Lm Work in Progress by O.K. Parking

W RK IN S S E R G PRO E N I Z A G A M E V LI 4 1 0 2 T R A A M 7 2

“WE GAAN NOG EEN JAAR

KNALLEN!”

THEMA’S V/D DAG:

FUNDAMENT, CASCO, INRICHTING

VERSLAG VAN HET CONGRES @ DEFABRIQUE, UTRECHT

VOLOP WINSTPAKKERS:

KWALITEIT LIGT VOOR HET OPRAPEN

INHOUDSOPGAVE COLOFON Het congres ‘Work in Progress’ is mogelijk gemaakt door: HOEZO!, WOP, DeFabrique, Enable-U, Quantra, SIMgroep, Stipter, Telengy, Valueblue, Centric, QULI, PinkRoccade Local Government, PortalPlus, Circle Software, BCT, Lost Lemon, Mextra, SmartDocuments, NedPoll, Taskforce BID, WMO kantoor, AuditConnect, B-Able, TimeTell, KPN Lokale Overheid, Aranea, Dimpact, Live Magazines, VNG en KING. Redactie & uitgave van: Live Magazines Grafisch ontwerp William van Giessen (O.K. PARKING) Julius van der Vaart Schrijvers Martijn Brugman Richard Derks Hanneke Hendrix Nynke de Jong Gastschrijvers Leonie Brouwer Frits de Jong Fotografie Masha Matijevic-Bakker Rechten Overname beeld & teksten alleen in overleg met de uitgever. Aan de inhoud van dit magazine kunnen geen rechten worden ontleend. Over Live Magazines Tijdens een evenement maken we ter plekke live een magazine dat aan het eind van de dag klaar is. Live Magazines® is een geregistreerd merk en concept van grafisch ontwerpburo O.K. PARKING. www.livemagazines.nl live@livemagazines.nl

Live Magazine: ‘Work in Progress’ Congres 27 maart 2014

Voorwoord 3 Interview Rob Evelo en Mark Smit

Bij de ingang

Co-creatie: anders werken, denken en doen

Stapelen & Spiegelen

Living Labs

Twitter-pagina 13 Vitaal & Veilig

Informatiebeveiliging 16 Samen sterk

Voordelen voor de ondernemer

Ondernemersdienstverlening 22 i-NUP Academy

Meest opvallende uitspraak

VOOR IEDEREEN DE JUISTE BOUWSTEEN Ben je als gemeente bezig met je fundament? Of ben je al casco? Of zelfs al toe aan de inrichting? Voor elke fase van het NUP-bouwproces waren er vandaag workshops te volgen. Zodat gemeenten van elkaar kunnen leren. Zodat we kunnen zien hoe de buren dat doen, hoe zij dat aanpakken: de decentralisaties, de ondernemersdienstverlening en de informatiebeveiliging.

“De NUP-bouwstenen zijn de basis onder de dienstverlening van de gemeente.”

“Meer doen voor de mensen, maar slimmer organiseren”, zoals Tof Thissen (directeur KING) het aan het begin van de dag zei. Zodat we het gereedschap aangereikt krijgen waarmee we aan de nieuwe inrichting van onze gemeente kunnen werken. Want, zo zei Ingrid Hoogstrate (programmamanager Operatie NUP) in haar openingswoord: “De NUP-bouwstenen zijn de basis onder de dienstverlening van de gemeente. We hebben nog een jaar, en dat jaar gaan we knallen. We gaan de gemeenten laten zien dat de NUP-bouwstenen werken!”

3 Ingrid Hoogstrate

Live Magazine: ‘Work in Progress’ Congres 27 maart 2014

DIT KAN ALLEEN SUCCESVOL ZIJN WANNEER WE HET SAMEN DOEN Mark Smit

Rob Evelo is programmamanager van i-NUP, Mark Smit is teamleider Informatie- Proces- en Projectmanagement bij de gemeente Zaanstad, een van de Living Labs. We zetten de twee bij elkaar voor een een-tweetje over bouwstenen, de toekomst en de praktijk.

NUP STOPT OP 1 JANUARI 2015. HOE VER ZIJN WE? Rob: Best een heel eind, verder dan we gedacht hadden. Maar er is nog genoeg te doen. Er moeten nog bouwstenen afgemaakt worden. Sommige van die implementaties zijn pas in het derde kwartaal klaar. Dat is jammer, omdat NUP stopt in 2015. Mark: Wij, als Living Labs-gemeente, zijn ook al een heel eind op weg. Wat we nu moeten doen, is alles goed vastleggen. Bijvoorbeeld wat er binnen onze wijkteams en jeugdteams gebeurt. Zodat we de bouwstenen steeds beter kunnen afstemmen op de praktijk. R: Die NUP-bouwstenen zijn als het fabriceren van een stekker. Die ziet er in Amerika anders uit dan hier. Zelfs in Europa heb je nog verschillende varianten. Zo werken de NUP-bouwstenen ook: de basis is gelijk, de verschillen worden

Live Magazine: ‘Work in Progress’ Congres 27 maart 2014

Rob Evelo

door de gemeenten zelf bepaald. Maar die basis maken, die kunnen we alleen samen. Ik ben blij dat we nu allemaal inzien dat dit alleen succesvol kan zijn wanneer we het samen doen. M: Ik ben blij dat wij als Living Labs-gemeente de ruimte krijgen om met die bouwstenen te experimenteren. Soms moeten we concluderen dat bepaalde ideeën niet werken. Die informatie kunnen we meteen delen met de andere gemeenten, zodat zij niet in dezelfde valkuilen vallen.

MET DE DECENTRALISATIE IS DE DISCUSSIE OVER PRIVACY WEER AANGEWAKKERD. WAT ZIJN JULLIE IDEEËN DAAROVER? M: Het ligt gevoelig. Wat wel en wat niet kan is iets dat je in de praktijk kunt testen. Als wijkteam wil je wel weten of de bewoner bij wie je op bezoek gaat vuurgevaarlijk is, of ex-TBS’er. Maar een gesprek met zo iemand verloopt anders wanneer je die voorkennis hebt. Daar moet je zorgvuldig mee omgaan. R: Er is een vorm van omdenken voor nodig. Vraag niet willekeurig gegevens op. Als je niet meer hoeft te weten, hoef je dat ook niet te vragen. Dat behoeft wel een nieuwe

attitude. Er zit een heel gebied tussen alles willen weten, en niks mogen weten.

WAT HOOP JE DAT WE OP 1 JANUARI 2015 HEBBEN BEREIKT? R: Dat alle bouwstenen er zijn en dat ze grotendeels geïmplementeerd zijn. Maar dan is het nog niet klaar. Zie het als een auto. Wat er op 1 januari staat, is een 203. Een model waar we goed mee kunnen beginnen. Maar we willen van die 203 naar een 503. Elk jaar een beetje beter. M: Als ik kijk naar mijn eigen vakgebied, dan hoop ik dat er op 1 januari kaders en richtlijnen liggen voor het privacybeleid. Dat alle gemeenten hier eensgezind mee aan de slag kunnen. R: Het zou fantastisch zijn wanneer elke burgemeester in zijn Nieuwjaarsspeech van 2015 de bouwstenen noemt. En dan niet omdat het moet, maar omdat hij zin heeft om ermee aan de slag te gaan. Dat zou een prachtige start zijn.

9BIJ DE INGANG0 WAAR KOMT U VANDAAG AAN BOUWEN?

BERT VERMEIJ

SUZETTE SPOELSTRA GERBEN BOEK Beleidsadviseur bij de gemeente Amsterdam

Adviseur Informatiemanagement Sociaal Domein bij de gemeente Enschede

“Het is belangrijk om te bouwen aan meer bewustzijn voor geo-informatie binnen het sociale domein, omdat locatie er altijd toe doet. En dan niet alleen op het gebied van de harde omgeving, maar ook op de andere vlakken.”

“Mijn insteek vandaag is vooral bezig zijn met het verder vormgeven van het vergaren van informatie: zoals persoonsgegevens, bedrijfsgegevens en adresgegevens binnen het basisstelsel van de gemeente Amsterdam. Het eenmalig inwinnen en het meervoudig gebruik. Dus ik hoop na de kennissessies en workshops met extra bagage naar huis te kunnen.”

“Ik ben hier vandaag vooral om te halen! Mijn collega’s komen juist wel informatie brengen. We werken als overkoepelend geheel bij bijvoorbeeld wijkcoaches. Vandaag zal ik juist verkennend bezig zijn op het gebied van informatie over de decentralisaties.”

Manager Business Development bij Esri Nederland

Live Magazine: ‘Work in Progress’ Congres 27 maart 2014

“WE WILLEN MÉÉR DOEN VOOR DE SAMENLEVING. F

EN DAT WILLEN WE SLIMMER ORGANISEREN” 9TOF THISSEN0

CO-CREATIE: ANDERS WERKEN, DENKEN EN DOEN

Interview met Marijke van Hees, demissionair wethouder in de gemeente Enschede Door Frits de Jong

CO-CREATIE

EIGENAARSCHAP

PRIVACY EN BEVEILIGING

“Ik zie co-creatie op allerlei niveaus. Daarbij is het belangrijk om niet zozeer te praten over samenwerkende instituties, maar vooral over samenwerkende mensen die in verschillende rollen zitten en die uiteindelijk vanuit die rollen in de werkende oplossing een plek moeten krijgen. Om dat voor elkaar te krijgen heb je wel een samenwerking tussen bedrijven en overheden nodig.”

“Als je opdrachtgever bent van een bepaalde softwareontwikkeling is het vaak zo dat je ook de eigenaar wordt en daarmee het risico op je neemt. Wij willen het risico over de kwaliteit en het onderhoud van de software aan de kant van het bedrijfsleven houden. In eerste instantie merkte ik vanuit de industrie kritiek op onze aanbestedingsaanpak, dat wil zeggen het zoeken van een co-creatiepartner, omdat het kennelijk niet gangbaar is.”

“Bij de ontwikkeling van de vier modules zijn privacy en beveiliging een groot aandachtspunt. In nauwe samenwerking met het ondersteuningsprogramma en het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties wordt een oplossing gerealiseerd die rekening houdt met de privacyaspecten van de cliënt, maar tegelijkertijd recht doet aan de informatiebehoefte van de professional in het werkveld.”

SAMENWERKING

“Wat we nu eerst moeten doen is de architectuur van het ICT-systeem maken, waarbij een aantal uitgangspunten erg belangrijk is. Zoals één plan, één dossier, één gezin. Verder is belangrijk dat de burger straks eigenaar van zijn eigen gegevens is. Gegevens die door de professional beheerd en ingevoerd worden. De verwachting is dat het eerste prototype in juli klaar is. Ik ben erg benieuwd hoe al die architectuurprincipes straks in het eerste prototype uit gaan pakken. Ik kan bijna niet wachten...”

‘NIET GRATIS’ “De ICT-oplossing die wij laten ontwikkelen is niet een gratis dingetje, want met de tijd en energie die alle partijen erin stoppen is het gewoon een kostbare aangelegenheid. Dan heb je het niet alleen over medewerkers van betrokken bedrijven en gemeentemensen, maar ook over professionals die straks met het systeem moeten werken en nu bij de inrichting intensief meedenken.”

“In Living Lab Oost NL werkt een aantal gemeenten met Enschede samen, waaronder Apeldoorn, Zwolle, Losser en Rijssen-Holten. Het mooie daarvan is de mix van grote en kleine gemeenten. Door in het Living Lab een paar kleinere gemeenten uit de regio op te nemen, is straks waarschijnlijk ook het draagvlak voor de oplossingen in de regio groter. Je kunt immers laten zien hoe het ook op kleinere schaal werkt, en in de oplossing die je kiest houd je ook rekening met verschillende culturen en werkprocessen.”

WERKSESSIES INFORMATIEVOORZIENING SOCIAAL DOMEIN

PROTOTYPE

In april starten regionale werksessies rondom de informatievoorziening in het sociaal domein. De sessies, bestemd voor informatiemanagers, zijn georganiseerd door het programma VISD en de VNG Academie. Doel van de werksessies is informatiemanagers hun eigen boodschappenlijst 3D-informatievoorziening te laten maken en uit te laten voeren. Zij zijn daarmee in staat de uitvoering van de decentralisaties in hun gemeente te ondersteunen, rekening houdend met wettelijke verplichtingen en ‘couleur locale’. Meer informatie en inschrijven via www.visd.nl Live Magazine: ‘Work in Progress’ Congres 27 maart 2014

STAPELEN

SPIEGELEN OVER DE I-SPIEGEL 2.0, DECENTRALISATIES EN DE STAPELINGSMONITOR

Live Magazine: ‘Work in Progress’ Congres 27 maart 2014

SPIEGELEN Op De Meelzolder gaat in de ochtend i-Spiegel 2.0 en de decentralisaties van start. Tijdens deze kennissessie wordt de vernieuwde i-Spiegel uitgelegd, een instrument dat het binnengemeentelijk gebruik van basisregistraties analyseert. In april dit jaar gaat versie 2.0 in bedrijf. 223 gemeenten werken al met de i-Spiegel. “Je zou kunnen zeggen dat er een race aan de gang is bij gemeenten om te zorgen dat ze bovenin de ranking staan,” zegt Henk Jan Wiesenekker. “De spiegel wordt als een dashboard voor beheer van datakwaliteit gebruikt. Je kunt dus snel ingrijpen op het moment dat er iets fout gaat.” Als gemeente ben je met de nieuwe versie voortaan in staat om zelf te kiezen welke gegevens je met elkaar wilt vergelijken. Niet alleen gemeenten, maar iedereen kan straks gebruikmaken van de i-Spiegel. Een andere grote verandering is dat in de komende versie de resultaten per gemeente niet meer openbaar zijn. En ook de snelheid van de lokale software is sterk verbeterd. In een paar minuten wordt alle informatie gelezen, terwijl dat

in versie 1.0 soms uren kon duren. De nieuwe i-Spiegel werkt overigens gewoon met de oude 1.0-software samen. Uit de zaal klinkt meerdere malen de wens dat ook i-Spiegel 2.0 de ranking blijft tonen en dat de standaardvergelijkingen van de gemeenten zichtbaar blijven. “We hebben jullie gehoord en we gaan eens kijken wat we daarmee kunnen doen,” antwoordt Ted Dicks.

STAPELEN Aan het einde van de dag schuiven we aan bij ‘Van gestapelde stenen naar een stevige muur: De Stapelingsmonitor’. Waar Hidde Boonstra uitleg geeft over het doel en het ontstaan van deze monitor. “We vroegen ons af,” zo steekt Boonstra van wal. “Wat voor beeld krijg je als je de verkokering binnen gemeenten opheft en de informatie die overblijft aan elkaar koppelt? Wat als je alles over elkaar heen zou kunnen leggen? We zijn in gesprek gegaan met CBS om een bestand samen te stellen waarin gebruik wordt gemaakt van de registraties die al lopen.”

Er zijn vier domeinen waarvan de gegevens van 2011 werden vergeleken: welzijn en zorg, inkomensondersteuning, arbeidsparticipatie en onderwijs. Er vond in de vier domeinen een stapeling plaats van vijfentwintig regelingen. Waar overlappen ze elkaar? Uit de landelijke resultaten van bijna 8 miljoen huishoudens kwam naar voren dat 51 % van de huishoudens 1 of meer regelingen gebruikte in 2011. Vijf of meer regelingen werden door 3,5 % gebruikt. De WTCG (Wet tegemoetkoming chronisch zieken) is één van de meestgebruikte regelingen: 24% maakte daar gebruik van. De regionale verschillen zijn in Nederland erg opvallend: “In de oostelijke strook van het land, helemaal van noord naar zuid, wordt veel meer gebruik gemaakt van regelingen,” zegt Boonstra. “Dat verbaasde ons erg. Dat er zo’n groot verschil is tussen oost en west. Oost-Groningen en in Zuid-Limburg zijn gebieden waar de sociale problemen zich stapelen.” Volgens Boonstra is het nu zaak om aantoonbare verbanden te leggen die statistisch aantoonbaar zijn.

Live Magazine: ‘Work in Progress’ Congres 27 maart 2014

Live Magazine: â&#x20AC;&#x2DC;Work in Progressâ&#x20AC;&#x2122; Congres 27 maart 2014

LIVING LABS:

AAN DE KEUKENTAFEL OF ACHTER DE PC?

In Loods 8 zijn alle stoelen bezet bij het interactieve debat tussen de vijf Living Labs van het programma VISD en de Digitale Steden Agenda Zorgende Stad. VISD helpt gemeenten om hun informatiehuishouding op tijd aan te passen aan de nieuwe taken die de decentralisaties in het sociaal domein met zich meebrengen. Tijdens dit debat gaan de vijf gemeenten die deelnemen aan de Living Labs met elkaar in gesprek.

“We zijn een keer op huisbezoek geweest bij een man die al twee maanden geen stroom meer had,” vertelt In ’t Hout. “Daar hebben we een gesprek mee gevoerd, hem geholpen met het bellen van de energiemaatschappij en met zijn oude computer. Een paar weken later had hij alles zelf geregeld. Dat heeft maar 70 euro gekost, terwijl het een stuk duurder uit was geweest als hij via de gemeente een traject in was gegaan.”

Met de stelling “De burger weet toch alles, dus gegevens inzien als professional is onnodig” wordt het debat geopend. “Wij gaan direct bij iemand langs en kijken niet naar caseloads,” zegt Pieter in ’t Hout van de gemeente Utrecht. “We gaan direct langs bij iedereen die hulp vraagt.” “Dan vraag ik me af hoe efficiënt het er bij jullie aan toegaat,” voegt Dick Laan (gemeente Enschede) daar meteen op. De zaal lacht.

Je moet een investering doen om de gegevens te verzamelen, terwijl de anderen juist zeggen: een bezoek doen is veel goedkoper. Uiteindelijk heeft iedereen dezelfde informatie nodig. De vraag is alleen wanneer in het proces de data verzameld wordt.

Live Magazine: ‘Work in Progress’ Congres 27 maart 2014

“Als er niks is, dan kost het ook niks,” verdedigt Pieter in ’t Hout de Utrechtse aanpak. “Bij ons zitten op een intake juist de high-professionals. Soms zijn er maar drie coachingsgesprekken nodig, in

plaats van dat er een duur standaardproduct door de gemeente moet worden aangeschaft.” Grofweg zijn de werkwijzen van de gemeenten in twee kampen te verdelen. Zij die bij de burgers langsgaan om via een gesprek informatie in te winnen en de gemeenten die van tevoren al zoveel mogelijk data verzamelen en dan pas het traject ingaan. “Een generalist zei het pas heel mooi,” sluit Mark Smit, van de gemeente Zaanstad, af. “Ze zei: Ik ben twintig jaar geïndoctrineerd door het oude systeem. Geef me de tijd!”

S WAT WERD ER GETWITTERD? @ihoogstrate Ijzersterk programma heeft bijbehorend boekje! #workinprogress 27/3 #operatieNUP @kinggemeenten @ VNGemeenten pic.twitter.com/ kSPJTsdLmy

@bartgeerdink Opening #workinptogress: ongelooflijk #kunst met zand! We gaan knallen en #aandeslag! #operatieNUP #VISD #CORV pic. twitter.com/rSkIeV01Nh

@eOverheid De i-nup #buzztour op het #workinprogress congres. Kom langs en deel goede voorbeelden van digitale dienstverlening! pic.twitter. com/81CroUEX0M

@HOEZOcongres Lunch #workinprogress congres van #KING en #VNG in @DeFabrique zit er net op. Helemaal in stijl bouwplaats. pic.twitter.com/AqFKzNVQbx

@jvdsluis Open deur: “Goed wachtwoordenbeleid is belangrijk om hackers buiten de deur te houden”, adviseert Spanninga. #workinprogress #TaskforceBID

@dNooijer Net in korte tijd vier speeddates gehad, ervaringen uitgewisseld over eHerkenning. Was leuk, veel nieuwe contacten gelegd. #workinprogress

@KINGgemeenten De vraag kwam of en hoe KING’ers tijdens #workinprogress (27/03) herkenbaar zijn. Zo dus!! - http:// tinyurl.com/mg5o2sb pic.twitter. com/mXwFhEXdIi

@Edvanhaselen Vandaag bij #workinprogress nu sessie over i-versneller NHR. We zijn goed op weg! #geruststelling

@ling70 #workinprogress loopt lekker!!!!

@KINGgemeenten Weer een sticker met ‘n #14plus netnummer geplakt.Gemeente Westland heel veel plezier op het congres #workinprogress. pic. twitter.com/cnkSfoEJQM

@TofThissen @keesjandevet spreekt het #workinprogress congres van #KING en #VNG toe! We zijn begonnen! pic.twitter.com/YoW8v8BIkN

@TofThissen Helemaal klaar voor het #KING en #VNG #Workinprogress congres! 900 deelnemers uit 300 gemeenten! pic.twitter. com/BJk7fAtZOb

@especialisten Debat over samenwerken tussen gemeenten flink op gang met @ jvdw59 http://ow.ly/i/52sqw #workinprogress

@mwoud #workinprogress nu bij sessie over winstpakker BAG-Wabo koppelvlak. Nu in laatste fase van bouw van koppelvlak.

@annawamsteeker Grote belangstelling voor de sessie ‘Zaakgericht Werken in het sociaal domein(?)’ #workinprogress pic. twitter.com/j4t3j9we3V

@PietrickV Met #NS keurig bij @ DeFabrique aangekomen, nu alweer bij de 2e sessie in goed gevulde zaal #workinprogress pic. twitter.com/3HJK4qONr8

@marijkeploegman Interessante discussie living lab gemeenten over wijkteams en welke gegevens gewenst zijn tijdens het gesprek #visd #workinprogress

@KINGgemeenten Goede werksessie over i-Versneller Handelsregister/Bedrijven; veel vragen vanuit de deelnemers - #workinprogress - http://tinyurl.com/pzgctvp

@ryanne68 Neem niet de regie als gemeente maar ga faciliteren. Experimenteer en speel in op behoeftes. Jan Rotmans #workinprogress @ KINGgemeentencom/j4t3j9we3V Live Magazine: ‘Work in Progress’ Congres 27 maart 2014

Live Magazine: â&#x20AC;&#x2DC;Work in Progressâ&#x20AC;&#x2122; Congres 27 maart 2014

VITAAL

O VEILIG

Interview met Larissa Zegveld (directeur KING) en Kees Jan de Vet (lid van de directieraad VNG) Door Leonie Brouwer

VITAAL EN VEILIG

RESOLUTIE

Kees Jan de Vet: “Cybercrime is, na fietsendiefstal, de grootste vorm van criminaliteit. Dat bleek laatst tijdens een presentatie van de ketenpartner van de Informatiebeveiligingsdienst voor gemeenten (IBD); het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC). Informatieveiligheid is echt een maatschappelijk vraagstuk. Ik spreek altijd over de twee V’s: vitaal en veilig. Informatie moet vitaal zijn, je moet over de relevante informatie kunnen beschikken. Deze informatie moet ook veilig zijn. Daar hoort eigenlijk nog een derde V bij, die van verantwoordelijkheid: met wie deel je welke informatie?”

Kees Jan de Vet: “Tijdens de Buitengewone Algemene Ledenvergadering eind 2013 hebben de Nederlandse gemeenten ingestemd met de resolutie ‘Informatieveiligheid randvoorwaarde voor de professionele gemeente’. De resolutie is eigenlijk een pakket maatregelen. Het bestaat onder andere uit de acceptatie van de Baseline Informatiebeveiliging Nederlandse Gemeenten (BIG) als gemeenschappelijk normenkader. De gemeenten hebben samen lokale kracht georganiseerd, ter vermindering van regulering en ter voorkoming dat wetgeving wordt opgelegd door de minister. Daar hoort dus ook bij dat gemeenten zich lokaal verantwoordelijk voelen. De VNG en KING accommoderen met de IBD het proces. Wij zullen zorgen dat we met relevante partners als het NCSC de Nederlandse gemeenten voorzien van relevante informatie. Maar de verantwoordelijkheid om het lokaal op orde te hebben, ligt bij gemeenten.”

BEWUSTWORDING Larissa Zegveld: “Veel gemeenten hebben een medewerker die zich bezighoudt met informatieveiligheid. Maar dat is niet genoeg. Het gaat er met name om dat diegene in verbinding staat met de rest van het gemeentelijk werkveld. Met hen die dagelijks met informatie aan de slag zijn. Het gaat om bewustwording dat je bij alles wat je doet, werkt met informatie. En dat je daar op een verantwoorde en veilige manier mee omgaat. Je ziet ook dat bestuurders steeds vaker met deze onderwerpen, en met name met informatieveiligheid, geconfronteerd worden. Door bijvoorbeeld de decentralisaties zie je dat privacyaspecten ineens bestuurlijke vraagstukken worden. Het gaat over hoe je als gemeente je beleid uitvoert.”

‘ALTIJD ACTIEF ZIJN’ Larissa Zegveld: “De tijd van achterover leunen is voorbij. Je bent nooit 100 procent veilig, maar je zult altijd actief moeten zijn op dit terrein. De ontwikkelingen gaan door. Ga eens na hoe jouw gemeente omgaat met de Baseline Informatiebeveiliging Nederlandse Gemeenten, welke collega’s met het onderwerp aan de slag zijn en in welke fase van aansluiten bij de IBD je gemeente zit. En geef aan de IBD terug wat jij nodig hebt om ervoor te zorgen dat informatiebeveiliging beter op ieders netvlies staat.” Live Magazine: ‘Work in Progress’ Congres 27 maart 2014

ZYZ INFORMATIEBEVEILIGING ZYZ AAN DE SLAG MET DE RESOLUTIE: DE ONMISBARE VERTAALSLAG VAN TECHNISCHE NAAR BESTUURLIJKE RISICO’S. Werksessie Informatiebeveiliging

In 2017 moet de overheid volledig ‘digitaal’ zijn. Een groot deel van de verantwoordelijkheid daarvoor ligt bij de gemeente. In 2013 is die verantwoordelijkheid neergelegd in de VNG-resolutie ‘Informatieveiligheid, randvoorwaarde voor de professionele gemeenten’. Maar hoe geven de gemeenten daar nu in de praktijk invulling aan? In deze werksessie gaan ongeveer twintig mensen aan de slag met het thema informatiebeveiliging. Dat zit nog steeds niet bij iedereen goed tussen de oren. “Iemand gaat naar de wc en laat zijn PC openstaan...” geeft een deelnemer als voorbeeld. “We hebben toen vanaf die PC mailtjes naar de gemeentesecretaris gestuurd met ‘je bent geen aardige

Live Magazine: ‘Work in Progress’ Congres 27 maart 2014

vent’. TOEN kwam het onderwerp pas goed op de agenda!”

DEZELFDE TAAL SPREKEN Maar ook dan zijn er nog hobbels om te nemen, zo schetst John van Huijgevoort (Informatiebeveiligingsdienst voor gemeenten, IBD). Hij start een filmpje. In een fictieve gemeente staat een belangrijke raadsvergadering op stapel. Zelfs de landelijke pers is aanwezig. Dan gaat er een server kapot. De vergadering loopt spaak. “Moet de ICT-medewerker dit maar even fixen? Deze problematiek moet je als gemeente vóór zijn!” zegt Van Huijgevoort. Het is daarbij essentieel dat bestuurders en –bijvoorbeeld– ICT-medewerkers van een gemeente dezelfde taal spreken en

hetzelfde verwachten. “De bestuurder praat over verantwoordelijkheid, de ICT-medewerker over de firewall. Ze begrijpen elkaar niet.” Harro Spanninga (Taskforce BID) reikt manieren aan om de verschillende partijen met elkaar te laten communiceren. “We moeten een brug slaan tussen het operationele niveau en het bestuurlijke niveau. Daar zijn verschillende strategieën voor.” Tussen de deelnemers ontstaat een levendige discussie. “Hoe hebben jullie dat geregeld?”, vraagt een deelnemer aan haar buurvrouw. “Daar ben ik enorm in geïnteresseerd. We moeten na afloop even samen praten!”

HACK JE EIGEN GEMEENTE Kennisssessie Nut en Noodzaak van de BIG (Baseline Informatiebeveiling Nederlandse Gemeenten)

Dat informatiebeveiliging belangrijk is, dat zal elke gemeente beamen. Maar er daadwerkelijk tijd en geld voor vrijmaken en er een plan voor opstellen, dat is andere koek. Vaak ziet men daar pas de noodzaak van in wanneer er een incident is. Dat vertellen Henk Wesselink van de Taskforce BID en Nausikaä Efstratiades van het IBD ons. Maar hoe ver zijn de gemeenten al met hun informatiebeveiliging? En tegen welke problemen lopen ze aan? De deelnemende gemeenten aan deze kennissessie zien de importantie al en zijn bijna allemaal ook al stappen aan het zetten. Sommigen zijn al begonnen met het implementeren van de BIG.

De gemeente Houten zoekt contact met de buurgemeenten, om samen een plan op te stellen. Dat hebben acht Twentse gemeenten ook gedaan. De gemeente Woerden heeft een deskundige ingehuurd: “Informatieveiligheid kwam bij ons automatisch bij ICT terecht. Terwijl het een veel breder probleem is dan alleen voor ICT.”

de importantie van een gedegen beveiliging inzien. Maar hoe krijg je die mensen geïnteresseerd? “Spreek je wethouder eens aan wanneer je hem in de supermarkt tegenkomt”, stelt Wesselink voor. “Of”, zo stelt hij gekscherend voor, “hack je eigen gemeente. Dan zien ze de importantie vanzelf.”

De gemeenten Heumen en Hilvarenbeek zijn er al achter dat er een afdelingshoofd moet komen. Iemand die binnen alle gelederen opereert. En dat is ook de grootste les van deze kennissessie: er moet draagvlak zijn en men moet binnen de gemeente mensen aanstellen die zich hier mee bezig kunnen houden. Het College van B&W moet Live Magazine: ‘Work in Progress’ Congres 27 maart 2014

Johan van der Waal en Kees Groeneveld (beiden van KING) zitten te wachten op de deelnemers aan het debat. De opkomst is niet hoog, uiteindelijk schuiven negen mensen van verschillende gemeenten aan. “Het is meer een groepsgesprek dan een debat”, concludeert Johan. Toch is de uitkomst leerzaam. Gemeenten kunnen veel meer dan nu samenwerken in hun contact met leveranciers van ICT en software.

met hun leveranciers. Komen de drie poten van de driehoek voldoende terug?

van der Waal: “Dat pleit voor het opzetten van een gebruikersvereniging. Daar ligt een rol voor KING.”

‘NIET IN PAKKET’

MAATWERK

Kees Groeneveld: “De gemeenten hebben samen op dat gebied 1,2 miljard euro per jaar te besteden. En toch is de redenering van een gemeente vaak ‘we zijn te klein om invloed te hebben op de leverancier’. Dat is dus niet zo.” Hij spreidt zijn handen: “Mensen, we staan met zo’n zak met geld! En dan zeggen we nóg ‘zij zijn groot en wij benne klein!’ Dat is een gemiste kans!”

In het publiek zitten vertegenwoordigers van kleine gemeenten (Opmeer, 11.000 inwoners; Halderberge, 29.000 inwoners) en van grotere (Zwolle, 123.000 inwoners). Met de kennisdeling zit het wel goed. Vaak wordt dat ook door de leverancier zelf gefaciliteerd. Belangenbehartiging of zelfs beïnvloeding is lastiger. Opmeer: “We hebben bijvoorbeeld een afsprakensysteem. Dan wil je iets, maar dat kan dan vaak niet. Dat zit dan niet in het pakket. Dan moet je weer in overleg om dat geregeld te krijgen.”

Halderberge wijst op het gevaar van ‘maatwerkoplossingen’: “Daar zijn we echt volledig in doorgeschoten.” Opmeer: “Daar ben ik het mee eens. Er is eigenlijk maar één behoefte: de burger goed bedienen. Op hoeveel verschillende manieren kun je dat doen? Dat verschilt toch niet zoveel per gemeente?” Halderberge: “Maatwerk is duur. Het vraagt energie, overleg, implementatie, onderhoud, opleiding...”

GEBRUIKERSVERENIGING

ROL VOOR KING

Een van de manieren om de krachten te bundelen is de gebruikersvereniging. Johan heeft een driehoek op het bord gezet. In het midden staat ‘Gebruikersvereniging’. Op de drie zijden zet hij ‘kennisdeling’, ‘belangenbehartiging’ en tenslotte ‘beïnvloeding’. “Die laatste is het lastigste.” Hij vraagt de deelnemers hoe ze bij hun gemeente omgaan

Halderberge: “Wij werken met ongeveer 220 applicaties en we hebben zo’n 200 mensen in dienst. Méér applicaties dan mensen. We zijn te klein om het spelletje met de leveranciers te spelen. We hebben te weinig expertise in huis om daar goed grip te hebben. We hobbelen achter de leverancier met al zijn maatwerkoplossingen aan.” Johan

ZAK MET GELD

Live Magazine: ‘Work in Progress’ Congres 27 maart 2014

GEMEENTE: BEPAAL JE EIGEN KOERS! WE ZIJN DOORGESCHOTEN MET ‘MAATWERK’

AAN ZET Van der Waal: “Een conclusie kan zijn dat er te weinig strategisch wordt nagedacht over wat we met een ICT-oplossing willen bereiken. Een leverancier kan dat niet voor je doen. Je moet dat als gemeente zelf doen. We hebben nu 32 leveranciers voor 403 gemeenten. Misschien is dat te veel. In de supermarkt staan toch ook geen 32 soorten tomatensoep? De gemeente is aan zet. Bepaal je eigen koers!”

Live Magazine: â&#x20AC;&#x2DC;Work in Progressâ&#x20AC;&#x2122; Congres 27 maart 2014

VOORDELEN 9VOOR DE0

ONDERNEMER Interview met Jop Schmeitz en Paul van der Burg Door Frits de Jong

HET ONDERNEMERSHUIS Jop Schmeitz: “Uit verschillende gesprekken met ondernemers kwam naar voren dat er behoefte was aan een honk, een punt waar het allemaal samen komt. Dat heeft ertoe geleid dat er een onderzoek gedaan is in Zoetermeer en nabije omgeving onder ondernemers en overheden. De conclusie was dat er node behoefte was aan een vorm van een ondernemershuis. Daarna is het eigenlijk op vrij korte termijn geregeld. In maart 2013 is het raadsbesluit genomen met betrekking tot de opzet van Ter Zake Het Ondernemershuis, en in juni is het geopend. Echt operationeel is het sinds september.”

haalt ook vooroordelen weg over uitkeringsgerechtigden. Onlangs hadden we hier een netwerkborrel waar wij een ondernemer leerde kennen die vooroordelen had. Ik heb hem toen uitgenodigd om met vijf werkzoekenden een gesprek te hebben van tien minuten. Uiteindelijk heeft het ertoe geleid dat hij twee van de vijf heeft aangenomen.”

In dat kader hebben we onder meer voorspeedmeets gehouden met werkzoekenden. Ook is met een groot aantal van hen een individueel gesprek geweest zodat ze maximaal voorbereid waren op het sollicitatiegesprek met Primark.”

ANDERS DENKEN Jop Schmeitz: “Het initiatief in Zoetermeer verlangt dat je als gemeente vooral moet luisteren naar wat de ondernemer zoekt en wilt en hoe je daar als gemeente op in kunt spelen. Dat vereist binnen gemeenten wel een andere manier van werken en denken. In de meeste gevallen houden gemeenten er juist van om te zenden. Nu draai je die rol om. Je gaat kijken van wat er buiten aan het gebeuren is. Daarom ben ik ook zo trots op mijn accountteam. Zij begrijpen dat spel erg goed. Daarbij is het een voordeel dat zij van huis uit gewend zijn om bij de ondernemers hun werk te doen. Dat scheelt veel.”

“VOORHEEN WAS JE EEN MIJL-OP-7 BEZIG OM ONDERNEMERS OVER DE DREMPEL TE KRIJGEN. NU GAAT ER ÉÉN UITNODIGING DE DEUR UIT EN STAAN ER 134 MAN OP DE STOEP.”

VOOROORDELEN Paul van der Burg: “Naast een inloopplaats en een centraal aanspreekpunt biedt Ter Zake meer voordelen voor de ondernemer. Het brengt vraag en aanbod voor werkzoekenden bij elkaar. Samen met de ondernemers maakt de gemeente haar doelstelling waar om zoveel mogelijk mensen uit de WWB aan het werk te helpen. Het

PRIMARK Paul van der Burg: “Het werkterrein van Ter Zake en het Werkgeversservicepunt (WGSP) richt zich met name op het MKB. Heel af en toe zit er een heuse klapper bij. Zoals de kledingketen Primark. We hoorden dat zij bezig waren een pand te kopen in Zoetermeer en samen met het UWV hebben we aangeboden om hen te faciliteren. Met name waar het ging om tijdelijke ruimte voor sollicitatiegesprekken en het aantrekken van personeel.

Live Magazine: ‘Work in Progress’ Congres 27 maart 2014

9 ONDERNEMERSDIENSTVERLENING 0

BERICHTENBOX VERDIENT VOORPAGINA VAN DE TELEGRAAF Viola de Groot van Ministerie van Economische Zaken waarschuwt van te voren maar even: “Ik ben enthousiast en meestal ga ik dan snel praten.” Ze is bezig met een roadshow door Nederland. Om gemeenten en ondernemers te overtuigen van de vele vooroordelen van de Algemene wet basisvoorziening elektronische overheid voor ondernemers, kortweg de Awbeo. Vandaag in de Postkamer van DeFabrique blijkt dat geen enkel probleem. Belangrijk element in het elektronisch zaken doen vormt de

Live Magazine: ‘Work in Progress’ Congres 27 maart 2014

Berichtenbox voor bedrijven. Het is de plek waar ondernemers al hun officiële correspondentie van de overheid ontvangen. De Groot vertelt over haar droom. “Ik zou graag de voorpagina van De Telegraaf willen afhuren om alle ondernemers op te roepen om gebruik te maken van de Berichtenbox.” Maar zegt ze, dat is nu nog te vroeg. “Nu zou driekwart van de pagina in beslag worden genomen door voetnoten.” Voetnoten met uitzonderingen en onduidelijkheden. En zo maakt De Groot meteen het belang van de Awbeo duidelijk. Die wet zal al die plooien gladstrijken.

Vanuit de zaal legt Esmeralde Marsman van de gemeente Rotterdam uit dat het soms lastig is om bestuurders te overtuigen. Marsman: “Bestuurders vragen ons of ondernemers wel op zo’n Berichtenbox zitten te wachten. Dat moeten we dan wel kunnen onderbouwen.” Die onderbouwing heeft het ministerie liggen. De Groot biedt aan het te mailen. Na afloop van de sessie wisselen De Groot en Marsman hun gegevens uit. Zie daar het eerste concrete resultaat van de sessie.

EEN HEEL ERG HANDIGE PLAAT “Aan de slag!” roept begeleider Dirk Moree. Want bij de sessie “Maak eenvoudig je eigen GEMMA-architectuurplaat m.b.v. de Softwarecatalogus” doen de deelnemers het werk. Aan een van de lange tafels schuiven we aan bij Arend Lichtenberg en Jos Scholten van de gemeente Twenterand. De GEMMA-architectuurplaat is voor hun een uitkomst.

alles”, voegt Scholten daar aan toe. Via internet loggen ze in op de website softwarecatalogus.nl. Het invoeren blijkt een koud kunstje. Met een paar klikken is de eerste applicatie gevonden: Cipers iSeries van leverancier PinkRoccade. “Het Burgerzakenpakket”, legt Lichtenberg ons uit. Ondertussen drukt hij op toevoegen. De applicatie staat nu op de plaat. “Werkt erg

makkelijk”, zegt een medewerker van de gemeente Edam-Volendam die over onze schouders meekijkt. Na nog wat applicaties te hebben toegevoegd klikt Lichtenberg op een button. De GEMMA-architectuurplaat verschijnt in beeld. Verre van compleet, maar dat deert niet. Lichtenberg: “We weten nu hoe het werkt. Thuis gaan we hier mee verder.”

Lichtenberg: “Het biedt ons een overzicht van alle applicaties waarmee we binnen de gemeente werken en hoe ze aan elkaar geknoopt zitten. Als er bijvoorbeeld een storing is kunnen we op de plaat meteen zien hoe dat doorwerkt.” Geen overbodige luxe: de lijst van Lichtenberg en Scholten bevat 124 applicaties. “En dat is nog niet

GBTWENTE MELDT EXTREME WINSTPAKKER Om 15.00 uur in het Douchelokaal zijn we getuige van een extreme winstpakker. Herman Broekhuis van het Gemeentelijk Belastingkantoor Twente (GBTwente) meldt een meevaller van 100.000 euro. Door het elektronisch innen van de belastingen besparen ze dat bedrag aan print- en drukwerkkosten. Deze sessie heeft als titel “Winstpakker: Betalen en invorderen, efficiency voordelen bij het innen

van de uitstaande bedragen”. Daarbij moeten we niet alleen aan geld denken. Een andere absolute winstpakker ligt bijvoorbeeld op het terrein van veiligheid. Nu wordt in veel gemeenten op het gebied van betalen en invorderen nog gewerkt met Excelsheets. Dat brengt de nodige risico’s met zich mee. Broekhuizen: “Excelsheets gaan via de mail. Ik hoef niet te vertellen hoe onveilig de mail is.”

Tijdens de sessie blijkt standaardiseren een absolute voorwaarde voor welke winstpakker dan ook. KING-projectleider Tjerk Venrooy heeft standaardisering dan ook bovenaan zijn prioriteitenlijst staan. “Wij hebben al met meer dan 100 softwareleveranciers afspraken gemaakt. Op hoog niveau.”

Live Magazine: ‘Work in Progress’ Congres 27 maart 2014

Onze aansluitteams staan voor u klaar! Logius biedt dit jaar gratis aansluitondersteuning voor: • Digikoppeling • MijnOverheid Berichtenbox en Lopende Zaken Profiteer nu van: • Hulp bij plan van aanpak • Hulp bij interpretatie van specificaties • Inzicht in best practices • Advies over aanschaf soft- en hardware • Advies over inrichting architectuur Neem contact op! servicecentrum@logius.nl 0900 - 555 4555 (10 ct/m)

HET FUNDAMENT IS GELEGD. F

DAAR MOGEN WE TROTS OP ZIJN. 9 INGRID HOOGSTRATE 0

Live Magazine: ‘Work in Progress’ Congres 27 maart 2014

“MET EEN KARREVRACHT AAN NIEUWE INZICHTEN NAAR HUIS” Chris Jacobs, senior adviseur informatiemanagement van de gemeente Helmond heeft de i-NUP Academy afgerond. Wat vond hij ervan en wat heeft hij geleerd? “Ik had drie redenen om me aan te melden voor de i-NUP Academy. Ten eerste ben ik geïnteresseerd in de ontwikkelingen in mijn vakgebied. Daarnaast was ik ook benieuwd naar de lessen persoonlijke ontwikkelingen die we zouden krijgen. En tenslotte leek het me ook nuttig om mijn collega’s uit de regio te ontmoeten. De Peelgemeenten, waar Helmond bij hoort, willen meer gaan samenwerken. Contact met mijn collega’s leek me dus erg handig. In vier blokken van twee dagen kregen we les in hoe we de inhoud van de NUP-bouwstenen konden verbinden met de praktijk. Maar we kregen ook lessen conflictmanagement en presenteren. Na elke les reed ik met een karrevracht aan nieuwe inzichten naar huis die ik meteen wilde doorvertellen aan mijn collega’s. Kijk, wij komen bijna allemaal uit de harde ICT-wereld. Maar we komen er steeds meer achter dat het niet gaat om de computers, maar om de mensen. Het liefst zou ik deze Academy ook eens volgen met mijn directe collega’s. Zodat we elkaar beter leren kennen, en daarnaast de informatievoorziening nog meer kunnen professionaliseren.”

Live Magazine: ‘Work in Progress’ Congres 27 maart 2014

RADBOUD VAN DER LINDEN

MAARTJE VAN BOERDONK

Gemeente Breda Beleidsadviseur gegevensmanagement

Gemeente Horst aan de Maas Informatiearchitect

“Nee, ik ben vooral géén ICT-er!”

“Ja, informatiesystemen moeten ook ontworpen worden!”

MEEST LEERZAME INZICHT?

MEEST OPVALLENDE UITSPRAAK?

“Bij de sessie Leveranciersmanagement. Het inzicht dat iedereen moeite heeft met de implementatie van een zaaksysteem. Dat ligt dan aan de manier waarop wij aanbesteden. En aan de manier waarop we reageren als niet geleverd wordt wat aanbesteed is.”

“Over werken in de cloud. Bij de werksessie waren we in de wolken van het toekomstbeeld dat werd geschetst. Maar we kwamen meteen ook weer hard op de grond. Werken in de cloud is nog steeds erg ambitieus.”

“En verder het bericht dat KING de gemeenschappelijke standaard voor het instrument ‘i-Spiegel’ gaat loslaten. Jammer. Het betekent dat de gemeenten zelf weer het wiel moeten uitvinden.”

“Ik zat bij een sessie naast iemand die met hetzelfde bezig is. Een zelfde soort gemeente als wij. Op sommige vlakken zijn ze verder, op andere liggen wij voor. We hebben kaartjes uitgewisseld. We kunnen veel voor elkaar betekenen!”