver, η ένταξη της Ελλάδας στο «QE», η επιστροφή της εμπιστοσύνης στον τραπεζικό κλάδο, ενώ κομβικός παράγοντας θα είναι και η άρση των Capital Controls.  16 

| χρηματιστηριο |

Σύμφωνα με αναλυτές, το πρώτο δίμηνο του νέου έτους είναι πολύ σημαντικό, μιας και μπροστά υπάρχουν προς διαχείριση καυτά θέματα, όπως το Ασφαλιστικό ή τα κόκκινα δάνεια, θέματα που δεν έχουν καν... ανοίξει ουσιαστικά εδώ και πολλά χρόνια. Και ίσως μετά τις πρώτες συνεδριάσεις, που θα λειτουργήσουν ως μπούσουλας, να δούμε αν βρει πεδίο δράσης το περίφημο... January effect ή και αυτό θα «καεί», όπως χάθηκε το window dressing του Δεκέμβρη (πλην κάποιων περιπτώσεων σε λίγες μόλις συνεδριάσεις).

Σ

Ο επόμενος μήνας, ή ίσως καλύτερα το επόμενο δίμηνο, θα είναι η πιο κρίσιμη περίοδος της νέας χρονιάς και θα καθορίσει το μέλλον του Χ.Α. Το Ασφαλιστικό, τα «κόκκινα» δάνεια, το Αγροτικό και η ολοκλήρωση της αξιολόγησης αναμένεται να να δοκιμάσουν την πολιτική σταθερότητα και να προκαλέσουν αναταράξεις στο Χ.Α., που θα διαμορφώσουν ελκυστικές τιμές στις μετοχές, δηλαδή, με απλά λόγια, κάποιοι χρηματιστές δεν αποκλείουν να δούμε χαμηλότερες τιμές. Αν ξεπερασθούν οι σκόπελοι τότε θα διαμορφωθεί νέο τοπίο στην οικονομία και στο Χρηματιστήριο ενώ ρόλο θα παίξουν και οι άλλες διεργασίες που αναφέραμε παραπάνω (ιδιωτικοποιήσεις, waiver, χρέος, QE, αναβαθμίσεις από ξένους επενδυτικούς οίκους κ.λπ.). Αν το κουβάρι... ξετυλιχτεί δίχως να «μπλεχτεί» πάλι στην πορεία, τότε μπορούμε να μιλάμε με καλύτερους όρους για το ρίσκο της χώρας και τις προοπτικές της αγοράς. Και ίσως όσα έγιναν στην εκπνοή του 2015 να αποτελέσουν μαγιά για μια καλή εκκίνηση φέτος που θα κρατήσει κάμποσες συνεδριάσεις. Δεν χρειάζεται να αναφέρουμε ότι μεσοπρόθεσμα η αποτυχία στο Ασφαλιστικό και στην αξιολόγηση, ή η επαναφορά της πολιτικής αβεβαιότη-

τας, θα επαναφέρει τα εφιαλτικά σενάρια που ζήσαμε το 2015, με δυσάρεστες εξελίξεις και στο Χρηματιστήριο. Άλλωστε, δεν λείπουν τα δύσκολα ανοιχτά μέτωπα και οι αρρυθμίες, όπως η πολιτική αβεβαιότητα, οι κεφαλαιακοί έλεγχοι που είναι ακόμα σε ισχύ, τα ερωτηματικά αναλυτών για το αν το 2016 συνεχιστεί το κλίμα της πολιτικής και οικονομικής αστάθειας, για το αν θα γίνουν τελικά αποκρατικοποιήσεις, αν συνεχισει η κυβέρνηση την φορολογική επιδρομή και η μη φιλική συμπεριφορά προς επενδυτές και επιχειρήσεις, οι καθυστερήσεις στις μεταρρυθμίσεις κ.λπ. Την ίδια ώρα το προσφυγικό πρόβλημα και ο διεθνής παράγοντας (γεωπολιτική, δολάριο, πετρέλαιο, Κίνα κ.λπ.) μόνο... πόντους δεν προσδίδουν στην προσπάθεια της χώρας. Εξ ου και δεν προκαλεί εντύπωση που κάμποσοι παράγοντες του χώρου δηλώνουν επιφυλακτικοί και μιλούν για χρονιά ευκαιριών αλλά και υψηλότατου ρίσκου και σημαντικών προβληματισμών. Όσον αφορά στην... παρακαταθήκη του 2015, οι παλαιοί μέτοχοι των τραπεζών υπέστησαν σχεδόν μηδενισμό της επένδυσής τους, αλλά στον υπόλοιπο FTSE 25 υπήρξαν μετοχές με καλύτερη εικόνα ή και σημαντικά κέρδη (π.χ. ΜΟΤΟΡ ΟΪΛ, Coca Cola HBC, JUMBO κ.λπ.). Οι αναδιαρθρώσεις δεικτών ολοκληρώθηκαν και ο τραπεζοκεντρικός χαρακτήρας του Χ.Α. επανήλθε. Το τέλος της χρηματιστηριακής χρονιάς βρήκε τον Γενικό Δείκτη με ετήσιες απώλειες 23,58% και τον κλαδικό δείκτη των τραπεζών με το εντυπωσιακό -93,87% (ΠΕΙΡΑΙΩΣ με απώλειες 99,69%, ακολουθούμενη απόΕΘΝΙΚΗ με -98,58%, EUROBANK με -92,83% και ALPHA BANK με -89,35%). Η συνολική κεφαλαιοποίηση του Χ.Α., σε ετήσια βάση, μειώθηκε κατά 5,1 δισ. ευρώ και τα πράγματα θα ήταν χειρότερα, αν η συνολική αποτίμηση δεν είχε ενισχυθεί από τις κεφαλαιακές «ενέσεις» των τραπεζών.  18 

Σε γενικές γραμμές πάντως η επόμενη χρονιά μόνο περίπατος δεν θα είναι, ακόμα και αν όλα πάνε καλά σε πολιτικό και οικονομικό επίπεδο, κι ενώ οι τράπεζες ενισχύθηκαν και πολλές επιχειρήσεις κράτησαν σε επίπεδο κερδοφορίας εν μέσω αντίξοων συνθηκών. Εάν πάντως έχουμε θετικές εξελίξεις, οι τράπεζες λογικά στο ταμπλό θα επιχειρήσουν να κλείσουν το discount τόσο με τη λογιστική τους αξία (στο 65-70%) όσο και με τον ευρωπαϊκό ανταγωνισμό, με ότι αυτό μπορεί να σημαίνει για τις μετοχές και τους δείκτες (ξένοι οίκοι βλέπουν στις τράπεζες περιθώρια ανόδου 40% με 80%). Βέβαια, το μενού δεν θα έχει μόνο τράπεζες αλλά και blue chips (εξαγωγικές, ενεργειακές, υποδομές, κρατικά κ.λπ.), με κάποια από τα στοιχήματα να ακούνε σε ονόματα όπως ΔΕΗ, ΟΠΑΠ, ΟΤΕ, ΜΟΤΟΡ ΟΪΛ, ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ, FOLLI-FOLLIE, JUMBO, Grivalia, LAMDA, AEGEAN, ΕΛΛΗΝΙΚ.ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑ, ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ, ΜΕΤΚΑ, ΕΛΛΑΚΤΩΡ, ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ΤΙΤΑΝ αλλά και ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ, ΟΛΠ, ΟΛΘ ή και μετοχές της μεσαίας τάξης για την οποία κάποιοι αναλυτές βλέπουν ότι μπορεί (μεμονωμένες περιπτώσεις) να κρύβει εκπλήξεις. Τεχνικά και... βραχυπρόθεσμα, αν η αγορά ξεκινήσει με φούρια θα δοκιμάσει να ξεπεράσει σημαντικές αντιστάσεις όπως οι 640-645 μονάδες, μετά οι 700 μονάδες και η περιοχή στις 730 μονάδες πριν αρχίσουμε να μιλάμε για μεγάλους στόχους άνω των 900-950 μονάδων. Αυτά λένε οι αναλυτές που πάντως υπογραμμίζουν ότι εάν τα βρούμε σκούρα προσεχώς στα ανοιχτά μέτωπα, τότε θα... ξαναδούμε επίπεδα όπως τα περσινά χαμηλά των 550-560 μονάδων, ενώ καλού-κακού υπενθυμίζουν και τα νούμερα του 2012 όταν ο Γ.Δ. έγραφε τις 470 μονάδες. Αλλά για όλα αυτά είναι ακόμα νωρίς. Οπως και να έχει, η καλή μέρα θα φανεί από το πρωί, δηλαδή από τους πρώτους 1-2 μήνες του έτους...

| αγορεσ |

Franklin Templeton:

Δεν επιφυλάσσει εκπλήξεις το 2016 Δεν φαίνεται να επιφυλάσσει εκπλήξεις το 2016, τουλάχιστον στην αρχή, σύμφωνα με ανάλυση της Franklin Templeton, με τίτλο «Μια αίσθηση déjà vu», στην οποία επισημαίνεται ότι συγκεκριμένοι σημαντικοί χρηματοπιστωτικοί και οικονομικοί παράγοντες που διαμόρφωσαν την επενδυτική της εκτίμηση κατά τη διάρκεια του 2015 θα εξακολουθήσουν να υφίστανται και το 2016.

Σε αυτούς περιλαμβάνονται η χλιαρή οικονομική επέκταση στις ΗΠΑ, το περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων, οι μειωμένες τιμές του πετρελαίου και των εμπορευμάτων, οι ανησυχίες για την επιβραδυνόμενη ανάπτυξη στην Κίνα, η μεταβλητότητα στις αγορές και ένα κύμα συγχωνεύσεων και εξαγορών. Όσον αφορά τις ΗΠΑ, σημειώνεται ότι μια προσεκτική FED που θα συνεχίσει να αυξάνει τα επιτόκια με σταδιακό ρυθμό κατά τη διάρκεια των επόμενων 12 μηνών θα μπορούσε να αποδειχθεί θετικός καταλύτης, καθώς τα υψηλότερα επιτόκια πιθανόν να βοηθήσουν στη βελτίωση των περιθωρίων. Επίσης, η Franklin Templeton εκτιμά ότι το 2016 θα είναι ένα σημαντικό έτος για τον κλάδο της ενέργειας. Όπως σημειώνεται, «τα θεμελιώδη της αγοράς υποδηλώνουν ότι οι χαμηλές τιμές του πετρελαίου πιθανόν να επιμείνουν παγκοσμίως και θα συνεχίσουν να ασκούν πιέσεις στις εταιρείες ενέργειας». Όσον αφορά την προεδρική εκλογή στις ΗΠΑ σημειώνει ότι οι αποφάσεις νομισματι-

Σ

 19 

κής πολιτικής ή οι ανακοινώσεις από τη FED και τα γεωπολιτικά γεγονότα ίσως να συνεχίσουν να προκαλούν μεγάλη αβεβαιότητα, κάτι που έχει ήδη αντίκτυπο στις παγκόσμιες χρηματαγορές τα τελευταία δύο χρόνια. Όσον αφορά την Ευρώπη, η Franklin Templeton επισημαίνει ότι οι χρηματαγορές στα τέλη του 2015 παρέμειναν ελκυστικές έναντι αυτών των ΗΠΑ και άλλων περιοχών. Παράλληλα, σημειώνει ότι το αδύναμο ευρώ επιδρά θετικά στις εξαγωγές και τα εταιρικά κέρδη, οι χαμηλές τιμές του πετρελαίου βοηθούν καταναλωτές και επιχειρήσεις και το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας βοηθά στη μείωση του χρηματοδοτικού κόστους των τραπεζών, ενώ ενισχύει και τους ισολογισμούς τους. Τέλος σημειώνει ότι η επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης στην Κίνα, αν και φαίνεται πιο σημαντική για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις έναντι των αμερικανικών ανταγωνιστριών τους, ωστόσο αυτό δεν εγκυμονεί τον κίνδυνο να εκτροχιαστεί η οικονομική ανάκαμψη στην Ευρώπη.

«Μαύρες» προβλέψεις Soros για την Ελλάδα Την θέση ότι όσο η Ελλάδα παραμένει στο ευρώ δεν θα καταφέρει να συνέλθει ποτέ διατύπωσε ο γνωστός Αμερικάνος μεγαλοεπενδυτής , τονίζοντας παράλληλα ότι η Ελλάδα δεν θα καταφέρει ποτέ να αποπληρώσει τα χρέη της.

Όπως μεταδίδει η Deutsche Welle ο Soros σε συνέντευξη του στο γερμανικό οικονομικό περιοδικό Wirtschaftswoche επικρίνει την πολιτική λιτότητας που επέβαλε το Βερολίνο στην Ευρώπη, αλλά εξαίρει τον ρόλο της Merkel στην προσφυγική κρίση και το ουκρανικό.«Όταν η ελληνική κρίση ξέσπασε για τα καλά το 2009, η ΕΕ υπό την αρχηγία της Γερμανίας βοήθησε μεν, αλλά η Ελλάδα έπρεπε να καταβάλλει υψηλό τίμημα.Της ζητήθηκε να καταβάλλει υπερβολικά υψηλά επιτόκια καθιστώντας αδύνατη την εξυπηρέτηση του ελληνικού χρέους.

Ο

 20 

| οικονομια |

 21 

Δυστυχώς οι Γερμανοί επανέλαβαν το λάθος και κατά τις τελευταίες διαπραγματεύσεις. Επέβαλαν και πάλι όρους που θα ενισχύσουν ακόμα περισσότερο την χρεοκοπία. Η Ελλάδα δεν θα μπορέσει να αποπληρώσει ποτέ τα χρέη της» υπογράμμισε ο Soros. Ερωτηθείς μάλιστα αν η Ελλάδα θα είχε ενδιαφέρον ως τόπος επένδυσης για ιδιώτες ο Soros απαντά κατηγορηματικά: «Όχι, όσο η Ελλάδα είναι μέλος της Ευρωζώνης. Με το ευρώ η χώρα δεν θα μπορέσει ποτέ να συνέλθει, γιατί η συναλλαγματική ισοτιμία είναι υπερβολικά υψηλή και η χώρα δεν είναι ανταγωνιστική».

Putin με αφορμή την ουκρανική κρίση. Πριν από αυτό την θεωρούσα απλώς μια ταλαντούχα πολιτικό, που λαμβάνει υπόψη τις σφυγμομετρήσεις. Έδειξε ωστόσο να αδιαφορεί για την κοινή γνώμη αναφορικά με τη Ρωσία. Και στην προσφυγική κρίση διέκρινε ωστόσο το ενδεχόμενο διάσπασης της Ευρώπης, με τους κινδύνους που εγκυμονεί για τα ανοιχτά σύνορα της ζώνης του Σέγκεν αλλά και για την εσωτερική αγορά» υπογράμμισε ο επενδυτής, αναφέροντας μάλιστα πως οι μόνοι που είναι σε θέση να αποτρέψουν μια διάσπαση της Ευρώπης είναι οι Γερμανοί.

Παράλληλα ο Αμερικάνος επενδυτής εντοπίζει ομοιότητες μεταξύ Ουκρανίας και Ελλάδας. «Ο ουκρανικός πληθυσμός κατέβαλλε τεράστιες προσπάθειες τα τελευταία δύο χρόνια. Όμως οι Ευρωπαίοι δίνουν στο Κίεβο πολύ λίγα χρήματα κάνοντας το ίδιο λάθος, όπως στην περίπτωση της Ελλάδας. Η «παλιά» Ουκρανία έμοιαζε με την «παλιά» Ελλάδα. Ολιγάρχες είχαν μοιράσει μεταξύ τους τη χώρα και οι δημόσιοι υπάλληλοι επιδίωκαν τον προσωπικό πλουτισμό.

«Αν κάποιοι είναι σε θέση να αποτρέψουν μια διάσπαση της Ευρώπης, τότε αυτοί είναι οι Γερμανοί. Κατά τη διάρκεια της καγκελαρίας Merkel έγιναν οι ηγεμόνες στην Ευρώπη, χωρίς ωστόσο να έχουν πληρώσει μέχρι σήμερα κάποιο τίμημα, και ας διαμαρτύρονται ορισμένοι Γερμανοί για τις πιστώσεις που δόθηκαν στην Ελλάδα. Οι Γερμανοί είναι ξεκάθαρα οι μεγάλοι κερδισμένοι της νομισματικής ένωσης. Όμως οι ηγεμόνες δεν πρέπει να ενδιαφέρονται μόνο για το δικό τους συμφέρον. Οφείλουν να εκπροσωπούν και τα συμφέρονται εκείνων που τους εμπιστεύονται. Θα πρέπει συνεπώς να δούμε αν η Γερμανία θα επωμιστεί τελικά την ευθύνη αυτή, όπως έπραξαν οι ΗΠΑ μετά το 1945» τόνισε ο Soros.

Όμως οι άνθρωποι στην “νέα“ Ουκρανία επιθυμούν ριζικές μεταρρυθμίσεις και σε αυτό χρειάζονται την βοήθεια της Ευρώπης. Κάτι τέτοιο θα είχε άμεσο θετικό αντίκτυπο στην ίδια την Ευρώπη, διότι μια ευημερούσα Ουκρανία θα ήταν εφόδιο για την Ευρώπη, στον αγώνα κατά της ρωσικής επιθετικότητας και υπέρ της αλληλεγγύης, αλλά και μιας νέας αρχής στην Ουκρανία» υποστήριξε ο Soros, ο οποίος κληθείς να σχολιάσει την ανακήρυξη της Merkel από το αμερικανικό περιοδικό TIME «πρόσωπο της χρονιάς», τόνισε ότι δεν έχει αλλάξει γνώμη για την λανθασμένη πολιτική λιτότητας που ακολουθεί στην Ευρώπη. «Κατά την άποψή μου όμως είναι εδώ και πολύ καιρό η αδιαφιλονίκητη ηγέτης της Ευρώπης και κατά συνέπεια έμμεσα του δυτικού κόσμου, ιδίως από τότε που αντιτάχθηκε στον ρώσο πρόεδρο

Αν κάποιοι είναι σε θέση να αποτρέψουν μια διάσπαση της Ευρώπης, τότε αυτοί είναι οι Γερμανοί. Κατά τη διάρκεια της καγκελαρίας Merkel έγιναν οι ηγεμόνες στην Ευρώπη, χωρίς ωστόσο να έχουν πληρώσει μέχρι σήμερα κάποιο τίμημα, και ας διαμαρτύρονται ορισμένοι Γερμανοί για τις πιστώσεις που δόθηκαν στην Ελλάδα  22 

Γιατί θα είναι δύσκολο το 2016 Δυσοίωνο εκτιμάται ότι θα είναι το 2016 καθώς σύμφωνα με την συμβουλευτική εταιρία Control Risks θα είναι η χειρότερη χρονιά της τελευταίας δεκαετίας, ειδικά όσον αφορά την παγκόσμια ασφάλεια και την πολιτική αστάθεια. Σύμφωνα με το CNBC, η τρομοκρατία, η αστάθεια στη Μέση Ανατολή, οι κίνδυνοι που σχετίζονται με το διαδίκτυο, η κινεζική οικονομία που βρίσκεται σε μεταβατικό στάδιο και η πολιτική αβεβαιότητα, αποτελούν τους βασικούς παράγοντες αβεβαιότητας και μεταβλητότητας το 2016. Ως πιο επικίνδυνο παράγοντα, η συμβουλευτική εταιρεία αναδεικνύει την κινεζική οικονομία η οποία θα πρέπει να προσαρμοστεί σε ρυθμούς ανάπτυξης 6% γεγονός που μπορεί να προκαλέσει πανικό στους επενδυτές. Ιδιαίτερη σημασία δίνεται και στις σχέσεις που έχουν οι παγκόσμιοι ηγέτες μεταξύ τους, όπως ο Αμερικανός πρόεδρος, Μπαράκ Ομπάμα, ο Κινέζος πρόεδρος Σι Ζινπίνγκ και ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν. Έ νας παράγοντας που φαίνεται πως ενώνει τα κράτη είναι η ανησυχία σχετικά με τη δραματική άνοδο των τρομοκρατικών επιθέσεων το 2015. Παρά τη δυτική συμμαχία κατά του Ισλαμικού Κράτους και τις εναέριες επιδρομές της Ρωσίας, η Control Risks εκτιμά πως δεν υπάρχει συντονισμένη ανταπόκριση και αυτή η ανησυχία θα ενταθεί. Ειδικά για την Ευρώπη, η έρευνα της εταιρείας αναφέρει πως είναι πλέον μια ήπειρος διαλυμένη, με έντονο εθνικισμό και η οποία δεν μπορεί να δώσει απαντήσεις στα προβλήματα που την ταλανίζουν, όπως η τρομοκρατία και η μεταναστευτική κρίση. Μάλιστα, εκτιμά ότι η ανεπάρκεια αυτή θα έχει αρνητικό αντίκτυπο στην Συνθήκη της Σένγκεν.

Δ

| οικονομια |

Μοσκοβισί:

Καταπολεμήστε τη φοροδιαφυγή για να μειωθούν οι φόροι Ο Αρμόδιος Επίτροπος Πιερ Μοσκοβισί, με απάντησή του σε ερώτηση του Αντιπροέδρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Δημήτρη Παπαδημούλη, αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο μείωσης του φορολογικού βάρους για τους εργαζόμενους,

Ο

στην περίπτωση που η Ελληνική Κυβέρνηση πετύχει απτά αποτελέσματα στον τομέα της φοροδιαφυγής και της αδήλωτης εργασίας. Πιο συγκεκριμένα ο κ. Μοσκοβισί υπογραμμίζει πως «η μεταρρύθμιση των φορολογικών συστημάτων αποτελεί εθνική ευθύνη», ενώ συνεχίζει τονίζοντας πως «τα περιθώρια για τη μείωση των φόρων επί του εισοδήματος από την εργασία θα αυξηθούν, καθώς οι προσπάθειες για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και της αδήλωτης εργασίας θα αρχίσουν να παράγουν απτά αποτελέσματα». Τέλος η Κομισιόν, διαμέσου του Επιτρόπου της, «εκφράζει την ικανοποίησή της για την πρόθεση της ελληνικής κυβέρνησης να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις που αποσκοπούν στη δίκαιη κατανομή της φορολογικής επιβάρυνσης». Ο ευρωβουλευτής  23 

του ΣΥΡΙΖΑ, Δημήτρης Παπαδημούλης, είχε θέσει με ερώτησή του προς την Κομισιόν το ζήτημα της μείωσης της φορολογίας των μισθωτών, καθώς και την ανάγκη για ένα «δίκαιο, αποτελεσματικό και σύγχρονο φορολογικό σύστημα που θα επιβαρύνει περισσότερο τα μεγαλύτερα εισοδήματα, τον συσσωρευμένο πλούτο και τα παραγόμενα κέρδη, καταπολεμώντας ταυτόχρονα τη νόμιμη και παράνομη φοροδιαφυγή». Πιο συγκεκριμένα, ο Έλληνας ευρωβουλευτής είχε ρωτήσει την Κομισιόν αν, μεταξύ άλλων, «σκοπεύει να στηρίξει τις προσπάθειες της Ελλάδας για μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης των εργαζομένων», ενώ παράλληλα ζήτησε πληροφορίες για τις «προτάσεις της αναφορικά με τις απαραίτητες αλλαγές στο ελληνικό φορολογικό σύστημα, με στόχο τον δίκαιο επιμερισμό των φορολογικών βαρών».

Ντομπρόβσκις:

Σημαντικά κενά στη δομή της ΟΝΕ

Γ

Για “σημαντικά κενά στη δομή της ΟΝΕ”, κάνει λόγο ο Αντιπρόεδρος της Κομισιόν, B. Ντομπρόβσκις απαντώντας σε ερώτηση του Αντιπροέδρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Δημήτρη Παπαδημούλη, σχετικά με την εμβάθυνση της λογοδοσίας και της δημοκρατίας στη διαδικασία λήψης των αποφάσεων στην Ευρώπη.  24 

| οικονομια |

 25 

Ο Ντομπρόβσκις υπογραμμίζει πως “η Επιτροπή αναγνωρίζει πλήρως τη σημασία που έχει η περαιτέρω βελτίωση της δημοκρατικής λογοδοσίας του ευρωπαϊκού συστήματος οικονομικής διακυβέρνησης” ενώ αποφεύγει να απαντήσει στο ερώτημα του Δημ. Παπαδημούλη για το αν υπάρχει πρόθεση“να περιορίσει τον ρόλο και τις ντεφάκτο εξουσίες εξωκοινοτικών και μη δημοκρατικά εκλεγμένων οργάνων που λειτουργούν στο εσωτερικό της ΕΕ”. Καταλήγοντας ο Αντιπρόεδρος της Κομισιόν, σημειώνει πως “το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρέπει να διαδραματίσει βασικό ρόλο σε μια ενισχυμένη ΟΝΕ, και το ίδιο οφείλει να πράξει η Ευρωομάδα, η οποία αναγνωρίζεται από τις συνθήκες και στην οποία το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο έχουν αναθέσει συγκεκριμένες αρμοδιότητες”. Ο Ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Δημ. Παπαδημούλης, είχε καταθέσει ερώτηση προς την Κομισιόν αναφορικά με την θεσμική συγκρότηση του Eurogroup,καθώς ανέφερε χαρακτηριστικά πως “κατά τη διάρκεια της διαχείρισης της οικονομικής κρίσης, η ηγεσία της ΕΕ βασίστηκε σε κατά περίπτωση εξωθεσμικές λύσεις, εκτός του κοινοτικού πλαισίου, αναγορεύοντας όργανα χωρίς θεσμική συγκρότηση, όπως το Eurogroup, σε καθοριστικής σημασίας θεσμούς και μάλιστα με εκτελεστικές εξουσίες.” Παράλληλα ζητούσε να αξιοποιηθεί η “οικονομική και πολιτική κρίση της ΕΕ”, ώστε να αποφευχθούν εξωκοινοτικές λύσεις και επεμβάσεις σε Ευρωπαικά ζητήματα.

Ο

Ακολουθεί η πλήρης ερώτηση και απάντηση:

Ερώτηση με αίτημα γραπτής απάντησης E-011877/2015 προς την Επιτροπή Άρθρο 130 του Κανονισμού Dimitrios Papadimoulis (GUE/NGL) Θέμα: Θεσμική συγκρότηση του Eurogroup

Από το ξέσπασμα της κρίσης χρέους το 2010, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αναλάβει συγκεκριμένες πολιτικές, οικονομικές και θεσμικές πρωτοβουλίες, με διακηρυγμένο στόχο την προστασία του ευρώ και της οικονομικής σταθερότητας και ευημερίας των Ευρωπαίων πολιτών. Ωστόσο, οι πρωτοβουλίες αυτές, όχι μόνο δεν βοήθησαν στο ξεπέρασμα της οικονομικής κρίσης και στη σταθεροποίηση των ευρωπαϊκών οικονομιών, αλλά οδήγησαν στην καταστρατήγηση θεμελιωδών κανόνων της Ένωσης και στην πολιτική οπισθοδρόμηση του ευρωπαϊκού πειράματος. Πιο συγκεκριμένα, κατά τη διάρκεια της διαχείρισης της οικονομικής κρίσης, η ηγεσία της ΕΕ βασίστηκε σε κατά περίπτωση εξωθεσμικές λύσεις, εκτός του κοινοτικού πλαισίου, αναγορεύοντας όργανα χωρίς θεσμική συγκρότηση, όπως το Eurogroup, σε καθοριστικής σημασίας θεσμούς και μάλιστα με εκτελεστικές εξουσίες. Με δεδομένο ότι η ΕΕ βασίζεται σε θεμελιώδεις δημοκρατικές και θεσμικές αρχές, όπως αυτές καταγράφονται και στις Συνθήκες, και ότι κάθε απόφαση που αφορά τις ζωές των Ευρωπαίων πολιτών θα πρέπει να λαμβάνεται από δημοκρατικά εκλεγμένους θεσμούς, ερωτάται η Επιτροπή: 1. Θα αξιοποιήσει την οικονομική και πολιτική κρίση της ΕΕ, ώστε να προχωρήσουμε στην εμβάθυνση της διαφάνειας, της λογοδοσίας και της δημοκρατίας στις διαδικασίες λήψης όλων των αποφάσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο; 2. Θα περιορίσει τον ρόλο και τις ντεφάκτο εξουσίες εξωκοινοτικών και μη δημοκρατικά εκλεγμένων οργάνων που λειτουργούν στο εσωτερικό της ΕΕ;

EL E-011877/2015 Απάντηση του Aντιπροέδρου Dombrovskis εξ ονόματος της Επιτροπής (21.12.2015) Η χρηματοπιστωτική και οικονομική κρίση αποκάλυψε σημαντικά κενά στη δομή της ΟΝΕ. Η αρχιτεκτονική

 26 

που υπήρχε επέτρεψε τη συσσώρευση υπερβολικών ανισορροπιών. Έκτοτε έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος, όπως η ανάπτυξη καλύτερης μακροπροληπτικής και μικροπροληπτικής εποπτείας, η πρόοδος προς την τραπεζική ένωση, η δέσμη νομοθετικών μέτρων του εξάπτυχου και του δίπτυχου και η εφαρμογή του επενδυτικού σχεδίου για την Ευρώπη. Ωστόσο, για να αποκτήσει η ΟΝΕ στέρεα θεμέλια, απαιτείται να γίνουν περαιτέρω βήματα. Η έκθεση των πέντε προέδρων «Ολοκληρώνοντας την Οικονομική και Νομισματική Ένωση της Ευρώπης», που δημοσιεύτηκε στις 22 Ιουνίου 2015, κατανέμει σε δύο στάδια τα κύρια μέτρα που απαιτούνται για την ολοκλήρωση της ΟΝΕ, το αργότερο έως το 2025. Προβλέπει μεταξύ άλλων την ενσωμάτωση στο νομικό πλαίσιο της ΕΕ διακυβερνητικών λύσεων που αναπτύχθηκαν κατά τη διάρκεια της κρίσης και ενισχύουν τους θεσμούς της ΕΕ και τη δημοκρατική τους λογοδοσία. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρέπει να διαδραματίσει βασικό ρόλο σε μια ενισχυμένη ΟΝΕ, και το ίδιο οφείλει να πράξει η Ευρωομάδα, η οποία αναγνωρίζεται από τις συνθήκες και στην οποία το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο έχουν αναθέσει συγκεκριμένες αρμοδιότητες, για παράδειγμα στις διατάξεις του εξάπτυχου και του δίπτυχου.

Η Επιτροπή αναγνωρίζει πλήρως τη σημασία που έχει η περαιτέρω βελτίωση της δημοκρατικής λογοδοσίας του ευρωπαϊκού συστήματος οικονομικής διακυβέρνησης, όπως εξάλλου τονίζει στην ανακοίνωσή της σχετικά με τα «Βήματα προς την ολοκλήρωση της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης». Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει δρομολογήσει, στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, τα πρώτα πρακτικά μέτρα για την ενίσχυση της κοινοβουλευτικής εποπτείας. Διεξήχθησαν «οικονομικοί διάλογοι» μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της Επιτροπής και της Ευρωομάδας, σύμφωνα με τις διατάξεις του εξάπτυχου και του δίπτυχου.

| οικονομια |

Κοντά σε ιστορικό ρεκόρ η παραγωγή πετρελαίου στη Ρωσία Κοντά σε ιστορικό ρεκόρ βρίσκεται η παραγωγή ρωσικού πετρελαίου και τον Νοέμβριο, έπειτα από το μετασοβιετικό ρεκόρ που είχε αγγίξει τον Οκτώβριο, παρά την «βουτιά» που έχει καταγράψει η τιμή του αργού.

Όπως μεταδίδει το Bloomberg, η παραγωγή αργού και αερίου ήταν κατά μέσο όρο 10,779 εκατ. βαρέλια την ημέρα κατά τη διάρκεια του μήνα, βάσει στοιχείων της αρμόδιας μονάδας του ρωσικού Υπουργείου Ενέργειας. Πρόκειται για μια αύξηση 1,3% σε σχέση με το ίδιο διάστημα πέρυσι και είναι ελαφρώς χαμηλότερα από το ρε-

O

 27 

κόρ των 10,782 εκατ. βαρελιών/ημέρα που παρήγαγε η χώρα τον Οκτώβριο. Υπενθυμίζεται ότι ο OPEC (Οργανισμός πετρελαιοπαραγωγών εξαγωγών Χωρών) πρόκειται να συνεδριάσει στις 4 Δεκεμβρίου για να συζητήσει το πλαφόν στην παραγωγή, έναν χρόνο αφού επέλεξε να υπερασπιστεί το μερίδιο αγοράς του αντί να το μειώσει. Η απόφαση αυτή οδήγησε σε μεγαλύτερη πτώση τις τιμές, δημιουργώντας έτσι πιέσεις στους Αμερικανούς παραγωγούς σχιστολιθικού πετρελαίου και άλλες παραγωγές υψηλού κόστους. Εν τω μεταξύ, η Ρωσία εξακολουθεί να αυξάνει την παραγωγή της, βασιζόμενη στο φορολογικό σύστημα της χώρας που αντισταθμίζει τη χαμηλή τιμή και στο αποδυναμωμένο νόμισμα που μειώνει τα κόστη εξόρυξης.

Βελτιώθηκε μετά από 16 μήνες ο ελληνικός ΡΜΙ τον Δεκέμβριο

O

Οι Έ λληνες μεταποιητές κατέγραψαν μικρή βελτίωση των λειτουργικών συνθηκών τον Δεκέμβριο, κλείνοντας μια περίοδο συνεχούς επιδείνωσης, η οποία ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 2014.

Η ανάκαμψη του μεταποιητικού τομέα ήταν αποτέλεσμα της αυξημένης παραγωγής, η οποία επανήλθε σε πλαίσια ανάπτυξης για πρώτη φορά σε διάστημα 12 μηνών. Ενθαρρυντικό είναι το γεγονός ότι καταγράφηκε επίσης μια μικρή αύξηση του αριθμού των εργαζομένων. Ο εποχικά προσαρμοσμένος Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών της Markit για τον τομέα μεταποίησης στην Ελλάδα (Purchasing Managers’ Index–PMI) – ένας σύνθετος δείκτης ο οποίος έχει σχεδιαστεί για να μετρά την απόδοση της μεταποιητικής οικονομίας– έκλεισε στις 50.2 μονάδες τον Δεκέμβριο. Η τιμή αυτή ήταν υψηλότερη από τις 48.1 μονάδες του Νοεμβρίου και υπέδειξε την πρώτη βελτίωση, μολονότι οριακή, των λειτουργικών συνθηκών σε διάστημα 16 μηνών.  28 

| OIKONOMIA |

 29 

Ευπρόσδεκτη ήταν από τους Έλληνες κατασκευαστές η επιστροφή της παραγωγής σε επίπεδα ανάπτυξης κατά τη διάρκεια του Δεκεμβρίου. Επιπλέον, ο ρυθμός ανάπτυξης ήταν ο εντονότερος που έχει καταγραφεί από τον Αύγουστο του 2014. Η αύξηση της παραγωγής σημειώθηκε παρά ακόμα μία υποχώρηση των εισερχόμενων νέων παραγγελιών. Συνολικά, οι νέες εργασίες μειώνονται σε κάθε περίοδο της έρευνας αρχής γενομένης από τον Σεπτέμβριο του 2014, ενώ μέλη του πάνελ αποδίδουν την πρόσφατη υποχώρηση στην έλλειψη ρευστότητας στην αγορά. Περιορίστηκαν επίσης οι νέες παραγγελίες εξαγωγών, παρότι ο ρυθμός συρρίκνωσης ήταν ο ασθενέστερος σε διάστημα 13 μηνών. Τα στοιχεία της έρευνας του Δεκεμβρίου υπέδειξαν οριακή αύξηση του αριθμού των εργαζομένων στις εταιρείες του μεταποιητικού τομέα στην Ελλάδα. Με την πρόσφατη αύξηση, έκλεισε μια περίοδος οκτώ μηνών συνεχούς μείωσης των θέσεων εργασίας και σημειώθηκε γενική σταθεροποίηση του εργατικού δυναμικού στον μεταποιητικό τομέα. Δεδομένου ότι καταγράφηκε μεγαλύτερος αριθμός εργαζομένων, οι αδιεκπεραίωτες εργασίες εξακολούθησαν να περιορίζονται, μολονότι με τον βραδύτερο ρυθμό που έχει καταγραφεί σε διάστημα 23 μηνών. Μέλη του πάνελ συνέδεσαν τη μείωση αυτή με την αποπεράτωση έργων σε εκκρεμότητα. Οι παραγωγοί αγαθών ανέφεραν μικρότερα αποθέματα ετοίμων προϊόντων κατά τη διάρκεια του Δεκεμβρίου. Ο ρυθμός μείωσης ήταν σημαντικά ταχύτερος από τον επί μακρόν μέσο όρο που καταγράφεται στην ιστορία της έρευνας, ενώ συμμετέχοντες στην έρευνα συνέδεσαν την ταχύτερη μείωση με τους ελέγχους κεφαλαίων που επιβλήθηκαν στην αγορά. Συγχρόνως, οι αγορές προμηθειών περιορίστηκαν για δέκατο έκτο συνεχή μήνα τον Δεκέμβριο. Ωστόσο, ο ρυθμός συρρίκνωσης εξασθένησε στον βραδύτερο που έχει καταγραφεί σε διάστημα ενός έτους. Η περιορισμένη αγοραστική δραστηριότητα ήταν αποτέλεσμα, εν μέρει, της μειωμένης ροής εισερχό-

E

μενων νέων εργασιών. Εν τω μεταξύ, τα αποθέματα εισροών εξακολούθησαν να συρρικνώνονται με δριμύ ρυθμό. Η αύξηση των τιμών εισροών εξακολούθησε τον Δεκέμβριο, ενώ ο ρυθμός αύξησης επιταχύνθηκε στον υψηλότερο που έχει καταγραφεί σε διάστημα τριών μηνών. Ωστόσο, οι εταιρείες μείωσαν τις μέσες τιμές χρέωσης τους ακόμα μία φορά στο τέλος του 2015. Υπήρξαν ενδείξεις ότι η μείωση των τιμών εκροών συνδέθηκε με τις ανταγωνιστικές πιέσεις στον τομέα. Τέλος, οι μέσοι χρόνοι παράδοσης προμηθειών που αντιμετώπισαν οι Έλληνες κατασκευαστές, επιμηκύνθηκαν για δέκατο τρίτο συνεχή μήνα κατά τη διάρκεια του Δεκεμβρίου. Ο Samuel Agass, οικονομολόγος της Markit, ο οποίος καταρτίζει την έρευνα του ελληνικού Δείκτη Υπευθύνων Προμηθειών PMI είπε: «Έχοντας υπομείνει τα πάνδεινα κατά το μεγαλύτερο μέρος του 2015, το κλείσιμο του κύριου δείκτη πάνω από το σημείο μηδενικής μεταβολής των 50.0 μονάδων ήταν ένα ευχάριστο νέο για τον μεταποιητικό τομέα στην Ελλάδα. Η πρόσφατη ανάκαμψη συνέβη σε μια περίοδο ιδιαίτερα δυσχερών οικονομικών συνθηκών, όπου οι επιβεβλημένοι έλεγχοι κεφαλαίων και η έλλειψη ρευστότητας στην αγορά εμπόδισαν την αποτελεσματική λειτουργία των παραγωγών αγαθών. Η βελτίωση των επιχειρηματικών συνθηκών υποστηρίχτηκε από μια μέτρια αύξηση της παραγωγής, κάτι το οποίο οι κατασκευαστές βίωσαν για πρώτη φορά μέσα στο 2015. Η αύξηση του αριθμού των εργαζομένων, μολονότι οριακή, επίσης βοήθησε στη αναβίωση του τομέα. Ωστόσο, η μεταποιητική οικονομία βρίσκεται ακόμα πολύ μακριά από την πλήρη ανάκαμψη. Οι εισερχόμενες νέες παραγγελίες εξακολουθούν να συρρικνώνονται, τόσο από τις εγχώριες αγορές όσο και από τις αγορές του εξωτερικού και τα αποθέματα εισροών κατέγραψαν περαιτέρω υποχώρηση. Ωστόσο, η οριακή αυτή βελτίωση των λειτουργικών συνθηκών είναι από μόνη της δείγμα σταθερής προόδου για μια οικονομία, η οποία μέχρι πριν από ένα εξάμηνο περίπου ήταν ιδιαίτερα επισφαλής».

| ΠΟTA |

 31 

Τράπεζες: Έτος προκλήσεων και ευκαιριών το 2016

τoy γιωργου Παπακωνσταντίνου

 32   32 

| ΤΡΑΠΕΖΕΣ |

Τ

Το 2016 έχει «μπει» εδώ και λίγα 24ωρα και το ελληνικό τραπεζικό σύστημα εμφανίζεται να είναι σε σαφώς καλύτερη θέση σε σχέση με το καταστροφικό 2015.

 33 

Μια χρονιά στην οποία οι μετοχές των τραπεζών στην κυριολεξία κατέρρευσαν, ο κλάδος χρειάστηκε νέα ανακεφαλαιοποίηση ενώ τα προβληματικά δάνεια εκτινάχθηκαν στα επίπεδα άνω των 100 δισ. ευρώ. Με την ανακεφαλαιοποίηση που ολοκληρώθηκε ουσιαστικά μέσα στον περασμένο Δεκέμβριο οι τράπεζες ενισχύθηκαν κεφαλαιακά, διασώθηκαν από τη χρεοκοπία ενώ και οι καταθέτες σώθηκαν από «κούρεμα» των καταθέσεών τους, αποφεύγοντας την υποχρεωτική συμμετοχή τους στην εξυγίανση τραπεζών.

Μ

Με μέσο όρο δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας στο 18,1% έναντι μέσου ευρωπαϊκού όρου στο 16,7%, οι ελληνικές τράπεζες καλούνται να ξαναβρούν τον παραδοσιακό τους ρόλο, αυτόν του χρηματοδότη της Οικονομίας, και να δημιουργήσουν ξανά εσωτερική αξία για τους μετόχους, τους καταθέτες και την κοινωνία. Οι τράπεζες διαθέτουν 35-36 δισ. κεφάλαια όσα είχαν και το 2014, αν και κάποιοι αναλυτές σημειώνουν ότι τα 18 δισ. είναι αναβαλλόμενος φόρος. Σε κάθε περίπτωση πάντως, διαθέτουν τον δεύτερο ισχυρότερο δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας σε κλαδικό επίπεδο παγκοσμίως. Παράλληλα, διεθνή funds επένδυσαν 5,5 δισ. ευρώ. Έχοντας χάσει σχεδόν 9-10 δισ. τα αμέσως προηγούμενα έτη, λογικά θεωρείται να αναζητήσουν τρόπους για... κάλυψη της χασούρας, είτε με τη διαχείριση των κόκκινων δανείων, με την ανάπτυξη δράσεων που θα φέρουν επιστροφή στα κέρδη, είτε μέσω του... ταμπλό, εφόσον δεν έχουμε αρνητικές εκπλήξεις στα πολιτικά τεκταινόμενα. Ωστόσο, παρά την κεφαλαιακή ισχύ τους και την καλύτερη εικόνα που παρουσιάζουν στην αφετηρία του 2016 σε σχέση με τα προ μόλις ολίγων μηνών δεδομένΑ,

θα κληθούν μέσα στο έτος να αντιμετωπίσουν μια σειρά προκλήσεων. Μεταξύ αυτών, ξεχωρίζει η αντιμετώπιση του προβλήματος της ρευστότητας. Πρόκειται για την επίλυση του αρχικού προβλήματος του τραπεζικού συστήματος αποτέλεσμα της κρίσης και της πολιτικής αβεβαιότητας, το οποίο λίγο έλειψε να οδηγήσει τις τράπεζες στη χρεοκοπία. Για να υπάρξει αύξηση καταθέσεων πρέπει, πέρα της εμπέδωσης κλίματος οικονομικής και πολιτικής εμπιστοσύνης, τα capital controls να αρθούν οριστικά. Οι τράπεζες, μέσα στο τελευταίο 12μηνο, έχασαν άνω των 40 δις. ευρώ από καταθέσεις επιχειρήσεων και νοικοκυριών και ελπίζουν να ανακτήσουν τουλάχιστον 20 δισ. εντός του 2016. Την ίδια ώρα, οι τράπεζες εμφανίζουν ένα χάσμα δανείων προς καταθέσεις περίπου 85 δισ. ευρώ και αυτό το χάσμα γεννά την ανάγκη της απεξάρτησης από την ρευστότητα του ευρωσυστήματος. Λογικά, σύντομα η ΕΚΤ, και πιθανότατα μετά την αξιολόγηση, να δρομολογήσει την επιστροφή στην ομαλή χρηματοδότηση των ελληνικών τραπεζών (Waiver) και στη συνέχει και στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης. Όπως εκτιμάται, εφόσον η ΕΚΤ επαναφέρει το waiver, οι ελληνικές τράπεζες θα μπορέσουν να μεταφέρουν ρευστότητα περίπου 25 δις ευρώ από τον ELA στους απευθείας μηχανισμούς δανεισμού της ΕΚΤ, ελαφρύνοντας την πληρωμή των τόκων χρηματοδότησης κατά περίπου 300 εκατ. ευρώ ετησίως. Μέσα στη χρονιά θα ξεκινήσει και η διαδικασία αντιμετώπισης του προβλήματος των «κόκκινων» δανείων. Πρόκειται για μη εξυπηρετούμενα «ανοίγματα» 107 δις. ευρώ επί συνόλου δανείων 207 δισ. ευρώ, τα οποία δεσμεύουν πολύτιμα κεφάλαια που κανονικά θα έπρεπε να διοχετευθούν σε νέες υγιείς χρηματοδοτήσεις. Το πλαίσιο ενεργητικής διαχείρισης που θεσπίστηκε πρόσφατα θα οδηγήσει μέσα στο πρώτο δίμηνο του 2016 στις πρώτες  34 

αδειοδοτήσεις εξειδικευμένων εταιριών για τη διαχείριση προβληματικών δανείων. Μεγαλύτερη είναι η πρόκληση της διαχείρισης των «κόκκινων» επιχειρηματικών δανείων που ανέρχονται σε 35 – 40 δισ. ευρώ εκ των οποίων τα 25 δισ. ευρώ είναι κοινοπρακτικά. Η επιστροφή στην κανονικότητα και μέσω της εκ νέου χρηματοδότησης της Οικονομίας αποτελεί ένα ακόμα στοίχημα για τον χρηματοπιστωτικό κλάδο. Οι τράπεζες θα κληθούν να δώσουν δάνεια επιλεκτικά και πρωτίστως σε βιώσιμες και παραγωγικές επιχειρήσεις. Πέραν αυτών, οι τράπεζες θα κληθούν να κάνουν κάτι και για τους ίδιους τους... μετόχους τους, ιδιώτες και δημόσιο (ΤΧΣ), με τη δημιουργία εσωτερικής αξίας, μέσω της υλοποίησης των στόχων που εμπεριέχονται στα πλάνα αναδιάρθρωσης, και με στόχο να επιστρέψουν τάχιστα στην κερδοφορία. Πάντως, εσχάτως έχουν καταγραφεί κάποια ανυσηχητικά δεδομένα. Τα καθαρά έσοδα από τόκους μειώνονται, τα έσοδα από τα NPLs είναι ένα «ερωτηματικό» ενώ και ο στόχος για τη συνέχεια ίσως πρέπει να μπει με... χαμηλό πήχη μέχρι να ανακάμψει τουλάχιστον η οικονομία. Παράλληλα, το επιτόκιο για τον ELA παραμένει «αλμυρό» (3,5%) σε σχέση με το βασικό επιτόκιο της ΕΚΤ. Βέβαια, έρχονται αναδιαρθρώσεις σε προσωπικό και καταστήματα, πωλήσεις συμμετοχών, cost cutting, αλλά θα πρέπει οι τράπεζες να επιτυγχάνουν σταθερά κέρδη για να μπορέσουν να μειώσουν την αναβαλλόμενη φορολογία με ίδια μέσα. Σε κάθε περίπτωση, οι τράπεζες ξεκινούν από καλύτερη βάση το 2016 και εμφανίζουν μεγαλύτερες προοπτικές, εάν δεν έχουμε κάποιο πολιτικό θρίλερ στη χώρα. Την ίδια ώρα όμως, αντιμετωπίζουν και πλήθος προκλήσεων. Αν «πετύχουν», θα είναι αυτό καλό για τις ίδιες, τους μετόχους, το κράτος, την οικονομία και την κοινωνία.

| ΤΡΑΠΕΖΕΣ |

«Ξεκινούν τα όργανα» για τα «κόκκινα δάνεια» Με το «καλημέρα» του 2016 ξεκινάει ο τελικός γύρος για τη διαχείριση των «κόκκινων» δανείων. Σε πρώτο πλάνο έρχονται οι ουσιαστικοί χειρισμοί για τη λειτουργία του μοντέλου ενεργητικής διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων των τραπεζών.

Μ

Την ώρα που αναμένονται οι εξειδικεύσεις του νομικού πλαισίου για την αντι-

μετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, αλλά και των «κόκκινων» στεγαστικών που δεν αφορούν την πρώτη κατοικία, η ΤτΕ αναμένεται να καταλήξει στην αδειοδότηση των πρώτων εταιρειών που να δραστηριοποιηθούν στη διαχείριση δανείων. Τα ξένα funds, πέραν της εμπειρίας τους, θα πρέπει να δεσμευτούν για την καταβολή κεφαλαίων στις επιχειρήσεις που θα κριθούν βιώσιμες και θα αναδιαρθρωθούν, να αποκτήσουν δηλαδή συμμετοχή σε πάγια, κεφάλαιο και… ρίσκο. Μέχρι τα τέλη Φεβρουαρίου, η ΤτΕ θα καταλήξει επίσης σε συμφωνία με τις τράπεζες όσον αφορά τους επιχειρησιακούς στόχους τακτοποίησης των μη εξυπηρετούμενων δανείων, έχοντας στα «χέρια» της και την χαρτογράφηση των δανείων των τραπεζών από την BlackRock. Σημειώνεται ότι με βάση τα γενικά στοιχεία που είχε υπόψη της η BlackRock για τη μελέτη κατηγοριοποίησης των προβληματικών δανείων των τραπεζών, το υψηλότερο ποσο 35 

στό µη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων αφορά καταναλωτικά δάνεια (51,3%) και ακολουθούν τα επιχειρηματικά (39,8%,) και τα στεγαστικά δάνεια (35,6%). Εφόσον οι τράπεζες δεν επιτυγχάνουν τους στόχους αναδιάρθρωσης των δανείων, θα καθίσταται υποχρεωτική η πώληση των τελευταίων. Πάντως, η διαδικασία προβλέπει «στενή επιτήρηση» σε τράπεζες και διοικήσεις. Σημειώνεται ότι από τον Ιούνιο του 2016 οι τράπεζες θα υποβάλουν αναφορά ανά τρίμηνο, αντιπαραβάλλοντας τις επιδόσεις τους έναντι βασικών δεικτών που πρόκειται να οριστούν μέσα στο προσεχές δίμηνο. Μέχρι τα τέλη Μαρτίου 2016, απομένει η ΤτΕ να αναθεωρήσει τον Κώδικα Δεοντολογίας με κατευθυντήριες γραμμές αναδιάρθρωσης χρεών για ομάδες δανειοληπτών με βάση σαφή κριτήρια κατηγοριοποίησης λιανικών χαρτοφυλακίων και την εισαγωγή, σε συντονισμό με το ΤΧΣ, μηχανισμών ταχείας διεκπεραίωσης.

Business & Pleasure

Τα 13 πιο εκπληκτικά μπαρ στον κόσμο Το ωραίο περιβάλλον, η ατμόσφαιρα, το service, η μουσική και τέλος τα καλά ποτά είναι τα συστατικά που χαρακτηρίζουν ένα μπαρ από καλό έως πολύ καλό.

Όταν, όμως, πρόκειται και για το design τότε, είναι το κερασάκι στην τούρτα που το κάνει καλύτερο, από τα άλλα, αποκτά φήμη διεθνώς και, δικαίως χαρακτηρίζεται ως εκπληκτικά ωραίο. Δείτε παρακάτω τα 30 πιο εκπληκτικά σε design μπαρ από όλο τον κόσμο και αν τύχει να βρίσκεστε κοντά ή σκοπεύετε να επισκεφτείτε μια από αυτές τις πόλεις, πεταχτείτε σε κάποιο από αυτά να πιείτε ένα ποτό. Cheers�

SOHO HOUSE, ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ

 36 

| LUXURY |

 37 

ELECTRIC HOUSE, ΛΟΝΔΙΝΟ

LA DESCARGA, ΛΟΣ ΑΝΤΖΕΛΕΣ

BUTCHERS & BARBERS, ΛΟΣ ΑΝΤΖΕΛΕΣ

PRESCRIPTION COCKTAIL CLUB, ΠΑΡΙΣΙ

SOHO HOUSE, ΒΕΡΟΛΙΝΟ

THE LINE HOTEL, ΛΟΣ ΑΝΤΖΕΛΕΣ

 38 

| LUXURY |

CECCONI'S, MΑΪΑΜΙ

FOX BAR, ΣΙΚΑΓΟ

SOHO HOUSE, ΙΣΤΑΜΠΟΥΛ

DIRTY LAUNDRY, ΛΟΣ ΑΝΤΖΕΛΕΣ

LE BAR 228, ΠΑΡΙΣΙ

THE SPARE ROOM, ΛΟΣ ΑΝΤΖΕΛΕΣ

 39 

ΝΑΥΤΙΛΙΑ ΝΑΥΤΙΛΙΑ

κρουαζιερα

σελ. 42

σελ. 56

 41 

G. MOUNDREAS & Co S.A.

Ο BDΙ διαπραγματεύεται κάτω από τις 500 μονάδες

K

Κοντεύουμε να κλείσουμε σχεδόν ένα μήνα όπου ο δείκτης διαπραγματεύεται κάτω από τις 500 μονάδες και για να είμαστε πιο ακριβείς στα χαμηλά των 400 μονάδων, σηματοδοτώντας την έναρξη του Νέου Έτους σαν την περίοδο όπου ο BDI διατηρεί ένα συνεχόμενο σερί σπάζοντας συνέχεια το ιστορικό χαμηλό και δεν θα μας προκαλούσε εντύπωση αν έσπαγε και το όριο των 300 μονάδων.  42 

| ΝΑΥΤΙΛΙΑ / ΑΝΑΛΥΣΗ |

 43 

T

Την Παρασκευή 8 Ιανουαρίου 2016, ο BDΙ έκλεισε στις 429 μονάδες ενώ οι επιμέρους δείκτες και ο μέσος όρος των ημερησίων εσόδων κυμάνθηκαν ως εξής: BCI στις 343 μονάδες με $ 3,818 την ημέρα, BPI στις 434 μονάδες στα $ 3,466 την ημέρα, BSI στις 430 μονάδες στα $ 4,494 την ημέρα και BHSI στις 256 μονάδες, στα $ 3,761 την ημέρα. Στην πραγματικότητα, στο σημείο που έχουμε φτάσει, το αν πέσει ο δείκτης κάτω από τις 300 μονάδες ή όχι δεν αποτελεί και σημαντική διαφορά και το ζητούμενο είναι για πόσο διάστημα ο BDI θα βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα και όταν λέμε χαμηλά επίπεδα εννοούμε το ιδιαίτερα μετριοπαθές όριο των 500 – 600 μονάδων θεωρώντας μάλιστα το επίπεδο των 600 μονάδων σαν το ψυχολογικό όριο της αγοράς. Να υπενθυμίσουμε ότι ο BDI την τελευταία φορά που διαπραγματευότανε περί των 600 μονάδων ήταν στις αρχές Νοεμβρίου του 2015, όπως όμως οφείλουμε να υπενθυμίσουμε ότι σε λιγότερο από ένα μήνα, στις 7 Φεβρουαρίου, θα ξεκινήσουν οι αργίες στην Κίνα για τον εορτασμό του Νέου Έτους, περίοδο που ιστορικά επιδρά αρνητικά στην αγορά. Η απάντηση, των πολλών εκατομμυρίων, στην ερώτηση το πώς θα κινηθεί η αγορά το 2016, μάλλον αρνητική προμηνύεται καθώς τα επίσημα στοιχεία για προσφορά και ζήτηση συνεχίζουν να μην αφήνουν περιθώρια αισιοδοξίας για την αγορά, δεδομένου φυσικά και του ευμετάβλητου και εύθραυστου κλίματος που επικρατεί στην Παγκόσμια οικονομία και το Παγκόσμιο Εμπόριο. Το άσχημο 2015, η αύξηση της προσφοράς του στόλου των πλοίων μεταφοράς ξηρού φορτίου κινήθηκε στο 2,4% περίπου από 757,9 εκ. DWT το 2014 στους 776,1 εκ. DWT, μετά διαλύσεων οι οποίες έκλει-

σαν στους 30,4 εκ. DWT, ενώ η αύξηση του Dry Bulk Seaborne Trade την ίδια περίοδο ήταν 0% και έκλεισε στους 4,681 εκ. τόνους. Για το 2016 οι προγραμματισμένες παραδόσεις πλοίων είναι στους 92,7 εκ. DWT αλλά αν υποθέσουμε ότι ο αριθμός των διαλύσεων θα κινηθεί στα ίδια επίπεδα με το 2015 και πως ένα ποσοστό της τάξης του 20% θα μετακυληθεί, τότε το καθαρό ποσοστό αύξησης του στόλου για φέτος θα κυμανθεί στους 50 εκ. DWT, παρουσιάζοντας ποσοστιαία αύξηση της τάξης του 6,5%. Παράλληλα για το 2016 το Dry Bulk Seaborne Trade εκτιμάται ότι θα κλείσει στους 4,734 εκ. τόνους, δηλαδή αύξηση 1% ή 53 εκ. τόνους σε ετήσια βάση. Με μία απλουστευμένη εκτίμηση διαπιστώνουμε ότι για το 2016 η αύξηση του στόλου κατά 50 εκ. DWT καλύπτει πλήρως την αύξηση του Dry Bulk Seaborne Trade των 53 εκ. τόνων. Άρα, «Έργο ίσον με το μηδέν…» Κλείνοντας να αναφερθούμε στην εκτίμηση ενός από τους πλέον αναδεδειγμένους Έλληνες πλοιοκτήτες, τον κ. Θανάση Μαρτίνο της Eastern Mediterranean Maritime, ο οποίος εκτιμά πως όταν οι τιμές των εμπορευμάτων και το δολάριο σταθεροποιηθούνε τότε θα αυξηθεί και η ζήτηση, εκτίμηση με την οποία συμφωνούμε και εμείς αλλά την πραγματοποίηση της, την τοποθετούμε στην καλύτερη περίπτωση μετά το καλοκαίρι. Ο κ. Μαρτίνος, όπως ο ίδιος είπε, αναλαμβάνει το ρίσκο να προβλέψει ότι το 2016 ο μέσος όρος των ημερησίων εσόδων για μοντέρνα Capes θα κυμανθεί στα $ 10,000 την ημέρα και στα Kamsarmax, Panamax και Supramax στα $ 8,000 – 9,000 την ημέρα. Παράλληλα τόνισε πως η θετική πλευρά της όλης ιστορίας είναι οι ευκαιρίες που παρουσιάζονται για αγορά μοντέρνων πλοίων, άποψη που μας βρίσκει απόλυτα σύμφωνους και που απέδειξαν οι Έλληνες πλοιοκτήτες το 2015.

 44 

ΠΩΣ ΚΙΝΗΘΗΚΑΝ ΟΙ αγοραπωλησιΕΣ Πλοία ξηρού φορτίου Capes FAUSTINA 177.775 DWT (2010 – Shanghai Waigaoqiao) αγοράστηκε από τη Thenamaris στα $ 19 εκ. περίπου.

Panamax DEEP SEAS 72.891 DWT (1999 – Samsung HI) πουλήθηκε από την Paragon Shipping στα $ 2,88 εκ.

tankers Suezmax DHT TRADER 159.923 DWT (2000 – Hyundai HI) αγοράστηκε από την Global United στα $ 26,5 εκ.

MR GENER8 CONSUL 47.400 DWT (2004 – Uljanic Brod.), IMO II, Epoxy, πουλήθηκε σε Νορβηγούς στα $ 17,5 εκ. περίπου.

| ΝΑΥΤΙΛΙΑ / ΑΝΑΛΥΣΗ |

Διαλύσεις Αναζωπύρωση της αγοράς είχαμε το τελευταίο διάστημα, κυρίως σε πλοία μεταφοράς ξηρού φορτίου και ιδιαίτερα σε Capes και Panamax, καθώς η πτώση της ναυλαγοράς δεν έχει αφήσει άλλη επιλογή στους πλοιοκτήτες παρά το γεγονός ότι οι προσφερόμενες τιμές έχουν μειωθεί κατά 50% σε διάρκεια ενός χρόνου περίπου.

Οι τιμές για πλοία ξηρού φορτίου και δεξαμενόπλοια κινήθηκαν ως εξής: ΙΝΔΙΑ

$ 260 - $ 290 Παρά το γεγονός ότι οι τιμές έχουν διορθώσει δραματικά, εικάζεται ότι υπάρχει ακόμη περιθώριο περαιτέρω διόρθωσης όχι μόνο λόγω της υπέρπροσφοράς αλλά γιατί παράλληλα έχει μειωθεί και ο αριθμός των διαλυτηρίων που είναι σε λειτουργία ενώ ταυτόχρονα συνεχίζεται η αθρόα εισαγωγή σιδήρου από την Κίνα.

Στην Ινδία, οι τιμές του σιδήρου μέσα σε μία εβδομάδα έχασαν $ 32/ LDT κατατάσσοντας την Ινδία στην τελευταία θέση από πλευράς προσφερόμενων τιμών, έχοντας σαν αποτέλεσμα οι End Buyers να αρχίσουν να απέχουν από την αγορά υπό τον φόβο ότι οι τιμές θα πέσουν και άλλο ενώ παράλληλα αυξάνεται και ο κίνδυνος των επαναδιαπραγματεύσεων.

Το Μπαγκλαντές, τις τελευταίες 2 εβδομάδες του προηγούμενο έτους επέδειξε έντονο αγοραστικό ενδιαφέρον και συνεχίζει με αυτό το ρυθμό, εκμεταλλευόμενο τις χαμηλές τιμές που επικρατούν και παρά το γεγονός ότι αρκετά από τα διαλυτήρια έχουν

αρχίσει και γεμίζουν.

Το Πακιστάν, ενώ ήταν έτοιμο να επιστρέψει στην αγορά, θορυβήθηκε από την πτώση των τιμών του σιδήρου στην Ινδία με αποτέλεσμα ενώ υπάρχει ζήτηση οι End Buyers μείωσαν τις προσφερόμενες τιμές και απέχουν από την αγορά αναμένοντας τις εξελίξεις.

Στην Κίνα, η γνωστή λογική των κρατικών επιδοτήσεων κρατά την αγορά απασχολημένη μην αφήνοντας περιθώρια για αύξηση των τιμών και ανταγωνισμού με τις ανωτέρω αγορές.

Ο συνολικός αριθμός των διαλύσεων την τελευταία εβδομάδα ήτανε 1,181,309 DWT περίπου, εκ των οποίων το 90,5% (1,066,457 DWT) ήτανε πλοία ξηρού φορτίου, το 0% (0 DWT) δεξαμενόπλοια, και το 9,5% (113,852 DWT) Containers.

 45 

για πλοία ξηρού φορτίου και δεξαμενόπλοια, αντίστοιχα Πακιστάν

$ 265 - $ 295 για πλοία ξηρού φορτίου και δεξαμενόπλοια, αντίστοιχα Μπαγκλαντές

$ 270 - $ 300 για πλοία ξηρού φορτίου και δεξαμενόπλοια, αντίστοιχα ΚΙΝΑ

$ 125 - $ 145 για πλοία ξηρού φορτίου και δεξαμενόπλοια, αντίστοιχα

Πηγή: G. Moundreas & Co S.A.

Ναυτιλιακές:

Πουλάνε πλοία για να ξεχρεώσουν

Συνεχίζει τις πωλήσεις πλοίων η Star Bulk Carriers, με στόχο την μείωση του τραπεζικού δανεισμού αλλά και την χρηματοδότηση του υπόλοιπου ναυπηγικού της προγράμματος.  46 

| ναυτιλια |

Οι πωλήσεις πλοίων είναι μία υποχρεωτική κίνηση στην οποία προχωρούν οι ναυτιλιακές εταιρείες σε περιόδους κρίσεων. Με τον τρόπο αυτό βελτιώνουν τον ισολογισμό τους και αποπληρώνουν τα χρέη τους. Μία άλλη ναυτιλιακή εταιρεία εισηγμένη το Nyse η Scorpio Bulkers, του Emanuele Lauro, ανακοίνωσε στην εκπνοή του 2015 την πώληση πέντε Capesize πλοίων νεότευκτων αντί τιμήματος 167 εκατ. δολ. Χθες η Star Bulk, που ανήκει κατά πλειοψηφία στο επενδυτικό fund Oaktree και διευθύνεται από τον κ. Πέτρο Παππά ο οποίος διατηρεί και μετοχικό μερίδιο μειοψηφίας στην εταιρεία, ανακοίνωσε την πώληση τεσσάρων Capesize πλοίων που κατασκευάζονται σε ναυπηγεία της Κίνας. Το συνολικό τίμημα που θα εισπράξει ανέρχεται σε 148 εκατ. δολ. Με την πώληση αυτή η Star Bulk μειώνει τη δύναμη του στόλου της στα 90 πλοία εκ των οποίων 19 είναι υπό κατασκευή. Στις αρχές Δεκεμβρίου η εταιρεία είχε προχωρήσει στην πώληση τεσσάρων ακόμη υπό ναυπήγηση πλοίων αντί τιμήματος 122 εκατ. δολ., ενώ στη διάρκεια του 2015 έχει πουλήσει άλλα πέντε πλοία. Μέσα σε ένα χρόνο η Star Bulk, μείωσε τον στόλο της κατά 13 πλοία συνολικά. Η Star Bulk με έδρα την Αθήνα, είναι μία από τις μεγαλύτερες ναυτιλιακές εταιρείες με πλοία μεταφοράς ξηρού χύδην φορτίου που είναι εισηγμένη στο αμερικάνικο χρηματιστήριο και συγκεκριμένα στην αγορά του Nasdaq.

O

 47 

 48 

| ΝΑΥΤΙΛΙΑ |

Bloomberg:

Η υπερβάλλουσα προσφορά πετρελαίου ευνοεί τους πλοιοκτήτες

Η πιο καταστροφική πτώση των τιμών του πετρελαίου εδώ και μια γενιά αποτελεί μια απρόσμενη ευκαιρία για τους πλοιοκτήτες, σύμφωνα με το πρακτορείο Bloomberg.

Με τον Οργανισμό Πετρελαιοεξαγωγικών Κρατών να απέχει από τον καθορισμό ανώτατων ορίων στην παραγωγή σε μια προσπάθεια να αυξήσει το μερίδιό του στην αγορά, τα πλοία που μπορούν να μεταφέρουν έως και 2 εκατ. βαρέλια σε κάθε ταξίδι βρίσκονται σε μεγάλη ζήτηση προκειμένου να μεταφέρουν αργό από τη Μέση Ανατολή στην Ασία και τη Βόρεια Αμερική. Ενώ οι τιμές του πετρελαίου υποχώρησαν κατά 35% περίπου το 2015, ο μέσος όρος κερδών για αυτά τα πλοία ανήλθε στα 67.366 δολάρια την ημέρα, το υψηλότερο επίπεδο τουλάχιστον από το 2009, σύμφωνα με τον Clarkson, τον μεγαλύτερο ναυλομεσιτικό οίκο στον κόσμο. «Τα άστρα τώρα μας ευνοούν», δήλωσε ο Νικόλας Τσάκος, διευθύνων σύμβουλος της Tsakos Energy Navigation σε συνέντευξή του στο Bloomberg, προσθέτοντας ότι η υποχώρηση των τιμών του πετρελαίου πιθανόν να ενισχύσει τη ζήτηση την επόμενη χρονιά. Οι αναλυτές προβλέπουν πως αυτός ο ρυθμός ανάπτυξης θα διατηρηθεί για περίπου τους ίδιους λόγους που κάποιοι εμφανίζονται απαισιόδοξοι σε σχέση με την τιμή του πετρελαίου. Ο ΟΠΕΚ δεν δείχνει τάσεις αντιστροφής της στρατηγικής του, ενώ το Ιράν έχει ήδη παρουσιάσει τα σχέδιά του για αύξηση των εξαγωγών μόλις αρθούν οι διεθνείς κυρώσεις σε βάρος της χώρας. Παράλληλα, οι ΗΠΑ μόλις κατήργησαν το όριο για τις εξαγωγές. Σύμφωνα με τον Τσάκο, το γεγονός ότι τα επίγεια αποθέματα βρίσκονται ήδη σε επίπεδα ρεκόρ θα μπορούσε να σημαίνει ότι περισσότερα βαρέλια αργού θα αποθηκευθούν εν τέλει στα πλοία, αυξάνοντας περαιτέρω τα κέρδη.

Μ

 50 

| ΝΑΥΤΙΛΙΑ |

Απώλειες 5 δισ. δολ στα containerships

Οι ναύλοι έχασαν ήδη ένα 9% το 2015 και βρίσκονται στα χαμηλότερα επίπεδα από το 2009, αναφέρει η Wall Street Journal. Ως αιτίες παρουσιάζονται η αδύνατη ζήτηση από την μία πλευρά και η προσφορά υπερβάλλουσας χωρητικότητας από την άλλη. Στη διάρκεια του 2015 η κίνηση στα μεγαλύτερα λιμάνια του κόσμου αυξήθηκε μόλις κατά 0,8%, καταγράφοντας το μικρότερο ποσοστό από το 2008, σύμφωνα με την Alphaliner, ενώ την ίδια χρονιά επιπλέον 1,7 εκατ. Teu προστέθηκαν στον στόλο, αριθμός ρεκόρ.

O

Οι κινήσεις εξαγορών και συγχωνεύσεων όπως αυτή της CMA CGM που εξαγόρασε την NOL μπορεί να βοηθούν στην επίτευξη οικονομιών κλίμακος δεν μειώνουν όμως την προσφερόμενη χωρητικότητα.

Τα 5 δισ. δολ αναμένεται να ξεπεράσουν το 2016 οι απώλειες στον κλάδο των containerships λόγω της συνεχούς μείωσης των ναύλων, σύμφωνα με νέα μελέτη της Drewry Shipping Consultants.

H πορεία του κλάδου επηρεάζει και τις τιμές των μετοχών των εταιρειών με στόλο εμπορευματοκιβωτίων. Η μετοχή της ελληνικών συμφερόντων Costamare διαπραγματεύεται στο χαμηλότερο επίπεδο στα 8,50 δολ. από την εισαγωγή της στο χρηματιστήριο το 2010. Σε χαμηλά επίπεδα διαπραγματεύεται και η μετοχή της Danaos, της άλλης μεγάλης ελληνικών συμφερόντων ναυτιλιακής εταιρείας, με πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων.

 52 

| ΝΑΥΤΙΛΙΑ |

Ναυλαγορά ξηρού φορτίου:

Τι πιστεύουν οι αισιόδοξοι -Τι φοβούνται οι απαισιόδοξοι

Το 2016 θα μπορούσε να είναι μία σχετικά καλύτερη χρονιά από το 2015 για την ναυλαγορά ξηρού χύδην φορτίου, εκτιμούν ορισμένοι αισιόδοξοι αναλυτές.

Όπως υποστηρίζουν υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες που συνηγορούν σε αυτό, σύμφωνα με μία ανάλυση του Πάνου Μακρινού της Intermodal.

O

Ο πρώτος παράγοντας είναι οι τιμές του πετρελαίου οι οποίες εάν παραμείνουν κοντά στα 40 δολάρια το βαρέλι θα βοηθήσουν ώστε να διατηρηθεί σε χαμηλά επίπεδα το κόστος λειτουργίας του πλοίου Ο δεύτερος είναι η αύξηση των διαλύσεων. Η δραστηριότητα στα διαλυτήρια πλοίων αναμένεται να αυξηθεί και ήδη προσφέρονται για διάλυση πλοία που κατασκευάσθηκαν στο μέσο της δεκαετίας του 1990. Επίσης το συνολικό orderbook είναι μικρότερο από αυτό των προηγούμενων ετών. Οι απαισιόδοξοι από τη άλλη πλευρά θεωρούν ότι για να είναι καλύτερη χρονιά το 2016 σε σύγκριση με το 2015 θα πρέπει οι διαλύσεις πλοίων να ανεβάσουν ακόμη μεγαλύτερες ταχύτητες φτάνοντας μέχρι και τα πλοία 15ετίας, ενώ εκτιμούν ακόμη ότι πρέπει να αυξηθεί το εμπόριο άνθρακα κάτι που δεν αναμένεται καθώς η ανάκαμψη στην Κίνα έχει χαμηλώσει ρυθμούς.

 54 

| ΝΑΥΤΙΛΙΑ |

Πρόστιμο 63 εκατ. δολ. σε επτά ναυτιλιακές από κινεζικές αρχές Πρόστιμο σε επτά κορυφαίες διεθνείς ναυτιλιακές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην αγορά μεταφοράς οχημάτων (car carriers), επειδή επιχείρησαν να διαμορφώσουν τις τιμές στην αγορά, επέβαλαν οι Κινεζικές αρχές.

Το πρόστιμο που επέβαλε το National Developmentand Reform Commission (NDRC) φθάνει στα 63 εκατ. δολ. Μεταξύ των εταιρειών που καλούνται να πληρώσουν το πρόστιμο είναι η Νοτιοκορεάτικη EUKOR Car Carriers και η νορβηγική WalleniusWilhelmsen Logistics, οι οποίες θα πληρώσουν 44 εκατ. δολ και επτά εκατ. δολ αντίστοιχα. Επίσης περιλαμβάνονται η Γιαπωνέζικη Mitsui O.S.K. Lines (6 εκατ. δολ), η επίσης γιαπωνέζικες K Line (3,7 εκατ. δολ) και Eastern Car Liner και οι με έδρα την Χιλή CSAV και CCNI. «Ένοχη» κρίθηκε και η γιαπωνέζικη NYK, η οποία όμως απαλλάχθηκε καθώς συνεργάσθηκε με τις αρχές.

T

 55 

Δυναμική ανάπτυξη της κρουαζιέρας με 24 εκατ. επιβάτες το 2016  56   56 

| KΡΟΥΑΖΙΕΡΑ |

Ο

Οκτώ στους δέκα ταξιδιωτικούς πράκτορες, μέλη της Διεθνούς Ένωσης Κρουαζιέρας (CLIA) δήλωσαν πως αναμένουν αύξηση στις πωλήσεις κρουαζιέρας το 2016 σε σχέση με πέρυσι. Με την αποκάλυψη ότι ο κλάδος σε παγκόσμιο επίπεδο συνεχίζει να αναπτύσσεται και να εξελίσσεται με ρυθμούς ρεκόρ η CLIA δημοσίευσε τις τάσεις της κρουαζιέρας για το 2016.

 57 

 58 

| KΡΟΥΑΖΙΕΡΑ |

Mε σχεδόν 24 εκατ. επιβάτες, οι οποίοι αναμένεται να ταξιδεύσουν το 2016, o κλάδος δε δείχνει σημάδια επιβράδυνσης, καθώς παρουσιάζει μια κατακόρυφη αύξηση συγκριτικά με τα 15 εκατ. επιβατών μόλις 10 χρόνια πριν (2006), ή ακόμη και τα 1,4 εκατ. το 1980 όταν η Διεθνής Έ νωση Κρουαζιέρας CLIA άρχισε να παρακολουθεί την επιβατική κίνηση. Η Διεθνής Ένωση Κρουαζιέρας CLIA αποκάλυψε επίσης ότι οι εταιρείες κρουαζιέρας, που είναι μέλη της θα δρομολογήσουν 27 νέα ποντοπόρα κρουαζιερόπλοια, ποταμόπλοια και άλλα ειδικά κρουαζιερόπλοια μέσα στο 2016, μια επένδυση συνολικού ύψους άνω των 6,5 δισ. μόνο για ποντοπόρα κρουαζιερόπλοια. Οι ταξιδιωτικοί πράκτορες δέχονται επίσης πολύ μεγαλύτερη ζήτηση για τα ταξίδια κρουαζιέρας.

Μ

«Σε μια προσπάθεια να γίνει η κρουαζιέρα η καλύτερη δυνατή εμπειρία διακοπών, ο κλάδος συνεχίζει να εξελίσσεται, ενισχύοντας την άποψη ότι υπάρχει πραγματικά μια κρουαζιέρα για κάθε στυλ ταξιδιώτη και προϋπολογισμό», δήλωσε ο Cindy D’ Aoust, Αναπληρωτής Διευθύνων Σύμβουλος της CLIA.«Δημιουργώντας μοναδικά πλοία, νέες εμπειρίες και πρόσβαση σε προορισμούς σε όλο τον κόσμο, η εξέλιξη, το ενδιαφέρον και η αξία της κρουαζιέρας συνεχίζει να οδηγεί στη συνολική ανάπτυξη του κλάδου». Η κρουαζιέρα αποφέρει ένα σημαντικό, θετικό αντίκτυπο στην οικονομία σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι δαπάνες του κλάδου της Κρουαζιέρας ανήλθαν στα 119,9 δισ. παγκοσμίως, προσφέροντας εργασία πλήρους απασχόλησης σε 939.232 υπαλλήλους, με συνολικό εισόδημα 39,3 δισ. το 2014. Ακολουθούν οι 13 τάσεις στον κλάδο κρουαζιέρας που αναδεικνύουν το πώς ο κλάδος έχει εξελιχθεί ώστε να συμβαδίσει με τις ανάγκες και τις προτιμήσεις των σύγχρονων ταξιδιωτών:

1. Ανάπτυξη της κρουαζιέρας σε ποτάμι Οι κρουαζιέρες σε ποτάμι γίνονται ολοένα και πιο δημοφιλείς, αναδεικνύοντας την αξία και την μοναδική ταξιδιωτική εμπειρία που προσφέρουν στους επίδοξους ταξιδιώτες κρουαζιέρας. Οι εταιρείες κρουαζιέρας, που είναι μέλη της CLIA αναπτύσσουν επί του παρόντος 170 κρουαζιερόπλοια με την προσθήκη 18 νέων πλοίων για το 2016, μια αύξηση άνω του 10%.

2. Περισσότερα πλοία, περισσότερες επιλογές Το 2015, υπήρχαν συνολικά 471 κρουαζιερόπλοια (μέλη της CLIA) με επιπλέον 27 ποντοπόρα κρουαζιερόπλοια, ποταμόπλοια και άλλα ειδικά κρουαζιερόπλοια προγραμματισμένα να βρίσκονται εν ενεργεία το 2016.

3. Στο χάρτη Πριν από πέντε χρόνια, τα ταξίδια κρουαζιέρας ήταν σχεδόν άγνωστα στην Ασία. Σήμερα, η περιοχή είναι η ταχύτερα αναπτυσσόμενη στον κλάδο της κρουαζιέρας. Μεταξύ 2012 και 2014, ο αριθμός των επιβατών αυξήθηκε από 775.000 σε περίπου 1,4 εκατ. επιβάτες, ένα ετήσιο σύνθετο ποσοστό αύξησης 34%.

4. Καλημέρα για την κρουαζιέρα Ενώ η Ασία συνεχίζει να αναπτύσσεται με ταχείς ρυθμούς, η Αυστραλία εξακολουθεί επίσης να σημειώνει αύξηση ρεκόρ. Μάλιστα, η κρουαζιέρα στην Αυστραλία ξεπέρασε ένα σημαντικό ορόσημο το 2014, με τους επιβάτες να ανέρχονται σε περισσότερους από ένα εκατ. σε ένα ημερολογιακό έτος. Μέσα σε δέκα χρόνια, οι επιβάτες κρουαζιέρας της Αυστραλίας έχουν αυξηθεί κατά έξι φορές, από μια βάση 158.000 επιβατών το 2004.

5. Ειδικοί της κρουαζιέρας Ο κλάδος της κρουαζιέρας συνεχίζει να αξιοποιεί την εμπειρία των ειδικών με στόχο τον καλύτερο σχεδιασμό του ταξιδιωτικού προγράμματος. Σήμερα, υπάρχουν πάνω από 30.000 ταξιδιωτικοί πράκτορες, μέλη της CLIA σε πα-

 60 

| KΡΟΥΑΖΙΕΡΑ |

γκόσμιο επίπεδο σε σύγκριση με τους 12.000 ταξιδιωτικούς πράκτορες το 2010.

6. Συνδεσιμότητα και Κρουαζιέρα Η επιθυμία των πελατών να παραμένουν συνδεδεμένοι ηλεκτρονικά ενώ ταξιδεύουν έχει γίνει προτεραιότητα για τον κλάδο της κρουαζιέρας. Τα περισσότερα από τα κρουαζιερόπλοια σήμερα προσφέρουν μια μεγάλη ποικιλία λειτουργιών όπως Wi- Fi, εν πλω αποστολή γραπτών μηνυμάτων και επιλογές δεδομένων.

7. Αγάπη για την πολυτέλεια Η επιθυμία για πολυτελή ταξίδια συνεχίζει να αυξάνεται. Εξειδικευμένες κρουαζιέρες ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις με εκδρομές με ιστιοπλοϊκά, με προσωπικές υπηρεσίες concierge, ιδιωτικές εκδρομές, γκουρμέ γεύματα και προσωπική υπηρεσία μπάτλερ.

8. Γνωστά brands εν πλω Οι γραμμές κρουαζιέρας αξιοποιούν το ενδιαφέρον των brands για την προώθηση των εμπορικών σημάτων τους στους νέους ταξιδιώτες κρουαζιέρας. Γνωστά brands ταξιδεύουν εν πλώ: από τα φιλικά προς την οικογένεια LEGO και Dr. Seuss, μέχρι τα πολυτελή Hermes και Veuve Clicquot, αλλά και τις γνωστές επιλογές για φαγητό όπως τα εστιατόρια Johnny Rockets και Margaritaville.

9. Τα πλοία είναι ο προορισμός Ενώ τα κρουαζιερόπλοια κάποτε θεωρούνταν ένα μέσο μεταφοράς για να φτάσουμε σε ένα επιθυμητό προορισμό, σήμερα, για πολλούς, ένα κρουαζιερόπλοιο προσφέρει την εμπειρία ενός προορισμού. Τα σημερινά κρουαζιερόπλοια προσφέρουν πρωτόγνωρες εμπειρίες και ανέσεις στους ταξιδιώτες: από παραγωγές του Μπρόντγουεϊ και καταστήματα γνωστών σχεδιαστών μέχρι εναέριες διαδρομές και συγκρουόμενα.

10. Διανυκτέρευση Πολλά κρουαζιερόπλοια προσφέρουν διανυκτερεύσεις σε καθορισμένα λιμάνια προσέγγισης για να προσφέρουν στους επιβάτες τους την ευκαιρία να απολαύσουν πλήρως τις διαθέσιμες εμπειρίες που προσφέρει ο προορισμός.

11. Μεγάλες Ταξιδιωτικές Εμπειρίες Η κρουαζιέρα έχει γίνει μια δημοφιλής επιλογή για οικογενειακή επανένωση ή για τις οικογενειακές διακοπές - εμπειρία μιας ζωής. Με ανέσεις που έχουν σχεδιαστεί για να ικανοποιήσουν τις ανάγκες κάθε ηλικίας, από τα μικρά παιδιά μέχρι τους ηλικιωμένους, οι κρουαζιέρες προσφέρουν την συντροφικότητα (και την ανεξαρτησία) που καθιστά ένα οικογενειακό και μάλιστα διαφορετικών γενεών, ταξίδι επιτυχημένο.

12. Κρουαζιέρα με Εθελοντισμό Περισσότερες κρουαζιέρες με εθελοντικό χαρακτήρα είναι διαθέσιμες από το 2016 με διάφορα πλοία, συμπεριλαμβανομένων και εκδρομών για να βοηθηθούν περιοχές που έχουν ανάγκη σε όλο τον κόσμο. Αυτές οι εθελοντικού περιεχομένου κρουαζιέρες προσφέρουν μια θαυμάσια ευκαιρία για να υπάρξει μια ουσιώδης διαφορά στις κοινότητες που τα κρουαζιερόπλοια επισκέπτονται και συγχρόνως μια σπάνια εμπειρία για να αγκαλιαστεί η τοπική κουλτούρα.

13. Προσαρμογή στη Πολιτισμική ιδιαιτερότητα Οι γραμμές κρουαζιέρας συνεχίζουν να προσαρμόζουν τα κρουαζιερόπλοια τους βάσει της κουλτούρας των επιβατών. Στα πλοία ενσωματώνονται από επιλεγμένα καταστήματα μέχρι και εστιατόρια, με στόχο να εξυπηρετήσουν τις ξεχωριστές πολιτισμικές ανάγκες των επισκεπτών, σεβόμενοι πάντα τους τόπους προορισμού.

 62 

| KΡΟΥΑΖΙΕΡΑ |

Ένα «φωτεινό» διαμάντι στο Λιμάνι του Ηρακλείου

To υπερπολυτελές κρουαζιερόπλοιο «Costa Luminosa», με 2.786 επιβάτες και 864 άτομα πλήρωμα, έκανε ποδαρικό στις 2 Ιανουαρίου, στη κρουαζιέρα για το λιμάνι του Ηρακλείου.

Το ‘’φωτεινό’’ διαμάντι της εταιρείας Costa Cruises προσέγγισε για πρώτη φορά το Ηράκλειο το πρωί του Σαββάτου και παρέμεινε στο λιμένα έως τις 18.00 μ.μ. Οι επιβάτες του κρουαζιερόπλοιου έτυχαν θερμής υποδοχής από τη νέα διοίκηση του λιμένα, που περιελάμβανε Μινωικά δρώμενα, κρητικό χορευτικό συγκρότημα, παραδοσιακά γλυκίσματα και ποτά. Επίσης, διανεμήθηκε χρήσιμο φυλλάδιο με πληροφορίες για την επίσκεψή τους στα αξιοθέατα και την πόλη, τα οποία επισκέφθηκαν παρά το τσουχτερό κρύο. Ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος κος Απόλλων Φιλιππής, συνοδευόμενος από τον Διευθυντή Λιμενικών Υπηρεσιών κύριο Ευάγγελο Τσαμπουράκηκαι το μέλος ΔΣ κα. Γεωργία Στεφανάκη, πραγματοποίησαν εθιμοτυπική επίσκεψη στο κρουαζιερόπλοιο Costa Luminosa για την ανταλλαγή ευχών και συμβολικών δώρων. Με την ευκαιρία της επίσκεψης συζητήθηκαν προτάσεις και θέματα που αφορούν στη κρουαζιέρα με τον Ιταλό πλοίαρχο του Costa Luminosa, κ. Nicolantonio Palombella, ο οποίος συνεχάρη τον Οργανισμό εκφράζοντας την ικανοποίησή του για τις υπηρεσίες που προσέφερε ο Λιμένας Ηρακλείου στο κρουαζιερόπλοιο κατά τη πρώτη άφιξή του. Στις προθέσεις της νέας διοίκησης είναι να συνεχιστεί η προσπάθεια προκειμένου να καταστεί το Ηράκλειο ελκυστικός προορισμός για την κρουαζιέρα, σε συνεργασία με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς με στόχο να γίνει περισσότερο ανταποδοτικό στην τοπική κοινωνία.

T

Γαλανός Δημήτριος

«Ο ΣΟΦΟΣ ΑΘΗΝΑΙΟΣ ΤΩΝ ΒΡΑΧΜΑΝΩΝ» Ο Δημήτριος Γαλανός υπήρξε ένας από τους πρωιμότερους μελετητές της ινδικής φιλολογίας και μεταφραστής πολλών ιερών ινδικών συγγραμμάτων. Πρόκειται για έναν ασυνήθιστο τύπο εθνικού ευεργέτη, έναν παράξενο Έλληνα διανοητή, ο οποίος ξενιτεύτηκε, υιοθέτησε τα βραχμανικά έθιμα και ασπάστηκε τα διδάγματα της ινδουιστικής φιλοσοφίας, δίχως όμως ποτέ να απαρνηθεί την αγάπη του για τον χριστιανισμό και την πατρίδα.

O

ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΜΠΟΥΤΑΤΟΥ*

 64 

Διδακτικό έργο Ο Δημήτριος Γαλανός γεννήθηκε στην Αθήνα το 1760 από τον Παντολέοντα και τη Διαμάντω. Καταγόταν από έγκριτη αθηναϊκή οικογένεια, η οποία αριθμούσε πληθώρα κληρικών, και διδάχτηκε τα πρώτα γράμματα στη σχολή Ντέκα από τον Ιωάννη Μπενιζέλο. Μετά το 1774 πήγε στη σχολή του Παναγιώτη Παλαμά στο Μεσολόγγι και ύστερα στην Πάτμο, όπου είχε δάσκαλο τον Δανιήλ Κεραμέα. Αφού ολοκλήρωσε τις σπουδές του στις σχολές της Αθήνας, του Μεσολογγίου και της Πάτμου, πήγε στην Κωνσταντινούπολη κοντά στον θείο του, τον μητροπολίτη Καισαρείας Γρηγόριο. Έχοντας αρνηθεί να χειροτονηθεί ιερέας, δίδαξε ελληνικά για λίγα χρόνια σε ένα σχολείο της Κωνσταντινούπολης. Εκεί συνάντησε τον Μαντρατζόγλου, ο οποίος ήταν εμπορικός αντιπρόσωπος των Ελλήνων της Βεγγάλης, μία γνωριμία που έμελε να του αλλάξει ολόκληρη τη ζωή. Ο Μαντρατζόγλου τον έκρινε ιδανικό δάσκαλο για τα παιδιά των Ελλήνων εμπόρων που είχαν εγκατασταθεί στο Ναραγιανγκάντζ, μία πόλη κοντά στην Ντάκα και την Καλκούτα της Ινδίας. Το 1786 λοιπόν, σε ηλικία είκοσι έξι ετών, έφυγε για την Καλκούτα αποδεχόμενος την πρόσκληση τού εκεί εγκατεστημένου Έ λληνα εμπόρου. Στα έξι χρόνια παραμονής του στην Καλκούτα, ο Γαλανός υπήρξε φίλος και προστατευόμενος του Ηπειρώτη μετανάστη και προέδρου της εκεί ελληνικής κοινότητας Κωνσταντίνου Πανταζή. Ο Πανταζής τον εκτίμησε

ΙΣΤΟΡΙΑ

βαθύτατα, καθώς ανέκαθεν αναζητούσε κατάλληλο δάσκαλο για τους συγγενείς και τα παιδιά του. Παράλληλα με τα διδακτικά του καθήκοντα, τα οποία του απέφεραν σημαντικά κέρδη, ο Γαλανός επιδόθηκε στην εκμάθηση της ινδικής, της περσικής και της αγγλικής γλώσσας. Επίσης, επιδόθηκε στη μελέτη της σανσκριτικής και των ινδικών διαλέκτων συντάσσοντας τις πρώτες του εργασίες.

Μύηση στην ινδική φιλοσοφία Το ζωηρό ενδιαφέρον του για τη φιλολογία, τη θεολογία και τη φιλοσοφία των Ινδών, καθώς και η αναχωρητική του φύση, τον οδήγησαν στην ιερή πόλη των Ινδιών Μπενάρες (Βαρανάσι), στη δυτική όχθη του ποταμού Γάγγη. Εκεί ασπάστηκε τον τρόπο ζωής των βραχμάνων κι έζησε σαράντα χρόνια μελετώντας και μεταφράζοντας αρχαία ινδικά ηθικοδιδακτικά κείμενα. Στη Μπενάρες έζησε ως βραχμάνος απόλυτα αφοσιωμένος στην ινδική φιλοσοφία ως το θάνατό του. Οι Ινδοί βραχμάνοι τον εκτίμησαν ως άγιο και τον κατέταξαν ανάμεσα στους μεγαλύτερους σοφούς της χώρας. Υπήρξε από τους ελάχιστους Ευρωπαίους που μπορούσαν να φέρουν τη βραχμανική περιβολή, καθότι οι Βραχμάνοι αποτελούσαν την ανώτερη θρησκευτική τάξη (κάστα) της Ινδίας. Συναναστρεφόμενος με σπουδαίες προσωπικότητες των Ινδών, μετέδωσε τις γνώσεις του για την αρχαία ελληνική φιλολογία και φιλοσοφία.

Προσφορά στην πατρίδα Δεν ξέχασε ωστόσο την πατρίδα του, κρατούσε τακτική επικοινωνία με τους συγγενείς του στην Ελλάδα και μάθαινε τα νέα της Ελληνικής Επανάστασης από αγγλικές

εφημερίδες. Λίγο πριν από το τέλος της ζωής του επισκέφτηκε κάποιους φίλους του στην Καλκούτα και ρωτούσε εναγωνίως για την κατάσταση της χώρας του και της οικογένειάς του. Όταν τελικά ασθένησε και απεβίωσε στις 3 Μαΐου του 1833, ενταφιάστηκε στο αγγλικό νεκροταφείο της Μπενάρες. Με τη διαθήκη του κληροδότησε το ήμισυ της περιουσίας του (36.000 δραχμές) και το σύνολο των βιβλίων και χειρογράφων του στην «κυριωτέραν Ακαδημίαν των Αθηνών». Το χρηματικό ποσό του κληροδοτήματός του διατέθηκε για την ανέγερση του Πανεπιστημίου Αθηνών. Τα χειρόγραφα του Γαλανού, με μεταφράσεις ποικίλων ινδικών κειμένων στην ελληνική, βρίσκονται σήμερα στην Εθνική Βιβλιοθήκη. Ένα μέρος από αυτά εκδόθηκαν υπό τον γενικό τίτλο «Ινδικά» από τον τότε έφορο της Εθνικής Βιβλιοθήκης Γεώργιο Κοζάκη-Τυπάλδο σε επτά τόμους (Ινδικών μεταφράσεων πρόδρομος 1845, Βαλαβάρατα 1847, Γιτά 1848, Ραγγού Βάσα 1850, Χιτοπαδάσσα 1851, Ιτιχασασαμουτσάια 1851, Δουργά 1853), ενώ άλλα πολλά κείμενά του παραμένουν μέχρι σήμερα ανέκδοτα. Σημαντικό είναι επίσης και το χειρόγραφο έργο του «Συνωνυμικόν λεξικόν της σανσκριτικής γλώσσης» που βρίσκεται επίσης στην Εθνική Βιβλιοθήκη. Οι πρώτες του μεταφράσεις σανσκριτικών κειμένων κυκλοφόρησαν στην Ευρώπη το 1825 μέσω του Νικολάου Κεφαλά, Έλληνα καπετάνιου από τη Ζάκυνθο. Ο Κεφαλάς, έχοντας αποσπάσει την εμπιστοσύνη του Γαλανού, ανέλαβε να παραδώσει τα χειρόγραφά του στις ελληνικές αρχές της Πελοποννήσου. Αυτός όμως παρέδωσε τις μεταφράσεις στη βιβλιοθήκη του Βατικανού προσθέτοντας το όνομά του. Έτσι ο

 65 

Κεφαλάς αυτοπαρουσιάστηκε στους Ιταλούς ως γενναίος ταξιδευτής, ο οποίος στα μακρινά του ταξίδια συναντήθηκε με βραχμάνους και έλαβε σανσκριτικά κείμενα μεγάλης αξίας. Η πλαστογραφία του, όμως, έγινε τυχαία γνωστή λίγα χρόνια αργότερα, όταν έφθασαν στην Ελλάδα τα υπόλοιπα χειρόγραφα του Γαλανού. Στο χειρόγραφο υπ’ αριθμόν 1855 της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος υπάρχει μια επιστολή που αναφέρει τα εξής: «Ο Δ. Γαλανός ο Αθηναίος μέσω του αξιότιμου καπετάνιου Νικόλαου Κεφαλά αποστέλλει τούτο το πρωτότυπο σανσκριτικό κείμενο και τη μετάφρασή του για να παραδοθεί στις ελληνικές αρχές της Πελοποννήσου. Ινδία, Δεκέμβριος 1823». Ο Δημήτριος Γαλανός, ο αινιγματικός αυτός Έλληνας διανοητής, γεφύρωσε την ινδική φιλοσοφία με την ελληνική και κατ’ επέκταση με την ευρωπαϊκή διανόηση. Πρόκειται για τον επιφανέστερο και ίσως τον μοναδικό Έ λληνα που συνέδεσε το όνομά του με τις Ινδίες στα νεότερα χρόνια. Άφησε ένα αξιόλογο κληροδότημα στο αρτισύστατο νεοελληνικό κράτος, γεγονός που τον καθιστά έναν από τους μεγάλους εθνικούς ευεργέτες της χώρας μας. Αξίζει να σημειωθεί επίσης ότι ο Γαλανός δεν απαρνήθηκε ποτέ τη χριστιανική του πίστη, καθώς οι Ινδουιστές δεν αποδέχονταν τους αποστάτες.

*Ο κ. Μπουτάτος είναι επιχειρηματίας, Αντιπρόεδρος Δ.Σ. της DMN A.E., κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου στο Μάνατζμεντ και τη Στρατηγική Επιχειρήσεων από το LSE.

| LAST PAGE | από τον Πάνο Τσαγκαράκη

Το απόλυτο αυτοκίνητο

όνειρο Σας παρουσιάζουμε μια από τις τρεις μόνο Ferrari στον κόσμο, την Touring Barchetta του 1950, που κατασκευάστηκε αρχικά με μια πόρτα και η οποία πήρε τη δεύτερη θέση στον αγώνα Mille Miglia του 1950. Αυτή, η απίστευτα όμορφη Ferrari V-12, είναι από τα ωραιότερα vintage αυ-

 66 

τοκίνητα στον κόσμο, κάτι που επιβεβαιώνει η υψηλή τιμή των 3.080.000 δολαρίων που πουλήθηκε σε δημοπρασία πριν από μερικά χρόνια. Ακούγεται τρελό, αλλά ποιός δεν θα την ερωτευόταν και αν είχε τα χρήματα δεν θα ήθελε να την κάνει δική του;