De elektrificatie van het Middennet

‘Een omwenteling op het gebied van de dienstregeling zoals de spoorwegen die in hun bijna honderdjarig bestaan niet hebben gekend.’ Zo werd de dienstregeling van 15 mei 1938 omschreven, deze maand precies 85 jaar geleden. Waarschijnlijk waren alleen dertig jaar later Spoorslag ’70 en de introductie van het Intercitymodel bij NS hiermee enigszins vergelijkbaar.

P.W. VAN DER VLIST

In dit artikel aandacht voor de elektrificatie van het Middennet, de dienstregeling ingaande die zomerdienst 1938 en de voorbereiding van de indienststelling van het nieuwe materieel ’36. Na de ZHES (de Hofpleinlijn) in 1908 werd de elektrificatie bij de spoorwegen in 1924 voortgezet met het proefbaanvak Den Haag HS – Leiden. Dit project en later de aansluitende baanvakken naar Rotterdam, Haarlem en Amsterdam (oktober 1927) werden uitgevoerd door Bergmann Elektrizitäts Werke (BEW), de elektrificatie naar Rotterdam DP en van Rotterdam DP – Schiebroek door Siemens-Schuckert Werke (SSW). Dit bedrijf had al eerder voor de ZHES gezorgd. De elektrificatie van de lijnen ten noorden van Amsterdam – Haarlem (15 mei 1931) was een samenwerking tussen BEW en SSW. Het traject Rotterdam – Dordrecht werd in veertien maanden geëlektrificeerd (15 mei 1934) door het Spoorwegbouwbedrijf (SBB) en met de inzet van vijftig bevoegd-leerling-machinisten van NS voor wie toen nog geen plaatsing als machinist mogelijk was. Deze groep NS’ers werkte in die periode ongeveer 17.500 mandagen. Een deel van de groep werkte daarna ook aan Schiedam –Hoek van Holland (15 mei 1935) en Haarlem – Zandvoort (6 oktober 1935). Het in eigen beheer uitvoeren van deze elektrificatiewerkzaamheden was in alle opzichten goed bevallen.

Elektrificatie Middennet

De elektrificatie van het Middennet (de trajecten Amsterdam Weesperpoort – Utrecht – Eindhoven, Den Haag Staatsspoor – Utrecht – Arnhem en Rotterdam Maas –Gouda) betekende meer dan een verdubbeling van het geëlektrificeerde net, namelijk een uitbreiding met 276 kilometer van de tot dan geëlektrificeerde 235 kilometer. Dat kon met eigen personeel zeker niet binnen de gewenste tijd (gereed in mei 1938) worden gerealiseerd. Het succes van de eerdere elektrificatie was groot en in de concurren-

NVBS, PASSIE VOOR SPOOR !

Nieuwsgierig geworden naar de rest van de inhoud van dit nummer van Op de Rails? Denk er dan eens aan om lid te worden van de Nederlandse Vereniging van Belangstellenden in het Spoor- en tramwegwezen (NVBS)

De NVBS-leden ontvangen maandelijks het blad in de bus, maar de NVBS biedt veel meer!

In alle delen van het land worden bijeenkomsten belegd waarop presentaties gehouden worden over trein en tram in binnen- en buitenland De Stichting NVBS Excursies organiseert reizen Er is ook een afdeling Jongeren

In de NVBS Winkel kun je boeken en dvd’s over railverkeer kopen En voor wie zich wil documenteren zijn er de NVBS-Bibliotheek en de Stichting NVBS Railverzamelingen De winkel, de bibliotheek en de documentatiecentra zijn gevestigd in NVBS Centraal in het stationsgebouw van Amersfoort

Afdelingen

Op diverse plaatsen zijn er afdelingen die maandelijks een bijeenkomst houden, waar leden door middel van presentaties informatie met elkaar uitwisselen Deze avonden bieden een uitgelezen kans om andere spoorhobbyisten te ontmoeten De agenda voor de komende periode is in Op de Rails of op de NVBSwebsite te vinden

Excursies

De aangeboden excursies variëren van een eendaagse binnenlandse trip tot een reis van vier weken in het buitenland Voorbeelden: bezoeken aan werkplaatsen en remises, meerdaagse treinreizen door landen in en buiten Europa, maar ook dagbezoeken aan Nederlandse spoor- en trambedrijven. En elk jaar een Oliebollenrit!

Documentatie

De Stichting NVBS-Railverzamelingen beheert een grote verzameling krantenknipsels, dienstregelingen, vervoersbewijzen en andere documenten In de bibliotheek staan meer dan elfduizend boeken en vele ingebonden jaargangen tijdschriften De bibliotheek heeft ook abonnementen op vele binnen- en buitenlandse tijdschriften op spoor- en tramweggebied Bureau Railatlas en Bureau Materieeltekeningen bezitten topografische kaarten en schematische tekeningen van sporen en materieel

Winkel

In de NVBS Winkel worden boeken, tijdschriften en dvd’s verkocht Er is een uitgebreide tweedehandsafdeling Bestellingen via internet of per post zijn mogelijk.

Beeldmateriaal

Het filmarchief, de diatheek en het fotoarchief bezitten een enorme collectie historische en actuele films, dia’s, prentbriefkaarten en foto’s Leden kunnen zich abonneren op een fotorondzending Tienmaal per jaar wordt een pakket foto’s, door leden gemaakt, rondgestuurd

Afdeling Jongeren

Ook jongeren voelen zich thuis bij de NVBS De NVBS-afdeling Jongeren organiseert speciaal voor leeftijdgenoten bijzondere activiteiten: een wedstrijd treintrekken bijvoorbeeld, een rondje per trein in het nabije buitenland of een bezoek aan een bouwproject

Op de Rails

Het magazine Op de Rails verschijnt maandelijks Elk nummer bevat berichten over spooractualiteiten en over de vereniging, over nieuw verschenen boeken en dvd’s (die in de winkel te koop zijn) en aankondigingen van excursies Daarnaast zijn er langere artikelen over spoor- en tramwegen in binnen- en buitenland Het maandblad dat door vrijwilligers wordt gemaakt, is full colour en vrij van advertenties www facebook com/OpdeRails

Lid worden?

Nieuwsgierig geworden en meer willen weten, een proefnummer van Op de Rails ontvangen of lid worden? Een lidmaatschap kost 55 euro per jaar, ben je jonger dan 25? Dan betaal je slechts 28 euro voor een heel jaar!

Meer weten? Bezoek ons op http://www nvbs com