Değerli meslektaşlarım, kartalgöz laser & cerrahi merkezimizde bir uygulamamız var. Her haftanın ilk günü, medikal koordinatörlükten tüm çalışan hekimlerimize elektronik posta ile bir adet soru iletiliyor, hekimlerimizden o haftanın sonuna kadar doğru yanıtı vermeleri isteniyor. Haftanın son günü, hangi hekimlerin doğru yanıt verdikleri açıklanıyor. Bu, elbette çok küçük bir “şey”. Ne var ki, Japonların “Kaizen” kavramına yabancı değilseniz, “küçük ama sürekli” çabaların ana toplamda ne kadar etkin olduğunu biliyorsunuz demektir. Aşağıda, 2010 senesinin haftalık soruları, yanıtlarıyla beraber topluca sunulmuştur. Bir göz atmak istersiniz, ilginizi çeker belki diye düşündük, paylaşmak istedik… Dr Ertan Sunay
Soru 1: FFA'da "sessiz koroid" görülmesi (koroid damarlarının boyandığının izlenememesi) en çok hangi hastalığı düşündürmelidir ? Yanıt: Stargardt hastalığı Soru 2: İçinde polikromatik kristaller izlenen kataraktları olan hastada, a. Gözdibi bulgusu ne olabilir ? b. Bu hastayla el sıkıştığınızda neyi farkedersiniz ? Yanıt: a. Polikromatik katarakt, progresif miyotoni göstergesidir. Bu hastalarda pigmenter retinopati görülür. b. Hastayla el sıkıştığınızda onun elini kolayca gevşetemediğini farkedersiniz. Soru 3: Optik nöropati nedeniyle tedavi gören ve iyileşen hasta, "sıcak suyla duş aldığında, sorunlu gözün bir süre bulanık gördüğünü" söylemiştir. Bu yakınmayı nasıl yorumlamalı, hastaya hangi bilgiyi vermelisiniz ? Yanıt: Hastada "beden ısısı arttığında gelişen görme azalması" olarak tanımlanan "Uhthoff fenomeni" gelişmiştir. Optik nöropati sonrası Uhthoff fenomeni görülmesi, hastanın uzun dönemde % 25-50 sıklıkta MS adayı olduğunu belirtir. Hastaya bu durum (MS olasılığı) açıklanmalıdır. Soru 4: Klamidial konjunktivitten kuşkulandığınız bir yenidoğan bebekte hangi antibiyotiği önerirsiniz ? a. Topikal Siprofloksasin b. Topikal Tetrasiklin c. Oral Doksisiklin d. Oral Eritromisin Yanıt: (b+d) Tedavide topikal tetrasiklin kullanılabilir (en iyisi, topikal eritromisin kullanmaktır) ama bu bebeklerde konjunktivite klamidial pnömoni eşlik eder. Bu nedenle topikal tetrasiklin/eritromisin yanında sistemik eritromisin kullanılmalıdır. Bebeklerde / çocuklarda doksisiklin kullanılamaz. Florokinolonlar işe yarayabilir ama kemik-iliği depresyonu yapabilir.
Soru 5: Hangi durumda applanasyon tonometrisiyle yapılan ölçüm, gerçek değerden yüksek sonuç verir ? a. İnce kornea b. Kalın kornea c. Ödemli kornea d. Keratokonus Yanıt: (b) Applanasyon yönteminde biz korneayı "bir ağırlık ile" itiyoruz ve bu durum, tekme atarak bir otomobil lastiğinin basıncını anlama çabasına benziyor. "Kalın lastikli" (kalın kornealı) gözlerde de aynı şey olur, "lastik çok sert gelir" bize. Halbuki, "bisiklet lastikli" gözlerde (ince kornealarda) hissettiğimiz şey "yumuşaklık"tır. Kornea ödemi gözde "su emerek yumuşamış bir duvar" oluşturduğundan ve keratokonus'te kornea zaten ince olduğundan hep gerçek değerinden daha düşük bir göz içi basıncı ölçümü elde edilir. Soru 6: Göze uygulanan künt travma sonucu hangi orbital kemiğin kırılma riski en yüksektir ? a. Zigomatik b. Maksiller c. Etmoid d. Sfenoid Yanıt: (b) Etmoid kemiğin "lamina papyracea" parçası en ince yerdir ama orbita tabanını oluşturan maksiller kemik, orbitanın en sık kırılan duvarıdır. Soru 7: Endoftalmi riskinin azaltılmasında hangi preoperatif önlemin etkin olduğu “kanıtlanmıştır” ? a. İrigasyon çözeltisi içine vankomisin konulması b. Cerrahiden 3 gün önce başlayarak oral amoksisilin verilmesi c. Cerrahiden sonra 2 hafta boyunca topikal antibiyotik verilmesi d. Cerrahinin hemen öncesinde cerrahi alana topikal % 5 povidon-iyodür solüsyonu uygulanması Yanıt: (d) Tek kanıtlanan, budur. Soru 8: Korneal latis distrofide en sık hasta yakınması nedir ? Yanıt: Korneal latis distrofi temelde bir stroma sorunu olmasına rağmen, bu hastalarda tekrarlayıcı kronik epitel erozyonu çok sıktır (epitel erozyonu nedenleri arasında 2. sırayı alır). Latis distrofili hastalar, görme keskinliği azalmasından seneler önce hekime tekrarlayıcı kornea epitel erozyonuna bağlı fotofobi, ağrı ve epifora yakınmalarıyla başvururlar. Soru 9: Hamilelik, hemodializ uygulaması ve sistemik lupus hastalığı, santral seröz korioretinopati oluşumu için risk faktörleridir. Risk, gebeliğin 6. ayından sonra artar ve hemen tüm olgular doğum sonrası kendiliğinden düzelir. Yukarıdaki ifadenin doğru veya yanlış olduğunu, ifadede bir hata varsa doğrusunu belirtiniz. Yanıt: İfade doğrudur. Soru 10: Saydam olmayan korneada endotel hücre sayımının yapılmasını sağlayan cihazın adı nedir ? Yanıt: Confocal scanning mikroskop
Soru 11: Parietal lob tümörlerinde asimetrik nistagmus gelişir ve hızlı komponent sağlam lobu gösterir. Yukarıdaki ifadenin doğru veya yanlış olduğunu, ifadede bir hata varsa doğrusunu belirtiniz. Yanıt: İfade doğrudur. Soru 12: Kompüterize perimetri testinde kör noktaya ışık gönderildiğinde hasta düğmeye basarsa cihazın yaptığı kayıt nedir ? a. Yalancı pozitif b. Yalancı negatif c. Fiksasyon kaybı d. Kısa dönem dalgalanma Yanıt: Fiksasyon kaybı Soru 13: FFA'da subfoveal koroidal NV görülen eksüdatif tip yaşa bağlı maküla dejenerasyonu olgusunda en iyi görme keskinliği elde edilen tedavi seçeneği nedir ? a. Kripton kırmızı laserle koroidal membranı tümüyle kaplayan fotokoagülasyon b. İntravitreal triamsinolon ile kombine fotodinamik tedavi c. İntravitreal ranibizumab injeksiyonu d. Fotodinamik tedavi Yanıt: (c). Soru 14: Bagolini çizgili cam testi hangi amaçla kullanılır ? Yanıt: Anormal retinal korespondans varlığını sorgulamak için kullanılır. Soru 15: Bir çocuğun bir gözünde görmeyi engelleyen edinsel ve kalıcı bir lezyon oluştuğunda esotropi gelişmesi için en az ne kadar süre geçmesi gerekir ? Yanıt: 6 ay geçmesi gerekir. Soru 16: Yoğun bakımdayken ölen bir kişinin keratoplasti için donörlüğü kontraindikedir. Yukarıdaki ifadenin doğru veya yanlış olduğunu, ifadede bir hata varsa doğrusunu belirtiniz. Yanıt: İfade doğrudur. Soru 17: Psödotümör serebri'de BOS basıncı yüksek ama LP sıvısında kompozisyon normaldir. Hastalarda yapılan nörolojik muayenede anormal bulgu yoktur. Yukarıdaki ifadenin doğru veya yanlış olduğunu, ifadede bir hata varsa doğrusunu belirtiniz. Yanıt: İfade bütünüyle doğru değildir. Psödotümör serebride BOS basıncı yüksektir (doğru) ama LP ile alınan sıvı kompozisyonu normaldir (doğru) ve bu hastalarda yapılan nörolojik muayenede anormal bulgu yoktur (yanlış). "Nörolojik muayenede "abdusens felci dışında" bir anomali yoktur". Soru 18: Kapak kenarında oluşan doku kaybının direkt sütürasyonla kapanabilmesi için, kapak uzunluğunun en fazla yüzde kaçı yitirlmiş olmalıdır ?
Yanıt: % 25 Soru 19: Çocukluk çağlarından itibaren belirgin hipermetropisi olan bir kişinin kornea topografisinde ortalama K değerleri 30 D'den küçük bulunmuştur. Bu kişiye hangi tanıyı koyarsınız ? Yanıt: Cornea Plana. Soru 20: Ön iskemik optik nöropatide eritrosit sedim hızı ve CRP çok yüksekse, ikinci gözde de çok büyük bir olasılıkla aynı tablo oluşacaktır. Körlük nedeni olan bu tablonun ikinci gözde gelişmesi için geçecek en uzun süre nedir ? a. 2 hafta b. 3 ay c. 1 yıl d. 5 yıl Yanıt: 2 hafta Soru 21: Kronik idyopatik orbita inflamasyonu (orbital psödotümör) ile orbital lenfoma arasında ayırıcı tanıyı sadece MR görüntülemeye bakarak nasıl yapabilirsiniz ? Yanıt: Orbital inflamasyonun MR görüntülemesinde lezyon intensitesi yağ dokusundan yüksek, lenfomada ise yağ dokusuyla aynıdır. Soru 22: 6 aylık bir bebek, nistagmus, ritmik baş sallama hareketi ve tortikollis nedeniyle getiriliyor. Tüm belirtiler 4. ayda başlamış, doğumdan sonraki ilk aylarda yokmuş. Nöroloji uzmanı tarafından yapılan muayene ve kranial MR değerlendirme sonuçları normal olarak bildirilmiş. Hastanın anne-babasına, bu tablonun prognozu üzerine ne söylemeniz gerekir ? Yanıt: Tanı, Spasmus nutans olmalıdır. Anne babaya, bu durumun tehlikesiz ve geçici olduğu, 5 yaş civarında kendiliğinden düzeleceği söylenmelidir. Soru 23: Eales hastalığı tedavisinde en etkin immünsüpresif ilaç hangisidir ? Yanıt: Eales hastalığı tedavisinde immünsüpresifler etkisizdir. Soru 24: Diabetik papillopatide görme keskinliği hiç bozulmamış olabilir. Yukarıdaki ifadenin doğru veya yanlış olduğunu, ifadede bir hata varsa doğrusunu belirtiniz. Yanıt: İfade doğrudur. Soru 25: Edinsel nonakomodatif ET olgularında sadece düşük görmeli göz opere edilmeli ve konsekütif XT gelişimini engellemek için, opere edilen göz 15 prizma dioptri esotropik bırakılmalıdır. Yukarıdaki ifadenin doğru veya yanlış olduğunu, ifadede bir hata varsa doğrusunu belirtiniz. Yanıt: İfade doğrudur. Soru 26: Diabetik retinopati en erken kaç yaşında görülebilir ? Yanıt: 10 yaş
Soru 27: Bowman zarı keratositler tarafından üretilir, limbusta sonlanır, travma sonrası yenilenmez. Yukarıdaki ifadenin doğru veya yanlış olduğunu, ifadede bir hata varsa doğrusunu belirtiniz. Yanıt: İfade doğrudur. Soru 28: Irvine-Gass sendromunda kalıcı görme kaybı riski nedir ? a. % 2 b. % 10 c. % 25 d. % 50 e. % 100 Yanıt: (a) Soru 29: İnfantil esotropide cerrahiyle ortofori elde edilmesi olasılığı nedir ? a. % 1 b. % 10 c. % 30 d. % 50 e. % 90 Yanıt: (b) Soru 30: Sturge-Weber sendromlu bir hastaya genel anestezi uygulandığında hangi riskten korkulur ? Yanıt: DIC (Dissemine İntravasküler Koagülasyon) ve beyin kanaması riski yüksektir. Soru 31: Doğumsal entropionu olan bir bebek bu nedenle size getirildiğinde, bebeğin anne-babasına vereceğiniz bilgi ne olurdu ? Yanıt: Hemen daima kendiliğinden düzelir. Kornea iritasyonu da genellikle oluşmaz. Tedaviye gerek yoktur. Soru 32: Katarakt cerrahisi sonrasında lens arka kapsülünde beyaz plak gelişimiyle beraber izlenen kronik endoftalmiden hangi bakteri sorumludur ? Yanıt: Propionibacterium acnes Soru 34: Keratoglobus, hangi sıklıkta tek taraflıdır ? a. % 0 b. % 10 c. % 50 d. % 100 Yanıt: Keratoglobus daima çift taraflıdır. Doğru yanıt (a) olmalıdır.
Soru 35: Metastatik göz tümörü olgusunda görmede azalma yoksa kemoterapi, görmede azalma varsa eksternal radyoterapi yapılmalıdır. Yukarıdaki ifadenin doğru veya yanlış olduğunu, ifadede bir hata varsa doğrusunu belirtiniz. Yanıt: İfade doğrudur. Soru 36: Üveit tedavisi görmekte olan bir hastada önce parotis bezinde büyüme ve sonra yüz felci geliştiğinde, üveite hangi sistemik hastalığın neden olduğu düşünülmelidir ? Yanıt: Sarkoidoz düşünülmelidir (Heerfordt Sendromu) Soru 37: Romatoid artrit nedeniyle gelişen periferik korneal ülser tedavisinde en çok yararı olan ilaç nedir ? Yanıt: En iyi sonuç, siklofosfamid kullanımıyla alınır. Soru 38: Erişkinlerde akut dakriosistite en sık neden olan bakteri nedir ? Yanıt: Pnömokok Soru 39: 2 aylık hamile bir kadında alevlenen toksoplasma korioretiniti tedavisinde hangi ilaç güvenle kullanılabilir ? Yanıt: Klindamisin Soru 40: Direkt oftalmoskopide gözdibi ayrıntıları kaç kez büyütülmüş olarak görülür ? Yanıt: Doğru yanıt, x14 olmalıdır. Soru 41: a. - 4.00 D miyop kişi, atropinize gözlerle (gerekiyorsa gözlüğünü de kullanarak) bir gazete yazısını kaç santimden okuyabilir ? Yanıt a: Sadece 25 santimetre uzaklıktan okuyabilir. Bundan daha kısa veya daha uzun bir mesafeden okuyamaz. D = - 1 / f (m) -4=-1/f f = -1 / -4 = 0.25 m = 25 cm b. + 4.00 D hipermetrop kişi, atropinize gözlerle (gerekiyorsa daimi veya yakın gözlüğünü de kullanarak) bir gazete yazısını kaç santimden okuyabilir ? Yanıt b: Okuyamaz. D = - 1 / f (m) + 5 = - (- 1 / f) +5=+f f = 5 metre (bu mesafeden, gözlüklü veya gözlüksüz olarak bir gazete yazısı okunamaz)
Soru 42: Behçet üveiti siklosporine iyi yanıt verir ama bu medikasyonun kullanılması nörobehçet olasılığını artırır. Yukarıdaki ifadenin doğru veya yanlış olduğunu, ifadede bir hata varsa doğrusunu belirtiniz. Yanıt: İfade doğrudur. Soru 43: Normal popülasyonda HLA-B27 sıklığı ne kadardır ? a. % 0 b. % 1 c. % 8 d. % 18 e. % 28 Yanıt: Doğru yanıt (c) olmalıdır (% 8) Soru 44: Ambliyopi, monoküler nistagmusun tek nedenidir. Yukarıdaki ifadenin doğru veya yanlış olduğunu, ifadede bir hata varsa doğrusunu belirtiniz. Yanıt: İfade yanlıştır. “Ambliyopi”, monoküler nistagmus nedenidir ama tek neden bu değildir. İkinci (ve son) neden, “optik kiasma gliomu”dur. Soru 45: Penetran keratoplastinin bir olguda başarılı olduğunu söyleyebilmek için greftin en az ne kadar süreyle saydam kalmış olması gerekir ? Yanıt: Greft en az 6 ay süreyle saydam kalmış olmalıdır. Soru 46: İntravenöz Mannitol takılmış bir hastada ani gelişen bilinç kaybında ne düşünülmelidir ? Yanıt: Subaraknoid kanama. Soru 47: Kulakönü lenfadenopatisi, viral konjunktivitlerde gelişir. Sadece tek bir bakteri, konjunktivite neden olduğunda kulakönü lenfadenopatisi de yapar. Bu bakterinin ismi nedir ? Yanıt: Gonokok Soru 48: Beyin cerrahisi kliniğinde ön komünikan arter anevrizması tanısı konulmuş bir hasta konsültasyon için size gönderildiğinde, öncelikli olarak hangi kranial sinirin işlevini değerlendirmek istersiniz ? Yanıt: Optik sinir (“bu” arterdeki anevrizma “bu” sinire bası yapar, optik atrofi gelişir. Herşeyden önce, görme keskinliği ölçülmelidir)
Soru 49: Topikal anesteziyle uygulanan başarılı bir fako cerrahisinden sonra hastada diplopi gelişmesi, hangi iki nedenle olur ? Yanıt: Birinci neden anizometropi gelişmesi, ikinci neden önceden var olan foryanın dekompanse olmasıdır. Soru 50: Senil maküla dejeneresanslı bir kişinin hipermetropik olması, dejenerasyona bağlı körlük riskini yükseltir. Yukarıdaki ifadenin doğru veya yanlış olduğunu, ifadede bir hata varsa doğrusunu belirtiniz. Yanıt: İfade doğrudur.