A LOVE UNSUNG Een opera zonder zang? Ja dat kan! In de nieuwste opera van gevierd componist Robert Zuidam zit geen zang. Maar wel gesproken woord, gefluister, geschreeuw en instrumentale muziek. In A Love Unsung wordt een componist gevolgd, die wanhopig op zoek is naar inspiratie. Wanneer hij zijn muze en grote liefde ontmoet, lijkt de muziek zichzelf te schrijven. Een periode van gepassioneerd nieuw werk en onbekommerd geluk breekt aan. Maar langzaamaan begint ook dit geluk onoverkomelijke barsten te vertonen. Dit multimediale muziektheater schakelt continu tussen actualiteit en herinnering, waarin hartstochtelijke liefde perspectief biedt op prachtige muziek. De componist wordt gekweld door wroeging, achtervolgd door het fantoom uit zijn verleden. De vier musici van The Stolz Quartet voeren A Love Unsung live uit. De Vlaamse acteur Johnan Leysen levert een indrukwekkende bijdrage op het witte doek. Mis het niet!
ACTUEEL OPERADAGEN ROTTERDAM 2014
OPERA FESTIVALKRANT
(R)evolutie - Broederschap Dinsdag 20 mei 2014
#02
FESTIVALOPENING: EEN GEWELDIGE START!
De twee kanten van broederschap kwamen samen in deze opening.
A LOVE UNSUNG vr 23, za 24 mei - 20.30 uur De Gouvernestraat
Follow us
Facebook OperadagenRotterdam
Twitter @Operadagen
Share your experiences! www.operadagenrotterdam.nl
Broederschap aan biertafels Afgelopen zaterdag was de officiële aftrap van het festival. Er werd gegeten op het podium van het nieuwe Luxor Theater, waar sfeervolle biertafels stonden. Het thema broederschap werd hier in de praktijk getest: de lange tafels en smalle bankjes verplichtten tot samenwerking. Kommen soep werden doorgegeven, drankjes gedeeld en brood kwam in grote manden uit het plafond naar beneden dalen. VieVox, een a capella gezelschap van voormalige Wiener Sängerknaben, luisterde de avond op met onder ander ‘Ode an die Freude’, waarbij meegezongen mocht worden. Indrukwekkend mediaspektakel Bij ondergaande zon volgde een prachtige boottocht over de Maas. Aangekomen in De Onderzeebootloods stond de tweede voorstelling van die avond klaar: Soselo in Siberia
van het 33 1/3 Collective en Rosa Ensemble. Met 600 man publiek op de tribune barstte het spektakel los. Vanuit een tent werden door een combinatie van live muziek, acteerwerk en projecties de gruwelen van een dictatuur zichtbaar gemaakt. Hoe een stad midden in het sneeuwlandschap opgebouwd wordt en hoe dit ten koste gaat van de arbeiders. De keerzijde van het volgen van een leider... Zoals artistiek directeur Guy Coolen tijdens de opening al zei : broederschap heeft twee kanten, een goede en een slechte. Maar laten wij vooral de goede kant zien van het samen zijn dankzij de kunst. SOSELO IN SIBERIA do 22, vr 23 mei - 20.30 uur Rotterdamse Schouwburg
Foto: De Z van Zelda
TIPS & TRUCS van Tobias Je kent het wel. Festivalfrustratie nummer 1: die ‘waanzinnige voorstelling’ waar iedereen over praat, maar die jij nét hebt gemist. Geen nood. Tobias Kokkelmans, dramaturg van de Operadagen, licht alvast een tip van de sluier op.
>
ANGST di 20 mei - 20.30 uur Rotterdamse Schouwburg
Braakland/Zhebilding is al jaren een van mijn persoonlijke favorieten. Muziektheater waarin taal, muziek en de wereld samenkomen. Angst biedt een inspirerend tegengeluid aan het huidige crisisdenken. Wauw.
>
ARTHUR wo 21 & do 22 mei - 21.00 uur De Onderzeebootloods Claron McFadden zingt de sterren van de hemel op klanken van Henry Purcells beroemde ‘krijgersopera’ King Arthur. De Veenfabriek, B’Rock en Capella Amsterdam verzorgen een nieuwe zinnenprikkelende versie. Een muziektheatraal monument voor alle slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog.
>
PERFECT LIVES & CLUB CLUB GEWALT do 22 mei - 20.00 uur De Gouvernestraat Operadagenfan, maar toch zin in een avondje TV? Geen zorgen. Dat kan ook gewoon tijdens het festival. Robert Ashley – ‘de David Lynch van de operawereld’, maakte een ‘trippy’ televisie-opera: Perfect Lives. Nu eenmalig te zien op het witte doek. Of wil je liever zappen? Geen probleem. Aansluitend schakelt het aanstormende Rotterdamse muziektheatercollectief Club Gewalt moeiteloos van 80’s rock en Allen Ginsberg naar kamikaze performances, apocalyptische opera, eindeloze videoclips en nog veel meer. Tot in de kleine uurtjes.
2
DE KUNSTENAAR CENTRAAL Aan het woord is Arlon Luijten, regisseur van het driejarige project PARSIFAL, playingfields. door Hans E. Merts De aan de Toneelacademie Maastricht geschoolde regisseur is door Operadagen Rotterdam gevraagd om de komende drie jaar een voorstelling rond de mythische figuur Parsifal te maken. Richard Wagner’s laatste opera Parsifal, gebaseerd op een middeleeuws verhaal van Wolfram van Eschenbach, dient voor Luijten als uitgangspunt. Luijten: “Er zit geen Parsifal in…”. Dat is een goeie binnenkomer, een voorstelling die PARSIFAL heet, en die gast is er niet! “… die heb ik eruit gehaald.” Luijten vervolgt: “Parsifal is natuurlijk de nieuwe leider die we met z’n allen zouden moeten volgen, de Verlosser”. Maar wat als de leider niet komt? Dat is de zoektocht van het publiek tijdens deze voorstelling. Luijten pakt de zoektocht naar de verlosser Parsifal (evenals Wagner) gedegen aan. “Om de grootsheid van dit thema zo rijk mogelijk te belichten, werken wij samen met partners buiten het kunstveld. Experts op het gebied van transitie, participatie, compassie, ‘serious gaming’, overheid en revolutie voorzien de voorstelling van extra informatie, ruggensteun en context”. Luijten bouwt, wederom net als Wagner, gestaag en met trefzekerheid aan een eigentijdse Parsifal. “Ook in de voorstelling zelf zie je de stad, haar inwoners terug. Professionele musici werken samen met amateurkoren, profes-
sionele performers, kinderen en kunststudenten. De voorstelling bereikt hiermee niet alleen een groter publiek. Ook kan er, met een georganiseerd platform als followup, een duurzaam proces worden ingezet waarin mensen door kunnen denken in de thematiek en, al dan niet begeleid, nieuwe initiatieven kunnen ontwikkelen en uitvoeren”, betoogt Luijten. Hier is een visionair aan het woord. De komende twee jaar zal Luijten twee vervolgvoorstellingen maken. “Parsifal wordt op drie verschillende locaties gespeeld. Het publiek verplaatst zich. Verschillende kunstdisciplines en -partners gaan de confrontatie aan met Wagners Parsifal en leveren zo steeds een nieuw perspectief op de thematiek en het verhaal. Ondanks de vele vormen en perspectiefwisselingen, volgen we wel lineair de originele structuur van Parsifal. Het DNA van de stad Rotterdam is het speelveld om de verschillende sleutelmomenten uit Parsifal opnieuw van betekenis te voorzien. Elke locatie heeft zijn eigen artistieke signatuur.” Zo zal deel één in het Oude Luxor, (momenteel een bouwput) worden gespeeld. Deel twee zal in De Doelen worden uitgevoerd. “Maar, dan wel in de conferentiezaal!” Tot slot zal deel drie, gelijk een spectaculair slotakkoord, op het dak van Het Groothandelsgebouw een grande finale zijn. Luijten: “Maar, dan zitten we in 2016…”.
Foto: MaartjeStrijbis
Maskertjes Operadagen staat negen dagen lang in het teken van opera, muziektheater en gezelligheid. Wij zijn heel benieuwd naar de meningen van onze bezoekers, dus deden wij een kleine poll bij de première van PARSIFAL, playingfields: Deel I op zaterdag 17 mei. Hoeveel maskertjes geeft het publiek? Merel Jansma zocht het uit.
Cormac Burmania Een voorstelling waarin een hoop gebeurd. Te gek dat er zoveel verschillende lagen in zitten. Het einde is een teaser voor de rest.
Thijs Slaman Prachtig en verassend. Een hectische maar mooie sfeer met een simplistische manier van uitleg.
Saar Frieling Geweldige voorstelling van begin tot eind. Een mooie combinatie tussen zang, dans, tekst en boventiteling. Goedaards en spiritueel tegelijk.
Marianne Amelink & Hans van Buuren De kinderen en vormgeving maken de voorstelling zeer toegankelijk. De voorstelling heeft een mooie verbintenis weten te leggen met de stad Rotterdam. Wij zijn nieuwsgierig naar het vervolg.
ONDERTUSSEN IN DE PERS
> ‘Samen met het Rosa Ensemble bracht 331/3 Collective een multimedia-voorstelling die zich afspeelde op
MET STUDENTEN NAAR DE OPERA Voor studenten is ‘opera’ een beladen woord. Experimenteelmuziektheater-op-bizarre-locaties-dagen is alleen een beetje lang. door Ashley Boom Om studenten toch over de drempel te trekken, organiseert Operadagen ieder jaar een route met voorstellingen en nagesprekken tegen een student-vriendelijke prijs. Bij de opstapplaats voor de boot naar de Onderzeebootloods verzamelen we met studenten van Codarts Muziektheater, de MBO theaterschool en De Acteerschool Rotterdam. Van die laatste twee is nog bijna niemand bij de Operadagen gaan kijken. Een enkeling heeft één voorstelling gezien, maar had niet door dat die er onderdeel van was. Sommigen hebben wel andere opera’s gezien. Naast de naam zijn de hoge prijzen de grootste drempel. Op de heenweg verwacht men bombastische muziek, veel (melo)drama en onverstaanbare teksten. Eenmaal aangekomen krijgen we een inleiding van dramaturg Tobias Kokkelmans. De makers van de voorstellingen zien uit naar de nagesprekken met de studenten, het zijn immers twee try-outs die vanavond spelen. Eerst zien we
de grens tussen leven en dood. Het bleek niet alleen een muzikaal, maar vooral ook een visueel spektakel. Het uitstekende spel van het Rosa Ensem-
Being Arthur van het Kameroperahuis. Achteraf zijn de meningen verdeeld. De één vond het heel mooi gezongen en geloofwaardig gespeeld, voor de ander deed het te veel aan musical denken en voelde het acteren nogal gemaakt. We kunnen dit niet met de makers delen, omdat we meteen doorgaan naar Soselo in Siberia. Tijdens het multimediale stuk klinkt veel ‘aaah’ en ‘zooo’, terwijl het verder muisstil blijft. Als we applaus willen geven, begint iedereen ineens collectief te rennen. Het programma is uitgelopen en nu missen we bijna de laatste boot terug. Al rennend roepen we naar het verbijsterde ensemble dat het goed was. Tijdens de terugreis zijn we het met elkaar eens: dit was niet wat we van opera verwacht hadden. Het is jammer dat de nagesprekken niet door gingen. Gelukkig hebben we op zondag en maandag de ontmoetingen met Wunderbaum en Brett Bailey aan de juiste kant van het water.
ble balanceerde perfect op de grens van poppy kunstmuziek en kunstzinnige popmuziek.’ (**** Theaterkrant)
3
BEHIND THE SCENES MET DE Z VAN ZELDA Het momentum zien en weten te vangen in beeld, dat is het talent en de gave van beeldverteller Zelda.
4
De Z van Zelda manifesteert zich op verschillende posities en vanuit meerdere disciplines in de Rotterdamse cultuurscène. Met haar foto’s legt ze emoties en gevoelens bloot die zo weer onderdeel uit maken van haar verhalen. www.dezvanzelda.com
Foto: MaartjeStrijbis
FOTOIMPRESSIE OPERADAGEN IN DE STAD
Optreden Lisa Mostin in het Nationale Nederlanden DE Café Foto: Eric Bal
Primeur: het eerste concert op het dak van de Bijenkorf ooit
Operadagen Thuis met succes afgesloten!
Foto: MaartjeStrijbis
“Zijn wij de flock en mijn stadsgenoten de vogelspotters? ” - Alexandra Witters over Flyway
Spartasupporters in actie
Propagandabijeenkomst in Amikejo
5
AANKONDIGINGEN
HI HA HONDENLUL! - EEN VOETBALOPERA Bart van Ree (1978) aan het woord over zijn ervaring als figurant in deze voorstelling: We zijn een bonte verzameling mensen. Acteurs, mensen die nog nooit op een podium hebben gestaan, notoire Sparta-supporters, maar ook mensen die het verschil tussen voetbal en kunstschaatsen nog uitgelegd moeten krijgen. Die verzameling is getransformeerd tot een enthousiaste en fanatieke supportersgroep zoals elke voetbalclub er wel een zou willen hebben. Jammer voor al die anderen… wij zijn alleen voor Sparta! Nog te zien op di 20, woe 21 mei - 20.30 uur De Gouvernestraat
COLLAPSE COLLAPSE is een postecologisch requiem voor de natuurlijke wereld die onherstelbaar wordt aangetast door de mensheid, uit naam van de ‘vooruitgang’. Uitgangspunt van het stuk is een traditionele dodenmis. Elke lied gaat over milieurampen veroorzaakt door ons onbekwame ‘beheer’ over de hulpbronnen van deze planeet. Uitgevoerd door de postpunkband Timur and the Dime Museum, die alternatieve indie, rock en hedendaagse klassieke muziekgeluiden met elkaar vermengen. Hun performance is onconventioneel en theatraal, vooral dankzij TIMUR’s vocalen, omspeeld door gitaar, bas, accordeon, toetsen en drumwerk. COLLAPSE za 24 mei - 19.00 & 22.30 uur Rotterdamse Schouwburg
ROOFTOP CONCERT VIEVOX AIRLINES Even is Rotterdam Airport verplaatst naar hartje centrum, en wel op het dak van de Bijenkorf. door Renato Proper Na een warm welkom door de piloten van de Bijenkorf is het wachten op onze stewards: de leden van VieVox Airlines. Onder hun muzikale begeleiding zullen wij tussen de Rotterdamse wolkenkrabbers vandaan vliegen op een retourvlucht Rotterdam-Wenen.
‘Nog nooit zag ik
zangers met zoveel plezier zingen ’
Als opwarmer tijdens het opstijgen volgt een troostmuziekje van Brückner, zodat we allen weten in goede handen te zijn bij VieVox. Het dak van de Bijenkorf is toch ook al best hoog, kan ik u vertellen en de zon was nog nooit zo dichtbij. Tussen de stukken door bekertjes water rond laten gaan, is dan ook een briljant idee van de organisatie. Het publiek vermaakt zich uitstekend en de zangers van VieVox nog meer. Ik heb wel eens vaker een operavoorstelling of –con-
6
cert bijgewoond, maar nog nooit zag ik zangers met zoveel plezier zingen. Het was een kruisbestuiving tussen de kwaliteit van de drie tenoren, het samenspel van de gemiddelde klapagroep, de schwung van een barbershop septet en het speelse lef van zeven kwajongens uit het koor, die voor onze ogen de lekkerste snoepjes uit de snoeppot hebben gehaald. Het is dan ook een aangename verrassing als Mozart, Rossini, Verdi, Bizet en Puccini ook fier overeind blijven in een DWDD-achtige soundbitesmix met de ‘greatest hits’ van deze componisten. Zonder wolkjes aan de lucht zijn de stukken opgeknipt in kleinere stukjes, om deze dan moeiteloos in elkaar te vlechten. En dan wordt de landing ingezet. VieVox Airlines biedt ons een ‘insalata italiana’, samengesteld door chefkok Richard Genée. Voortreffelijk luchtig, een heerlijke afsluiter. Muziektheorie is doorgaans niet helemaal mijn ding, maar doordat alle termen, zoals aangekondigd, parodiërend gebruikt worden in het stuk heb ik meer dan ooit begrepen. Dat maakt het een hele zachte landing, die dan ook een volledig terechte staande ovatie kreeg. En de zon zag dat het goed was, en scheen. Volop.
#Tweets Lees hier de leukste #festival tweets. Volg @ Operadagen en blijf ook op de hoogte!
@LiveLikeTomCom Prachtig weer voor een openlucht-voorstelling! Nu al zin in de wandelvoorstelling Flyway @Operadagen vanavond! @Szutkowski Net hersteld van de foute trip die ik had in de vorm van de multimedia voorstelling #Soselo @operadagen gister. Traumatiserend goed. @Onnodezwart Voetbalopera is een aanstekelijk en enthousiast loflied op meer dan Sparta @Operadagen Zou het effect hebben? http://t.co/SJdVm76EdF @ Mariannevdv Vanmiddag stond ik in het pashokje in de Bijenkorf te luisteren naar een operazangeres. Bijzonder! En erg mooi... @Operadagen
EIGENTIJDSE ARTHUR Paul Koek (regisseur) en Paul Slangen (dramaturg) over hun bewerking. ‘We maken Arthur in samenwerking met Muziektheater Transparant en barokorkest B’Rock. Twee Belgische culturele instellingen die op deze manier het begin van de Eerste Wereldoorlog - nu honderd jaar geleden - willen herdenken. Omdat in de originele King Arthur van componist Henry Purcell geen oorlog maar een overwinning wordt
herdacht, was het noodzakelijk diep in te grijpen in het origineel. Het originele libretto van Dryden hebben we laten varen en Peter Verhelst is gevraagd een tekst te schrijven die het verdriet en het lijden voor ons ervaarbaar maakt. Muzikaal maken we maximaal gebruik van de rijkdom die Purcell ons met King Arthur aanreikt. Zijn muzikale idioom strekt zich uit van nationalistische melodieën, voorzien van heldhaftige teksten, tot aan gevoelige aria’s met het voor Purcell zo kenmerkende zachte, ontroerende lament. Honderd jaar na dato zijn de historici er nog steeds niet in geslaagd het onbegrijpelijke begin van deze vier jaar durende slachtpartij te reconstrueren. Wij pogen met deze Arthur het individuele lijden van elke soldaat, elke verpleegster, elke deelnemer aan deze oorlog aan te raken. Met Arthur benaderen we het immense verdriet vanuit de zachtheid van de liefde voor elk afzonderlijk individu.’
illustratie The Fox Is Mine
ARTHUR wo 21, do 22 mei - 21.00 uur De Onderzeebootloods
> NRC HANDELSBLAD OVER ARTHUR
‘Muzikaal staat deze Arthur als een huis. Het intieme duet van Claron McFadden met Elizabeth Cragg was schitterend. Ook Cappella Amsterdam zong voortreffelijk: de koorscènes waren zonder uitzondering hoogtepunten.’
7
No or ds
in ge l
PROGRAMMA komende dagen DINSDAG 20 MEI MACBETH
FESTIVAL PLATTEGROND NOORD
20.00 nieuwe Luxor Theater
PARSIFAL, PLAYINGFIELDS I
20.00 Hilton Hotel
HI HA HONDENLUL!
20.30 De Gouvernestraat
FLYWAY
20.30 Rotterdamse Schouwburg
ANGST
20.30 Rotterdamse Schouwburg
WOENSDAG 21 MEI
BEING ARTHUR + ARTHUR
19.00 Onderzeebootloods
B
DUETS WITH JIM
19.30 Rotterdamse Schouwburg
LOVE SONGS
20.00 Roodkapje
CONVERSATIONS WITH MY MOTHER
1
2
FLYWAY
3
20.30 Rotterdamse Schouwburg
4
HI HA HONDENLUL!
6
20.30 De Gouvernestraat
5 7
Rotterdamse Schouwburg De Doelen Codarts Hilton Hotel Dak van de Bijenkorf Laurenskerk De Gouvernestraat
8
9 10
11
12 13
Paradijskerk Ro Theater Witte de With / Center for Contemporary Art nieuwe Luxor Theater Club OQ Koeweide
A Opstapplaats boot naar RIJN EN HAV G BRU
20.30 Rotterdamse Schouwburg
A
de Onderzeebootloods voorstelling 17 mei B Opstapplaats boot naar de Onderzeebootloods voorstellingen 21, 22 mei 20 min reistijd
DONDERDAG 22 MEI
BEING ARTHUR + ARTHUR
19.00 Onderzeebootloods
TOSCA
19.30 & 22.00 Rotterdamse Schouwburg
LOVE SONGS
20.00 Fruitvis
PERFECT LIVES & CLUB CLUB GEWALT
KAARTVERKOOP VIA: www.operadagenrotterdam.nl, de Operadagen-kassa in het festivalhart (Rotterdamse Schouwburg) en aan de deur op locatie.
COLOFON REDACTIE Operadagen Rotterdam VORMGEVING Marieke de Roo AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE: Hans Merts, Tobias Kokkelmans, Merel Jansma, Ashley Boom, Tjarda Blok, Renato Proper The Fox Is Mine: Dani Hefter, Tessa
20.00 De Gouvernestraat
Smit, Maaike Kerman
DE NEGENDE SYMFONIE
FOTOGRAFIE: De Z van Zelda, Maartje Strijbis,
20.15 De Doelen
SOSELO IN SIBERIA
20.30 Rotterdamse Schouwburg
info@operadagenrotterdam.nl tel: 010-4366070
FLYWAY
20.30 Rotterdamse Schouwburg
Eric Bal De volgende Festivalkrant verschijnt op 23 mei.
WWW.OPERADAGENROTTERDAM.NL