LOVE SONGS bij jou thuis Een intiem concert door het grootste zangtalent in 35 huiskamers in Rotterdam. Dat is Operadagen Thuis. Klaar om toegezongen te worden door sopraan Aleksandra Anisimowicz worden we eerst met open armen ontvangen door de gastheer. De sfeer is ongedwongen en het jeugdige publiek uit alle windstreken is nieuwsgierig naar deze nieuwe ervaring. En een fantastische ervaring werd het! Aleksandra, die elke avond in een andere huiskamer zingt, maakt goed gebruik van de ruimte. Het optreden komt zo natuurlijk over dat deze huiskamer tijdelijk aanvoelt als háár huis. Al zingend vertelt ze over de relatie tussen moeder en kind. Een hoeslaken in Aleksandra’s armen visualiseert overduidelijk haar kindje, dat zij zittend op de bank wiegt. Als de laatste noten klinken ontwaakt iedereen langzaam uit dit droombeeld. Een daverend applaus. Dit smaakt naar meer! Na afloop wordt daarom ook volop gesproken over het vervolg op deze huiskamerconcerten. Aleksandra zal aankomende week samen met haar collega’s uit het talentontwikkelingsproject ‘Nieuwe Stemmen’ het passievolle Love Songs presenteren. Ik ga zeker kijken! door Fien Duijnmayer
ACTUEEL OPERADAGEN ROTTERDAM 2014
OPERA FESTIVALKRANT
(R)evolutie - Broederschap Zaterdag 17 mei 2014
#01
HET SYMBOOL VOOR BROEDERSCHAP
Grote vraagstukken van onze tijd gevat in voorstellingen over broederschap en (anti-)helden.
LOVE SONGS wo 21, do 22, vr 23 mei - 20.00 uur za 24 mei - 19.00 uur op diverse spannende locaties van café tot seksclub.
Follow us
Facebook OperadagenRotterdam
Twitter @Operadagen
Share your experiences! www.operadagenrotterdam.nl
De wereld is in beweging en Operadagen Rotterdam beweegt mee. Niet alleen door het nieuwste van het nieuwste op het gebied van opera en muziektheater te presenteren, maar ook door actuele onderwerpen aan te snijden. Vrijheid, gelijkheid, broederschap, de bekende strijdkreet uit de Franse Revolutie staat ook in de 21ste eeuw nog fier overeind. Dit jaar vormt ‘(R)evolutie - broederschap’ de rode draad van het festival. Door heel de stad verschijnt een masker als het festivalsymbool voor broederschap. Zo’n tien jaar geleden ontstaat de online community Anonymous. Wanneer zij ook offline naar buiten treden dragen zij het ‘V for Vendetta’ superheldenmasker om anoniem te blijven. Het gaat immers niet om het individu, maar om de grotere beweging. In de voorstellingen is de beroemde legende van de Ridders van de Ronde Tafel één van de symbolen van broederschap. De Veenfa-
briek laat zich in Arthur inspireren door het bekende verhaal in een eigen bewerking die zich afspeelt op de slagvelden van de Eerste Wereldoorlog. Ook het jonge ensemble van het Kameroperahuis komt in zijn zoektocht naar een held uit bij Arthur. Daarnaast doet die andere bekende graalridder Parsifal de Operadagen aan in een project dat tijdens komende festivaledities zal worden voortgezet. Maar waar is broederschap als de held zich ontpopt tot een antiheld? Die vraag wordt gesteld in MACBETH, een bewerking van Verdi’s opera door de gevierde Zuid-Afrikaanse regisseur Brett Bailey, en in Soselo in Siberia van 33 1⁄3 Collective en Rosa Ensemble, waarin een hoofdrol is gereserveerd voor Stalin. Zet jouw operamasker op en maak onderdeel uit van Operadagen. Veel plezier gewenst.
Foto: De Z van Zelda
TIPS & TRUCS van Tobias Je kent het wel. Festivalfrustratie nummer 1: die ‘waanzinnige voorstelling’ waar iedereen over praat, maar die jij nét hebt gemist. Geen nood. Tobias, dramaturg Operadagen en Wunderbaum, licht alvast een tip van de sluier op.
>
PARSIFAL, playingfields: deel I Deze speciale festivalproductie staat al maanden met koeienletters in mijn agenda. Wagners heilige graal-queeste nu als spectaculaire wandeltocht naar de verborgen geheimen van de stad Rotterdam. Bring it on!
>
Hi Ha Hondenlul! – een voetbalopera Sorry, ik heb niks met voetbal. Maar voor deze aanstekelijke voorstelling maak ik graag een uitzondering. Oog in oog met echte supporters die broederlijk hun clubliefde bezingen. Als er een opera-toto zou bestaan, zet ik hier mijn geld op in. Oh yeah.
>
MACBETH Zonder twijfel mijn persoonlijke hoogtepunt. Regisseur Brett Bailey verovert de wereld met zijn straffe opera’s. En dit jaar doet hij Rotterdam aan. Met een opera van Verdi. En ik heb al kaartjes! Ik kan niet wachten.
AMIKEJO – HET VERGETEN LAND VAN MORESNET Een unieke performance Wunderbaum maakte speciaal voor deze Operadagen een eenmalige voorstelling en ook nog eens binnen heel korte tijd! Reis met hen mee naar het jaar 1908 en beleef een propagandabijeenkomst van Amikejo, de eerste Esperantostaat ter wereld in de ministaat Neutraal-Moresnet. AMIKEJO zo 18 mei 2014 - 20.15 uur Rotterdamse Schouwburg
2
DE KUNSTENAAR CENTRAAL Aan het woord is Guy Coolen, de artistiek directeur van Operadagen Rotterdam. door Hans E. Merts Operadagen Rotterdam is een muziektheaterfestival met een bandbreedte waar met bewondering en gepaste ‘Sehnsucht’ naar gekeken wordt. Of het nou de voetbalopera Hi Ha Hondenlul! betreft, of de ode die beeldend kunstenaar Sjaron Minailo brengt aan het avant-gardistische Rothko Chapel van Morton Feldman, of Van smartlap tot opera in Crooswijk. Stemmen zullen klinken! Van hoog tot laag(-cultuur), binnen het centrale thema broederschap. Coolen: “Ja, we zijn een uniek festival. Iemand merkte eens op over Operadagen dat wij een niet-dogmatisch festival zijn.” Operadagen is een staalkaart van beide polen: een ‘State of the Art’ festival waar vanuit budgettaire overwegingen een artistieke signatuur is geëvolueerd waarbij grote producties ontbreken. Trouw aan het motto ‘de kunstenaar centraal’, krijgt het experiment, de verkenning van de bandbreedte van muziektheater prioriteit. Coolen: “Dat is wat een van mijn leermeesters, Pierre Audi, mij heeft meegegeven toen ik aantrad: ‘laat de kunst en de kunstenaar centraal staan’, dan komt het altijd goed”, aldus de wars van enige praal en hoogmoed ogende sympathieke zuiderbuur. Denkend en bouwend vanuit de kunsten is er tegelijkertijd ook aanbod voor de oldskool operaliefhebber. In die dichotomie ligt de kracht, het bijzondere van dit oer-Rotterdamse muziektheaterfestival. Het heeft
wellicht even geduurd, maar de artistieke humuslaag onder het festival is voor een goed verstaander hoorbaar en voelbaar! Zonder poespas is te stellen dat dit een prestatie van jewelste is van de Vlaamse artistiek leider. Na wat kinderziektes en groeistuipen is het festival tot het ‘enfant terrible in format’ verworden.
‘Een niet-dogmatisch festival ’ Coolen: “Toen ik aantrad is mij gevraagd een internationaler profiel te ontwikkelen en op de tweede plaats makers van hier te linken aan buitenlandse makers of programmatoren. Maar, ook het kleinere werk wat nog niet getoond werd naar hier halen was een van mijn prioriteiten.” Het is Coolen gelukt door vanuit de gedachte van de leus van de Franse Revolutie archetypische karakters in een eigentijdse muziektheatrale setting diachronisch te fileren en zaken als macht, leiderschap en wat er dan gebeurt met een fenomeen als broederschap te ontmaskeren. Poetin staat niet zover af van Soselo, het messianistische verwachtingspatroon van iemand als Obama had veel weg van de belofte die een ontluikende held als Parsifal in zich draagt. De kunstenaar legt de mens in al haar schoonheid en rancune bloot.
Foto: Ashley Boom
Maskertjes Operadagen staat negen dagen lang in het teken van opera, muziektheater en gezelligheid. Wij zijn heel benieuwd naar de meningen van onze bezoekers, dus deden wij een kleine poll bij de try-out van Soselo in Siberia in Tivoli, Utrecht. Hoeveel maskertjes geeft het publiek aan deze voorstelling? Merel Jansma zocht het uit.
Repetitie van Hi Ha Hondenlul!
Marjolein & Ben ter Hall “Een buitengewone voorstelling. Zoiets speciaals!”
Fieke & Joost Bruggeman “Wij hebben nog nooit zo’n mooie combinatie tussen muziek en film gezien. Heel gaaf en super knap!”
Alettta “Een prachtige voorstelling dankzij de intrigerende combinatie tussen muziek en beeld”
Saskia & Jet “Een mooie combinatie tussen live muziek en de opgenomen beelden. Een voorstelling met zeer veel verschillende lagen”
ONDERTUSSEN IN DE PERS >
ARTHUR
(Veenfabriek, Cappella Amsterdam e.a.) ‘Muzikaal staat deze Arthur als een huis. De avontuurlijke specialisten van B’Rock speelden onder leiding van George Petrou strak en soepel in op
BROEDERSCHAP OP DE TRIBUNE Dit jaar zijn er op de Operadagen maar liefst twee massavoorstellingen te zien: Angst en Hi Ha Hondenlul! – een voetbalopera. Bij die laatste een kijkje op de vijfde repetitiedag. door Ashley Boom Als het over broederschap gaat, is zo’n figurantengroep een interessant fenomeen. Het grootste deel kent elkaar al van deelname bij Wunderbaum vorig jaar en/of Schwalbe. Mensen wonen in dezelfde stad, maar hadden elkaar zonder deze voorstellingen niet ontmoet. Vervolgens verbeelden ze op het podium verbroedering in een andere vorm, namelijk een tribune vol supporters van Sparta. Een paar jaar geleden ontwikkelde Het KIP de voorstelling U DIKKE MA!, met als doel om de emotie in het voetbalstadion naar het theater te vertalen. Er zijn in verschillende landen remakes gemaakt, nu is Rotterdam aan de beurt. Steeds is er dezelfde blauwdruk: er zijn liederen, choreografieën en momenten die vastliggen, de rest wordt ingevuld met de verhalen van de plaatselijke spelers. Tijdens de repetitie is de sfeer gemoedelijk, maar gedisciplineerd. In dit stadium moet
het ritme van de voorstelling, de solisten brachten Purcells aria’s met verve. Het intieme duet van McFadden met sopraan Elizabeth Cragg was schitterend. Ook Cappella Amsterdam zong voortreffelijk: de koorscènes waren zonder uitzondering hoogtepunten.’ (NRC Handelsblad, 20/3)
er vooral veel van de blauwdruk ingestudeerd worden. Lied en dans worden steeds herhaald, en mogen iedere keer harder, rauwer en overtuigender. Regisseurs en spelers breken samen het hoofd over het combineren van de wetten van het theater met die van het voetbal. Het is niet de bedoeling om mooi te zingen, en wie moe is van het springen mag niet te snel gaan zitten. In de voorstelling wordt een verbroederingslied gezongen, maar You’ll never walk alone is misschien niet zo’n goed idee. Er wordt een nieuw lied uitgeprobeerd, de regisseurs sporen aan tot steeds meer overgave, met als resultaat een prachtige scène. Tijdens deze repetitie werden momenten gevonden van gezamenlijke spanning, blijdschap, teleurstelling, uitputting en kippenvel, net als in het stadion. Misschien moeten we wat meer als voetbalsupporters naar het theater gaan kijken.
>
MACBETH (Brett Bailey, Fabrizio Cassol) ‘Deze voorstelling laat zien dat de klassieke Europese opera bestaansrecht heeft in een moderne Afrikaanse context. Dat is een enorme sprong voorwaarts.’ (Broadway World, 28/4)
3
HOW TO DRESS FOR THE OPERA? SHOW OFF! Hoe kleed je je voor de opera? The Fox is Mine vindt dat de Nederlandse dames en heren die naar het theater gaan, meer aandacht mogen besteden aan de outfit. Opera is de ideale gelegenheid en eigenlijk is hier niets te veel. Hier geldt de regel zoals in de traditie van de opera altijd is geweest: Laat zien wat je hebt! Om een beeld te geven van hoe wij denken dat je je anno nu kan kleden voor de opera, hebben we de hulp van Wendela van Dijk ingeroepen. Wendela heeft al 15 jaar lang een winkel aan de Van Oldenbarneveltstraat 105 in Rotterdam. Voor een sjieke outfit ben je hier aan het juiste adres, maar ook voor een comfortabele en hoogwaardige casual look. Wij hebben zes dames, elk met hun eigen visie, gevraagd hoe zij zich kleden als ze naar Operadagen Rotterdam gaan. Hoe denken ze over theater, kleding, uiterlijk, stijl en schoonheid en wat zijn de verschillen en overeenkomsten met overige bezoekers? Wendela benadrukt dat bij de aanschaf van een nieuwe outfit, het passen en combineren van verschillende items heel belangrijk is. Zelf draagt ze graag casual kleding van merken zoals C. Lemaire maar houdt ook erg van de prachtige items van Margiela en daarom zijn we ook zeer benieuwd wat zij zelf zal dragen tijdens Operadagen. Lees het volledige blog op www.operadagenrotterdam.nl/blog
4
The Fox Is Mine voor Operadagen Rotterdam www.wendelavandijk.nl www.thefoxismine.com
FOTOIMPRESSIE OPERADAGEN IN DE STAD
Je loopt er zo tegenaan
Vanuit de trein: hal Rotterdam CS
Hard wapperende vlaggen bij De Onderzeebootloods
Operadagen bij je thuis
Etalage van de Bijenkorf
Het Rosa Ensemble bij Vrije Geluiden
Uit eten met Operadagen
5
AANKONDIGINGEN
Foto: Nicky Newman
MACBETH
Regisseur Brett Bailey over zijn versie van Verdi’s Macbeth: ‘Deze MACBETH is geen opera in de traditionele zin van het woord volgens vooropgezette ideeën, normen en waarden. Wat mij betreft, maak ik puur theater, met Verdi’s muziek als leidraad. Mijn bewerking van Macbeth gaat specifiek over de vergeten ‘onderwereld’ waar miljoenen mensen zwoegen om goederen en grondstoffen te leveren aan de markten der rijken; de verborgen gruweldaden door koloniale machten - een thema dat in veel van mijn stukken terugkomt.’ ma 19 & di 20 mei - 20.00 uur nieuwe Luxor Theater
PARSIFAL, PLAYINGFIELDS: DEEL I Moeten we elke verlosser wantrouwen of zelfs mijden? Ontdek het zelf en wandel door de stad op zoek naar de Heilige Graal. Een verrassende kijk op het Parsifal van Wagner. za 17, zo 18, ma 19, di 20 mei - 20.00 u Ook: za 17 - 16.00 u & zo 18 - 14.00 u Verzamelpunt: Hilton Hotel
COCTEAU & LA VOIX HUMAINE OT rotterdam is terug! Jean Cocteau’s meesterwerk vertolkt door mezzosopraan Cora Burggraaf met theatrale inleiding van Michaël Bloos. zo 18 mei - 16.00 uur, za 17 & ma 19 mei - 20.30 uur Rotterdamse Schouwburg
6
DE ONDERZEEBOOTLOODS De Onderzeebootloods is een bijzonder gebouw op zichzelf, met een eigen geschiedenis. door Lies Frankhuyzen De Onderzeebootloods is gelegen op het terrein van de Rotterdamse Droogdok Maatschappij (RDM) en is vroeger daadwerkelijk gebruikt voor het bouwen van een onderzeeër. Op deze spannende locatie staan drie muziektheatervoorstellingen: Soselo in Siberia, Being Arthur en Arthur. Verleden De Onderzeebootloods is gebouwd in 1937. De plek was (en is) een continue herinnering aan onheil, onveiligheid en oorlogsindustrie. Voor de bouw van een aantal onderzeeërs werd ten noorden van een reeds hardwerkende machinefabriek, op de plek van de oudste hellingen, in 1929 een loods gebouwd. Aan de westzijde hiervan werd in 1936 een tweede loods gebouwd, die twee jaar later in de richting van de machinefabriek verlengd werd. Nog een jaar later werd opnieuw aan de westkant een derde onderzeebootloods gebouwd. In 1946 verscheen aan de Dokhavenkant nog een lage uitbouw. Ondanks de verschillen in afmetingen zijn de drie loodsen alle in dezelfde stijl gebouwd. Omdat het defensieopdrachten betrof werden de onderzeeboten anders dan de gewone schepen van de RDM niet buiten afgebouwd, maar op de hellingen in de loodsen.
Heden Sinds 2007 zet het Havenbedrijf zich in om van RDM het centrum van de Rotterdamse maakindustrie te maken en met innovatie kruisbestuivingen te stimuleren tussen de haven en de technische scholen die gevestigd zijn op de RDM Campus. De onderzeebootloodsen zijn van belang vanwege hun beeldbepalende ligging aan de Maas en de Dokhaven, hun culturele en industrieel-historische waarde en de kranen in het interieur. De RDM terreinen en gebouwen vormen samen met het quarantaine-gebied en het RDM tuindorp Heijplaat een enclave van belangwekkende stedenbouwkundige, architectonische en economisch-historische artefacten middenin een nu nog druk gebruikt modern havengebied. Speciale locatievoorstellingen in De Onderzeebootloods: BEING ARTHUR & SOSELO IN SIBERIA za 17 mei - 19.00 & 22.00 uur BEING ARTHUR & ARTHUR wo 21 & do 22 mei - 19.00 & 21.00 uur
Foto: John Possemato
#Tweets Lees hier de leukste #festival tweets. Volg @ Operadagen en blijf ook op de hoogte!
@ STROOMRotterda1 De Operadagen Match helpt je kiezen tijdens de @Operadagen. De keuze voor een overnachting is natuurlijk snel gemaakt... @ GWKoren Een onverwachte voorstelling van Parsifal, tijdens de Operadagen in Rotterdam
@ tdrks @Operadagen in teken van broederschap - duurt die ooit langer dan wederzijds belang?
illustratie The Fox Is Mine
@ wunderbaum Wist je dat ‘Amikejo’ - stad van de vriendschap betekent in Esperanto? Meer weten over deze staat: http://ow.ly/vSJUq @ Operadagen
‘IT’S ALL JUST STUFF’ Rotterdam, 05 mei - 17.30 uur. Terwijl de rest van Nederland op deze warme avond de bevrijding viert, gaat de Australische Elizabeth Dunn op pad door de stad. door Elly Scheele Ze test de route die het publiek zal lopen tijdens de voorstelling Flyway. Ik krijg een verrekijker en een mp3-speler met koptelefoon. In de Rotterdamse Schouwburg drukken we tegelijk op PLAY; ik op de mp3-speler, zij op haar telefoon. Een rustige soundscape begint en we proberen ons voor te stellen hoe
lang een groep van twintig toeschouwers erover zal doen om... ‘O! Sorry! I need to…’ Elizabeth is vergeten om haar horloge in te stellen. We beginnen opnieuw. We gaan de schouwburg uit, de stad in. Ze noteert tijden en plekken in haar kleine boekje. Duiven en meeuwen vliegen voorbij. Ik weet soms niet of de vogelgeluiden in de soundtrack zitten of ‘echt’ zijn. Dan staan we stil. We stellen ons voor dat er een scherm zal staan in de verte en dat we met onze verrekijker naar beelden op het scherm zullen kijken. Mensen kijken ons vreemd aan. Twee meisjes die plotseling stil staan, ergens naar kijken en daarna tegelijk weer vertrekken. We praten niet met elkaar tijdens de route, we lopen, we kijken en we luisteren. In een pauze stel ik Elizabeth een aantal vragen over wat de kijker zal ervaren als de beleving compleet is met de videobeelden en de filosofische tekst die iedereen op papier meekrijgt. Ze worstelt met woorden. Over dat de mens een artificiële grens tussen de natuur en de stad wil creëren. “To me… it’s all just stuff, just stuff…” Ze plukt aan het gras waar we op zitten. Elizabeth is geen prater. Haar beelden, de soundscape en het lopen zullen uiteindelijk het werk doen. Dus we lopen; zon op het gezicht, soundtrack in de oren en een duidelijk pad naar de zonsondergang. FLYWAY za 17 t/m za 24 mei - 20.30 uur Vertrekpunt: Rotterdamse Schouwburg
7
No or ds
in ge l
PROGRAMMA komende dagen ZATERDAG 17 MEI
FESTIVAL PLATTEGROND NOORD
PARADIJSKERKCONCERT
13.00 Paradijskerk
PARSIFAL, PLAYINGFIELDS I 16.00 & 20.00 Hilton Hotel
BEING ARTHUR + SOSELO IN SIBERIA 19.00 Onderzeebootloods
COCTEAU & LA VOIX HUMAINE 20.30 Rotterdamse Schouwburg
FLYWAY 20.30 Rotterdamse Schouwburg
HI HA HONDENLUL! 20.30 De Gouvernestraat
B
ZONDAG 18 MEI
ROOFTOP CONCERT
11.00 Dak van Bijenkorf
A
HI HA HONDENLUL! 14.00 De Gouvernestraat
14.00 & 20.00 Hilton Hotel
COCTEAU & LA VOIX HUMAINE 16.00 Rotterdamse Schouwburg
AMIKEJO, HET VERGETEN LAND VAN MORESNET
1
2
3 4 5
6 7
Rotterdamse Schouwburg De Doelen Codarts Hilton Hotel Dak van de Bijenkorf Laurenskerk De Gouvernestraat
8
9 10
11
12 13
Paradijskerk Ro Theater Witte de With / Center for Contemporary Art nieuwe Luxor Theater Club OQ Koeweide
A Opstapplaats boot naar RIJN EN HAV G BRU
PARSIFAL, PLAYINGFIELDS I
de Onderzeebootloods voorstelling 17 mei B Opstapplaats boot naar de Onderzeebootloods voorstellingen 21, 22 mei 20 min reistijd
20.15 Rotterdamse Schouwburg
FLYWAY 20.30 Rotterdamse Schouwburg
MAANDAG 19 MEI
MACBETH
20.00 nieuwe Luxor Theater
PARSIFAL, PLAYINGFIELDS I
KAARTVERKOOP VIA: www.operadagenrotterdam.nl, de Operadagen-kassa in het festivalhart (Rotterdamse Schouwburg) en aan de deur op locatie.
COLOFON REDACTIE Operadagen Rotterdam VORMGEVING Marieke de Roo AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE: Hans Merts, Tobias Kokkelmans, Merel Jansma, Ashley Boom, Elly Scheele, Lies Frankhuyzen, Tjarda Blok The Fox Is Mine: Dani Hefter, Tessa
20.00 Hilton Hotel
Smit, Maaike Kerman
COCTEAU & LA VOIX HUMAINE
FOTOGRAFIE:
20.30 Rotterdamse Schouwburg
De Z van Zelda, Ashley Boom, John
FLYWAY 20.30 Rotterdamse Schouwburg
info@operadagenrotterdam.nl tel: 010-4366070
HI HA HONDENLUL! 20.30 De Gouvernestraat
WWW.OPERADAGENROTTERDAM.NL
Possemato, Nicky Newman De volgende Festivalkrant verschijnt op 20 mei.