Οικονομικά & Ναυτιλιακά Νέα by Premium Nautiliaka

ΕΤΟΣ 64 • ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2013 • ΤΕΥΧΟΣ 1102 • ΤΙΜΗ 5€

ΝΑΥΤΙΛΙΑ

φαληρο vs πειραια η μαχη για το λιμανι τησ κρουαζιερασ

ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ

"μισογεματο το ποτηρι" ...των ευρωπαικων μετοχων τουρισμοσ

αυξανονται οι κρατησεις απο ΤΗ βορειΑ ευρωπη MARKETING

Οι ΝΕΕΣ τάσεις στο brand marketing χρηματιστηριο

SS POS

3760

Ταχ. Γραφείο

Κ.Ε.Μ.Π. ΚΡΥΟΝΕΡΙΟΥ

Αριθμός Αδείας

ΠΛΗΡΩΜΕΝΟ ΤΕΛΟΣ

x+7

SS POS

οι μετοχεσ που θα φερουν αποδοσεισ το 2013

μ ε τ η σ υ ν ε ρ γα σ ι α τ ο υ ο ι κ ο ν ο μ ι κ ο υ κ α ι π ο λ ι τ ι κ ο υ s i t e

www.reporter.gr

* Με την υποστήριξη του οικονομικού και πολιτικού site www.reporter.gr

ταυτοτητα

περιεχομενα 12-23

Oikonomia

12/ Ι.Ο.Β.Ε.: Bελτιώνεται το κλίμα

ΕΤΟΣ 63 - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2012 - ΤΕΥΧΟΣ 1101

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ / ΚΩΔ. 011453

στην ελληνική οικονομία 16/ «Μισογεμάτο το ποτήρι» ...των ευρωπαϊκών μετοχών 22/ Οι μετοχές που αποδίδουν

24-25

ΙΔΡΥΤΗΣ:

ΝΙΚΟΣ Ι. ΚΑΛΗΜΕΡΗΣ

ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΕΚΔΟΣΗΣ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ ΑΓΓΕΛΟΣ ΣΤΑΓΚΟΣ

επιχειρησεισ

ΕΚΔΟΤΗΣ-ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ:

Οι πολυεθνικές που επενδύουν στην Ελλάδα

ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ

ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ:

26-27

Πανος Τσαγκαρακης

τουρισμοσ

αρχισυντακτησ ναυτιλιακων:

Αυξάνονται οι κρατήσεις

28-31

ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΛΕΞΑΚΗΣ

ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΚΔΟΣΕΩΝ: ΜΑΡΗ ΤΙΓΚΑΡΑΚΗ

marketing

Oι νέες τάσεις στο Brand marketing

32-35

ΣυνΕΡΓΑΤΕΣ: AΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΒΕΛΜΑΧΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΣΤΡΙΩΤΗΣ Ελευθερία Κούρταλη ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΜΑΛΕΒΙΤΗΣ Χρήστος Μπουτάτος Γιώργος Σμυρνής Άγγελος Στάγκος ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΣΤΕΡΓΙΟΥ Αλεξάνδρα Τόμπρα σταυροσ χαριτοσ ντινοσ κοτσολιουτσοσ

γεωπολιτικΗ

Η ένταση στην Άπω Ανατολή απειλεί την παγκόσμια οικονομία

37-61

ΝΑΥΤΙΛΙΑ

38/Φόρος στον πλοιοκτήτη

αντί της σημαίας

Εικονογραφηση εξωφυλλου:

43/Μελέτη Ι.Ο.Β.Ε.: 550 χιλιάδες

θέσεις εργασίας μπορεί να δώσει η ναυτιλία 46/Παρά την αισιοδοξία, δύσκολη χρονιά το 2013 49/ Φάληρο vs Πειραιά: Η μάχη για το λιμάνι της κρουαζιέρας 51/ Δεύτερο καλύτερο λιμάνι για την κρουαζιέρα στον κόσμο το Ηράκλειο 52/ Τα λιμάνια της ανάπτυξης… 56/ Επενδύσεις: 413 εκατομμύρια ευρώ για τα μεγάλα λιμάνια της περιφέρειας 57/ Ειδήσεις

62-65

Μαριάννα Δεσποτοπούλου

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΥΛΗΣ:

ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΜΑΣΣΟΣ

Ιδιοκτησία: ΣΕΛΑΝΑ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΚΔΟΣΕΩΝ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΙΠΠΟΚΡΑΤΟΥΣ 9, ΑΘΗΝΑ 10679

Υπεύθυνος ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ: Γρηγόρης Β. Νικολόπουλος

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΙΣ: ΤΗΛ.: 210 3318411, FAX: 210 3318408 E-MAIL: info@selana.gr

ektyπωση Q PRINT ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ Ε.Π.Ε. δημητρακοπουλου 1, κατω ηλιουπολη τηλ.: 210 3233114, 210 3223905

ΙΣΤΟΡΙΑ

Γεώργιος Αβέρωφ

10 ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ γ ν ω μ η 42 ΑΓΓΕΛΟΣ ΣΤΑΓΚΟΣ

Επιστολές, παρατηρήσεις, σχόλια, υποβολή άρθρων προς δημοσίευση: ptsagarakis@reporter.gr

38  04

Μία νέα «συνταγή» στην ενημέρωση Το ιστορικό μηνιαίο περιοδικό «Οικονομικά και Ναυτιλιακά Νέα» αλλάζει σελίδα και ενισχύεται με τη σφραγίδα εγκυρότητας του ειδησεογραφικού site Reporter.gr

Γίνετε συνδρομητής στα και θα λάβετε δωρεάν το εξαμηνιαίο περιοδικό

Reporter Συμπληρώστε τη φόρμα συνδρομής και στείλτε την με fax στο 210-3318408 ή στη διεύθυνση ΣΕΛΑΝΑ ΑΕ, Ιπποκράτους 9, Αθήνα 10676, ΤΗΛ.: 210-3318411

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ

ΑΞΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ/ΕΤΗΣΙΕΣ 11 ΤΕΥΧΗ

ΕΠΩΝΥΜΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΟΝΟΜ/ΜΟ ΥΠΕΥΘΥΝΟΥ ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Α.Φ.Μ. ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΗΛ. E-MAIL ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ

Δ.Ο.Υ. Τ.Κ. ΠΟΛΗ FAX Ετήσια

Διετής

ΕΛΛΑΔΑ

ΕΥΡΩΠΗ

ΗΠΑ/ΑΣΙΑ

ΙΔΙΩΤΕΣ

€50

€100 (£60)

$100

ΤΡΟΠΟΙ ΠΛΗΡΩΜΗΣ

ΕΤΑΙΡΙΚΕΣ

€50

€100 (£60)

$100

1. Μετρητοίς στα γραφεία του περιοδικού (Ιπποκράτους 9, Αθήνα 10679) 2. Κατάθεση στην ALPHA BANK: Α.Λ.: 014 10300 232 000 3853 3. Online στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.reporter.gr/sindromes

Στις αναγραφόμενες τιμές περιλαμβάνεται Φ.Π.Α. *Για περισσότερες από 10 συνδρομές στην ίδια διεύθυνση, στις παραπάνω τιμές πραγματοποιείται έκπτωση 20%

Στην περίπτωση 2 παρακαλούμε αποστείλατε μέσω fax (210 3318408) την απόδειξη πληρωμής και τα στοιχεία του συνδρoμητή, υπ’ όψιν κας Μαρίνας Πυλαρινού.

editorial

Του ΠΑΝΟΥ ΤΣΑΓΚΑΡΑΚΗ

Από τον «λήθαργο» των εορτών στην πραγματικότητα

Βγαίνοντας από τον «λήθαργο» των εορτών, οι πολιτικές και οικονομικές εκτιμήσεις και αναλύσεις αρχίζουν και βλέπουν το φως της δημοσιότητας. Στο επίκεντρο συνεχίζει να είναι η Ευρωζώνη, με τις πρώτες εκθέσεις να κάνουν λόγο για δειλή ανάπτυξη στο Β΄ εξάμηνο, εντοπίζοντας όμως τους πολύ πιθανούς κινδύνους, κυρίως πολιτικούς. Το Eurasia Group αναφέρει ότι η μακρά περίοδος λιτότητας έχει ως αποτέλεσμα την απουσία ισχυρών προοπτικών ανάπτυξης, ότι χρειάζεται μεγαλύτερη ενοποίηση και συμβιβασμοί και λιγότερη δράση από την Ε.Κ.Τ. Αντίστοιχα η S&P κάνει λόγο επίσης για αργή ανάπτυξη στο Β΄ εξάμηνο, με την πρώτη να εντοπίζει τους κινδύνους στην Ισπανία, την Κύπρο και την Πορτογαλία, αλλά και στα αποτελέσματα των εκλογών στην Ιταλία τον Φεβρουάριο και τη Γερμανία προς το τέλος του χρόνου. Η Ευρωζώνη έσπασε άλλο ένα ιστορικό υψηλό στην ανεργία τον Νοέμβριο, φτάνοντας το 11,8% ενώ τον ίδιο μήνα ο κύκλος εργασιών του λιανικού εμπορίου σημείωσε πτώση 2,6%. Στον αντίποδα, ο δείκτης οικονομικού κλίματος τον Δεκέμβριο αυξήθηκε στις 87 μονάδες, το υψηλότερο επίπεδο από τον Ιούλιο, όπως βελτίωση είχε και ο δείκτης επιχειρηματικής εμπιστοσύνης, παραμένοντας όμως σε αρνητικά επίπεδα. Όσον αφορά στην Ελλάδα, ανοδικά κινήθηκε και τον Δε-

κέμβριο ο Δείκτης Οικονομικού Κλίματος, κατά 5 μονάδες υψηλότερα σε σχέση με τον Νοέμβριο, φθάνοντας στις 84,1 μονάδες, στο υψηλότερο επίπεδο της τελευταίας διετίας, σύμφωνα με το δελτίο οικονομικής συγκυρίας Δεκεμβρίου του Ι.Ο.Β.Ε. Η άνοδος του δείκτη προέρχεται από την ανάκαμψη των προσδοκιών σε όλους τους τομείς, εκτός των Κατασκευών, αλλά και από τη βελτίωση στην καταναλωτική εμπιστοσύνη. Όπως είχε αναφερθεί ήδη από το προηγούμενο δελτίο συγκυρίας, η ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων με την τρόικα –παρά τις σημαντικές επιβαρύνσεις που επιφέρουν σε μεγάλα τμήματα του πληθυσμού– επενέργησε ώς έναν βαθμό κατευναστικά στη διάχυτη αβεβαιότητα των οικονομικών μονάδων για την πορεία της χώρας.

 06

Φυσικό αέριο εξοικονόμηση με πολλά πρόσωπα

Το φυσικό αέριο, η συμβατική πηγή ενέργειας με τα αναρίθμητα πλεονεκτήματα, έκανε την είσοδό της στη χώρα μας τις τελευταίες δεκαετίες, μέσα από ένα μεγάλο έργο υποδομών που υλοποίησε η ΔΕΠΑ, ο όμιλος εταιρειών που εργάζεται μεθοδικά για την περαιτέρω διάδοσή του στον ενεργειακό χάρτη της χώρας. Το πράσινο καύσιμο χαρακτηρίζεται από φιλικό προς το περιβάλλον προφίλ, ευκολία εφαρμογών και χρήσης, και βέβαια ευελιξία στη μεταφορά του αλλά και τη χρήση του από τους καταναλωτές. Ωστόσο, ειδικά στην εποχή μας, το πιο «άμεσο», σε σχέση με την καθημερινότητά μας, χαρακτηριστικό του είναι η αποδοτικότητά του, η οποία μεταφράζεται σε εξοικονόμηση πηγών, πόρων και χρημάτων. Ας δούμε τους πολλούς και διάφορους τρόπους με τους οποίους το φυσικό αέριο λειτουργεί υπέρ της οικονομίας στους διάφορους τομείς χρήσης του.

 08

Βιομηχανία Το φυσικό αέριο είναι ιδανική κινητήρια δύναμη του δευτερογενούς τομέα της οικονομίας, ο οποίος αποτελεί έναν από τους βασικούς μοχλούς ανάπτυξης για μία χώρα, της βιομηχανίας. Οι εφαρμογές της χρήσης του είναι: Συμπαραγωγή ηλεκτρικής και θερμικής ενέργειας Κάλυψη θερμικών αναγκών για ένα σύνολο παραγωγικών διαδικασιών Κάλυψη αναγκών ψύξης βιομηχανικών μονάδων ή/ και γραμμών παραγωγής Η χρήση του παρουσιάζει μια σειρά από πλεονεκτήματα με σημαντική θετική επίδραση στον ισολογισμό κάθε βιομηχανίας: Aυξημένο βαθμό απόδοσης κατά την καύση του, ο οποίος μπορεί να προσεγγίσει το 90%. Με αυτόν τον τρόπο, κατά την παραγωγή της θερμικής ενέργειας επιτυγχάνεται ανάλογη εξοικονόμηση ενέργειας. Η προμήθειά του και η διανομή του εντός της βιομηχανίας ώς τα σημεία κατανάλωσης απαιτεί λιγότερη φροντίδα και λιγότερο χρόνο από το προσωπικό της επιχείρησης, άρα μικρότερο εργασιακό κόστος. Δεν απαιτεί δεξαμενές αποθήκευσης, έτσι υπάρχει αποδέσμευση κεφαλαίων και χώρων που θα χρησιμοποιούνταν για προαγορά και αποθήκευση συμβατικών καυσίμων. Δεν υπάρχει ανάγκη σπατάλης χρόνου για την παραγγελία και παραλαβή καυσίμου.

ε ν ερ γ εια

Η χρήση του φυσικού αερίου απαλλάσσει από ανάγκη προθέρμανσης καυσίμου. Μείωση χρόνου και κόστους συντήρησης του εξοπλισμού, λόγω της –πρακτικά χωρίς τέφρα– καύσης του. Το καύσιμο που καταναλώνεται δεν προπληρώνεται. Αντίθετα, ο βιομηχανικός καταναλωτής πληρώνει μετά τη χρήση και την ακριβή μέτρηση από τον ειδικό μετρητή ακριβείας – και, ασφαλώς, πληρώνει μόνο για την ποσότητα που κατανάλωσε. Περισσότερα επιμέρους οφέλη μπορεί να προκύψουν από τη χρήση του φυσικού αερίου ανάλογα με τις εφαρμογές σε διαφορετικές κατηγορίες βιομηχανιών, όταν αυτή συνδυάζεται με τις τεχνολογίες του κλιματισμού και της συμπαραγωγής ηλεκτρισμού-θερμότητας.

Επαγγελματικός τομέας Στον επαγγελματικό τομέα οι χρήσεις του φυσικού αερίου καλύπτουν ένα ευρύτατο φάσμα εφαρμογών όπως: Θέρμανση και Κλιματισμό: Oικονομικά, εύκολα, πρακτικά Μαγείρεμα-Ψήσιμο: Πιο νόστιμο, πιο οικονομικό και χωρίς αναμονές Ζεστό νερό: Άφθονο, χωρίς αναμονή Παραγωγή ατμού: Οικονομικά και αποδοτικά. Στις επιχειρήσεις που μπορούν να ωφεληθούν από τη χρήση του περιλαμβάνονται: super markets/μεγάλος εμπορικός τομέας, αρτοποιεία-ζαχαροπλαστεία, εστιατόρια-καφετέριες, καθαριστήρια-σιδερωτήρια, κομμωτήρια, ξενοδοχεία, εμπορικά κέντρα, σχολικά κτίρια-νοσοκομεία, φανοποιία, αργυροχρυσοχοΐα και άλλες βιοτεχνίες. Τι κερδίζουν οι επαγγελματίες που χρησιμοποιούν το φυσικό αέριο; H λίστα είναι πολύ μεγάλη: Ανταγωνιστική τιμή (ενδεικτικά αναφέρεται πως τον Οκτώβριο του 2012 η εξοικονόμηση σε σχέση με το πετρέλαιο θέρμανσης ξεπερνούσε το 35%) Οικονομία χάρη στην αυξημένη ενεργειακή απόδοση Ευχέρεια χειρισμού και ελέγχου, άρα μικρότερο εργασιακό κόστος Πληρωμή μετά την κατανάλωση Δεν χρειάζεται αποθήκευση Αξιόπιστη διαθεσιμότητα ανά πάσα στιγμή μέσω του δικτύου φυσικού αερίου Ακρίβεια στη μέτρηση κατανάλωσης Υψηλή απόδοση καύσης Μειωμένες απαιτήσεις συντήρησης Δεν χρειάζεται παραγγελία ή διάθεση χρόνου για την παραλαβή Δεν επιβαρύνει με επιπλέον έργο την επιχείρηση.

Οικιακός τομέας Εξίσου σημαντικά είναι τα πλεονεκτήματα της χρήσης του φυσικού αερίου και στα νοικοκυριά: Απαλλασσόμαστε από τις χρονοβόρες διαδικασίες για την τροφοδότηση του σπιτιού με πετρέλαιο, και φυσικά από τις

απαιτήσεις σε έξοδα και χώρο για την αποθήκευσή του. Εξασφαλίζει και υψηλότερη απόδοση αλλά και μικρότερο κόστος συντήρησης, χωρίς έξοδα για τη χρήση του (δεξαμενές, αντλίες κ.λπ.). Χρησιμοποιώντας φυσικό αέριο για θέρμανση στο σπίτι, γνωρίζουμε με ακρίβεια την ποσότητα που έχουμε καταναλώσει, χάρη στο μετρητή ασφαλείας. Αυτή ακριβώς την ποσότητα πληρώνουμε και μάλιστα αφού την χρησιμοποιήσουμε, όχι πριν. Με το φυσικό αέριο δεν χρειάζεται αναμονή και κατανάλωση ενέργειας για να έχουμε ζεστό νερό, αφού αυτό ζεσταίνεται αμέσως όταν ανοίγουμε τη βρύση και μάλιστα μόνο η ποσότητα που χρειαζόμαστε, χωρίς σπατάλες. Το ίδιο ισχύει και για τις εστίες της κουζίνας, αφού δεν χρειάζεται να περιμένουμε για να φτάσουν στην επιθυμητή θερμοκρασία. Τέλος, εξίσου σημαντικό είναι ότι χάρη στα πλεονεκτήματα του φυσικού αερίου, ένα σπίτι με εγκατάσταση φυσικού αερίου έχει μεγαλύτερη αξία μεταπώλησης και ενοικίασης.

Αυτοκίνηση Η διαφορά υπέρ της τσέπης μας από τη χρήση του αποδοτικού, οικονομικού και φιλικού προς το περιβάλλον καυσίμου στο αυτοκίνητό μας είναι πέρα από κάθε αμφιβολία: Με φυσικό αέριο κερδίζουμε πάνω από 40% μεγαλύτερη απόσταση σε σχέση με το πετρέλαιο κίνησης και περισσότερο από 80% σε σχέση με τη βενζίνη. Βάζοντας καύσιμα αξίας 10 ευρώ στο αυτοκίνητό μας, καλύπτουμε απόσταση 70 χιλιομέτρων με βενζίνη, 112 χιλιομέτρων με πετρέλαιο και 199 χιλιομέτρων με φυσικό αέριο. Επιπλέον: Tο κόστος αγοράς καυσίμου είναι χαμηλότερο από 30 έως 45%. Το πραγματικό κόστος μετακίνησης είναι αντίστοιχα μειωμένο. Έ να VW Passat που έκανε τη διαδρομή 440 χιλιομέτρων Αθήνα-Κατερίνη, χρειάστηκε 43 ευρώ με καύσιμο την βενζίνη, και μόλις 20,80 ευρώ με καύσιμο το φυσικό αέριο. Η τιμή της βενζίνης ήταν 1,65 ευρώ/lt και του φυσικού αερίου 1,1 ευρώ/kgr, ενώ οι καταναλώσεις 6lt/100km και 4,3kgr/100km, αντίστοιχα. Οικονομία επιτυγχάνεται με έναν ακόμη τρόπο: το φυσικό αέριο έχει καθαρή καύση, χωρίς στερεά κατάλοιπα. Αυτό, μακροπρόθεσμα, έχει ως αποτέλεσμα σημαντικά μικρότερη φθορά στον κινητήρα σε σχέση με τα άλλα καύσιμα κίνησης, με συνέπεια την αύξηση της διάρκειας ζωής του. Συνοψίζοντας, σε μία εποχή όπου η ανταγωνιστικότητα, η αποδοτικότητα, η οικονομία και η φροντίδα για το περιβάλλον αποτελούν απαραίτητες προϋποθέσεις για την ανάπτυξη, το φυσικό αέριο είναι ιδανική επιλογή, αφού συνυπολογίζοντας τον συνολικό κύκλο παραγωγής, επεξεργασίας, μεταφοράς και διανομής ενέργειας στα σπίτια και τις επιχειρήσεις όλης της χώρας, είναι σημαντικά πιο αποδοτικό από τις άλλες συμβατικές μορφές ενέργειας.

 09

γνωμη

Παρεξηγήσεις

«Κάθε ευρώ φόρου σώζει μισθούς και συντάξεις». Αυτό δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών, κ. Γιάννης Στουρνάρας, αρνούμενος να υιοθετήσει φορολογικές ελαφρύνσεις για τους πιο αδύναμους οικονομικά πολίτες. Ο υπουργός μάλλον κάτι έχει παρεξηγήσει. Έ χει παρεξηγήσει, για παράδειγμα, τη διάθεση όλων μας να πληρώνουμε φόρους, για να διατηρούν τα «κεκτημένα» τους οι συνδικαλιστές· τους «κεκτημένους» μισθούς και τις «κεκτημένες» συντάξεις του Δημοσίου, των ειδικών μισθολογίων, των υπαλλήλων της Βουλής, των πολιτικών, της γραφειοκρατίας, όσων νέμονται το δημόσιο χρήμα και το δικό μας χρήμα. Έ χει επίσης παρεξηγήσει τη διάθεση των συνεπών πολιτών να πληρώνουν όλο και περισσότερους φόρους για να συνεχίσουν να φοροδιαφεύγουν διάφοροι εκλεκτοί του συστήματος ή για να συνεχίσουν να γίνονται πάμπλουτοι (με διεθνή κριτήρια πλούτου, μάλιστα) κάποιοι μεγαλόσχημοι επιχειρηματίες, κάποιες οικογένειες «επιχειρηματιών»-λαθρεμπόρων. Όλα τα μέτρα που έχουν λάβει οι κυβερνήσεις της κρίσης, έχουν το ίδιο αποτέλεσμα: καταληστεύουν τους έντιμους πολίτες και αφήνουν στο απυρόβλητο τη φοροδιαφυγή, τη διαφθορά και το λαθρεμπόριο. Ο Στουρνάρας υποστηρίζει ότι η πολιτική που ακολουθεί έχει αποτέλεσμα. Ότι τα δη-

μόσια έσοδα αυξάνονται, παρά τις περί του αντιθέτου προβλέψεις. Ότι παρά την ύφεση, η αύξηση των φόρων γεμίζει τα ταμεία του κράτους. Δεν αμφισβητούμε τα νούμερα του κ. Στουρνάρα. Μπορεί πράγματι τα δημόσια έσοδα να αυξάνονται, αλλά αυξάνονται με την καταλήστευση των τίμιων φορολογουμένων και των πιο συντηρητικών πολιτών. Αντί να συλλάβει τη φοροδιαφυγή και το λαθρεμπόριο, αντί να πατάξει τη διαφθορά και να πάρει πίσω τα κλεμμένα, η κυβέρνηση συνεχίζει την άθλια πολιτική των προηγούμενων κυβερνήσεων. Φορολογεί χωρίς έλεος μόνο αυτούς που πληρώνουν. Τους φοροφυγάδες τους αφήνει να διασκεδάζουν εις βάρος των εντίμων. Πανηγύ-

φηκαν. Αυτοί που περίμεναν να πάρουν σύνταξη έχοντας πληρώσει τα μαλλιοκέφαλά τους σε ασφαλιστικές εισφορές. Ποιοι πληρώνουν τους φόρους; Αυτοί που δηλώνουν τα εισοδήματά τους. Αυτοί που δηλώνουν τα ακίνητά τους. Αυτοί που κόβουν αποδείξεις και πληρώνουν Φ.Π.Α. Οι απατεώνες, οι λαθρέμποροι, οι φοροφυγάδες δεν πληρώνουν τίποτα. Την αύξηση των δημοσίων εσόδων που βλέπει ο Στουρνάρας την πληρώνουν μόνο οι έντιμοι. Οι άτιμοι συνεχίζουν να ζουν εις βάρος των εντίμων. Μπορεί λοιπόν ο Στουρνάρας να βλέπει ότι αυτή η πολιτική της αύξησης των φόρων έχει αποτέλεσμα, αλλά στην πραγματικότητα η κυβέρνηση κατακλέβει τους έντιμους πολίτες.

Για να πούμε ότι κάτι επιτύχαμε, το μόνο που πρέπει να γίνει είναι να συλληφθεί η φοροδιαφυγή. Μόνο τα λεφτά από τη φοροδιαφυγή μπορούν να θεωρηθούν «υγιής» τρόπος αύξησης των δημοσίων εσόδων ριζαν οι κυβερνήσεις για το κούρεμα των ομολόγων. Υπό μια οπτική είχαν δίκιο, διότι το κούρεμα μείωσε το δημόσιο χρέος. Ποιος, όμως, πλήρωσε το κούρεμα; Οι συντηρητικότεροι πολίτες, αυτοί που είχαν ομόλογα και έχασαν τα λεφτά τους. Αυτοί που είχαν μετοχές των τραπεζών και καταστρά-

 10

Το χρυσάφι της λιμνοθάλασσας

Το αυγοτάραχο είναι η πολυτιμότερη τροφή της Μεσογείου! Θεωρείται το χαβιάρι του Νότου και είναι εφάμιλλο με αυτό σε γευστική απόλαυση και διατροφική αξία. Το Αυγοτάραχο Stefos είναι τροφή υψηλής ποιότητας και εξαιρετικά θρεπτική. Περιέχει ισορροπημένες πρωτεΐνες, σημαντικές ποσότητες ωμέγα-3 λιπαρών οξέων, καθώς και αντιοξειδωτικές βιταμίνες C και Ε, σελήνιο και ψευδάργυρο. Χαρίζει ενέργεια και ευεξία, και αυξάνει τις φυσικές και πνευματικές επιδόσεις. Δεν περιέχει συντηρητικά, πρόσθετα, χρωστικές ή άλλες τεχνητές ουσίες. Είναι μία τροφή εντελώς αγνή. Το αυγοτάραχο Stefos κυκλοφορεί σε πολλές μορφές: Παραδοσιακά και καπνιστά εμβαπτισμένα σε κερί «μπαστούνια», παραδοσιακό και καπνιστό τρίμμα καθώς και εκλεκτές φέτες μέσα σε λάδι. Αναζητήστε τα!

Αυγοτάραχο Στέφου - Botargo Stefos

@BotargoStefos

 12

οικονομια / ΜΕΛΕΤΗ

Ι.Ο.Β.Ε.:

βελτιωνεται το κλιμα στην ελληνικη οικονομια Θετικές είναι οι προσδοκίες των Ελλήνων επιχειρηματιών για τους επόμενους μήνες καθώς η εξάλειψη του νομισματικού κινδύνου και η συμφωνία για την υποστήριξη της Ελλάδας απο την τρόικα μειώνουν τους κινδύνους. Σε αυτό το συμπέρασμα συμφωνούν οι εκπρόσωποι όλων των κλάδων, πλήν των κατασκευαστών, οι οποίοι παραμένουν απαισιόδοξοι. Ανοδικά κινήθηκε και τον Δεκέμβριο ο Δείκτης Οικονομικού Κλίματος στην Ελλάδα, κατά 5 μονάδες υψηλότερα σε σχέση με τον Νοέμβριο, φθάνοντας στις 84,1 μονάδες, το υψηλότερο επίπεδο της τελευταίας διετίας, σύμφωνα με το δελτίο οικονομικής συγκυρίας Δεκεμβρίου του Ι.Ο.Β.Ε. Η άνοδος του δείκτη προέρχεται από την ανάκαμψη των προσδοκιών σε όλους τους τομείς, εκτός των Κατασκευών, αλλά και από τη βελτίωση στην καταναλωτική εμπιστοσύνη. Όπως είχε αναφερθεί ήδη από το προηγούμενο δελτίο συγκυρίας, η ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων με την τρόικα –παρά τις σημαντικές επιβαρύνσεις που επιφέρουν σε μεγάλα τμήματα του πληθυσμού– επενέργη-

σε ώς έναν βαθμό κατευναστικά στη διάχυτη αβεβαιότητα των οικονομικών μονάδων για την πορεία της χώρας. Επιπροσθέτως, η απόφαση του Euro goup για έγκριση της εκταμίευσης πόρων ύψους 49,1 δισ. ευρώ, τα οποία θα διοχετευθούν στην Οικονομία στο Α΄ τρίμηνο του 2013, επιτρέπει την εξόφληση μέρους των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου, τη συνέχιση της διαδικασίας ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών και τη μερική άρση της πιστωτικής ασφυξίας στην Οικονομία. Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι αίρεται η νομισματική αβεβαιότητα, τουλάχιστον μεσοπρόθεσμα, ενώ επιβεβαιώνεται εμφατικά η βούληση των εταίρων μας για κοινή συμπόρευση στην επίλυση των δύσκολων

 13

προβλημάτων της χώρας. Η επιτυχής ολοκλήρωση του προγράμματος επαναγοράς ομολόγων, αλλά και η πρόσφατη αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας, επιβεβαιώνουν τη σταδιακή αντιστροφή του κλίματος και διεθνώς. Θα πρέπει να επισημανθεί, ωστόσο, ότι παρά τη βελτίωση, η καταναλωτική εμπιστοσύνη παραμένει σε πολύ χαμηλά επίπεδα, καθώς ο φόβος της ανεργίας είναι έντονος.

Ειδικότερα: Στη Βιομηχανία, επιδεινώνονται οι προβλέψεις για τη βραχυπρόθεσμη εξέλιξη της παραγωγής, εξέλιξη όμως που αντισταθμίζεται από βελτίωση στις εκτιμήσεις για το τρέχον

επίπεδο παραγγελιών και ζήτησης και τη σημαντική αποκλιμάκωση των αποθεμάτων. Στις Υπηρεσίες, οι εκτιμήσεις των επιχειρήσεων για την τρέχουσα δραστηριότητά τους υποχωρούν αισθητά, εξέλιξη η οποία όμως αντισταθμίζεται από τη βελτίωση των προβλέψεων για τη βραχυπρόθεσμη ζήτηση και των εκτιμήσεων για την τρέχουσα ζήτηση. Στο Λιανικό Εμπόριο, ο δείκτης των εκτιμήσεων για τις τρέχουσες πωλήσεις βελτιώνεται, με τις προβλέψεις για τις βραχυπρόθεσμες προοπτικές των πωλήσεων να παραμένουν στα ίδια επίπεδα και τις εκτιμήσεις για τα αποθέματα να αποκλιμακώνονται.

Στις Κατασκευές, οι δυσμενείς προβλέψεις για το πρόγραμμα εργασιών των επιχειρήσεων εντείνονται σημαντικά, όπως και οι προσδοκίες για την απασχόληση του τομέα. Στην Καταναλωτική Εμπιστοσύνη, οι αρνητικές προβλέψεις για την οικονομική κατάσταση του νοικοκυριού αμβλύνονται ελαφρώς, ενώ οι αντίστοιχες για την οικονομική κατάσταση της χώρας καταγράφουν αξιοσημείωτη βελτίωση. Από την άλλη πλευρά, τόσο η πρόθεση για αποταμίευση στο επόμενο δωδεκάμηνο όσο και οι δυσμενείς προβλέψεις για την εξέλιξη της ανεργίας επιδεινώνονται ελαφρώς.

Ανάκαμψη του οικονομικού κλίματος σε Ευρωζώνη - σταθερότητα σε Ε.Ε. Στην Ευρωζώνη το οικονομικό κλίμα βελτιώθηκε τον Δεκέμβριο, με τον σχετικό

 14

δείκτη να κερδίζει 1,3 μονάδες, κινούμενος στις 87,0, ενώ στην Ε.Ε. παρέμεινε σχετικά σταθερό (+0,3), στις 88,4 μονάδες, απέχοντας αρκετά ακόμη από τον μακροχρόνιο μέσο όρο του. Σε επίπεδο τομέων στην Ευρωζώνη, η βελτίωση του κλίματος εκπορεύεται από όλους, εκτός Λιανεμπορίου, με την καταναλωτική εμπιστοσύνη να βελτιώνεται μόνο οριακά. Στην Ε.Ε. η άνοδος του δείκτη σε Βιομηχανία και Κατασκευές αντισταθμίζεται από τη μείωση των προσδοκιών στο Λιανικό Εμπόριο και τις Υπηρεσίες. Από την πλευρά της ζήτησης, η καταναλωτική εμπιστοσύνη στην Ε.Ε. δεν μεταβάλλεται από τα επίπεδα Νοεμβρίου. Στη Βιομηχανία ο δείκτης κλίματος ενισχύεται για δεύτερο κατά σειρά μήνα στην Ε.Ε. (+1,4) και την Ευρωζώνη (+0,6), ενώ στις Υπηρεσίες το κλίμα βελτιώνεται στην Ευρωζώνη (+2,1),

οικονομια / ΜΕΛΕΤΗ

δεικτησ οικονομικου κλιματοσ (ερευνα Δεκεμβριου 2012) +2,1 +1,4

δεικτησ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΗΣ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΣ +1.4

+0,6 -0,3 -1 -2,3

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ

-1

ΛΙΑΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ

αλλά επιδεινώνεται στην Ε.Ε. (-2,3). Στο Λιανικό Εμπόριο ο αντίστοιχος δείκτης υποχωρεί κατά μία μονάδα σε αμφότερες Ε.Ε. και Ευρωζώνη, ενώ αντίθετα στις Κατασκευές καταγράφεται αντίστοιχη βελτίωση και στις δύο ζώνες. Τέλος, ο δείκτης Καταναλωτικής Εμπιστοσύνης ανακάμπτει οριακά στην Ευρωζώνη (+0,4),

ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ

ΕΕ

ΕΥΡΩΖΩΝΗ

παραμένοντας αμετάβλητος στην Ε.Ε. (-0,3). Οι καταναλωτές και στις δύο ζώνες προβαίνουν σε ευμενέστερες προβλέψεις σχετικά με την οικονομική κατάσταση του νοικοκυριού τους, με τις προβλέψεις όμως για την εξέλιξη της ανεργίας να επιδεινώνονται, τόσο στην Ε.Ε., όσο και στην Ευρωζώνη.

 15

Οι αρνητικές προβλέψεις για την οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών αμβλύνονται ελαφρώς, ενώ οι αντίστοιχες για την οικονομική κατάσταση της χώρας καταγράφουν αξιοσημείωτη βελτίωση

«Σε παγκόσμιο επίπεδο διατηρούμε θέση “overweight” για τις μετοχές, αν και οι επενδυτές θα πρέπει να εκμεταλλευτούν οποιαδήποτε περαιτέρω βραχυπρόθεσμα κέρδη» -Goldman Sachs:

Tα κτίρια της Société Générale, στο Παρίσι.

 16

διεθνεισ επενδυσεισ

"μισογεματο το ποτηρι" ...των ευρωπαικων μετοχων Αν και το οικονομικό κλίμα παραμένει επίφοβο, οι αναλυτές βλέπουν με αισιοδοξία το μέλλον των ευρωπαϊκών μετοχών. Τησ ελευθεριασ κουρταλη

Aρκετά νέα reports των διεθνών οίκων έχουν έναν πιο επιφυλακτικό τόνο σε ό,τι αφορά τις εκτιμήσεις τους για την πορεία των Αγορών στο επόμενο διάστημα, ωστόσο επίσης αρκετοί είναι οι αναλυτές που συνεχίζουν να παραμένουν αισιόδοξοι για το 2013 συνολικά, βλέποντας διψήφιες αποδόσεις, ειδικά για τις ευρωπαϊκές μετοχές, οι οποίες, κατά γενική ομολογία, διαπραγματεύονται με σημαντικό discount έναντι των μετοχών Η.Π.Α.

Goldman Sachs: “Underweight” στην Ευρώπη σε ΔΩΔΕΚΑμηνη βάση Οι αναλυτές της Goldman σημειώνουν ότι αυτή τη στιγμή έχουν σχετική underweight θέση στις ευρωπαϊκές μετοχές σε δωδεκάμηνη βάση, με το επιχείρημα ότι οι ευρωπαϊκές μετοχές μπορεί

να συνεχίσουν να επηρεάζονται από την κρίση χρέους της περιοχής, αν και είναι overweight για τις διεθνείς μετοχές για το ίδιο χρονικό διάστημα. «Είμαστε ουδέτεροι στην Ευρώπη και την Ιαπωνία για τους επόμενους τρεις μήνες και θα γυρίσουμε τη στάση μας σε underweight για το δωδεκάμηνο», τονίζει ο επικεφαλής στρατηγικός αναλυτής μετοχών της GS, Peter Oppenheimer και προσθέτει: «Βλέπουμε μια καλή δυνατότητα επιστροφής στην Ευρώπη μετά το επόμενο δωδεκάμηνο, αλλά δεδομένης της αδύναμης οικονομικής προοπτικής και του ράλι που έχουμε ήδη δει, δηλώνουμε αμφιβολία αν η Ευρώπη θα μπορέσει να συμβαδίσει με τις ασιατικές Αγορές». Από την πλευρά του, ο επικεφαλής οικονομολόγος της Goldman, Huw Pill, αναμένει ότι οι ευρωπαίοι πολιτικοί θα συνεχίσουν την τακτική του «κλωτσήματος του τενεκεδιού» στην αντιμετώπιση της

 17

κρίσης χρέους της Ευρωζώνης. Όπως τονίζει, συνολικά η εικόνα της GS για τη ζώνη του ευρώ είναι αυτή της συνεχιζόμενης αδυναμίας και της συνέχισης της επιβράδυνσης στην ανάπτυξη. Ο Oppenheimer στηρίζει τις ευρωπαϊκές εταιρείες με υψηλή έκθεση στις ταχέως αναπτυσσόμενες/αναδυόμενες Αγορές, καθώς και εταιρείες που προσφέρουν σταθερή ανάπτυξη μερισματικής απόδοσης. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η Goldman έχει overweight θέση στις μετοχές, αν και συνιστά στους επενδυτές να εκμεταλλευτούν οποιαδήποτε περαιτέρω βραχυπρόθεσμα κέρδη στις Αγορές μετοχών, ως ευκαιρία ρευστοποίησης των θέσεών τους, καθώς οι Αγορές αναμένεται να διορθώσουν μετά το ράλι του περασμένου έτους, αφού το μεγαλύτερο μέρος της βραχυπρόθεσμης ανοδικής τάσης έχει πραγματοποιηθεί.

Αναμένεται ανάκαμψη της παγκόσμιας ανάπτυξης το 2013 και περαιτέρω το 2014, ενώ η κερδοφορία θα επιταχυνθεί σε όλες τις Αγορές

Ωστόσο, όπως σημειώνεται, η πιο μακροπρόθεσμη προοπτική για τις μετοχές είναι πολύ θετική. Αναμένεται ανάκαμψη της παγκόσμιας ανάπτυξης το 2013 και περαιτέρω επιτάχυνση το 2014, ενώ και η κερδοφορία αναμένεται να επιταχυνθεί σε όλες τις Αγορές το 2013.

BofA/M.L.: «Oυδέτερη σταση» βραχυπρόθεσμα – προτείνει hedging H Bank of America/Merill Lynch παραμένει αισιόδοξη για τις ευρωπαϊκές μετοχές για τους 3 έως 6 επόμενους μήνες, βλέπει όμως σημαντικό κίνδυνο ρευστοποιήσεων στο εγγύς μέλλον, συνιστώντας στους επενδυτές να κάνουν hedging στις θέσεις τους. «Κατά την άποψή μας, η πιθανότητα μιας σημαντικής διόρθωσης στις Αγορές κατά το Α΄ εξάμηνο του 2013 αυξάνεται ιδιαίτερα, επειδή η ψυχολογία των επενδυτών έχει μεγαλώσει έντονα κατά τις τελευταίες εβδομάδες», τονίζουν οι αναλυτές της BofA/M.L. Βρισκόμαστε στον δρόμο των μεγαλύτερων long-only εισροών σε μετοχές τα τελευταία 11 χρόνια, όπως σημειώνεται. Οι επενδυτές είναι περισσότερο

overweight στις μετοχές της μικρής κεφαλαιοποίησης στις Η.Π.Α., από τον Απρίλιο του 2003. Οι 41 από τις 45 παγκόσμιες Αγορές μετοχών διαπραγματεύονται σήμερα πάνω από τους κινητούς μέσους όρους των 200 και των 50 ημερών. Επίσης, η τελευταία μηνιαία δημοσκόπηση της BofA είναι η δεύτερη πιο αισιόδοξη σε περισσότερα από 5 χρόνια. «Σε μια κλίμακα από το 0 (μέγιστη bearish) έως το 10 (μέγιστη bullish), η επενδυτική ψυχολογία αυτή τη στιγμή είναι περίπου στο 8 με 9. Μόνο η εποχικότητα είναι αυτή που θα μπορούσε να στηρίξει την απουσία μιας επικείμενης διόρθωσης στις Αγορές μετοχών και σε άλλα risk markets», τονίζει ο οίκος. Στην Ευρώπη, οι στρατηγικοί αναλυτές της BofA συνιστούν αντιστάθμιση των long θέσεων με puts στον Eurostoxx 50, αλλά συνεχίζουν να στηρίζουν τις κυκλικές μετοχές, τον κλάδο των χρηματοοικονομικών και τις μετοχές αξίας. Στη Βρετανία μπορεί να υπάρχουν κάποια περιθώρια για αγορές στις επόμενες εβδομάδες, αλλά αναμένεται ότι η Αγορά θα υστερεί στη ζώνη του ευρώ

 18

κατά το σύνολο του έτους, καθώς οι επενδυτές στρέφονται από την ποιότητα στο ρίσκο. Εκεί η BofA βλέπει τον FTSE 100 στις 6.400 μονάδες στο τέλος του έτους, περίπου 5% υψηλότερα από τα σημερινά επίπεδα.

Pictet: Bλέπει αδυναμία στις ευρωπαϊκές μετοχές H Pictet Asset Μanagement αναμένει τις ευρωπαϊκές μετοχές να υποχωρήσουν από τα τρέχοντα επίπεδα, καθώς η περιοχή εξακολουθεί να αντιμετωπίζει ανησυχίες σχετικά με την ανάπτυξη και την πολιτική αβεβαιότητα γύρω από τις προσπάθειες για την αντιμετώπιση της κρίσης του δημόσιου χρέους, με τις εκλογές στην Ιταλία να αποτελούν ιδιαίτερη πηγή ανησυχίας. «Παραμένουμε short στις ευρωπαϊκές μετοχές και ουδέτεροι στις μετοχές των Η.Π.Α. Με σχεδόν το 40% από τους βιομηχανικούς κλάδους στην Ευρώπη να διαπραγματεύονται με premium έναντι των ομολόγων τους στις Η.Π.Α., πιστεύουμε ότι οι ευρωπαϊκές μετοχές δεν είναι φθηνές», τονίζει ο επικεφαλής στρατηγικός αναλυτής της Pictet Asset

διεθνεισ επενδυσεισ

Management, Luca Paolini. «Οι οικονομικές συνθήκες είναι δυσμενείς, ενώ επίσης οι επερχόμενες εκλογές στην Ιταλία θα μπορούσαν να αποδειχθούν ανασταλτικές στις προσπάθειες της χάραξης πολιτικής ώστε να αντιστραφεί η κρίση του χρέους», προσθέτει. Ο δείκτης FTSE MIB της Ιταλίας έχει αυξηθεί περίπου 8% μέχρι στιγμής φέτος, ξεπερνώντας το 3% της ανόδου του ευρύτερου πανευρωπαϊκού δείκτη FTSEurofirst 300. Η ιταλική χρηματιστηριακή Αγορά έχει «τρέξει» από το Β΄εξάμηνο του 2012, όταν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα υποσχέθηκε νέα μέτρα για να βοηθήσει τις υπερχρεωμένες χώρες, όπως η Ιταλία και η Ισπανία, αλλά κάποιοι επενδυτές εξακολουθούν να είναι επιφυλακτικοί στην Αγορά, λόγω της αβεβαιότητας γύρω από τις εκλογές της χώρας τον Φεβρουάριο. Πρόσφατη δημοσκόπηση έδειξε ότι μόνο ένας στους επτά Ιταλούς πιστεύουν ότι μια σταθερή κυβέρνηση θα προκύψει από τις εκλογές τον επόμενο μήνα. Τέλος, ο Paolini επισημαίνει ότι η Ιαπωνία είναι γι’ αυτόν η προτιμότερη Αγορά μετοχών του κόσμου, με το επιχείρημα ότι τα μέτρα τόνωσης της Οικονομίας που έλαβε η Τράπεζα της Ιαπωνίας, θα αποδυναμώσουν το γιέν, το οποίο με τη σειρά του θα βοηθήσει τους ιάπωνες εξαγωγείς.

Credit Suisse: Μειώνει το overweight, βλέπει διόρθωση Η Credit Suisse γίνεται πιο προσεκτική έναντι των παγκόσμιων μετοχών, προβλέποντας ότι ο συνδυασμός των αισιόδοξων τοποθετήσεων των επενδυτών και των συνεχιζόμενων δημοσιονομικών προβλημάτων των Η.Π.Α. θα οδηγήσει σε διόρθωση της Αγοράς. Οι στρατηγικοί αναλυτές της τράπεζας μειώνουν έτσι το υπερβολικό βάρος τους στις παγκόσμιες μετοχές στο 4% από 5%, αυξάνοντας παράλληλα τις θέσεις τους σε χρυσό. Οι τακτικοί δείκτες της Credit Suisse για τις μετοχές έχουν αυξηθεί σε υψηλά –αλλά όχι ακόμη ανησυχητικά– επίπε-

δα. Αυτό αυξάνει την πιθανότητα για μια περίοδο διόρθωσης στις Αγορές, όπως αναφέρει. Ο δείκτης ψυχολογίας της Αγοράς είναι κοντά στα διετή υψηλά, η καθαρή θέση long των hedge funds είναι στο υψηλότερο επίπεδο από τον Ιούλιο του 2011, ενώ οι καθαρές εταιρικές Αγορές και τo insider buying έχουν μειωθεί. Στο περιβάλλον αυτό, και λαμβάνοντας υπόψη τα ισχυρά πρόσφατα κέρδη στις ευρωπαϊκές κυκλικές μετοχές, παρά την περιορισμένη οικονομική βελτίωση, η Credit Suisse προειδοποιεί για τον κίνδυνο τοποθετήσεων σε μετοχές αξίας. Ωστόσο, για το σύνολο του έτους η Credit Suisse παραμένει σχετικά θετική για τις μετοχές, διατηρώντας στον στόχο για το τέλος του 2013 τις 6.600 μονάδες στον βρετανικό δείκτη FTSE 100 και τις 1.550 μονάδες για τον S&P500, αύξηση 9% και 6%, αντίστοιχα, από τα σημερινά επίπεδα.

HSBC: «Οι ευρωπαϊκές μετοχές είναι 20% υποτιμημένες» Οι ευρωπαϊκές μετοχές εξακολουθούν να είναι 20% υποτιμημένες, παρά τις συνολικές αποδόσεις του 18% το 2012, σύμφωνα με την HSBC, η οποία βλέπει την ανάκαμψη των διεθνών μακροδεικτών και το ακόμη πιο απαισιόδοξο επενδυτικό κλίμα, ως επιπλέον λόγους για να επενδύσει κανείς. Με μια πρώτη ματιά, οι αποτιμήσεις των μετοχών στην Ευρώπη είναι ελκυστικές, όπως τονίζουν χαρακτηριστικά οι αναλυτές της HSBC. Ο δείκτης τιμής προς λογιστική αξία είναι κοντά σ’ ένα χαμηλό 25 ετών και άλλοι δείκτες, όπως το p/e και η μερισματική απόδοση, δίνουν παρόμοια εικόνα, όπως σημειώνουν, προσθέτοντας ότι οι μετοχές αποτελούν «καλή αξία», ακόμη και όταν η προοπτική της μείωσης της ανάπτυξης των κερδών και ένα υψηλότερο risk premium λαμβάνονται υπόψη. Η ψυχολογία των επενδυτών προς τις μετοχές είναι απαισιόδοξη, με τις μετοχές με υψηλό δείκτη beta να μην προτι-

 19

μώνται, ενώ οι αναλυτές που τάσσονται υπέρ τις πώλησης μετοχών είναι περισσότεροι απ’ ό,τι συνήθως και οι επενδυτές παραμένουν απαισιόδοξοι σχετικά με την ικανότητα των εταιρειών να παράγουν κέρδη. Για την HSBC αυτός είναι ένας «αντίλογος» ο οποίος θα ευνοήσει τις μετοχές, και τα βραχυπρόθεσμα σήματα δείχνουν ότι τώρα είναι μια καλή στιγμή για να τοποθετηθεί κανείς σ’ αυτό το στοίχημα. Ο δείκτης επιχειρηματικού κύκλου της HSBC, που αποτελείται από τρεις βασικές έρευνες μεταποίησης (ISM των Η.Π.Α., Ifo της Γερμανίας και PMI της Κίνας), δείχνει ότι ο ρυθμός συρρίκνωσης της παγκόσμιας μεταποίησης έχει αρχίσει να μειώνεται, όπως υπογραμμίζεται, και αυτό στο παρελθόν υπήρξε πάντα θετικό μήνυμα για τις μετοχές.

Templeton: «Συναρπαστική αξία στις ευρωπαϊκές μετοχές» Οι ευρωπαϊκές μετοχές προσφέρουν πολύ καλές ευκαιρίες για τους επενδυτές, σύμφωνα με τον fund manager της Franklin Templeton, Norman Boersma, του οποίου οι κορυφαίες ευρωπαϊκές επιλογές μετοχών είναι οι Sanofi και GlaxoSmithKline του κλάδου υγειονομικής περίθαλψης, και η βρετανική Vodafone του κλάδου τηλεπικοινωνιών. Ο Boersma αναμένει ότι τα μέτρα που λαμβάνονται από τις ευρωπαϊκές Αρχές για την αντιμετώπιση της κρίσης χρέους της περιοχής να συνεχίσουν να στηρίζουν τις μετοχές, οι οποίες σημείωσαν ράλι κατά το Β΄ εξάμηνο του 2012, μετά την υπόσχεση της Ε.Κ.Τ. πως θα κάνει ό,τι χρειάζεται για το ευρώ. «Πιστεύουμε ότι η Ευρώπη μπορεί να συνεχίσει να προσφέρει συναρπαστική αξία, με την περιοχή στο σύνολό της να εξακολουθεί να διαπραγματεύεται με σημαντικό discount σε σχέση με τον ιστορικό μέσο όρο», τονίζει ο Boersma. «Η Ευρώπη σημείωσε σημαντική πρόοδο με συστημική σταθεροποίηση το 2012 και η πολιτική θα πρέπει να παραμείνει υποστηρικτική, για τον απλούστατο λόγο

ότι το κόστος διάλυσης εξακολουθεί να υπερβαίνει το κόστος μη-διάλυσης».

Deutsche Bank: Βλέπει «αξία» και αύξηση μερισμάτων στις ευρωπαϊκές μετοχές Παρά το ισχυρό ράλι του 2012, οι μετοχές της Ευρώπης παραμένουν «καλή αξία» και η μείωση των μακροοικονομικών κινδύνων θα επιτρέψει το rerating σε υψηλότερα επίπεδα, όπως σημειώνει η Deutsche Bank. Αυτό το πιο ήρεμο μακροοικονομικό σκηνικό θα περιορίσει τη μεταβλητότητα, γεγονός που υποδηλώνει ότι η στρατηγική του stockpicking θα είναι αυτή που θα αποτελέσει σημαντική πηγή κερδών το 2013. Όπως προσθέτει, οι ευρωπαϊκές μετοχές θα επωφεληθούν αυτό το έτος και από κύμα αυξήσεων των μερισμάτων, ενώ αναμένεται πως οι κυκλικές μετοχές, αυτές δηλαδή που είναι πιο «ευαίσθητες» στην κατάσταση της ευρύτερης Οικονομίας, να είναι οι «ηγερίες» των αποδόσεων. Η τράπεζα βλέπει ράλι της τάξης του 13% στην Ευρώπη και συνιστά long θέσεις στις τράπεζες και τη βιομηχανία, καθώς αυτοί οι κλάδοι έχουν τη μεγαλύτερη έκθεση σε ένα θετικό αποτέλεσμα για την ευρωπαϊκή Οικονομία και τη χρηματιστηριακή αγορά. Η Deutsche Bank δηλώνει χαρακτηριστικά πως είναι βέβαιη ότι το 2013 θα είναι καλύτερο. Το 2012 μόνο 38% των ανακοινώσεων για πληρωμή μερισμάτων είχαν να κάνουν με αυξήσεις, επίπεδο που είναι ίσο με το χαμηλότερο που έχουμε δει και που σημειώθηκε το 2009. Καθώς η ανάπτυξη θα επιστρέψει στην Ευρώπη και η παγκόσμια Οικονομία θα επιταχύνει ξανά, οι αυξήσεις των μερισμάτων θα είναι πολύ περισσότερες, με τις εταιρείες των κυκλικών μετοχών και κλάδων να έχουν την πιο γενναιόδωρη μερισματική πολιτική. Το 2013 θα σηματοδοτήσει πιθανότατα την αυγή της «μετά την κρίση» εποχής, όπως σημειώνει η Deutsche Bank. Παρά το γεγονός ότι oι ιταλικές εκλογές και το ανώτατο όριο του χρέους των Η.Π.Α. ξεχωρίζουν ως βασικές πηγές της δυνητι-

κής μεταβλητότητας, δεν αναμένεται να δημιουργήσουν τα επίπεδα αναταραχής της Αγοράς που είδαμε τα τελευταία χρόνια. Οι κεντρικοί τραπεζίτες παραμένουν σε επιφυλακή για την αντιμετώπιση των κινδύνων, και όπως έχει δείξει η πρόσφατη εμπειρία, παρά τα μικροσυμφέροντα, οι χαράσσοντες πολιτικών τελικά θα δράσουν για την αποτροπή υλοποίησης συστημικών γεγονότων.

Credit Agricole: Bλέπει κέρδη στις μετοχές και αύξηση της κερδοφορίας Η Credit Agricole Corporate & Invest ment Bank αναμένει τις μετοχές της ζώνης του ευρώ να σημειώσουν ράλι της τάξης του 15% αυτό το έτος, ενισχυμένες από την ανάκαμψη των κερδών, καθώς η Οικονομία σταθεροποιείται και η κρίση χρέους συνεχίζει να υποχωρεί. Η τράπεζα βλέπει τον δείκτη Euro Stoxx 50 να αγγίζει τις 2.750 μονάδες μέχρι το τέλος Μαρτίου και τις 2.900 μονάδες μέχρι το τέλος του 2013. Η Credit Agricole είναι overweight επίσης και στον δείκτη FTSE 100 της Βρετανίας, τον οποίο βλέπει στις 6.040 μονάδες στο τέλος του Α΄ τριμήνου και στις 6.400 μονάδες στο τέλος του έτους. «Το 2013 αναμένουμε ώστε η οικονομική ανάπτυξη στη ζώνη του ευρώ να είναι μηδενική, αλλά θα υπάρξει περιορισμός της κρίσης χρέους. Αυτό θα είναι αρκετό για να επιτρέψει στα EPS (κέρδη ανά μετοχή) να συνεχίσουν την ανάκαμψη και τον δείκτη p/e να ανακάμψει ακόμη περισσότερο», όπως υπογραμμίζουν οι στρατηγικοί αναλυτές της C.A. Ωστόσο, όπως σημειώνεται, αναμένονται επίσης και φάσεις αδυναμίας, κυρίως λόγω του μεγάλου ημερολογίου των εκλογών στην περιοχή (Ιταλία στις αρχές του έτους, Γερμανία στο τέταρτο τρίμηνο) και των πολύ ασταθών κοινωνικών καταστάσεων στην Ελλάδα και την Ισπανία.

Exane: Βλέπει διψήφιες αποδόσεις το 2013 Οι ευρωπαϊκές μετοχές είναι πιθανό να έχουν καλύτερες επιδόσεις κατά το Α΄ εξάμηνο του 2013 σε σχέση με το Β΄, κα-

 20

θώς το μακροοικονομικό σκηνικό θα υποστηρίξει ένα περιβάλλον όπου η ανάπτυξη δεν είναι αρκετά αδύναμη, ώστε να επηρεάσει τις προβλέψεις της κερδοφορίας ή αρκετά «θερμή» ώστε να υπονομεύσει την υποστήριξη της ρευστότητας, όπως σημειώνει η Exane BNP Paribas. «Η ανάπτυξη ανακάμπτει –αλλά από αδύναμη βάση– και παραμένει πολύ νωρίς για τους επενδυτές να ανησυχούν για την αφαίρεση της ρευστότητας των κεντρικών τραπεζών», τονίζει η Exane, προσθέτοντας ότι οι ευρωπαϊκές μετοχικές Αγορές έχουν τη δυνατότητα να δώσουν διψήφιες αποδόσεις το 2013. Ωστόσο η Exane επισημαίνει ότι η εικόνα του Β΄εξαμήνου, είναι λιγότερο σαφής. Σύμφωνα με ένα σενάριο, η Οικονομία των Η.Π.Α. θα μπορούσε να διατηρήσει την πρόσφατη δυναμική της, αντιμετωπίζοντας το δημοσιονομικό βάρος. Αν και αυτή είναι μία σαφώς καλή είδηση για τη βιωσιμότητα του οικονομικού κύκλου, θα ενισχύσει πιθανόν ένα debate γύρω από τις «στρατηγικές εξόδου» της Federal Reserve, υπονομεύοντας έτσι το μέτωπο της ρευστότητας που έχει υπάρξει ως ισχυρότατη κινητήριος δύναμη για τις Αγορές μετοχών. Στο δεύτερο σενάριο, συνεχίζει η Exane, η ανάκαμψη της ανάπτυξης κατά το Α΄ εξάμηνο εξασθενίζει. Η ανησυχία των επενδυτών θα επικεντρωθεί στην υγεία της παγκόσμιας Οικονομίας, την ικανότητά της για απομόχλευση με μεθοδευμένο τρόπο και κατά συνέπεια στις μεσοπρόθεσμες προοπτικές των εταιρικών κερδών. Η Exane σημειώνει, τέλος, ότι προτιμά επενδυτικά την Ευρώπη από τις Η.Π.Α., την περιφέρεια της Ευρώπης από τον πυρήνα και τις μετοχές αξίας από τις μετοχές ανάπτυξης.

SociÉtÉ GÉnÉrale: «Σε τεράστιο discount οι ευρωπαϊκές μετοχές» Η Société Générale συνιστά στους επενδυτές να μην φοβηθούν την πρόσφατη διόρθωση της Αγοράς και να διακρατήσουν τις μετοχές της ζώνης του ευρώ,

διεθνεισ επενδυσεισ

«Το 2013 αναμένουμε μηδενική οικονομική ανάπτυξη στη ζώνη του ευρώ, θα υπάρξει, όμως, περιορισμός της κρίσης χρέους. Aναμένονται επίσης φάσεις αδυναμίας, κυρίως λόγω του “μεγάλου ημερολογίου εκλογών” στην περιοχή» -Crédit Agricole

Από τα κτίρια της Deutche Bank, στη Φρανκφούρτη.

κυρίως αυτές του χρηματοοοικονομικού κλάδου, λόγω των προσδοκιών πως η διαφορά αποτίμησης έναντι των μετοχών των Η.Π.Α. θα κλείσει. Τα assets του χρηματοοικονομικού τομέα, τόσο σε ό,τι αφορά τις μετοχές όσο και τα ομόλογα,υπήρξαν ιδιαίτερα «ευαίσθητα» στις αναταραχές και την αβεβαιότητα της περιοχής του ευρώ. Όμως, όπως επισημαίνει η Société Générale, η τρέχουσα άνοδος της διάθεσης ανάληψης κινδύνου είναι θετική για τις τράπεζες, καθώς τα ομόλογα της περιφέρειας της Ευρωζώνης είναι μεταξύ των κύριων ωφελημένων αυτής της εξέλιξης.

Η τρέχουσα κατανομή των θέσεων των στρατηγικών αναλυτών της SocGen στις μετοχές της Ευρώπης, εκτός Βρετανίας, είναι στο ανώτερο επίπεδο που έχει βρεθεί ποτέ, 15% έναντι ουδέτερης στάσης όσον αφορά στη Βρετανία και underweight στάσης στις Ηνωμένες Πολιτείες. Παρά την πρόσφατη ανάκαμψη, τα assets της Ευρωζώνης εξακολουθούν να διαπραγματεύονται με σημαντικό discount σε σχέση με εκείνα των Η.Π.Α., όπως επισημαίνει ο οίκος. Με βάση την τιμή προς τη λογιστική αξία, οι μετοχές της ζώνης του ευρώ διαπραγματεύονται με 47% discount σε σχέση με

 21

αμερικανικές μετοχές. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της SocGen, o δείκτηςEurostoxx 50 θα πρέπει να διαπραγματεύεται στις 3.300 μονάδες περίπου (δηλαδή συν 25% άνοδο από τα σημερινά επίπεδα) για την εξομάλυνση της σχετικής αποτίμησης. Ο Albert Edwards, διάσημος bearish στρατηγικός αναλυτής της Société Générale, «γύρισε», μάλιστα, τη στάση του σε πιο αισιόδοξη και συνιστά αγορές ευρωπαϊκών μετοχών με ορίζοντα δέκα ετών. Όπως σημειώνει, αισθάνεται σχετικά πιο bullish, αφού κοιτάζοντας κανείς τις αποτιμήσεις των μετοχών στην Ευρώπη, εύκολα διακρίνει ότι είναι εξαιρετικά φθηνές. Αν και στην περιοχή συνεχίζει να επικρατεί ένα μικρό… χάος, όπως λέει χαρακτηριστικά, λόγω της κρίσης χρέους που συνεχίζεται, ωστόσο αν κανείς ψάχνει να επενδύσει για δέκα χρόνια, θα πρέπει αναμφίβολα να αγοράσει.

χρηματιστηριο αθηνων

ΟΙ ΜΕΤΟΧΕΣ ΠΟΥ ΑΠΟΔΙΔΟΥΝ Διψήφια ποσοστά ανόδου καταγράφουν μετοχές, κυρίως του «25άρη», κατά το ξεκίνημα της χρονιάς, συνεχίζοντας την ανοδική τους πορεία, που ξεκίνησε μετά τις εκλογές του περασμένου Ιουνίου. Του ΣΤΑΥΡΟΥ ΧΑΡΙΤΟΥ

Οι μετοχές αυτές, που έρχονται με… φόρα από το 2012, αποτελούν ασφαλέστερα καταφύγια για τους επενδυτές, παίρνοντας τα σκήπτρα από τις τράπεζες, που όπως όλα δείχνουν, θα συνεχίσουν να υστερούν και φέτος. Το κλίμα στην Aγορά, αλλά και στην Oικονομία, έχει αλλάξει δραστικά, με την αρχή να γίνεται από τη στιγμή που τα ηνία διακυβέρνησης της χώρας ανέλαβε η τρικομματική κυβέρνηση υπό τον κ. Α. Σαμαρά. Το γεγονός ότι η κυβέρνηση προώθησε όλες εκείνες τις εκκρεμότητες που είχαν μείνει στη μέση από την κυβέρνηση Παπαδήμου, κατάφερε να λάβει χρηματοδότηση για τη χώρα μεγαλύτερη από αυτή που είχε προϋπολογιστεί –πλέον κοντά στα 50 δισ. ευρώ– και προωθεί αποκρατικοποιήσεις που μέχρι τώρα θεωρούνταν ταμπού, όπως αυτή της Δ.Ε.Η., αλλάζει την ψυχολογία και τα δεδομένα στην Οικονομία και το Χ.Α. Ήδη, ο γενικός δείκτης κατάφερε να γυρίσει το παιχνίδι των αποδόσεων και με ένα αποφασιστικό ντεμαράζ στο Β΄ εξάμηνο του ’12, έδωσε κέρδη που ξεπέρασαν το 35% και οι μετοχές στον «25άρη» έφτασαν μέχρι και το 184%�

 22

Tα χαρτιά Οι ίδιες μετοχές που οδήγησαν την κούρσα της Αγοράς στο δεύτερο μισό του 2012, δίνουν υποσχέσεις και για φέτος, με τους επενδυτές να στρέφονται κυρίως στα λεγόμενα «κρατικόχαρτα» και τις μετοχές εκείνες που μεγάλο μέρος της δραστηριότητάς τους λαμβάνει πλέον χώρα στο εξωτερικό. –Πρώτη στη λίστα των αποδόσεων του 2012 ήταν η Ιντραλότ, με κέρδη 183,8% και συνεχίζει φέτος με κέρδη που ξεπερνούν το 6%. –Κέρδη 98,5% κατέγραψε η μετοχή της Ο.Λ.Π. Α.Ε. σε όλη τη διάρκεια του 2012 και πλέον γράφει άνοδο 11,7%. –Κέρδη 77,08% για τον Ο.Τ.Ε. το 2012 και τα κέρδη του πλέον ξεπερνούν το 16,2%. –Άνοδο 65,59% κατέγραψε η μετοχή της Jumbo και συνεχίζει στο ’13, παρά τα εντός προβλέψεων αποτελέσματα με άνοδο πάνω από 2%. –Ισχυρότερη είναι η εικόνα της ΜΕΤΚΑ, για την οποία η Citigroup έδωσε τιμή-στόχο πάνω από τα 11 ευρώ.

ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ

Το 2012 πέτυχε κέρδη 64,26% και κατά τις πρώτες ημέρες του 2013 καταγράφει άνοδο σχεδόν 15%. –Ίδια εικόνα και για την Ελλάκτωρ, που όπως όλα δείχνουν ευνοείται από το ξεμπλοκάρισμα των μεγάλων έργων. Το 2012 κατέγραψε κέρδη 58,6% και συνεχίζει τις πρώτες εβδομάδες του 2013 με κέρδη της τάξης του 11%. –Κέρδη 55% το 2012 για τη Δ.Ε.Η. και συνεχίζει το 2013 με κέρδη 13,58%. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η κυβέρνηση θα ασχοληθεί με την «καυτή πατάτα», λόγω συνδικάτων και ιδιωτικοποίησης της εταιρείας εντός της χρονιάς. –Κέρδη 53,925 κατέγραψε το 2012 η μετοχή της ΕΧΑΕ και συνεχίζει το 2013 με κέρδη 8,51%. –Κέρδη 42,81% κατέγραψε η Μυτιληναίος

το 2012 και συνεχίζει στις πρώτες ημέρες του ’13 με άνοδο πάνω από 5%. –Κέρδη 29,80% για τη Βιοχάλκο το 2012 και κέρδη 11,22% στις πρώτες ημέρες του 2013. –Κέρδη 28,95% για τη Eurobank Properties το 2012 και 6,12% για το 2013, με τις πληροφορίες να κάνουν λόγο ότι επίκειται δημόσια πρόταση. –Μικρή ήταν η αντίδραση για την MIG το 2012, κοντά στο 16%, ενώ στις πρώτες ημέρες του 2013 γράφει άνοδο πάνω από 6%. –Κέρδη 16,17% για τα ΕΛ.ΠΕ. το 2012, ενώ το 2013 ενισχύεται σχεδόν 7%. –Η μετοχή του Ο.Π.Α.Π. κατέγραψε απώλειες 20,94% το 2012, αλλά η προοπτική αποκρατικοποίησης, σε συνδυασμό με τις αναβαθμίσεις των ξένων οίκων, δίνουν ώθηση στις πρώτες ημέρες της χρονιάς περίπου 20%.

 23

Χωρίς να αποτελεί οδηγό για τις μελλοντικές τους αποδόσεις, η «διάθεση ανόδου» που δείχνουν μερικές μετοχές, δημιουργεί θετικές προσδοκίες και για την περαιτέρω πορεία τους

οι πολυεθνικες που επενδυουν στην ελλαδα Ενώ χιλιάδες ελληνικές επιχειρήσεις κλείνουν ή φυτοζωούν, τα πρώτα θετικά σημάδια για το μέλλον έρχονται από πολυεθνικές που τολμούν να επενδύσουν στη χώρα. Του ΝΙΚΟΥ ΙΤΣΙΝΕ

To θετικό κλίμα για επενδύσεις στη χώρα μας φαίνεται ότι έχει αποκτήσει στέρεες βάσεις στέλνοντας ενθαρρυντικά μηνύματα στο εξωτερικό και το εσωτερικό. Μετά την Cosco, τη Unilever και την Phillip Morris, μία ακόμη μεγάλη πολυεθνική ανακοίνωσε ότι θα επενδύσει στην Ελλάδα, μεταφέροντας μέρος της παραγωγής της εδώ. Η γερμανική Henkel, διαβλέποντας τις ευκαιρίες που προσφέρει

η ελληνική Aγορά, ήρθε σε συμφωνία με την ελληνική βιομηχανία απορρυπαντικών ROLCO ΒΙΑΝΙΛ, για την παραγωγή σε πρώτη φάση προϊόντων που θα καλύψουν τις ανάγκες της ελληνικής Aγοράς. Ωστόσο, σύμφωνα με πληροφορίες, η εταιρεία εξετάζει το ενδεχόμενο σε δεύτερη φάση να ακολουθήσουν και εξαγωγές. Η συμφωνία προβλέπει ότι η ROLCO θα παράγει για λογαριασμό της Henkel τα απορρυπαντικά Dixan και Neomat, ενώ στη συνέχεια αναμένεται να ξεκινήσει η παραγωγή και άλλων προϊόντων. Η συνεργασία αυτή είναι πολύ σημαντική, καθώς η ROLCO είναι αμιγώς ελλη-

 24

νική επιχείρηση, που ασχολείται με την ανάπτυξη, παραγωγή και διάθεση απορρυπαντικών, ειδών καθαρισμού και σαπουνιών. Ναυαρχίδα του νέου σχήματος είναι το απορρυπαντικό Neomat, το οποίο κυκλοφορεί στην ελληνική Aγορά με ιδιαίτερα ανταγωνιστική τιμή και με τη σήμανση της παραγωγής του προϊόντος στην Ελλάδα.

Η παρουσία της ROLCO Η ιστορία της ROLCO ξεκινά το 1948 με την ίδρυση στο Μοσχάτο της μονάδας χρωμάτων και απορρυπαντικών ΒΙΑΝΙΛ Χρωματουργεία Μοσχάτου.

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

Aπό την άλλη πλευρά, η Henkel Ιδρύθηκε το 1876 στο Άαχεν από τον έμπορο Φριτς Χένκελ και δύο ακόμη συνεργάτες του. Το 1878 η έδρα της επιχείρησης μεταφέρθηκε στο Ντίσελντορφ, όπου είναι και σήμερα, προκειμένου να εκμεταλλευθεί το παραποτάμιο λιμάνι της πόλης και την πρόσβαση σε περισσότερες Αγορές. Ο όμιλος Henkel απασχολεί περίπου 47.000 εργαζομένους σε όλο των κόσμο. Στα γνωστά προϊόντα της εταιρείας περιλαμβάνονται απορρυπαντικά όπως το Dixan και το Persil και προϊόντα προσωπικής φροντίδας, όπως τα Schwarzkopf και Fa.

Οι επενδυτές «ψηφίζουν» Ελλάδα

Δέκα χρόνια αργότερα παρουσίασε το πρώτο απορρυπαντικό σε μορφή σκόνης, το ROL. Το 1968 λανσάρει το πρώτο προϊόν καθαρισμού πιάτων σε υγρή μορφή, το AVA. Το 1962, πρώτο έτος oργανωμένης βιομηχανικής παραγωγής και εμπορικής δραστηριότητας, η ROLCO είχε μετοχικό κεφάλαιο 14 εκατ. δρχ., στεγαζόταν σε χώρο 6.000 τ.μ. και απασχολούσε συνολικά 15 εργαζομένους. Σήμερα, η ROLCO αποτελεί τη μεγαλύτερη και πιο σύγχρονη παραγωγική μονάδα απορρυπαντικών στην Ελλάδα.

Η επένδυση της Henkel ακολουθεί τις επενδύσεις που πραγματοποίησαν ή έχουν εξαγγείλει στο τελευταίο τρίμηνο η Unilever, η Phillip Morris, η HewlettPackard και η Cosco. • Η επένδυση της Unilever στην Ελλάδα Η Unilever ανακοίνωσε τον περασμένο Δεκέμβριο ότι μεταφέρει την παραγωγή της στην Ελλάδα, αρχικά για την κάλυψη της εγχώριας ζήτησης και στη συνέχεια επειδή θα ξεκινήσει εξαγωγές προς τη δυτική Ευρώπη και τρίτες χώρες. Η Unilever θα στηριχθεί σε συνεργασίες που ήδη έχει ή θα συνάψει με ελληνικές εταιρείες και βιομηχανίες, οι οποίες θα παράγουν εκ μέρους της τα προϊόντα της. • Η επένδυση της Phillip Morris στον «Παπαστράτο» Λίγες ημέρες αργότερα η Phillip Morris International ανακοίνωσε ότι θα μεταφέρει παραγωγή προϊόντων καπνού από άλλα εργοστάσια της Ευρώπης, στο εργοστάσιο της θυγατρικής της, «Παπαστράτος», στον Ασπρόπυργο. • Τα προϊόντα της Hewlett-Packard, μέσω του Πειραιά σε όλη την Ευρώπη Έ ναν μήνα νωρίτερα ανακοινώθηκε η συμφωνία της Hewlett-Packard με την

 25

Cosco και την ΤΡΑΙΝΟΣΕ για τη μεταφορά των προϊόντων της στις ευρωπαϊκές Αγορές αποκλειστικά από το λιμάνι του Πειραιά. Τα προϊόντα της HP θα διανέμονται προς τους τελικούς προορισμούς, θαλασσίως μέσω του terminal της Cosco και σιδηροδρομικώς από την ΤΡΑΙΝΟΣΕ. • Το 60% ΤΗΣ Ο.Λ.Π. Α.Ε. διεκδικεί η Cosco Η Cosco φέρεται να έχει καταθέσει επίσημη πρόταση προς την ελληνική κυβέρνηση για την απόκτηση του 60% της Ο.Λ.Π. Α.Ε. και να επενδύσει σε αυτό 1 δισ. ευρώ.

Συνεργασία Walmart-Βασιλάγας για την ελληνική και βαλκανική αγορά  Την είσοδό της στην ελληνική Αγορά σχεδιάζει μέσα στο 2013 και η αμερικανική αλυσίδα υπερμάρκετ Walmart. Η επένδυση θα πραγματοποιηθεί με την αλυσίδα σούπερ μάρκετ της Βόρειας Ελλάδας, Βασιλάγας, που σχεδιάζουν τη δημιουργία περισσότερων από 100 καταστημάτων σε όλη τη χώρα (ηπειρωτική και νησιωτική) και σε γειτονικές βαλκανι-

Δεν είναι τυχαίο ίσως το γεγονός, ότι η είσοδος πολλών πολυεθνικών στην χώρα ξεκινά συχνά από τη Βόρειο Ελλάδα. Είτε για να επενδύσουν στη «βαλκανική ενδοχώρα» είτε για να επεκταθούν προς Νότο

αυξανονται οι κρατησεις Οι διεθνείς τουριστικοί πράκτορες «ψηφίζουν Ελλάδα» για το 2013, προκαλώντας αισιοδοξία για μια καλή χρονιά. Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΑΛΕΞΑΚΗ Θετικά είναι τα δείγματα που καταγράφει το υπουργείο Τουρισμού, αλλά και στελέχη της τουριστικής Αγοράς από τις πρώτες εκθέσεις του έτους που οργανώνονται στη βόρειο Ευρώπη, φέρνοντας πιο κοντά τον στόχο για 17 εκατομμύρια επισκέπτες το 2013. Σημειώνεται ότι η περίοδος Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου, μαζί με αυτήν του Νοεμβρίου για τη βόρειο Ευρώπη είναι η πλέον σημαντική, καθώς σ’ αυτό το διάστημα γίνονται οι περισσότερες κρατήσεις για τις καλοκαιρινές διακοπές. Ήδη, μόλις πρόσφατα, ολοκληρώθηκε η έκθεση τουρισμού της Νορβηγίας Reiselivmessen στην Telenor Arena, όπου, όπως ανέφεραν οι τοπικές εφημερίδες, έσπασε ρεκόρ επισκεπτών και συγκέντρωσε το ενδιαφέρον χιλιάδων Νορβηγών. Σύμφωνα με τα επίσημα στατιστικά της έκθεσης, οι συνολικοί επισκέπτες έφθασαν τους 45.145, εκ των οποίων οι 2.560 ήταν επαγγελματίες του κλάδου τουρισμού.

Ιδιαίτερα θετικές εντυπώσεις απέσπασε η Κρήτη, όπου στο περίπτερο της εταιρείας, North Events, παρουσιάστηκαν σειρά εκθετών από τα Χανιά και το Ρέθυμνο. Επίσης, η Έ νωση Ξενοδόχων Λέσβου γνώρισε θερμή υποδοχή από τους Νορβηγούς, όπως και η Ρόδος, η οποία εκπροσωπήθηκε από τον Οργανισμό Προώθησης Ροδιακού Τουρισμού (ΠΡΟΤΟΥΡ).

Ανάκτηση του χαμένου εδάφους στο Βέλγιο Την ίδια ώρα 45% αυξημένες είναι οι κρατήσεις Βέλγων τουριστών για τα ξενοδοχεία της Κρήτης, όπως επιβεβαιώνεται από τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν στη διεθνή τουριστική έκθεση Vakantiebeurs 2013, η οποία πραγματοποιήθηκε από τις 8 ώς τις 13 Ιανουαρίου 2013, στην Ουτρέχτη. Σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας ANVR, οι κρατήσεις για την Ελλάδα δεν θα επηρεαστούν από το γενικότερο κλίμα οικονομικής ύφεσης που προμηνύεται για την ολλανδική τουριστική Αγορά (-3%) καθώς η Ελλάδα θεωρείται κοντινός προορισμός και οικονομικά πρόσφορη λύση. Η διευθύντρια του Ε.Ο.Τ. στις Κάτω Χώ-

 26

ρες, κα Ελένη Σκαρβέλη, υπογράμμισε τη σημασία της ολλανδικής Αγοράς για τον ελληνικό τουρισμό, επισημαίνοντας ότι καταβάλλεται κάθε δυνατή προσπάθεια για να ανατραπεί το περσινό -11% στις αφίξεις Ολλανδών στην Ελλάδα. Η κα Σκαρβέλη εξέφρασε τη βεβαιότητα ότι θα ανατραπεί η περσινή αρνητική εικόνα και ο στόχος είναι η αύξηση των τουριστικών ροών προς 20%, υπερκαλύπτοντας έτσι το περσινό χαμένο έδαφος.

660.000 επισκέπτες από την Ολλανδία και το Βέλγιο το 2012 Ειδικά για την Αγορά του Βελγίου, η κα

τουρισμοσ

Oι κρατήσεις των Βέλγων για την Κρήτη είναι αυξημένες 45% σε σχέση με πέρσι

στερνταμ και τις Βρυξέλλες και πολλές ιδιωτικές συμφωνίες με την ολλανδική τουριστική Αγορά.

Με πενιχρά budgets σε 15 εκθέσεις ο Ε.Ο.Τ.

Σκαρβέλη τόνισε ότι το εκεί γραφείο του Ε.Ο.Τ. καταγράφει μεγάλη άνοδο στις κρατήσεις των Βέλγων προς την Ελλάδα για όλους σχεδόν τους τουριστικούς προορισμούς. Ενδεικτικό της δυναμικής τής εν λόγω Αγοράς είναι και το γεγονός, ότι οι κρατήσεις των Βέλγων για την Κρήτη είναι 45% αυξημένες σε σχέση με πέρσι. Όπως επισημάνθηκε, οι βέλγοι τουρίστες έχουν τη μεγαλύτερη κατά κεφαλήν ταξιδιωτική δαπάνη, ξοδεύοντας 280 ευρώ κατά μέσο όρο. Πέρσι στην Ελλάδα ήλθαν 300.000 Βέλγοι και 360.000 Ολλανδοί. Κατά τη διάρκεια της έκθεσης έγιναν

πολλές συναντήσεις με στόχο την ενίσχυση των ελληνικών προορισμών, που έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην ολλανδική Αγορά, όπως: • Η τόνωση προβολής της απευθείας πτήσης Άμστερνταμ-Σητεία, σε συνεργασία με την TUI Holland. • Η έναρξη συζητήσεων με την Transavia και το Sundio Group για δημιουργία νέας πτήσης με προορισμό τη Θεσσαλονίκη και στήριξη της Χαλκιδικής. • Η προώθηση της Λευκάδας, ως προορισμού για μελλονύμφους. • Η παρουσίαση της Εύβοιας στους χώρους των Γραφείων του Ε.Ο.Τ. στο Άμ-

 27

Παράλληλα, πληροφορίες αναφέρουν ότι σε 15 διεθνείς εκθέσεις θα συμμετάσχει ο Ε.Ο.Τ. μέχρι και τον Απρίλιο. Το συνολικό ποσό που έχει εγκριθεί είναι 2,15 εκατ. ευρώ, ενώ στις σχετικές αποφάσεις προβλέπεται και κονδύλι 80.000 ευρώ για συμμετοχή σε εκθέσεις σε νέες Αγορές, με ενδεικτικά παραδείγματα τις Βραζιλία, Ινδία και Τουρκία. Με την Τουρκία, βεβαίως, υπάρχει και το ειδικού χαρακτήρα πρόβλημα, καθώς το ΥΠΕΞ απαγορεύει επίσημη εθνική συμμετοχή σε τουρκικές εκθέσεις όπου συμμετέχει επίσημα και το ψευδοκράτος. Σαφέστατα οι δημοσιονομικοί περιορισμοί έχουν επηρεάσει τόσο το συνολικό ποσό όσο και τη μορφή της παρουσίας. Ωστόσο από το τίποτα καλό είναι που η χώρα θα παραστεί στα εξής σημεία: - Salon des Vacances, Βρυξέλλες - Holiday & Spa Expo, Σόφια - MEEDEX, Παρίσι - ITB, Βερολίνο - Feire for Alle, Χέρνινγκ (Δανία) - Destinations, Μάντσεστερ - SeaTrade Cruise Shipping, Μαϊάμι - FITUR, Μαδρίτη - IMTM, Τελ Αβίβ - UITT, Κίεβο Intourmarket, Μόσχα - MITT, Μόσχα IFT, Βελιγράδι - TUR, Γκέτεμποργκ - New York Times Travel Show, Ν. Υόρκη.

Οι ΝΕΕΣ τάσεις στο brand marketing

Οι τάσεις μάρκετινγκ που μπορεί να δημιουργήσουν σημαντικές ευκαιρίες ή να αποτελέσουν μεγάλες προκλήσεις για το brand marketing αυτή τη χρονιά καταγράφηκαν από τους ειδικούς του χώρου. Πόσοι άραγε είναι έτοιμοι γι’ αυτές;

Του Πάνου Τσαγκαράκη

 28

MARKETING

Κάθε μάρκα θα πρέπει να δημιουργεί brand-εμπειρίες τόσο προσωπικές όσο και online. Αν δεν έχετε αρχίσει ήδη να τις δημιουργείτε, έχετε καθυστερήσει πολύ.

Εμπιστοσύνη Τα social media, επίσης, διευκολύνουν τους καταναλωτές στην προσπάθειά τους να επιβεβαιώσουν τα πραγματικά χαρακτηριστικά και τις δυνατότητες κάθε μάρκας. Είναι πολύ πιο δύσκολο να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη των καταναλωτών στο brand σήμερα και θα είναι ακόμη πιο δύσκολο στο μέλλον.

Ευελιξία Marketing = Brainwashing

διαφανεια H διαχείριση της φήμης στα social media δεν ήταν ποτέ πιο σημαντική. Η διαφάνεια για κάθε brand είναι κρίσιμη. Το 2013 ακόμη και το μικρότερο λάθος μπορεί να γίνει τεράστιο πρόβλημα δημοσίων σχέσεων. Οι άνθρωποι του μάρκετινγκ θα πρέπει να είναι έτοιμοι με σχέδια αντιμετώπισης δυνητικών προβλημάτων, για να προστατεύσουν τη φήμη της μάρκας τους.

Ο κόσμος αλλάζει γρηγορότερα από ποτέ και το ίδιο συμβαίνει με το social web ενώ η υπερ-συνδεσιμότητα θα φτάσει σε επίπεδα-ρεκόρ, με την ανάπτυξη της χρήσης κινητών συσκευών το 2013. Κάθε brand πρέπει να οδηγεί την αλλαγή, όχι μόνο να προσπαθεί να συμβαδίσει με αυτή. Αν δεν είστε εσείς σε θέση να προσαρμοστείτε γρήγορα, κάποιοι άλλοι θα το κάνουν.

Δημιουργία Εμπειρίας Το περασμένο έτος αρχίσαμε να βλέπουμε μια σημαντική στροφή προς την αφήγηση των μαρκών και τη δημιουργία branded εμπειρίας. Αφού το έκανε η Apple, γιατί να μη μπορούν να το κάνουν και άλλες μάρκες; Αυτός ο τρόπος σκέψης έφερε διαφημίσεις που βασίζονταν στο συναίσθημα από τη Google και από τη Microsoft (π.χ. οι διαφημίσεις για τα καταστήματα και την ιστοσελίδα-κατάστημα της Microsoft). Κάθε μάρκα θα πρέπει να δημιουργεί brand-εμπειρίες τόσο προσωπικές όσο και online. Αν δεν έχετε αρχίσει ήδη να τις δημιουργείτε, έχετε καθυστερήσει πολύ.

 29

Οπτικοποίηση Το 2012, ο κόσμος είδε την ταχεία ανάπτυξη sites όπως τα Pinterest και Instagram, που έφεραν τη ζήτηση για οπτικό περιεχόμενο στην πρώτη γραμμή των ψηφιακών εκδόσεων. Οι εικόνες δεν ενισχύουν μόνο το περιεχόμενο πια. Το 2012 οι εικόνες ήταν το περιεχόμενο και οι άνθρωποι ενθουσιάστηκαν με αυτές. Οι μάρκες πρέπει πλέον να αγκαλιάσουν το οπτικό περιεχόμενο για να πουν τις ιστορίες τους, όπως ακριβώς κάνει και το παγκόσμιο κοινό.

Crowdsourcing Το 2013 θα πρέπει να είναι το έτος που όλες οι μάρκες θα προάγουν τη συλλογική φωνή των υποστηρικτών τους και θα μετατρέψουν το περιεχόμενο και τις συνομιλίες τους σε ευκαιρίες μάρκετινγκ. Αν αφήσετε το πλήθος αναξιοποίητο, θα κάνετε ένα από τα μεγαλύτερα εμπορικά λάθη για τη μάρκα σας στο επόμενο διάστημα.

Crowdsourcing

Κοινωνική επιρροή

Branded Περιεχόμενο

Οι καταναλωτές περιμένουν από τις μάρκες να χρησιμοποιούν τα χρήματά τους και τις προσβάσεις τους για το γενικό κοινωνικό, περιβαλλοντικό και οικονομικό καλό. Η εταιρική κοινωνική ευθύνη είναι σημαντική για κάθε εταιρεία, αλλά τα στελέχη του μάρκετινγκ θα πρέπει να τοποθετήσουν ως στρατηγική προτεραιότητα για το 2013 την κοινωνική επιρροή του brand.

Το 2012 είδαμε μια πληθώρα branded περιεχόμενων που δεν είχε αρκετή προσοχή και σαφή στρατηγική. Οι άνθρωποι του μάρκετινγκ που αναπτύσσουν προγράμματα με επικεντρωμένο περιεχόμενο και σαφείς στόχους για το 2013, θα συνειδητοποιήσουν ότι το content marketing μπορεί να αποδίδει για πολλά ακόμη χρόνια στο μέλλον.

 30

MARKETING

Οι άνθρωποι του μάρκετινγκ που αναπτύσσουν προγράμματα με επικεντρωμένο περιεχόμενο και σαφείς στόχους για το 2013, θα συνειδητοποιήσουν ότι το content marketing μπορεί να αποδίδει για πολλά ακόμη χρόνια στο μέλλον

Δεδομένα Τα μεγάλα δεδομένα –τα δεδομένα των ερευνών, η ανάλυση των ανταγωνιστικών δεδομένων, τα δεδομένα των καταναλωτών– καθώς και κάθε άλλο είδος δεδομένων που μπορείτε να σκεφτείτε, θα πρέπει να περιλαμβάνονται στους στόχους των μάρκετερς για το 2013. Όσον αφορά στη μετατροπή αυτών των δεδομένων σε χρηστικές μετρήσεις και πρωτοβουλίες, θα είναι το πιο δύσκολο βήμα και είναι αυτό με το οποίο όλα τα στελέχη του μάρκετινγκ θα πρέπει να ασχολούνται στο επόμενο διάστημα.

Συμπεριφορά Χρησιμοποιώντας τα δεδομένα που συλλέγονται όλο τον χρόνο, τα στελέχη του μάρκετινγκ θα πρέπει να ασχοληθούν ιδιαίτερα με τη συμπεριφορά, με στόχο την αύξηση της απόδοσης στις ψηφιακές και mobile marketing καμπάνιες.

 31

 32

ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ένταση στην Άπω Ανατολή απειλεί την παγκόσμια οικονομία Ενώ πετυχαίνουν ταχείς ρυθμούς ανάπτυξης, οι χώρες της "Λεκάνης του Ειρηνικού" δεν μπορούν να βρούν ακόμη τις μεταξύ τους γεωπολιτικές ισορροπίες. ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΜΥΡΝΗ  33

Η κατάσταση στην Άπω Ανατολή περιπλέκεται διαρκώς, με τους εθνικούς ανταγω ν ι σμ ο ύ ς μ ε τα ξ ύ της δεύτερης και της τρίτης μεγαλύτερης Οικονομίας στον πλανήτη (Κίνα και Ιαπωνία) και τη Βόρειο Κορέα να λειτουργούν ως απειλή, τόσο για την Νότιο Κορέα όσο και για την Ιαπωνία. Η εκτόξευση πυραύλου μεγάλου βεληνεκούς από το καθεστώς της Βόρειας Κορέας προκάλεσε μεγάλη ανησυχία στις τάξεις της διεθνούς κοινότητας. Σε διεθνές επίπεδο θεωρείται ότι η επιτυχημένη απόπειρα της χώρας να θέσει σε τροχιά δορυφόρο στο διάστημα ήταν επί της ουσίας μια δοκιμή ενός βαλλιστικού συστήματος, που θα μπορούσε να φτάσει φορτωμένο με πυρηνικές κεφαλές ακόμα και μέχρι τις Η.Π.Α. Εδώ υπάρχει και το ιστορικό προηγούμενο της «Μάχης για το Διάστημα» με-

ταξύ Η.Π.Α. και Σοβιετικής Έ νωσης, τότε που στην ουσία όλη αυτή η μάχη για το Φεγγάρι σε μεγάλο βαθμό γινόταν για να φανεί ποια από τις δύο υπερδυνάμεις είχε τη μεγαλύτερη ευχέρεια να στείλει διηπειρωτικούς πυραύλους στο έδαφος της άλλης. Υπήρχε κι ένα στοιχείο πρεστίζ, ανάμεσα στις χώρες, αλλά το βασικό ζητούμενο ήταν η επίδειξη ισχύος στο καθεστώς ισορροπίας τρόμου που είχε επιβληθεί επί ψυχρού πολέμου. Η ισορροπία τρόμου είναι ίσως και το ζητούμενο για τους Βορειοκορεάτες. Ο λαός της χώρας φαίνεται –σε συνεντεύξεις από τον κόσμο που παίρνουν διάφορα δίκτυα– να πανηγυρίζει για την επιτυχημένη εκτόξευση, «που έφερε χαρά στον ηγέτη μας» όπως λένε χαρακτηριστικά οι κάτοικοι της Β. Κορέας. «Αυτή τη φορά οι επιστήμονές μας τα κατάφεραν» δηλώνουν εθνικά υπερήφανοι οι πολίτες. Αλλά αυτό που τους κάνει κυρίως περήφανους, είναι η

 34

επίδειξη ισχύος της στρατιωτικής μηχανής της χώρας. Επομένως, ο μετεωρολογικός δορυφόρος είναι πρόφαση, ακόμη και για τους πολίτες της χώρας. Και φυσικά υπάρχει ο αντίλογος – από ξένα δίκτυα φυσικά, εφόσον στη Βόρειο Κορέα υφίσταται μόνο ο λόγος του καθεστώτος– ότι το κόστος γι’ αυτά τα εξοπλιστικά προγράμματα είναι υπέρογκο σε μια χώρα που αντιμετωπίζει προβλήματα υποσιτισμού. Και υπολογίζουν ότι το κόστος όλου του προγράμματος, για να επιτευχθεί αυτή η εκτόξευση πυραύλου στο Διάστημα, αν είχε δοθεί στην Αγορά τροφίμων, θα έφτανε για να τραφεί ολόκληρος ο πληθυσμός της χώρας επί 4 έτη. Αυτό, βέβαια, είναι ένα σημαντικό επιχείρημα, όμως δεν πρέπει να αγνοείται ότι οι εξουσίες (δημοκρατικές ή ολοκληρωτικές) επενδύουν παγκοσμίως τεράστια ποσά για τη στρατιωτική ισχύ, είτε για εξωτερικούς είτε για εσωτερικούς λόγους.

ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗ

Αυτή που δεν έχει κανέναν λόγο να πανηγυρίζει με την εξέλιξη στην Κορέα, είναι η Ιαπωνία. Με τις εκλογές προ των πυλών και με μια εθνικιστική ρητορική να αναπτύσσεται στην τρίτη μεγαλύτερη Οικονομία στον πλανήτη, η οποία πλήττεται, πλέον, και από ύφεση, η επιτυχής εκτόξευση πυραύλου από τη Β. Κορέα είναι σίγουρα μια εντελώς αρνητική εξέλιξη. Αν προσθέσουμε στο γεγονός αυτό, ότι η Ιαπωνία βρίσκεται σε μεγάλη διένεξη με τη δεύτερη Οικονομία στον πλανήτη και μεγάλο οικονομικό της εταίρο, την Κίνα, για να τα διαφιλονικούμενα νησιά της θάλασσας της Ανατολικής Κίνας, τότε η κατάσταση περιπλέκεται ακόμη περισσότερο. Μάλιστα, η αψιμαχίες για τα νησιά, τα οποία στην Ιαπωνία αποκαλούν Σενκάκου και στην Κίνα Ντιαόγου, δημιούργησε επεισόδιο, στο οποίο ενεπλάκησαν αεροσκάφη. Κινεζικό μαχητικό πέταξε πάνω από τη διαφιλονικούμε-

νη ζώνη. Αυτό προκάλεσε την αντίδραση της ιαπωνικής πλευράς, η οποία έστειλε τέσσερα F15 πάνω από την περιοχή, ενώ η ιαπωνική κυβέρνηση καταδίκασε την ενέργεια των Κινέζων. Οι Ιάπωνες αντέδρασαν άμεσα, ίσως και σε μια καθυστερημένη απάντηση στην πρόκληση που είχαν δεχθεί από τον βορειοκορεατικό πύραυλο, που πέρασε μέσα από τον εναέριο χώρο τους για να φτάσει στο Διάστημα. Πάντως, η περίπτωση μόνο ως ψύχραιμη δεν χαρακτηρίζεται. Και σε μια ταραγμένη για την παγκόσμια Οικονομία περίοδο, το να υπάρχει τόση ένταση, που εγκυμονεί ακόμη και πολεμική σύρραξη (αν και αυτό είναι μάλλον δύσκολο να συμβεί) σε μια περιοχή, όπου βρίσκονται η δεύτερη και η τρίτη μεγαλύτερη Οικονομία του πλανήτη (ενώ και η Νότιος Κορέα κατέχει την 13η θέση και μόνο αμελητέα ποσότητα δεν είναι) μόνο καλό δεν ακούγεται για τον υπόλοιπο κόσμο.

 35

γνωμη

«Κινούμενη άμμος» στα εσωτερικά των κομμάτων

Από τη μία πλευρά οι ξένοι δείχνουν να ευνοούν την πολιτική σταθερότητα στην Ελλάδα, με την έννοια της διατήρησης της κυβέρνησης στην εξουσία. Δίνουν και παίρνουν τα καλά λόγια των ξένων για τα βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση που κάνει η χώρα μας, ενώ η προθυμία με την οποία η ευρωομάδα εργασίας ενέκρινε και τη νέα υποδόση εντάσσεται στο ίδιο κλίμα. Αν μάλιστα θέλουμε να είμαστε και πιο «μακιαβελικοί» –όπως αρμόζει σε καλούς και κανονικούς Έ λληνες– ακόμη και η συνάντηση του Σόιμπλε με τον Τσίπρα την κυβέρνηση βοηθά. Όχι μόνο επειδή ο γερμανός υπουργός Οικονομικών είπε ορθά-κοφτά ότι δεν υπάρχει άλλος δρόμος από αυτόν που ορίζει το μνημόνιο, αλλά κι επειδή όλο και κάποια αναστάτωση θα δημιουργηθεί στους κόλπους του Συ.Ριζ.Α., με αφορμή τη συνάντηση του αρχηγού με τον αρχιφύλακα του νεοφιλευθερισμού στην Ευρωζώνη. Από την άλλη πλευρά, όμως, η ρευστότητα του ελληνικού πολιτικού σκηνικού συνεχίζει να υπάρχει, τόσο σε πρακτικό επίπεδο όσο και επίπεδο σεναρίων, ζυμώσεων και επιθυμητών εξελίξεων. Πέρα από τη συνεύρεση Ανεξάρτητων Ελλήνων και Χρυσής Αυγής με αφορμή τη συζήτηση περί παραπομπών για τη λίστα Λαγκάρντ στη Βουλή, παρατηρούμε ή ακούμε διάφορα άλλα. Παρατηρούμε, ας πούμε, τη φθορά που υφίσταται ο Συ.Ριζ.Α. λόγω της

H ρευστότητα του ελληνικού πολιτικού σκηνικού συνεχίζει να υπάρχει, τόσο σε πρακτικό επίπεδο όσο και επίπεδο σεναρίων, ζυμώσεων και επιθυμητών εξελίξεων ταύτισής του με τους «αντιεξουσιαστές» όλων των ειδών, τη μάχη που βρίσκεται σε εξέλιξη στο εσωτερικό του και εν όψει συνεδρίου, τις αντιφατικές δηλώσεις στελεχών του και τις αγωνιώδεις προσπάθειες που κάνει για να αποστασιοποιηθεί από ακραίες ενέργειες, διατηρώντας ταυτόχρονα κάποιες ισορροπίες. Απο ’κει και πέρα διακρίνεται μία τάση σταθεροποίησης –ίσως και συσπείρωσης, ώς έναν βαθμό, βέβαια– στο Πα.Σο.Κ., δεν ξέρουμε ακόμη τι θα προκύψει στη Βουλή γύρω από τη λίστα Λαγκάρντ, κανείς δεν ξέρει ακόμη πώς θα κινηθεί ο Σαμαράς για να αποτελέσει πόλο ενός νέου «Εθνικού Συναγερ-

 36

μού», ενώ οι ζυμώσεις γύρω από τους Λουκά Παπαδήμο και Φραγκούλη Φράγκο δεν φαίνεται να έχουν αντικείμενο σε ό,τι αφορά τον πρώτο ή αποτέλεσμα, όσον αφορά τον δεύτερο. Τέλος, να μην ξεχνάμε ότι και το Κ.Κ.Ε. πάει για αλλαγή ηγεσίας. Με αυτή την έννοια, μπορεί κάποιος να μιλήσει για «κινούμενη άμμο», αλλά αυτή σχετίζεται κυρίως με το εσωτερικό των κομμάτων και όχι με την εμφάνιση νέων κομμάτων. Χωρίς όμως να σημαίνει ότι με την πάροδο του χρόνου θα φανούν και οι επιπτώσεις στη δύναμή τους. Και πάντα να έχουμε στον νου μας ότι πάρα πολλά εξαρτώνται από την πορεία της Οικονομίας και την αντοχή της κοινωνίας.

[

]

ΝΑΥΤΙΛΙΑ ΦΟΡΟΣ ΣΤΟΝ ΠΛΟΙΟΚΤΗΤΗ ΑΝΤΙ ΤΗΣ ΣΗΜΑΙΑΣ σελ. 38

Παρά την αισιοδοξία, δύσκολη χρονιά το 2013 σελ. 46

φαληρο vs πειραια η μάχη για το λιμάνι της κρουαζιέρας

σελ. 49

ΝΑΥΤΙΛΙΑ

σελ. 38

ακτοπΛΟΪα

λιμανια

σελ. 49

σελ. 51

 37

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

σελ. 57

ΝΑΥΤΙΛΙΑ

ΦΟΡΟΣ ΣΤΟΝ ΠΛΟΙΟΚΤΗΤΗ ΑΝΤΙ ΤΗΣ ΣΗΜΑΙΑΣ Του Γιώργου Αλεξάκη

Έ πειτα από διαβουλεύσεις που ξεκίνησαν τον Οκτώβριο με τον εφοπλιστικό κόσμο, όπου καταδείχθηκε η διάθεση συνεισφοράς στην προσπάθεια για δημοσιονομική εξυγίναση, για πρώτη φορά εντάσσονται στην υποχρέωση καταβολής φόρου και τα υπό ξένη σημαία πλοία που διαχειρίζονται αλλοδαπές ή ημεδαπές ναυτιλιακές εταιρείες εγκατεστημένες στην Ελλάδα. Στο άρθρο 26 του Νόμου, που ψήφισε η Βουλή την αυγή του 2013, με τίτλο «Ρυθμίσεις στη φορολογία εισοδήματος. Ρυθμίσεις θεμά-

 39

Στις διατάξεις του άρθρου 26 προβλέπεται ότι ο φόρος εξαντλεί κάθε υποχρέωση της αλλοδαπής πλοιοκτήτριας εταιρείας υπό ξένη σημαία, που τελεί υπό την εκμετάλλευση ή διαχείριση ημεδαπής ή αλλοδαπής εταιρείας εγκατεστημένης στην Ελλάδα

των Υπουργείου Οικονομικών και λοιπές διατάξεις», από την 1η Ιανουαρίου 2013 «ο φόρος υπολογίζεται με τα ίδια κριτήρια, συντελεστές και κλιμάκια τα οποία ισχύουν σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος νόμου και τις εκδιδόμενες, δυνάμει του άρθρου 13 του νόμου 2687/1953, πράξεις, για τα πλοία που νηολογήθηκαν υπό ελληνική σημαία κατά το προηγούμενο έτος, από το έτος επιβολής του φόρου του παρόντος άρθρου».

Εκπίπτει ο φόρος χωρητικότητας

Σε περίπτωση, μάλιστα, που η πλοιοκτήτρια εταιρεία αλλάξει τη διαχειρίστρια εταιρεία, στην οποία έχει αναθέσει τη διαχείριση του πλοίου της υπό ξένη σημαία, η διαχειρίστρια εταιρεία ευθύνεται για τη καταβολή του φόρου που αναλογεί στο χρονικό διάστημα κατά το οποίο ασκούσε τη διαχείριση του συγκεκριμένου πλοίου. Από το ποσό του φόρου για τα πλοία με ξένη σημαία, τα οποία διαχειρίζονται εταιρείες εγκατεστημένες στην Ελλάδα, εκπίπτει ο φόρος χωρητικότητας (tonnage tax) ή οποιαδήποτε παρόμοια επιβάρυνση, που αποδεδειγμένα καταβλήθηκε για το πλοίο υπό ξένη σημαία και μέχρι του ποσού του φόρου που οφείλεται στην Ελλάδα. Επίσης, ο φόρος «βαρύνει τους αλλο-

δαπούς πλοιοκτήτες ή πλοιοκτήτριες εταιρείες για τα πλοία υπό ξένη σημαία, τα οποία έχουν τεθεί υπό τη διαχείριση ημεδαπών ή αλλοδαπών εταιρειών, οι οποίες είναι εγκατεστημένες στην Ελλάδα, οι οποίες είναι αλληλέγγυα υπόχρεες με τις πλοιοκτήτριες εταιρείες για τη καταβολή του εν λόγω φόρου». Στις διατάξεις του άρθρου 26 προβλέπεται ότι ο συγκεκριμένος φόρος εξα-

 40

ντλεί κάθε υποχρέωση της αλλοδαπής πλοιοκτήτριας εταιρείας υπό ξένη σημαία, η οποία τελεί υπό την εκμετάλλευση ή διαχείριση ημεδαπής ή αλλοδαπής εταιρείας εγκατεστημένης στην Ελλάδα. Επίσης, απαλλάσσονται από τον φόρο κληρονομιών οι μεταβιβάσεις πλοίων, μετοχές ή μερίδια ημεδαπών εταιρειών που έχουν στην ιδιοκτησία τους πλοία υπό ελ-

ΝΑΥΤΙΛΙΑ

κούς κανόνες, θα συμβάλει στην περαιτέρω εγκατάσταση ναυτιλιακών εταιρειών στη χώρα μας αλλά και στην ενίσχυση του ναυτιλιακού πλέγματος», τόνισε ο κ. Μουσουρούλης.

Το προφίλ της ελληνόκτητης ναυτιλίας

nO 1

97,5%

Κατέχει την πρώτη θέση διεθνώς

των δραστηριοτήτων της επικεντρώνεται στο διεθνές θαλάσσιο εμπόριο

150.000

3.325

15%

2.000

1.300

ΕΛΛΗΝΟΚΤΗΤΑ πλοία αριθμεί ο ελληνόκτητος στόλος

ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΕΙ Ο ΣΤΟΛΟΣ ΣΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑ

πλοία είναι καταγεγραμμένα στο ελληνικό νηολόγιο

ναυτιλιακές εταιρείες είναι εγκατεστημένες στην Ελλάδα

θέσεις εργασίας μπορούν να δημιουργηθούν Στα επόμενα τρία χρόνια, στοΝ βαθμό που υιοθετηθεί η διεθνής σύμβαση ναυτικής εργασίας της ITF

ληνική ή ξένη σημαία άνω των 1.500 κόρων ολικής χωρητικότητας, καθώς και οι μετοχές ή μερίδια εταιρειών χαρτοφυλακίου που κατέχουν άμεσα ή μέσω ενδιάμεσων εταιρειών χαρτοφυλακίου τις μετοχές ή τα μερίδια των ως άνω πλοιοκτητριών εταιρειών. Επίσης, στο άρθρο 27 του σχεδίου νόμου προβλέπεται η απαλλαγή από κάθε φόρο, τέλος, εισφορά ή κράτηση του εισοδήματος που αποκτάται από εταίρους ή μετόχους εταιρειών χαρτοφυλακίου, οι οποίες έχουν αποκλειστικά άμεσα ή έμμεσα μετοχές πλοιοκτητριών εταιρειών με ελληνική ή ξένη σημαία. Και εφόσον αυτές οι εταιρείες είναι συμβεβλημένες με το Ν.Α.Τ. ή η εκμετάλλευση ή διαχείριση των πλοίων τους γίνεται από ημεδαπή ή αλλοδαπή επιχείρηση εγκατεστημένη στην Ελλάδα.

Αύξηση στοΝ φόρο των ναυτικών Επίσης, με τον νέο νόμο, ο φόρος στις αμοιβές που αποκτούν οι αξιωματικοί και το κατώτερο πλήρωμα του εμπορικού ναυτικού από την παροχή υπηρεσιών σε εμπορικά πλοία, θα υπολογίζεται με αναλογικό συντελεστή 15% για τους αξιωματικούς και 10% για το κατώτερο πλήρωμα. Μέχρι σήμερα, ο συντελεστής φορολόγησης για τους αξιωματικούς ήταν 6% και για τα πληρώματα 3%.

Πώς υπολογίζεται ο φόρος Με τα νέα δεδομένα, εταιρεία με έδρα στην Ελλάδα, που διαχειρίζεται ή κατέχει πλοία υπό ξένη σημαία, θα πληρώνει στο ελληνικό Δημόσιο τη διαφορά του φόρου από αυτόν στο κράτος της σημαίας μέχρι να «ισοφαρίσει» τον συντελεστή που ισχύει για την ελληνική σημαία. Τα πλοία με ελληνική σημαία φορολογούνται με 4% επί του gross tonnage. Έ τσι για κάθε πλοίο ο διαχειριστής, εάν καταβάλλει 1% στην ξένη σημαία, πλέον υποχρεούται να δώσει και το υπολειπόμενο 3% στο ελληνικό Δημόσιο. Αυτό προκύπτει άλλωστε και από συμφωνίες αποφυγής διπλής φορολόγησης. Σύμφωνα με όσα είπε στη Βουλή ο Υπουργός Ναυτιλίας και Αιγαίου, κ. Κωστής Μουσουρούλης πλέον διευρύνεται η συμβολή της ναυτιλιακής βιομηχανίας στην προσπάθεια στήριξης των δημοσιονομικών εσόδων. «Για λόγους ίσης μεταχείρισης, ο φόρος θα είναι ανάλογος του φόρου χωρητικότητας που καταβάλλουν τα πλοία υπό ελληνική σημαία και θα υπολογίζεται με τα ίδια κριτήρια, τους ίδιους συντελεστές και τα ίδια κλιμάκια που ισχύουν για τα πλοία υπό ελληνική σημαία. Με αυτό τον τρόπο δημιουργείται φορολογικός δεσμός των εγκατεστημένων διαχειριστριών εταιρειών με τη χώρα μας. Η ρύθμιση, απολύτως συμβατή με τους ευρωπαϊ-

 41

Οι εφοπλιστές συμβάλλουν στην εθνική προσπάθεια «Ο εφοπλιστικός κόσμος πάντα τηρεί στάση εθνικής ευθύνης. Τουλάχιστον όσοι συναισθάνονται την κρισιμότητα των στιγμών και θεωρούν ότι η πατρίδα πρέπει να σταθεί όρθια, είναι έτοιμοι να προσφέρουν» τονίζει στα «Οικονομικά και Ναυτιλιακά Νέα» κορυφαίος παράγων της Ακτής Κονδύλη, ο οποίος μάλιστα δηλώνει την αισιοδοξία του ότι «τα δύσκολα τελείωσαν». Πάντως η κυβέρνηση, από το Φθινόπωρο ξεκίνησε, με διάθεση συνεννόησης, συζητήσεις με την Έ νωση Ελλήνων Εφοπλιστών για την αύξηση των φορολογικών εσόδων της χώρας. Είναι ενδεικτικό ότι ο Πρόεδρος της Έ νωσης, κ. Θεόδωρος Βενιάμης, μετά και τις πρώτες επαφές, είχε δηλώσει ότι «ο εφοπλιστικός κόσμος, συναισθανόμενος την κρισιμότητα των στιγμών, αλλά και τη μοναδική ευκαιρία που έχει η χώρα να ανακάμψει και να αναπτυχθεί, ανταποκρίνεται πλήρως στις προκλήσεις, δηλώνει “παρών” και συμβάλλει στην προσπάθεια μέσα από τα φορολογικά έσοδα που τόσο έχει ανάγκη ο τόπος».

Σταθερό φορολογικό καθεστώς

Ωστόσο, δεν λείπουν και στελέχη του ναυτιλιακού κόσ μου που εμφανίζοντ αι επιφυλακτικά για το κατά πόσο διαχειρίστριες με μεγάλους στόλους υπό ξένη σημαία θα συνεχίσουν να λειτουργούν από την ελληνική επικράτεια. «Με τον τρόπο που συμπεριφέρεται το κράτος, αυτό που θα γίνει είναι να μείνουν με ελάχιστα πλοία κάποιοι εφοπλιστές εδώ, ενώ τα υπόλοιπα θα τα περάσουν σε διαχειρίστριες του εξωτερικού. Αυτό που χρειάζεται, αλλά δεν το κάνουν μέχρι

Το πρόβλημα της ελληνικής σημαίας είναι ο τραπεζικός δανεισμός, η έλλειψη ρευστότητας, οι επανδρώσεις και όχι η φορολόγηση

τώρα, είναι για δέκα χρόνια να υπάρχει σταθερό φορολογικό καθεστώς, μειωμένη φορολογία και όχι μειωμένοι μισθοί. Τουλάχιστον στους κλάδους που στηρίζουν αποδεδειγμένα την Οικονομία», σημειώνει στα «Οικονομικά και Ναυτιλιακά Νέα» εφοπλιστής από τον χώρο του ξηρού φορτίου που θέλει να κρατήσει την ανωνυμία του. Βέβαια πολλοί –λίγο πριν από τις προηγούμενες εκλογές και φοβούμενοι πολιτική αστάθεια– είχαν σπεύσει να μεταφέρουν εργασίες σε Λεμεσό και Σινγκαπούρη. «Όσοι ήταν να μείνουν θα μείνουν, ανεξάρτητα από τη φορολογία. Τώρα υπάρχει απλώς η ελληνική σημαία, που δεν υστερεί οικονομικά από τις άλλες σημαίες, τρίτων χωρών. Είναι “γερό χαρτί” για κάθε πλοίο που μπαίνει ειδικά σε ευρωπαϊκά λιμάνια: ξέρουν ότι περιβαλλοντικά, νομικά κ.λπ. τηρεί τα δέοντα κι έτσι δεν χάνεται πολύτιμος χρόνος», συμπληρώνει ο ίδιος ναυτιλιακός παράγων της Ακτής Κονδύλη. Το πρόβλημα, πάντως, της ελληνικής σημαίας είναι ο τραπεζικός δανεισμός, η έλλειψη ρευστότητας, οι επανδρώσεις και όχι η φορολόγηση. Σύμφωνα με τον

Πρόεδρο της Έ νωσης Ελλήνων Εφοπλιστών, κ. Θεόδωρο Βενιάμη, εφόσον για την περίοδο της δημοσιονομικής προσαρμογής εφαρμοστεί για τις νέες συμβάσεις κατώτερων πληρωμάτων η διεθνής σύμβαση ναυτικής εργασίας της ITF, τα ελληνικά κατώτερα πληρώματα θα γίνουν ανταγωνιστικά, με αποτέλεσμα να αυξηθεί η ζήτηση τόσο από πλοία της ποντοπόρου Ναυτιλίας όσο και από σκάφη αναψυχής. Εάν, δηλαδή, για όσους μπουν στο επάγγελμα δοθούν μισθοί περίπου 1.300 ευρώ, από 2.300 περίπου που προβλέπει η κλαδική σύμβαση που ισχύει για τα ελληνικά πλοία, τότε μπορούν να δημιουργηθούν 150.000 θέσεις εργασίας στα επόμενα τρία χρόνια στον βαθμό που υιοθετηθεί η ρύθμιση.

Το προφίλ της ελληνόκτητης ναυτιλίας

•Κατέχει την πρώτη θέ ση διεθνώς, με τις δραστη ριότητές της να επικεντρώνονται κ α τ ά 9 7 , 5 % στο διεθνές θαλάσσιο εμπόριο, με έναν εντυπωσιακό πλέον μέσο όρο ηλικίας στα 10,5 έτη. • Ο ελληνόκτητος στόλος αριθμεί

 42

3.325 πλοία, αντιπροσωπεύοντας το 15% της παγκόσμιας χωρητικότητας. • Επιπρόσθετα, παρά την αρνητική εξέλιξη του μεταφερόμενου έργου στο διεθνές θαλάσσιο εμπόριο, στο ελληνικό νηολόγιο είναι καταγεγραμμένα σχεδόν 2.000 πλοία. • Ο αριθμός των ναυτιλιακών εταιρειών που ασχολούνται με τη διεθνή ποντοπόρο Ναυτιλία και είναι εγκατεστημένες στην Ελλάδα ξεπερνά τις 1.300. • Οι επιδόσεις της, σε σχέση με τη δοκιμαζόμενη ελληνική Οικονομία, αποδεικνύονται από το γεγονός ότι ήταν ο μοναδικός τομέας της Οικονομίας, στον οποίο η ανεργία δεν πήρε τις διαστάσεις πανδημίας που έλαβε για όλους τους υπόλοιπους κλάδους. • Η πρόβλεψη γίνεται στο άρθρο 26 του νομοσχεδίου για το φορολογικό και τροποποιεί στην ουσία το άρθρο 26 του νόμου 27/1975, με το οποίο απαλλάσσονταν από κάθε φόρο τα ανωτέρω πλοία. • Οι φορολογικές διατάξεις έχουν ιδιαίτερη σημασία, εάν αναλογιστεί κανείς ότι υπό ελληνική σημαία βρίσκεται μόλις το 25% –περίπου– του ελληνόκτητου στόλου.

ΝΑΥΤΙΛΙΑ

Η ηγετική θέση που κατέχει η ελληνόκτητη ποντοπόρος Ναυτιλία στην παγκόσμια Αγορά και ο κατεξοχήν εξωστρεφής της χαρακτήρας συνιστούν δύο από τα κύρια συγκριτικά πλεονεκτήματα της Ελλάδας που μπορούν και πρέπει να αποκτήσουν κυρίαρχη θέση στο νέο αναπτυξιακό πρότυπο της χώρας. Σύμφωνα με τη μελέτη, οι θαλάσσιες μεταφορές, κυρίως δε η ποντοπόρος Ναυτιλία, συνεισφέρουν στην προστιθέμενη αξία άμεσα περίπου το 4% του συνόλου του Α.Ε.Π., ενώ αν συνυπολογιστούν οι αλληλεπιδράσεις των κλάδων της ελληνικής Οικονομίας, η συμβολή των θαλάσσιων μεταφορών στα κύρια οικονομικά μεγέθη της χώρας πολλαπλασιάζεται, με αποτέλεσμα η τελική ζήτηση για θαλάσσιες μεταφορές να

Φάκελος Ναυτιλία Μελέτη Ι.Ο.Β.Ε.:

550 χιλιάδες θέσεις εργασίας μπορεί να δώσει η ναυτιλία Τη συνεισφορά της Ναυτιλίας στην ελληνική Οικονομία και τη δυνητική συμβολή της στην έξοδο της Ελλάδας από την κρίση επιχειρεί να αξιολογήσει ειδική μελέτη που εκπόνησε το Ι.Ο.Β.Ε.  43

δημιουργεί στο σύνολο εγχώρια προστιθέμενη αξία ίση με περίπου το 6,1% του Α.Ε.Π. Σε όρους απασχόλησης εκτιμάται ότι η άμεση και έμμεση απασχόληση που προσφέρει ο τομέας των θαλάσσιων μεταφορών ξεπερνά τα 192 χιλιάδες άτομα. Η μελέτη του Ι.Ο.Β.Ε. καταλήγει σε σειρά προτάσεων πολιτικής, για επέκταση των εργασιών της Ναυτιλίας, με την εφαρμογή των οποίων η δυνητική συνεισφορά της ποντοπόρου Ναυτιλίας σε όρους εγχώριας προστιθέμενης αξίας μπορεί να πλησιάσει το 10% του Α.Ε.Π. ετησίως ενώ η δυνητική απασχόληση μπορεί να ξεπεράσει τις 550 χιλιάδες θέσεις εργασίας.

Η θάλασσα συνεισφέρει το 6,1% του Α.Ε.Π.

Σύ μ φ ω ν α μ ε τ ο Ι . Ο . Β . Ε . , οι θαλάσσιες μεταφορές συνεισφέρουν άμεσα περίπου το 4% του συνόλου της προστιθέμενης αξίας της ελληνικής Οικονομίας, με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία. Το μεγαλύτερο μέρος της συνεισφοράς των θαλάσσιων μεταφορών προέρχεται, σύμφωνα με τη μελέτη του Ι.Ο.Β.Ε., από την ποντοπόρο Ναυτιλία. Συνυπολογίζοντας τις αλληλεπιδράσεις των κλάδων της ελληνικής Οικονομίας, η συμβολή των θαλάσσιων μεταφορών στα κύρια οικονομικά μεγέθη της χώρας πολλαπλασιάζεται, με αποτέλεσμα η τελική ζήτηση για θαλάσσιες μεταφορές να δημιουργεί στο σύνολο (άμεσα και έμμεσα) 13,3 δισ. ευρώ εγχώρια προστιθέμενη αξία, ήτοι περίπου 6,1% του Α.Ε.Π. της χώρας. Έ τσι, για κάθε 1.000 ευρώ που καταγράφονται ως προστιθέμενη αξία των υδάτινων μεταφορών, δημιουργούνται περίπου 1.575 ευρώ σε προστιθέμενη αξία, στο σύνολο των κλάδων ελληνικής Οικονομίας. Η μελέτη του Ι.Ο.Β.Ε. επισημαίνει ότι

από τη δραστηριοποίηση και το προϊόν της ποντοπόρου Ναυτιλίας δεν ευνοούνται μόνο οι συνδεδεμένοι κλάδοι που καλούνται να εξυπηρετήσουν τις δραστηριότητες του τομέα θαλάσσιων μεταφορών –όπως αποθήκευση, διαχείριση φορτίου (cargo handling), ταξιδιωτικά γραφεία, συμβουλευτικές και νομικές υπηρεσίες, χονδρικό εμπόριο, πετρελαϊκά προϊόντα κ.λπ.– αλλά και κλάδοι που σχετίζονται με βασικά αγαθά και

 44

υπηρεσίες της υπόλοιπης Οικονομίας. Πρόκειται για κλάδους που αντιπροσωπεύουν όσα αγαθά/υπηρεσίες αγοράζουν τα νοικοκυριά με το επιπλέον εισόδημα που δημιουργείται κατά το μήκος της αλυσίδας αξίας των θαλάσσιων μεταφορών, όπως π.χ. ακίνητη περιουσία-ενοίκια, ξενοδοχεία-εστιατόρια, χονδρικό-λιανικό εμπόριο και άλλα. Μάλιστα θα μπορούσε να σημειωθεί ότι αυτοί είναι και οι κλάδοι οι οποί-

ΝΑΥΤΙΛΙΑ

οι αναμένεται να πληγούν περισσότερο από την –για οποιονδήποτε λόγο– παύση της διαχείρισης των ναυτιλιακών εργασιών εντός της χώρας. Το συνολικό όφελος για την ελληνική Οικονομία από τις θαλάσσιες μεταφορές, σε όρους απασχόλησης –από την ανάγκη εξυπηρέτησης της ζήτησης για θαλάσσιες μεταφορές καθώς και από την κατανάλωση που οφείλεται στο εισόδημα των εργαζομένων κατά μήκος της αλυσίδας αξίας των θαλάσσιων μεταφορών– είναι πολύ σημαντικό, καθώς εκτιμάται ότι ξεπερνά τα 192 χιλιάδες άτομα. Τα αντίστοιχα οφέλη στο εισόδημα των νοικοκυριών υπολογίζονται στο διόλου ευκαταφρόνητο ποσό των 2,7 δισ. ευρώ.

Σημαντική η μεταφορά ναυτιλιακών εργασιών στην Ελλάδα

Επιπλέον, η μελέτη εκτιμά τον οικονομικό αντίκτυπο που θα είχε η ενίσχυση των εργασιών της Ναυτιλίας σε έκταση που να αντιστοιχεί στη δραστηριότητα των ελληνικών γραφείων στο εξωτερικό, η οποία θα διεκπεραιώνεται από ελληνικά και ξένα ναυτιλιακά γραφεία ευρισκόμενα στην ελληνική επικράτεια, με ταυτόχρονη επαρκή ανταπόκριση των υπολοίπων κλάδων στην κάλυψη της αυξημένης ζήτησης για προϊόντα και υπηρεσίες. Σύμφωνα με τη μελέτη, η δυνητική συνεισφορά της ποντοπόρου Ναυτιλίας από αυτή την ενίσχυση σε όρους εγχώριας προστιθέμενης αξίας θα μπορούσε να ξεπεράσει τα 26 δισ. ευρώ, προς 12,7 δισ. ευρώ υψηλότερα σε σχέση με την υφιστάμενη κατάσταση, ήτοι επιπλέον Α.Ε.Π. της τάξης του 5,8% ετησίως. Η δυνητική απασχόληση σ’ αυτή τη «διευρυμένη», πλέον, περίπτωση ξεπερνά τις 550 χιλιάδες θέσεις εργασίας. Έ τσι, σε

σύγκριση με την υφιστάμενη κατάσταση δυνητικά μπορούν να δημιουργηθούν 360 χιλ. νέες θέσεις εργασίας στην Οικονομία, υπό τις υποθέσεις του σεναρίου επέκτασης των εργασιών της Ναυτιλίας.

Προτάσεις πολιτικής Η μελέτη του Ι.Ο.Β.Ε. καταλήγει σε κάποιες προτάσεις πολιτικής, οι οποίες κινούνται ακριβώς στην κατεύθυνση της επέκτασης των εργασιών της ποντοπόρου Ναυτιλίας. Για την υλοποίηση του στόχου προσέλκυσης ξένων ναυτιλιακών γραφείων καθώς και την επιχειρηματική αξιοποίηση των παράπλευρων σχετικών δραστηριοτήτων απαιτείται, σύμφωνα με τη μελέτη, πολιτική και οικονομική σταθερότητα. Η επανασύσταση του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας αποτελεί μια πρώτη ισχυρή ένδειξη της πρόθεσης της κυβέρνησης να υποστηρίξει αποτελεσματικά την αναπτυξιακή πορεία του κλάδου. Σε αυτό το θετικό πλαίσιο, η ναυτιλιακή πολιτική πρέπει να ανεξαρτητοποιηθεί από τον πολιτικό κύκλο εναλλαγών των κυβερνήσεων, με την υιοθέτηση ενός μακροπρόθεσμου στρατηγικού σχεδίου ανάπτυξης, με ευρεία πολιτική και κοινωνική στήριξη.

Κομβικός ο ρόλος του Πειραιά Ανάμεσα στα άλλα, απαραίτητη κρίνεται η περαιτέρω ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής του Πειραιά ως Κέντρου Ναυτιλίας, όπου θα συγκεντρώνεται το σύνολο του ναυτιλιακού πλέγματος (Maritime Cluster) με σκοπό τη μετατροπή του σε ανταγωνιστικό πόλο έλξης για την παγκόσμια Ναυτιλία. Η ενίσχυση της ναυτιλιακής επιχειρηματικότητας πρέπει να συνοδεύεται και από επενδύσεις στη δημιουργία ευρείας «δεξαμενής»

 45

Η ενίσχυση της υγιούς επιχειρηματικότητας στον κλάδο και η άρση εμποδίων στο σχετικό «επιχειρείν», μπορούν να ευνοήσουν την ανάπτυξη νέων υπηρεσιών και επιχειρηματικών δομών και να δημιουργήσουν προοπτικές για τη δημιουργία του συνολικού ναυτιλιακού πλέγματος

εκπαιδευμένων ελλήνων ναυτικών. Η ενίσχυση της υγιούς επιχειρηματικότητας στον κλάδο και η άρση εμποδίων στο σχετικό «επιχειρείν» μπορούν να ευνοήσουν την ανάπτυξη νέων υπηρεσιών και επιχειρηματικών δομών και να δημιουργήσουν σημαντικές προοπτικές για τη δημιουργία του συνολικού ναυτιλιακού πλέγματος. Σε αντίθετη περίπτωση, η μη διασφάλιση ενός σχετικά σταθερού υποβάθρου για τη ναυτιλιακή επιχειρηματικότητα ενδεχομένως να θέσει σε κίνδυνο ακόμη και τις υφιστάμενες επενδύσεις, καθώς ελληνικές ναυτιλιακές επιχειρήσεις μπορούν να αναζητήσουν στέγη σε κράτη με ευνοϊκότερο ρυθμιστικό και οικονομικό περιβάλλον. Αυτό θα πλήξει την οικονομική δραστηριότητα και την απασχόληση στους κλάδους που σχετίζονται σήμερα, άμεσα ή έμμεσα, με την κάλυψη της ναυτιλιακής ζήτησης.

ΝΑΥΤΙΛΙΑ / ΑΚΤΟΠΛΟΪΑ

συμφεροντα

φαληρο vs πειραια η μάχη για το λιμάνι της κρουαζιέρας Τα πολύ μεγάλα οικονομικά οφέλη που συνδέονται με τα λιμάνια της κρουαζιέρας έχουν πυροδοτήσει μια σφοδρή σύγκρουση σε επιχειρηματικό αλλά και πολιτικό επίπεδο.

 49

Στο επίκεντρο του επενδυτικού ενδιαφέροντος βρίσκεται το λιμάνι του Πειραιά, το οποίο βρίσκεται στην πρώτη γραμμή για αξιοποίηση από την κυβέρνηση και το ΤΑΙΠΕΔ. Μετά, μάλιστα, και τη σύσκεψη που έλαβε χώρα τη Δευτέρα, 21/1, το Μέγαρο Μαξίμου περιμένει τις επόμενες εβδομάδες από τη Διοίκηση του Ταμείου και τους οικονομικούς συμβούλους του ΤΑΙΠΕΔ για το θέμα –Morgan Stanley και Τράπεζα Πειραιώς– παρουσίαση ολοκληρωμένης πρότασης για την αξιοποίησή του. Κομβικό, ωστόσο, σημείο για την αναζήτηση επενδυτών είναι η διαμόρφωση του νομικού και πολιτικού πλαισίου για τη νέα Αρχή Λιμένων, που θα εποπτεύει τα επιχειρηματικά σχήματα που θα επενδύσουν, όχι μόνο στον Πειραιά, αλλά και στα άλλα προς άμεση αξιοποίηση λιμάνια, δηλαδή της Θεσσαλονίκης (Ο.Λ.Θ.), αλλά και τα δέκα λιμάνια υπό τη διαχείριση κρατικών

Η Ο.Λ.Π. Α.Ε. δεν δέχεται το επιχείρημα ότι ο Πειραιάς έχει φθάσει σε σημείο κορεσμού. Από την άλλη, όμως, οι ιδιοκτήτες κρουαζιεροπλοίων προτιμούν ένα «δικό τους» λιμάνι στο Φάληρο. Οι υπουργοί, έχουν επίσης διασπαστεί, με το ΥΕΝ υπέρ του Πειραιά και το ΥΠΑΝ υπέρ του Φαλήρου

ανωνύμων εταιρειών. Παράλληλα, ένα άλλο θέμα που το ΤΑΙΠΕΔ ζητεί από την κυβέρνηση να ξεκαθαρίσει, αφορά στο εάν τα υπόλοιπα λιμάνια της Αττικής –και συγκεκριμένα το Λαύριο, η Ραφήνα και η Ελευσίνα– θα ενταχθούν στο σχήμα Ο.Λ.Π. ή θα αξιοποιηθούν ως ξεχωριστό «πακέτο», μέσω άλλου διαγωνισμού.

Η εικόνα του λιμανιού Σήμερα ο Πειραιάς είναι το μεγαλύτερο λιμάνι διακίνησης επιβατών της Ευρώπης και κατέχει την 3η θέση παγκοσμίως στη μεταφορά τουριστών. Μάλιστα στις 11 θέσεις ελλιμενισμού που έχει, το 2013 αναμένονται 2,2 εκατομμύρια τουρίστες και 710 προσεγγίσεις κρουαζιεροπλοίων. Παράλληλα στο Car Terminal της Ο.Λ.Π. Α.Ε. το 2012 υπήρξε αύξηση 9,8% έναντι του 2011 και 66% έναντι του 2009. Βάσει των στοιχείων της αρμόδιας διεύθυνσης, στο Car Terminal της Ο.Λ.Π. Α.Ε. το 2012 διακινήθηκαν

458.755 αυτοκίνητα/εμπορεύματα έναντι 417.659 το 2011. Η Cosco, από την πλευρά της, πραγματοποιεί επενδύσεις που μετατρέπουν το Σ.ΕΜΠΟ στον Πειραιά το πλέον σύγχρονο λιμάνι της Μεσογείου, με το καλύτερο πλεονέκτημα θέσης στον χάρτη. Για παράδειγμα, μέσω και του σιδηροδρομικού δικτύου που ολοκληρώνεται ένα φορτίο από Σαγκάη προς Βουδαπέστη, μέσω Πειραιά, κάνει περίπου 23 ημέρες να φτάσει στον προορισμό του, μέσω Τεργέστης περίπου 28 και μέσω Αμβούργου περίπου 33 ημέρες. Από Σαγκάη για Βαρσοβία, μέσω Πειραιά, το ταξίδι διαρκεί περίπου 24 ημέρες, μέσω Τεργέστης 28 ημέρες, μέσω Gdansk 36 ημέρες και μέσω Αμβούργου 25 ημέρες. Είναι ξεκάθαρο, ότι με το «βαρύ χαρτί» της Κρουαζιέρας, του Σταθμού Εμπορευματοκιβωτίων και του Car Ter minal το λιμάνι του Πειραιά μπορεί να αποτελέσει εφαλτήριο ανάπτυξης. Ωστόσο μέχρι στιγμής στην κυβέρνηση δεν έχουν αποφασίσει αν το λιμάνι του Πειραιά θα παραχωρηθεί μέσω πώλησης μετοχών της Ο.Λ.Π. Α.Ε. ή μέσω συμβάσεων παραχώρησης. Προς το παρόν η κυρίαρχη άποψη, σε φορείς και κυβέρνηση, είναι ότι η περαιτέρω ιδιωτικοποίηση της Ο.Λ.Π. Α.Ε. πρέπει να γίνει μέσα από συμβάσεις παραχώρησης εμπορικών δραστηριοτήτων (εμπορευματοκιβώτια, σταθμοί διακίνησης αυτοκινήτων, προβλήτες Κρουαζιέρας και εμπορευματικοί σταθμοί) του λιμανιού. Ωστόσο τίποτε δεν αποκλείει και το ενδεχόμενο να πωληθεί παράλληλα σημαντικό ποσοστό μετοχών.

Η μάχη για το λιμάνι κρουαζιέρας Παράλληλα με τις εξελίξεις ιδιω τικοποίησης η Ο.Λ.Π. Α.Ε. προωθεί τετραετές σχέδιο ανάπτυξης της Κρουαζιέρας, με νέες θέσεις και ανα-

 50

βάθμιση του υφιστάμενου τερματικού της. Ωστόσο οι προτάσεις που έχουν προκύψει από κυβερνητικούς παράγοντες (κ. Κ. Χατζηδάκης) για δεύτερο λιμάνι Κρουαζιέρας στην Αττική –πιο συγκεκριμένα στο Φάληρο– αλλά και η πρόσφατη καταγγελία της σύμβασης από πλευράς αναδόχου για την κατασκευή του εκθεσιακού κέντρου στον Ο.Λ.Π. έχουν θορυβήσει παράγοντες του λιμανιού. Ο δήμαρχος Πειραιά, κ. Β. Μιχαλολιάκος, δήλωσε αντίθετος στα σχέδια της κυβέρνησης και προσέθεσε ότι «ο Πειραιάς είναι το εθνικό μας λιμάνι, αυτό αποφάσισε η ιστορία, είναι το λιμάνι για την Κρουαζιέρα». Στο υπουργείο Ναυτιλίας είναι διστακτικοί στο να γίνει λιμάνι Κρουαζιέρας στο Φαληρικό Δέλτα, τονίζουν, όμως, ότι σε κάθε περίπτωση «ένα δεύτερο λιμάνι στην Αττική θα λειτουργήσει συμπληρωματικά προς τον Πειραιά και όχι ανταγωνιστικά». Γνωστή, επίσης, είναι η θέση του Οργανισμού Λιμένος Πειραιώς (Ο.Λ.Π.), ο Πρόεδρος του οποίου, κ. Γ. Ανωμερίτης, εδώ και καιρό έχει δηλώσει ότι «ο Πειραιάς και το λιμάνι του αποτελούν τον μοναδικό χώρο για ανάπτυξη Κρουαζιέρας στην Αττική». Υπέρ της ιδρύσεως δεύτερου λιμανιού Κρουαζιέρας τάσσεται η Έ νωση Εφοπλιστών Κρουαζιεροπλοίων και Φορέων Ναυτιλίας (ΕΕΚΦΝ), που θεωρεί ότι ο Πειραιάς έχει φθάσει πλέον σε σημείο κορεσμού. Προτείνει, μάλιστα, να κατασκευαστούν λιμενικές εγκαταστάσεις εξυπηρέτησης των κρουαζιεροπλοίων νέας γενιάς στην ευρύτερη περιοχή, που ξεκινά από το σημερινό στάδιο Ειρήνης και Φιλίας μέχρι τη μαρίνα Φλοίσβου. Έ τσι θα λυθεί το πρόβλημα και παράλληλα θα παραμείνουν στον Πειραιά όσα κρουαζιερόπλοια μικρής ή μεσαίας χωρητικότητας μπορούν να εξυπηρετηθούν.

ΝΑΥΤΙΛΙΑ / ΛΙΜΑΝΙΑ

καλύτερο λιμάνι για την κρουαζιέρα στον κόσμο το Ηράκλειο

Τη δεύτερη θέση, μετά τη Νέα Υόρκη, μεταξύ 70 υποψηφιοτήτων από όλο τον κόσμο κατέλαβε το Λιμάνι του Ηρακλείου σε διαγωνισμό για το «Λιμάνι της Χρονιάς 2012» (Port of the Year 2012) από το διεθνές περιοδικό Κρουαζιέρας Seatrade insider, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Έ κθεσης Κρουαζιέρας Seatrade Med 2012, που φέτος πραγματοποιήθηκε στη Μασσαλία. Το βραβείο παρέλαβε ο κ. Γιάννης Μπρας, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος του Οργανισμού Λιμένος Ηρακλείου, σε τελετή που έλαβε χώρα την Τρίτη 27-11-2012 στη Μασσαλία. Οι άλλοι δύο τελικοί διαγωνιζόμενοι ήταν το Λιμάνι Κρουαζιέρας της Νέας Υόρκης (NY Cruise Port, USA), που έλαβε το πρώτο βραβείο και το Λιμάνι της Καρθαγένης (Port of Cartagena, Spain) που έλαβε το τρίτο. «Η Ελλάδα μπορεί ακόμη και σ’ αυτή τη δύσκολη περίοδο να έχει τα θετικά νέα που θα μας κάνουν όλους υπερήφανους. Με σκληρή δουλειά, στρατηγικό προγραμματισμό και μικρά στοχευμένα

βήματα, τα καταφέραμε. Ευχαριστώ την οικογένειά μου για την υπομονή τους και τη στήριξή τους», δήλωσε ο κ. Μπρας, μετά τη μεγάλη αυτή επιτυχία Το λιμάνι του Ηρακλείου έκλεψε την παράσταση και βρέθηκε στους 3 τελικούς (finalist) διεκδικητές, ανάμεσα σε 70 λιμάνια, κυρίως εξαιτίας των καινοτομιών που εφάρμοσε το 2012, όσο και λόγω της πρωτοποριακής διαδικασίας του Home Port, που υλοποιεί σε συνεργασία με τη μεγαλύτερη εταιρεία Κρουαζιέρας στην Ευρώπη, Costa Crociere, και τον Κρατικό Αερολιμένα Ηρακλείου «Ν. Καζαντζάκης». Ανάμεσα στα σημεία που εντυπωσίασαν, ήταν το παγκόσμιο ρεκόρ χρόνου

 51

στη μεταφορά των επιβατών από τη στιγμή της προσγείωσής τους στο αεροδρόμιο Ηρακλείου μέχρι το πλοίο, με όλες τις πιστοποιημένες διαδικασίες ασφαλείας, μέσα σε 15 μόλις λεπτά. Αλλά και η ίδια η διαδικασία ασφαλούς μεταφοράς για την οποία εφαρμόζονται ειδικά πρωτόκολλα που μειώνουν την ταλαιπωρία των επιβατών και τη διάρκειά της. Επίσης αξιολογήθηκαν ιδιαίτερα οι νέες καινοτόμες υπηρεσίες για όλους τους επισκέπτες που ως στόχο έχουν την επαύξηση της εμπειρίας τους. Αναλυτικά αξιολογήθηκαν η νέα εφαρμογή για κινητά τηλέφωνα, “Heraklion City Guide”, όπου για πρώτη φόρα ο επισκέπτης μπορεί να κατεβάσει δωρεάν έναν πλήρη οδηγό για να περιηγηθεί στην πόλη και να γνωρίσει την ιστορία της, την Αγορά της και τα σημεία ενδιαφέροντος. Επίσης η καινοτόμος υπηρεσία “City info on Whells©”, όπου με ένα αυτοκινούμενο ηλεκτρικό όχημα πόλης δίδονται πληροφορίες στους διερχόμενους τουρίστες και αφηγούνται οι «ιστορίες και οι μύθοι της πόλης», από τους αρχαίους Μινωιτες μέχρι τους Βενετούς. Σημαντικό είναι ότι το Λιμάνι του Ηράκλειου αναμετρήθηκε ως ίσο για τον τίτλο με το λιμάνι της Νέας Υόρκης, με τη διαφορά ότι αυτό ξόδεψε 256 εκατ. δολάρια ενώ ο Ο.Λ.Η. μόλις 100.000 ευρώ� Η δεύτερη αυτή διάκριση του Λιμανιού του Ηράκλειου, ήρθε μετά τη δεύτερη θέση στον «Εθνικό Διαγωνισμό Αριστείας Έ ργων», στα πλαίσια του «26ου Παγκοσμίου Συνεδρίου Project Management» της Παγκόσμιας Ένωσης Διαχείρισης Έ ργων (International Project Management Assosiation) στο τέλος Οκτωβρίου. Στα πλαίσια της έκθεσης Seatrade Med 2012, στη Μασσαλία, έχουν πραγματοποιηθεί συναντήσεις με όλους τους εκπροσώπους εταιρειών Κρουαζιέρας ενώ σημαντικό ενδιαφέρον ως Home Port για το Ηράκλειο έδειξε η MSC, ενώ πρόθεση για έναρξη συνεργασίας έδειξε η Disney Cruise. Φυσικά επιβεβαιώθηκε με τον καλύτερο τρόπο η συνεργασία με την Costa Crociere.

Τα λιμάνια της ανάπτυξης… φετοσ ξεκιναει η εθνική στρατηγική για την αξιοποίησή τους Θαλάσσιες Μεταφορές, Ναυπηγεία, Ενέργεια από τη θάλασσα, Αλιεία, Υδατοκαλλιέργεια, παράκτιος και θαλάσσιος Τουρισμός, Παράκτιες ζώνες, Νέοι Πόροι, Γαλάζια Βιοτεχνολογία συνθέτουν το πλούσιο, κατά κυριολεξία, παζλ, της θαλάσσιας και ναυτιλιακής Οικονομίας. Άλλωστε, δεν μπορεί να περιφρονήσει κανείς ότι όλοι αυτοί οικονομικοί τομείς, μόνο στην Ε.Ε., παρέχουν θέσεις εργασίας σε 5,4 εκατομμύρια άτομα και συνεισφέρουν συνολική ακαθάριστη προστιθέμενη αξία ύψους περίπου 500 δισ. ευρώ. Μάλιστα, μέχρι το 2020, τα μεγέθη αυτά αναμένεται να αυξηθούν σε 7 εκατ. ευρώ και περίπου 600 δισ. ευρώ, αντίστοιχα. Για τον πλούτο αυτό χρειάζεται κι ένας κατάλληλος αγωγός προς τη στεριά. Δεν είναι άλλος από τα λιμάνια, που εφοπλιστές, καπεταναίοι, αλιείς και ναυτεργάτες, ταξιδιώτες και περιβαλλοντικές οργανώσεις τα θέλουν… απάνεμα και με υπηρεσίες ποιότητας. Και πώς αλλιώς, όταν η Ε.Ε. είναι το καλύτερο καταφύγιο στον κόσμο, μιας κι έχει τη μεγαλύτερη θαλάσσια έκταση, διαθέτει 1.200 μεγάλα λιμάνια, πιστοποιημένα για τις υπηρεσίες και την προστασία του περιβάλλοντος; Κι όλα αυτά για τον μεγαλύτερο εμπορικό στόλο του κόσμου –τον δικό της– αλλά και για τους καλούς της φίλους, που στέλνουν αγαθά στη μεγαλύτερη Οικονομία του πλανήτη. Μάλιστα το 90% του εξωτερικού και το 40% του εσωτερικού της εμπορίου διεξάγονται διά θαλάσσης.

Ο χάρτης των λιμανιών της χώρας Τα 802 μικρά και μεγάλα ελληνικά λιμάνια αποτελούν εθνικό πλούτο. Η χώρα, έστω και αργά και σε φόντο κρίσης τα τελευταία χρόνια, αρχίζει να ξυπνά και ν’ αναζητεί τρόπους ώστε να αξιοποιήσει τους 16 Λιμένες Διεθνούς Ενδιαφέρο-

 52

ντος, τους 16 Λιμένες Εθνικής Σημασίας, τους 25 Λιμένες Μείζονος Ενδιαφέροντος και τους πολυάριθμους Λιμένες Τοπικής Σημασίας. «Το πλεονέκτημά μας στη θάλασσα είναι πανίσχυρο, τόσο για μεταφορές όσο και για τουρισμό, αλλά δυστυχώς δεν το αξιοποιούμε», σημειώνει ο υπουργός Ναυτιλίας και Αιγαίου, κ. Κωστής Μουσουρούλης και συμπληρώνει: «είναι η ναυτική μας παράδοση, η γεωγραφική θέση, ο νησιωτικός μας πλούτος και το εκτεταμένο δίκτυο λιμανιών. Μην ξεχνάμε ότι το 80% του παγκοσμίου εμπορίου διεξάγεται διά θαλάσσης και ότι η ελληνόκτητη Ναυτιλία είναι κυρίαρχη δύναμη στον κόσμο και σε αριθμό πλοίων και σε χωρητικότητα. Άρα οφείλουμε να αξιοποιήσουμε τις δυνάμεις μας. Οι

ΝΑΥΤΙΛΙΑ / ΛΙΜΑΝΙΑ

«Oφείλουμε να αξιοποιήσουμε τις δυνάμεις μας. Οι λιμένες είναι δύναμη. Είναι «οχήματα ανάπτυξης» για την εθνική και τις τοπικές Οικονομίες» -Κωστής Μουσουρούλης, Υπουργός Ναυτιλίας & Αιγαίου

λιμένες είναι δύναμη. Είναι “οχήματα ανάπτυξης” για την εθνική και τις τοπικές Οικονομίες». Ξεκαθαρίζει, μάλιστα, ότι η νέα πενταετής εθνική στρατηγική που εκπόνησε το Υπουργείο Ναυτιλίας και Αιγαίου «αποσκοπεί στην ένταξη των λιμανιών μας στο συνολικό δίκτυο μεταφορών, συμβαδίζει με τις προτεραιότητες και τις αρχές των Διευρωπαϊκών Δικτύων Μεταφορών και διασφαλίζει την εδαφική συνέχεια της χώρας καθώς και την ανάπτυξη και την απασχόληση σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο». Το θέμα είναι το πώς γρήγορα το Υπουργείο θα χαράξει μια συγκροτημέ-

νη στρατηγική, που θα διασφαλίζει το εθνικό συμφέρον, την εθνική αυτή ιδιοκτησία, την ταχύτητα υλοποίησης των σχεδίων, αλλά και τη διαχείριση του λαϊκισμού ορισμένων, που αρνούνται κάθε έννοια αξιοποίησης. Εκεί, όπως σημειώνουν παράγοντες του κλάδου, έγκειται η μεγάλη δυσκολία, ενώ τονίζουν ότι γρήγορα η πολιτεία, εντός των πρώτων μηνών του 2013, θα πρέπει να ξεκαθαρίσει τη ρότα της, ώστε να μη χάνεται ένα σημαντικό μέρισμα ανάπτυξης για τον τόπο. Κομβικό ζήτημα είναι οι αρμοδιότητες της νέας ρυθμιστικής αρχής λιμένων, αλλά και η νομική μορφή που θα

 53

επιλεγεί για την αξιοποίηση των λιμανιών. «Η συμμετοχή των ιδιωτών θα γίνει κυρίως μέσω συμβάσεων παραχωρήσεων σε συνάφεια με τους κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων» σημειώνει ο υπουργός Ναυτιλίας, αναδεικνύοντας το ΤΑΙΠΕΔ ως έχον το τελικό λόγο για τη διαδικασία και τη μορφή παραχώρησης. Ωστόσο, βάσει των χαρακτηριστικών κάθε Λιμένα και του επενδυτικού ενδιαφέροντος, μπορεί να επιλεγούν κι άλλες μορφές παραχώρησης, ακόμα και η πώληση. Η επιλογή του μοντέλου Ο.Λ.Π. φαίνεται ως αυτή που προκρίνεται, επειδή έχει «ζυμωθεί» στην κοινή γνώμη, έχει καταγράψει θετική οικονομική πορεία, αλλά και χαίρει πολιτικής αποδοχής. Άμεσα, όμως, για να μην χαθεί πολύτιμος χρόνος, η κυβέρνηση οφείλει να επιλέξει για κάθε λιμάνι το μοντέλο αξιοποίησης.

Μια νέα μεταρρυθμιστική πορεία του λιμενικού συστήματος της χώρας, μέσα από ευρύτερες συνενώσεις και νέες επενδυτικές παραχωρήσεις, στα πλαίσια του ευρωπαϊκού θεσμικού πλαισίου λειτουργίας της λιμενικής Αγοράς, είναι απαραίτητη και δεν χωρεί ασαφειών και καθυστερήσεων

«Οικοπεδούχος» το δημόσιο; Πρόσφατα, ωστόσο, ο υπουργός θέλησε να ξεκαθαρίσει, ότι «σε κάθε περίπτωση όλες οι λύσεις θα εφαρμοστούν με τον πλέον συμφέροντα τρόπο για την εθνική Οικονομία και υπό το μοντέλο όπου «οικοπεδούχος» παραμένει πάντοτε το ελληνικό δημόσιο (landlord model). Για τον ευρωβουλευτή, κ. Σπύρο Δανέλλη, που ως μέλος της Επιτροπής Μεταφορών και Τουρισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου έχει ειδικό ενδιαφέρον για τη λιμενική πολιτική, «η αξιοποίηση των λιμανιών της χώρας πρέπει να προχωρήσει στο πλαίσιο μιας ολοκληρωμένης και βιώσιμης θαλάσσιας πολιτικής που θα λαμβάνει υπόψη τις εξής παραμέτρους: πρώ-

τον, τις χρηματοδοτικές δυνατότητες που παρέχονται από πλευράς Ε.Ε. για την ανάπτυξη των υποδομών και της επιχειρηματικότητας, δεύτερον, τα σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζει η νησιωτική Ελλάδα σε σχέση με την προσβασιμότητα και τη διασυνδεσιμότητα και τρίτον, τις αναπτυξιακές ευκαιρίες που προκύπτουν για τις τοπικές κοινωνίες από την επένδυση σε ποιοτικές τουριστικές υπηρεσί-

 54

ες (Κρουαζιέρα, ναυτικός τουρισμός, παράκτιος τουρισμός)». Αναφέρει, μάλιστα, το Ηράκλειο, ως παράδειγμα λιμανιού που έχει εξαιρετικές δυνατότητες «τις οποίες μέχρι σήμερα δεν έχει καταφέρει να αξιοποιήσει». Αναγνωρίζοντας, ωστόσο, τη δύσκολη συγκυρία, ο κ. Δανέλλης τονίζει την ανάγκη αξιοποίησης των χρηματοδοτικών εργαλείων με πλήρη διαφάνεια. «Ιδιαίτερα σ’ αυτή τη συγκυρία όπου οι δια-

ΝΑΥΤΙΛΙΑ / ΛΙΜΑΝΙΑ

θέσιμοι πόροι είναι περιορισμένοι έως ανύπαρκτοι, σημασία έχει η διαφάνεια ως προς τη μεθοδολογία επιλογής των υποψήφιων επενδυτών, αλλά και η εξασφάλιση επωφελών για το Δημόσιο συμφέρον όρων παραχώρησης χρήσης», υπογραμμίζει. Πάντως η Ε.Ε., στο πλαίσιο της ολοκληρωμένης θαλάσσιας στρατηγικής που εκπονεί, αναμένεται να δεσμεύσει ένα σημαντικό ποσό για λιμενικά έργα, τμήμα του οποίου θα μπορούσε να «μπει» στη χώρα. Οι πρώτες πληροφορίες κάνουν λόγο για κονδύλι της τάξης των 32 δισ. ευρώ, το οποίο στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης για τον κοινοτικό προϋπολογισμό 2013-2020 μπορεί να δεσμευτεί.

Η πιο πολυσύνθετη λιμενική εικόνα της Ευρώπης Πάντως, η λιμενική εικόνα της χώρας είναι μοναδική, πολυσύνθετη σε σχέση με τα άλλα κράτη μέλη και άρα… ενδιαφέρουσα. Γι’ αυτό η προοπτική αξιοποίησης οφείλει να λάβει υπόψη πολλές παραμέτρους και να επιλύσει πολλά προβλήματα. Πενήντα έξι, συνολικά, είναι οι υπηρεσίες –σύμφωνα με ειδική λίστα που έχει καταρτίσει το ΤΑΙΠΕΔ– που προσφέρουν τα ελληνικά λιμάνια και ενδιαφέρουν τους επενδυτές. Σύμφωνα, μάλιστα, με τον υπουργό Ναυτιλίας και Αιγαίου, κ. Κωστή Μουσουρούλη, οι ιδιώτες έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για 12 από τις 56 συνολικά υπηρεσίες, που κυρίως προσφέρουν τα μεγάλα λιμάνια. Οι υπηρεσίες αφορούν μεταξύ άλλων στους Σταθμούς Εμπορευματοκιβωτίων, car terminal, Κρουαζιέρα, ναυπηγοεπισκευές, μαρίνες, real estate, αποκομιδή σκουπιδιών και καταλοίπων καθώς και στην ηλεκτροδότηση λιμανιών. Υπάρχουν, όμως, κι άλλες δραστηριότητες, που συνυπάρχουν σε λιμενικές εγκαταστάσεις, δεν είναι ελκυστικές εμπορικά αλλά δεν μπορούν να μείνουν «ορφανές». Αφορούν, άμεσα, σε τοπικές κοινωνίες, την παράκτια Οικονομία, και πρέπει να διασφαλιστούν. Αναψυχή, μικροαλιεία, παραδο-

σιακές ναυπηγοεπισκευαστικές ζώνες, παλιά καρνάγια δίνουν χρώμα και αποτελούν μια ιδιότυπη «σπαζοκεφαλιά» για τα νομικά τμήματα των συμβούλων ανάπτυξης, σε σχέση με το μοντέλο αξιοποίησης κάθε λιμένα που προκρίνει το ΤΑΙΠΕΔ, όπου κι έχουν περάσει τα δικαιώματα εκμετάλλευσης των λιμενικών υποδομών.

Γόρδιος Δεσμός η απορρόφηση των Λιμενικών Ταμείων Αυτές οι δράσεις παραδοσιακά διασφαλίζονταν από 23 Κρατικά Λιμενικά Ταμεία (Κ.Λ.Τ.) που εποπτεύονται από το ΥΝΑ/Γενική Γραμματεία Λιμενικής Πολιτικής, τις οικείες Αποκεντρωμένες Διοικήσεις και τα 68 Δημοτικά Λιμενικά Ταμεία (Δ.Λ.Τ.). Πλέον, οι 100 διοικητικές δομές των λιμανιών θα συνενωθούν, είτε εθελουσίως είτε αναγκαστικά. Ωστόσο, η κατάργηση των Λιμενικών Ταμείων είναι κάτι που απαιτεί πολιτική διαχείριση, αλλά και διασφάλιση της συνέχειας παροχής υπηρεσιών, αλλά και σεβασμό των τοπικών χαρακτηριστικών και πλεονεκτημάτων. Το υπουργείο, πάντως, τονίζει ότι όπου δεν υπάρξει ιδιωτικό επενδυτικό ενδιαφέρον, οι Αρχές θα συνεχίσουν να υλοποιούν και τις εμπορικές δραστηριότητες υπό την αντίστοιχη διοικητική ενότητα.

Τα «φιλέτα»

Στην πρώτη γραμμή είναι όσες υποδομές έχουν υπαχθεί σε καθεστώς Α.Ε. (Οργανισμοί Λιμένος). Τα 12 αυτά λιμάνια, σύμφωνα με τη στρατηγική του υπουργείου, θα μπουν σε 4 λιμενικά δίκτυα (κοινή πρόταση με το ΤΑΙΠΕΔ). το Αττικό Λιμενικό Δίκτυο: Πειραιάς, Λαύριο, Ραφήνα, Ελευσίνα. Το Δίκτυο Λιμένων Βόρειας Ελλάδας: Θεσσαλονίκη, Καβάλα, Αλεξανδρούπολη, Βόλος. Το Δίκτυο Λιμένων Δυτικής Ελλάδας: Ηγουμενίτσα, Πάτρα, Κέρκυρα. Τον Οργανισμό Λιμένος Ηρακλείου. Είναι άγνωστο αν θα αξιοποιηθούν (πωληθούν/παραχωρηθούν)

 55

μεμονωμένα ή ως πακέτο. Ο Πειραιάς και η Θεσσαλονίκη αναμένεται να βρεθούν στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος λόγω της εγγύτητάς τους στις αναπτυσσόμενες Οικονομίες της Κίνας και της Ινδίας, μιας και διασφαλίζουν οικονομία καυσίμων στα πλοία, που αποφεύγουν, έτσι, τη διέλευση της Μεσογείου μέχρι να φτάσουν στα λιμάνια του βορρά. Οι επενδυτές, επίσης, «καλοβλέπουν» και την Κέρκυρα για την Κρουαζιέρα όπως και το λιμάνι του Κατάκολου και το Ηράκλειο της Κρήτης. Παράλληλα, τα τρία μικρότερα λιμάνια του Βορρά, λόγω Εγνατίας, σιδηροδρομικών συνδέσεων και εγγύτητας με τα Βαλκάνια και την Τουρκία, έχουν προσελκύσει το ενδιαφέρον επενδυτών. Πρόκειται για τα λιμάνια Ηγουμενίτσας, Καβάλας και Αλεξανδρούπολης. Η ανάπτυξη logistics και cluster υπηρεσιών είναι στα σχέδια των υποψηφίων. Μάλιστα, δύο ισραηλινών συμφερόντων εταιρείες φέρεται να έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για χρήση των εμπορικών εγκαταστάσεων του λιμένα Καβάλας, σύμφωνα με δηλώσεις του Πρόεδρου και Διευθύνοντος Συμβούλου του Ο.Λ.Κ., κ. Αδάμ Κοσμίδη. Το λιμάνι της Καβάλας έχει βρεθεί και στο πρόσφατο παρελθόν στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος καθώς είχε εκδηλώσει ενδιαφέρον για τις εγκαταστάσεις του ευρωπαϊκών συμφερόντων εταιρεία διακίνησης εμπορευματοκιβωτίων, χωρίς, ωστόσο, μέχρι σήμερα να έχει υπάρξει από τη συγκεκριμένη πλευρά κάποιο νεότερο. Η ταχύτητα και η αξιοπιστία στις επιλογές είναι το κλειδί για να μπορέσει η χώρα αποκομίσει σημαντικά κέρδη στα επόμενα χρόνια. Μια νέα μεταρρυθμιστική πορεία του λιμενικού συστήματος της χώρας, μέσα από ευρύτερες συνενώσεις και νέες επενδυτικές παραχωρήσεις στα πλαίσια του ευρωπαϊκού θεσμικού πλαισίου λειτουργίας της λιμενικής Αγοράς, είναι απαραίτητη και δεν χωρεί ασάφειες και καθυστερήσεις.

ΝΑΥΤΙΛΙΑ / ΛΙΜΑΝΙΑ

επενδυσεισ 413 εκατ. ευρώ για τα μεγάλα λιμάνια τησ περιφερειασ

Έ ργα άμεσης προτεραιότητας σε 16 σημαντικά περιφερειακά λιμάνια της χώρας –εκτός Πειραιά και Θεσσαλονίκης– σχεδιάζει να υλοποιήσει το υπουργείο Ναυτιλίας, με στόχο την αύξηση της δυναμικής του κλάδου θαλάσσιων μεταφορών στη χώρα, αλλά και την προσέλκυση επενδυτών στη συνέχεια για τις επικείμενες παραχωρήσεις.

Η αξία των έργων υποδομής αυτών ανέρχεται στα 413 εκατ. ευρώ και αφορά στα λιμάνια του Βόλου, της Ηγουμενίτσας, της Αλεξανδρούπολης, του Ηρακλείου, του Λαυρίου, της Μυκόνου, της Μυτιλήνης, της Ρόδου, της Σούδας Χανίων, και σε Σαντορίνη, Καλαμάτα, Βαθύ Σάμου, Σύρο και Χίο (Μεστών και Νέου Λιμένος). «Οι θαλάσσιες μεταφορές δίνουν προστιθέμενη αξία ίση με το 3,2% του Α.Ε.Π. ενώ εκεί εργάζονται 29.200 άνθρωποι, κατατάσσοντας την Ελλάδα στην 6η θέση στην Ευρώπη. Στην παρούσα κρίσιμη συγκυρία που διανύουμε, πρέπει να αξιοποιήσουμε όλες

τις δυνάμεις μας για την επανεκκίνηση της αναπτυξιακής διαδικασίας και την ενίσχυση της απασχόλησης. Και οι λιμένες είναι δύναμη. Είναι “οχήματα ανάπτυξης” για την εθνική αλλά και τις τοπικές Οικονομίες», σημειώνει ο υπουργός Ναυτιλίας και Αιγαίου, κ. Κωστής Μουσουρούλης, κατά τη δημοσιοποίηση της Εθνικής Στρατηγικής Λιμένων για την περίοδο 20132018 που έδωσε στη δημοσιότητα το υπουργείο Ναυτιλίας και Αιγαίου. Η συνδρομή των θαλάσσιων μεταφορών και των λιμένων στην ελληνική Οικονομία είναι αναμφισβήτητη καθώς τo 18% των εισαγόμενων φορτίων στην Ελλάδα μεταφέρεται μέσω θαλάσσης, ενώ το 25% των εμπορευμάτων που διακινούνται στο εσωτερικό της χώρας προέρχεται μέσω θαλάσσης. Στη σημερινή περίοδο οι σημαντικότερες αναπτυξιακές ευκαιρίες που παρουσιάζονται για τα ελληνικά λιμάνια, σύμφωνα με τη στρατηγική του Υ.Ν.Α., είναι η πρόσκληση προς τον ιδιωτικό τομέα για επενδύσεις και συνεργασία με στόχο την ανάπτυξη των λιμένων (π.χ. ολοκλήρωση ανωδομών και εξοπλισμού και εκσυγχρονισμός λειτουργίας). Επίσης το άνοιγμα των λιμένων σε ιδιωτικές επιχειρήσεις με κατάλληλη εμπειρία και θέση στην παγκόσμια Αγορά, με τη μορφή παραχώρησης δικαιώματος αξιοποίησης και ανάπτυξης συγκεκριμένης λιμενικής δραστηριότητας (π.χ. Κρουαζιέρα, εμπορευματοκιβώτια, car terminal, μαρίνες) και την υποχρέωση υλοποίησης των αναγκαίων επενδύσεων. Στο πλαίσιο αυτό, ευκαιρίες δίνει η κοινοτική χρηματοδότηση, που σε πανευρωπαϊκό επίπεδο θα φτάσει τα 250 εκατ. ευρώ για τις διατροπικές μεταφορές, αλλά και η αξιοποίηση της θέσης της χώρας για την ανάπτυξη του θαλάσσιου μεταφορτωτικού έργου εμπορευματοκιβωτίων και αυτοκινήτων transit για τροφοδότηση των χωρών της Ν.Α. Μεσογείου. Κομβικό ζήτημα, πάντως, για την προώθηση της πολιτικής αυτής είναι οι αρμοδιότητες της νέας ρυθμιστικής αρχής λιμένων, αλλά και η νομική μορφή που θα επιλεγεί για την αξιοποίηση των λιμανιών.

 56

ΝΑΥΤΙΛΙΑ / eiδησεισ

Lloyd’s List:

Τα βραβεία της ναυτιλίας Το βραβείο Greek Shipping Personality of the Year for 2012 των Lloyd’s List Greek Shipping Awards κέρδισε ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος των Paragon Shipping and Box Ships, κ. Μιχάλης Μπορδούρογλου. Στην καθιερωμένη ετήσια εκδήλωση των βραβείων της Lloyd’s ως Greek Shipping Newsmaker of the Year βραβεύτηκε ο Διευθύνων Σύμβουλος της StealthGas, κ. Χάρης Βαφειάς. Το βραβείο Propeller Club Lifetime Achievement Award απονεμήθηκε στον κ. Σταύρο Νταϊφά, για την καριέρα του στη Ναυτιλία, την οποία ξεκίνησε «από το μηδέν». Στον «πατριάρχη» του ομίλου Moller, τον Maersk McKinney Muller, ο οποίος έφυγε από τη ζωή πρόσφατα, απονεμήθηκε το βραβείο International Personality of the Year. Το βραβείο Dry Cargo Company of the Year απονεμήθηκε στην Aegean Bulk Co του ομίλου Κωνσταντίνου Αγγελόπουλου, ενώ το βραβείο Tanker Company of the Year Award απονεμήθηκε

 57

στη Neda Maritime Agency, συμφερόντων οικογένειας Λυκιαρδόπουλου. Ο cpt. Αθανάσιος Πάγκαλος έλαβε το The Seafarer of the Year Award, ενώ το πλοίο Hyundai Ambition της Danaos Corp., του δρος Ιωάννη Κούστα, απέσπασε το βραβείο Ship of the Year. Ακόμη, η Blue Star Ferries απέσπασε το βραβείο της καλύτερης εταιρείας επιβατηγού Ναυτιλίας. Ο όμιλος Τσάκου κέρδισε το βραβείο Award for Achievement in Safety or Environmental Protection, η Α.Ε.Ν. Ύδρας το Education or Training και ο κ. Γιώργος Φουστάνος το βραβείο Man of the Sea. Τέλος, η Optima Shipbrokers και η DVB Bank κέρδισαν τα βραβεία Shipbroker και Shipping Financier, αντίστοιχα, ενώ το SNAME Greek κέρδισε στην κατηγορία τού Technical Achievement.

Ο.Λ.Π.: Αύξηση 27,5% στη διακίνηση εμπορευματοκιβωτίων το 2012 Αύξηση της εμπορευματικής κίνησης στο λιμάνι ΣΕΜΠΟ της Ο.Λ.Π. Α.Ε., παρά την κρίση, καταγράφηκε το 2012 σε σχέση με τα δεδομένα του 2011. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Διεύθυνσης Εμπορευματοκιβωτίων της Ο.Λ.Π. Α.Ε. στον Προβλήτα Ι του Ν. Ικονίου της Ο.Λ.Π. Α.Ε. διακινήθηκαν 625.914 teus το 2012 έναντι 490.904 το 2011, παρουσιάζοντας έτσι αύξηση 27,5%. Τα πιο πάνω μεγέθη αφορούν ενιαία στη φορτοεκφόρτωση εγχώριων και transshipment εμπορευματοκιβωτίων, εμφόρτων και κενών. Αύξηση 12% υπήρξε επίσης και στην πληρότητα των χώρων επί του Προβλήτα Ι . Ήδη η Ο.Λ.Π. Α.Ε., μέσα και από νέα λειτουργικά και εργασιακά δεδομένα και διαπραγματεύσεις με διεθνείς μεταφορείς, εκτιμά ότι το 2013 θα αποτελέσει το έτος της πλήρους δραστηριοποίησής της στον χώρο των εμπορευματοκιβωτίων. Η προς 27,5% αύξηση στη διακίνηση εμπορευματοκιβωτίων, σε μια εξαιρετικά δύσκολη χρονιά, λόγω της μείωσης των ελληνικών εισαγωγών και λόγω των προβλημάτων των διεθνών μεταφορέων παγκοσμίως, θεωρείται για τα συμφέροντα της Ο.Λ.Π. Α.Ε. ως εξαιρετικά σημαντική, αφού ήδη τα αναμενόμενα οριστικά στοιχεία της Κρουαζιέρας και της διακίνησης αυτοκινήτων φαίνεται ότι κινήθηκαν το 2012 επίσης θετικά.

Συμμαχία V-Ships με Costamare για διαχείριση πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων Την κοινή διαχείριση πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων ανακοίνωσαν η V-Ships, ένας από τους μεγαλύτερους ομίλους παροχής υπηρεσιών διαχείρισης παγκοσμίως, και η Costamare η ελληνική ναυτιλιακή εταιρεία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων. Η συμφωνία αφορά μόνο στην τεχνική διαχείριση, ενώ η εμπορική παραμένει στην Costamare. Οι δύο εταιρείες θα δημιουργήσουν μία κοινή ομάδα από στελέχη, στο πλαίσιο της V-Ships (Greece), η οποία θα αναλάβει τη διαχείριση πλοίων κάνοντας αρχή από 22 containerships που θα «εισφέρει» η Costamare. Έ τσι, σύμφωνα με πληροφορίες από στελέχη της Αγοράς, διασφαλίζεται η πρόσβαση για την ελληνική ναυτιλιακή εταιρία σ’ έναν μεγάλο οργανισμό με παγκόσμια εμβέλεια, ενώ διανοίγεται δυνατότητα διαχείρισης πλοίων τρίτων, οι οποίοι θα επωφεληθούν από σειρά υπηρεσιών. Πληροφορίες από την Costamare, που αποτελεί έναν από τους βασικούς υποστηρικτές της ελληνικής σημαίας, αναφέρουν ότι η συμφωνία δεν έχει καμία επίπτωση στα στελέχη της Costamare και στην πολιτική πληρωμάτων που ακολουθεί η εταιρεία. H συμφωνία θα τεθεί σε ισχύ από τον προσεχή Απρίλιο, θα επιτρέψει και στις δυο εταιρείες να αξιοποιήσουν από κοινού το πυκνό παγκόσμιο δίκτυο προμηθευτών που διαθέτουν, επιτυγχάνοντας οικονομίες κλίμακας σε πολλά επίπεδα, όπως τονίζεται στην κοινή ανακοίνωση που εξέδωσαν. Ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Costamare, κ. Κωστής Κωνσταντακόπουλος, δήλωσε ότι η κοινή πρωτοβουλία θα προσφέρει πολύ υψηλού επιπέδου υπηρεσίες σε όσο το δυνατόν ανταγωνιστικές τιμές. Ο Διευθύνων Σύμβουλος της V-Ships, κ. Clive Richardson, τόνισε μεταξύ άλλων ότι η καινοτόμος συμφωνία των δύο μερών είναι παράδειγμα ευελιξίας που πρέπει να δείξουν οι εταιρείες, εάν θέλουν να επιτύχουν στις πολύ δύσκολες συνθήκες όπου δραστηριοποιούνται. «Είμαι πεπεισμένος ότι αυτή η συμφωνία είναι η αρχή και τα δύο μέρη θα πορευθούν και στο μέλλον μαζί, αναπτύσσοντας τη συνεργασία τους», προσέθεσε ο κ. Richardson.

 58

ΝΑΥΤΙΛΙΑ / eiδησεισ

ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΥΝΕΧΟΜΕΝΗ ΠΡΩΤΙΑ ΣΤΑ ΕΤΗΣΙΑ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΑ ΒΡΑΒΕΙΑ LLOYD’S, ΓΙΑ ΤΗΝ BLUE STAR FERRIES ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΒΑΤΗΓΟ ΝΑΥΤΙΛΙΑ

Για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά η Blue Star Ferries ψηφίστηκε ως «Η καλύτερη εταιρεία της χρονιάς» στα Ναυτιλιακά Βραβεία της Lloyd’s List. Η υπευθυνότητα και η αξιοπιστία που διακρίνουν την πολύχρονη πορεία και τη συνεχή εξέλιξη της εταιρείας, διακρίθηκαν σε ειδική τελετή που πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή, 7 Δεκεμβρίου 2012, στην Αθήνα. Το βραβείο παρέλαβε ο Διευθύνων Σύμβουλος της Attica Group, κ. Σπύρος Πασχάλης. Η δρομολόγηση του ολοκαίνουργιου Blue Star Delos στις γραμμές των Κυκλάδων, τον Νοέμβριο 2011 και του Blue Star Patmos στη γραμμή Χίου-Μυτιλήνης, τον Ιούλιο 2012, επιβεβαιώνουν τη συνέπεια του Ομίλου Attica Group, που διαθέτει στόλο 14 πλοίων με μέσο όρο ηλικίας μόλις 10 ετών, αλλά και τη συμβολή του στην ανάπτυξη των νησιών μας. Αξίζει να σημειώσουμε ότι τα μέλη της κριτικής επιτροπής στα Ναυτιλιακά Βραβεία της Lloyd’s List προέρχονταν από όλους του κλάδους της Ναυτιλίας, εκπροσωπώντας ένα ευρύ φάσμα ειδικοτήτων του χώρου, γεγονός που καθιστά ιδιαίτερα σημαντική τη διάκριση της Blue Star Ferries, ως την καλύτερη εταιρεία της χρονιάς για την επιβατηγό Ναυτιλία. Το φετινό βραβείο είναι το δεύτερο συνεχόμενο για τη Blue Star Ferries, ενώ είχε αποσπάσει το ίδιο βραβείο και για το έτος 2006, και το τέταρτο συνολικά μαζί με την κατάκτηση του βραβείου ως Attica Group το 2004.

 59

22 εκατ. ευρώ για το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης

Σε «σύγχρονο κόμβο συνδυασμένων μεταφορών με διεθνή, μάλιστα, ανταγωνιστική θέση» θα μετατραπεί, σύμφωνα με τον περιφερειάρχη Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, κ. Άρη Γιαννακίδη, το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης. Η δήλωση έγινε αμέσως μετά την απόφαση για την εκτέλεση των έργων ολοκλήρωσης της εκβάθυνσης της λιμενολεκάνης και της εκσκαφής διαύλου στο ακριτικό αυτό λιμάνι. Όπως αναφέρει το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, το έργο δημοπρατείται από τη Διεύθυνση Λιμενικών Έ ργων και έργων αεροδρομίων της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Έ ργων, του Υπουργείου Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, ενώ ο προϋπολογισμός του ανέρχεται σε 21.900.000 ευρώ. Ο ανάδοχος θα ανακηρυχθεί στις 5 Μαρτίου και οι εργασίες που θα εκτελεσθούν, περιλαμβάνουν την ολοκλήρωση των βυθοκορήσεων εκβάθυνσης της εξωτερικής (ανατολικής) λιμενολεκάνης.

Επαφές Ο.Λ.Π. με τον κινεζικό κολοσσό holding, SASAC Το νέο πλαίσιο για επενδύσεις στην Ελλάδα –ειδικότερα στα λιμάνια– βρέθηκε στο επίκεντρο της συνάντησης που είχε η Διοίκηση της Ο.Λ.Π. Α.Ε. υπό τον Πρόεδρο και Δ/νοντα Σύμβουλο, κ. Γιώργο Ανωμερίτη, τον Γενικό Διευθυντή κ. Σταύρο Χατζάκο και τον Υπεύθυνο Στρατηγικού Σχεδιασμού, κ. Αθανάσιο Καρλή, με πολυμελή αντιπροσωπεία του Κινεζικού Οργανισμού Διαχείρισης Κεφαλαίων Μεγάλων Επιχειρήσεων – SASAC, ο οποίος είναι ο κύριος μέτοχος, μεταξύ άλλων, 168 κινέζικων εταιρειών και της Cosco. Ο κ. Γ. Ανωμερίτης τόνισε ότι οι αμφιβολίες για την παραμονή της Ελλάδας στο ευρώ έπαψαν να υπάρχουν. Επομένως, μέσα σε σταθερό επενδυτικό περιβάλλον, μπορούν να δραστηριοποιηθούν στη χώρα μας με ευρωπαϊκές εγγυήσεις όσοι ενδιαφέρονται. Στον χώρο της λιμενικής βιομηχανίας υπάρχουν δυνατότητες επενδύσεων στις λιμενικές υποδομές και την Κρουαζιέρα, μέσω παραχωρήσεων και πολυετών συμφωνιών για κοινές δράσεις. Οι δύο πλευρές συμφώνησαν για επιμέρους συναντήσεις με τις επιχειρήσεις της SASAC, πέραν της Cosco, με την οποία ήδη υπάρχει συμφωνία παραχώρησης. Την κινεζική αντιπροσωπεία αποτελούσαν οι Xie Lin, Γεν. Δ/ντρια, οι Αναπληρωτές Γενικοί Δ/ντες Hu Xianzhen, Zhao Hοngyan, Zhang Zhenshun και ο Δ/ντης Liu Huaxin. Στις συζητήσεις παρευρέθηκε επίσης ο Yao Lan της Cosco και ο κ. Αναστάσιος Βαμβακίδης της Σ.Ε.Π. Α.Ε. Η SASAC αποτελεί χρηματοοικονομικό κολοσσό με κεφάλαιο άνω των 30 τρισ. γιουάν, ο οποίος μετοχικά καλύπτει ως ιδιοκτήτης των Αssets όλες σχεδόν (168) τις μεγάλες επιχειρήσεις της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας.

Lloyd’s List: ΕταιρΕία της χρονιάς για τα ξηρά φορτία η Aegean Bulk των Αγγελόπουλων Με το βραβείο Dry Cargo Company of the year 2012 τιμήθηκε η εταιρεία Aegean Bulk για την προσφορά της στην ελληνική και παγκόσμια Ναυτιλία, στην ετήσια εκδήλωση της αρχαιότερης και εγκυρότερης ναυτιλιακής εφημερίδας Lloyd’s List Greek Shipping Awards 2012. Κατά την παραλαβή της μεγάλης διάκρισης, ο κ. Αγγελόπουλος, αφού ευχαρίστησε για την τιμή, ανακοίνωσε μια μεγάλη δωρεά ακτινοθεραπευτικού μηχανήματος και πιο συγκεκριμένα ενός γραμμικού επιταχυντή στο Ογκολογικό Νοσοκομείο του Αγίου Σάββα. «Ευχαριστούμε τη Lloyd’s List και την κριτική επιτροπή για την τιμητική αυτή διάκριση. Το βραβείο αυτό ανήκει στους ανθρώπους μας, στα στελέχη της εταιρείας μας στη στεριά και τη θάλασσα και σε όσους συνέβαλλαν στην ανάπτυξη και την επιτυχία της Aegean Bulk όλα αυτά τα χρόνια. Με την ίδια πίστη και όραμα συνεχίζουμε την προσπάθεια σ’ αυτή τη πρωτοφανή παγκόσμια κρίση που πλήττει ιδιαίτερα τη χώρα μας», τόνισε κατόπιν ο ίδιος και προσέθεσε: «Η κατάκτηση του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος από τον Ολυμπιακό στην Κωνσταντινούπολη, απέδειξε ότι ακόμη και στην ύστατη στιγμή δεν πρέπει να εγκαταλείπουμε την προσπάθεια, επειδή “μπορούμε να επιτύχουμε κόντρα σε όλες τις προβλέψεις”. Πιστεύουμε ότι η πατρίδα, με την βοήθεια όλων μας, θα τα καταφέρει. Στις δύσκολες στιγμές, όμως, που περνάμε, τα λόγια χάνουν την αξία τους, αν δεν συνοδεύονται από πράξεις. »Για τον λόγο αυτό, ο πατέρας μας, ο αδελφός μου και εγώ αποφασίσαμε, ακολουθώντας το παράδειγμα του παππού μας, Παναγιώτη Αγγελόπουλου, να ανακοινώσουμε απόψε εδώ τη δωρεά ενός υπερσύγχρονου ακτινοθεραπευτικού μηχανήματος –πιο συγκεκριμένα ενός γραμμικού επιταχυντή– στο Ογκολογικό Νοσοκομείο του Αγίου Σάββα. Σ’ αυτές τις στιγμές, ό,τι κι αν κάνεις για τον τόπο σου είναι λίγο. Σας ευχαριστούμε και πάλι για την τιμή που μας κάνατε».

 60

ΝΑΥΤΙΛΙΑ / eiδησεισ

Minoan Lines: “KNOSSOS PALACE” kAI “FESTOS PALACE” ΔΕΞΑΜΕΝΙΖΟΝΤΑΙ στΟ ΝΕΩΡΙΟΝ H Minoan Lines, με απόφαση του Διοικητικού της Συμβουλίου, μεταφέρει στην Ελλάδα την ετήσια συντήρηση και την επισκευή των πλοίων του στόλου της, H/S/F Knossos Palace και H/S/F Festos Palace, ώστε να συνεργαστεί με τα ναυπηγεία Νεώριον της Σύρου. Σε μια προσπάθεια να απαντήσει στην κριτική που δέχεται ότι δεν είναι ελληνική εταιρεία, καθώς έχει υπό ιταλική σημαία κάποια από τα σκάφη της, που εκτελούν δρομολόγια στην Αδριατική, δίνει ψήφο εμπιστοσύνης σε ένα από τα ελληνικά ναυπηγεία. «Η σημαντική αυτή κίνηση της Minoan Lines θα συμβάλει στη βιώσιμη ανάπτυξη των ελληνικών εν γένει ναυπηγείων, τη διατήρηση θέσεων εργασίας στο ιστορικό και παλαιότερο ναυπηγείο της Ελλάδας –αυτό της Σύρου– στο οποίο απασχολούνται σήμερα περίπου 500 εργαζόμενοι και την ανταγωνιστική τους θέση στην ευρωπαϊκή Aγορά. Επίσης, με την κίνηση αυτή θα αναζωογονηθεί η τοπική Aγορά, οι μικρές εμπορικές επιχειρήσεις και τα συνεργαζόμενα με τη μονάδα των ναυπηγείων εξωτερικά συνεργεία της Σύρου», σημειώνει με ανακοίνωσή της η Minoan. Σημειώνεται ότι τα δύο αυτά πλοία εκτελούν τα δρομολόγια Ηρακλείου-Πειραιά, γεγονός που λόγω εγγύτητας καθιστά το Νεώριον ελκυστικό σημείο επισκευών λόγω κόστους καυσίμων. Από την πλευρά της, η Διοίκηση του ναυπηγείου Νεώριον Σύρου διά του Προέδρου της, κ. Κωνσταντίνου Κοκκάλα, χαιρετίζει την ανανέωση της συνεργασίας με τις Μινωικές Γραμμές του ομίλου Grimaldi, για την επισκευή στη Σύρο των πλοίων τους Knossos Palace και Festos Palace, κίνηση που αποτελεί δείγμα εμπιστοσύνης προς το ιστορικό και καταξιωμένο στη διεθνή Αγορά Νεώριο. «Πιστεύει ότι στα πλοία θα γίνει ό,τι καλύτερο είναι ποιοτικά δυνατό, διότι έχει εμπιστοσύνη στα έμπειρα χέρια των άριστων τεχνικών του Νεωρίου. Εύχεται, δε, η ανανέωση της συνεργασίας των Μινωικών Γραμμών να διευρυνθεί άμεσα και στα πλοία των άλλων ναυτιλιακών εταιρειών του Ομίλου Grimaldi, διότι το Νεώριο είναι από τα καλύτερα ναυπηγεία στην Ευρώπη. »Οι εργαζόμενοι ευχαριστούν, δηλώνουν και δεσμεύονται ότι θα ανταποκριθούν πλήρως στις δεσμεύσεις του Νεωρίου, ώστε τα πλοία της Grimaldi, καθώς και όσα πλοία επισκευάζονται στα ναυπηγεία της Σύρου, να φεύγουν χωρίς καθυστερήσεις, πράγμα που έχει ιστορικώς αποδειχθεί στη συνεχή και μακροχρόνια λειτουργία του Νεωρίου. »Η εμπιστοσύνη που συνεχίζουν να δείχνουν στο Νεώριο τόσο οι μεγάλες ελληνικές ακτοπλοϊκές και ποντοπόρες ναυτιλιακές εταιρείες όσο και η διεθνής ναυτιλιακή Αγορά, μας δίνουν ελπίδα ότι θα ξεπεράσουμε την κρίση και θα δούμε καλύτερες μέρες, προς όφελος της ιστορικής αυτής μονάδας του Αιγαίου, των εργαζομένων της και της Σύρου».

 61

Γεώργιος Αβέρωφ «Η εξέχουσα μορφή του απόδημου Ελληνισμού»

Σε ηλικία είκοσι δύο ετών εγκαταστάθηκε στην Αίγυπτο, όπου ασχολήθηκε με το εμπόριο και κατάφερε να αποκτήσει κολοσσιαία περιουσία. Διέθεσε τεράστια ποσά για κοινωφελείς σκοπούς και σήμερα θεωρείται από τους μεγαλύτερους εθνικούς ευεργέτες της πατρίδας μας.

ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΜΠΟΥΤΑΤΟΥ*

η ζωη του Γεώργιου Αβέρωφ

Ο πατέρας του Γεωργίου, Μιχαήλ Αυγέρου Αποστολάκας, ήταν κτηνοτρόφος στο επάγγελμα και έζησε από το 1753 ώς το 1840. Κατά τη συνήθεια της εποχής καθιέρωσε ως επώνυμο το όνομα του πατέρα του, Αυγερινού (Αυγέρου), το οποίο μετατράπηκε σε Αβέρωφ. Ο Μιχαήλ είχε πάρει ως πρώτη σύζυγο την αδελφή του Αναστάση Τοσίτσα. Μαζί της έκανε δύο παιδιά, τον Αναστάσιο (1785-1856) και την Ελένη. Με τον δεύτερο γάμο του με την Ευδοκία Φάφαλη έκανε έξι παιδιά, τον Αυγερινό, τη Χάιδω, τον Δημήτριο, τον Στρατή, τον Νικόλαο και τον Γεώργιο. Το τελευταίο τους παιδί, ο Γεώργιος Αβέρωφ, γεννήθηκε στο Μέτσοβο ανήμερα της Παναγίας, στις 15 Αυγούστου του 1818. Ως μαθητής του Ελληνοσχολείου του Μετσόβου έλαβε τη στοιχειώδη μόρφωση. Αποφάσισε να εγκαταλείψει την ώς τότε ενασχόλησή του με την κτηνοτροφία και να ακολουθήσει το μεταναστευτικό ρεύμα προς την Αίγυπτο που είχε αρχίσει να αναπτύσσεται ιδιαίτερα μετά την Ελληνική Επανάσταση. Έ τσι, ένα βράδυ του Ιουνίου του 1840 έφτασε στο Κάιρο και εκεί εργάστηκε για πάνω από είκοσι χρόνια στο εμπορικό κατάστημα του θείου του, Ν. Στουρνάρα, υπό την ηγεσία του μεγαλύτερου αδερφού του, Αναστάση. Τα δύο αδέλφια είχαν εντελώς διαφορετικούς χαρακτήρες, συχνά μάλιστα φιλονικούσαν. Για περίπου είκοσι χρόνια ο Γεώργιος διήλθε μια σκοτεινή περίοδο, δίχως να κάνει κάποιο ουσιώδες βήμα προς τα εμπρός. Τα δύο αδέλφια στον εμπορικό τους οίκο ασχολούνταν με εισαγωγές και εξαγωγές αιγυπτιακών προϊόντων από και προς την Οδησσό

 62

της Ρωσίας. Επίσης εξήγαγαν υφάσματα προς το Σουδάν. Όμως η συντηρητικότητα και η έλλειψη επιχειρηματικού πνεύματος του Αναστάση άφησε πίσω τον Γεώργιο, ο οποίος μόνο όταν χώρισε με τον αδελφό του και έκοψε κάθε δεσμό, άρχισε να συσσωρεύει προσωπική περιουσία. Η οριστική ρήξη μεταξύ των δύο αδελφών προήλθε από μία αντιπαράθεση για ένα φορτίο χουρμάδες. Ενώ ο αντιπρόσωπος της Οδησσού είχε ζητήσει να του στείλουν ένα ολόκληρο καΐκι με χουρμάδες, ο Αναστάσης διαφώνησε έντονα, θεωρώντας ακατάλληλη τη στιγμή, επειδή στη συγκεκριμένη περίοδο η τιμή των χουρμάδων είχε ακριβύνει. Τότε ο Γεώργιος αποφάσισε να ναυλώσει ιστιοφόρο για δικό του λογαριασμό. Τελικά κατάφερε να μοσχοπουλήσει την πολύ μεγάλη ποσότητα χουρμάδων στην Οδησσό, λαμβάνοντας το ρίσκο, και να κερδίσει αρκετά χρήματα. Το φορτίο της επιστρο-

ιστορια

φής περιείχε μια χρυσή μεταξωτή κλωστή γνωστή ως «μπρισίμι». Κατά σύμπτωση, τη στιγμή που το χρυσό νήμα έφτανε στην Αίγυπτο, ένας συγγενής της βασιλικής οικογένειας παντρευόταν. Κανένας έμπορος στην Αγορά της Ανατολής δεν ήταν εις θέση να προμηθεύσει το μπρισίμι που χρειαζόταν για τις αυλικές στολές, παρά μόνο ο Γεώργιος Αβέρωφ. Το θάρρος του Γεωργίου ανταμείφθηκε στο πολλαπλάσιο, αφού όχι μόνο κατάφερε να πουλήσει τους χουρμάδες και το μπρισίμι, αλλά η τελευταία του πώληση τού άνοιξε διάπλατα τις πόρτες για επιχειρηματική δραστηριότητα με τη βασιλική οικογένεια. Ο Γεώργιος συνδέθηκε στενά με τον χεδίβη της Αιγύπτου, Τεουφίκ, και εφοδίαζε τα Ανάκτορα με κάθε είδους πολύτιμα αντικείμενα που εισήγαγε από την Οδησσό, ενώ πληρωνόταν σε αιγυπτιακές πρώτες ύλες που

εξήγαγε και πωλούσε εκεί, με τη μεσολάβηση του αντιπροσώπου του. Ανέπτυξε ευρύτερα κυρίως τις συναλλαγές του στον τομέα του σιτεμπορίου και της κλωστοϋφαντουργίας. Η μεγαλύτερη επιτυχία του ήταν ο έγκαιρος εφοδιασμός της ευρωπαϊκής Αγοράς με αιγυπτιακό βαμβάκι, όταν παρατηρήθηκε έλλειψη εξαιτίας του αμερικανικού εμφυλίου πολέμου. Ο εμφύλιος της Αμερικής προκάλεσε μια απρόβλεπτη έλλειψη βάμβακος στην Ευρώπη. Έ τσι, μεταξύ 1861 και 1866 το αμερικανικό βαμβάκι δεν έφτανε στις ευρωπαϊκές Αγορές και η τιμή του έφτασε σε επίπεδα που ποτέ άλλοτε δεν είχε προσεγγίσει. Καθώς η Ευρώπη επί πέντε χρόνια στερούνταν το αμερικανικό βαμβάκι, η ευρωπαϊκή βιομηχανία αναγκάστηκε να αναζητήσει νέες Αγορές. Η έλλειψη καλύφθηκε ώς ένα μέρος με εισαγωγές από τις Ινδίες,

 63

αλλά προ πάντων με εισαγωγές από την Αίγυπτο. Η συγκυρία αυτή δημιούργησε ραγδαία ανάπτυξη της καλλιέργειας βάμβακος στην Αίγυπτο. Ο κύκλος εργασιών του αυξήθηκε αλματωδώς και το 1870 ο Γεώργιος Αβέρωφ αναγνωρίστηκε ως ο μεγαλύτερος έμπορος της Αιγύπτου. Ο Γεώργιος, έχοντας βρεθεί σε πλήρη οικονομική ακμή, επιδόθηκε και σε τραπεζιτικές εργασίες, συγκεντρώνοντας ταυτόχρονα στα χέρια του τον μεγαλύτερο έλεγχο του εμπορίου βάμβακος, αλλά και της Οικονομίας της Αιγύπτου, γενικότερα. Έ χοντας συγκεντρώσει σημαντικά κεφάλαια ασχολήθηκε επίσης με την αγορά και εκμίσθωση κτημάτων στις όχθες του Νείλου. Έ τσι κυριαρχούσε στο εσωτερικό και εξωτερικό εμπόριο της Αιγύπτου με τα ποταμόπλοιά του, που σχεδόν μονοπωλιακά μετέφεραν εμπορεύματα στα λιμάνια του Νείλου και της Αλεξάνδρειας. Με τη θέση που κατέλαβε στην οικονομική ζωή της Αιγύπτου έγινε θρύλος για τους ντόπιους. Το όνομά του επιζεί ως σήμερα στον κόλπο «Αμπουρώφ» του Νείλου, στα ενδότερα της αφρικανικής ηπείρου. Ο κόλπος πήρε το όνομά του από τη μάχη που δόθηκε σ’ εκείνο το σημείο. Ο Αβέρωφ, θέλοντας να βοηθήσει τους Αιγύπτιους και τους Άγγλους να κατατροπώσουν τον σουδανό Μοχάμεντ Αχμέντ και το κίνημα των Μαχντιστών, που είχε ξεσηκωθεί εναντίον της Αιγύπτου, έθεσε στη διάθεση του άγγλου διοικητή Κίρτσενερ τα ποταμόπλοιά του. Τα ποταμόπλοια διασκευάστηκαν σε κανονιοφόρους και ο αγγλικός στρατός προχώρησε μέσω της φυσικής πλωτής αρτηρίας του Νείλου προς τον Νότο. Τόσο σημαντική ήταν η συμβολή του Αβέρωφ, που το όνομά του έμεινε χαραγμένο στην καρδιά της αφρικανικής γης.

ΜΝΗΜΕΙΟ ΓεΩΡΓΙΟΥ ΑΒΕΡΩΦ

Μαρμάρινη γλυπτή σύνθεση, Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών.

(δεξιά) ΤΟ ΘΩΡΗΚΤΟ «ΑΒΕΡΩΦ» Ο Αβέρωφ διέθεσε το ένα πέμπτο της περιουσίας του, για τη ναυπήγηση του πρώτου καταδρομικού του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού.

Οι ευεργεσίες Ο Αβέρωφ, εκ φύσεως φιλάνθρωπος και φιλογενής, άρχισε από νωρίς να ασχολείται με την ελληνική Κοινότητα Αλεξανδρείας, συμμετέχοντας στους εράνους της. Διετέλεσε Πρόεδρός της από το 1885 ώς τον θάνατό του, στις 15 Ιουλίου 1899 στο Ράμλεχ της Αλεξάνδρειας. Στις ημέρες του η Κοινότητα γνώρισε μεγάλη ακμή καθώς ο γενναιόδωρος Έ λληνας κάλυπτε συχνά με προσωπικές εισφορές τις ανάγκες της, ενώ όταν ανακηρύχθηκε Πρόεδρος προσέφερε 250.000 χρυσά φράγκα της εποχής για την κάλυψη των κοινοτικών χρεών. Πολλά μνημεία και κοινωφελή ιδρύματα δημιουργήθηκαν με δαπάνες του. Ανέλαβε την πρωτοβουλία και τη δαπάνη, ώστε να συστήσει αρχικά ελληνικό Γυμνάσιο και Παρθεναγωγείο, αργότερα, δε, νοσοκομείο. Αλλά και μέσω της Κοινότητας βοήθησε στην ίδρυση διαφόρων ευαγών καθιδρυμάτων. Τις πρώτες δωρεές

του Αβέρωφ προς την ελληνική Κοινότητα Αλεξανδρείας ακολούθησαν άλλες σε ολόκληρη την Ελλάδα. Η πρώτη δωρεά του Γεωργίου Αβέρωφ στην Ελλάδα ήταν 5.000 χρυσές λίρες στον έρανο για την Κρητική Επανάσταση του 1866. Με δαπάνες του ανεγέρθηκαν η Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, η Γεωργική Σχολή στη Λάρισα, η πρώτη εσπερινή τεχνική σχολή και το Ωδείο των Αθηνών. Για τις ανάγκες της πρώτης Ολυμπιάδας του 1896 ανέλαβε την αναμαρμάρωση του Παναθηναϊκού Σταδίου. Έ κτοτε, η πόλη των Αθηνών απέκτησε το καλύτερο στάδιο της εποχής, παγκοσμίως. Το 1892 χτίστηκε με δική του δωρεά το «Αβερώφειο Εφηβείο» ή «φυλακές Αβέρωφ», ένα κτιριακό συγκρότημα στους Αμπελόκηπους Αθηνών για να χρησιμεύσει ως φυλακή ανηλίκων. Από το 1916 ώς τις 28 Αυγούστου 1971 χρησίμευσε ως φυλακή πολιτικών και στρατιωτικών καταδίκων. Αργότερα στη θέση

 64

των φυλακών άρχισε η ανέγερση του Δικαστικού Μεγάρου της Αθήνας. Με χρήματα του Γεωργίου Αβέρωφ αποπερατώθηκε το μέγαρο του Πολυτεχνείου της Αθήνας, που το αρχικό κεφάλαιο για την ίδρυσή του είχαν διαθέσει οι επίσης Μετσοβίτες μεγαλέμποροι της Αιγύπτου Νικόλαος Στουρνάρας και Μιχαήλ Τοσίτσας. Το Πολυτεχνείο Αθηνών ονομάστηκε «Μετσόβιο», επειδή και οι τρεις δωρητές του κατάγονταν από το Μέτσοβο. Επίσης με δαπάνες του ανεγέρθηκαν οι ανδριάντες του πατριάρχη Γρηγορίου Ε΄ και του Ρήγα Φεραίου, στα προπύλαια του Πανεπιστημίου. Διαχειρίστρια της τεράστιας κληρονομιάς του άφησε την ανιψιά του, Μαριγούλα Αβέρωφ, μητέρα του στρατάρχη Αλεξάνδρου Παπάγου. Μέσω της διαθήκης του ο Αβέρωφ κληροδότησε διάφορα ποσά για εθνικούς σκοπούς, όπως το περίφημο θωρηκτό «Αβέρωφ».

ιστορια

Το Θωρηκτό Αβέρωφ Είναι ζήτημα αν στην παγκόσμια ιστορία του πολεμικού ναυτικού θα συναντήσουμε άλλο πολεμικό πλοίο που να συνδέθηκε για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα με την ιστορία ενός έθνους. Το θωρηκτό «Αβέρωφ» είναι ένα πλοίο που άλλαξε την πορεία της ελληνικής ιστορίας. Συνετέλεσε στη δημιουργία ιστορικών γεγονότων ευτυχών ημερών, αν έζησε δε και ημέρες θλιβερές, την ήττα ωστόσο δεν τη γνώρισε. Το θωρηκτό –ή ακριβέστερα θωρακισμένο καταδρομικό– «Αβέρωφ», ναυπηγήθηκε στην περίοδο 1908-1911 στα ιταλικά ναυπηγεία Cantieri Orlando του Λιβόρνο και αγοράστηκε από την κυβέρνηση Κυριακούλη Μαυρομιχάλη. Πρέπει να σημειωθεί ότι το πλοίο ενδιαφέρθηκαν να το αποκτήσουν και άλλες χώρες, ανάμεσά τους και η Τουρκία. Η καθέλκυση έγινε στις 12 Μαρτίου του 1910, αλλά η αποπεράτωσή του

έγινε τον επόμενο χρόνο, στις 16 Μαΐου του 1911. Το συνολικό μήκος του είναι 140,81 μέτρα και το μέγιστο πλάτος του 21,03 μέτρα. Το ένδοξο αυτό πολεμικό πλοίο στοίχισε 22,3 εκατομμύρια δραχμές, τα 8 εκατομμύρια εκ των οποίων προήλθαν από το κληροδότημα του Γεωργίου Αβέρωφ. Ο Αβέρωφ όριζε στη διαθήκη του να διατεθεί το ένα πέμπτο της περιουσίας του για τη ναυπήγηση πολεμικού πλοίου, που θα έφερε το όνομά του και θα χρησίμευε και ως Σχολή Δοκίμων. Το θωρηκτό «Αβέρωφ» παρελήφθη το καλοκαίρι του 1911 και η πολεμική του δράση άρχισε με τον Α΄ Βαλκανικό πόλεμο. Η Ελλάδα οφείλει πολλά στο θωρηκτό «Γ. Αβέρωφ» για τη ναυτική της επικράτηση κατά τον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο, ίσως όμως οφείλει περισσότερα στον ναύαρχο του ελληνικού στόλου, Παύλο Κουντουριώτη. Μετά την κήρυξη του πολέμου ο ναύαρχος

έσπευσε με το «Αβέρωφ» να καταλάβει τη Λήμνο, 45 μόλις μίλια από την είσοδο των Δαρδανελίων, με αποτέλεσμα να αποκλειστεί ο τουρκικός στόλος. Έ τσι επετεύχθη η πλήρης κυριαρχία των ελληνικών θαλασσών. Πέρα όμως από το πολεμικό πεδίο, η προσφορά του θωρηκτού «Αβέρωφ» προς το Έ θνος ήταν σημαντική και ως προς το διπλωματικό, καθότι ενίσχυε σε υπέρτατο βαθμό τη ναυτική δύναμη της Ελλάδας. Κατά τους δύο Παγκόσμιους Πολέμους το «Αβέρωφ» παρέμεινε η ναυαρχίδα του ελληνικού στόλου. Μάλιστα κατά τον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο, μετά την υπογραφή της ανακωχής των Μουδανιών, το «Αβέρωφ», μαζί με άλλα ελληνικά πολεμικά πλοία, διέσχισε τον Βόσπορο και αγκυροβόλησε μπροστά από τα Ανάκτορα του Ντολμά Μπαχτσέ στην Κωνσταντινούπολη.

*Ο κ. Μπουτάτος είναι επιχειρηματίας, Αντιπρόεδρος Δ.Σ. της DMN A.E., κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου στο Μάνατζμεντ και τη Στρατηγική Επιχειρήσεων από το LSE. Αρθρογραφεί σε ιστολόγιο της οικονομικής εφημερίδας Voria.gr.  65

LAST PAGE

Robert Brownjohn ο άνθρωπος που σχεδίασε ένα από τα κορυφαία εξώφυλλα όλων των εποχών

«Let it Bleed»:

Robert Brownjohn

Όταν οι Rolling Stones ετοιμάζονταν να κυκλοφορήσουν ένα άλμπουμ το 1969, ο Keith Richards ζήτησε από έναν φίλο του, τον Robert Brownjohn, να σχεδιάσει το εξώφυλλο του άλμπουμ. Ο τίτλος κατά τον Richards, έπρεπε να είναι Automatic Changer κι έτσι ο Brownjohn φωτογράφισε μια σουρεαλιστική ποικιλία με κυκλικά αντικείμενα –μια φωτογραφική ταινία, την πλάκα ενός ρολογιού, μια πίτσα, ελαστικά και μια γαμήλια τούρτα– στοιβάζοντάς τα επάνω από έναν δίσκο βινυλίου, σαν να ήταν ένας από τους autochanger μηχανισμούς που επέτρεπαν σ’ ένα ντεμοντέ πικάπ να παίζει πολλά άλμπουμς, χωρίς διακοπή. Στην κορυφή του κέικ «έπαιζαν» τα μικροσκοπικά μοντέλα των Rolling Stones, τα οποία ήταν περίτεχνα διακοσμημένα για τον Brownjohn, από την Delia Smith,

μια άγνωστη, τότε, νεαρή συγγραφέα μαγειρικής. Αλλά στο πίσω μέρος το χάος ξεσπά: η στοίβα των αντικειμένων υφίσταται βανδαλισμούς. Το άλμπουμ έχει σπάσει και είναι γεμάτο με τα συντρίμμια του κέικ και της πίτσας. Όλοι οι μίνι-μουσικοί έχουν πέσει στο κερασάκι, εκτός από τον φίλο του κ. Brownjohn, τον Richards, ο οποίος στέκεται μόνος του αριστερά, εξακολουθώντας να παίζει την κιθάρα του. Μέχρι τη στιγμή που βγήκε το άλμπουμ, ο τίτλος άλλαξε σε Let it Bleed, αλλά ο σχεδιασμός του εξώφυλλου από τον Brownjohn ήταν τόσο ισχυρός, που οι Rolling Stones αποφάσισαν να τον κρατήσουν. Το έργο του Brownjohn για το Let it Bleed δημοπρατήθηκε από τον οίκο Bonhams στο Λονδίνο, με εκτιμώμενη τιμή τουλάχιστον 35.000 λιρών (περίπου 47.000 δολάρια). Αλλά ο Brownjohn πέθανε από καρδιακή προσβολή το 1970,

 66

λίγες μέρες πριν από το 45ο έτος ηλικίας του. Έ νας εξαιρετικά ταλαντούχος γραφίστας, του οποίου το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης απέκτησε περισσότερα από 200 δείγματα δουλειάς, από την κόρη του, Eliza. Το εξώφυλλο του Let it Bleed θεωρείται ως ένα από τα κορυφαία εξώφυλλα άλμπουμς όλων των εποχών και ήταν ένα από τα δέκα που επέλεξε η Royal Mail για την ένταξή του στο σύνολο της λίστας της, με τα κλασικά γραμματόσημα που απεικόνιζαν εξώφυλλα άλμπουμς. Θεωρείται, επίσης, από πολλούς κριτικούς, ως το καλύτερο άλμπουμ των Rolling Stones και το 2005 πήρε άξια τη θέση του στο Grammy Hall Of Fame. Ήταν επίσης το τελευταίο άλμπουμ στο οποίο συμμετείχε ο ιδρυτής των Rolling Stones, Brian Jones, ο oποίος εργάστηκε γι’ αυτό πριν από τον θάνατό του. -Πάνος Τσαγκαράκης