De stand van zaken na 2000 Railgoederenvervoer in Amsterdam (vervolg*)

RUDI LIEBRAND

Van het railgoederenvervoer naar de oostelijke havens, de Westerdoksdijk, de Westergasfabriek en de Centrale Markt is niets meer over. Het Coenhavengebied wacht op definitieve sluiting en de ontwikkeling van de nieuwe woonwijk Haven-Stad. Er bestaan ideeën over behoud van de verbindingen naar de Nieuwe Hemwegstamlijn en de Petroleumhaven. Vier bedrijven in het Westhavengebied zorgen nog voor intensief vervoer en ook in de Houtrakpolder gaat het goed. De verschuiving naar het westen duurt al een halve eeuw en lijkt nog niet gestopt.

Wat nu volgt is een toelichting bij de huidige situatie van het railgoederenvervoer in de Amsterdamse havens en de verwachtingen voor de toekomst; de bedrijven en aansluitingen worden van oost naar west besproken.

Coenhaven

Het Coenhavengebied is spoorverkeerstechnisch lastig te bereiken: er is een zigzagbeweging nodig. Vanaf emplacement Westhaven moet een trein een drukke verkeersweg oversteken, op emplacement Nieuwe Hemweg kopmaken, via de Vlothavenweg naar het Coenhavenemplacement rijden en (voor treinen naar de omgeving van de Petroleumhaven) daar nogmaals kopmaken. Ondertussen wordt een veelheid aan overwegen gepasseerd. Eurotank stuurde tot 2007 regelmatig en de jaren erna nog incidenteel treinen met olie naar Zwitserland. De laatste reed in 2013. Van alle bedrijven in de Coenhaven heeft IGMA het nog het langst volgehouden. Graantreinen wer- den nog bij vlagen aangevoerd tot het bedrijf in de tweede helft van 2016 werd overgenomen door Bunge, daarna was het over met het spoorvervoer.

In 2022 is er nog een enkele trein van infrabedrijf Railpro naar Pier Azië gesignaleerd om steenslag te laden. Meer rijdt er niet meer in de Coenhaven. Er zijn ambitieuze ideeën om het vervoer naar het Petroleumhavengebied te herstarten, naar Eurotank en mogelijk naar Alkion. ProRail heeft er in elk geval al in geïnvesteerd: een paar jaar geleden is de lijn langs de Petroleumhaven tot aan de poort van Alkion (waar het spoor overigens eindigt) vernieuwd. Het emplacement Coenhaven is in 2017 volledig op de schop gegaan waarbij alle bedrijfsaansluitingen behalve die naar Pier Azië en Eurotank werden afgesloten.

Aan de Vlothavenweg waren begin deze eeuw nog twee bedrijfsaansluitingen actief. Tot 2013 werd bij Rotim ballast voor spoorvernieuwing geladen, tot 2015 verlieten nog enkele cacaowagens de poort bij Cotterell.

Ook de Nieuwe Hemwegstamlijn is indertijd geheel vernieuwd en van verse ballast voorzien. Rond 2009 stonden er nog ballastwagens opgesteld, maar de laatste jaren is er geen trein meer gezien. Toch schijnt Mondo Minerals de optie van spoorvervoer open te willen houden. Eerder maakten we al melding van ingrijpende vernieuwingen in het spoor langs de Vlothavenweg. Alle investeringen

* vervolg van OdR 2023-4.

Het bestaan van Amsterdam

Weesperpoort en het belang dat het Staatsspoor eraan hechtte, heeft tientallen jaren verbetering van de spoorlijnen in Amsterdam

Oost in de weg gezeten. De ligging is nu nog goed herkenbaar in het stratenpatroon; 23 mei 1930.

Foto: KLM / Stadsarchief Amsterdam.