ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΗ Έτος ίδρυσης: 1963
Τιμήθηκε από το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας Απρίλιος-Ιούνιος 2020 / Τεύχος 249
Υπεύθυνος έκδοσης: Νόστης Ψαρράς Άγιοι Ισαπόστολοι Κύριλλος και Μεθόδιος
Περιεχόμενα Τεύχους 04 Ι.Μ. Νέας Ζηλανδίας 07 Ι.Μ. Σιγκαπούρης - Ινδονησία 10 Ι.Μ. Μπραζαβίλ & Γκαμπόν 12 Ι.Μ. Κανάγγας 14 Ι.Μ. Κινσάσας 18 Ι.Μ. Βορείου Μαδαγασκάρης 26 Ι.Μ. Ναϊρόμπι 29 Ι.Μ. Ειρηνουπόλεως 30 Ι.Μ. Καμπάλας 32 Ι.Μ. Άκκρας 34 Ι.Μ. Γουινέας 36 Ι.Ε. Αρούσας 41 Ι.Ε. Γκούλου 44 Ι.Ε. Τολιάρας Μπορείτε να καταθέσετε την αγάπη σας για την Εξωτερική Ιεραποστολή, με τους παρακάτω τρόπους: ALPHA BANK (CRBAGRAA) GR93 0140 4050 4050 0200 2000 170 ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ (ETHNGRAA) GR06 0110 2560 0000 2564 8000 609 EUROBANK (ERBKGRAA) GR24 0260 2060 0001 0010 1157 390 ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ (PIRBGRAA) GR70 0172 2000 0052 0005 2141 068 PAYPAL στο paypal.me/ierapostoles Για όλες τις καταθέσεις εκδίδονται και αποστέλλονται θεωρημένες αποδείξεις.
Οι συντάκτες ευθύνονται για τα κείμενά τους Το περιοδικό αποστέλλεται δωρεάν Εκτύπωση: Γραφικές Τέχνες "Μέλισσα"
Ιδιοκτήτης
Αδελφότητα Ορθοδόξου Εξωτερικής Ιεραποστολής Μακένζυ Κινγκ 6, Πλατεία Αγίας Σοφίας 546 22 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
T. 2310 279910 - F. 2310 279902 www.ierapostoles.gr office@ierapostoles.gr
Αναγνωρισμένο φιλανθρωπικό σωματείο Πνευματικός ιδρυτής: Αρχιμανδρίτης Χρυσόστομος Παπασαραντόπουλος (1903-1972) Ιδρυτικός Πρόεδρος: Παντελής Μπάγιας Μέγας Ευεργέτης: Παν. Παπαδημητρακόπουλος Επίτιμος Πρόεδρος: Πατριάρχης Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής κ.κ. Θεόδωρος
Διοικητικό Συμβουλίο: Χαράλαμπος Μεταλλίδης Πρόεδρος Νόστης Ψαρράς Αντιπρόεδρος Αγγελική Αρναούτη Γ. Γραμματέας Δημήτριος Σωτήρκος Ταμίας Κων/νος Μεταλλίδης Β. Γ. Γραμματέα Ζηνόβιος Ιατρού Β. Ταμία Ευαγγελία Τραϊκούδη Μέλος Αικατερίνη Αλεξάνδρου Μέλος Πρόδρομος Καλαϊτζίδης Μέλος
Άδεια χρήσης
Διανέμεται με άδεια Creative Commons BY-SA 4.0. Έγινε χρήση ομοίως αδειοδοτηθέντων έργων των κάτωθι δημιουργών στις αντίστοιχες σελίδες: 3 Ben Phillips 4 Luca Sartoni 7 Bevis Chin 10 bgrimmni 12 Tom Jutte 14 Martin Pettitt 18 Rod Waddington 26 Mathieu Breitenstein 34 Rod Waddington 36 Dany Sternfeld 44 Mika Razafimbelo
Έκκληση Βοήθειας
στο Πανάγιο Ζωοποιό Πνεύμα Σε τερματικό σκαλοπάτι απόγνωσης η νύχτα συντροφεύει τον θλιμμένο νου. Γονυπετείς ικετεύουμε το Πανάγιο Ζωοποιό Πνεύμα να φέρει αύρα Θεϊκή στη θυγατέρα του ταπείνωση η οποία θα πρέπει να ακολουθεί τη ζωή μας. Με τη Θεία Χάρη ανέτειλε το Πανάγιο Φως, να σβηστούν σκιερά σύννεφα υπερηφάνειας, και ποταμοί αμαρτιών της ύπαρξής μας. Συγχώρεσε την πνευματική ανυπαρξία σ’ ένα αδειανό καλάθι πολύτιμων αξιών. Την αγνωσία που κωπηλατεί σε λάθος προορισμό. Άλλες φορές βυθισμένη στο άνυδρο πηγάδι, αλλες σ’ ένα πέλαγος κυματιστών αδυναμιών, που εξαλείφει τα υψηλά ιδανικά. Σε παρακαλούμε από τα σύνορα της απελπισίας. Παγιδευμένη η σκέψη σαν από δίχτυ αράχνης. Με υπεροπτικούς λόγους βλασταίνει ο εγωισμός σε μια ξεραμένη πεδιάδα λογικής που απουσιάζει η αλήθεια. Ένωσε την διοικούσα Ορθόδοξη Εκκλησία στα έθνη. Ανάτειλε το Πανάγιο Φως της καρδιακής αγάπης να λιώσουν από ζέση τα παγωμένα αισθήματα. Ν’ αναστηθεί το νεκρό χαμόγελο στα πικραμένα χείλη! Να ευφραίνει ένα λιπόθυμο λουλούδι τη χριστονύμφη ψυχή! Οι λιγοστοί αδελφοί εν Χριστώ ιεραπόστολοι παραμένουν επαίτες στην ερημιά του κόσμου. Καθώς ο θάνατος καλπάζει στους αδύναμους λαούς. Οι ενοχές μας κρυμμένες ταξιδεύουν μες στην απώλεια της ευσπλαχνίας. Ας προσευχηθούμε στο Πανάγιο Ζωοποιό Πνεύμα για τη Σωτηρία! Νόστης Ψαρράς 3
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΝΕΑΣ ΖΗΛΑΝΔΙΑΣ & ΩΚΕΑΝΙΑΣ
Ζητείται ιερέας για την Τόνγκα Χριστός ανέστη! Με τη χάρη του Θεού, αγαπητοί μου αδερφοί, ολοκληρώθηκαν οι οικοδομικές εργασίες στον Ιερό Ναό του Αγίου Γεωργίου στο νησί του Ειρηνικού Ωκεανού Τόνγκα. Επιχρίσεις, υπόστεγα, ελαιοχρωματισμοί, δάπεδα, κουφώματα, περιφράξεις κ.ά. έγιναν από τους τρεις καλούς μας συνεργάτες που είχαν μεταβεί στο νησί Τόνγκα για 5 μήνες από την Ελλάδα. Σημαντική προσωπική εργασία προσέφερε ο κ. Μιχαήλ με πέντε πιστούς από την ενορία του Αγίου Γεωργίου Αλάσκας, φίλοι της ιεραποστολής που μετέβησαν για 10 ημέρες στο νησί. Φυσικά όλα αυτά δεν θα γινόταν πράξη αν οι φίλοι της ιεραποστολής στην Ελλάδα, μέλη και φίλοι της Αδελφότητας Ορθο4
δόξου Εξωτερικής Ιεραποστολής δεν προσφέρανε από το περίσσευμα της καρδίας τους, για να αγορασθούν τα απαραίτητα οικοδομικά υλικά, τα εισιτήρια μεταβάσεως και επιστροφής και τα καθημερινά έξοδα των καλών συνεργατών μας. Ευχαριστούμε και ευγνωμονούμε. Η μετάβαση τους κρίθηκε επιβεβλημένη λόγω του ότι ο ναός είναι κατασκευασμένος από σκυρόδεμα και ο αρχιτεκτονικός του ρυθμός είναι σταυροειδής με τρούλο. Έχει σφαιρικά τόξα, τρούλο, καμπύλες επιφάνειες και απαιτεί τη χρήση τσιμέντου. Τέτοιου είδους κατασκευή στο νησί Τόνγκα δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί με την τεχνογνωσία που διαθέτουν οι ντόπιοι, οι οποίοι συμμετείχαν σε βοηθητικές εργασίες.
Σήμερα απομένει να τοποθετηθούν τα φωτιστικά, να καλλωπιστεί εσωτερικά με το τέμπλο, τις εικόνες, τα ιερατικά άμφια και σκεύη, τα καθίσματα και τα λοιπά απαραίτητα, για να μπορέσει να υποδεχτεί και να φιλοξενήσει τους νεοφώτιστους αδελφούς μας. Επίσης, χρειάζεται να ολοκληρωθεί το πνευματικό κέντρο που βρίσκεται κάτω από τον Ναό με την βαφή, την τοποθέτηση κουφωμάτων, φωτιστικών και τον εξοπλισμό των χώρων υγιεινής και εστιάσεως. Το πιο σημαντικό όμως που απομένει να γίνει είναι να φωτίσει ο Θεός έναν καλό και ταπεινό ιερέα που θα θέσει τον εαυτό του και την προσευχή του στην πνευματική φροντίδα των βαπτισμένων αδελφών μας. Να συνεχίσει το έργο της του Κυρίου μας και της Εκκλησίας Του. Να διδάξει, να κατηχήσει, να εμπνεύσει,
να βαπτίσει, να μεταδώσει Σώμα και Αίμα Χριστού στα ορφανά από πνευματικό πατέρα παιδιά της Ορθοδόξου Εκκλησίας στην Τόνγκα. Αναγνωρίζουμε τις δυσκολίες αλλά ελπίζουμε στο έλεος του Θεού. Η πρωτοφανής για όλους μας κατάσταση λόγω κορωνοϊού επηρέασε φυσικά και τις εργασίες, οι οποίες όμως με τη χάρη του Θεού ολοκληρώθηκαν. Οι συνεργάτες μας δυσκολεύτηκαν αρκετά να βρουν πτήσεις επιστροφής στην Ελλάδα. Κατέστη όμως και αυτό δυνατό και επέστρεψαν στην Ελλάδα με αρκετή ταλαιπωρία αλλά με ασφάλεια. Ο κυκλώνας που πέρασε από τα νησιά Φίτζι κατά την Διακαινήσιμο Εβδομάδα προξένησε μικρές υλικές ζημιές που επηρέασαν τη λειτουργία της ιεραποστολής, τα κτίρια, τους κήπους, την καθημερινή ζωή του ορφανοτροφεί-
Το ορφανοτροφείο μας στα Φίτζι
5
ου και των ενοριών. Με πολύ κόπο και περισσότερη αγάπη οι αδελφοί μας φρόντισαν να αποκαταστήσουν όλες τις ζημιές. Δόξα τω Θεώ. Η παρουσία του κορωνοϊού στα νησιά υπήρξε αμελητέα. 18 ασθενείς στα Φίτζι, κανένας θάνατος, κανένα κρούσμα στην Τόνγκα και τη Σαμόα. Είναι όλοι καλά και ασφαλείς και συνεχίζουν να προσεύχονται στον Πανάγαθο Θεό για όλες τις δωρεές. Μας έδωσε όμως την ευκαιρία να συνειδητοποιήσουμε τη δική μας ελαχιστότητα, τις δικές μας αδυναμίες, να συνειδητοποιήσουμε ότι υπάρχουμε και ζούμε χάρη στο δικό Του έλεος και τη δική Του αγάπη. Η πιο μικρή μορφή ζωής στον πλανήτη γη, στο σύμπαν ολόκληρο, ο νέος ιός, μας απέδειξε πόσο εύθραυστος είναι ο άνθρωπος και πόσο εύκολο είναι να καταρρεύ-
6
σει ο ανθρώπινος πολιτισμός. Μας δίδεται με αυτό τον τρόπο η δυνατότητα να αναθεωρήσουμε τις αξίες της ζωής μας, να ξαναβρούμε τα ουσιαστικά και πραγματικά ψυχωφελή στη ζωή μας και να τα ακολουθήσουμε με πίστη και εμπιστοσύνη στον Θεό. Ο αναστάς Κύριος ημών Ιησούς Χριστός είναι το μόνο στέρεο θεμέλιο της ζωής μας, που ποτέ δεν θα κλονιστεί και ποτέ δε θα μας προδώσει αλλά πάντοτε θα στηρίζει, θα σκέπει, θα ευλογεί και θα ακτινοβολεί τη χάρη Του στην ζωή μας Η Λαμπροφόρος Ανάσταση του Κυρίου μας και η προοπτική της δικής μας αναστάσεως και θεώσεως μάς δίδει τη δύναμη και το θάρρος να αντιμετωπίσουμε και να ξεπεράσουμε την παρούσα κατάσταση. † Ο Νέας Ζηλανδίας Μύρων
Ο Ιερός Ναός του Αγίου Γεωργίου στην Τόγγα
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΣΙΓΚΑΠΟΥΡΗΣ Ιεραποστολικό Κλιμάκιο Ινδονησίας
Μένουμε (αν)ασφαλείς Αγαπητοί φίλοι της Ιεραποστολής, Με τη βοήθεια του Θεού είμαστε καλά. Θα ήθελα να σας αναφέρω μερικά νέα από την Ορθόδοξη Ιεραποστολή μας εδώ στη μακρινή Ινδονησία. Να σας πω την αλήθεια, το COVID-19 έφτασε στην πρωτεύουσα της Ινδονησίας από τις αρχές του Ιανουαρίου. Αλλά επειδή τότε στην Τζακάρτα έγινε μια μεγάλη πλημμύρα, τότε το θέμα δεν ήρθε στην επιφάνεια. Όμως, στις αρχές Μαρτίου, η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι πρέπει αυστηρά να μείνουμε στο σπίτι. Τα εργοστάσια έκλεισαν, τα εστιατόρια, τα μίνι μάρκετ, τα κομμωτήρια, οι συγκοινωνίες, τα τζαμιά, οι εκκλησίες, τα σχολεία, τα πανεπιστήμια, όλα τα κλείσανε και ο κόσμος άλλαξε. Η μάσκα έγινε το βασικό μας ένδυμα,
ο ένας πρέπει να μένει μακριά από τον άλλον κι όσο πιο μακριά τόσο το καλύτερο. Είμαστε κλειδωμένοι στο σπίτι. Ευτυχώς υπάρχει η τεχνολογία και έτσι μπόρεσα να δω τον νεογέννητο εγγονό μου τον Κώστα. Το μεγάλο ερώτημα είναι τι θα κάνει ο κόσμος στο σπίτι; Αν είναι κάποιος δημόσιος υπάλληλος, έχει εισοδήματα από το κράτος, αλλά αν είναι ιδιωτικός και η εργασία του έχει κλείσει, τότε δεν παίρνει τίποτα. Έτσι, επικρατεί παντού πείνα, κλεψιά και δυστυχία. Η κυβέρνηση αγόρασε σε κάθε πόλη ένα μεγάλο οικόπεδο για νεκροταφείο. Κάθε μέρα πεθαίνει κόσμος από το COVID-19 και τους κηδεύουν συνήθως τη νύχτα για να μην τους βλέπει ο κόσμος. Τώρα δεν υπάρχει διαφορά ανάμεσα στους ανθρώπους. Κανονικά υπάρ7
χει διαφορά, αλλιώς κηδεύονται οι πλούσιοι κι αλλιώς οι φτωχοί. Αλλά τώρα, όταν πεθαίνει κάποιος από COVID-19, αμέσως τον κηδεύουν με το ίδιο πρωτόκολλο. Φόβερο, όντως, αδελφοί μου! Αναρωτιέμαι πότε θα λήξει αυτή η κατάσταση. Κανείς δεν μπορεί να μας απαντήσει. Πριν από μερικές ημέρες, ένας φοιτητής της Θεολογικής μας Σχολής φορώντας μάσκα ήρθε στο γραφείο μου και μου είπε: —Πάτερ, έχω μεγάλο πρόβλημα. Έχω έναν μικρό αδελφό στο Ίδρυμα Τυφλών, γιατί είναι τυφλός και χρειάζεται περίθαλψη. Πριν από τον COVID-19 φιλοξενούσαν 54 τυφλά παιδιά. Λόγω του COVID-19 έχουν σταματήσει σχεδόν όλοι οι δωρητές
8
να στέλνουν χρήματα στο Ίδρυμα. Οπότε το κλείσανε, γιατί δεν είχε έσοδα για να λειτουργήσει. Τώρα, με φώναξαν να πάρω τον μικρό μου αδελφό και να τον επιστρέψω στην οικογένειά μας στο νησί Νίας. Ο φοιτητής αυτός μένει μαζί μου στη Θεολογική Σχολή του Αποστόλου Παύλου στο Μεντάν. Επειδή όμως υπάρχει η απαγόρευση κυκλοφορίας και δεν μπορούν να φύγουν για το Νίας, είπα στο Ίδρυμα ότι θα πληρώσω εγώ τα έξοδα μέχρι να περάσει η επιδημία. Έτσι, πλέον, μόνο αυτό το τυφλό παιδί μένει στο Ίδρυμα μέχρι να παρέλθει η επιδημία. Πριν από μερικές μέρες, ένας γείτονάς μου έκανε μια ανάρτηση στο Facebook. «Οι δημόσιοι υπάλ-
Ορθόδοξη ενορία στην Ινδονησία
ληλοι μένουνε σπίτι και δεν έχουν πρόβλημα. Αλλά εμείς οι ιδιωτικοί υπάλληλοι, έχουμε μεγάλο πρόβλημα γιατί το εργοστάσιο δεν μας δίνει μισθό». Αμέσως τον ρώτησα μήπως έχει κάποια δυσκολία και μου απάντησε: «Μένουμε σπίτι, διότι έτσι λέει ο νόμος, αλλά δεν έχουμε τίποτα να μαγειρέψουμε, διότι πριν από δύο μέρες μάς τέλειωσε το ρύζι». Έχει 4 παιδιά. Έτσι, του είπα να έρθει στο σπίτι μου, για να του δώσω ρύζι να μαγειρέψει. Αυτή είναι η κατάσταση που αντιμετωπίζουμε εδώ στην περιοχή μας. Περάσαμε τον μεγάλο σεισμό και το τσουνάμι, αλλά τώρα με το COVID-19 τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα. Φοβερά! Όλα τα σχολεία σχεδόν είναι κλειστά μέχρι τον Ιούλιο, τα παιδιά δεν πληρώνουν δίδακτρα ούτε μπορούμε να τους πούμε να πληρώσουν. Οι δάσκαλοί μας, οι καθηγητές της
Θεολογικής Σχολής και οι υπάλληλοι των σχολείων μας φωνάζουν! Θέλουν το μισθό τους από το Φεβρουάριο, αλλά δεν έχουμε τη δυνατότητα να τους πληρώσουμε άμεσα. Το ρεύμα της Σχολής κοντεύει να λήξει και κινδυνεύουμε να μείνουμε χωρίς ρεύμα και χωρίς ίντερνετ. Το ίδιο και το νερό. Σας τα γράφω αυτά, όχι από απελπισία, αλλά για να ξέρετε τι προκάλεσε το COVID-19 σε όλο τον κόσμο και εδώ στην ελάχιστη ιεραποστολή μας στην Ινδονησία. Ζητάμε τις προσευχές σας σε αυτή τη δύσκολη κατάσταση, για να περάσει γρήγορα. Ζητάμε τη βοήθειά σας. Η Παναγιά να είναι μαζί μας. Σας ευχαριστούμε πολύ για τη μεγάλη σας προσφορά για την Ιεραποστολή μας. Ο Κύριος Ιησούς να σας προστατεύει με τη δύναμη και την ευλογία Του. π. Χρυσόστομος Manalu 9
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΜΠΡΑΖΑΒΙΛ & ΓΚΑΜΠΟΝ
Η κοινωνία στον πάγο Αγαπητοί φίλοι της Ιεραποστολής, Με αισθήματα βαθυτάτης ευγνωμοσύνης για την πολύτιμη συναρωγή της περιωνύμου Αδελφότητος Ορθοδόξου Εξωτερικής Ιεραποστολής προς το Ορφανοτροφείο «Άγιος Ευστάθιος» και το ιεραποστολικό έργο της Ι.Μ. Μπραζαβίλ και Γκαμπόν, προστρέχω εναγωνίως στα φιλάδελφα αισθήματά σας, προκειμένου να ζητήσω για μία ακόμη φορά την συμπαράστασή σας προς αντιμετώπιση των προβλημάτων που επιφέρει η πανδημία του κορωνοϊού στη ζωή της τοπικής Εκκλησίας μας. Η πανδημία έπληξε τη Δημοκρατία του Κονγκό από τις αρχές Μαρτίου ε.έ. Σχεδόν αμέσως εξεδόθη Προεδρικό Διάταγμα, το οποίο μεταξύ άλλων επέβαλε πλήρη αναστολή της λειτουργίας των ναών, 10
τζαμιών και ευκτηρίων οίκων πάσης θρησκείας μέχρι 30 Μαΐου, ενώ επεβλήθη κατ’ αρχήν περιορισμός της κυκλοφορίας των πολιτών. Κατόπιν η διαχείριση της καταστάσεως ανετέθη στον στρατό, ο οποίος επέβαλε απαγόρευση κυκλοφορίας σε συγκεκριμένες ώρες και ανέλαβε την τήρηση της τάξεως. Η κατάσταση που επικρατεί στην χώρα είχε άμεσο αντίκτυπο στη ζωή της νεοσύστατης Μητροπόλεως Μπραζαβίλ που με πολύ αγώνα και θυσίες είχε επιτύχει ένα μικρό αλλά σταθερό εισόδημα από τα πέντε μικρά καταστήματα που έκτισε προ τετραετίας, με το οποίο εκάλυπτε αδιατάραχτα τη μηνιαία μισθοδοσία των οκτώ κληρικών της (1.400 ευρώ συνολικώς). Επίσης, η ανωτέρω περιγραφείσα κατάσταση
πολλαπλασίασε κατά πολύ τα αιτήματα βοηθείας ορθοδόξων γηγενών αδελφών, κυρίως από τα μεγάλα αστικά κέντρα, για αγορά τροφίμων και φαρμάκων. Ακόμη, η πρόσφατη Υπουργική Απόφαση για επανέναρξη της λειτουργίας των δύο τελευταίων τάξεων των εκπαιδευτηρίων κάθε βαθμίδος του Κονγκό επιβάλλει την χορήγηση αντισηπτικών υγρών και την χρήση μάσκας προς κάθε εκπαιδευτικό και μαθητή από τα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια. Τούτο το μέτρο αφορά και τα ορθόδοξα εκπαιδευτήρια «Φως Εθνών» της Ι.Μ. Μπραζαβίλ. Αδελφοί μου, αντιλαμβάνομαι την οικουμενικότητα των προβλη-
μάτων της πανδημίας και των οικονομικών συνεπειών της και στους Ορθοδόξους Έλληνες αδελφούς μας. Προβληματίζομαι ιδιαιτέρως για το μέλλον, αφού και η πανδημία αναδεικνύει ακόμη περισσότερο το πρόβλημα της οικονομικής στηρίξεως των υπ’ ουρανόν Ορθοδόξων ιεραποστολών. Ωστόσο, στην παρούσα έκτακτη περίοδο προσβλέπω στο έλεος του Αναστάντος Χριστού και στη θυσιαστική αγάπη των όπου γης αδελφών μας. Ευχαριστώ ευγνωμόνως εκ των προτέρων και διατελώ μετά ιδιαζούσης τιμής, βαθυτάτης ευγνωμοσύνης και αγάπης Χριστού. † Ο Μπραζαβίλ Παντελεήμων
Διανομή ανθρωπιστικής βοήθειας στα παιδιά των Πυγμαίων
11
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΚΑΝΑΓΓΑΣ
Προσφορά αγάπης εν μέσω πανδημίας Αγαπητοί αδελφοί, Χριστός Ανέστη! Ο κόσμος ολόκληρος δοκιμάζεται από την πανδημία που εξαπλώθηκε τους τελευταίους μήνες μεταβάλλοντας τη ζωή μας και δημιουργώντας πρωτόγνωρες καταστάσεις σε όλο τον πλανήτη. Δίπλα στις υγειονομικές δυσκολίες που δημιουργήθηκαν από την εξάπλωση του κορωνοϊού και το τεράστιο οικονομικό κόστος που καλούνται να σηκώσουν τα κράτη για την αντιμετώπιση του, τεράστιες είναι οι επιπτώσεις και στην παγκόσμια οικονομία. Κράτη πανίσχυρα οικονομικά, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Κίνα και οι μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες υπολογίζουν σε εκατοντάδες δισεκατομμύρια το οι12
κονομικό κόστος της πανδημίας για τις χώρες τους. Είναι λοιπόν εύκολο να κατανοήσει κανείς, εάν τόσο πολύ στενάζουν οι οικονομίες των ισχυρών χωρών, τι τεράστιο, ασήκωτο πραγματικά, βάρος αποτελεί η πανδημία για αυτούς που έτσι κι αλλιώς μέχρι χτες ήταν πάμφτωχοι και με δυσκολία κατόρθωναν να κερδίσουν κάθε μέρα τον άρτο τον επιούσιο. Στη Μητρόπολη μας, η οποία πολλούς τέτοιους αδελφούς έχει και οι οποίοι στηρίζονταν μέχρι τώρα στην πολλαπλή βοήθειά μας για την επιβίωσή τους, κατανοεί κάνεις πως η κατάσταση είναι πολύ δύσκολη. Σε αυτές τις δύσκολες στιγμές κατέφθασε το κοντέινερ από την Αδελφότητα Ορθοδόξου Εξωτερι-
κής Ιεραποστολής, γεμάτο από αγαθά τα οποία διανέμονται καθημερινά στους πτωχούς της Μητροπόλεως. Έτσι καταφεύγουν σε μας και λαμβάνουν τρόφιμα και ρούχα σκορπίζοντας χαμόγελα στην πόλη μας. Εκατόν ογδόντα χήρες, άρρωστοι και ανήμποροι καταφεύγουν κάθε βδομάδα στην Ορθόδοξη Ιεραποστολή για βοήθεια. Μέσα σε μια μόλις ημέρα δώσαμε σε όλους από τα αγαθά του κοντέινερ. Αλλά και κάθε μέρα, με τη βοήθεια των αδελφών εξ Ελλάδος, η διανομή συνεχίζεται. Παράλληλα επισκεφθήκαμε ένα ίδρυμα με υποσιτισμένα παιδιά. Τους προσφέραμε μεγάλες ποσότητες προϊόντων από αυτά που μας στείλατε. Δεν φαντάζεστε την χαρά που έκαναν με την παράδοση των
τροφίμων. Οι υπεύθυνοι αποκάλεσαν την Ορθόδοξη Εκκλησία «Σωτήρα τους, που στις πιο δύσκολες στιγμές, όταν σταμάτησαν και οι ευρωπαϊκές επιχορηγήσεις, προσέφεραν άφθονα τρόφιμα και ρούχα στα παιδιά του ιδρύματος». Μάλιστα ανακοίνωσαν αυτή την προσφορά της Ορθοδόξου Εκκλησίας στους ραδιοφωνικούς κρατικούς σταθμούς της Κανάγγας. Η Ιερά Μητρόπολη Κανάγγας επιθυμεί να ευχαριστήσει από καρδιάς όλους τους συνεργάτες και συνδρομητές της Αδελφότητάς σας, τόσο για την προσφορά του κοντέινερ όσο και για άλλες πολλές πράξεις βοήθειας και αλληλεγγύης στο πολύμοχθο έργο της Ιεραποστολής. † Ο Κανάγγας Θεοδόσιος
Διανομή τροφίμων από την Αδελφότητά μας
13
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΚΙΝΣΑΣΑΣ
Έπεσε ο πυλώνας του ραδιοφωνικού σταθμού Εἶχε τελειώσει ἡ Θεία Λειτουργία τῆς Μεγάλης Πέμπτης καὶ οἱ τεχνικοὶ τοῦ ραδιοφώνου συνέχισαν τὶς ἐργασίες γιὰ νὰ λειτουργήσει αὐτὲς τὶς ἅγιες μέρες «Ἡ Φωνὴ τῆς Ὀρθοδοξίας» καὶ νὰ ἀκουσθεῖ τὸ Χριστὸς Ἀνέστη σ’ ὅλη τὴν πρωτεύουσα τῆς Λαϊκῆς Δημοκρατίας τοῦ Κογκό τῶν 15 ἐκατομμυρίων ἀνθρώπων. Διπλασίασαν τὴν ἐμβέλεια τοῦ ραδιοφώνου, ὥστε νὰ ἀκουσθοῦν τὰ Ἅγια Πάθη, «τὸ σήμερον κρεμάται ἐπὶ ξύλου….» καὶ τὴν Μεγάλη Παρασκευὴ «ἡ Ζωὴ ἐν τάφῳ…» καὶ ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ μας. Ἡ χαρὰ ὅλων ἦταν μεγάλη, οἱ ἐναπομείναντες φοιτητὲς στὴν θεολογικὴ σχολὴ μὲ ἐνθουσιασμὸ ἕτοιμοι νὰ ξεκινήσουν νέες ἐκπομπές. Ἡ
14
θεολογικὴ σχολὴ ἔκλεισε λόγῳ τῆς ἐπιδημίας ἀπὸ τὰ μέσα τοῦ Μαρτίου, ὅπως καὶ ὅλα τὰ Πανεπιστήμια κατόπιν ἐντολῆς τῆς Κυβερνήσεως τοῦ Κογκό. Οἱ περισσότεροι φοιτητὲς πρῖν σταματήσουν οἱ ἐσωτερικὲς ἀερογραμμὲς κατόρθωσαν καὶ γύρισαν στὶς οἰκογένειές τους, οἱ φοιτητὲς ὅμως ἀπὸ τὴν περιοχὴ τοῦ Κασάι παρ’ ὅλο ποὺ εἶχαν κόψει εἰσιτήρια δὲν ἔφυγαν, γιατὶ ματαιώθησαν οἱ πτήσεις τους, ἔτσι παρέμειναν στὴν Σχολή. Τὸ ἀπόγευμα τῆς Μεγάλης Πέμπτης, πρὶν ξεκινήσει ἡ ἀκολουθία ἕνας πρωτοφανὴς δυνατὸς ἀέρας μὲ πολὺ δυνατὴ βροχὴ, ἕνας κυριολεκτικὰ τυφώνας, ἔριξε τὸν πυλώνα τῆς κεραίας τοῦ ραδιοφωνικοῦ σταθμοῦ ὕψους 45 μέτρων πάνω στὴν στέ-
γη τοῦ οἰκοτροφείου. Ἐπίσης πῆρε καὶ στέγες τῶν γύρω σπιτιῶν καὶ σὰν φύλλα δένδρου τὶς πέταξε ἀπὸ ἐδῶ καὶ ἀπό ἐκεῖ. Μιὰ στέγη, ὅπως ἦταν ὀλόκληρη, τὴν πέταξε μέσα στὴν αὐλὴ τῆς θεολογικῆς Σχολῆς. Τὸ φαινόμενο αὐτὸ πρώτη φορὰ τὸ ζήσαμε. Μεγάλες οἱ καταστροφές. Τὸ πρῶτο μέλημά μας ἦταν μήπως χάθηκαν ἀνθρώπινες ζωές ἤ κάποιος τραυματίσθηκε. Ἡ ἀγωνία μεγάλη. Δοξάσαμε τὸν Θεὸ, ὅταν διαπιστώσαμε ὅτι κανεῖς δὲν κτύπησε, ὅτι ὅλοι ἦταν ὑγιεῖς. Εὐχαριστήσαμε τὸν ἅγιο Ἀθανάσιο τὸν Ἀθωνίτη, ποὺ γιὰ μία ἀκόμη φορὰ μᾶς διεφύλαξε. Τὸν εὐχαριστήσαμε γιατὶ ἔπεσε ὁ πυλώνας μέσα στὴν σχολή καὶ ὄχι ἀπὸ τὴν μεριὰ τῶν γειτονικῶν σπιτιῶν, ὅπου καὶ θὰ εἴχαμε πολλὰ θύματα καθὼς καὶ κα-
ταστροφὲς σπιτιῶν. Ἀμέσως τέθηκε τὸ ἐρώτημα: Τώρα τί κάνουμε; Ὁ κόσμος ἐγκλωβισμένος στὰ σπίτια του, λόγω τῆς ἐπιδημίας, δὲν ἐπιτρέπεται ἡ κυκλοφορία, δὲν μπορεῖ νὰ ἐκκλησιασθεῖ. Τώρα πῶς οἱ ὀρθόδοξοι σκορπισμένοι μέσα στὴν πόλη θὰ παρακολουθήσουν τὴν ἀκολουθία τῶν ἁγίων Παθῶν, τῆς Σταυρώσεως, τῆς Ἀναστάσεως, ἀφοῦ δὲν μποροῦν νὰ πᾶνε στὶς Ἐκκλησίες; Πῶς θὰ παρηγορηθοῦν οἱ ἄνθρωποι; Ὁ Θεὸς φώτισε καὶ ἀμέσως οἱ τεχνικοὶ βρήκαν λύση. Συνδεθήκαμε μὲ ἕναν ἄλλο ραδιοφωνικὸ σταθμὸ, στήθηκε μιὰ πρόχειρη κεραία καὶ ἔστελνε τὸ σῆμα μας τῶν 94,1 FM σὲ αὐτὸν καὶ αὐτὸς τὸ μετέδιδε ἀπὸ τὴν δικὴ του κεραία. Μᾶς τὸ παραχώρησαν γιὰ τρεῖς μέρες ἔνα-
15
ντι ἀμοιβῆς γιὰ κάθε ὥρα πού θὰ ἐκπέμπαμε. Μεταδώσαμε τὴν ἀκολουθία τοῦ Ἐπιταφίου, τῆς Ἀναστάσεως καὶ τῆς Θείας Λειτουργίας καθὼς καὶ τὴν Κυριακὴ τοῦ Πάσχα τὸν ἐσπερινὸν τῆς ἀγάπης. Οἱ χριστιανοί μας κάναν Πάσχα, ἄκουσαν τὸ Χριστὸς Ἀνέστη, ἔψαλαν ἀπὸ τὰ σπίτιά τους τὸν ἐπινίκιον ὕμνον Χριστὸς Ἀνέστη, μᾶς ἔπαιρναν στὰ τηλέφωνα καὶ μᾶς εὐχαριστοῦσαν. Ἀμέσως μετὰ τὴν πτώση τοῦ πυλῶνος, ξεκίνησε ἡ διάλυσή του, ἡ ἀπελευθέρωση τῆς στέγης καὶ ἡ ἀνακατασκευὴ τοῦ καταστραφέντος τμήματος τῆς στέγης τοῦ οἰκοτροφείου. Μεγάλη δαπάνη. Ξεκίνησαν οἱ ἐνέργειες γιὰ τὴν μόνιμη λύση τῆς λειτουργίας τοῦ ραδιοφώνου. Τοποθετήθηκε
16
μιὰ ἄλλη μικρότερη κεραία γιὰ να στέλνει τὸ σῆμα σὲ ἕνα πυλώνα σε λοφίσκο στὴν Κινσάσα ὅπου εἶναι τοποθετημένες καὶ κεραῖες ραδιοφωνικῶν σταθμῶν. Μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο θὰ μεταδίδεται σὲ μεγαλύτερη ἐμβέλεια «Ἡ Φωνὴ τῆς Ὀρθοδοξίας». Βέβαια ὅλα αὐτὰ ἀπαιτοῦν πολλὰ χρήματα. Μακάρι νὰ βρεθοῦν ἀδελφοὶ νὰ μᾶς βοηθήσουν. Ἔτσι ἡ ἱεραποστολὴ διὰ μέσῳ τοῦ ραδιοφώνου θὰ πηγαίνει σχεδὸν σὲ ὅλη τὴν Κινσάσα, καὶ ἐκεῖ ποὺ δὲν μποροῦμε νὰ μποῦμε, στὰ σπίτια, στὰ καταστήματα, στὰ αὐτοκίνητα. Στραφήκαμε στὸν Θεὸ, παρακαλέσαμε τὸν ἅγιο Ἀθανάσιο τὸν Ἀθωνίτη, τὸν προστάτη τοῦ Πανεπιστημίου μας καὶ ξεκινήσαμε μὲ
σιγουριὰ ὅτι δὲν θα μᾶς ἀφήσει ὁ ἅγιος, ὅπως καὶ σὲ ἄλλες δύσκολες ὧρες ἔτρεξε καὶ μᾶς βοήθησε. Συγχρόνως, ὁ Μητροπολίτης ἄρχισε τὴν προετοιμασία τῆς ὁμάδος τῶν φοιτητῶν ποὺ ἀσχολοῦνται μὲ τὸ ραδιόφωνο καὶ τὶς ραδιοφωνικὲς ἐκπομπές. Ἄρχισε νὰ διδάσκει καθημερινὰ μαθήματα γιὰ τὴν ὁργάνωση καὶ τὴν ἀνανέωση τῶν προγραμμάτων. Ἔτσι ἐδιδάχθησαν αὐτὴ τὴν περίοδο οἱ φοιτητές: ἡ Φιλοσοφία τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ Ραδιοφώνου, οἰ ἐπιδιωκόμενοι στόχοι του, ἡ διακονία του καὶ ἡ ἱεραποστολὴ μέσω αὐτοῦ, ἡ ὁργάνωσή του, τὸ θεματολόγιο καὶ ἡ προετοιμασία τῶν ἐκπομπῶν, ὁ ρόλος τῆς χορωδίας τοῦ ραδιοφώνου, ἡ ἐπάνδρωση τοῦ ραδιοφώνου μὲ σωστὰ
ἐκπαιδευμένα στελέχη καὶ ἡ ἀξιοποίηση τῶν ἐπιστημόνων καὶ τῆς νεολαίας τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Ἀγωνιζόμεθα καὶ μὲ τὴν συνεργασία τοῦ προέδρου τῆς Ἑλληνικῆς Κοινότητος κ. Γερασίμου Ντούνη νὰ λειτουργήσει σύντομα ὁ ραδιοφωνικὸς σταθμός μας καὶ νὰ μεταδίδει τὴν Φωνὴ τῆς Ὀρθοδοξίας στὴν Κινσάσα καὶ στὰ γύρω μέρη, στὴν καρδιὰ τῆς Ἀφρικῆς. Τὰ χρήματα ποὺ ἀπαιτοῦνται τόσο γιὰ τὴν ἐπιδιόρθωση τῶν ζημιῶν ὅσο καὶ γιὰ τὴν λειτουργία του μπορεῖ νὰ εἶναι πολλὰ ἀλλὰ δὲν πρέπει νὰ σταματήσει «Ἡ Φωνὴ τῆς Ὀρθοδοξίας» νὰ καλεῖ τοὺς ἀνθρώπους στὸν ἀληθινὸ Θεό, στὴν ἀληθινὴ Ἐκκλησία. † Ο Κινσάσας Νικηφόρος
17
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΒΟΡΕΙΟΥ ΜΑΔΑΓΑΣΚΑΡΗΣ
Ένα δώρο εκπαίδευσης Αγαπητοί φίλοι της Ιεραποστολής. Χρόνια πολλά και ευλογημένα. Θα ήθελα να σας ενημερώσω για το έργο του ιεραποστολικού κλιμακίου μας, που χάριτι Θεού και με τις ευλογίες του Μακαριωτάτου Πάπα και Πατριάρχου κ.κ. Θεοδώρου επιτελούμε. Θα ήθελα να αναφερθώ στα σχολεία της ιεραποστολής που περνούν δύσκολες καταστάσεις λόγω της γνωστής σε όλους μας οικονομικής κρίσεως. Η παιδεία στην χώρα αυτή είναι ένα σοβαρό θέμα και συνάμα πολύ λεπτό. Το κράτος αδυνατεί να καλύψει τις πολλές ανάγκες σε σχολεία, με αποτέλεσμα ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού να είναι 18
αναλφάβητο. Πολύ συχνά συναντούμε ανθρώπους διαφόρων ηλικιών να μη γνωρίζουν να γράψουν το όνομά τους. Το πρόβλημα αυτό έγινε γνωστό από πολλά χρόνια, άμα τη αναλήψει των καθηκόντων μας από τις παρακλήσεις των γονέων των παιδιών αλλά και των κατά τόπους δημάρχων για τη δημιουργία σχολείων στις περιοχές τους. Η ιεραποστολή είδε θετικά το θέμα αυτό και άρχισε την κατασκευή σχολείων σταδιακά, όταν κάποιος δωρητής προσφερόταν να το χρηματοδότησει. Μετά την ανοικοδόμηση του κτηρίου, που γίνεται με πολλή δυσκολία λόγω των δύσκολων καιρικών συνθηκών και
των ανώμαλων δρόμων που έχουν τελείως καταστραφεί κατά 50% λόγω των καταρρακτωδών βροχών την περίοδο των μουσώνων, οι υποχρεώσεις μας δεν τελειώνουν. Ο εσωτερικός εξοπλισμός και το διδακτικό προσωπικό είναι ένα άλλο πρόσθετο έξοδο για το ιεραποστολικό μας κλιμάκιο. Προσπαθούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά να αποκτήσουν τη στοιχειώδη μόρφωση για να έχουν κάποιο εφόδιο στη ζωή τους. Τα παιδιά είναι το μέλλον της κάθε χώρας, γι’ αυτό δεν πρέπει να μένουν αναλφάβητα. Χαίρονται πολύ, όταν επισκεπτόμαστε τα σχολεία τους, συνομιλούμε μαζί τους, τους δείχνουμε αγάπη και τους δίνουμε
τετράδια, στύλους και τσάντες. Τα λιγοστά αυτά δώρα είναι πολύτιμα γι’ αυτά τα παιδιά που δεν έχουν δει ποτέ τσάντες καινούριες από πολιτισμένες χώρες. Περισσότερο, όμως, χαίρονται όταν τους δίνουμε παιχνίδια και μπάλες ποδοσφαίρου. Συνήθως φτιάχνουν αυτοσχέδιες μπάλες με κουρέλια και τα τυλίγουν με σπάγκο. Το ίδιο φτιάχνουν κι άλλα παιχνίδια, όπως αυτοκινητάκια από καρύδες και διάφορα άλλα. Σε πολλά σχολεία οι δάσκαλοι έχουν μάθει τον εθνικό ύμνο της Ελλάδος και για να μας ευχαριστήσουν το τραγουδούν. Είναι πολύ συγκινητικό να βλέπει κανείς την ελληνική σημαία να κυματίζει μαζί με τη σημαία της πατρί-
19
Μαθητές του Ορθόδοξου σχολείου μας δας τους και να ακούει τον εθνικό ύμνο της Ελλάδος μας. Δοξάζουμε τον Θεό για όλα αυτά τα έργα που γίνονται σ’ αυτή τη μακρινή χώρα και ευχαριστούμε όλους τους φίλους της ιεραποστολής, επώνυμους και ανώνυμους για τη βοήθεια που μας προσφέρουν. Η αγάπη μας δε μετριέται μόνο με τα έργα και τα κτήρια, αλλά και με το λόγο και την προσέγγιση στους ανθρώπους μικρούς και μεγάλους. Πρέπει να βλέπουμε όλους με αγάπη και συμπάθεια και αυτό είναι που κερδίζει τους ανθρώπους. Τότε συμβαίνουν και άλλα πράγματα. Οι άνθρωποι σ’ εμπιστεύονται και αρχίζουν να εκμυστηρεύονται 20
τα προβλήματά τους και τις αμαρτίες τους. Δεν χρειάζεται να κάνεις καμία προσπάθεια για να φθάσεις σ’ αυτό το σημείο. Η αγάπη υπομένει, μακροθυμεί, χρηστεύεται, η αγάπη κερδίζει τους πάντες. Σ’ αυτές τις περιοδείες πάντα κλείνουμε το πρόγραμμά μας με ένα κοινό γεύμα για όλους. Η ενορία είναι η μεγάλη οικογένεια, όπου συναντώνται μικροί και μεγάλοι σε συνεστίαση. Ήρθε η ώρα να φύγουμε, να τους αφήσουμε ευχαριστημένους και χαρούμενους. Όλοι μας ευχαριστούν γι’ αυτά τα απλά δώρα που τους προσφέραμε με πολλή χριστιανική αγάπη και οικειότητα. Είναι αδελφοί μας. Εκ της Ιεράς Μητροπόλεως
Εκπαιδεύοντας τα στελέχη της Ιεραποστολής Η Ιεραποστολή είναι ένα συνεχές πεδίο δράσεως. Οι ευκαιρίες που μας δίδονται για να διαδώσουμε τον Λόγο του Θεού και να κάνουμε γνωστή την Ορθοδοξία στους ανθρώπους που δεν γνωρίζουν είναι πάρα πολλές. Οι άνθρωποι εδώ είναι δεκτικοί στον Λόγο του Θεού. Πριν λίγες ημέρες είχαμε τριήμερο σεμινάριο για τους κατηχητές. Σε κάθε χωριό υπάρχουν κατηχητές που βοηθούν στο κατηχητικό έργο της Εκκλησίας. Κατά διαστήματα οργανώνουμε σεμινάρια επιμορφωτικά, για να αποκτήσουν οι κατηχητές περισσότερες γνώσεις γύρω από την κατήχηση και άλλα θέμα-
τα πίστεως. Απ’ όλα τα χωριά της Μητροπόλεως είχαν έρθει όλοι οι κατηχητές και παρακολουθούσαν το σεμινάριο στο οποίο δίδαξαν ο π. Ιωάννης, ο παλαιότερος των ιερέων, και ο Ιωσήφ, λαϊκός θεολόγος. Ήταν πολύ εποικοδομητικό, διότι τους δόθηκε για μια ακόμη φορά η ευκαιρία να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους με καινούργια πράγματα. Επίσης, μια φορά τον χρόνο, γίνεται σεμινάριο για τις πρεσβυτέρες, οι οποίες βοηθούν ουσιαστικά στην ενορία που ανήκουν. Κάθε ενορία έχει τα δικά της προβλήματα και, ναι μεν ο ιερέας είναι υπεύθυνος για την κατά το δυνατόν επίλυσή τους,
21
αλλά και η πρεσβυτέρα ως άτομο βοηθά τον ιερέα για διάφορα θέματα και προβλήματα. Εθελόντριες κυρίως από την Ελλάδα αναλαμβάνουν το σεμινάριο των πρεσβυτερών και προσφέρουν τις πολύτιμες γνώσεις τους σε πρακτικά θέματα. Η διδασκαλία της πνευματικής ζωής είναι το πρώτο και κύριο θέμα που διδάσκεται, διότι πρωτεύει η σωτηρία της ψυχής μας. Μια πρεσβυτέρα, ως γυναίκα, βλέπει πολλά και ακούει και άλλα μεν βοηθεί στην επίλυσή τους, όσο επιτρέπουν οι αρμοδιότητές της, και άλλα τα μεταφέρει στον σύζυγο ιερέα και από κοινού προσπαθούν να βοηθήσουν ή και να λύσουν 22
τυχόν προβλήματα. Η παρασκευή προσφόρου είναι ένα βασικό μάθημα για τις πρεσβυτέρες, καθώς επίσης και ο ευπρεπισμός του ναού στις μεγάλες εορτές. Δεν έχει σημασία αν βρισκόμαστε στην Αφρική, η παράδοση της Εκκλησίας μας είναι η ίδια και πρέπει να συνεχιστεί σε οποιοδήποτε μέρος της υφηλίου. Η αγάπη προς τον Θεό και την Εκκλησία Του πρέπει να είναι η ίδια παντού. Δεν παίζει ρόλο η χώρα ή οι άνθρωποι. Αν αγαπάς τους ανθρώπους, αγαπάς και τον Θεό και το αντίθετο. Στη συνέχεια, πριν την επιδημία, οργανώθηκε σεμινάριο για τους ιερείς. Για τον ίδιο σκοπό πιο συχνά
οργανώνονται σεμινάρια για τους κληρικούς, οι οποίοι είναι τα στελέχη της Ιεραποστολής και αυτοί στην ουσία κάνουν την Ιεραποστολή. Τα σεμινάρια αυτά είναι πιο λεπτομερή για ευνόητους λόγους. Και στη χώρα αυτή δημιουργούνται ή παρουσιάζονται προβλήματα, πνευματικά και πρακτικά, για τα οποία ο ιερεύς είναι άμεσα υπεύθυνος. Πάντα προηγείται το πνευματικό θέμα και έπονται κατά δεύτερο λόγο τα πρακτικά. Το σεμινάριο των ιερέων το είχε αναλάβει ο π. Δαμασκηνός Γρηγοριάτης, που αυτό το διάστημα είναι εδώ και διδάσκει βυζαντινή μουσική. Οι ανάγκες της Ιεραποστολής είναι πάρα πολλές και θα συνεχίζο-
νται, εφόσον το έργο δεν σταματά και συνεχώς εξαπλώνεται. Ένα νέο βιβλίο εκδόθηκε στην τοπική γλώσσα πριν από λίγο καιρό που αφορά τη μετάνοια και την εξομολόγηση. Η προσπάθεια γίνεται σε όλες τις κατευθύνσεις. Προσπαθούμε να δίνουμε ευκαιρίες για πνευματική τροφοδοσία στους Χριστιανούς μας. Άλλωστε στην Ιεραποστολή όλα αποβλέπουν, και τα πνευματικά και τα υλικά, στη σωτηρία και τον ευαγγελισμό των ανθρώπων. Ευχαριστούμε τον Θεό για όλες τις ευλογίες που μας δίνει αλλά και τον Μακαριώτατο Πατριάρχη μας για την ηθική συμπαράστασή του. Εκ της Ιεράς Μητροπόλεως 23
24
Πηγάδι στη Βόρεια Ουγκάντα
25
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΝΑΪΡΟΜΠΙ
Το ορφανοτροφείο μας στο Κιλιμάντζαρο Αυτές τις δύσκολες μέρες που διέρχεται ολόκληρη η ανθρωπότητα με την εμφάνιση του κορωνοϊού, το πρόγραμμα της ιεραποστολικής μας πορείας αρχικά δεν άλλαξε. Παρ’ όλα τα αυστηρά μέτρα και της Κυβέρνησης, έπρεπε να κάνω ένα μακρινό ταξίδι, το οποίο είχα ήδη προγραμματίσει. Είναι γεγονός ότι δεν είμαι συνηθισμένος να εγκλωβίζομαι κι έτσι να μην μπορώ να ταξιδέψω, να περιοδεύσω και να επισκεφτώ τους πιστούς μας σε όλα τα πλάτη και βάθη της Κένυας για ενίσχυση πνευματική και αν χρειαστεί και οικονομική. Έτσι ετοιμαστήκαμε, με τη βοήθεια του Θεού, για το μακρινό μας ταξίδι στο όρος Κιλιμάντζαρο. Εκτός 26
από τις ενορίες και τους τέσσερις ιερείς μας έπρεπε να δούμε τα έργα οικοδομών τόσο ιερών ναών όσο και του ορφανοτροφείου μας. Όμως ο σημαντικότερος σκοπός του ταξιδιού αυτού ήταν τα παιδάκια του ορφανοτροφείου. Όπως αναφέραμε και σε παλαιότερά μας σημειώματα ένας από τους ιερείς μας ανήκει στην περίφημη και πρωτόγονη φυλή των Μασάι. Μαζί με την ευσεβέστατη πρεσβυτέρα του, αποφάσισαν να μαζέψουν τα ορφανά παιδάκια της περιοχής και να τα εγκαταστήσουν στο δικό τους σπίτι. Έχουν φυσικά τα δικά τους τέσσερα χαριτωμένα βιολογικά παιδάκια. Ήταν τόση η δυστυχία στην περιοχή που δεν άντεχαν να βλέπουν τόσα
παιδάκια να υποφέρουν, να γυρίζουν στους δρόμους απροστάτευτα, πεινασμένα, ξεχασμένα κι εγκαταλελειμμένα. Έτσι σκέφτηκαν, αφού ο Θεός τούς χάρισε αρκετή γη, να κτίσουν ένα θάλαμο για τα αγόρια κι έναν άλλο για τα κορίτσια. Έτσι κι έγινε. Εκεί που μένουν οι ίδιοι με τα δικά τους τα παιδιά, στο ίδιο δηλαδή οικόπεδο, μάζεψαν αυτά τα δυστυχισμένα παιδιά και ζουν μαζί τους σαν να είναι δικά τους. Τα πάντα είναι κοινά. Όλα τα μοιράζονται, αφού για να πάει κανείς στον θάλαμο που κοιμούνται τα κορίτσια, πρέπει να περάσει μέσα από το δικό τους το διαμέρισμα. Φθάσαμε εκεί και αντικρίσαμε το εξής φαινόμενο: από βρέφη μέχρι 15 -16 ετών αγόρια και κορίτσια μάς υποδέχθηκαν στην είσοδο. Η άμε-
ση ερώτησή μου στον π. Τίτο ήταν: «Καλά, σας επιτρέπουν να ζείτε με τόσα παιδάκια, ενώ υπάρχει τόσος κίνδυνος μετάδοσης αυτού του ιού;» Και συνέχισα «Έπρεπε να στείλετε τα παιδάκια στο σπίτι τους». Και μου ήλθε μια κεραυνοβόλος απάντηση: «Γέροντά μου, αυτά τα παιδάκια δεν έχουν κανένα στον κόσμο ούτε σπίτι ούτε συγγενή ή φίλο». «Θεέ μου!» είπα μέσα μου «Τόση δυστυχία, τόσος πόνος σε τόσα παιδάκια και να δούμε πόσα άλλα βρίσκονται στην ίδια κατάσταση»! Η μέρα μας όμως ήταν ευχάριστη. Χορέψαμε και τραγουδήσαμε. Φάγαμε όλοι μαζί και είχαμε μια έκπληξη για τα παιδάκια αυτά. Συνήθως τους δίνω ένα μικρό δώρο και το χαίρονται αφού δεν έχουν κανένα στον κόσμο. Αυτή τη φορά τούς έδω-
27
σα ένα ζευγάρι παπούτσια. Πέρασαν ένα-ένα τα παιδάκια και πήραν τα παπούτσια τους με χαρά. Μικρό το δώρο αλλά γι’ αυτά πολύτιμο, αφού προερχόταν από τον Επίσκοπό τους. Όσο συγκλονιστικό κι αν είναι, αυτή είναι η πραγματικότητα με τα ορφανά μας. Για μια ακόμη φορά η Ορθόδοξή μας Εκκλησία γίνεται μάνα στοργική που πονάει τα παιδάκια που δεν έχουν «πού την κεφαλήν κλίναι». Μας υπενθυμίζει και μας υπαγορεύει απερίφραστα ο Κύριός μας και Θεός μας «Αλήθεια σας λέω, αν δεν αλλάξετε και αν δεν γίνετε σαν τα παιδιά, δεν θα μπείτε στη Βασιλεία των Ουρανών… Αφήστε τα παιδιά και μην τα εμποδίζετε να έρθουν σε μένα, γιατί η Βασιλεία των Ουρανών είναι εκείνων που είναι σαν κι αυτά (Ματθ. 18:2-5 και 19:13-15).
28
Πόσο σημαντικό είναι το έργο της Εκκλησίας μας! Βλέπετε στις φωτογραφίες την αθωότητά τους και την απλότητά τους. Δεν ξεχωρίζουν από τα άλλα παιδιά, από τη στιγμή που τους παρέχονται όλα τα απαραίτητα για να ζήσουν και να χαρούν άνετα τη ζωή τους. Η διαμονή τους σ’ ένα οικογενειακό περιβάλλον, το φαγητό, τα ρούχα, τα παπούτσια, η παιδεία, μα προπαντός στη δική μας σημερινή περίπτωση, η παρουσία της μάνας και του πατέρα. Αυτό το τελευταίο είναι το πιο σημαντικό και απαραίτητο. Να ξέρουν ότι ανήκουν κάπου κι έχουν τη βεβαιότητα της ανθρώπινης ύπαρξής τους, μέσα στην κοινωνία. Είναι ανθρώπινα πλασματάκια, εικόνες της Δημιουργίας του Θεού. † Ο Ναϊρόμπι Μακάριος
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΕΙΡΗΝΟΥΠΟΛΕΩΣ
Εγκαίνια Ιεραποστολικού Κέντρου Με την χάρη του Θεού και τις ευχές του Πάπα και Πατριάρχου Αλεξανδρείας, ο Σεβ. Μητροπολίτης Ειρηνουπόλεως ολοκλήρωσε ένα ακόμη Ιεραποστολικό Κέντρο, το τρίτο στην Τανζανία μετά την Ιρίγκα στην Κεντρική Τανζανία (τώρα Επισκοπή) και το Μορογκόρο στην Ανατολική Τανζανία. Από πολύ νωρίς, άρχισαν να καταφθάνουν στον Μητροπολιτικό Ναό της Αγίας Παρασκευής στην καρδιά του εμπορικού κέντρου της πρωτευούσης Νταρ ες Σαλαάμ, πλήθος εκπροσώπων της ελληνικής κοινότητας της Τανζανίας, πιστών ιθαγενών Ορθοδόξων και μεταναστών. Ο Σεβ. κ. Δημήτριος μετά τη λήξη της ακολουθίας του αγιασμού
των εγκαινίων μετέφερε τις ευχές και ευλογίες του Πατριάρχου και αναφέρθηκε στις προσπάθειες του Παλαιφάτου Πατριαρχείου Αλεξανδρείας σε κάθε γωνιά της αφρικανικής Ηπείρου για πνευματικότητα, πρόοδο, μόρφωση, υγεία και ευημερία, ενώ αναφέρθηκε και στον πρώτο Ιεραπόστολο της Τανζανίας τον Αρχιμανδρίτη Νικοδήμο Σαρίκα, ο οποίος κατήχησε και βάπτισε τους πρώτους ιθαγενείς ορθόδοξους Τανζανούς πριν από σχεδόν 80 χρόνια! Στο τέλος όλοι μαζί τραγούδησαν τους εθνικούς ύμνους της Ελλάδος και της Τανζανίας και ακολούθησε μουσικό πρόγραμμα με Ορθόδοξους ύμνους. † Ο Ειρηνουπόλεως Δημήτριος 29
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΚΑΜΠΑΛΑΣ
100 χρόνια και συνεχίζουμε... Αδελφοί μου αξέχαστοι, Σε ατμόσφαιρα και πνεύμα εορταστικό για τη συμπλήρωση της πρώτης εκατονταετηρίδας (19192019) για τη διάδοση της Ορθόδοξης πίστης και Εκκλησίας στους ιθαγενείς της Ουγκάντας, έγινε η καθιέρωση με τα εγκαίνια του 26ου Ιερού Ναού στην Ουγκάντα. Πρόκειται για τον Ναό του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου στο Kireky, 90 χιλιόμετρα προς τα δυτικά από την Αρχιεπισκοπή του Αγίου Νικολάου Namungoona της πρωτεύουσας Καμπάλας. Ο καθαγιασμός τελέστηκε στις 25 Ιανουαρίου 2020, από τον θεοφιλέστατο επίσκοπο Γκούλου και Ανατολικής Ουγκάντας κ. Σίλ30
βεστρο. Αμέσως μετά, στην θεία Λειτουργία που ακολούθησε, ο διάκονος George Kaleebu χειροτονήθηκε πρεσβύτερος και τοποθετήθηκε στον συγκεκριμένο Ναό. Με τη χάρη του Θεού, η ενορία αυτή ξεκίνησε το 1963 από τους γονείς του μακαρίτη γνωστού σας Ηλία Kyewalabye, που είχε σπουδάσει πολιτικές και οικονομικές επιστήμες στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Μετά την ίδρυση της Επισκοπής Γκούλου και Ανατολικής Ουγκάντας, ο Ναός Αγίου Γρηγορίου αποτελεί την τέταρτη από τις πέντε αρχιερατικές περιφέρειες της Ιεράς Μητροπόλεως Καμπάλας και Δυτικής Ουγκάντας. Η περιφέρεια ευ-
θύνεται άμεσα για άλλους τέσσερις κτισμένους Ιερούς Ναούς: Ευαγγελισμού και Λαζάρου στο Nkwale, Αγίου Οικουμενίου στην Bukuya, Αποστόλου Θωμά στην Bulera, Αποστόλου Λουκά στη Lwemyaga. Καθένας από αυτούς τους Ναούς πάλι ευθύνεται για μικρότερες ομάδες απομακρυσμένων οικογενειών. Επίσης, στους Ναούς αυτούς υπάρχουν λιτά σχολεία, νηπιαγωγεία, δημοτικά, γυμνάσια ή λύκεια, για την εκπαίδευση των παιδιών και εξωτερικά ιατρεία για την περίθαλψη των αρρώστων. Η όλη περιοχή περιλαμβάνει τρεις δήμους, τον δήμο Mityana, τον δήμο Mubende και τον δήμο Sembabule. Αρχιερατικός επίτροπος της περιφέρειας είναι ο
πρωτοπρσεβύτερος π. Αναστάσιος Isabirye, πτυχιούχος θεολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Σχεδόν διακόσια χιλιόμετρα από εδώ βρίσκεται και η άλλη Ορθόδοξη περιφέρεια της Αναλήψεως του Κυρίου στο Nogmbe στον δήμο Kabarore και στα άλλα διακόσια χιλιόμετρα ο πρόσφατος Ναός της Παναγίας Μυρτιδιώτισσας Rubare στον δήμο Ntungamo. Δοξάζουμε τον Παντοδύναμο Θεό για τη μεγάλη χάρη και τις απεριόριστες δωρεές του μέσω των κοντινών και μακρινών συνεργατών, που συνέβαλαν στη σπορά και στην στερέωση της Ορθοδόξου πίστεως και Εκκλησίας στην Ουγκάντα. Εκ της Ιεράς Μητροπόλεως
31
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΑΚΚΡΑΣ
Έκκληση Βοήθειας Αδέλφια μου, η επικοινωνία μας αυτή τη φορά θα είναι κάπως διαφορετική. Συνήθως σας ενημερώνουμε για τις «επιτυχίες» μας, για βαφτίσεις μαζικές, για ανεγέρσεις ναών και σχολείων, για γεωτρήσεις. Αυτή τη φορά, επικοινωνώ μαζί σας ζητώντας ευθέως τη συμπόνια σας, την αλληλεγγύη σας και τη βοήθειά σας. Πέρασαν έξι μήνες από τότε που εμφανίστηκε αυτή η νέα πληγή του κορωνοϊού η οποία ξάφνιασε και έπιασε απροετοίμαστες ακόμα και τις λεγόμενες «πρωτοκοσμικές» χώρες. Για να το αντιμετωπίσουν και να περιορίσουν την εξάπλωσή
32
του, πολλές χώρες εφάρμοσαν το «lockdown», τον υποχρεωτικό δηλαδή κατ’ οίκον περιορισμό του πληθυσμού, επιτρέποντάς του να βγαίνει μόνο για τα απαραίτητα. Η οικονομία των χωρών ακινητοποιήθηκε καθώς κάθε είδους εργασία, εκτός των απαραιτήτων σταμάτησε. Μαζί με την αρρώστια και τον θάνατο, έσπειρε τον φόβο, την αμφιβολία, την καταστροφολογία, τις θεωρίες για το ποιος ευθύνονται για αυτήν. Κάποιοι είχαν και την πολυτέλεια να θεολογούν περί αυτού. Σε όλα αυτά, θα ήθελα να προσθέσω την αγωνία για το ποίμνιό μου, «τά παιδία ἃ μοι ἔδωκεν ὁ
Θεός». Στην Ελλάδα σε γενικές γραμμές, το «lockdown» πέρασε σχετικά ανώδυνα. Σκεφτείτε όμως και τις χώρες της Αφρικής και τι σήμαινε γι’ αυτές το «lockdown». «Lockdown» σήμαινε στέρηση εργασίας σε μία ήπειρο που ο βιοπορισμός, στην πλειοψηφία του πληθυσμού, είναι «μεροδούλι-μεροφάι», όπου ο ένας που εργάζεται ίσως να συντηρεί άλλους δέκα που εξαρτώνται από αυτόν, όπου στις φτωχογειτονιές, στις παραγκουπόλεις της Άκκρας, του Κουμάσι, του Αμπιτζάν, ο κατ’ οίκον περιορισμός σημαίνει ότι ένα τσίγκινο κατάλυμα μπορεί να στεγάζει δέκα άτομα. Μέσα στο πλαίσιο αυτό έζησαν οι χώρες της Μητροπόλεώς μας το «lockdown». Ο εκκλησιασμός στη Γκάνα απαγορεύθηκε, ειδικά στις επαρχίες της Άκκρας και του Κουμάσι που είχαν σημειώσει τα περισσότερα κρούσματα. Τα σχολεία μας έκλεισαν. Στο Αμπιτζάν (Ακτή Ελεφαντοστού), ο εκκλησιασμός περιορίστηκε στα πενήντα άτομα. Ο κόσμος, φοβισμένος, προτίμησε να μείνει σπίτι. Ο πατήρ Ιερεμίας, πολυμήχανος, οργάνωσε την ζωντανή αναμετάδοση της Λειτουργίας στο Facebook. Οι άλλοι δύο ιερείς μας του Αμπιτζάν, προτίμησαν να επιστρέψουν στα χωριά τους και εκεί να λειτουργούν, σε κλειστό κύκλο, στα σπίτια τους. Το ίδιο περίπου
γινόταν και στην Γκάνα. Στον καθεδρικό μας ναό λειτουργούσαν μόνο ο ιερέας, ένα ψάλτης και ο νεωκόρος και μετέδιδαν τη Λειτουργία μέσω Facebook, σε όσους βέβαια είχαν αυτή την πολυτέλεια. Η μετάδοση της Θείας Κοινωνίας στους πιστούς απαγορευόταν καθ’ όλη τη διάρκεια του «lockdown». Πολλοί ήταν αυτοί που ζήτησαν βοήθεια από τους ιερείς μας και από τη Μητρόπολη γενικά. Με τους φτωχικούς μας πόρους προσφέραμε ό,τι μπορούσαμε, και ακόμη προσφέρουμε από το υστέρημά μας, κάνοντας έτσι την αγάπη πράξη. Οι απαιτήσεις πολλές: μισθοί ιερέων και διδασκάλων, συντάξεις κληρικών και χηρών πρεσβυτερών, συντήρηση ναών και εγκαταστάσεων αλλά και του αυτοκινήτου, του οποίου η συντήρηση κοστίζει περισσότερο από την ίδια του την αξία. Οι πόροι μας εξαντλούνται. Αδέλφια μου είμαι βαθιά ευγνώμων για ό,τι έχει προσφέρει η Αδελφότητά σας στη Μητρόπολή μας. Χωρίς τη αρωγή σας το έργο μας δεν θα είχε φτάσει εδώ που έφτασε. Γι’ αυτό παίρνω το θάρρος και ταπεινά ζητώ και πάλι τη βοήθειά σας. Ας μην επιτρέψουμε η πανδημία αυτή να ζημιώσει και το έργο της Εκκλησίας και να αρχίζουμε πάλι «εκ βάθρων», απ’ τη στιγμή που υπάρχει ήδη αυτή η υποδομή. † Ο Άκκρας Πέτρος 33
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΓΟΥΙΝΕΑΣ
Καταστροφές και προκλήσεις Αγαπητοί φίλοι της Ιεραποστολής, Όλη η ανθρωπότητα έζησε πρωτόγνωρες καταστάσεις και μοναδικές εμπειρίες. Η νέα επιδημία κινέζικης γρίπης που μας έφτασε από τα βάθη της Κίνας κατάφερε να ισοπεδώσει τα πάντα. Πρώτος και κυρίαρχος στόχος όλων ήταν οι Εκκλησίες. Το εύκολο θύμα. Το πιο λυπηρό είναι ότι κανείς δεν αναλαμβάνει τις ευθύνες του. Μήπως έχει αναλάβει τις ευθύνες του ο υπαίτιος του Α’ ή του Β΄παγκόσμιου πολέμου; Μήπως του ατυχήματος του Τσερνομπίλ; Μήπως συνελήφθη ο εμπρηστής που ισοπέδωσε το Μάτι της Αττικής που στοίχισε την ζωή δεκάδων αθώων ψυχών; Ο καθένας μπορεί να κα34
ταστρέφει το πιο όμορφο δώρο του Θεού χωρίς να απολογείται. Όλη αυτή η καταστροφή που μας έστειλαν δώρο από την Κίνα, μου θύμισε τον επεκτατισμό των Κινέζων όχι μόνο στην Ευρώπη αλλά και στην Αφρική. Έχουμε δει και ζήσει σκηνές απείρου κάλλους αυτής της επέλασης. Είδαμε να αλλάζουν τις λάμπες στους δρόμους της Αφρικής Κινέζοι εργάτες, λες και δεν υπάρχει ντόπιο εργατικό δυναμικό και πολλά άλλα φαιδρά. Προβληματίστηκα και ξαναέφερα στη μνήμη μου στιγμές και γεγονότα από την περίοδο που υπηρέτησα στην Ασία κοντά στον άξιο Μητροπολίτη τότε Χονγκ Κονγκ κ. Νικήτα, σημερινό Αρχιεπίσκοπο Μεγάλης Βρετανίας. Τι να
πρωτοθυμηθώ; Ότι απαγορευόταν να έχουμε μαζί μας στα ταξίδια μας στο Πεκίνο οτιδήποτε είχε το σημείο του Σταυρού; Ότι μας απαγόρευσαν να τελέσουμε την εξόδιο ακολουθία Έλληνα που έχασε τη ζωή του εκεί; Ότι κρυφά διαβάσαμε πάνω από τον τάφο του μετά από 40 μέρες την εξόδιο ακολουθία; Τον έλεγχο και την παρακολούθηση από τις κρατικές αρχές, για να εξακριβώσουν αν υπονομεύουμε το σύστημα; Τι να θυμηθώ; Την εμπειρία του έμπολα που για 3 χρόνια ισοπέδωσε τη Γουινέα, τη Σιέρα Λεόνε και όλη τη δυτική Αφρική; Την αδιαφορία της Δύσης; Ότι η Αφρική πάλεψε σχεδόν μόνη της να πολεμήσει τον έμπολα; Ότι η Δύση σαν καλύτερο μέτρο για την καταπολέμηση του έμπολα θεώρησε πως είναι η απαγόρευση πτήσεων από τις μολυσμένες χώρες; Μήπως σκέφτηκε κανείς πώς ο Αφρικανός αδελφός μας θα αγοράσει τις πανάκριβες μάσκες, τα γά-
ντια, τα αντισηπτικά και τα σαπούνια, όλα εισαγόμενα από την Κίνα, όταν ο μέσος όρος του μεροκάματου στην Αφρική είναι 1 δολάριο; Τι θα πρωτοαγοράσει; Αντισηπτικά ή καλαμποκάλευρο για να ταΐσει τα παιδιά του; Μήπως σκέφτηκε πώς τα παιδιά στην Αφρική θα πλένουν τακτικά τα χέρια τους όταν δεν έχουν πρόσβαση σε καθαρό πόσιμο νερό; Χρειάζεται λοιπόν πολλή προσευχή, εγρήγορση, αγάπη και φιλανθρωπία. Εσείς, τα αδέλφια μας της Αδελφότητας Ορθοδόξου Εξωτερικής Ιεραποστολής είστε πάντα σε εγρήγορση. Εσείς κάνετε πράξη το Ευαγγέλιο του Κυρίου. Εσείς αγαπάτε την Γουινέα και την Δυτική Αφρική. Εσείς είστε πρωτοπόροι και μοναδικοί. Ο Θεός να σας ευλογεί, να σας αγιάζει και να σας σκεπάζει και οι ευχές του Πατριάρχη μας κ.κ. Θεοδώρου να σας ευλογούν και να σας στηρίζουν. † Ο Γουινέας Γεώργιος
Διανομή ανθρωπιστικής βοήθειας στο Κονακρύ
35
ΙΕΡΑ ΕΠΙΣΚΟΠΗ ΑΡΟΥΣΑΣ
Λιμάνι καταφυγής
Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, Μέσα στὴ χαρμόσυνη περίοδο τοῦ Πεντηκοσταρίου, ὅπου τὰ πάντα εἶναι πλημμυρισμένα ἀπὸ τὴ χαρὰ τῆς Ἀναστάσεως, ξεκλέβω λίγο χρόνο ἀπὸ τὴν γεμάτη καθημερινότητά μας, γιὰ νὰ ἐπικοινωνήσω μαζὶ σας. Μὲ αἰσθήματα ἄπειρης εὐγνωμοσύνης πρὸς τὶς φιλάνθρωπες καρδιές σας, ἐπιθυμῶ νὰ σᾶς εὐχαριστήσω γιὰ τὴ διαρκῆ καὶ σταθερὴ συμπαράσταση τῆς Ἀδελφότητας Ὀρθοδόξου Ἐξωτερικῆς Ἱεραποστολῆς στὸ ἔργο ποὺ μὲ τὴ Χάρη του Θεοῦ ἐπιτελεῖται στὴν Ἐπισκοπὴ Ἀρούσας καὶ Κεντρικῆς Τανζανίας. Εἶναι γεγονὸς ὅτι ἡ κάθε ἡμέρα στὴν Ἀφρικὴ ἔχει χαρακτῆρα σταυροαναστάσιμο. Ἡ ἀγωνία, ὁ μόχθος, οἱ κόποι καὶ τὰ πολλὰ προβλήματα,
36
ποὺ καθημερινὰ καλούμαστε νὰ ἀντιμετωπίσουμε, δίνουν τὴ θέση τους στὴ χαρὰ καὶ τὴν ἐλπίδα. Τὸ χαμόγελο ἑνὸς μικροῦ παιδιοῦ ἀρκεῖ γιὰ νὰ ὀμορφύνει ἡ δύσκολη καθημερινότητα καὶ νὰ σκορπίσει τὴ χαρὰ ποὺ πηγάζει ἀπὸ τὴ βεβαιότητα τῆς Ἀναστάσεως, ἡ ὁποῖα εἶναι ἔκδηλη σὲ ὅλα τὰ μήκη καὶ πλάτη τῆς Ἀφρικῆς, παρ’ ὅλες τὶς δυσκολίες καὶ τὶς ἀσθένειες ποὺ ἀπειλοῦν τὴν ζωή τῶν φτωχῶν ἀνθρώπων. Μέσα στὸν κυκεῶνα τῶν ἀσθενειῶν, τῆς φτώχειας καὶ τῶν πολυποίκιλων δυσκολιῶν, χωρὶς τὴν δική σας ὁλοπρόθυμη συμπαράσταση, θὰ ἦταν δύσκολο νὰ προχωρήσουμε σὲ ὅλα αὐτὰ τὰ σημαντικὰ ἔργα ποὺ πραγματοποιήθηκαν μέχρι σήμερα.
Ὅπως γνωρίζετε, ἡ περιοχὴ τῆς Ἰρίγγας εἶναι μιὰ πανέμορφη περιοχὴ τῆς Τανζανίας. Καθημερινὰ ἔνας νέος κόσμος ἀνοίγεται μπροστά σου. Παρατηρεῖς φυσικὲς ὀμορφιὲς ποὺ ἴσως ποτὲ δὲν θὰ ἀντικρίσεις στὰ μεγάλα ὀργανωμένα τουριστικὰ θέρετρα τοῦ σύγχρονου «πολιτισμένου» δυτικοῦ κόσμου. Ὅμως, μαζὶ μὲ τὸν φυσικὸ πλοῦτο, σὲ κάθε βῆμα του ὁ περιηγητὴς σκοντάφτει ἐπάνω στὸν ἀνθρώπινο πόνο καὶ τὴν δυστυχία σὲ μιὰ ἀχανῆ καὶ πάμπτωχη ἐπαρχία, ὅπου οἱ ἀνάγκες τῶν κατοίκων εἶναι ἀμέτρητες καὶ δίχως τέλος. Πέρα ἀπὸ τὴ φτώχεια, οἱ ἀσθένειες καὶ ἡ ὀρφάνια εἶναι τὰ κυριότερα προβλήματα, ποὺ καθημερινὰ ἀντιμετωπίζουμε. Παίρνοντας ἀφορμὴ ἀπὸ τὴν
παρουσίαση τῶν σοβαρῶν αὐτῶν προβλημάτων, θὰ ἤθελα νὰ μοιραστῶ μαζὶ σας τὴν παρακάτω ἱστορία, ἡ ὁποία συντάραξε ὅλους μας. Κατὰ τὴν περίοδο τῆς διακονίας μου στὴν Ἰρίγγα ὡς Ἱερομόναχος, βαπτίσαμε ἕνα μικρὸ παιδάκι, τὸν Ἀντώνη. Ἐπιστρέφοντας μετὰ ἀπὸ μερικὰ χρόνια, ὡς Ἐπίσκοπος πλέον, εἴχαμε χάσει τὰ ἴχνη του, μὴν γνωρίζοντας τὶ ἀπέγινε. Ἦταν κι αὐτὸ ἕνα παιδάκι, ὅπως καὶ πολλὰ ἄλλα στὴν Ἀφρική, τὸ ὁποῖο βίωσε τὴν ἐγκατάλειψη καὶ τὴν ὀρφάνια ἀπὸ τὴν τρυφερὴ ἡλικία τῶν παιδικῶν χρόνων. Μετὰ τὸν θάνατο τῶν γονέων του, ἀνέλαβε τὴν ἀνατροφή του ἡ γιαγιά του. Ὅμως στὸ νέο περιβᾶλλον ἡ ζωὴ γιὰ τὸν μικρὸ Ἀντώνη δὲν ἦταν εὔκολη. Ξαφνικά,
37
κάποια ἡμέρα τοῦ χειμῶνα, ἔφτασε στὸ ἱεραποστολικὸ κέντρο ζητώντας τὴ βοήθειά μας. Ἀμέσως τοῦ δώσαμε φαγητὸ καὶ ἐπισκεφθήκαμε τὸ πλησιέστερο ἰατρικὸ κέντρο στὴν Ἰρίγγα, προκειμένου νὰ γίνουν οἱ ἀπαραίτητες ἐξετάσεις. Δυστυχῶς διαγνώστηκε μὲ AIDS, τὸ ὁποῖο κληρονόμησε ἀπὸ τοὺς γονεῖς του. Ἀνὰ τακτὰ χρονικὰ διαστήματα ἐρχόταν στὸ ἱεραποστολικὸ κέντρο γιὰ νὰ λάβει τὴν ἀπαραίτητη φαρμακευτικὴ ἀγωγὴ καὶ τὶς βιταμῖνες. Κάποια στιγμὴ ὅμως, δὲν ἦρθε, κατὰ τὴν ἀναμενόμενη ἡμέρα, νὰ πάρει τὰ φάρμακά του. Ἀντιληφθήκαμε ὅτι κάτι τοῦ συνέβη. Ἀναζητώντας τον στὸ χωριό μάθαμε γιὰ τὸν θάνατό του. Ἕνα τραυματισμένο πουλάκι, χτυπημένο ἀπὸ τὴν δύσκολη καὶ ἀμείλικτη
38
γιὰ τὰ παιδιὰ ζωὴ τῆς Ἀφρικῆς, ἔφυγε ἀπὸ ἀνάμεσά μας καὶ παρέδωσε τὴν ἀγνὴ καὶ καθαρή του ψυχούλα στὴν ἀγκαλιὰ τοῦ Θεοῦ. Καὶ τώρα βρίσκεται στὸν οὐρανό, γιὰ νὰ πρεσβεύει γιὰ ὅλα τὰ παιδάκια τῆς Ἀφρικῆς καὶ τοῦ κόσμου. Ἡ ἱστορία τοῦ Ἀντώνη, σὲ συνδυασμὸ μὲ τὴν ἀδήριτη ἀνάγκη παροχῆς ἰατρικῆς καὶ φαρμακευτικῆς περίθαλψης στὴ δυσκολότερη αὐτὴ περιοχὴ τῆς Τανζανίας, ἦταν ἡ ἀφορμὴ ποὺ μᾶς ὤθησε στὸ κτίσιμο πολυκλινικῆς, ἐπ’ ὀνόματι τοῦ Ἁγίου Νικολάου, στὴν ὁποία πλήθη ἀσθενῶν προσέρχονται καθημερινῶς βαδίζοντας γιὰ πολλὰ χιλιόμετρα ἀπὸ τὶς γύρω περιοχές. Ἡ πολυκλινικὴ τοῦ Ἁγίου Νικολάου, ποὺ κτίστηκε μὲ δωρεὰ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Καλαμαριᾶς, βρί-
σκεται ἐντὸς τοῦ ἱεραποστολικοῦ μας κέντρου, στὸ Κινταμάλι τῆς Ἰρίγγας, πλησίον τῶν Ἱερῶν Ναῶν καὶ τοῦ ὀρφανοτροφείου, δίνοντας κατ’ αὐτὸν τὸν τρόπο ἔμπρακτα τὴ μαρτυρία ὅτι ἡ Ἐκκλησία ἀποτελεῖ ἰατρεῖο ψυχῶν καὶ σωμάτων. Προσπαθώντας νὰ ἀνταποκριθοῦμε στὴν κραυγὴ ἀγωνίας τοῦ ποιμνίου μας, ξεκινήσαμε δειλὰ-δειλὰ μὲ τὸ χέρι στὴν καρδιὰ καὶ τὴν ἐλπίδα στὸν Παντεπόπτη Χριστὸ τὴν λειτουργία τῆς νέας πολυκλινικῆς. Γιὰ νὰ εἴμαστε σὲ θέση νὰ ἀνταποκριθοῦμε στὸν μεγάλο ἀριθμὸ τῶν ἀσθενῶν, προσλάβαμε ἑπτὰ ἄτομα ὡς ἰατρικὸ καὶ νοσηλευτικὸ προσωπικό. Αὐτομάτως λοιπὸν τὰ
ἔξοδα γιὰ τὴν καθημερινὴ λειτουργία τῆς κλινικῆς αὐξάνονται, καθὼς σὲ αὐτὰ συμπεριλαμβάνεται καὶ τὸ κόστος ἀγορᾶς τῶν ἀπαραίτητων φαρμάκων, τὰ ὁποῖα παρέχονται μὲ ἀπειροελάχιστο ἀντίτιμο στοὺς ἀσθενείς. Μέσα ἀπὸ ὅλα αὐτὰ γίνεται εὔκολα κατανοητὸ ὅτι ἡ Ἐπισκοπή μας δὲν δύναται νὰ ἀνταπεξέλθει μόνη της σὲ αὐτὸν τὸν ἄνισο ἀγῶνα δρόμου μὲ ἔπαθλο τὴν πολυπόθητη ὑγεία τῶν ἀδελφῶν μας. Ἡ συμπαράσταση τῆς Ἀδελφότητάς σας σὲ αὐτὸ τὸ καινοτόμο γιὰ τὴν περιοχὴ ἔργο εἶναι ἰδιαιτέρως σημαντική, καθὼς ἡ δική σας ἀγάπη καλύπτει τὰ μηνιαῖα ἔξοδα λειτουργίας τῆς κλι39
νικῆς. Μὲ τὶς πενιχρές μας δυνάμεις καὶ μὲ τὴν ἐλπίδα στραμμένη πρὸς τὸν Θεὸ καὶ πρὸς τὶς φιλάνθρωπες καρδιές σας, ἀγωνιζόμαστε νὰ ἐξοπλίσουμε τὴν κλινικὴ μὲ τὰ ἀπαραίτητα ἰατρικὰ μηχανήματα γιὰ τὴν ἐξυπηρέτηση τῶν πολυποίκιλων περιστατικῶν ποὺ καθημερινὰ καλούμαστε νὰ ἀντιμετωπίσουμε. Ὅραμά μας ἀποτελεῖ ἡ δημιουργία τμημάτων: ὀφθαλμολογικοῦ, ὀδοντιατρικοῦ, παιδιατρικοῦ, γυναικολογικοῦ, μικροβιολογικοῦ καὶ ἐπειγόντων περιστατικῶν. Ἡ στελέχωση τῆς κλινικῆς μὲ τὸν ἀπαραίτητο ἰατρικὸ ἐξοπλισμό, γιὰ τὴν ἵδρυση καὶ λειτουργία τῶν παραπάνω τμημάτων, θὰ συμβάλλει τὰ μέγιστα στὸν καθημερινὸ ἀγῶνα τῶν ἰθαγενῶν ἀδελφῶν μας γιὰ τὴν
40
ἐξασφάλιση τοῦ πολύτιμου ἀγαθοῦ τῆς ὑγείας. Κάνουμε ἔκκληση στὰ φιλάνθρωπα αἰσθήματά τῶν ἀναγνωστῶν σας, γιὰ ἀκόμη μία φορά, κατὰ τὸ μέτρο τῶν δυνατοτήτων τους, να σταθοῦν συμπαραστάτες σὲ αὐτὴν τὴν φιλάνθρωπη προσπάθεια γιὰ τὴ λειτουργία αὐτῆς τῆς κλινικῆς, ποὺ ἀποτελεῖ ἀσφαλὲς λιμάνι καταφυγῆς γιὰ χιλιάδες ταλαιπωρημένες καὶ πονεμένες ψυχές. Εὐχηθεῖτε, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, τὸ ἔργο τῆς Ἐκκλησίας νὰ αὐξηθεῖ καὶ νὰ καρποφορήσει σὲ ὅλη τὴν ἤπειρο τῆς Ἀφρικῆς διὰ ἔργων καὶ λόγων ἀγαθῶν, εἰς δόξαν τοῦ Θεοῦ. Ἀμήν, γένοιτο! π. Πορφύριος Κυπαρισσάς Πρωτοσύγκελλος Ι.Ε. Αρούσας
Ο Επίσκοπος Αγαθόνικος στην Κλινική «΄Αγιος Νικόλαος»
ΙΕΡΑ ΕΠΙΣΚΟΠΗ ΓΚΟΥΛΟΥ
Ἡ δύναμίς Του ἐν ἀσθενείᾳ Αγαπητοί μου αδελφοί, Κάθε φορά που μου δίνεται η ευκαιρία να επικοινωνήσω μαζί σας, η χαρά όλων μας είναι μεγάλη. Γνωρίζουμε ότι μας έχετε στις προσευχές σας και σας ευχαριστούμε μέσα από τα βάθη της καρδιάς μας και σας ευγνωμονούμε για τη στήριξη και τη βοήθεια την οποία μας προσφέρετε. Σε κάθε Θεία Λειτουργία που τελούμε, εγώ ο Επίσκοπος με τους εκλεκτούς ιερείς μου, σας μνημονεύουμε στην Ιερά Πρόθεση και ευχόμαστε ο Θεός του ελέους και της φιλανθρωπίας, να επισκιάζει όλους όσοι μοχθούν και αναλίσκονται στο έργο της Ιεραποστολής. Δυστυχώς, όμως, φέτος με την
πανθομολογούμενη αυτή πανδημία του COVID-19, δεν μπορέσαμε, όπως και εσείς στην Ελλάδα, να εορτάσουμε το μεγάλο γεγονός της Ανάστασης του Κυρίου μας. Μέσα στην φτώχεια μας και την έλλειψη πλήρους ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, προστέθηκε και αυτή η αρρώστια που μας γονάτισε. Μας γονάτισε γιατί δεν είχαμε τα μέσα να την αντιμετωπίσουμε, αλλά μας έκανε να γονατίσουμε και για να ζητήσουμε από τον Αναστημένο Κύριό μας, να μας αναστήσει και να θεραπεύσει όλους όσοι προσβλήθηκαν από αυτήν τη νόσο. Ως Επίσκοπος, βρίσκομαι στο πλευρό όλων αυτών των ανθρώπων, που με κοιτούν στα μάτια και 41
ζητούν να προσευχηθώ, αλλά και να εξαντλήσω κάθε δυνατό τρόπο ή μέσο, για να ανακουφίσουμε τις πολλές ανάγκες των πολλών, που κλεισμένοι στα σπίτια, χωρίς δουλειά, αυτοί που δούλευαν για το μεροκάματο, χωρίς φαγητό στο σπίτι, ενώ τα παιδιά πεινάνε... Στις περισσότερες περιπτώσεις, το μόνο που μπόρεσα να προσφέρω με τις προσευχές μου ήταν τα δάκρυα. Δάκρυα για τους ανθρώπους που έφυγαν από αυτήν τη ζωή, δάκρυα για τους ανθρώπους που υποφέρουν ακόμα με την ασθένεια, αλλά και δάκρυα για αυτούς που υποφέρουν με διάφορα άλλα προβλήματα, κλεισμένοι στα σπίτια τους. Μέσα σ’ αυτήν την τραγική κατάσταση το μόνο που μας απέμεινε είναι η ελπίδα μας στον Θεό. Κατό42
πιν προτροπής μου, οι ευλαβέστατοι εφημέριοι τελούν τη Θεία Ευχαριστία ή μέσα στους κλειστούς Ναούς ή σε κάποιον χώρο που διαμόρφωσαν στο σπίτι τους και εκεί μνημονεύουν τα ονόματα του ποιμνίου τους υπέρ υγείας αλλά και υπέρ των τεθνεώτων αδελφών μας. Ευτυχώς που την περίοδο αυτή αναμεταδίδουν κάποιοι ραδιοφωνικοί σταθμοί και δίνεται η δυνατότητα στους Χριστιανούς να μην στερηθούν τις Ιερές Ακολουθίες και το λόγο του Θεού. Αυτό θα βοηθήσει ακόμη περισσότερο το ποιμαντικό μας έργο, αν βρεθεί τρόπος να καλύπτονται τα έξοδα, ώστε να παραμείνει σε μόνιμη βάση η συνεργασία μας αυτή. Μέσα στην αναστάσιμη αυτή περίοδο που εορτάζουμε τον θρίαμβο της ζωής που αναδύεται μέσα από
τον τάφο του Κυρίου μας, εμείς καταθέτουμε προς την όντως Ζωή τους δικούς μας ανθρώπους. Τους ανθρώπους που ποικιλοτρόπως ταλαιπωρήθηκαν σ’ αυτήν τη ζωή, αλλά τώρα αναμένουν την ημέρα εκείνη που θα σαλπίσουν οι Άγγελοι του Κυρίου την εκ νεκρών ανάσταση όλων μας. Ως Επίσκοπος, λόγω της πανδημίας, δεν είχα την ευκαιρία να περιοδεύσω στα χωριά, το ίδιο και οι ιερείς μου, αλλά δια των προσευχών μας ήμασταν κοντά στο ποίμνιό μας. Ότι μπορούσαμε να προσφέρουμε από τα αποθέματα της αγάπης όλων όσοι βοηθούν το έργο της φιλανθρωπίας, για να υπάρχει ένα πιάτο φαγητό, ένα ποτήρι γάλα, ένα φάρμακο, ακόμη και βότανα, τα προσφέραμε. Τα ιατρεία μας καθημερινά δέχονται εκατοντάδες ανθρώπους, χωρίς δια-
κρίσεις ανάλογα με τα πιστεύω τους, αλλά δυστυχώς τα μέσα που διαθέτουμε δεν έχουν καμία σχέση με είναι σαν κι αυτά του πολιτισμένου κόσμου του Βορρά και της Δύσης. Μπορεί η κατάστασή μας να είναι τραγική, αλλά δεν νιώθουμε εγκαταλελειμμένοι από τον Θεό. Πιστεύουμε και αναμένουμε ένα θαύμα. Ένα θαύμα που θα μας ανακουφίσει και θα μας αναπαύσει. Και αυτό το θαύμα μπορεί να γίνει από τον καθένα που θέλει να βοηθήσει τον συνάνθρωπό του. Γνωρίζω ότι η απόσταση για βοήθεια είναι μεγάλη, αλλά δια μέσω των Ιεραποστολικών Φορέων, η απόσταση μειώνεται. Αγαπητοί μου αδελφοί, «ζει Κύριος ο Θεός», Χριστός Ανέστη, και σας ευχαριστώ. † Ο Γκούλου Σίλβεστρος
43
ΙΕΡΑ ΕΠΙΣΚΟΠΗ ΤΟΛΙΑΡΑΣ
Στα παρασκήνια των πακέτων διακοπών (Συνέχεια από το προηγούμενο) Το ξημέρωμα τον βρήκε στριμωγμένο σε αρχαίο λεωφορείο να κρατάει με το ίδιο χέρι την αλευρόπιτα και τη λαβή. Απότομο φρενάρισμα, βίαιο σπρώξιμο και βρέθηκε στο μοναδικό κατάστημα που πουλάει «Τύπο» στην πόλη. Σε μια γωνιά είχε μια μικρή σκονισμένη στοίβα με «Αγίες Γραφές». Ο αγουροξυπνημένος υπάλληλος τον ρωτάει αν προτιμά Αγία Γραφή καθολικών, προτεσταντών, ορθοδόξων κλπ. Ο πατέρας σκέφτηκε να πει ότι προτιμάει αυτήν που θεραπεύει άμεσα, παρά ταύτα αρκέστηκε να πάρει την φθηνότερη. Έδωσε μισό μεροκάματο και έτρεξε σαν τρελός μέχρι το ξενοδοχείο. Το αργοπορημένο χτύπημα της κάρτας σημαίνει μείωση 44
μισθού, δηλαδή μείωση σταγόνων ορού, δηλαδή αύξηση ημερών νοσηλείας, δηλαδή κι άλλη μείωση στις μερίδες της οικογένειας. Καλάθι στο κεφάλι, χαμόγελο στο πρόσωπο, και γρήγορα στην παραλία, οι λουόμενοι μικροαστοί ζητούν επίμονα την πολυτέλεια που πλήρωσαν. Εξωτικά φρούτα περνούν ανάμεσα από ομπρέλες και όποιος θέλει αρπάζει. Οι μπανάνες και πάλι έχουν την τιμητική τους. Μέχρι τις 11 το πρωί κατάφερε να κρύψει στην τσέπη του τρία κοκκινωπά φρούτα και ένα φακελάκι πράσινο τσάι. Αν συνεχίσει έτσι η μέρα, σύντομα το πρησμένο στομάχι του μικρού θα αποκτήσει περιεχόμενο. Καλό σημάδι, αν πιάσει το κόλπο με
την Αγία Γραφή, ίσως αυτό να είναι το τελευταίο γεύμα στο νοσοκομείο και θα είναι πλουσιοπάροχο. Ο ήλιος βυθίζεται στη θάλασσα και οι πλαδαροί συνταξιούχοι μαζεύονται στη σάλα του ξενοδοχείου για καφέ και χαρτιά. Επιτέλους θα κατεβάσει το καλάθι από το κεφάλι. Πρώτα απ’ όλα σβήνει με βία το χαμόγελο από το πρόσωπό του. Τινάζει τα άχυρα από τα σγουρά μαλλιά του και με την Αγία Γραφή παραμάσχαλα τρέχει στη στάση. «Ποιος θέλει να μπει μια τέτοια βραδιά στο αρχαίο λεωφορείο;» σκέφτεται. Θα πάει με τα πόδια στο νοσοκομείο. Θα αργήσει βέβαια σχεδόν μισή ώρα, όμως σήμερα είναι η τελευταία νύχτα. Το πολύ-πολύ ο μικρός να χρειαστεί να
κάνει λίγες βόλτες με τη μηχανή του από την φιάλη του ορού στην «πεταλούδα». Ήδη από μακριά λάμπει ο σταυρός του νοσοκομείου. Κι άλλο καλό σημάδι, μα πώς δεν το είχε προσέξει;! Σταυρός, Αγία Γραφή είναι πακέτο, για να γίνεις καλά ο Θεός απαιτεί να διαβάσεις την Αγία Γραφή. Ανεβαίνει την ανηφόρα και τους δύο ορόφους γρήγορα. Προσπερνά το σκοτεινό δωμάτιο με τους φυματικούς που προτίμησαν τα στρώματα από την αγορά λάμπας και τώρα ούτε Αγία Γραφή διαβάζουν ούτε καλά θα γίνουν. Προφανώς δεν είδαν τον σταυρό στην οροφή του νοσοκομείου. Στην πόρτα του θαλάμου είναι δύο γιατροί, οι οποίοι μόλις βλέπουν τον
Ο Επίσκοπος Πρόδρομος με τα παιδιά των Μαλαγκάσι
45
Ταξιδεύοντας στο όνειρο με ελπίδα πατέρα τρέχουν επάνω του. Χρειάζονται σχεδόν 3€ για φάρμακα και γρήγορα, ο μικρός υποτροπιάζει. 3€! 2 και κάτι μέρες δουλειάς και σχεδόν πέντε Αγίες Γραφές. Ίσως υπερβάλλουν οι γιατροί, ίσως θέλουν να τον κλέψουν. Μπαίνει μέσα στο θάλαμο. Η ηλικιωμένη γειτόνισσα παρακολουθεί τον μικρό με άγχος και δεν διαβάζει ως συνήθως την Αγία Γραφή. «Η καημένη θα χειροτερέψει», σκέφτηκε. Ο μικρός στο κρεβάτι ιδρωμένος ανασαίνει γρήγορα και κοφτά, σαν να τελειώνει το οξυγόνο γύρω του. Οι κόρες των ματιών του είναι παράξενα ανοιχτές. Ο πατέρας παρατάει τα φρούτα στο διπλανό κρεβάτι, βυθίζει το φακελάκι τσάι σε ένα βρώμικο ποτήρι με νερό και με σιγουριά χειρουργού βγάζει τη «σωτηρία» του μικρού από τη 46
μασχάλη του. «Σήκω και διάβαζε!» είπε σχεδόν με βεβαιότητα ιεροκήρυκα. «Σήκω!». Ο μικρός στη ζάλη του υπακούει, άλλωστε στο νοσοκομείο μόνο η υπακοή σε σώζει, η υπακοή στους γιατρούς και τα μεροκάματα του μπαμπά. Ανοίγει την Αγία Γραφή μηχανικά και προσπαθεί να εστιάσει. Οι κόρες των ματιών του έχουν διασταλεί. Συλλαβίζει λέξεις χωρίς να είναι σίγουρος, το δωμάτιο γυρίζει, ο πατέρας φωνάζει τη σωστή λέξη, το δωμάτιο γυρίζει, οι γιατροί ζητούν 3€ άμεσα, η γειτόνισσα γυρίζει πλευρό και το κρεβάτι τρίζει, ο όρος πια δεν στάζει, το δωμάτιο γυρίζει, οι φωνές απομακρύνονται: «Διάβαζε!», «3€»... Κάπου στο Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο ο μικρός άφησε τον κόσμο αυτό, έφυγε με φόρα η ψυχή του και
έκανε μια ακόμα τρύπα στην πόρτα του θαλάμου. Ο πατέρας συνέχισε δίπλα του να διαβάζει όλο το βράδυ. Μα το μαγικό φάρμακο δεν δούλεψε. Όταν γύρισε σπίτι έμεινε σιωπηλός. Όλοι ήξεραν ότι ο μικρός δεν τα κατάφερε. Τους ειδοποίησε το τραπέζι. Αλευρόπιτες και για πρώτη φορά μετά από καιρό τρία κοκκινωπά φρούτα. Την ημέρα της κηδείας δεν δάκρυσε κανείς. Ίσως δεν κατάλαβαν ακόμα τι έγινε. Η Αγία Γραφή μπήκε στο φέρετρο. Οι σελίδες είχαν σταγόνες αίμα, από αυτό που έτρεξε όταν πέφτοντας από το κρεβάτι αναίσθητος ο μικρός ξερίζωσε τον φλεβοκαθετήρα. Η κηδεία κόστισε μόλις μισό μεροκάματο, το υπερμέγεθες
φέρετρο για το μέγεθος του μικρού ήταν δανεικό από την επόμενη κηδεία και έπρεπε να το επιστρέψουν. Το σώμα ακούμπησε απευθείας στο χώμα, δωρεάν στρώμα, και για μαξιλάρι η Αγία Γραφή. Στο δεξί του χέρι ένα καπάκι «evian», ψαλμωδίες και νέφος από λιβάνι. Ώρες- ώρες εύχομαι τα πάντα να ήταν ένας μύθος, διότι έτσι θα έφτιαχνα το τέλος, όπως θα ήθελα εγώ. Μα ποιος είπε στην τελική ότι ο θάνατος είναι το τέλος; Ο μικρός Χρύσανθος ζει μέσα μου, μέσα σας, στις προσευχές όλων. Ίσως πλέον ελεύθερος να μαρσάρει στις λεωφόρους του παραδείσου, ίσως πλέον να τρώει μεγαλύτερες μερίδες, ίσως... † Ο Τολιάρας Πρόδρομος
Πολιτογραφώντας νέα μέλη για τη βασιλεία του Θεού
47