Aware2 ipad johan

Nr. 02 - oktober 2013 - â‚Ź3,75

A

ware magazine

Een kijkje in Lelystads meditatiedorp Dag van de duurzaamheid

Vaccineren: wel of niet?

Inhoudsopgave

Colofon

Editorial

Aware Magazine

D

Aware Magazine is een special interest blad voor mensen die bewust willen leven.

Redactie

Hoofdredacteur Sabine van der Spoel Beeldredacteur Desi Ridder Eindredactie Hanneke Lindenburg Bastiaan Sietsema Kathie Mollema Webredactie Koen Kobes Janet Oortwijn Vormgeving Maaike Schaap Elsemieke Wormhoudt Kirsten Ronda Redactieadres Uitgeverij Hogeschool Windesheim Campus 2-6 8017 CA Zwolle eindredactie01@gmail.com Medewerking Medewerking aan dit tijdschrift wordt verleend door Stan de Jong, Jan Eijbrink, Ger Boman en de opleiding Journalistiek Windesheim Zwolle Abonnementen en voorwaarden Halfjaarabonnement (12 nummers) €55,Jaarabonnement (24 nummers) €100,Introductieaanbiedingen, andere speciale aanbiedingen, overige prijzen en de voorwaarden zijn te vinden op www. journalistiekzwolle.nl/tijdschriften.

Service Voor overige vragen en klachten neem contact op met de redactie via eindredactie01@gmail.com

© Aware Magazine oktober 2013

2 Aware Magazine

aar is ‘ie alweer! De tweede editie van Aware Magazine.

Nadat twee weken terug de eerste editie van het blad in de schappen te vinden was, werd het hoog tijd voor een tweede. Ook deze week is Aware Magazine weer goed gevuld met leuke recepten, weetjes en reportages.

Alleen al een blik in de nieuwe Ikea catalogus, doet je wensen dat je het Zweedse warenhuis in een klap leeg kunt kopen. Je wilt het allemaal hebben, maar helaas staat je portemonnee het niet toe. Aware Magazine heeft voor jou een paar leuke doe-het-zelf ideeën op een rijtje gezet. We laten je zien wat je allemaal kan maken van een oude pallet!

In deze editie van Aware Magazine vind je ook een interview met Karen van Holst Pellekaan. De vrouw die in de serie Loenatik van lotje getikt leek, blijkt eigenlijk heel bewust te leven en goed na te denken over haar keuzes.

Elke ouder heeft natuurlijk het beste voor met zijn of haar kinderen. Als de kids ziek zijn, gaan ze naar de dokter en als ze een vaccinatie nodig hebben krijgen ze die. Maar er zijn ook ouders die er bewust voor kiezen om hun kinderen niet te laten vaccineren. Moeder Nathalie vertelt ons waarom zij ervoor kiest om haar kinderen niet in te enten.

De herfstvakantie komt er alweer aan en dat betekent dat men er weer massaal op uittrekt. Daarom heeft Aware Magazine een aantal leuke, bewuste uitjes voor jou op een rijtje gezet.

Wij wensen je veel leesplezier!

Sabine van der Spoel Hoofdredacteur

Inhoudsopgave

Pagina 16: Biologische boerderij Goed voor dieren en de natuur Pagina 11: Sportchallenge Redacteur Koen Kobus zwoegt voor een sixpack met Online Sportschool

Pagina 26: Werkt het?

Is alternatieve geneeskunde een wondermiddel of is het kwakzalverij?

Pagina 4 De redactie kijkt in een meditatiedorp Pagina 6 De bio-prijs werkt afstotend Pagina 7 Opvoedkundige vertelt over bewust opvoeden Pagina 8 Nathalie vaccineert haar kinderen niet Pagina 10 Probeer deze vegetarische pasta!

Pagina 13 Tips voor een goedkoop leven Pagina 14 Interview: Marinda veranderde haar leven na ingrijpende ziekte Pagina 18 Karen van Holst Pellekaan over haar vegetarisme: ‘Zelfs mijn ouders heb ik aangestoken’

pagina 24: De Nieuwe Wildernis Aware magazine recenseert! Over Nederland zoals je die nog nooit hebt gezien.

Pagina 20 Vegetariër worden? Lees hier hoe!

Pagina 21 Aware Magazine was aanwezig op de expositie: Duursaam Café XXl Pagina 25 Bewuste uitjes: Lekker naar buiten Pagina 28 Wat kan je maken van houten pallets?

Pagina 30 Ecodorpen: waar je je eigen eten verbouwt, kleding maakt en poep als brandstof gebruikt Pagina 32 Column: een weekje bewust sporten Pagina 33 Hoe bewust leef jij? Doe de test!

Pagina 34 Een overheerlijke mokkataart vindt u op deze pagina

Aware Magazine 3

Reportage Lelystads ‘Sidhadorp’ vindt rust in de passie voor het mediteren

“Met positieve energie kan je een oorlog stoppen’’ Het bestaat nergens anders ter wereld: een wijk waar de bewoners samen leven, werken en ook dagelijks mediteren. In het Sidhadorp in Lelystad gebeurt het. Al 25 jaar komen de bewoners twee keer per dag samen om te mediteren.

Aware Magazine nam een kijkje in deze bijzondere meditatiewijk. ‘‘Samen zijn we een individu.”

Door Elsemieke Wormhoudt

H

et begint al donker te worden als ik de Waterwijk in Lelystad binnen fiets. Hier ergens, in deze wijk, moet het Sidhadorp zijn.

Het dorp is eigenlijk gewoon een wijk in Lelystad, waar de mensen bij elkaar wonen om aan meditatie te doen. Om precies te zijn: ze doen aan transcendente meditatie. Ik ben benieuwd wat dat precies inhoudt. Daar ga ik vandaag achter komen, want ik ben onderweg naar de introductieavond ‘leren mediteren’.

Na kort rondgefietst te hebben kom ik een gebouwtje tegen met het bordje ‘Transcendente Meditatiecentrum’. Ik stap naar binnen en nieuwsgierig kijk ik om me heen. De muren zijn zachtgeel en er ligt rode vloerbedekking op de grond. In het midden van de kamer staat een kring van comfortabele stoelen. Ik tel ze snel. Het zijn er tien.

Zouden er zo veel mensen komen voor de introductiecursus? Dan komt er een lange man om de hoek en enthousiast stelt hij zich voor als Theo Tromp, mijn begeleider van vandaag. Als hij gebaart naar een van de gemakkelijke stoelen ga ik zitten. Theo vertelt me dat er vandaag tot zijn spijt geen andere gegadigden zijn voor de introductiecursus, dus hij heeft alle tijd om mijn vragen te beantwoorden.

60.000 gedachten per dag

Als ik mij toch wel een beetje kritisch begin af te vragen waarom er verder niemand naar de introductiecursus is gekomen, steekt Theo een paar kaarsjes aan. Op het moment dat ik mijn eerste vraag wil afvuren, drijft er

4 Aware Magazine

een penetrante geur langs mijn neus.

Wat voor lucht het precies is, kan ik echt niet thuisbrengen. De rillingen lopen over mijn lijf en ik huiver pas echt als mijn gastheer aan komt lopen met twee kopjes thee. De kruidendamp slaat er vanaf. Uit beleefdheid neem ik een slokje, maar ik zet de beker al snel terug. Ik verman me en vraag snel aan Theo wat transcendente meditatie zo anders maakt dan ‘gewone’ meditatie.

Je zit toch gewoon een poosje stil en brengt je gedachten tot rust? Theo knikt langzaam. “Ja, in zekere zin heb je wel gelijk, maar het zit toch iets anders. Het klopt dat het doel van meditatie is om je geest tot rust te laten komen, maar transcendente meditatie gaat een stapje verder. De bedoeling is dat je door te mediteren terug gaat naar de bron van je gedachte. Alleen zo kun je die gedachte uitschakelen en word je hoofd pas ècht leeg.”

“In het Sidhadorp is iedereen op zijn eigen manier spiritueel bezig” Theo legt me uit dat TM, oftewel transcendente meditatie, eigenlijk komt van het woord transcenderen (overschrijden). Je overschrijdt als het ware al je gedachten met het mantra dat je steeds weer herhaalt. Dat kan een willekeurige zin zijn die per persoon verschillend is. En dat twee keer per dag, twintig minuten lang! Volgens Theo heb je 60.000 gedachten per etmaal en

kun je die met mediteren sterk minimaliseren. “Je moet heel diep duiken om weer omhoog te komen. Alleen dan kan je die prettige rust ervaren die je met meditatie kunt bereiken. Met TM leer je echt jezelf kennen.”

“Met mediteren leer je echt jezelf kennen” Mediteren, hoe moet dat?

Als je kunt mediteren betekent het dus dat je in staat bent om je hoofd leeg te maken. Dat zorgt er weer voor dat je automatisch rustiger wordt en dus heb je ook minder stress. Dat klinkt allemaal wel goed, maar hoe werkt dat nu precies? Theo kan niet alleen veel informatie geven over dit onderwerp, hij is ook bereid om mij voor te doen hoe het precies moet. Hij pakt er een comfortabele stoel bij. “Het is echt belangrijk dat je lekker zit tijdens het mediteren.” Ondertussen legt hij er een paar kussens bij en gaat zitten.

“Als je een comfortabele houding hebt gevonden dan is het enige wat je nog hoeft te doen je ogen sluiten en aan je mantra denken.” Theo leunt achterover, doet zijn ogen dicht en zucht eens diep. Zo blijft hij roerloos zitten.

Ondertussen schuif ik ongemakkelijk heen en weer op mijn stoel. Ik kijk eens om me heen, teken wat op een papiertje en neem nog een slok van de vieze thee. Net als het echt gênant wordt, doet Theo zijn ogen open. “Een makkie toch?” knipoogt hij.

“De liefde voor het mediteren, dat is de passie die de bewoners van deze bijzondere wijk met elkaar delen” Rondje door het dorp

Een dag later loop ik nogmaals door het Sidhadorp. Cursusleider Theo Tromp gaf mij gisterenavond na afloop van de informatieavond nog iets om over na te denken. Hij zei: “Als we ervoor kunnen zorgen dat 2.000 militairen in Syrië gaan mediteren, dan is de oorlog opgelost. Dat kunnen we doen in elk willekeurig oorlogsland.” Ik ben nu toch wel erg nieuwsgierig geworden naar het verhaal van de andere bewoners van de wijk. Hebben zij net zo’n sterke mening als Theo? Gewapend met een kladblok en een pen wandel ik rustig door de wijk. Ik kom van alles tegen: een vegetarisch restaurant, een basisschool en verschillende ateliers.

Het valt me op dat vrijwel alle huizen in dezelfde houten stijl gebouwd zijn.

Verder lijkt het eigenlijk net een wijk zoals alle anderen. Wel valt me op dat het ‘dorp’ een bepaalde rust uitstraalt, maar of dat nu komt doordat hier dagelijks mensen mediteren? Geen idee.

Bij natuurvoedingswinkel Zenith stap ik naar binnen. Het belletje pingelt vrolijk als ik de winkel binnen stap. In de winkel hangt een prettige zachte geur van wierook. José Verwaaien werkt al 24 jaar in de biologische supermarkt en vertelt mij graag over haar ervaringen met meditatie. Ze geeft me een plekje achter de toonbank en rommelt ondertussen verder.

Het blijkt dat José, in tegenstelling tot Theo Tromp, niet twee keer per dag naar de gezamenlijke meditatiehal gaat om te mediteren. Het programma duurt 1,5 uur per keer en dat is haar te lang.

“Nee, daar heb ik ècht geen tijd voor.

Ik heb drie kinderen, die kan ik toch niet elke keer voor de tv parkeren? Ik mediteer veel liever thuis, alleen.” De

“Zoek een comfortabele houding, sluit je ogen en denk aan je mantra,” aldus TM cursusleider Theo Tromp. Foto: CherryPicker

winkelmedewerkster is verder wel erg positief over het wonen in het Sidhadorp. “We respecteren elkaar. Iedereen is hier op zijn eigen manier spiritueel bezig en dat voelt heel goed.”

Bewoonster Marian Bijl, een Indische vrouw met een eigen massagesalon, beaamt dat. Zij mediteert eigenlijk de hele dag door. Mediteren is volgens haar ook in contact staan met God. Ze vertelt: “Het is wie je bent, mediteren is je eigen ziel leren kennen. TM geeft je zoveel meer rust. Het leert je ook beter omgaan met stess.” Marian geeft toe ook niet twee keer per dag de gezamenlijke meditatiehal van het dorp te bezoeken. “Maar ik voel me erg op mijn gemak in het Sidhadorp,” zegt ze.

“Met TM kan je een hoop stress uit je leven bannen” Passie

De liefde voor het mediteren, dat is de passie de die bewoners van deze bijzondere wijk met elkaar delen.

Door dagelijks te mediteren leren ze het diepste van hun ziel kennen en dat geeft ze veel rust. Dat lijkt mij ook wel wat. Toegegeven, ik ben best een beetje jaloers. Wat een prettige manier om in het leven te staan. Snel stap ik op mijn fiets en race naar huis. Ik heb immers een deadline te halen.

Het Sidhadorp De meditatiewijk ligt in het zuidelijk gedeelte van de Waterwijk in Lelystad. Het Sidhadorp is een woon-, werk en leefgemeenschap voor beoefenaars van transcendente meditatie, kortweg TM. Het ‘dorp’ bestaat sinds 1985 en kwam tot stand vanwege de wens van een groep mensen om wonen en werken te combineren met meditatie. Het Sidhadorp heeft onder andere een eigen basisschool, een restaurant, een gezondheidscentrum en een meditatiehal. Als je ook een huis in het Sidhadorp wilt betrekken, moet je eerst een basiscursus transcendente meditatie volgen. Deze vierdaagse cursus kost je 1050 euro. Voor studenten rekent het dorp een zachter prijsje, namelijk 350 euro.

Wil je meer weten? Kijk dan op www.sidhadorp.nl

Aware Magazine 5

Column

Er valt een wereld te winnen voor Trea’s biologische kippen Een immens contrast.

Vijf stappen, groter lijkt de afstand niet tussen de deuren naar de kiloknaller en de biokip. Met de tas van de Jumbo nog in mijn hand, betreed ik het EkoPlaza.

Het onderkomen van schapenyoghurt, oerwoudijs en ‘Trea’s biologische kippen’.

Letterlijk dure termen die steeds vaker worden gekocht.

Deskundigen danken de toenemende vraag naar bio-producten aan het verslechterde imago van paardenvlees en de plofkip. “Instanties als Wakker Dier geven nog het laatste zetje”, doelt onderzoeker Johan Bakker van de Wageningen Universiteit op de terugkerende spotjes. Een hype kan het in ieder geval niet meer genoemd worden: de vraag naar deze artikelen steeg een decennium lang met meer dan 10% per jaar.

Anno 2013 schieten speciaalzaken als paddestoelen uit de grond. EkoPlaza is het beste voorbeeld. Met inmiddels 63 filialen in het land staat dit merk voor alles wat met biologisch te maken heeft. Maar wat drijft de keten om 6,80 euro te vragen voor een kleine 200 gram kip? Ik heb het met eigen ogen aanschouwt, maar bevatten doe ik nog steeds niet. Tien minuten geleden legde ik 800 gram kipfilet voor vijf euro in die gele tas...

Prijsscheiding

Smaak, dierenwelzijn en milieu blijken uit onderzoek van de Wageningen Universiteit de voornaamste redenen om biologisch te ‘gaan’. Persoonlijke

6 Aware Magazine

geval van bewust leven. Of de frustratie van Wakker Dier zorgt voor deze ommekeer is niet te meten. Wel geeft het een duidelijk signaal af: men beseft dat dertig procent korting op kipfilet de kwaliteit niet ten goede komt.

Weerzinwekkend

en maatschappelijke argumenten die zorgen voor een prijsscheiding in de supermarkt. Toch lijkt het bedrag dat men voor deze producten wil en moet betalen, geen struikelblok te vormen.

In tijden waarin mensen hun baan verliezen, lonen omlaag denderen en vacatures zeldzaam zijn, rollen de bio-eieren over de toonbank als nooit tevoren. Inmiddels is één op de tien eieren die men koopt biologisch. Hetzelfde gaat op voor duurzame auto’s.

De nieuwste hybride vierwiellers zijn niet aan te slepen. Soms twintigduizend euro duurder dan een tweedehands Volkswagen, maar voordelig voor het milieu en uiteindelijk ook voor de portemonnee. Een investering die zich terugbetaalt.

‘‘Je moet wel erg sterk in de schoenen staan om een kiloknaller links te laten liggen’’ Terug naar de consument in de supermarkt. Onder hen prijkt de kwaliteit van eten op steeds meer boodschappenlijstjes. ‘De collectieve verontwaardiging na weer een voedselschandaal’, waarover Bakker spreekt, zorgt dat de consument vaker duurzaam kookt.

“In plaats van eenmaal uit eten, drie keer een biologisch diner.” Een typisch

Hier ligt jammer genoeg ook direct het grote probleem: de bio-prijzen werken afstotend voor een groot gedeelte van de Nederlanders. De bedragen die tegenwoordig voor een ‘gewoon’ vleesproduct worden betaald, dalen iedere week. Kijk de aanbiedingen van een willekeurige supermarkt er maar op na. Het prijsverschil met EkoPlaza is weerzinwekkend. Je moet wel erg sterk in de schoenen staan om een kiloknaller links te laten liggen. “Een reden waarom de totale biologische voedselproductie slechts drie procent is in Nederland”, verklaart Bakker.

Er valt nog een wereld te winnen.

Ondanks de opmars van de vraag naar duurzame producten, stelt ‘biologisch’ te weinig voor in onze winkelkar.

Bewust leven betekent keuzes maken.

Maar het wordt de bio-koper te moeilijk gemaakt. Dagelijkse boodschappen als brood, melk en een simpele pasta overtreffen bij EkoPlaza samen al gauw de twintig euro. Dat is geen drempel meer, maar een berg die de consument moet beklimmen. Voor mij reden genoeg om weer vijf stappen terug te zetten. Na mijn bezoek aan het EkoPlaza, smaakt een maaltijd van 2,50 euro best goed.

Groet, Koen Kobes Benieuwd naar mijn bezoek aan het EkoPlaza en mijn biologische winkelmandje? Bekijk www.omnizine.nl/ tijdschriften.

Hier vindt u ook andere duurzame boodschappen en recepten van collega’s.

Eerste hulp bij bewust opvoeden Tegenwoordig lijkt niemand meer zonder smartphone te kunnen en liggen de verleidingen van fastfood op de loer. In hoeverre moeten ouders die bewust willen leven hun kinderen vrijlaten? Aware Magazine legde opvoedkundige Marcha Verdurmen een aantal stellingen voor.

Door Janet Oortwijn Ouders moeten regels opstellen over het computeren telefoongebruik van hun kinderen “Ja. Hoe eerder je daarmee begint, hoe beter dat is. Je moet hier wel consequent in zijn. Wat je zelf doet, gaan je kinderen ook doen. Zit jij wel de hele dag vastgeplakt aan je telefoon, dan is de kans groot dat je kind(eren) dat kopiëren. Je moet dus kijken naar je eigen gedrag en duidelijk zijn wat nodig is en wat niet. Bijvoorbeeld de smartphone beneden laten als je ’s avonds naar bed gaat.”

Kinderen raken geïsoleerd als ze meer dan drie uur per dag gebruik maken van social media “Drie uur per dag gebruik maken van social media betekent niet per definitie dat er sprake is van een isolement.

Social media is toch een sociale happening. Als een kind drie uur per dag computergames speelt raakt hij eerder in een isolement omdat hij dan meestal geen contact heeft met anderen. Veel gebruik van social media is niet goed voor de sociale vaardigheden van kinderen. Ze hebben minder lijfelijk contact met anderen en weten bijvoorbeeld niet wat voor lichaamshouding ze in face-to-face situaties moeten aannemen.”

Sommige kinderen zetten hun geluid of telefoon uit tijdens het huiswerk.

Het ligt dus aan de mentaliteit van je kind. Het ligt er ook aan op wat voor manier je jouw kind daarin opvoedt. Je kan je kind vertellen dat ze beter hun Facebookpagina niet kunnen openen tijdens het maken van huiswerk en hun berichten pas te beantwoorden als het huiswerk af is.”

Kinderen moeten op hun 12e al beschikken over een smartphone om niet achter te lopen op sociaal gebied “De twaalfjarige leeftijd is een goede leeftijd voor de aanschaf van een smartphone. Ouders hebben op die leeftijd nog een controlefunctie en kunnen kinderen helpen bij het gebruik van een smartphone. Kinderen van 16 jaar gaan hun ouders echt niet meer laten zien wat zij doen met hun telefoon. Rond twaalf gaat een kind meestal naar de middelbare school.

Vriendjes en vriendinnetjes wonen vaak niet meer om de hoek en zo kunnen

ze contacten onderhouden. Je wilt natuurlijk ook niet dat je kind buiten de boot valt. Als andere klasgenootjes met elkaar whatsappen en je kind heeft geen whatsapp, krijgt hij of zij dat niet mee.”

Ouders die zelf bewust kiezen om zonder laptop en smartphone door het leven te gaan moeten hun kinderen daarin vrijlaten “Je kan je kind duidelijk maken waarom jij de keuze maakt om geen smartphone of laptop aan te schaffen.

Je moet het je kinderen niet verbieden, vooral pubers niet, want dan wordt het nog interessanter om het juist wel te doen. Als ouder zou ik die strijd niet aan gaan.”

Ouders die zelf biologisch eten moeten hun kinderen daarin betrekken “Ja, dat is goed. Je kan uitleggen waarom je voor biologisch eten kiest en achtergrondinformatie geven. Je moet je kinderen daar stapsgewijs informatie over geven. Het is uiteindelijk de keuze van de kinderen zelf om te kiezen of ze het ook doen. Ze krijgen natuurlijk ook zakgeld naarmate ze ouder worden. Het is dan hun eigen keus om daarvan naar de MC Donalds te gaan of om een broodje te kopen in de pauze.”

Schoolwerk lijdt onder het gebruik van social media

Ouders moeten hun kinderen zoveel mogelijk bijbrengen over duurzaamheid

“Dat verschilt per kind. Voor sommige kinderen is dit zeker het geval. Als ze berichten krijgen via Whatsapp of Facebook tijdens het huiswerk maken en ze antwoorden direct dan zijn ze afgeleid. Als ze dan in gesprek raken met iemand of de berichten antwoorden zijn ze zo een halfuur verder en dan lijdt het huiswerk er dus onder.

“Ik denk zeker dat het goed is om je kinderen iets mee te geven over duurzaamheid. Dat gaat ons tenslotte allemaal aan. Je bent er dagelijks mee bezig, bijvoorbeeld met het scheiden van afval. We willen natuurlijk allemaal dat de aarde schoon blijft zodat je eigen kinderen en kleinkinderen gebruik kunnen maken van een schone aarde.”

Foto: klasse.be

Aware Magazine 7

Achtergrond

Vaccineren,

is dat tegenwoordig nog nodig?

“We wisten meteen dat we het niet gingen doen”, zegt Nathalie Oord, moeder van drie kinderen.

Steeds meer mensen zetten hun vraagtekens bij het wel of niet vaccineren van hun kind. We leven in een welvarend land, dan is vaccinatie toch overbodig?

Door Maaike Schaap

M

et de komst van het Rijksvaccinatieprogramma in 1957 zijn miljoenen mensen ingeënt voor onder andere de mazelen, rode hond, kinkhoest en difterie. Dit om grote uitbraken tegen te gaan. In de tijd voor 1957 stierven veel mensen aan besmettelijke infectieziekten. Nu is 95% van de Nederlandse bevolking ingeënt en daardoor in principe immuun. “Door te vaccineren, bescherm je jonge kinderen tegen het krijgen van die ziekten”, zegt Harald Wychgel van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu. Met name baby’s zijn erg kwetsbaar. Wychgel: “Ze worden ook wel ‘onschuldige ziekten’ genoemd, maar dat zijn ze niet. Ze kunnen alsnog voor veel slachtoffers zorgen.”

Mazelenuitbraak

Nathalie Oord heeft samen met haar man bewust ervoor gekozen om het niet te doen. “Vandaag de dag hebben we een goede hygiëne in Nederland.

Vroeger hadden we dat niet en daardoor ging de verspreiding van bacteriën en virussen ook sneller”, geeft zij

foto: tubantia.nl

8 Aware Magazine

aan.

Wychgel begrijpt haar redenatie, maar is het daar niet mee eens. “Het klopt dat een goede hygiëne heeft bijgedragen aan een vermindering van het aantal zieken in Nederland, maar het betekent niet dat het nooit meer kan voorkomen. Het bewijs daarvoor is de mazelenuitbraak van dit jaar.”

In mei kwam het bericht naar buiten dat er een groot aantal mazelengevallen in Nederland is onder mensen die hun kinderen niet gevaccineerd hebben. Dit probleem speelt nog steeds.

Het wordt via de lucht overgebracht door hoesten of niezen. De mazelen hebben een hoge besmettingsgraad, waardoor de verspreiding snel gaat.

“Ouders die wel vaccineren, hebben dat probleem niet”, gaat hij verder.

Ondanks de mazelenuitbraak dit jaar, blijven mensen sceptisch tegenover vaccinatie staan.

Het Rijksvaccinatieprogramma

Als een baby twee maanden oud is, krijgt het kind de eerste prik. Als het

Vo or ee d jou rna it ond n co listi l e ekz rwer umn ov p wo lle.n ga na er a l/tij dsc r hrif ten kind 3 jaar en 9 maanden is, heeft het al 6 prikken gekregen. Er wordt tegen de volgende ziekten ingeënt: l DKTP: difterie, kinkhoest, tetanus en polio l Hib: haemophilus influenza type b HepB: hepatitis B l Pneu: de pneumokokken, waarvan er 7 typen zijn. lBMR: bof, mazelen en rode hond l MenC: meningokokken type C Dit is zo maar een greep uit de verschillende inentingen. Als het kind negen wordt, krijgt het nog een keer BMR en DTP (zonder kinkhoest).

Meisjes vanaf 12 jaar kunnen ervoor kiezen om zich te laten inenten tegen HPV: baarmoederhalskanker. Dit is echter niet verplicht.

Bescherming

Nathalie heeft samen met haar man onderzoek gedaan naar de zin en onzin van vaccinatie. “Hoe meer onderzoeken wij lazen, hoe zekerder wij van onze zaak werden.” Op internet stonden verschillende onderzoeken die ze kritisch lazen. Ze kwamen uiteindelijk op de site van de Nederlandse Vereniging Kritisch Prikken terecht. “Dat gaf mede de doorslag om het niet te doen.”

In het Rijksvaccinatieprogramma staat dat we vaccineren, zodat het lichaam gecontroleerd afweerstoffen aanmaakt en je beschermd bent tegen het (opnieuw) krijgen van de ziekte. Er worden verzwakte of gedode ziektekiemen ingespoten en daar reageert het lichaam op door antilichamen aan te maken. “Het probleem is dat veel mensen klakkeloos aannemen dat het goed is om je kind te laten inenten. Je krijgt geen bijsluiter te zien, tenzij je daar om vraagt.” Nathalie kwam erachter

Foto: telegraaf.nl

dat de hulpstoffen in vaccins veelal chemische stoffen zijn. “Dat kan toch niet goed zijn?” Haar zoektocht ging verder en toen stuitte ze op de website vaccinvrij.nl. Op de site staat een zoektocht van een moeder die al ruim tien jaar onderzoek doet. Zij is erachter gekomen dat er ook aluminium in de vaccins zit. Aluminium kan heel schadelijk zijn en hersenbeschadiging en beschadiging aan de zenuwen veroorzaken. Niemand wilde haar vertellen hoeveel er precies in een vaccin mag zitten. Tot ze iemand van de Nederlandse Vereniging Toxicologie sprak. Hij gaf aan dat niemand het precies weet. Er is nooit onderzoek gedaan, omdat er geen onderzoek gedaan mag worden op baby’s.

Nathalie: “Dat vond ik schokkend.”

Lange termijn

Er is (nog) geen onderzoek dat weergeeft wat de gevolgen zijn op de lange termijn. “Ik geloof dat, hoe nihil de hoeveelheden ook zijn, de giftige stoffen uit ieder vaccin zich kunnen ophopen in de organen en daar vroeg of laat schade kunnen veroorzaken.

Ik denk ook dat het immuunsysteem lui wordt door de overdaad aan vaccinaties en de kans op allergieën toeneemt. Als kinderen de ziekten zelf doorlopen, krijgen ze ook immuniteit. Dat lijkt mij beter.” Nathalie vindt het belangrijk dat er thuis gezond en bewust gegeten en gedronken wordt. “We eten biologische groenten en daarnaast weinig snoep, weinig limonade en ik geef langer borstvoeding om ze extra antistoffen mee te

geven.” Verschillende homeopaten op internet zijn het met haar eens. Een daarvan geeft op haar website aan dat ze steeds meer vage klachten als chronische vermoeidheid, slapeloosheid en allergieën tegenkomt bij mensen die ingeënt zijn. Mensen die dat niet zijn, zijn sterker en hebben minder van dit soort vage klachten. Harald Wychgel van het RIVM: “De vaccins zijn uitvoerig getest en zijn veilig bevonden. Sinds 1957 zijn er miljoenen baby’s ingeënt en er is geen duidelijk verband tussen vaccinaties en klachten op lange termijn.”

Dollartekens

De overheid heeft een economisch belang bij vaccinatie. In een onderzoeksrapport van Miquel Bulnes (Geld verdienen met vaccins) zegt hij: “De overheid kijkt hoeveel een bepaalde ziekte kost om te behandelen. Soms vaccineren ze liever om het te voorkomen, omdat een ziekenhuisopname en behandeling veel meer geld kost. Mensen krijgen de griepprik om te voorkomen dat je je ‘even beroerd voelt.’ Het is een economisch voordeel, al is het moeilijk te bewijzen.”

Waarom toch vaccineren?

De infectieziekten zijn niet verdwenen.

Pas als de infectieziekten in de hele wereld niet meer voorkomt, wordt hij uit het Rijksvaccinatieprogramma gehaald. Ook al komt polio hier weinig voor, in derdewereldlanden heerst hij nog wel. “Een Nederlander die niet gevaccineerd is, reist naar een derdewereldland. Vervolgens komt hij in aanraking met iemand die het virus

heeft en ook hij wordt besmet. Hij gaat terug naar Nederland en kan vervolgens andere mensen infecteren”, geeft Wychgel aan.

Steeds meer mensen geven aan dat ze twijfelen over wel of niet inenten.

Wychgel is heel duidelijk wat dat feit betreft. “Mocht de bevolking in Nederland massaal besluiten niet meer te vaccineren dan heeft dat tot gevolg dat er meer uitbraken komen, met bijbehorende complicaties.” Dat betekent dat we teruggaan naar de tijd voor het Rijksvaccinatieprogramma. Ze zullen ziek worden. Sommigen zijn niet sterk genoeg om te overleven en komen te overlijden. Als een soort kruisbestuiving wordt heel de bevolking besmet.

“Ter vergelijking met wat er nu in de Nederlandse Bijbelbelt gebeurt”, zegt Wychgel. “Van alle mazelenpatiënten is 91% niet ingeënt.”

Recente uitbraken

In 1979 stopte Zweden met het kinkhoest vaccin. Dat ging welgeteld drie jaar lang goed, maar daarna waren er explosief veel gevallen van kinkhoest.

In 1983 en 1985 braken er epidemieën uit. Van kinderen onder de 6 jaar waren er eerst 700 gevallen en dat liep op tot 100.000 gevallen in 1981. In Nederland is een zelfde soort geval bekend.

De mazelenuitbraak in 1999 en 2000 kostte drie kinderen het leven, omdat 94% van de gevallen zich niet had ingeënt. Daaruit blijkt dat het RIVM de feiten aan zijn kant heeft. De ziekten blijven bestaan, maar wel of niet vaccineren blijft een persoonlijke afweging als ouder.

Aware Magazine 9

Recept

Vegetarische pasta met een spinaziepestosaus Voor 2 á 3 personen

Op mijn elfde ben ik vegetariër geworden en sindsdien zorgt mijn moeder ervoor dat het avondeten vleesvrij is. Voor mij is het daardoor (iets te) vanzelfsprekend geworden dat mijn maaltje vegetarisch is. Een vriendin vroeg laatst of ik bij haar pasta wilde komen eten en zonder erover na te denken riep ik volmondig ‘ja’. Ik had er niet bij stil gestaan dat er in pasta meestal gehakt, spek of een ander stukje vlees zit. Ik stelde daarom voor om haar te helpen koken, zo kon ik de boel een beetje in de gaten houden. Toen ik die avond bij haar thuiskwam, had ze alle boodschappen al in huis. Ik wierp snel een blik tussen de boodschappen en het was alsof ze mijn gedachten kon lezen. “Ik heb maar geen spekjes gekocht”, zei ze. De schat. Uiteindelijk hebben we die avond een heerlijke vegetarische pasta gehad. Ik vond het zo lekker dat ik het recept graag met jullie wil delen, dus bij deze. Eet smakelijk alvast!

Door Sabine van der Spoel Wat heb je nodig?

130 gram rode of groene pesto Een zak spinazie 200 gram roomkaas 100 gram slagroom 250 gram pasta Champignons (naar smaak toevoegen) Teentje knoflook Olijfolie Peper Zout Snij de knoflook fijn en snij de champignons in plakjes.

Doe een beetje olijfolie in een koekenpan. Voeg de knoflook en de champignons toe op het moment dat de olijfolie verhit is.

Snij de spinazie fijn en voeg deze toe op het moment dat de champignons gaar zijn.

Kook ondertussen de pasta. Volg hiervoor de instructies op de verpakking.

Wacht tot de spinazie geslonken is en voeg daarna de roomkaas, de slagroom en de pesto toe.

Proef de saus en voeg naar smaak nog wat zout en peper toe.

Giet de pasta af zodra deze gaar is.

Voeg de saus en de pasta samen en je pasta is klaar!

10 Aware Magazine

Op jacht naar de buik van Cristiano Wie wil er nou geen body waar het hart sneller van gaat kloppen? Hoewel bij de meesten de zwemkleding weer onder in de kast ligt, kan een strak lichaam nooit kwaad. Ook niet tijdens de wintermaanden. In deze editie probeer ik in twaalf trainingen het zogeheten wasbordje te realiseren.

Oftewel, zichtbare buikspieren.

Door Koen Kobes

E

en sixpack is voor een sportieve man als ik iets ultiems. Een perfectie van het lichaam. De komende dagen hoop ik ook maar een beetje in de buurt te komen van Cristiano Ronaldo’s buik. Dat gaat vrij lastig worden, aangezien de topvoetballer van Real Madrid gemiddeld 1500 buikspieroefeningen per week doet.

Maar ach, dromen mag altijd. Het is ook niet zo dat ik op nul begin. Ik ben een sportieve jongen van twintig jaar die twee à drie keer per week voetbalt en af en toe een bezoek brengt aan de sportschool. Op dit moment kan ik zeggen dat mijn buik strak is, maar daar blijft het wel bij. Spieren zijn er rond mijn middenlichaam niet te bewonderen. Ik ben benieuwd of een internettraining daar verschil in kan brengen. Online Sportschool biedt drie programma’s aan: basis, gemiddeld en gevorderd. Op basis van mijn conditie en redelijk sportieve achtergrond kies ik Elke voor gemiddeld.

kan van start gaan. Liggend op een hemelblauw matje volg ik geconcentreerd het filmpje op mijn laptop. Dit buikspierkwartier staat in het teken van de rechte en schuine buikspieren.

Alle zes dus. Trainer Andy legt op een rustige en duidelijke manier uit wat de bedoeling is. Ik moet op mijn rug liggen en de bekende sit-ups doen.

Tweemaal twaalf keer. Als aandachtspunt geeft hij handige technische tips mee. Zo moet ik mijn hoofd niet te ver laten zakken en rustig blijven ademhalen.

‘‘Liever buikkramp dan stoppen’’

week test een re-

Mijn tweewedacteur de beste gratis kelijkse voetbalpraatapps en Youtube-filmpjes programma uit om optimaal in vorm loopt op te komen. Deze week: haar eind en ik bereid buikspierkwartieren van me voor op Online Sportschool. training nummer één. Terwijl het imposante lichaam van Vibrator Ronaldo nog eens voorbij Het is inmiddels een paar komt, hijs ik me in een zwarte jogminuten later en het voelt alsof gingbroek en trek ik een witte tank iemand constant licht in mijn buik aan. In dit outfit lijkt het allemaal al prikt. Andy gaat van sit-ups naar een stuk serieuzer. Ik neem nog een buikspieroefeningen waarvan ik goede slok water en de eerste training nog nooit heb gehoord.

Aware Magazine 11

De topvoetballer van Real Madrid doet gemiddeld 1500 buikspieroefeningen per week.

Foto: Blogspot

Reportage ‘‘Ik heb geen grammetje vet meer.

Een beginnende sixpack is te herkennen. Eindelijk!’’

Zo moet ik onder meer van links naar rechts met mijn handen om de schuine spieren te trainen. Tijdens de 72 oefeningen (3x2x12) gluur ik meerdere keren naar de afspeellijn van het filmpje. Het einde is nog niet in zicht.

Op minuut vijf zit ik er letterlijk even doorheen. Ik voel dat ik erg warm begin te worden en er rust niet veel later wat zweet op mijn voorhoofd. Het is minuut zeven en ik begin moeizaam te kreunen. Gelukkig maakt Andy niet veel later een einde aan de sessie. Ik sla een diepe zucht en begin ietwat cynisch te lachen. De training blijkt geen kwartier te duren maar verloopt veel zwaarder dan ik verwacht. En ik moet er nog elf...

Drijfnat

De toon is gezet. Ik zie een zware week tegemoet. Toch voelt mijn lichaam vandaag goed aan. Afgezien van twee uur lichte spierpijn in mijn buik, heb ik weinig last gekend en aan één stuk doorgeslapen. Ik pak een korte douche en loop na het afdrogen naar de levensgrote spiegel die in mijn slaapkamer hangt. Ik kijk zeker een paar minuten naar mijn buik. Het lijkt erop alsof zich een fourpack vormt.

Op het moment dat ik mijn buik aanspan, zijn er duidelijk spieren te zien. Een mooi gepolijste vorm herken ik echter niet. Hopelijk verandert dit zo snel mogelijk. Het dagprogramma doet in ieder geval van zich spreken: twee buikspierkwartieren met Andy en een anderhalf uur durende voetbaltraining in de avond.

De vrijdag breekt aan en ik lig op schema. Maar vlekkeloos verloopt het zeker niet. Zeven sessies verder voelt de buik erg zwaar aan. Training vijf en zes hebben een enorm drukkend gevoel opgeleverd. De tinteling schakelt over naar een vuist die om de haverklap op mijn middenlichaam bonkt.

Minutenlang. De oefeningen volgen elkaar steeds sneller op en ik snak ieder moment naar de rustperiode van tien seconden. De laatste dagen maak ik setjes van 192 oefeningen. Trainer Andy gaat fris en fruitig door, terwijl ik naarstig op zoek ben naar een handdoek. Het hemelblauwe matje waar ik op lig, begint namelijk aardig donker te worden. De buikspieroefeningen variëren, vermenigvuldigen zich en worden bovenal zwaarder. De vuist gaat nog sneller tekeer. Maar opgeven komt niet in mij op. Ik krijg nog liever buikkramp dan dat ik opsta en ‘pauze’ aanklik.

In plaats van setjes van 2x12, pas ik nu de één minuut-regeling toe. Terwijl ik liggend op de rug het bovenlichaam en beide benen iets van de grond houd, loopt het zweet aan alle kanten van mijn voorhoofd. Mijn toch al grote wenkbrauwen voelen drijfnat aan. De training dreigt uit te lopen op een fiasco. De buik begint na dertig seconden te branden en mijn lichaam is net een opgeladen vibrator. Het trillen doet mij bijna omvallen. Met nog tien seconden voor de boeg, mompelt Andy krampachtig dat ook hij tot het gaatje gaat.

Het verrast me, maar zorgt tegelijkertijd voor een voldaan gevoel. Zelfs de trainer heeft het lastig. Een dikke pluim

Wat is Online Sportschool?

Online Sportschool belooft niks. Het is ‘slechts’ een serie oefeningen op Youtube die puur zijn gericht op de buikspieren. De classificaties basis, gemiddeld en gevorderd bepalen de zwaarte van het programma. Een buikspierkwartier is het eigenlijk niet, aangezien een oefening niet langer dan twaalf minuten duurt. Trainer Andy instrueert, geeft tips en doet voor. In een amateuristische setting vergen de filmpjes van Online Sportschool het maximale van je conditie en spieren.

12 Aware Magazine

voor mijn inzet en uithoudingsvermogen. De laatste tellen vliegen opeens om. Ook dit heb ik overleefd.

Optimaal rendement

Ondertussen heb ik ook het op één na meest waardevolle compliment van deze week binnen. Een teamgenoot vraagt zich na de wedstrijd van zondag ietwat verbaasd af of ik tijd heb gevonden voor de sportschool. In eerste instantie lach ik de opmerking weg, maar meteen komt Gianni erop terug. ‘Nou, Koen?’ Ik vertel hem met enige gêne dat ik de laatste tijd wat sit-ups doe voor het slapen gaan. Tegelijkertijd besef ik dat mijn buik natuurlijk niet alleen Gianni opvalt. Er kleuren al een paar dagen rode horizontale strepen op het middenlichaam. Vanmiddag lijken ze echter net drie dunne littekens.

Toch verbloemen de buikspieren een hoop. Er is geen grammetje vet te zien en een beginnende sixpack is duidelijk te herkennen. Eindelijk!

Blijkbaar hebben de sessies van dit weekend hun uitwerking niet gemist. Zonder enige garanties vooraf, bevestigt het programma zijn waarde. Sterker nog, de trainingen leveren resultaat op. Voor iemand die redelijk sportief in het leven staat, raad ik de buikspieroefeningen van Online Sportschool aan. Gradatie ‘gemiddeld’ zal geen eitje zijn, maar het is een vrij snelle manier om je buikspieren te laten groeien. Voor mij gelden de twaalf filmpjes als een grote test. Training één tot en met acht vergen het uiterste van de buik.

Andy schroeft het tempo na iedere oefening op, terwijl ik nog moet wennen aan een nieuwe houding.

Deze variaties van lichaamsbeweging zorgen voor een optimaal rendement.

Geen spier wordt ontzien. Wel vallen de laatste vier buikspierkwartieren tegen. Het niveau lijkt te dalen en ‘stuk zitten’ is er niet meer bij. Zelfs geen brandend gevoel. Een teken dat ik meer aankan? Reden voor mij om vanaf volgende week het programma ‘gevorderd’ te volgen. Online Sportschool maakt het beest in mij los.

Wist je dat…

Door Janet Oortwijn

Je geen dure schoonmaakmiddelen nodig hebt om vlekken te verwijderen?

We hebben allemaal wel eens te maken met chocoladevlekken in onze kleding nadat we bijvoorbeeld een lekker stuk chocolade verorberd hebben.

Deze vlekken verwijder je eenvoudig door met melk op de plek te deppen, daarna gooi je jouw kledingstuk in de wasmachine en na de wasbeurt is de vlek verdwenen.

Na een hevig gevecht of een val heb je vaak bloedvlekken in je kleding. Deze vlekken kun je verwijderen door de kleding met een flinke schep zout een nacht in koud water te laten weken.

Weg is de vlek!

Je gemiddeld anderhalf emmer water kunt besparen per douchebeurt?

Schaf dan de ‘spaardouche’ aan. Deze douchekop laat weliswaar minder water door maar hiermee bespaar je flink in de kosten. Deze douchekop kost ongeveer negen euro. Berekend voor een gemiddeld huishouden van twee personen bespaar je dan 50 euro per jaar op de water en gasrekening. Omgerekend scheelt dat zo’n 900 emmers water per jaar. Het besparen van water is ook goed voor het milieu.

Elke kilo afval die niet naar de verbrandingsoven gaat de samenleving vijf cent oplevert?

De afvalstofheffing zou veel hoger uitpakken als we niet met z’n allen ons afval scheiden. Het is namelijk duurder om gemengd afval te verwerken dan gescheiden afval. Het is dus belangrijk om onze vuilnis te scheiden, hier zijn we in Nederland al fanatiek mee bezig.

Op www.afvalscheidingswijzer.nl wordt verteld welk afval waar thuishoort. De afvalscheidingswijzer is ook beschikbaar als app voor Android en Apple.

Je tot 30 procent kan besparen op brandstofkosten als je minder stilstaat voor stoplichten?

Je kan flink bezuinigen op je benzinekosten door binnensteden en centra te ontwijken. Minder stilstaan voor stoplichten, optrekken en remmen kan tot dertig procent aan brandstofkosten schelen. Als je onderweg bent naar een binnenstad maak dan gebruik van de bus, metro of tram en probeer zoveel mogelijk snelwegen te pakken als je in de auto rijdt.

Door een dag in de week geen vlees teeten, de vleesconsumptie kan dalen met 15 procent?

Bekende voorbeelden zijn Meat Free Monday, de Engelse campagne van Paul McCartney, en Donderdag Veggieda. De vleesconsumptie kan dalen met 15 procent als we met z’n allen een dag per week geen vlees eten.

Door een keer per week geen vlees te eten wordt de uitstoot van broei-

kasgassen ook teruggebracht. Uit onderzoek blijkt dat de vleesproductie verantwoordelijk is voor een vijfde van de uitstoot van broeikasgassen.

Voor meer inspiratie is het Meat Free Monday kookboek voor €24,95 verkrijgbaar.

Je 100 euro per jaar kan besparen als je de verwarming wat lager zet?

Door de verwarming op 20 graden te zetten in plaats van op 22 graden scheelt dat 100 euro aan energiekosten per jaar. Op de verwarmingskosten kan nog meer bezuinigd worden. Door radiatorfolie achter de radiatoren te plaatsen voorkom je dat je de muur verwarmt in plaats van de ruimte.

Het 55 euro per jaar scheelt als je vijf gloeilampen door vijf spaarlampen vervangt?

Vervang je gloeilampen door spaarlampen en breng zo je energierekening fors omlaag. Andere energievreters zijn screensavers op computers, opladers die in het stopcontact blijven zitten zonder dat het apparaat aangesloten is en de bekende kerstverlichting en lichtsnoeren in de tuin.

Kijk voor meer bezuinigings- en andere tips op: www.consuminderen.startpagina.nl www.omaweetraad.com www.milieucentraal.nl www.bespaar-tips.com

Aware Magazine

13

Interview

“Ik heb de kleine dingen leren Marinda Wijermars (24) kreeg twee jaar geleden opeens onverklaarbare buikpijn. Het bleek een ontsteking aan het slijmvlies van haar maag te zijn. Haar ziekte zorgde ervoor dat ze haar leven drastisch veranderde.

Door Hanneke Lindenburg “Toen ik die ontsteking aan het slijmvlies van mijn maag kreeg, drong het tot me door dat er iets moest veranderen. Ik was zo lamlendig van de pijn en de medicijnen die ik van de huisarts kreeg, hielpen niet goed genoeg. Ik wilde me zo graag beter voelen, maar niets hielp”, vertelt Marinda. Op het moment dat ze ziek werd, was ze net begonnen aan de HBO Sociaal Pedagogische Hulpverlening. Ze moest stoppen met school en wist even niet meer hoe het verder moest.

“Ik kwam op een gegeven moment thuis te zitten omdat studeren niet meer ging. Van alleen maar thuis zitten werd ik niet gelukkig. Om iets te doen te hebben ben ik met een online cursus begonnen. Ik vond het sinds een jaar of vier interessant om over eten te lezen en om er met anderen over te praten. Zo kwam ik uit bij de cursus ‘gezonde voeding’. Ik leerde veel over gezondere manieren van eten. Voor mijn gevoel had ik vanaf dat moment geen keuze meer en moest ik bewuster gaan leven. Ik ben nog meer gaan lezen en ben verschillende voedingsmiddelen gaan proberen, om te kijken wat goed viel en wat ik fijn vond”, zegt Marinda.

“Ik was al geen fan van McDonald’s” Puur eten

Al snel had Marinda door dat haar gezondheid kon verbeteren als ze beter ging letten op wat ze at. Het was een geleidelijke verandering van haar voedingspatroon. “Vroeger at ik gewoon tarwebrood en na die ontsteking ben ik speltbrood gaan eten. Ik merkte dat het minder zwaar in mijn maag

lag en dat ik het beter kon verteren.

Daarna ben ik ook gaan kijken hoe ik op producten zoals soja, suiker en zuivel reageerde”, zegt Marinda. Ze is stapje voor stapje bewuster gaan eten.

Volgens haar kun je op deze manier het beste in de gaten houden waar je lichaam goed op reageert.

De informatie over deze nieuwe manier van eten haalde ze vooral van het internet en uit boeken. “Er is veel te vinden op het gebied van bewuster eten. Op het internet zijn er verschillende websites en blogs die ik graag lees, bijvoorbeeld voedzo.nl. Ook heb ik inmiddels een aantal boeken gekocht, zoals een hormoonbalans-dieetboek.

Hier haal ik recepten uit en krijg ik inspiratie voor nieuwe producten die ik kan proberen”, vertelt Marinda.

Door alles wat ze las en de voedingsmiddelen die ze geprobeerd heeft, is Marinda uitgekomen bij biologisch eten. Inmiddels eet ze bijna alleen nog maar dit soort producten.

“Biologisch eten is belangrijk voor me geworden. Vooral omdat ik, als ik biologisch eet, pure voeding binnen krijg. Ik wil geen eten meer met onnodige toevoegingen. Je kan bijvoorbeeld groente uit de ‘gewone’ supermarkt halen, maar dat is vaak met chemische bestrijdingsmiddelen bespoten. Vandaar dat ik liever biologisch eet”, aldus Marinda.

Haar interesse voor biologisch eten heeft er ook voor gezorgd dat ze werk gevonden heeft in een biologische supermarkt. “Ik heb zelf gevraagd of ik daar kon werken. Ik vind het heel leuk om andere mensen tips te geven over hun eten, bijvoorbeeld waar ze het beste voor kunnen kiezen als ze ergens allergisch voor zijn of hoe ze hun eetpatroon kunnen aanpassen.

Daarnaast vind ik het leuk om te zien hoe voeding wordt bereid.”

Keuzes

Nu ze biologisch is gaan eten, merkt ze wel echt verschil. “Ik heb meer energie en ik heb nu minder maagpijn, wat voor mij een enorm voordeel is. Ik zondig heel af en toe, maar dan heb ik daar gelijk last van. Mijn maag speelt weer op, ik krijg hoofdpijn en ik ben vermoeider. Dus het liefst blijf ik bij biologische producten.”

Marinda kan het beste biologisch eten voor haar gezondheid, toch heeft ze ook een andere motivatie voor deze keuze. “Biologisch eten is in mijn ogen ook beter voor dierenwelzijn. Ik eet geen vlees omdat ik niet wil dat dieren lijden zodat ik kan eten. Dat principe wil ik bewust doorvoeren in de rest van mijn voeding.” Ze mist ook niets

Foto: Hanneke lindenburg

14 Aware Magazine

waarderen”

Foto: Hanneke lindenburg

in haar nieuwe dieet. “Ik was al geen fan van McDonald’s, dus daar verlang ik ook niet naar. Soms heb ik wel eens zin in koekjes of chips, maar er zijn genoeg vervangende producten die ik wel kan eten. Die vind ik net zo lekker of misschien wel lekkerder, dus missen is een groot woord.”

Hoewel ze helemaal achter deze manier van eten staat, is het niet altijd even makkelijk voor Marinda.

Ze heeft de neiging zichzelf te veel te verbieden.“Het moeilijkst voor mij is om niet te streng voor mezelf te zijn.

Het moet wel leuk blijven en soms schiet ik een beetje door. Mijn ouders vinden dat ik er te veel mee bezig ben, maar ze snappen mijn keuze omdat ik zelf ervaar dat het me helpt. Daarom doe ik het.” Haar vrienden hebben geen probleem met haar keuze om anders te eten. “Mijn vrienden vinden het allemaal prima dat ik bijvoorbeeld mijn eigen brood meeneem en dat snappen ze wel. Ze eten natuurlijk niet hetzelfde maar ze vinden het geen probleem dat ik daar voor kies. “ Marinda is altijd bezig geweest met voeding. Toch is er wel verschil met hoe ze vroeger naar eten keek en hoe ze het nu ziet. “Ik was niet echt bezig met bewust eten, het was meer of

ik het lekker vond of niet. Nu kijk ik vooral naar of het gezond is, waar het vandaan komt en of het biologisch is.

Dat kon me vroeger niets schelen. De plezierfactor van eten moet natuurlijk niet verdwijnen. Ik kan nu ook heel erg genieten van een speltcracker met kaas, terwijl ik dat vroeger niet bijzonder vond. Dat is voor mij ook bewust leven”, zo legt Marinda uit.

“Ik heb meer respect gekregen voor andere mensen” Bewust leven

Ze is niet alleen anders gaan eten om zich beter te voelen, ook andere delen van haar leven zijn veranderd. Voeding is voor Marinda maar een deel van bewust leven. Sporten is een ander deel. ”Ik hockey, wandel, loop hard en fiets.

Met name hockey en hardlopen ben ik gaan doen nadat ik die ontsteking aan mijn maag had. Ik wil meer bewegen, omdat ik merkte dat me dat goed doet.

Ik krijg er meer energie van en ik voel me vrolijker.”

Naast sporten probeert Marinda alle keuzes in haar leven bewuster te

maken dan dat ze vroeger deed. “Ik vraag me tegenwoordig vaker af of ik iets doe omdat iemand anders het van me verlangt of omdat ik het echt wil.

De vraag is: ga ik naar mijn verstand luisteren of naar mijn gevoel? Het wisselt nog een beetje, maar mijn doel is om vooral op mijn gevoel af te gaan.”

Ook haar kijk op mensen is veranderd.

“Ik heb meer respect gekregen voor andere mensen en hoe ze in het leven staan. Iedereen probeert op zijn eigen manier zijn leven in te richten. Je bent gewoon goed zoals je bent en dat begin ik steeds meer te zien”, zegt Marinda.

Ze is zo blij met de keuzes die ze nu maakt dat ze van plan is dit in de toekomst vol te houden. “Op deze manier eet ik diervriendelijk en bewust.

Ik vraag me soms wel af of ik ook zo geleefd had als ik die maagontsteking niet gehad had. Ik was al wel bezig met eten maar niet in deze mate. Nu wil ik het wel volhouden want ik voel me er goed bij.” Bewuster leven heeft Marinda verrast. “Door het biologische eten en door bewuster te kijken naar het leven ben ik de kleinere dingen gaan waarderen. Als je kleine dingen leert waarderen, ben je uiteindelijk gelukkiger, dat had ik niet verwacht.”

Aware Magazine 15

Reportage

“Een koe heeft ook gevoel” Het aantal biologische boerderijen in Nederland is in de afgelopen jaren gestegen. Waren het er in 2003 nog ongeveer 1200, inmiddels zijn er 1600 boerenbedrijven. Deze bedrijven zijn allemaal gecertificeerd door Skal Bio Controle. Dit is een onafhankelijke organisatie die toezicht houdt op de biologische productie in Nederland. Wat moet je doen om als biologische boer ook echt biologisch te zijn en te blijven?

Door Kathie Mollema

B

iologische boeren besteden meer aandacht aan de dieren en de natuur. Met het welzijn van dieren wordt veel rekening gehouden, bijvoorbeeld of ze genoeg ruimte hebben en goede biologische voeding krijgen. Bestrijdingsmiddelen en kunstmest zijn uit den boze, evenals chemische kleurstoffen, die toegevoegd kunnen worden aan producten voor de kleur, geur en smaak.

Boer Jos Elderink heeft een biologische melkveehouderij ‘Het Hengelman’ in Enschede. Hij heeft inmiddels 150 melkkoeien. Elderink is in 1999 van

“Op mijn bedrijf is dat niet erg, als zo’n beestje een keer een snotneus heeft.” gangbaar, zoals reguliere boerenbedrijven worden genoemd, overgegaan naar biologisch. “Ik merkte dat de veeartskosten elk jaar steeds hoger werden, maar dat de koeien er niet beter van werden. En dan heb ik het over de antibiotica die de koeien toegediend kregen. Ik heb me toen steeds meer verdiept in het biologisch boeren. Toen kwam Skal langs om de voorwaarden te bespreken. Daarna kon ik binnen een jaar omschakelen naar biologisch.”

16 Aware Magazine

Ook boerin Hanneke Kuppens maakte de keuze om een biologische boerderij te beginnen. Kuppens heeft een biologische geitenhouderij ‘De Oude Streek’ in het noorden van Nederland, in Zevenhuizen. Van de geitenmelk die haar geiten produceren, maakt ze geitenkaas. “Toen ik mijn bedrijf 25 jaar geleden opzette, was het vanzelfsprekend dat ik voor biologisch zou gaan. Dat zit gewoon in me. Ik ben ook naar de biologische landbouwschool gegaan en aan die keuze heb ik altijd vastgehouden.”

Skal

Om een boerenbedrijf echt biologisch te noemen en bijvoorbeeld je producten te mogen verkopen, is een keurmerk noodzakelijk. Dit keurmerk wordt uitgegeven door Skal. “Het keurmerk staat op mijn kazen”, vertelt Kuppens.

“Dan kunnen mensen zien dat het gecertificeerd is.” Als je een biologisch bedrijf wilt beginnen, zijn er een aantal voorwaarden waar het bedrijf aan moet voldoen. Deze regels zijn opgesteld in wetten op Nederlands en Europees niveau. Voor elk biologisch bedrijf gelden weer andere regels, aangezien er verschillende soorten boerderijen zijn.

Voor biologische veeteelt bestaan deze voorwaarden bijvoorbeeld uit het niet of weinig gebruiken van medicatie, die dieren toegediend wordt. Daarnaast is het belangrijk dat de beesten voldoende bewegingsvrijheid krijgen.

Medicatie

Veel gangbare boerderijen maken gebruik van preventieve antibiotica, omdat ze geen risico willen lopen met zieke dieren. Als dieren ziek zijn, groeien en produceren ze minder. Biologische bedrijven moeten natuurlijke- en homeopathische middelen gebruiken.

Antibioticagebruik is toegestaan tot op zekere hoogte. Per jaar mag een dier maximaal drie keer behandeld worden met reguliere geneesmiddelen. Als een dier vaker wordt behandeld dan is toegestaan, mogen het dier en de geproduceerde producten niet meer als biologisch verkocht worden. Kuppens: “Mijn lammetjes gaan soms naar een gangbare boer. Er mankeert niets aan de beestjes, ze zijn hartstikke gezond.

Maar het eerste wat die boer doet, is het lammetje een spuit geven. Als ze maar een beetje verkouden worden, dan gaat het al mis in hun ogen. Op mijn bedrijf is dat niet erg, als zo’n beestje een keer een snotneus heeft. Ik gebruik sowieso al bijna geen antibiotica en de dierenarts komt hier vrij weinig. Als je niet het uiterste vraagt van die dieren, bouwen ze meer weerstand op. Daardoor krijg je minder ziektes en dus minder medicatiegebruik.”

Voor Kuppens zijn er alleen echte uitzonderingen om toch antibiotica toe te dienen aan haar geiten. “Als ze toch ziek worden, probeer ik het eerst op te lossen met homeopathische middelen.

Soms kom je er niet onder uit. Als een dier een acute baarmoederontsteking heeft na een moeilijke bevalling, dan

gebruik ik wel antibiotica. Anderen kiezen er dan voor om zo’n beest niet te laten behandelen en het dood te laten gaan. Maar dat gaat mij te ver. Of het biologisch is of niet, het dier moet gewoon voorop staan.”

Boer Elderink is heel stellig in het niet gebruiken van medicatie, maar wil er niet te ver in gaan. “Voor mij is de weg

“Bestrijdingsmiddelen zijn gewoon gif” van de chemie een doodlopende weg; het maakt de weerstand van de koeien kapot. Na het omschakelen naar biologisch had ik wel meer problemen met de koeien, ze waren vaker ziek.

Mijn theorie was dat ze weerstand op moesten bouwen, daarna zou het beter gaan. En dat gebeurde ook. Soms schakel ik de veearts nog in, bij het kalveren bijvoorbeeld, als een bevalling moeilijk gaat. Die mensen zijn er niet voor niets, ik ben geen anti-veearts. Je moet wat zekerder worden van jezelf, niet in paniek raken als er een keer iets anders gaat dan anders. De koeien hebben een goede weerstand en als er dan toch iets is gebruik ik homeopathie.”

Voeding

Volgens de regels moeten biologische boeren hun beesten biologische voeding geven. Dat voer kan komen van de eigen landbouwgrond of van andere biologische bedrijven die aangesloten zijn bij Skal. Elderink: “Mijn koeien krijgen ingekuild gras, klaver en, indien nodig, extra eiwitten, aangevuld met geplet graan voor extra energie. De melk die ze produceren is daardoor ook gezond. Als de koe gezond is, is de melk ook gezond.” Kuppens zorgt voor een goede biologische voeding voor haar geiten. “In het weiland staan heel veel kruiden die nuttig zijn voor hun gezondheid en daarnaast natuurlijk veel gras. De geiten hebben de luxe dat ik samenwerk met een biologische groothandel en producten die daar worden afgekeurd, komen vaak bij mij, zoals bananen en brood..De geiten zijn er erg blij mee.”

Om het gewas toch te kunnen beschermen, worden natuurlijke gewasbeschermingsproducten gebruikt. In plaats van kunstmest wordt bijvoorbeeld de mest van de biologische dieren gebruikt om alles biologisch te houden. Elderink: “Ik gebruik geen bestrijdingsmiddelen, voor mij is dat gewoon gif. Ik werk aan een gezonde cyclus voor de koeien.Als de koe gezond is, is er gezond gewas en gezonde melk. Ik gebruik geen kunstmest. Soms gebruik ik kalk voor het land, maar dat is een natuurlijk product uit de mijnen. Er mag best wat onkruid staan, als het maar niet overheerst. In klaver zitten bijvoorbeeld veel eiwitten, veel meer dan in gras en het bevat calcium. Gezond voor de koeien dus.”

Boerin Kuppens wil ook absoluut geen bestrijdingsmiddelen gebruiken om onkruid te weren.“Ik heb nog nooit van mijn leven bestrijdingsmiddelen gebruikt. Als er wel veel onkruid groeit, is dat geen punt. Geiten vinden dat onkruid juist erg lekker. Neem bijvoorbeeld brandnetels en zuring.

Een gangbare boer is daar niet blij mee omdat het minder hoogwaardig gras is en daardoor geven de beesten minder melk. Een gangbare boer zal eerder zeggen van: ‘nou ik pak een spuit en spuit die zuring eruit’. Ik neem genoegen met minder melk en meer diversiteit in het gras. Als je echt voor optimale productie gaat, zoals het vaak in de gangbare landbouw gebeurt, dan pak je wél die spuit.”

Bewegingsvrijheid

Er gelden regels voor de inrichting van de stallen en de hoeveelheid ruimte die de dieren krijgen. De stallen en de weilanden moeten altijd toegankelijk zijn voor de dieren. Een melkkoe moet bijvoorbeeld zes vierkante meter krijgen in een stal. Voor geiten is dat anderhalve vierkante meter, aangezien ze kleiner zijn. “Als ik dat hier uitreken,dan hebben mijn geiten meer dan twee meter”, zegt Kuppens. “Volgens de regels zou ik er nog een paar geiten bij kunnen zetten. Maar voor mij is het wel genoeg zo. Bij gangbare bedrijven zie je dat ze al snel groot worden. Als er dan duizend geiten in zo’n stal zitten, dan denk ik dat ze liever bij mij zitten dan in die stal met duizend geiten.”

Elderink vindt het belangrijk dat de koeien goed bewegen en daardoor gezond blijven: “De koeien gaan zo vroeg mogelijk in het voorjaar in de wei en blijven daar tot aan de herfst. In de stal kunnen ze gewoon los lopen. Ik heb een strostal en ligboxen. In de strostal staan de oudere koeien, die hebben meer bewegingsruimte nodig omdat ze niet meer zo soepel zijn. In de ligboxen kunnen de koeien zich gewoon languit gooien, die hebben genoeg ruimte wat dat betreft. Daarnaast vind ik het gewoon mooi werk om te doen, dat biologisch boeren. Ik ben altijd al gehecht geweest aan mijn dieren. Het zijn slimme dieren. Sommige mensen zeggen ‘stomme koe’ tegen zo’n beest, maar koeien hebben ook gevoel.”

Bestrijdingsmiddelen

Het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen en kunstmest wordt afgekeurd in de biologische landbouw.

De geiten hebben altijd toegang tot het weiland.

Foto: Kathie Mollema

Aware Magazine 17

Interview

“Vegetariërs zijn sexy, modern en bewust”

Foto: Stichting Varkens in nood

Ze schreef de scenario’s voor Achtste Groepers Huilen niet, Jacky en De Gelukkige Huisvrouw, maar onder het grote publiek is Karen van Holst Pellekaan vooral bekend als personage Bep Brul in de VPRO-serie Loenatik.

Naast actrice en scenarist is Karen ook vegetariër. Aware Magazine sprak met haar over haar vegetarisme en de bio-industrie.

Door Sabine van der Spoel 18 Aware Magazine

Wanneer bent u vegetariër geworden?

Zo’n jaar of tien geleden. Dat had te maken met de enorme ruimingen van een heleboel dieren tijdens de mond-en-klauwzeer. Ik heb daar toen beelden van gezien en die vond ik zo schokkend. Ik had er schoon genoeg van. Ik heb het vlees eten sindsdien langzaam afgebouwd.

Waarom heeft u er niet voor gekozen om biologisch vlees te gaan eten?

Ik woon in het midden van een natuurgebied en er lopen hier oerossen rond en die worden af en toe afgeschoten en dat vlees kan je dan kopen. Die dieren hebben het mooiste leven gehad wat je je maar kan voorstellen. Ze merken niet eens dat ze dood gemaakt worden. Maar ik vond het verwarrend.

Ik wilde een helder statement naar de wereld toe maken.

In vlees zitten natuurlijk een heleboel belangrijke voedingsstoffen. Hoe vervangt u die?

Ik eet veel noten en sojaproducten.

Ik eet ook nepvlees van merken als Quorn of Valess en ik neem elke dag vitamine b12. Ik leef sowieso heel gezond. Ik heb ook het idee dat ik veel fitter en gezonder ben geworden sinds ik vegetariër ben. Ik heb veel minder last van kwaaltjes.

Zijn uw vrienden en familie ook vegetariërs?

Ik heb sommigen wel aangestoken.

Een aantal van hen zijn serieuze vleesverminderaars geworden. Zij eten nu zo’n één á twee keer per week vlees.

Zelfs mijn ouders heb ik aangestoken.

Zij waren nog van de oude stempel en waren er totaal niet mee bezig. In die zin heb ik wel een voorbeeldfunctie gehad.

Hoe pakt u het aan als nietvegetariërs bij u komen eten?

Dan maak ik toch iets heel lekkers zonder vlees. Ik wil soms nog wel eens

vlees klaarmaken voor mijn zoon. Hij vindt het vlees van die dieren, die hier in het gebied geleefd hebben, erg lekker. En mijn man is ook geen vegetariër. Dus dat vlees wil ik nog wel eens klaarmaken. Maar doorgaans eten we gewoon vegetarisch.

Wat zijn volgens u onjuiste opvattingen over vegetariërs?

Het ouderwetse idee van de vage geitenwollensokken-types. Het idee dat vegetariërs wereldverbeteraars zijn, vind ik totaal achterhaald. Vegetarisch zijn vind ik eerder sexy, modern en bewust. Ik vind het bij een jonge generatie horen. En volgens mij is het echt beter voor je. Zoals ik eerder al zei, ik ben veel fitter en gezonder sinds ik gestopt ben met het eten van vlees.

“Zelfs mijn ouders heb ik aangestoken” Hoe zou u de vleesconsumptie van de Nederlanders graag zien?

Ik ben ontzettend tegen dierenleed.

De bio-industrie is zo massaal, het is oneerbiedig tegenover het dier. Als we terug zouden kunnen naar kleinschaligheid zou dat mooi zijn. Dat vlees een ontzettende luxe wordt. Dat het iets is dat je een keer in de week eet omdat het speciaal is en dat het van dieren komt die een perfect leven hebben gehad.

Hoe denkt u over de bioindustrie?

Dat vind ik echt niet kunnen. Ik ben een ambassadeur geweest van de stichting Varkens in Nood en ik heb me ingezet voor de Partij voor de Dieren. Hiervoor moest ik in die stallen kijken en het was verschrikkelijk hartverscheurend. Die kippen leven in ellendige toestanden en die biggetjes worden zonder verdoving geslacht.

Het kan gewoon echt niet.

Denkt u dat Nederland ooit los zal komen van de bioindustrie?

Ja, dat denk ik wel. Ik sprak er laatst nog over met een bioloog. In de 17de en 18de eeuw handelden we in slaven.

Als we nu terug kijken naar die tijd vragen we ons af wat ons in hemelsnaam bezielde. Vroeger dachten ze dat dat normaal was en zo denkt het gros van de wereld ook nog over dieren. Maar de kennis- en wetenschap gaan steeds verder. We weten dat dieren ook kunnen voelen. Wij worden er zelf ook niet gelukkig van om opgesloten te zitten, dieren dus ook niet.

Zullen mensen dan helemaal van de vleesconsumptie afstappen?

Ik heb me een tijd ingezet voor kweekvlees. Er komen zulke goede en hoogwaardige alternatieven dat we er uiteindelijk mee zullen stoppen. Dat gaat gewoon gebeuren. Als je alleen al ziet hoeveel er is veranderd in de jaren dat ik hier bewust mee bezig ben.

Opinies veranderen en er is zoveel meer bewustzijn gekomen wat betreft dierenleed en de bio-industrie. Destijds werd ik voor een malloot aangezien, maar nu is het veel normaler om het erover te hebben.

U hebt al veel gedaan tegen dierenleed en de bio-industrie. Bent u op dit moment ook ergens mee bezig?

Op dit moment niet. Toevallig vroeg ik het mezelf laatst ook al af. Ik heb best veel boeken geschreven over de bewustwording van dierenleed. Maar op dit moment ben ik nergens mee bezig.

Er komt vast wel weer wat bovendrijven, want dit laat ik niet los.

Wat raad je mensen aan die kennis willen maken met de vegetarische keuken?

Het boek Plenty van Yotam Ottolenghi.

Daar staan onwijs lekkere vegetarische recepten in. Alleen al bij het zien van de plaatjes krijg je zin om het te eten.

Aware Magazine 19

Informatief

Go Veggie!

Zou je ook best vegetariër willen worden, maar weet je niet hoe?

Of wil je gewoon meer weten over vegetarisch eten? Aware Magazine heeft een aantal handige tips, feiten en fabels voor jou op een rijtje gezet!

Door Sabine van der Spoel

Vegetarisch starterspakket

Vegetariër worden, het is bijna net zo makkelijk gezegd als gedaan. Stoppen met het eten van vlees en vis.

Weet je toch niet zo goed waar je moet beginnen? Ga dan naar webshop. vegetariers.nl . Hier kun je een pakket bestellen dat speciaal is samengesteld voor beginnende vegetariërs.

Foto: Google

Feiten en fabels Vegetariërs hebben minder kans op kanker

Feit: Uit een tien jaar durend Brits onderzoek is gebleken dat vegetariërs 12 procent minder kans hebben op kanker. Bepaalde vormen van kanker zoals blaaskanker, maagkanker en leukemie komen 45% minder voor. Darmkanker komt vrijwel niet voor bij vegetariërs.

Vegetariërs zijn vaak moe en futloos Fabel: Deze fabel impliceert dat vegetariërs een ijzertekort hebben, omdat er in vlees immers veel ijzer zit. Maar er zijn genoeg andere soorten voedsel waar ook veel ijzer in zit, zoals tomaten, spinazie en noten. Deze worden dan ook veel gegeten door vegetariërs.

Vegetariërs hebben een hoger libido Feit: Rood vlees bevat een hoge dosis cholesterol, wat erg slecht is voor het libido. Ook blijkt uit onderzoek van Michael Wasserman dat het eten van soja de seksuele activiteiten verhoogt.

Vegetariërs zijn er in alle soorten en maten. Ben je benieuwd wat een pollotariër is? Ga dan naar www. journalistiekzwolle.nl/tijdschriften.

Veggie eed

Het zijn niet auto’s of vliegtuigen die zorgen voor de grootste uitstoot van broeikasgassen, maar de vleesindustrie! Dit blijkt uit onderzoek van de Food and Agriculture Organization.

Volgens de organisatie stoot de vleesindustrie 18% meer broeikasgassen uit dan alle auto’s, vrachtwagens, vliegtuigen en schepen ter wereld bij elkaar.

Om het broeikaseffect tegen te gaan heeft de organisatie PETA, People for the Ethical Treatment of Animals, de Veggie Eed samengesteld. Met het afleggen van deze eed, beloof je om 30 dagen geen vlees te eten.

Vega hondenbrokken

Zou je het liefst je trouwe viervoeter ook vegetarisch voedsel voor willen schotelen? Het kan! Tegenwoordig bestaan er namelijk vegetarische honden- en kattenbrokken. Op de site vegemonde.eu kan je de vegetarische brokken bestellen. Twijfel je over de vegetarische honden- en kattenbrokken, ga dan naar vega-life.nl om een proefverpakking te bestellen.

Mini-vegetariërs

Op een dag gebeurt het dat je kind opeens beseft dat het stukje vlees op zijn of haar bordje afkomstig is van die lieve koe uit de wei. Het ene kind heeft daar geen probleem mee, maar het andere kind vindt het zielig en weigert om ooit nog vlees te eten. Hoe ga je daar als ouder mee om? In vlees zitten immers enorm veel voedingsstoffen.

Het boek De Kleine Vegetariër van Antoinette Hertsenberg en Marion Pluimes bevat het antwoord. In dit boekje vind je talloze vegetarische recepten die speciaal zijn samengesteld voor kinderen van 0 tot 15 jaar.

Foto: Vega Life

20 Aware Magazine

Duursaam Café XXL: bijzondere expositie op de Dag van de Duurzaamheid “Samen staan we ergens voor”

Op de Dag van de Duurzaamheid is er van alles te beleven in het Stedelijk Museum van Zwolle. Vreemd uitziend biologisch eten, meisjes in groene schortjes, duurzaam hout en planten die weer tot leven zijn gewekt in een asiel. Aware Magazine nam een kijkje op deze expositie in de Overijsselse hoofdstad.

Door Bastiaan Sietsema

Aware Magazine 21

Reportage

G

roen! Dat is de kleur vanavond.

Bij binnenkomst door de draaideur is dat ook het eerste wat mij opvalt. Twee, uiteraard in het groen gehulde, dames heten de gasten welkom met een programmaboekje in de ontvangsthal van het pittoreske gebouw. Het is nog niet heel druk aan het begin van de avond. Veel bezoekers kijken een beetje vragend om zich heen. Wel moet er luid gepraat worden in de ontvangsthal, want op de eerste verdieping wordt een presentatie van Werkgroep Zwolle Millenniumstad gehouden. Werkgroep Zwolle Millenniumstad is een initiatief van de Zwolse GroenLinks-fractie naar aanleiding van de bezuinigingen die de gemeente doorvoert op internationale samenwerking. Doordat de sprekers in een microfoon praten, galmen hun stemmen door een deel van het museum.

Zo krijg je zelfs wat nuttige informatie van de presentatie mee als je er niet bij zit.

regionale hout wat er in Nederland Succesvol project groeit”, zegt Karst Klein van Binthout De tweede verdieping van het museum uit Zwolle; een bedrijf dat op een is op deze avond omgetoverd in een duurzame wijze producten van hout soort cultuur- en natuurafdeling. Na me maakt. “Bomen die uit de regio komen een weg gebaand te hebben door de en gekapt worden, verzagen wij in een menigte op de begane grond, kan ik dagbesteding met mensen die, door via de trappen of met de lift de hogere een handicap afdelingen bijvoorbeeld, een het pand “We willen duurzaamheid van afstand hebben tot bereiken. de reguliere arbeidsOnderweg tastbaar maken” markt. Wij willen deze naar de minderheden betrekken bij het maken presentatie van De Partij voor Culvan fraaie producten. We proberen tuur op de tweede verdieping, word ik niet alleen duurzaamheid uit te stralen, door één van de dames in het groen we willen dit vooral tastbaar maken. even staande gehouden. Of ik een Duurzaamheid is toch een beetje een bakje heerlijke biologische groente wil containerbegrip geworden.” Klein, proeven? Nadat mijn blik ongeveer keurig in pak, vertelt dat de eigen een seconde op het dienblad gericht geproduceerde tafel gemaakt is van was en geelachtige, op maïs lijkende gemengd larix en grove den. Puur stukjes eten me aanstaren, besluit ik te natuur dus. “De larix komt uit Dalfsen bedanken voor het aanbod. Misschien en de den uit Ommen”, wijst Klein met een volgende ronde. Op de presentazijn hand naar het tafelblad. “De boom tie, waar naar schatting dertig belangreist binnen dertig kilometer tot zijn stellenden aanwezig zijn, is de vrolijke Martijn van Hese aan het woord. Hij is de bedenker van de Partij voor Cultuur (PVC). De groepering heeft de leus: ‘Niet schreeuwen, maar werken’, waarmee volgens van Hese wordt aangetoond dat de PVC niet meedoet met andere instellingen met protesteren tegen de bezuinigingen op cultuur. Ze wil juist creatief omgaan met de beperking

“Cultuur mag geen elitekwestie worden”

Karst Klein (rechts): “Van hout kun je ontzettend mooie dingen maken.”

Tastbaar hout

Na tien minuten binnen te zijn in het Stedelijk Museum, zie ik links van mij twee mannen in gesprek met bezoekers achter een opvallende tafel staan.

Er ligt een rond, onduidelijk, houtachtig voorwerp op het tafelblad . “Wij laten zien wat we kunnen doen met het

22 Aware Magazine

Foto: Bastiaan Sietsema

eindbestemming. Dat betekent geen import meer van houtproducten en alles beperken tot de eigen middelen die je hebt. Dat is ook wat we willen laten zien. Er is zoveel waardevol hout en er zijn zoveel waardevolle mensen. Breng die bij elkaar en je kunt ontzettend mooie dingen maken.”

van subsidies. Marjan van der Molen is daar een lichtend voorbeeld van. Zij bedacht, in samenwerking met PVC, Cultuurdiner DOAS. Het doel: goedkope avondjes uit mogelijk maken. “Ik vind het leuk om voor grote groepen mensen te koken en zo is het idee geboren”, vertelt Van der Molen enthousiast. “Ik heb een grote moestuin en ik weet nooit waar ik met die enorme oogst naartoe moet. Ik dacht daarom: als ik nu eens een diner organiseer, dan kunnen mensen meegenieten. Als een soort hobby organiseer ik eens per maand een cultuurdiner in De Oude Ambachtsschool in Zwolle. Het loopt ontzettend goed. Ik ben een half jaar bezig en tot nu is het iedere maand vol. Blijkbaar zijn er veel mensen die het leuk vinden om lekker uit eten te

gaan en van een cultureel aanbod te genieten, maar er eigenlijk geen geld voor hebben. Goed eten, naar het theater gaan, een concert bezoeken, dat moet voor iedereen zijn en mag geen elitekwestie worden.” Van der Molen heeft naast het promoten van haar initiatief, nog een belangrijk doel met haar cultuurdiner. “Ik denk dat mijn

de communicatie niet bepaald, maar die. ‘Hier zijn onze kinderen onder dat mag de pret niet drukken. Achverwekt’, vertelde ze aan ons. Ze had terin het pand, in het museumcafé, is er een speciale band mee opgebouwd, het stampvol geworden. Er lijkt niet maar ze kon er niks meer mee, want hij één bezoeker te zijn die niet met een paste niet meer in haar huis. De plant culinaire versnapering in zijn hand was halverwege afgebroken en wij staat, dan wel een biologisch drankje hebben de top weer gestekt, waardoor vasthoudt. Weg van het drukke café, die weer is gaan wortelen en hier nu kom ik door een deur weer bij de staat te pronken”, aldus Van de Konijplaats waar ik de nenburg. avond begonnen was. De geur van Commercie planten overvalt De avond in het museum loopt op zijn me plots. Als ik einde. ‘Groen, duurzaam, inspiratie, naar links kijk, zie creativiteit’, allemaal woorden die veelik ze inderdaad vuldig voorbij heb horen komen. Ze staan. “Wij laten passen goed bij deze avond. Toch mag zien dat planten het vergroten van de naamsbekendhele taaie rakkers heid van duurzame producten- en bezijn en ook weer drijven niet geheel los worden gezien heel mooi kunnen van de expositie en van De Dag van de worden, nadat Duurzaamheid. “Natuurlijk is het ook ze verwaarloosd wel een beetje commercie, maar het zijn bijvoorbeeld. belangrijkste is dat mensen na gaan We geven ze een denken bij wat ze doen. Ze hoeven nieuw leven”, bij mij geen tafel te bestellen, maar legt Daan van de ik wil wel dat ze gaan beseffen dat er Konijnenburg van van de bomen bij hen in de straat ook het Plantenasiel in iets gemaakt kan worden”, vindt Karst Zwolle uit. Samen Klein. Van den Konijnenburg deelt die met zijn vriendinmening. “Het is zowel commercie als Marjan van der Molen organiseert cultuurdiners van de opbrengst Mirthe Langelaan mensen kennis laten maken met duurFoto: Bastiaan Sietsema van haar moestuin. showt hij diverse zaamheid. We kunnen elkaar echt inbijzondere planten op de expositie. spireren. En dat gebeurt ook op dagen verhaal anderen kan inspireren. Als je “De meeste planten die je hier ziet zoals deze. Veel mensen die hier staan, echt zin hebt om wat leuks te doen en staan, hebben allemaal een verhaal. Ze hebben dan ook hele leuke initiatieven. de handen daarvoor uit de mouwen zijn door ons voornamelijk gered van Samen staan we ergens voor.” wilt steken, dan is er veel mogelijk. Het Kliko contaiis precies als wat Martijn van Hese net ners. “Deze zei: Je kunt wel schreeuwen dat alles bijvoorbeeld”, wegbezuinigd wordt en dat er nergens wijst Van den meer geld voor is, maar je kan ook de Konijnenburg handen uit de mouwen steken en wél naar de Yuciets doen.” ca die in de hoek bij het “Onder deze plant raam staat.

“Hij was 2,5 zijn onze kinderen meter hoog verwekt” en al veertig jaar oud. De vrouw die de Yucca bij Herboren Yucca ons plantenIk loop via de trappen weer naar de asiel bracht, begane grond. Het is een stuk drukker moest de geworden in het Stedelijk Museum. plant met een Groepjes mensen staan gezellig met dierenambuelkaar te babbelen. Een ingehuurde lance laten DJ met een grote koptelefoon op zijn Daan van de Konijnenburg en zijn vriendin Mirthe Langelaan brachten de vervoeren. oren gooit doordreunende beats door Foto: Bastiaan Sietsema Yucca weer tot leven.

Zo groot was een van de ruimtes. Het bevordert

Aware Magazine 23

Interview

Van spectaculaire

hengstengevechten tot de paringsdans van strontvliegen

Foto: Utopolis

De Nieuwe Wildernis is een documentaire waarin je ons land ziet zoals je nooit eerder zag. Regisseurs Mark Verkerk en Ruben Smit nemen je mee op een reis door de Oostvaardersplassen: een uitgestrekt natuurgebied tussen Lelystad en Almere waar verschillende diersoorten in het wild leven. Twee jaar lang heeft de filmcrew van De Nieuwe Wildernis dit tafereel proberen te vangen in één film. En dat is gelukt.

Door Elsemieke Wormhoudt De Oostvaardersplassen bezit de grootste kudde Konikpaarden van heel Europa. Deze paarden spelen dan ook een belangrijke rol in de documentaire van dit natuurgebied.

Prachtige beelden van de kuddetaferelen geven je een kijkje in het leven van de Konikpaarden. Om de documentaire wat meer sjeu te geven, is er zelfs gekozen voor een ‘hoofdrolspeler’. Een zwart Konikveulen dat maar moeilijk mee kan komen met de

24 Aware Magazine

kudde. Dat wekt veel sympathie op.

Het veulen is in feite de rode draad in de documentaire. Kan ze met haar leeftijdsgenoten meekomen en doorstaat ze de barre winter, die voor de deur staat?

Strontvliegen

Het lijkt erop dat de filmploeg ontzettend dichtbij de bewoners van de Oostvaardersplassen kon komen. Er moet haast wel veelvuldig gebruik zijn

gemaakt van de inzoomlens. Er zijn veel close-ups in de documentaire te vinden en daardoor heb je echt het gevoel dat je ‘in’ de film zit. Ook door de verschillende spectaculaire gevechten word je als kijker het verhaal ingetrokken. Leven en dood liggen dicht bij elkaar.

De voice-over neemt je mee in de ‘Circle of Life’ van de wilde dieren in de Oostvaardersplassen. Hij vertelt de verhalen van de Konikpaarden, de ijsvogels en de vossen, maar ook het ongedierte dat op de uitwerpselen van de paarden afkomt, wordt niet geschuwd.

Is de Nieuwe Wildernis de moeite van het bezoeken waard? Absoluut. Als je geïnteresseerd bent in het natuurgeweld van de Oostvaardersplassen en hoe leven en dood elkaar in rap tempo opvolgen, dan is dat zeker een bioscoopkaartje waard. Van spectaculaire hengstengevechten tot de paringsdans van strontvliegen: bij De Nieuwe Wildernis hoef je je niet te vervelen.

Bewust er tussen uit in Nederland We zitten alweer midden in de maand oktober en dat betekent dat het volop herfst is. Gelukkig zijn er in het hele land genoeg interessante en leuke dingen te doen. Van varkens masseren tot aan een bezoekje aan de radiosterrenwacht.

Door Janet Oortwijn

O

ntmoet de familie Bofkont op ‘Het Beloofde Varkensland’ in Amstelveen.

Dafne Westerhof is ooit uit nieuwsgierigheid begonnen met het masseren van haar eigen varkens en dit is uitgegroeid tot een bekend fenomeen. Op de varkensboerderij kun je een workshop varkensmassage volgen en kennis maken met de varkens. Geïnteresseerd? De website familiebofkont.nl staat vol met informatie.

Foto: familiebofkont.nl

L

ijkt het je leuk om door de modder te scheuren op een mountain bike maar heb je die zelf niet? Op de Veluwe tussen Zwolle en Apeldoorn kan dat. Begeleid door een professioneel team zie je de mooiste plekjes van de Veluwe. Vanaf een euro of twintig cross je al rond door het bos.

Meer weten? Surf naar mountainbikenopdeveluwe.nl Aware Magazine sprong op de mountainbike en ondervond de gevolgen van modderige paden en hoge bulten. Bekijk het filmpje op journalistiekzwolle.nl/tijdschriften Foto: arden-events.nl

M

eer weten over de planeten? Dat kan bij radiosterrenwacht in Hooghalen.

Deze vind je op het voormalig kamp Westerbork. De wandelroute loop over het Melkwegpad. Langs het Melkwegpad staan verschillende borden en platen waarop wordt verteld over het heelal en de planeten. Het pad leidt je tot Europa’s grootste radiotelescopen. Ga snel naar hooghalen.com/algemeen/ sterren.html als je nieuwsgierig bent.

Foto: denjobi.com

D

oor het hele land worden huifkartochten georganiseerd.

Onder begeleiding van een ervaren menner kun je genieten van een tocht door de bossen en duinen. Prijzen variëren van €7,50 per persoon tot €37,50 voor een overnachting in het bos.

Kijk op dagjeweg.nl/huifkartochten en kijk welke huifkartocht jou aanspreekt.

Foto: develuwe.nl

Aware Magazine 25

Informatief

Foto: Google

Alternatieve geneeskunde Vage bedoeling of echte remedie?

Voor een verkoudheidje willen we nog wel eens een middeltje van A. Vogel proberen. En ook voor die zere keel willen we best een homeopathische kauwtablet naar binnen werken. Maar als het er op aan komt, raadplegen we liever de dokter dan de lokale kwakzalver. Waar komt deze angst voor alternatieve geneeskunde vandaan en in hoeverre wordt het geaccepteerd?

Door Sabine van der Spoel

U

it onderzoek van Het Parool is gebleken dat de gemiddelde Nederlander al een stuk minder sceptisch in de wereld van de alternatieve geneeskunde staat dan twintig jaar terug. De term ‘kwakzalver’ is inmiddels achterhaald en uit het onderzoek is gebleken dat zo’n 22 procent van de ondervraagden wel eens gebruik heeft gemaakt van een alternatieve geneeswijze. Dat was twintig jaar terug wel anders. Toen lag dit percentage nog maar op vijf procent.

Nederlanders komen langzaam uit hun schulp kruipen wat betreft alterna-

26 Aware Magazine

tieve geneeskunde. Het komt anno 2013 zelfs al voor dat men liever een homeopathische genezer raadpleegt dan de plaatselijke huisarts. Zo ook de ouders van Rosita Kostwinder.

“Mijn ouders proberen eerst homeopathische middelen, voordat ze naar de dokter gaan”, vertelt ze. “Van kleins af aan werd ik door mijn moeder meegenomen naar een hindoeïstische geneesvrouw. Voor mij was dit heel vanzelfsprekend. Ik heb nog drie oudere broers en zij werden ook door mijn ouders meegenomen naar deze vrouw.”

Voor de een is alternatieve geneeskunde lang niet zo vanzelfsprekend als de ander. Zo vertelt acupuncturist Mona Medemblik dat alternatieve geneeskunde voor de meesten de laatste optie is om van hun klachten af te komen. “Wat je vaak ziet is dat mensen vrij lang aanmodderen met andere therapieën, bijvoorbeeld fysiotherapie.

Mensen geloven niet in acupunctuur en vinden het zweverig. Vaak komen mensen dan pas aan het eind van de rit bij mij in de hoop toch nog van hun klachten af te komen.”

Een beetje eng

Ondanks het feit dat alternatieve geneeskunde de laatste jaren meer geaccepteerd lijkt te worden, blijft het voor velen ‘zweverig gedoe’. Dit komt vooral door het gegeven dat er weinig of geen wetenschappelijk bewijs is te vinden over de effectiviteit van alternatieve geneeskunde. Maar dat niet alleen. Tegenwoordig vindt men het ‘toch nog wel een beetje eng’. “Mensen die voor alternatieve geneeskunde kiezen, staan er vaak wel voor open. Maar wat je gek genoeg toch nog heel vaak ziet is dat mensen bang zijn”, vertelt Medemblik. Zeker op haar vakgebied heeft de acupuncturist vaak te maken met mensen die het erg spannend vinden. “Mensen vinden de naalden eng. Het zijn ook met name mannen die er meer moeite mee hebben dan vrouwen. Vaak vinden de mensen de prikjes uiteindelijk heel erg meevallen. De naalden zijn immers heel erg dun, dus dat voel je niet zo heel erg.”

Wonderdokter

Hoewel er amper tot geen wetenschappelijk bewijs te vinden is voor het effect van alternatieve geneeskunde, kan het wel degelijk werken.

“Een aantal jaren terug was ik depressief”, vertelt Rosita. “Mijn moeder heeft me toen weer meegenomen naar de hindoeïstische geneesvrouw.

Ik moest op mijn buik gaan liggen en vervolgens drukte ze op verschillende punten op mijn rug, waar de chakra’s zich bevonden. Mijn chakra’s waren namelijk uit evenwicht en door ze weer in evenwicht te brengen zou mijn depressie over gaan.” En de behandeling hielp inderdaad. Rosita kwam van haar depressie af.

Mona Medemblik beaamt dat alternatieve geneeskunde inderdaad tot successen kan leiden, maar dat het geen wondermiddel is. “Als iemand bijvoorbeeld kanker heeft, kan ik dat niet genezen. Maar met acupunctuur kan ik wel de bijwerkingen van de bestralingen verminderden”, vertelt Medemblik. “In de meeste gevallen komen patiënten bij mij met pijnklachten of vermoeidheid. Mensen hebben ook veel last van onrust. Mensen met depressies zie je ook veel, dat komt erg veel voor in deze samenleving.

Deze klachten kan ik vrijwel altijd oplossen.”

Zoals de acupuncturist al eerder

aangaf is acupunctuur geen wondermiddel. Er zijn ook mensen bij wie de acupunctuur niet aanslaat. Maar bij de meeste patiënten zijn de klachten goed te behandelen. “Over het algemeen kun je na verloop van de tijd de klachten wegkrijgen”, zegt Medemblik.

“Er komt dan een moment dat mensen nog één keer in de maand terugkomen

“Mijn rugklachten staan in verband met mijn vorige leven” of één keer in de drie maanden. En voor sommigen is het ook een soort apk-keuring. Zij komen één keer in het half jaar terug.”

Voor velen blijft alternatieve geneeskunde een vage bedoeling. Zo vertelt Rosita dat alternatieve geneeskunde soms inderdaad een beetje vreemd kan zijn. “Mijn ruggenwervels stonden een aantal jaren terug niet goed. Ik had hier erg veel last van en mijn moeder heeft me toen weer meegenomen naar een hindoeïstische geneesvrouw. En zij vertelde me toen dat mijn rugklachten in verband stonden met mijn vorige leven. Het hindoeïsme gelooft namelijk in het vorige leven”, legt Rosita uit. “Ze vertelde me dat ik vroeger een Afrikaanse vrouw was met negen kinderen. Tijdens een overstroming heb ik toen al mijn kinderen voor mijn gezicht zien verdrinken en daarna ben ik zelf ook verdronken. Mijn rugklachten zouden dus een verband hebben met die gebeurtenis.” Hoe die vrouw

dat kon weten, is ook voor Rosita een beetje vaag. “Ze zei dat ze dat van boven doorkreeg.”

Westers versus alternatief

Het grootste verschil tussen westerse en alternatieve geneeskunde zit ‘m in de behandeling. Alternatieve geneeskunde is een holistische geneeskunde, dat betekent dat het hele lichaam voor een bepaalde klacht wordt behandeld, en de westerse geneeskunde is dat niet. Als iemand bijvoorbeeld last heeft van zijn knie, behandelt een ‘normale’ dokter alleen de knie. Een homeopaat behandelt niet alleen de knie, maar de mens in het geheel. Dus om je zere knie te behandelen, behandelt hij bijvoorbeeld ook je hoofd en voeten.

“Je probeert een betere doorstroom van het lichaam te krijgen”, vertelt Medemblik. “Blokkades worden weggenomen en energie wordt verplaatst.

Op deze manier raakt het lichaam weer in balans en wordt het aangezet om zichzelf te genezen.”

Ondanks dat we in Nederland erg open minded zijn wat drugs en prostitutie betreft, zijn we een stuk bekrompener in ons denken als het gaat om alternatieve geneeskunde. Wat dat betreft lopen we erg achter. Zeker als we kijken naar de landen om ons heen. Zo zien we dat in Frankrijk zo’n 50 procent van de bevolking behoefte heeft aan een andere vorm van geneeskunde dan de reguliere geneeskunde. In Duitsland ligt dit percentage zelfs op 60 procent.

De vraag en interesse naar alternatieve geneeskunde neemt toe. Zeker onder de jongere generatie. Zo blijkt dat steeds meer jongeren voor een beroepsopleiding kiezen in de richting van alternatieve geneeskunde.

Verschillende geneeswijzen op een rijtje: Acupunctuur Acupunctuur is een traditionele Chinese geneeskunde. Door middel van naalden wordt geprobeerd het lichaam weer in balans te brengen. Op deze manier verminderen of verdwijnen bepaalde klachten.

Bowentherapie Bowentherapie is een behandelvorm die het zelfgenezend vermogen van het lichaam stimuleert door gebruik te maken van een soort massage. Op bepaalde plaatsen op je lichaam worden rolbewegingen gemaakt. Velen ervaren deze vorm van therapie als erg ontspannend.

Voetreflexterapie Deze therapie gaat ervan uit dat al je organen vertegenwoordig zijn in je voeten. Bepaalde delen van je voet staat voor bepaalde organen. Bij bepaalde soorten klachten worden bepaalde delen van je voet gemasseerd. Net als acupunctuur komt deze therapie ook uit China.

Aware Magazine 27

Doe-het-zelf

Aan de slag met pallets Ben jij altijd al de creatieveling van de familie geweest? Of vind je dat het nu echt eens tijd wordt om wat creatiever te worden? Dan zit je in deze doe-het-zelfrubriek helemaal goed! Hieronder vind je handige tips om zelf aan de slag te gaan met pallets.

Door Desi Ridder

Foto: lifeonthebalcony.com

Tuindecoratie

Foto: pinterest

Woon je in een flat met een klein balkonnetje of wil je eens wat nieuws in je eigen tuin? Ga dan op zoek naar een grote pallet! Wanneer je wat minder ruimte hebt, kan een kleinere natuurlijk ook.

Fotolijsthouder

Deze fotolijst is erg makkelijk te maken.

Je gaat op zoek naar een grote pallet zoals op de foto. Je zaagt precies tussen de verticale stukken hout in. Vervolgens draai je het gezaagde stuk hout om. Je spijkert de gezaagde pallet vast aan de muur en

28 Aware Magazine

zet je fotolijstjes in de pallet. Dat valt toch best mee? Knutselen was nog nooit zo leuk!

Wat heb je nodig?

Pallet Zaag Spijkers Fotolijstjes

Nadat je de pallet hebt geschuurd, ga je aan de slag met het antiworteldoek, zoals je op de afbeelding ziet. Met een groot stuk worteldoek bekleed je de achterzijde van de pallet met behulp van een nietpistool.

Daarna schep je de pallet vol met potgrond en kun je de plantjes planten.

Wat heb je nodig?

Een grote pallet Potgrond Schep Plantjes Schuurpapier Antiworteldoek Nietpistool

Schilderij

Ben je al een tijdje op zoek naar een leuk schilderij, maar kun je het maar niet vinden? Probeer het gewoon zelf te maken!

Lijm vier houten balkjes aan elkaar vast en zorg dat ze alle vier dezelfde afmetingen hebben. Ga op zoek naar canvas of dik papier en maak dit met het nietpistool aan de balkjes vast (zie foto).

Foto: diycozyhome.com

Wat heb je nodig?

Pallet Nietpistool Canvas/stevig papier Vier houten balkjes Lijm

Salontafel

dezelfde manier een televisiemeubel of een groot bed op wieltjes in elkaar zetten.

Wat heb je nodig?

Pallet 6 wieltjes Schroevendraaier Schroeven

Foto: pinterest

De salontafel is makkelijker te maken dan het lijkt. Het enige wat je hoeft te doen, is zes wielen aan de onderkant van de pallet vast te schroeven. Gebruik geen spijkers, want die zijn minder stevig dan schroeven.Bevalt de salontafel je goed, dan kun je op

Schoenenkast

Last van rondslingerende schoenen en geen zin om veel geld uit te geven aan een nieuwe schoenenkast? Dan is dit een hele simpele oplossing. Je zet een pallet rechtop tegen de muur en schuift je schoenen in de open gaten. Vind je deze bruine kleur een beetje te saai?

Schuur de pallet, verf hem in een kleur die jij mooi vindt en klaar is Kees! Heb je hakken of zware schoenen, dan is het een idee om de pallet met schroeven aan de muur te bevestigen.

Wat heb je nodig?

Pallet Verf Schroeven

Foto: pinterest

Tips voordat je aan de slag gaat

u Zorg dat je een stevige pallet hebt u Pallets van grenen of afvalhout zijn minder goed dan hardhouten pallets u Controleer het hout op rotte plekken u Schuur de pallet altijd voordat je ermee aan de slag gaat, zo verwijder je alle splinters Ben je helemaal door het dolle heen en kun je niet wachten om zelf aan de slag te gaan met pallets? Kijk eens op de volgende websites: 123pallets.nl, beslist.nl of marktplaats.nl. Succes!

Aware Magazine 29

Achtergrond

Wonen in een duurzaam en zelfvoo

“Wat we zelf kunnen, doen we ook zelf”

Je eigen eten verbouwen, kleren maken en duurzame energie opwekken in een klein, liefdevol dorp. In het buitenland bestaan deze ecologische dorpen al en ook in Nederland proberen ten minste tien groepen zo’n woongemeenschap op te richten. “Je eigen voedsel kweken is leuk, gezond én goed voor het milieu.”

Door Kirsten Ronda ‘s Ochtends ga je mediteren om de dag rustig te beginnen. Je ontbijt bestaat uit groenten vers van het land.

Met een spitvork over de schouder loop je naar de akker, terwijl je links de kleermaker groet en rechts een praatje maakt met de timmerman die een raamkozijn in elkaar zet. Samen met buren en vrienden spit je het aardappelveld om, waarna je ’s avonds gezamenlijk eet. De dag wordt afgesloten met een dorpsfeest. Een leven als dit is de droom van honderden mensen in Nederland. Voor ecodorpen Bergen en Gaasterland komt dit beeld steeds dichter bij de werkelijkheid.

Sociale rijkdom

mogelijk leven, anderen zeggen: ‘We leven wel in 2013’. We stellen één plek beschikbaar om te bellen en te internetten. Computers en televisies zullen eveneens beperkt zijn. Ik noem ze namelijk ook wel ‘vervangers van sociale contacten’.”

Granaten en asbest

Er is echter één probleem. De grond was in 1939 een militair vliegveld en er liggen nog steeds granaten uit de Tweede Wereldoorlog. Ook is er in de bestaande gebouwen asbest aanwezig. De groep schakelt hulp in om het terrein te reinigen, maar Herman Schiering, raadslid van partij Gemeentebelangen Bergen, ziet het niet zo rooskleurig in. “Het is een leuk project, maar volstrekt onhaalbaar. De vervuiling zit heel diep en volgens mij

hebben deze mensen geen idee hoe duur en moeilijk het is om de bodem schoon te maken. Het is niet bepaald ecologisch om op vervuilde grond te beginnen, ze kunnen het beter ergens anders proberen.”

Schiering denkt dat het onmogelijk is

“Dit wordt niks, vergeet het maar” om in Noord-Holland een ecodorp te stichten. “In het buitenland bestaan wel ecodorpen, maar in Nederland leven we met 16,5 miljoen mensen op een postzegel. In het noorden en oosten van het land lukt het misschien nog, maar niet in Noord-Holland, waar de grond duurder en schaarser is.

“In Afrika heb ik in een traditioneel dorp gewoond”, zegt architect Fredjan Twigt. “Toen ik terugkwam, miste ik de sociale samenhang. Hier ken je de mensen in je straat helemaal niet.

Daarom wilde ik een ecodorp oprichten. In Nederland is grond echter duur. Toen ik vier jaar geleden hoorde dat er een plek vrijkwam in Bergen in Noord-Holland, greep ik die kans.”

Sinds mei is een groep van twintig mensen de trotse eigenaar van 16 hectare grond. “De eerste vijf mensen wonen er al in tenten. Over tien jaar hopen we klaar te zijn met bouwen.

We willen dat er uiteindelijk zestig volwassenen en twintig kinderen wonen.”

Volgens Twigt draait het in een ecodorp niet om het systeem, maar om de mensen. Daarom krijgen de huizen ook kleinere woonkamers; de bewoners brengen hun tijd liever door in gemeenschappelijke ruimtes.

“Samenwerking is onze rijkdom. De meningen binnen onze groep verschil- Ecodorp Sieben Linden in Duitsland (140 inwoners) is een voorbeeld voor Ecodorp Bergen. len wel. Sommigen willen zo puur Foto: siebenlinden.de

30 Aware Magazine

orzienend dorp Deze mensen kijken door een roze bril.

Op een voorlichtingsavond zeiden we al: ‘Dit wordt niks, vergeet het maar.’

Maar ze zijn iets te enthousiast.” Twigt is het hier niet mee eens. “Samen met Bureau De Verandering in Amsterdam hebben we een financieel plan gemaakt en de Rabobank heeft ons businessplan goedgekeurd. Dat doet ze natuurlijk niet zomaar. We werken samen met veel experts en bedrijven.”

“Oude ambachten pakken we weer op” Ecodorp in Friesland

In Friesland liggen de zaken een beetje anders. Naast een bos vlakbij het IJsselmeer staan veertien huizen en enkele bedrijfspanden te koop.

“Veel initiatieven mislukken, omdat het moeilijk is om aan grond te komen en huizen te bouwen. Maar hier staan ze al”, zegt Arij van der Kooij, initiatiefnemer van ecodorp Gaasterland. “Ik had er vorig jaar al willen wonen, maar we hebben nog niet genoeg mensen.

Er zijn vierhonderd belangstellenden, maar weinig zetten echt de grote stap.

Ze zijn vaak een halfjaar geïnteresseerd en haken dan weer af. Wanneer we twintig deelnemers hebben, bezitten we ook genoeg geld.”

“Belangrijk is dat mensen erg betrokken zijn bij elkaar”, gaat Van der Kooij verder. “Dat trekt me persoonlijk erg aan: om samen tot iets te komen. Wat we zelf kunnen maken, maken we ook zelf. Oude ambachten pakken we dus weer op. De grond is te klein om al het voedsel te verbouwen, maar dat is niet erg, dan kopen we aardappels en graan biologisch in. We gaan werken met een intern ruilsysteem, dus zo min mogelijk met geld. Het idee is dat iedereen zich tien uur vrijwillig voor de samenleving inzet. De overige uren worden genoteerd en gecompenseerd.” Daarnaast wil Van der Kooij een jeugdzorg en aanvullende geestelijke gezondheidszorg opzetten.

“Mensen die depressief zijn, kunnen hier dan een tijdje wonen.”

Struikelblokken

“Wettelijk gezien is het heel moeilijk om in Nederland een ecodorp te realise-

Een voorbeeld van een kleine, sociale gemeenschap Woongemeenschap Het Carré ligt niet in de natuur en is ook niet zelfvoorzienend, maar de huizen zijn wel op ecologische wijze gebouwd. Het Carré is een huizenblok midden in een dorp bij Delft, met een toegangspoort en een grote, gemeenschappelijke tuin als binnenplaats. Er wonen 110 mensen.

foto: hetcarre.nl

De woongroep is hecht en er is een wachtlijst. Toch is een dergelijk leven niet voor iedereen weggelegd; sommige mensen zijn weggegaan. Aan de Volkskrant vertelden twee bewoners over de voor- en nadelen van het wonen in een kleine gemeenschap. Zo vindt Kirsten Feijen het heerlijk dat de kinderen zonder toezicht in de tuin kunnen spelen en je bij mooi weer met een kop koffie bij de picknicktafel aanschuift. Pauline Plokhooy noemt als nadeel dat elke onenigheid wordt aangescherpt, omdat de inwoners fysiek geen afstand kunnen nemen van elkaar. ren”, zegt Reiné Gadella, de initiatiefnemer van ecodorp Zwolle. Zijn groep is vorig jaar begonnen en nog bezig met het werven van mensen en het vinden van een plek. “Er zijn heel veel minimumeisen waar een huis aan moet voldoen. Over de grondoppervlakte, de toegankelijkheid voor gehandicapten en zelfs hoe schuin de trap moet. Stel dat je een hutje wilt bouwen met een zolder en een steil trappetje, dan mag dat al niet.”

Gadella is niet van plan zich aan te sluiten bij de projecten die al grond hebben gevonden of gekocht. “Die gaan mij niet ver genoeg. De gebouwen in Gaasterland staan er al en in

“We slopen de planeet en sluiten onze ogen” Bergen willen ze binnen de wettelijke kaders blijven. Ik hoop echter een experimentele status te krijgen. Dan mag je al veel meer doen. Ons doel is om te onderzoeken of we nul impact op het milieu kunnen hebben, dus de aarde net zo achterlaten als toen we werden geboren en alles gebruiken wat we produceren. We slopen nu de planeet en sluiten onze ogen omdat we niks willen inleveren. Dat kan niet.

Het leven in een dorp is bovendien zo rijk dat ik niet geloof dat ik de techni-

sche mogelijkheden zal missen.”

Poep als brandstof

De mogelijk toekomstige bewoners van ecodorp Bergen in Noord-Holland weten precies wat ze willen. Er mogen geen auto’s op het terrein komen; groen onttrekt de parkeerplaatsen aan het zicht. De huizen bestaan uit natuurlijke materialen als hout, stro en leem. Zonne-energie is belangrijk en als dit geen overlast geeft, wordt er ook windenergie opgewekt. Door de huizen beter te isoleren, houden ze meer warmte vast. Regenwater wordt gereinigd en gebruikt als drinkwater.

Maar het composttoilet is nog het meest bijzondere voorbeeld. Deze wordt op sommige plekken in Nederland al gebruikt en de ecodorpen Bergen, Gaasterland en Zwolle willen het eveneens realiseren. Eerst gooi je startcompost in het toilet en de ontlasting komt erbovenop. Dit wordt omgezet in compost; natuurlijk, voedingsrijk materiaal dat lijkt op bosgrond. “Hiermee kun je de tuin bemesten, maar je kunt het ook gebruiken als brandstof”, legt Van der Kooij uit Friesland uit.

“Ons principe is: niets naar buiten, niets naar binnen. Daarom zijn we ook niet aangesloten op de riolering.” De toekomstige inwoners van de ecodorpen willen hun voetafdruk in elk geval zo klein mogelijk houden. “We moeten een balans vinden als we willen dat de planeet blijft voortbestaan.”

Aware Magazine 31

Column

Als je bewust bezig bent met sporten, let je automatisch ook op je voeding. Ik spreek met mezelf af dat ik deze week minimaal vijf keer ga sporten en zo gezond mogelijk ga eten.

Maandag ben ik druk met van alles en nog wat. Mijn sportweek begint dus op dinsdag; ik fiets op deze dag enthousiast naar de sportschool. Ik begin met tien kilometer fietsen en daarna doe ik mijn gebruikelijke krachttraining parcours.

Als ik klaar ben ga ik nog even een kwartiertje aan de slag met m’n buikspieren. Dik anderhalf uur later sta ik voldaan

I did it! Maar waarom is het toch altijd zo’n vreselijke opgave? buiten. Kom maar op met deze week!

Woensdag twijfel ik eerst een uur lang of ik lekker door het Westerpark ga hardlopen of dat ik naar de sportschool ga.

Uiteindelijk besluit ik om naar het park te gaan. Ik kleed me om en loop vol goede moed de deur uit. Als ik buiten sta, kom ik erachter dat het regent.

Woedend loop ik weer naar binnen. Als ik namelijk ergens een hekel aan heb, dan is het wel aan regen. Als ik in mijn sportkleren op de bank zit, twijfel ik weer. Nu of ik wel of niet naar de sportschool zal gaan. Dan moet ik alsnog door de regen.

40 minuten later stap ik voldaan van de loopband af. Ik geef mezelf nog net geen daverend applaus. Twee dagen achter elkaar naar de sportschool. I did it! Maar waarom is het toch altijd zo’n vreselijke opgave?

Donderdag zit ik opnieuw in een tweestrijd. Dit keer twijfel ik tussen een rondje door het park lopen of een nieuwe

32 Aware Magazine

si Ridder

O

ver twee maanden ga ik op vakantie naar Curaçao en na het lezen van het interview met Fajah Lourens van vorige week, wist ik wat me te doen stond: een week lang bewust sporten. Makkelijker gezegd dan gedaan, want volgens mij probeer ik dit al zo’n jaar of vier.

De

Rennen, springen, vliegen, duiken, vallen, opstaan en weer doorgaan

douchekast bij de GAMMA halen. Als ik een half uurtje later met een kast van 1,80 meter terug fiets, ben ik een beetje teleurgesteld in mezelf omdat ik niet ben gaan sporten.

Maar hé! Ik heb wel een nieuwe kast.

Terwijl ik m’n huis zie, zie ik mijn voorwiel een gekke beweging maken. Daar lig ik dan bovenop mijn fiets en kast.

Kapotte knie, bovenbeen open, een grote wond op m’n elleboog, een linkerhand die ik niet meer kan bewegen en een horloge zonder glas. Als ik thuis ben vraag ik me af hoe het nou verder moet mijn bewuste week sporten. “Gewoon doorgaan Dees”, spreek ik mezelf hardop toe.

Vrijdagochtend meld ik me weer in de sportschool. Hoewel ik me hier en daar wat gammel voel, besluit ik er toch helemaal voor te gaan. Dit keer staan er 70 minuten Body Pump op het programma. Voldaan fiets ik daarna naar huis.

Morgen maar eens een lesje Body Attack proberen!

Als ik zaterdag, na de les Body Attack, de sportschool uitloop, ben ik echt helemaal kapot. Ik heb overal spierpijn, mijn rug doet pijn en ik kan m’n nek niet meer normaal bewegen. Maar toch voel ik me heerlijk. Want hoe chagrijnig ik was toen ik vanochtend de sportschool binnenkwam, zo vrolijk ben ik nu. Morgen de laatste dag en dan toch echt een rondje door het park.

Vandaag is het zondag en de laatste dag van mijn bewuste week sporten is aangebroken. Ik zou vandaag een rondje door het park gaan rennen, maar aangezien het buiten hard regent, beloof ik jullie dat ik dit rondje morgen ga doen.

Want vandaag heb ik geen tijd om naar de sportschool te gaan. Wel ga ik vanaf heden mezelf verplichten om minimaal twee keer in de week een groepsles te volgen. Want hoe erg ik er elke keer ook weer tegen op zie om te gaan sporten, achteraf besef ik me dat het altijd de moeite waard is.

Liefs,

Desi

Hoe bewust leef jij?

Wil je weten hoeveel rekening jij eigenlijk houdt met het milieu? Doe deze test, tel je punten bij elkaar op en kom erachter of Moeder Natuur trots is op jouw leefwijze.

Door Kirsten Ronda 1. Wat eet jij? a) Plofkip. (1 punt) b) Scharrelkip of biologische kip. (2 punten) c) Ik ben vegetariër. (3 punten) 2. Wat koop jij? a) Ik koop mijn kleding zo goedkoop mogelijk. (1 punt) b) Ik koop duurdere kleding. (2 punten) c) Ik koop alleen kleding waarvan bekend is dat deze op eerlijke wijze is geproduceerd. (3 punten) 3. Wat voor stroom gebruik jij? a) Grijze stroom. (1 punt) b) Groene stroom. (2 punten) c) Duurzaam opgewekte stroom (dus zonne-energie of windenergie). (3 punten) 4. Wat doe jij als je het koud hebt? a) Ik zet de kachel hoger. (1 punt) b) Ik trek een warmere trui aan. (2 punten) c) Ik probeer mijn lichaam aan een lagere temperatuur te laten wennen. (3 punten) 5. Hoe vaak gooi jij afval (bijvoorbeeld papiertjes en kauwgom) op straat? a) Maandelijks. (1 punt) b) Soms. Minder dan één keer per maand. (2 punten) c) (Bijna) nooit. (3 punten) 6. Stel je woont een halfuur fietsen van je werk of school vandaan. Wat doe je? a) Ik pak de auto. (1 punt) b) Ik carpool of ga met het openbaar vervoer. (2 punten) c) Ik pak de fiets. (3 punten) 7. Scheid jij je afval? a) Nee. (1 punt) b) Ik scheid alleen papier. (2 punten) c) Ja, ik scheid alles: glas, papier, plastic en gft-afval. (3 punten)

7-11 punten.

Het is jammer dat je niet zoveel rekening houdt met het milieu. Dit is iets wat je kunt verbeteren. Ga wat vaker met de fiets, scheid je afval en koop eens een scharrelkip. Het zijn kleine dingetjes die een wereld van verschil kunnen maken.

12- 16 punten.

Jij zit al op de goede weg, maar het kan beter. Kijk even kritisch naar je leefstijl. Wat kun je nog meer veranderen?

17-21 punten.

Jij bent heel goed bezig! Leefde iedereen maar zoals jij, dat zou heel veel ellende schelen. Ga vooral zo door.

Aware Magazine 33

Recept

Mokka ijstaart Deze overheerlijke ijstaart kreeg ik een keer voorgeschoteld op een verjaardag. Het gebeurt niet vaak dat ik in de keuken sta, maar ik kreeg gelijk zin om de taart zelf te maken. Ik vroeg het recept en deel dit nu met jullie!

Door Janet Oortwijn

Benodigdheden: l ½ liter slagroom l 1 pakje klop-klop (inhoud 2 zakjes) klop-klop is slagschuim en maakt de slagroom steviger en zoeter l 2 zakken mokka schuimkoekjes l 1 pak cruesli met chocolade (125 gram) l Springvorm (26 centimeter door snee) Foto: Janet Oortwijn

Bereidingswijze: l Verkruimel Âź van de mokka schuimkoekjes op de bo dem. (Dit wordt de bodem van de taart)

l Garde of staafmixer

lijk! e k a m s t e E

l Klop de slagroom bijna stijf met de garde of de staaf mixer l Gooi daarna de twee zakjes klop-klop erdoor en mix het nog even verder l Verkruimel vervolgens de rest van de mokka schuimkoek jes grof l Voeg de Cruesli en de schuimkoekjes bij de slagroom en klop-klop. Verdeel dit vervolgens over de springvorm l Zet de ijstaart vier uur in de vriezer

Na vier uur is de ijstaart klaar en kan het smullen beginnen.

Foto: Janet Oortwijn

34 Aware Magazine

Volgende editie in Aware Magazine: DIY: kleding customizen

Interview met Georgina Verbaan

Lowbudget vakanties

Wonen in een yurt in de natuur Aware Magazine 35