MKB KRACHTCENTRALE Live Magazines 30 november 2010 KEMA terrein, Arnhem
MET HERMAN WIJFFELS OP WEG NAAR NIEUWE FASE IN DE BESCHAVING. SLIMMER WERKEN IN 23 WORKSHOPS. JAN BOMMEREZ: HET SLEUTELWOORD IS VERTROUWEN.
MKB Krachtcentrale
Binnen 8 uu gemaarkt
INHOUDSOPGAVE
VOORWOORD Pagina 3
DE INGANG Pagina 4
OPENING Pagina 6
HERMAN WIJFFELS Pagina 7
JAN BOMMEREZ Pagina 10
SNELTREIN Pagina 13
INTERVIEW: JOHN JOOSTEN Pagina 16
WORKSHOPS Pagina 20
PAUL DE BLOT Pagina 22
COLOFON Pagina 24
MKB Krachtcentrale 2010 - 01
MKB Krachtcentrale 2010
Als er snert is, ben ik sowieso gelukkig. #mkbkr8 @nynke
02 - Live Magazines
De stemming zit er nu al goed in #mkbkr8 en we zijn nog niet eens begonnen! @renewouters
Vandaag naar #MKBKR8 om inspiratie op te doen. Ook: ouderwets vroeg uit bed, filerijden, gedoe met parkeren. Waarom geen livestream? @nooitmeerstress
VOORWOORD Wij als redactie van Live Magazines hebben ook een vorm van slimmer werken ontwikkeld. Jezelf een onmogelijke deadline opleggen. Neem deze editie die we nu aan het maken zijn tijdens de MKB Krachtcentrale 2010. Vanmorgen om 9 uur hebben we de klok ingedrukt. We gunnen ons zelf acht uur de tijd. Deadline: 17.00 uur precies. Vanuit een lege kantoorruimte van het voormalige KEMA-lab – schitterend gelegen in de bossen rond Arnhem – werken we een dag lang aan dit magazine. Is zoiets moeilijk? Niet tijdens de MKB Krachtcentrale 2010. In de kamer naast ons zitten de sprekers van vandaag Jan Bommerez, Herman Wijffels en Paul de Blot gedrieën koffie te drinken. Zulke inspirerende mensen mogen citeren is de wens van iedere tijdschriftredactie. In dit Live Magazine dan ook uitgebreide artikelen waarin zij hun visie geven over slimmer werken en het nieuwe leiderschap. Paul de Blot nam zelfs de tijd voor een interview waarin hij op basis van zijn rijke levenservaring vertelt over dienstbaarheid en de ontmenselijking van het neoliberalisme. Bijzonder en inspirerend.
Dat alles was op zichzelf al voldoende geweest voor deze editie van Live Magazines. Maar er zijn vandaag ook nog 23 workshops over slimmer werken, een crowd sourcing-sessie, de prijsuitreiking “Slimste bedrijf” en 300 ondernemers die innovatieve ideeën met elkaar delen. Dit kan niet mis gaan. Of eerder: dit mag niet mis gaan. Snel aan de slag dus. Nog zeven uur en 40 minuten te gaan.
MKB Krachtcentrale 2010 - 03
DE INGANG
“WAT VERWACHT JE VAN DEZE DAG?” “Ik weet niet wat ik kan verwachten, dus ik laat me gewoon verrassen.” Franc L”Herminez (BührmannUbbens)
“Ik hoop nieuwe ideeën op te doen, die van toepassing zijn op de sector zorg en welzijn” Annelies Kooiman (Movisie)
04 - Live Magazines
DE INGANG
“Deze dag is voor mij ook lekker een break uit alle drukte. Ik kijk uit naar alle sprekers; de organisatie heeft weer prachtige sprekers weten te regelen.” Paul de Bruijn (Bureau Arnhem)
“Ik hoop veel energie te krijgen van deze dag, en hoop dat mensen door de workshops met elkaar in gesprek raken.” Julie Ruiters (Syntens)
“Ik hoop dat door een kruisbestuiving met mensen uit andere sectoren, ik inspiratie opdoe voor mijn eigen sector.” Christine Kuiper (Movisie)
MKB Krachtcentrale 2010 - 05
DE OPENING
DE ENERGIESTROOM OP GANG KRIJGEN Zelfs de sneeuw buiten smelt door energie van #mkbkr8 @deWaardcoaching
Wanneer iedereen de sneeuw getrotseerd heeft, een kopje koffie en een broodje heeft gehad, kan dagvoorzitter Jos van de Werken het startsein geven voor de dag. Hij doet dat niet alleen, maar samen met Jack Jansen. Het is namelijk de droom van Jack om mensen te inspireren en te verbinden; iets waar men vandaag allemaal naar streeft. Maar hij doet dit niet met woorden, want “die gebruiken we al genoeg.” Jack heeft een andere goede manier om mensen te verbinden, en om de energie tussen mensen te laten stromen.
06 - Live Magazines
In duo’s mogen we tegenover elkaar gaan staan, en contact met elkaar zoeken. Dat begint met een simpele handdruk en een welgemeend “goedemorgen”, maar al gauw moeten we met de handen tegen elkaar gaan staan, en met de ogen gesloten onze handen bewegen. Je focussen op de bewegingen van de ander, en andermans energie voelen; daar gaat het om. Voor de een is het een vrij intense bedoening; de ander maakt er een vrolijk dansje van. Hoe dan ook: de energie stroomt, en iedereen is klaar voor een dag vol inspiratie en contact.
LEZING
HERMAN WIJFFELS: EEN NIEUWE FASE IN DE BESCHAVING VAN DE MENSHEID
MKB Krachtcentrale 2010 - 07
MKB Krachtcentrale 2010
Voorafgaand aan de lezing van Herman Wijffels komt er een motorcrosser het podium opgereden. Op een stille crossmotor. “Het is vermogen zonder geluid” zegt Wijffels, “en dat is een mooie metafoor voor de volgende cultuurfase van de beschaving: met inzet van minder materie toch een comfortabel en prettig leven voor elkaar krijgen.”
Als ondernemer moet je je dus richten op zaken waar nog wel groei in zit. Herman Wijffels noemt een voorbeeld uit zijn eigen leven: de elektrische fiets. Daar is steeds meer vraag naar. “Mensen investeren in de huidige economische situatie alleen in dingen die ze echt een toevoeging aan de kwaliteit van leven vinden.”
Een spoedcursus krediercrisis Allereerst wil Wijffels iets op het hart drukken. “Geloof de verhalen over economisch herstel niet. Al die mensen die zeggen dat economisch herstel eraan zit te komen: no way.” De ideeën van de huidige industrie zijn over hun hoogtepunt heen, zo stelt de econoom. “En de rekening van de crisis is nog niet betaald. En de problemen zijn niet alleen in Griekenland of Ierland, ook Nederland is nog niet van de problemen af.“ Doordat de regering het verschil in koopkracht heeft opgevangen, zitten we nu met een financieringstekort. Daarnaast is er nog weinig groei te bestuderen in de Nederlandse economie. Bedrijven investeren minder, en banken geven verstrekken minder makkelijk krediet. De groei zit vandaag de dag vooral bij de nieuwe economieën, zoals India en China, zegt Wijffels.
‘Duurzaam’ stopt niet bij ‘duur’ We gaan een nieuwe fase van maatschappelijke ontwikkeling in. Die nieuwe fase is sociaal en ecologisch, oftewel: duurzaam. “Een woord dat voor veel mensen nog stopt bij de eerste vier letters”, aldus Wijffels. Terwijl je, als je dieper doorgraaft in het begrip ‘ecologie’, je ziet dat het gaat om “de aspiratie in de wereld om te komen tot een hogere kwaliteit van relaties. Dat geldt voor de relatie tussen mensen, maar ook voor de relatie tussen mens en aarde.”
08 - Live Magazines
Laat de helft van je capaciteiten maar thuis De mens van nu pas niet meer in de oude, grote, mechanische structuur. Net zoals dat het niet meer past om zo slordig om te gaan met onze ecologische systemen. Het kan al lang anders en beter. Kijk maar naar ideeën als ‘het nieuwe werken’. “Mensen willen
MKB Krachtcentrale 2010
WE ZULLEN ONZE MANIER VAN LEVEN DRASTISCH MOETEN AANPASSEN
in hun arbeidzame leven niet meer gedomineerd worden door de structuur waarin ze werken.” Dit nieuwe werken komt de verhouding tussen werk en privé ook ten goede. Wijffels stipt nog een aspect van het nieuwe werken aan. “Is het nou niet mogelijk om meer uit mensen te halen dan we al doen?” Uit onderzoek is gebleken dat veel werknemers tijdens hun werk maar 35 tot 50 procent van hun capaciteiten benutten. “Alsof je tegen je werknemers zegt: laat de helft van je capaciteiten maar thuis!” Op naar de kringloopprocessen Vandaag de dag gaan we nog heel primitief om met onze aarde. We verspillen ontzettend veel door onze wegwerpmaatschappij. “Dit kan veel beter”, zo stelt Wijffels, “en de concepten zijn er al. We moeten overstappen van verspillingsprocessen naar kringloopprocessen.” Een voorbeeld dat Herman Wijffels aanhaalt is de beslissing van levensmiddelenconcern Unilever. Zij hebben besloten hun ecologische voetafdruk te halveren, maar desondanks ambiëren ze een verdubbeling van de winst. “Daarmee geven ze aan dat het managen van je ecologische voetafdruk net
zo belangrijk is als het op orde houden van je inkomsten.” Wijffels komt met schokkende cijfers over ons verbruik van de aarde: “Wij maken aan grondstoffen in één jaar op wat de aarde in anderhalf jaar kan aanvullen. We zullen onze manier van leven dus drastisch moeten aanpassen.” De grote stroefheid hierin ligt in de bestaande belangen. Als voorbeeld geeft Wijffels de kolencentrales. De huidige regering investeert nog in oude technologie, terwijl de nieuwe, groene technologieën al voorhanden zijn. Men moet alleen de transitie nog maken. Een evolutionaire rol Tot slot heeft Herman Wijffels nog een speciale boodschap voor de ondernemers: “Ondernemers zijn uitgevonden om te doen wat er nu aan de orde is. Eens in de zoveel tijd ziet men nieuwe mogelijkheden. De kern van ondernemerschap is mogelijkheden zien en ze in de praktijk brengen. Dat is de evolutionaire rol die ondernemers spelen.”
MKB Krachtcentrale 2010 - 09
KOERSEN OP INTUÏTIE
10 - Live Magazines
LEZING JAN BOMMEREZ Bommerez: we gaan van een informatietijdperk naar een ideeentijdperk #mkbkr8 @JurgenRutgers
KOERSEN OP INTUÏTIE Direct als Jan Bommerez het woord neemt, vraagt hij iets opmerkelijks aan de zaal. Of we vooral niet willen nadenken. Bommerez: “Ik geef geen workshops maar kijkshops. Er volgen nu heel veel plaatjes en ik ga er zo snel doorheen dat je niet gaat nadenken.” Bommerez spreekt over leiderschap in het nieuwe tijdperk van ideeën en dan moet je proberen je hersenen te omzeilen. Afgaan op je intuïtie. Met als het ultieme doel flow.
“Hersenen kunnen alleen herkennen. Dat betekent dat al het nieuwe aan ze voorbij gaat. Het probleem is dat de hersenen vasthouden aan oude ideeën, maar die moeten we juist loslaten. Bij veel veranderingsprocessen worden nieuwe ideeën op oude denkkaders gestapeld. Maar dan verandert er niets. Een zo’n oud idee is dat hard werken leidt tot succes. Dat paradigma zit diep in ons verankerd. Maar één idee kan meer opbrengen dan een leven lang hard werken.” “De duurste consultant ter wereld is Jay Abraham. Hij kost 50.000 dollar per dag. Wat hij doet: hij leert mensen om met een andere mind set naar de wereld te kijken. Zie je overal problemen of zie je overal oplossingen? Je hersenen kijken naar problemen, het is een overlevingsinstrument. Maar we hebben oplossingen nodig.” “We leven nu in een netwerksysteem. Het aantal verbindingen neem toe. In zo’n complex netwerksysteem werkt het lineaire denken, het denken in oorzaak en gevolg niet meer. Het
netwerksysteem moet je zien als een groep met een ziel. Inspiratie is dan het sleutelwoord. Het normale is irrelevant geworden. Uitschieters maken de dienst uit. Harry Potter, Google en Facebook. Het gaat zo snel dat je met lineair denken altijd te laat bent. “
De manager van de toekomst is een coördinator niet een chef “De sleutel ligt in verbinding. Internet is een netwerk van breinen. Je krijgt zo een collectief brein. Daar kun je op inloggen. Inloggen is ook wat je doet als je een relatie met iemand opbouwt. Verbeelding is dan veel belangrijker dan kennis. Maar de vraag is dan: hoe manage je verbeelding. Het antwoord: NIET. De manager van de toekomst is een coördinator niet een chef. Een coördinator tussen al die verbindingen.” “Cultuur gaat over: wat is normaal in deze organisatie. Cultuur is een onzichtbare kloof of juist de brug tussen het maken van plannen en ze uitvoeren. Het beïnvloed alles maar je ziet het niet. Net als zwaartekracht. Cultuur bestaat uit de impliciete »
MKB Krachtcentrale 2010 - 11
KOERSEN OP INTUÏTIE
WANNEER STRATEGIE EN CULTUUR MET ELKAAR BOTSEN DAN WINT CULTUUR normen. Die liggen onder de oppervlakte, leven in de mensen. Wanneer strategie en cultuur met elkaar botsen dan wint cultuur. Dat verklaart waarom veranderingsprocessen zo vaak mislukken. Organisaties gaan kapot aan de gesprekken die niet plaatsvinden.” “Wat hebben die uitzonderlijke culturen dan wat andere niet hebben? Het vermogen om constructief te blijven communiceren. Emotionele intelligentie. Bij doorbraakleiderschap hangt het resultaat samen met de emotionele energie van de leiders. Emotionele intelligentie is een vorm van duurzaamheid. Duurzame relaties bouw je op als je met elkaar voorbij gaat aan de omgang uit beleefdheid.” “In het ideeëntijdperk dat zich nu ontwikkelt is een voelomgeving. Ongevoelige mensen functioneren niet effectief. Kijk naar de inrichting van de Google-kantoren. Ontspannen tijdens werktijd. Een glijbaan om een verdieping lager te komen. Masseurs. Relaxruimtes. Een bibliotheek. Je kunt je was meenemen en “s avonds is het gewassen en gestreken.” “En nu gaan we het over energie hebben. De flow. De instant reactieve respons op het nu. Als je in een
12 - Live Magazines
flow zit weet je het gewoon, je denkt er niet over na. Bij depressie gaat het denken traag. Zit je op het niveau van passie en plezier dan gaat het denken als een flow. Flow is de optimale ervaring. Mensen met flow kunnen 10 keer meer. Flow in de organisatie is een staat van totale betrokkenheid en verbinding waarbij spontaan creativiteit en plezier ontstaan. Cruijff: “Op het veld gaat het allemaal van zelf. Ik merkte niets van het publiek als ik speelde.” Dat is dus flow. Dan gaat collectieve intelligentie je dragen. Waar komen je ideeën vandaan? Weet ik niet ze komen gewoon.” “Hoe krijg je een groep in flow? In een organisatie heb je mensen die tegen verandering zijn, die verzetten zich, sluiten zich af. Mededogen zorgt voor het omslagpunt. Als je dialoogsessies doet merk je pas de boosheid en verdriet en die moet eerst op tafel komen. Interesse tonen in anderen. De oprechte wil om anderen te helpen. Daarna volgt het doorbaakpunt: verzoenen. Dan beginnen we onze verschillen te overbruggen en ontstaat synergie. Mensen gaan bezig zichzelf te veranderen.” “Sleutel tot het hele verhaal is vertrouwen. Vertrouwen is de ene factor die alles kan veranderen. Na het vertrouwen volgt de flow.”
DE SNELTREIN Jack en Jos geven het goede voorbeeld.
DE SNELTREIN:
onze verslaggever en fotograaf rennen kriskras door de Energiedag en geven je zo een pijlsnelle update van het reilen en zeilen bij de MKB Krachtcentrale. MKB Krachtcentrale 2010 - 13
DE SNELTREIN
Als je hier niet bij bent, dan doe je jezelf (en dus je organisatie, je klanten en je netwerk) te kort! #mkbkr8 @Ardjay
Deze mannen willen allemaal graag antwoord op die prangende vraag.
Het ging hier niet om een huwelijksaanzoek.
Jazo Zevenaar bv is verkozen tot Slimste Bedrijf van 2010 14 - Live Magazines
DE SNELTREIN
ik krijg zin om innovatief te ondernemen, andere verdienmodellen en samenwerking. #mkbkr8 @joeytweets
@Joeytweets er zit wat tussen je tanden #mkbkr8 @Basboerman
zo cool hier op #mkbkr8 zo veel leuke mensen. Dat past nooit in 140 tekens. ;-) @JuulMartin
MKB Krachtcentrale 2010 - 15
INTERVIEW
“WAT NOG ONTBREEKT IS EEN BESEF VAN URGENTIE” INTERVIEW MET JOHN JOOSTEN, REGIODIRECTEUR SYNTENS
Laten we slimmer werken eens beschouwen als de oplossing van alle problemen. Of die stelling standhoudt, luidt dan de vraag. We testen het uit door een tweetal problemen voor te leggen aan John Joosten, regiodirecteur van Syntens. Is slimmer werken de oplossing?
16 - Live Magazines
Om te beginnen: Het kabinet heeft gigantische bezuinigingen aangekondigd. Een groot probleem voor velen. “Jan Bommerez zei zonet iets heel interessants tijdens zijn lezing. We moeten niet doemdenken maar denken in kansen. Dat leidt tot innovatie en innovatie leidt tot economische groei. Als de overheid gaat bezuinigen moeten we dus niet in de slachtofferrol duiken. Dat gebeurt nu ten dele. Mensen klagen veel, ze zien problemen op zich afkomen. Dan is de reflex vaak verdedigen wat je hebt. Ik zou zeggen: laat dat los. Probeer te kijken wat er te realiseren valt vanuit het nieuwe uitgangspunt: minder overheidsgeld. Voor ondernemers gaan bepaalde subsidies afgeschaft worden. Maar zijn die dan echt nodig om te groeien? Kijk wat er in de cultuursector gebeurt. Daar zie je nu ook hoe mensen de handschoen aan het oppakken
MKB Krachtcentrale 2010
John Joosten, regiodirecteur Syntens
zijn en met nieuwe ideeën verder gaan. Bezuinigingen kunnen ook aanleiding zijn om het anders en beter te doen.”
niet zouden voldoen. Maar als je ondernemers ruimte biedt en zij hun personeel, dan krijg je veel sneller betere oplossingen.”
Een ander probleem: De opwarming van de aarde. We moeten duurzamer gaan leven.
Dat vraagt om een andere manier van leiding geven.
“Duurzamer leven is iets dat mensen zelf moeten doen. Dat raakt het uitgangspunt van slimmer werken. Met slimmer werken stimuleer je de betrokkenheid van iedereen in onderneming. Dat leidt er toe dat mensen hun gedrag gaan aanpassen. Ook gaat slimmer werken gepaard met nieuwe ideeën over de markt en het maken van winst. Je ziet steeds meer duurzame productideeën. Het besef dat dat noodzakelijk is groeit. Alleen twijfel ik wel of het besef van urgentie er is. Er gaat nu weer geïnvesteerd worden in kolen- en kerncentrales omdat de alternatieven
“Inderdaad. Deze tijd vraagt om een nieuw soort leiderschap. Eentje met visie, op de organisatie en de omgeving, maar waarin je ook moet durven loslaten. De tijd dat iemand in zijn eentje bepaalt hoe je de missie volbrengt, ligt binnenkort achter ons. Zoals Bommerez het zegt: een leider moet meer coördinator zijn dan planningschef. Die verandering moet op vele plekken nog gemaakt worden.”
MKB Krachtcentrale 2010 - 17
WORKSHOPS
WORKSHOPS
HANGEN EN KLEUR BEKENNEN Wat zou een MKB Krachtcentrale-dag zijn zonder Workshops? Een stuk leger en minder levendig, dat sowieso. Livemagazinesmedewerker Nynke dook onder in de wondere wereld van de workshop, en leerde al workshoppenderwijs het een en ander over zichzelf. Bijvoorbeeld dat ze “geel” is, en dat ze van schrijven houdt. Ga maar naar de hoek van je kleur Bij de Inspiration Company worden de cursisten geleerd zichzelf te profileren aan de hand van kleurprofilering. Een ‘blauw’ iemand is bijvoorbeeld feitelijk, logisch, precies en zorgvuldig, terwijl een ‘groene’ juist geduldig, bemiddelend, innemend en zorgzaam is. Ietwat schuchter klitten de workshopvolgers bijeen in de hoek van hun kleur. En je kleur kiezen is nog lang zo gemakkelijk niet.
20 - Live Magazines
Ik zelf ben bijvoorbeeld zowel rood als geel, afgaand op de omschrijving van workshopleider Hans Hazes. Een geel iemand is creatief en veelzijdig, terwijl een rood iemand daadkrachtig en richtinggevend is. De verschillende kleuren krijgen ook nog eens zinnen, die ze op commando van Hans moeten schreeuwen. Maar ik kan natuurlijk niet tegelijk ‘wij gaan daarheen’ (rood) en ‘goed idee, ik ga mee’ (geel) schreeuwen. Ik kan niet kiezen, en verlaat daarom ietwat verward de kamer. Voel je dat ik hang? Een deur verder zit Earth Games, het bedrijf van Elke Wong Lun Hing. De mensen die bij haar de workshop binnenstappen, mogen elkaars handen vasthouden. Door de balans tussen elkaar te bewaren moet men proberen om te gaan zitten. Dit klinkt heel makkelijk, maar de uitvoering zorgt nog voor heel wat duw- en trekwerk. “Moet ik meer
hoe kan erik meer whiskey verkopen met een vernieuwend sales concept? #durftevragen #mkbkr8 @durftevragen
hangen?” “Nee, je hangt genoeg zo.” “Ik kan niet hangen.” “Ja nu hang ik ook, voel je dat ik ook hang?” Uit de boxen klinkt gekwetter van vogeltjes. Je zou er heel erg zen van moeten worden, maar door al dat gehang, en het onvermijdelijke omdonderen, blijft de sfeer een beetje lacherig. Geeft niets, neem ik aan. Al het hang-begin is moeilijk. Ik denk dat jij van sport kijken houdt Het is natuurlijk wel een beetje laf van mij, dat ik wel de workshoppers loop te observeren, maar zelf op de achtergrond blijf zitten. Vandaar dat ik de laatste workshop gewoon meedoe. Doe eens gek. Het is geen workshop, maar een ‘playshop’. Niek van Duivenbooden wijst ons op het feit dat wij, als we iemand ontmoeten, meteen een set vooroordelen over diegene in ons achterhoofd hebben. Die vooroordelen mogen we nu over elkaar gaan uitspreken. In wat voor auto rijdt je buurman?
Wat voor hobby”s heeft je buurvrouw? Het levert interessante uitspraken op als “ik denk dat jouw hobby voornamelijk sport kijken is” en “je woont in een rijtjeshuis, maar bent waarschijnlijk eerder getrouwd geweest, en je bouwt nu met je nieuwe vriendin een nieuw leven op in dat rijtjeshuis.” Best gedetailleerd voor een eerste indruk. Bij mij zat men er ook niet ver naast. Niemand zag in mij een fanatiek abseilster, en niemand zag me onder een brug in een kartonnen doos wonen. Wel zagen ze meteen dat ik van schrijven hou, en van koken. Maar goed, ik had dan ook een blocnote bij me, en ik heb een dikke kop. Dat zijn dus niet eens vooroordelen. En zo leerde ik in nauwelijks anderhalf uur tijd best veel over mezelf. Dingen die ik nog niet wist. Ik ga maar gauw met die nieuwe inzichten aan de slag.
MKB Krachtcentrale 2010 - 21
INTERVIEW
“MENSEN HELPEN IS VERNEDEREND” PAUL DE BLOT PLEIT VOOR WEDERKERIGHEID
Als we voorafgaand aan zijn lezing aan Paul de Blot, hoogleraar Business Spiritualiteit, vragen waar hij over zal spreken verbaast hij ons. Hij weet het nog niet. “Ik luister zo dadelijk eerst naar Herman Wijffels en als ik straks op het podium sta dan stel ik vragen aan het publiek. Zo doe ik het altijd.” Na de lezing van Wijffels zoeken we professor De Blot nog even op. Hij neemt de tijd voor een gloedvol betoog. Over de betere dienst en leiderschap van binnenuit. “Ik ben Jezuïet. Jezuïeten hebben als principe de betere dienst. Dus niet een dienst verlenen maar een betere dienst verlenen. Na de oorlog was dat voor mij armen helpen in Hiroshima. Daarna in Indonesië studenten helpen aan goed onderwijs. Toen daar de revolutie uitbrak was de betere dienst mij inzetten voor de politiek gevangenen. Daarna ben ik psychologie gaan studeren om mensen te genezen van het kampsyndroom. Later zag ik het gevaar van het neokapitalisme waarin de mens onderdeel wordt van de geldmachine. De betere dienst is nu voor mij het binnen het bedrijfsleven terugbrengen van de menselijkheid. De mens is gemechaniseerd. In onderdelen geknipt. Human resources noemen ze het. Maar het hart ging dood. De relatie ging dood. De kosmische dementie van de mens ging dood. Een mens is een en al potentie maar hij is verdroogd geraakt. De menselijkheid wil ik terugbrengen. De betere dienst is nu dus hoogleraar Business spiritualiteit. Zodra ik een taak heb ga ik erop studeren. Want een betere dienst doe je niet als amateur daar moet je op studeren. Toen ik voor gevangenen ging werken bestudeerde ik de grondrechten zodat ik voor ze op kon komen wanneer hun rechten in het geding kwamen. Om
22 - Live Magazines
mensen van hun kampsyndroom te genezen studeerde ik psychotherapie. Ik zag de onmenselijkheid van het geld: dus ging ik studeren op de zakenwereld. Ik zoek altijd een omgeving op waarin mensen anders denken. Als mensen hetzelfde denken ben je niet nodig. Je moet vernieuwen. Betere dienst betekent altijd vernieuwen. Betere dienst is altijd relatiegericht. Mensen helpen is vernederend. Dan zeg je als het ware: je bent te stom om het zelf te doen. Het draait om wederkerigheid; ik help jou, jij helpt mij. We geven elkaar iets wat we niet hebben. Dat kan dankbaarheid zijn, samenwerking, plezier, inspiratie. Als ik les geef en ze luisteren niet houd ik op. Als ze wel luisteren geeft mij dat plezier. Als ik van dieren houd houden dieren van mij. Als je planten alleen verzorgd ben je een robot. Je gaat naar een bar en hoort elke dag dezelfde verhalen Toch vind je het leuk. Dat komt door de relatie. Een docent moet niet nieuwe dingen vertellen maar inspireren. Met leiderschap is dat ook zo. Leiderschap moet inspireren. Maar eigenlijk bestaat leiderschap niet. Neem het gezin waar je vandaan komt. Wie was daar de leider? Elke keer iemand anders. Soms je vader. Soms je moeder. Soms jezelf. Leiderschap groeit van binnenuit. Het is een self organising system. Daar ga ik zo in mijn lezing verder op in. Hoe ontstaat leiderschap in de natuur? En over de crisis. Alles wordt chaotischer nu, we komen er nooit uit. De crisis wordt steeds erger. Maar we komen wel tot een innerlijke zekerheid, een welzijn. De oplossing voor de crisis is leiderschap van binnenuit.”
MKB Krachtcentrale 2010
MKB Krachtcentrale 2010 - 23
MKB Krachtcentrale 2010
Het team van Live Magazines tijdens de MKB Krachtcentrale 2010 in Arnhem.
Het team van Live Magazines maakt tijdens evenementen ter plekke binnen één dag een tijdschrift over het evenement. REDACTIE EN GRAFISCH ONTWERP William van Giessen Margot Mager SCHRIJVERS Nynke de Jong Martijn Brugman FOTOGRAFIE Tom Roelofs
24 - Live Magazines
www.livemagazines.nl live@livemagazines.nl Live Magazines® is een geregistreerd merk en concept van O.K. Parking, Arnhem. Deze uitgave is gemaakt in opdracht van Syntens.