Magazine voor Wandelaars & Fietsers
PB- PP B- 21170 BELGIE(N) - BELGIQUE
2019
Noorwegen
Van Senja naar de Lofoten Vier dagen door het Bergisches Wanderland
Retouradres: Grote Routepaden vzw, Beatrijslaan 72, 2050 Antwerpen - Afgiftekantoor Antwerpen X - Erkenning: P 309099 - Tweemaandelijks December 2019 – Januari 2020 - 6,50 €
GRP 123, op zoek naar heksen en dino’s Nederland, fietsen onder de zeespiegel Le Chemin de Saint-Guilhem-le-Désert Wandelweekend aan onze westkust Fietsen langs de taalgrens In het spoor van Camille
Land van Hulst • Groenland • Berner Oberland • Mini-Vuelta
6
DICHTBIJ |
Bolwerken Hulst met Binnenvest. Oud Saleghemgeul.
Hulst. De basiliek van
GR 5A en Streek-GR Waasen Reynaertland
Op visite in het Land van Hulst
Waar de mens al eeuwen vecht tegen water, waar kreken en geulen littekens zijn van oorlogsmanoeuvres, waar kerktorens boven het vlakke polderlandschap uitsteken en Reynaert de Vos de streek onveilig maakte, daar is het Land van Hulst. De dorpen zijn er een zakdoek groot en men spreekt een Zeeuws dialect met Vlaamse tongval. Welkom in het Land van de Grenslanders. ÆÆ Tekst: Isabel Hoogewijs – Foto’s: Geert Creve, Cathy De Gusseme, Jan Thys
Clingse Bossen Ik start mijn wandeling op GR 5A aan de Gentse Poort in het Nederlandse Hulst. Reynaert de Vos doet mij uitgeleide en een GR-wandelboom wijst mij de weg. Hier was ik al eerder, in 2014 toen ik mijn eerste stappen zette op Streek-GR Reynaertland (intussen volledig herwerkt tot Streek-GR Waas- en Reynaertland). Maar evengoed tijdens een driedaagse fietsvakantie met mijn oudste zoon toen die net 12 jaar was geworden (intussen is hij al 21…). De gevel van Hotel Hulst waar we toen verbleven is onlangs getransformeerd van
6
| Op Weg 2019-6
witte gezelligheid naar zwarte ernst. De aanleg van een nieuw fietspad op een oude spoorwegbedding schiet goed op, bijgevolg zijn er veel fietsers in de Clingse Bossen. Maar op de smalle zijpaadjes heeft de wandelaar het rijk voor zich alleen. De Clingse Bossen zijn het enige bos tijdens deze wandeling, geniet er dus dubbel van.
Platte polders Vanaf de site Clingspoor in De Klinge sluit ook Streek-GR Waas- en Reynaertland aan. Ik word ondergedompeld in het typische pol-
derlandschap, een enorme open vlakte met 360°-zicht. De einder is schier eindeloos en dat voelt bijzonder aan. Alleen maar platte polders zover het oog reiken kan. Hier kan de wind dwars door je gezicht snijden, maar vandaag gelukkig niet. Het is september en nog behoorlijk warm. En dan zijn er natuurlijk ook de dijken met oneindige rijen populieren. Soms loopt het wandelpad er bovenop, soms erlangs. Vanop de dijk krijg ik zicht op geulen met mooie namen zoals Kreek Zestig Voet of Oud Saleghemgeul. Op hun oevers zit een rijtje Vlaamse vissers.
FIETSREPORTAGE | Noorwegen
Van Senja naar de stokvis op de Lofoten
In de verte wachten de Lofoten.
Te midden van de nog besneeuwde bergtoppen zet ons vliegtuig zijn landing in naar de luchthaven van Tromsø. We landen zacht, maar hopen vooral dat onze fietsen de bagageafhandeling goed doorstaan. Eén fietslamp haalt het niet, maar we kunnen op weg. ÆÆ Tekst en foto’s Dirk Hautekeete
Prachtig decor Het plan is om vanuit Tromsø zuidwaarts te fietsen, via Senja en de Vesteralen helemaal tot in Å, het meest zuidelijke dorpje van de Lofoten. De stad Tromsø, het ‘Parijs van het Noorden’, bekend van zijn ijskathedraal, laten we links liggen. Nogal zwaarbepakt (naar onze normen) kruisen we het eiland Kvaloya. Een klim van
8
| Op Weg 2019-6
een paar kilometer door een prachtig decor van bergen en sneeuw brengt ons naar de andere kant van het eiland. Een zestal pas(jes) zullen we op deze trip over moeten, maar hoger dan 150 meter zijn ze niet. De rest van de tocht loopt vooral op en af langs de vele fjorden. In Brensholmen nemen we onze eerste van vier ferry’s. Je kan ze niet reserveren, maar
voor voetgangers en fietsers is er altijd wel een plaatsje. Ook merkwaardig is de manier waarop het inschepen verloopt op de kleinere ferryboten. Je gaat gewoon aan boord en pas als de boot het ruime sop kiest, kan je een ticket kopen. Je gooit 20 kronen (2 euro) in een plastic beker en je neemt zelf je koffie. Van vertrouwen in de mens gesproken.
WANDELREPORTAGE | Frankrijk
Met de zegen van Guillaume
Le Chemin de Saint-Guilhem-le-Désert Waar ooit boeren en herders hun koeien, schapen en geiten naar hun zomerverblijf op het Aubrac-plateau brachten, wijzen de paden tussen twee muurtjes van gestapelde stenen vandaag Le Chemin de Saint-Guilhem-le-Désert aan. De route presenteert zich als de GRote doorsteek van het Centraal Massief en pronkt met de UNESCO-titel ‘Agropastoralisme méditerranéen’. Terecht! ÆÆ Tekst en foto’s Piet Hardeman
Le Chemin de Saint-Guilhem bestaat dit jaar tien jaar. Het moment om het pad af te wandelen, dachten Els en ik. We vertrekken op vrijdag 5 juli om 6 uur met de trein vanuit Belle/Bailleul in Frans-Vlaanderen. Tien uur later staan we in Aumont-Aubrac, zoeken onze B&B Les Volets Bleus op, gaan nog even op verkenning in het dorp en kopen in het Office de Tourisme een ‘Carnet d’Etapes’. Houd de stempels maar al klaar.
Meelopen met pelgrims Na een stevig ontbijt en een gezellige babbel met de gastvrouw zijn we klaar voor de start. Vlak voor het gemeentehuis van AumontAubrac staat het bord ‘DEPART du Chemin
Onze doortocht van de Causse Méjean.
12
| Op Weg 2019-6
de St-Guilhem-le-Désert’. De zon schijnt. Het is ideaal wandelweer. Twee en een halve dag loopt de St-Guilhem samen met de GR 65 naar Compostela, zoals ook aan de rugzakken met de sint-jakobsschelp te zien is. De markering is prima maar nog voor het tweede dorp, Lasbros, botsen we op een wegomlegging wegens wegenwerken. Een eind voor Les Quatre Chemins pikken we opnieuw wit-rood op. Ineens verandert het landschap: we zijn in de Aubrac, een vulkanisch plateau met een gemiddelde hoogte van 1.200 m. We zien de eerste stenen muurtjes en de gele gentiaan bloeit uitbundig. Hoog op de heuvels staan de ‘burons’, eenzame herderswoningen. Mooie beige Aubrac-koeien met zwart omrande ogen
heten ons welkom. We klimmen naar de Ferme des Gentianes en wat verder ligt onze aankomstplaats Les Gentianes. Die avond proeven we de heerlijke aligot: lekkere aardappelpuree vermengd met de heerlijke kaas Tomme de Laguiole. Onze gastheer demonstreert fier als een gieter hoe rekbaar die aligot wel is.
Cloche des perdus Voorbij het gehucht Fineyrols klimmen we naar de roc des Loups. Rieutort-d’Aubrac is het volgende dorp: er is een net gebouwtje met toilet en waterkraan voor de pelgrims. In Nasbinals is het gezellig druk op het zondagse middaguur. De romaanse kerk uit de 14de eeuw met een achthoekige toren is zeker een bezoek waard.
WANDELREPORTAGE | Zwitserland
De vos met de pluimstaart We gespen onze sneeuwschoenen strak aan en trekken onze dikke mutsen zo laag mogelijk over onze oren. Enkel ons aangezicht stellen we bloot aan dit gure winterwonderland. Onze gids Rudi maant ons aan te vertrekken. “Kom, voorwaarts, in de winter hebben we in Berner Oberland maar zeven uur daglicht!”. ÆÆ Tekst en foto’s Tom Langmans
Afdaling op de kam.
Waggelende eenden Stappen met sneeuwraketten aan je voeten is toch eventjes wennen. Met je benen een beetje open moet je je voeten toch iets hoger heffen dan gebruikelijk. Met je wandelstokken zoek je naar evenwicht. We willen genieten van de ons omringende besneeuwde bergtoppen, maar we moeten turen naar onze onzekere voeten. De eerste prijs voor elegantie en sierlijkheid mislopen we zeker.
16
| Op Weg 2019-6
Tenzij we inschrijven in de reeks van de waggelende eenden of schommelende pinguïns. Wanneer we Adelboden uitwandelen, loodst onze gids Rudi ons door het onontdekte landschap. Wij zijn pioniers die voor het eerst deze wintervallei exploreren. Enfin, dat is wat we onszelf wijsmaken. Nu hier overal een metersdik pak sneeuw ligt lijkt het wel zo. De skiërs komen niet zo hoog. Voor andere wandelaars
zonder ervaren gids is het zelfs verboden terrein in deze tijd van het jaar. Rudi geeft ons gouden tips. “Stap meer naar rechts, anders loop je over een ‘sneeuwcorniche’, en als die afbreekt zien we je nooit meer terug”. “Hef je voeten hoger, hier onder de sneeuw zit ergens een prikkeldraad van een weideafspanning”. Rudi kent het landschap op zijn duimpje, zelfs in deze extreme wintercondities. En toch. Af
FIETSNIEUWSFIETSNIEUWS In en rond Oostende Oostende is niet alleen de stad aan zee, maar heeft ook een verrassend groene stadsrand. De nieuwe fiets- en wandelroute Groen Lint van 35 km verbindt 15 bestaande en nieuwe groengebieden met elkaar. Enkele nieuw aangelegde parken zijn het evenementenpark Nieuwe Koers met sterrenwacht Astropolis, het innovatieve landbouwpark De Tuinen van Stene en de Oosteroeverduinen met uitkijkpunt De Halve Maan. De route gidst je ook door het Geuzenbos, langs de Oostendse Kreken en door natuurgebied De Zwaanhoek. Verder maak je kennis met de getransformeerde wijk Oosteroever en het vernieuwde zee-front, dat je bereikt via het veer over de havengeul. De route is in twee richtingen bewegwijzerd. Een viertalige brochure (prijs € 2) met kaart waarop het traject en de bezienswaardigheden staan aangeduid is te koop bij de plaatselijke toeristische diensten en via www.westtoer.be. Via de website kan je de gpx-track en een pdf van het kaartje downloaden.
FIETSNIEUWSFIETSNIEUWS FIETSNIEUWSFIETSNIEUWS Leiestreek
De brochure Bier in de Leiestreek biedt vier verrassende fietslussen langs leuke bieradresjes. De routes gebruiken het knooppuntennetwerk en situeren zich rond Izegem (41,5 km), Waregem (43 km), Deinze (44 km) en Gent (47,5 km). Onderweg ontdek je sfeervolle cafés, restaurants en brouwerijen waar je van de karaktervolle streekbieren kan genieten. Je kan de brochure downloaden via www.tov.be/nl/bierpocket-leiestreek.
Oostkantons Omdat de nieuwe bewegwijzering van het 850 km lange VeloTour fietsnetwerk vermoedelijk pas eind 2020 afgerond zal zijn, biedt het Toeristisch Agentschap Oost-België ter compensatie de nieuwe fietsbrochure Ovelo – Fietsen op het knooppuntennetwerk van de Oostkantons aan. Je vindt er acht uitgestippelde routes tussen 31 en 48 km met beschrijving, kaarten en praktische info, zoals bed+bike accommodaties. Ze zijn gebaseerd op de GO-routeplanner van de Oostkantons en voeren
Prachtig fietsen door een autoluw Corsica (foto Stef Vervaet, deelnemer GR-FOTOwedstrijd 2018)
20
| Op Weg 2019-6
door de mooiste gebieden van de Hoge Venen met hun meren en valleien. Ook de indrukwekkende heggenlandschappen van de Eifel-Ardennen staan op het menu. Als je nog verder wil fietsen, kan dat via de knooppuntenkaart die tijdens de werken gratis is. Ook de viertalige fietsbrochure is gratis via www.ostbelgien.eu.
Bevrijdingsroute De Nederlandse provincie Noord-Brabant is een bijzondere fietsroute rijker, de Liberation Route Brabant. Deze route vertelt het verhaal van de bevrijding, maar toont ook wat de Tweede Wereldoorlog heeft betekend voor gewone Brabanders. Acht fietsroutes, verspreid over Noord-Brabant, leiden je langs Brabant Remembers-verhalen, luisterzuilen van de Liberation Route Europe, monumenten en musea, die samen de impact van de oorlog op Noord-Brabant zichtbaar maken. Via de Living History AR-app van Brabant Remembers kan je de levensveranderende verhalen zelf ervaren, zien en beluisteren. Op andere plekken kan je een hoorspel beluisteren bij de Liberation Route
WANDELNIEUWSWANDELNIEUWS
WANDELNIEUWSWANDELNIEUWSWANDELNIEUWS
Wandelroute van het jaar Ook dit jaar reikt de Fiets en Wandelbeurs (15 en 16 februari in Flanders Expo Gent) een trofee uit aan de mooiste nieuwe wandelroute van het jaar in België, Nederland en het Groothertogdom Luxemburg. De jury moest dit jaar 12 kandidaten beoordelen die zich in de loop van 2019 hadden aangemeld. Het ging daarbij om routes die tussen november 2018 en november 2019 nieuw gerealiseerd of ingrijpend gewijzigd zijn. Na een grondige verkenning van de kandidaturen en het in de praktijk testen van routes kwam de jury tot een longlist van zes, waaronder ook onze Streek-GR Waas- en Reynaertland. Deze route neemt je 175 km mee door het Waasland en Scheldeland op zoek naar oude en moderne sporen van de sluwe vos Reynaert. De Streek-GR vormt geen lus, zoals gewoonlijk het geval is, maar is een lijnroute van Lokeren naar Hulst. Het traject is een forse uitbreiding van de vroegere Streek-GR Reynaertland. De andere vijf genomineerde routes zijn: • Gilbert Van Schoonbekepad, een thematische route van 244 km van Antwerpen naar het Nederlandse Veenendaal, ontwikkeld ter gelegenheid van de 500ste geboortedag van Gilbert Van Schoonbeke. Deze stedenbouwkundige heeft het gezicht van
Win!*
3x De mooiste wijnwandelingen in Nederland 3x Zuid-Noorwegen, het land van de zon in de nacht 3x Cambrian Way
Surf naar www.groteroutepaden.be >opweg>win
26
| Op Weg 2019-6
Antwerpen in de Goude Eeuw in belangrijke mate bepaald en haalde, met toestemming van Keizer Karel, zijn grondstoffen in Veenendaal. • Nieuw Waterliniepad (LAW 17), een 350 km lange combinatie van de vroegere streekpaden Stelling van Amsterdam (SP 9) en Waterliniepad (SP 18). Het traject loopt in de vorm van een S van Volendam via Utrecht naar Dordrecht langs voormalige verdedigingslinies en forten. • Pronkjewailpad, een interactief wandelpad dat met behulp van een app gelopen wordt langs allerlei ‘pronkjuwelen’ zoals kerken, landhuizen en andere merkwaardige gebouwen. De route heeft als uitgangspunt ‘gastvrij Groningen’. Bij de pronkjuwelen worden dikwijls proevertjes geserveerd. • Wandelnetwerk Demer & Dijle, een 340 km lang knooppuntennetwerk met als ruggengraat de Groene Vallei, een groot gebied met moerassen, bossen en graslanden. • Wandelnetwerk Diemerscheg, een wandelnetwerk van 33 km in de streek van Diemen dat deel uitmaakt van het Wandelnetwerk Noord-Holland. • Begin januari wordt de shortlist bekend gemaakt en op 15 februari, de eerste dag van de Fiets en Wandelbeurs in Gent, zal de winnaar de trofee in handen krijgen.
Vlaams-Brabant Korte wandellussen, wandelnetwerken, langeafstandswandelroutes, digitaal wandelen op virtuele knooppunten, in Vlaams-Brabant kan het allemaal. De kleinste Vlaamse provincie kan bogen op een grote verscheidenheid aan landschappen en een indrukwekkend aantal bewegwijzerde wandelpaden (meer dan 3200 km). Het nieuwe boekje #DeWandelprovincie wil een smaakmaker zijn en met een selectie van het gevarieerde aanbod wandelaars stimuleren om Vlaams-Brabant als wandelprovincie te ontdekken. Het bevat 24 wandellussen (5 tot 12 km) door aantrekkelijke natuur, zoals het Zoniënen Meerdaalwoud, de Hagelandse wijngaarden, de
Velpe- en Getevalleien, het domein De Merode en het Demer- en Dijlelandschap. De wandelingen worden gepresenteerd als een set van uitscheurbare fiches die je gemakkelijk onderweg kan meenemen. Bij iedere route vind je een logboekje met daarin plaats voor je eigen beoordeling. Gratis via www.toerismevlaamsbrabant.be
Oost-Vlaanderen
Het nieuwe Herfstwandel boekje bevat vier kant-enklare herfstwandelroutes vol tips in de mooiste regio’s van Oost-Vlaanderen. De door Stap-Af Magazine uitgestippelde trajecten zijn tussen 6,3 en 12 km lang en situeren zich in het Meetjesland (Maria-Aalter wandelroute, 12 km), Vlaamse Ardennen (Duvel wandelroute, 10 km), Scheldeland (Door de Bunt wandelroute, 7,6 km) en Waasland (toegankelijk rondje Lokerse natuur, 11 km). Alle routes lopen langs knooppunten. Het gidsje bevat ook toeristische info en leuke adresjes voor eten en slapen. Te downloaden via www.tov/be/nl/herfstwandelboekje.
Provincie Antwerpen Zoals ieder jaar organiseerde de provincie Antwerpen de wedstrijd ‘wandeling van het jaar’, waarbij wandelaars zelf uit een shortlist hun favoriete wandeling kiezen. Met grote meerderheid werd Flirten met de grens in de vallei van het Merkske in Hoogstraten tot wandeling van het jaar 2019 verkozen. Deze 11 km lange tocht langs de Wandelnetwerken Kempense Kolonies (B) en Brabant West (NL) verkent het dal van het Merkske, een kronkelend zijriviertje van de Mark, dat de natuurlijke grens met Nederland vormt. De route doet zijn naam alle eer aan en steekt viermaal de grens over. Het traject voert door een afwisselend landschap van bossen, open heidevlaktes, drassige hooilanden en vennen. Het is 100 % onverhard en de beekvallei ligt er hier en daar nat bij. Bruggetjes en knuppelpaden houden je voeten droog. Op deze wandeling ontdek je ook het fascinerende verhaal van de Kempense Kolonies. Je kan de wandelfiche downloaden via www.kempen.be. De Keiheuvelwandeling in Balen (11,5 km), de winnaar van vorig jaar, is onlangs door de lezers van VAB-Magazine verkozen tot mooiste wandelroute van het land.
WANDELREPORTAGE | België
GRP 123
Winterse schoonheid in het Pays des Collines.
Op zoek naar heksen en dino’s Wie is toch die weinig gekende, naburige provincie? Onbekend is onbemind, maar GRP 123, de Ronde van West-Henegouwen, wordt mijn gids. Ik ontdek een streek van stille waters, heksen en dino’s, industriële archeologie en warme mensen. René Magritte en Hercule Poirot zijn er geboren en de treinen rijden stipt! ÆÆ Tekst en foto’s Isabel Hoogewijs
Traag landschap Ik werp nog een laatste blik op de torens van Doornik en verlaat de stad langs mooie artdecohuizen. In het Parc Naturel des plaines de L’Escaut word ik volop getrakteerd op rustige baantjes en glibberige paadjes tussen glooiende velden. Hier en daar heeft een dorp zich in de stilte verschanst en soms raast een TGV zachtjes door het vredige landschap. Plots duikt de Steen van Brunehaut op, een
22
| Op Weg 2019-6
gigantische monoliet van 5000 jaar oud en 4,5 m hoog, de indrukwekkendste menhir van ons land. Maar het begint ook te regenen. Vanop de Scheldedijk volg ik de grote vrachtschepen die sloom voorbijvaren en er volgt een heel mooie passage door Les Marais de Laplaigne. Aan Le Grand Large bewonder ik het versluizen van een vrachtschip. De sluis van Péronnes overbrugt maar liefst 13 m hoogteverschil. Er volgen nog 4 km langs
het idyllische Ancien Canal PommeroeulAntoing, met vele kleine sluisjes en authentieke sluiswachtershuisjes. Het is donker en koud en het regent nog altijd, maar ik wandel deze avond niet alleen. De vriendelijkheid van de mensen verwarmt mij. Ik ben nog een uurtje te vroeg op het lege en donkere perron van Maubray, maar ik wacht geduldig in het betonnen schuilhokje, terwijl het water van mijn broek in mijn schoenen loopt.
FIETSREPORTAGE | Nederland
Fietsen onder de zeespiegel Nu de kinderen in hun tienerjaren komen, merken we dat ze makkelijker te motiveren zijn voor een fiets- dan een wandelvakantie. Vrouwlief stelde maar één voorwaarde: een vlak parcours. Dat vonden we in Flevoland, Nederlands jongste provincie: man-made land, dik vier meter onder het zeeniveau. ÆÆ Tekst: Steven Vermeylen – Foto’s: Steven en Arne Vermeylen
Prille vijftiger Flevoland is ontstaan door de inpoldering van grote stukken van de voormalige Zuiderzee. De provincie bestaat uit de Noordoostpolder, een uitbreiding van het vasteland, en de Flevopolder, het grootste kunstmatige eiland
ter wereld. Grote gemalen zorgen voor de afwatering van dit gebied. Vlakbij museum Batavialand, waar we onze verkenning beginnen, tuurt ingenieur Cornelis Lely – althans zijn standbeeld – over ‘zijn’ Lelystad. Lely gaf vorm aan het plan om de Zuiderzee af te sluiten. In 1950 werd een Werkeiland aangelegd in het midden van het daardoor ontstane IJsselmeer. Van daaruit begon de drooglegging. De eerste bewoners van Lelystad arriveerden in 1967. De stad vierde dus nog maar net haar 50ste verjaardag.
14 jaar borduren In het museum wordt de geschiedenis van Flevoland op originele wijze in beeld gebracht. Die ontrolt zich namelijk op de Flevowand, een st in Lelystad.
Landschapsku
30
| Op Weg 2019-6
bijzonder borduurwerk waaraan gemiddeld 25 vrouwen 14 jaar lang werkten. Het 60 meter lange doek brengt scènes in beeld van de ijstijd tot de 21ste eeuw, met vaak verbluffende details. In het ‘watertheater’ gaan de kinderen zelf aan de slag om sluizen te bedienen of dijken te bouwen. Vrijwilligers knutselen er naarstig aan een houten schaalmodel (1:10) van De Zeven Provinciën, ooit het vlaggenschip van luitenantadmiraal Michiel de Ruyter. De bouw van een levensgrote reconstructie werd in 2014 gestaakt door geldgebrek. Aan de steiger ligt wel een indrukwekkende replica, op ware grootte, van het VOC-schip de Batavia. Op tien jaar tijd, van 1985 tot 1995, wist een team met onder meer werkloze jongeren dit huzarenstukje waar te maken. Aan boord leren we alles over het harde
WANDELTIP | België, Frankrijk
De 'Sahara', een brede strook stuifduinen.
Wandelweekend aan onze westkust Bij mooi weer is het aan zee vaak een drukte van jewelste. Maar na het grote zomerverlof valt de Belgische kust in een diepe winterslaap. Terrasjes sluiten, strandhuisjes en pop-up bars worden afgebroken. De zee, de wind en het zand krijgen vrij spel. Het ideale seizoen voor een stevige natuurwandeling. ÆÆ Tekst en foto’s Christophe Deblaere
We maken er meteen een heel weekend van. Op zondag plannen we de GR Dagstapper Koksijde, goed voor 20,4 km strand en duinen. Voor zaterdag stippelen we zelf een route van 21,5 km uit. We willen hiermee vooral de Franse kust verkennen, die zou een stuk ongerepter zijn dan de drukke Belgische kust.
34
| Op Weg 2019-6
Aquarium Zaterdagochtend, er is veel wind maar het is droog. Na een flink ontbijt stappen we naar het bezoekerscentrum Duinpanne in De Panne. Ze hebben er sinds september 2019 een splinternieuwe permanente tentoonstelling over de Noordzee: Sea Change. Er is ook een piepklein
aquarium waar je ‘onder de zee kan snuisteren’. Het bevat geen spectaculaire zeedieren, maar wel al het kleine grut dat je bij laagwater zó uit de zee kan scheppen: kleine visjes, zeesterren, anemonen, schelpen, wieren en nog veel meer. Er zijn geen krabben toegelaten, want die eten al hun collega’s in het aquarium op. We
FIETSTIP | België
Langs het Memorial Christmas Truce.
Fietsen langs de taalgrens
DEEL 1 Comines (Komen)
Verwonderd over de tegenstrijdige tweetaligheid rond onze taalgrens verkende redacteur Ward Van Loock in de zomer van 2019 de grillige scheidingslijn tussen Vlaanderen en Wallonië, van Komen tot Voeren. In acht afleveringen kan je zijn fietservaringen meevolgen. Aflevering 1 brengt ons naar een verdwaalde Henegouwse grensgemeente. ÆÆ Tekst en foto’s Ward Van Loock
Vanuit Henegouwen is Comines-Warneton (Komen-Waasten) een exclave, omringd door vijf West-Vlaamse gemeenten en een stukje Noord-Frankrijk. De dichtstbijzijnde Waalse gemeente is Mouscron (Moeskroen), zo’n 16 km verderop. Zowel Comines als Warneton kregen bij het vastleggen van de taalgrens een Franstalig statuut met taalfaciliteiten voor de Vlaamse minderheid.
Faciliteiten-Facilités Tijdens onze dagtocht door het meest zuidelijk gelegen deel van de Westhoek steken we tot zes keer toe de Vlaams-Waalse taalgrens over. Eigenlijk merken we de grensovergangen alleen aan wegwijzers en straatnaamborden. Die zijn in de vier deelgemeenten Comines (Komen), Warneton (Waasten), Houthem (Houtem) en Ploegsteert (Ploegsteert) volledig tweetalig opgesteld. De wet op de taalfaciliteiten bepaalt
46
| Op Weg 2019-6
het officieel zo. Maar dat leidt soms tot eigenaardige taalcombinaties, zoals bijvoorbeeld het straatnaambord ‘Chemin du Moulin--Moulin Soete Weg’. Bij dit bord heeft de gemeente blijkbaar niet de moeite genomen om ‘moulin’ naar het Nederlands te vertalen. Als Vlamingen moeten we daar eventjes meewarig om glimlachen. Toch hebben we onderweg nergens besmeurde of bekladde borden gezien. Een teken dat de streekbewoners vrede hebben met het in 1962 vastgelegde tweetalig statuut? Het uittekenen van de taalgrens gebeurde toen op basis van de talen telling van 1947. Bijna
14.000 inwoners gaven zich op als Franstalig tegenover bijna 2600 Nederlands taligen. Ondertussen is de fusiegemeente aangegroeid tot 18.000 waarvan er zo’n 7 % een Nederlandstalige identiteitskaart bezitten.
Zeldzame bossen Comines (Komen) heeft zich genesteld aan de Leie, die er de grens vormt met Noord-
Partijtje voetbal in Mesen.