Op Weg december - januari 22/23

Geef wandel- en fietsinspiratie cadeau

met een Op Weg abonnement + extra eindejaarsgeschenk!

Op zoek naar het geknipte eindejaarscadeau voor familie en vrienden?

Met een geschenkabonnement op het magazine Op Weg inspireer je hen met een heuse portie wandel- en fietstips en beleven ze het hele jaar plezier.

Maar bovendien geven we jou er voor slechts enkele euro’s meer nog een prachtig geschenk bij. Maak je keuze tussen de volgende geschenken:

GR-overzichtskaart

Deze recto-versokaart met alle GR-paden die België doorkruisen –Vlaanderen aan de ene zijde, Wallonië aan de andere – is een bijzonder handig hulpmiddel bij de voorbereiding voor je tocht!

Treinstapper 1 of 2

Ontdek onbekende plekjes in Vlaanderen tijdens acht wandelin gen langs GR-paden van station naar station. Stuk voor stuk heerlijke dag tochten die je inwijden in de verschil lende Vlaamse GR’s.

De GR-thermosfles

Op je wandel- en fietstochten mag een herbruikbare thermosfles niet ontbre ken om je drank warm of juist fris te houden! En nog beter dit mooie exem plaar met ons logo en GR-streepjes.

Gewoon geschenkabonnement 37 euro

Geschenkabonnement mét cadeau: 42 euro *

Zo gauw we je betaling ontvangen, sturen we je een geschenkbon op die je aan de gelukkige kan overhandigen. Let op: omwille van de eindejaarsdrukte kan je geschenkbon er iets langer over doen dan gebruikelijk, bestel dus zeker op tijd!

De nieuwe abonnee krijgt het komende jaar zes nummers van Op Weg toege stuurd. Het eerste nummer valt omstreeks 1 februari 2022 in de bus.

Nog even de GR-ledenvoordelen op een rijtje:

• 10% korting in de webshop

• toegang tot de online artikeldatabank met alle artikels uit Op Weg

• deelname aan georganiseerde tochten van onze provinciale teams

• korting bij buitensportzaken en de Vlaamse Jeugdherbergen

Surf naar www.groteroutepaden.be/nl/magazine/geschenkabonnement en vul jouw gegevens én die van de gelukkige in. Zij ontvangen op een gepast tijdstip alle informatie over hun kersverse lidmaatschap per mail.

In stilte blijven kijken

Afgelopen zomer organiseerde Op Weg voor de achtste keer een wed strijd onder haar lezers. Voor het eerst geen pure fotowedstrijd, wel een zoektocht naar inspirerende ‘foto’s-met-verhaal’. Vanuit de redactie boog een zeskoppige jury zich over de 63 inzendingen en het resultaat lees/bekijk je van pagina 26 tot 29. Bewust zetten we de vier winnaars op gelijke hoogte, want zoals jullie merken zijn het heel verschillende ‘verhalen-bij-een-foto’: van half-fictie via een fijn cursiefje tot een heuse mini-wereldreis.

“Verschrikkelijk moeilijk om te beoordelen”, wist een jurylid me nog te vertellen. “Er zitten aangrijpende verhalen tussen en er komen best veel diepe gedachten naar boven rond het onderweg zijn.” Trekken in de natuur gaat soms over zoeken, rouwen en troost vinden, leerden we opnieuw. Maar even goed over ontdekken en uitbundig genie ten. Geregeld gaan verhalen over dromen die in vervulling gaan. Lang gekoesterde, eigen dromen, of de droom om het wandel- of fietsvirus door te geven aan de kinderen.

Zo’n rijkdom aan verhalen willen we niet zomaar opzij schuiven, net zoals we na afloop van onze fotowedstrijden ook geregeld ‘niet-win nende’ beelden publiceerden. Trouwens, we zijn er al mee begonnen. Het coverbeeld van dit nummer bijvoorbeeld was de inzending van Bram Neirinck, die tijdens zijn camino door Noord-Spanje altijd vroeg op pad ging. Plots stonden drie andere pelgrims midden in zijn eerste zonlicht.

Een van hen was Dan, een man uit Australië. Toen Bram hem de foto toonde, raakten ze aan de praat. Het klikte meteen en ze hebben samen de laatste zeven etappes tot Santiago gewandeld.

Ook beeld en tekst op de backcover komt uit de wedstrijd, net als de foto boven dit stukje. Op een frisse zondagochtend op de GR 57 botste Jan Van der Vloet na een pittige klim op dit perfecte plaatje: net genoeg zon, net genoeg wolken, net genoeg mist en net genoeg rijm op de velden. Zijn eerste gedachte was om een bevriend natuurfotograaf te bellen om hem de kans te geven de foto van zijn leven te maken. Maar waarschijn lijk zou de magische samenloop van elementen al verdwenen zijn voor die zou arriveren. Dus besloot Jan een half uur in stilte te blijven kijken, goed beseffend dat hij zoiets moois niet vaak meer zou zien.

In afwachting van nog meer foto’s-met-verhaal, Veel winters fiets-, wandel- en leesplezier,

Peter Cristiaensen Hoofdredacteur Op Weg

Crêtes Beauregard Esneux (foto Jan Van der Vloet, Zomerwedstrijd Op Weg 2022)

10 %

LEDENKORTING

De leukste cadeauboeken voor eindejaar

Treinstapper 1, 2 en 3

Het ideale kerstcadeau voor zowel de beginnende wandelaar als de doorwinterde GR-stapper. In de treinstappers vind je afwisselende dagtochten in alle Vlaamse provincies. Starten eindpunt zijn steeds vlot bereikbaar met de trein. Met de verkortingsmogelijkheden zijn de wandelingen ook ideaal voor gezinnen met kinderen. → € 17 | € 15,30

GR-overzichtskaart –nieuwe editie 2021!

Alle GR-paden die België doorkruisen staan op deze GRoverzichtskaart: maar liefst 45 GR-paden, goed voor 9.000 km aan wandeltrajecten! Deze kaart helpt je dan ook een eind op weg bij het plannen van je wandel tocht- of vakantie. Een onmisbaar hebbeding voor al wie graag over GR-paden wandelt. → € 10 | € 9

Dwars door de Lage Landen

‘De reis was een appreciatie voor de kleine ontmoeting, het kleine genot van elkaar weer te spreken en de schoonheid te zien van dingen dicht bij huis’, aldus Arnout Hauben. In zijn laatste tv-serie/boek trekt hij dwars door de Lage Landen. De GR-paden brengen hem van Oostende tot Limburg. Daarna volgt Arnout het Pieterpad, vanuit Maastricht door het onontdekte oosten van Nederland naar Pieterburen. Een boek dat je zeker zal inspire ren om zelf op tocht te gaan! → € 22,50 |€ 20,25

TIP

Kan je moeilijk kiezen dan is er de cadeaubon met bedrag naar keuze!

Back to the map

Leren kaartlezen, is dat nog wel van deze tijd? ‘Ook van digitale hulpmiddelen is een kaart de basis, dus kan je een papieren kaart lezen, dan kan je ook beter werken met een gps’, verduide lijkt auteur Christophe Deblaere. ‘Niet iedereen wandelt graag met elektronica. En België heeft een van de beste topografische

kaarten ter wereld. Door een namiddag de kaart te bestuderen kan je heel veel leren over het landschap.’ Overtuigd? Met dit praktische boek leer je in het nieuwe jaar om zelfstandig met kaart en kompas op pad te gaan. → € 16,60 | € 14,95

Randonnées en Boucle dans les Parcs naturels de Wallonie

De 12 Waalse natuurparken ontdekken via prachtige luswan delingen van rond de 20 km, dat is het concept van deze topogid sen van Sentiers-GR. In de uitgave Tome 1 NamurLuxembourg wandel je onder meer door het natuurpark van de Gaume of het natuurpark les 2 Ourthes. Tome 2 Liège-Hainaut brengt je onder meer naar de Hoge Venen – Eifel en het natuur park des Hauts-Pays.

→ € 20 | € 18

Langs de grenzen van de Oostkantons

In 2021 verkende Ward Van Loock de grenzen van de Oostkantons via het fietsnetwerk van de regio zelf en de fietsknooppunten net over de grens met de Duitse Eifel. Dat leverde een rondrit op van 350 km met vertrek aan het treinstation van Eupen. Naast de basisroute heeft Ward ook zeven dagtochten uitgewerkt tussen de 31 en 53 km. → € 18,95 | € 17,06

Fietskaart 6 en 7 van Alta Via met extra korting

Alta Via langeafstandsfietskaar ten zijn een netwerk van autovrije fietsroutes doorheen België en Noord-Frankrijk. Rust en natuur staan voorop! Inclusief info over campings, fietsostrades en een QR code voor het downloaden van de GPX tracks. Kaart 6 en 7 brengen je door Brabant –Namen –Dinant. → € 13,96 | €12,56 en € 23 | € 21 voor wie beide kaarten bestelt

Dichtbij

FIETSREPORTAGE | Groot-Brittannië

Van het ene einde naar het andere Deel 1 Engeland en Wales

WANDELREPORTAGE | Nederland, Duitsland, België “In the Dutch mountaiiiiiiins”

FIETSREPORTAGE | België, Nederland LF Kustroute: “Wisten jullie dat dit hier was?”

WANDELREPORTAGE | Zwitserland, Italië Van hut naar her op de Tour des Combins

FIETSREPORTAGE | België, Frankrijk Dokkeren in een Romeinse driehoek

FOTOREPORTAGE | Nederland De LF-Waterlinieroute, een Nederlandse icoonroute

WANDELREPORTAGE | Spanje Alleen met mezelf op de GR 1 Sendero Histórico

Tips

WANDELTIP | België Van de Tongerse akkers naar de Loonse fruitgaarden

En verder

WIJS OP WANDEL | “Nog nooit kreeg ik als ambtenaar zoveel complimenten”

WANDELAVONTUUR | Oostenrijk, Italië Een weekje boven de 2000 meter op de Peter-HabelerRonde

COLUMN | Feestdag

FIETSREPORTAGE | België, Frankrijk Op zoek naar de bron van de Maas

WANDELAVONTUUR | Zuid-Afrika Het familie iets begin... wat hulle altijd sal bijblij!

Verjaardagscadeau

Voor mama vanwege zoonlief die in Zwitserland woont: een wandeling met sneeuwraketten. Volgend jaar graag hetzelfde, ik kijk er alvast naar uit!

Christine Liagre

GR 10

Vanuit Cauterets volgde ik een stukje GR 10 tot Pont d’Espagne, bijna constant naast een rivier met heel wat watervallen. Vandaar was het nog een uurtje tot Lac de Gaube. Wat een prachtige omgeving!

Isabelle De Bock

Winterpracht

Keer op keer verbaasd hoeveel pracht er te vinden is dicht bij huis. Foto genomen in de buurt van Malmedy.

Leon Bonheur

Veloland Zwitserland

Geïnspireerd door een Op Weg-artikel (uit pre-coronatijden) over een lus op het Zwitserse nationale fietsroutenetwerk, fietsten we (post-corona) diezelfde zeven etappes. Het werd een schitterende vakantie mede dankzij de track en de heldere uitleg. Dus bedankt Op Weg!

Caroline Martens

De Hoge Kempen

Waarom zijn de Kempen zo hoog? Bij het afsmelten van de ijskappen zette de Maas hier een enorme puinkegel af. Het landschap eromheen erodeerde, maar de keien en stenen van die puinkegel boden weerstand. Vandaag reikt het Kempisch plateau tot 100 meter boven de zeespiegel. Vanaf de steilrand heb je een schitterend uitzicht, het is de beste plaats om een stoeltje neer te poten.

Christophe Deblaere

GR 129

Op een mooi pad in de Vlaamse Ardennen, op zoek naar het ongelooflijk mooie eindpunt een heel eind verderop.

Katelijne Detremmerie

ERGENS ONDERWEG? EN/OF EEN FOTO, HEB JIJ OOK EEN VERHAAL

In winterse verwondering langs de GR 122

Is het mogelijk om van thuis uit een hele GR in aparte dagtochten te wandelen zonder gebruik te maken van een auto? De vraag stellen is ze beantwoorden. Het dichtst bij mijn thuisbasis passeert de GR 122. Het startpunt van deze weinig belopen GR ligt in Hulst, het eindpunt in Kluisbergen. Tussen nieuwjaar en half maart – winter én lente – wil ik het volledige traject afwerken. Æ Tekst

Mijn winters geluk

Windkracht 3 - 6° - grijze luchten Een paar dagen vóór oudejaar heb ik een afspraak met Henrie Van Zoggel voor een interview (Op Weg 2022 2). Op bus 43 van Sint-Niklaas naar Hulst zit ik voorbij Stekene moederziel alleen. Henrie wacht me op in het bushokje, waar we alvast het grootste deel van het gesprek op de recorder krijgen. Henrie bewandelt de LAW 11 (het Grenslandpad) en die loopt over 28 km wonderwel samen met de GR 122. Stappend praten we verder over zijn belevenissen.

en foto’s Willem Dhaenens

Wie polders zegt, denkt dijken. Net buiten Hulst op de Haverdijk spot Henrie in de verte vier reeën en aan de eerste plas met rietkra gen verwelkomen ons drie ganzen. Het pad loopt door het natuurgebied Groot Eiland dat deel uitmaakt van Natuurparels, een netwerk van particuliere natuurbeheerders. Verderop kruisen we een rechte streep in het landschap, afkomstig van de oude spoorlijn MechelenTerneuzen. Een klein spoorbrugje ligt fotoge niek te roesten over het Zijkanaal. Hier neemt Henrie afscheid en stapt op de bus.

De St-Bonifatiuskerk van Munte.

De ‘Heros’ van Johan Tahon in Munkzwalm.

Overal biljartvlak.

Tijd om de regencape over man en rugzak te trekken. Fijne motregen en egaal grijze luchten overspannen mijn winters geluk. Ik weet het, blij en alléén stappen in de regen, weinigen kunnen zich dit genot voorstellen. De krinkelingen in de GR 122, nu eens zuid- en dan weer noordwaarts, geleiden de wandelaar langs dijken, omgeploegde akkers en eenzame boerderijen door een biljart vlak landschap met kaarsrechte bomenrijen.

Op een paaltje met GR-streep staat een bordje: “Onze koeien kunnen ziek worden van hon denpoep.” Net voor de intrede in Koewacht ligt de Boschkreek, ontstaan bij het begin van de Tachtigjarige Oorlog en later groter geworden door de stormvloeden van 1682 en 1715. Elke kreek vraagt om een pauze om de verrekijker boven te halen. Grenspaal 288 vraagt om een kiekje, en later in het voorjaar zal ik zijn verhaal horen van Arnout Hauben in ‘Dwars door de Lage Landen’. Het bronzen beeld van ‘De Zwingelaar’ (de vlasbraker) verwelkomt mij in Koewacht, waar ik een rijsttaartje koop bij bakker Otto die een hoofdrol speelt op de eerste pagina van ‘Dit is Europa’, het schitterende boek van Hendrik Vos dat ik lees op de trein naar huis.

Water als wapen

Windkracht 4 - 8° met temperatuurval naar 3° Een alweer lege bus zet de eenzame stapper af in Koewacht. Ik pik de draad van de GR op langs heen de Fortdijk, die zich westwaarts voorbij het Grote Gat kronkelt. Met grote omzichtigheid

betreed ik het conflictgebied tussen de Spaanse en de Noordelijke Nederlanden. De eerste getuige van de losscheuring van het Noorden uit dat grote Spaans-Habsburgse Rijk is de boerderij binnen de omwalling van het toenmalige Fort Nicolaas. Het wandelpad trekt kaarsrechte strepen tussen populierenrijen langsheen forten met heili gennamen: Sint-Livinus, Sint-Jacob (waar nog een kanon staat) en Sint-Jozef. Gans Zeeland ligt bezaaid met sporen van de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648). Een belangrijk wapen in de strijd was water, meer bepaald het aanleg gen van dijken en ze dan weer doorsteken. Er hangt over de grauwe vlaktes een onwezenlijke sfeer die herinneringen oproept aan die ganse oorlogsgeschiedenis.

regentje het oppervlak van de kreek. Onder het water loopt de grens, afgebakend met houten palen. Oude knotwilgen staan opengescheurd langs het pad te treuren op het punt waar de LAW 11 en de GR 122 van elkaar afscheid nemen, pal aan de Grote Kreek. De E34 naar Antwerpen brengt veel lawaai in het zo rustige hoofd van de stapper. Maar dan verdwijnt de rustzoeker weer tussen de dennen van het eindeloze Heidebos. Een infobord leert ons dat ook hier nog sporen van forten te zien zijn. Meer dan 3 km kronkelen de GR-zandpaden zich doorheen dit 300 ha grote bos, grotendeels door Natuurpunt beheerd. Nog voordat ik weer de bewoonde wereld bereik vallen regendrup pels alsmaar rapper en dikker. Met versnelde pas bereik ik na 22 km het vooropgestelde bus hokje, net voordat de stortbui in alle hevigheid losbarst en de temperatuur de dieperik induikt.

Een gelukkig huwelijk

Aan de Pereboomsgatkreek is het tijd voor lunch, aan de voet van grenspaal 292, grondge bied Moerbeke. Even later bespikkelt een druil

Windkracht 6 - 11° - veel zon De mountainbike gaat mee op de trein naar Lokeren vandaag, om twee stapdagen tot één fietsdag te herleiden. Langs de Rupel en door de vlakke velden fiets ik noordwaarts tot de Terwestbrug over de Moervaart, bij het punt waar ik vorige keer op de bus gestapt ben. Wanneer ik de GR-strepen volg langsheen de Zuidlede, is niet alleen de zon van de partij, maar ook de modder. Een fietser moet hier stuurvast zijn.

In het Provinciaal Domein Puyenbroek is geen toerist te bespeuren. Ganzen en eenden bevol ken de waterplassen en het zwerk. De bordjes van de mountainbikeroutes en de GR-strepen gaan een gelukkig huwelijk aan, zonder conflic ten. Maar ik zal geen enkele fietser of wandelaar ontmoeten vandaag. Een spierwitte Mariakapel draagt de gevleugelde woorden: ‘Waar men gaat langs Vlaamse wegen’. Het GR-pad, gebe tonneerd, vraagt om snelheid te ontwikkelen. Brede veldwegen gaan boompje wisselen met asfaltbanen, doorheen uitgestrekte lan derijen die vooral eentonigheid te bieden hebben. Naast de Langekantwegel langsheen de Drongengoedbeek bloeit al het speen kruid, midden februari. Langs de spoorlijn Antwerpen-Gent houd ik even halt bij een kapel: ‘Hier was byter rechter vaert een prio reit van swarten nonnen - 1696’ staat op een rustbank geschilderd. Dat was het dan voor de lokale cultuur vandaag. De windmolens tonen al van ver waar ik in

Beervelde de E17 zal kruisen. Na de lunch fiets ik over het Heksenpad Laarne binnen. Dat is een onheilspellend voorteken. Even verderop is de veldweg volledig overstroomd, geen doorkomen aan. De ploeterende poging door de akker links strandt aan een te brede beek. Helemaal terug en via een andere akker geraak ik eindelijk, met doornatte modderschoenen, opnieuw op het goede, droge GR-pad. Voorbij het dorp kruis ik de overvolle bedding van de Oude Schelde om even later op de Scheldedijk in Melle te belanden. In het Rodeland verwel kom ik de allereerste glooiingen in het land schap sinds Hulst. Net vóór Gontrode ligt het wijngoed Rhode, maar die heb ik nog niet geproefd. Aan het station, bij de ingang van het Aelmoeseneiebos, verlaat ik het GR-pad en keer huiswaarts, na 53 biljartvlakke kilometers en helaas een té eentonige GR.

Wandelaar onder regenponcho

Windkracht 8 - 6°, motregen tot soms striemende regen Wanneer ik voet zet op het perron van Gontrode vallen de eerste regendruppels. Het Aelmoeseneiebos spreidt zich uit over 28 ha

en heeft een rijke voorjaarsflora, maar die is nu nog niet ontwaakt. Het pad slingert zich langsheen de meanderende Molenbeek en door de doordrenkte vallei van de Gondebeek. We starten dus met modderschoenen.

In de plassen op de paden doorheen de proef velden van de Universiteit Gent weerspiegelt het silhouet van een voorovergebogen wande laar onder regenponcho. Ik begin al vroeg met een inkorting van de route, niet bewust maar afgeleid door een versperring van de hulpdien sten. Een misdaadplek misschien? Daardoor passeer ik Moortsele en mis ik Bottelare, maar haar barokke kerk is van heinde en verre te zien. In Munte wandel ik van het ene infobord naar het andere, je zal hier niets missen van de lokale cultuur. Stap binnen in de kerk als je tandpijn hebt, kniel voor het polychrome beeld van de H. Apollonia en zie ...

Gelukkig zijn de wandelschoenen voor vertrek nog met een flinke laag schoensmeer met bijen was behandeld, want daar strekt zich weer een diepe plas uit over de veldweg. Aan een laag gelegen huis staat bij twee ramen een loopplank. Om de kippen binnen welkom te heten? De vroegmiddeleeuwse Sint-Bavokerk in Baaigem

Kaaimeersen.

Geen doorkomen aan.

De Zwalmbeek overstroomt bijna.

Naast de veldweg ontstaat spontaan een ‘winterpad’.

is een zeldzaam voorbeeld van een dubbele kerk, met respect voor de authentieke oude delen. Het is tijd voor de lunch in de open hooi schuur, terwijl de cape even te drogen hangt.

Gulle glooiingen

De afwisseling van asfalt- en veldwegen komt nu beter tot z’n recht, het landschap biedt gul haar glooiingen aan. In het kasteelpark Baudries in Dikkelvenne stralen de lelietjes-van-dalen hoopvol naar de grijze lucht. De GR 122 loopt voor de tweede keer een eindje langs de Schelde via een lus door de Kaaimeersen in Meilegem Omgewaaide boomstammen – de stormen Eunice en Franklin passeerden – bemoeilijken de doorgang langs de oude meander. Een leuk bakstenen brugje leidt me over de kolkende Stampkotbeek waar vroeger een watermolen stond. Er hangt een golfplaat los te

Gelukkig zijn de wandelschoenen voor vertrek nog met een flinke laag schoensmeer met bijenwas behandeld

wapperen in de harde wind net vóór de 13de eeuwse kerk van Sint-Maria-Latem, die de schoonheidsprijs voor dorpskerken vandaag wegkaapt. Hier klim ik over de eerste echte heuvelkam van de GR 122 om af te dalen naar de Zwalmvallei. Langsheen de bijna overstro mende beek wordt het wandelpad ‘alleen voor voetgangers’ aangeduid: de betonplaten liggen schots en scheef en bezorgen een sluikse fietser gegarandeerd een lekke band.

Al in 1412 werd de IJzerkotmolen voor het eerst vermeld als papiermolen, later een oliemolen –in de volksmond een ‘stampkot’ genoemd – en tenslotte een korenmolen. Het loont de moeite om hier even uit te rusten op de bank langs de rivier, de ogen te sluiten en de eerste zonnestra len het gelaat te laten strelen.

In Munkzwalm verlaat ik de GR naar het station.

In het park bij het sportcomplex groet ik nog even het monumentale beeld ‘Heros’ van Johan Tahon, dat hij maakte naar aanleiding van het ‘Dorp van de Ronde’ in 2011. Bij de inhuldiging lichtte de kunstenaar een tip van de sluier: “Het is de weergave van passie, van overwinning, de renner die zichzelf wil overtreffen.” Na een stapdag van 23 km in de regen ziet ook de stapper zich vereeuwigd in dat beeld.

Evergem

Gent

Hulst Koewacht Zuiddorpe

Zelzate

Lochristi Lede

Bottelare Munte Baaigem Dikkelvenne Sint-Maria-Latem

Gontrode Munkzwalm

Stekene Sint-LievensHoutem

Berlare Zele

Assenede Lokeren Op Weg

Aalst Zottegem Destelbergen Meilegem NEDERLAND BELGIË Kanaal GentTerneuzen Schelde km 0 5 10

Het parcours van de GR 122 Scheldeland van Hulst naar Kluisbos werd in 2020 door onze vrijwilligers herbekeken en aangepast. De bewegwijzering op het terrein en de track op de website zijn helemaal up-to-date. Een nieuwe topogids is opgenomen in de plan ning, maar een publicatiedatum is er nog niet.

Mijn tocht afgelopen winter: etappe 1 van Hulst tot Koewacht; etappe 2 van Koewacht tot Moerbeke; etappe 3 en 4 met moun tainbike van de Moervaart in Moerbeke tot Gontrode Aelmoeseneiebos; etappe 5 van Gontrode tot Munkzwalm station (de gekende GR-treinstapper). Het lentevervolg op etappes 6 tot 8 lees je in volgend nummer.

Het kanon van fort Sint-Jacob.

De Pereboomsgatkreek.

2022-6 Op Weg | 11

“Nog nooit kreeg ik als ambtenaar zoveel complimenten”

In vorige nummers van Op Weg vond je Wijs op Wandel, 7 principes voor wandelaars. Met die ‘wandelcode’ wil Grote Routepaden een positieve boodschap uitdragen naar de groeiende groep wandelaars. Vandaag zoomen we in op het zesde principe en leggen we ons oor te luister bij Tom Hoebrechts (ANB) en bij Hiking Advisor.

Mijn zoektocht naar de bivakzone Steenberg in de buurt van de Zoete Waters in Oud-Heverlee verloopt niet echt vlot. Mijn oriëntatiegevoel is onbestaande en de route naar de bivakzone is niet bewegwijzerd. Een aantal telefoontjes en ettelijke extra fietskilometers later vinden Tom en ik elkaar. Op een autoparking … Tom Hoebrechts werkt voor het Agentschap Natuur en Bos als raadgever voor natuurbele ving en trekt zich de bivakzones in de domeinen van ANB aan. Naast ambtenaar is hij ook GR-lid. Tijdens ons kwartiertje stappen naar de bivak zone krijg ik les in ‘kamperen in de natuur’.

Tom: De bivakzones zijn een concept dat bij wet is vastgelegd. Het is de enige manier om legaal en gratis te overnachten in de natuur, ergens op een mooi plekje. In ons land hebben we er een dozijn, verspreid over alle provincies behalve West-Vlaanderen. Het concept is gebaseerd op het Nederlandse model van ‘paalkamperen’: in een straal van 10 m rond een paal, echt of vir tueel, mag je je tent neerzetten. In de wet staat oorspronkelijk dat je 48 uur mag blijven, maar omdat er zoveel vraag is en omdat we geen con currentie willen zijn voor campings, hebben we dat teruggebracht tot één overnachting van 6 uur ‘s avonds tot 10 uur ‘s morgens. De route naar een bivakzone wordt bewust niet goed

aangegeven omdat we het verkeerde publiek niet op weg willen zetten. Bivakzones zijn klein, ze mogen niet bereikbaar zijn met de auto en ze mogen ook niet te dicht bij een reguliere camping of een hotel liggen.

Na een aangename wandeling komen we aan op bivakzone Steenberg: een grote open plek met een eco-toilet, een waterpomp en enkele houten vlonders om een tent op te zetten. Centraal ligt een aangename kampvuurplek. Opvallend: geen enkele vuilnisbak.

Tom: Wij vragen de mensen om hun afval mee naar huis te nemen, omdat het leegmaken van vuilnisbakken op afgelegen plekken als deze heel veel geld kost. De pomp is om je te wassen, drinkbaar water moet je ook zelf meebrengen. Het is uitdrukkelijk de bedoeling de impact van een bivakzone op de natuur klein te houden. Ons doelpubliek zijn trekkers, te voet of met de fiets. De laatste tijd zien we ook vaak jonge gezinnen die eens iets spannends willen doen met de kinderen.

Geen vuilnisbakken, maar helaas zie ik wel wat blikjes en flessen in de weide.

Tom: Hier op Steenberg duikt al eens een pro bleem op: feestende jongeren. Ze zorgen dan

voor overlast met lawaai rond het kampvuur en het achterlaten van afval.

Hebben jullie een stok achter de deur?

Tom: Enkel als we ze betrappen krijgen ze een fikse boete. Het nadeel is dat het voor onze bos wachters lastig is om ook ’s nachts tijdens het weekend op pad te gaan. Ze werken immers al lange dagen. Die jongeren weten dat ook, komen dus laat aan en vertrekken weer in het midden van de nacht. Soms zijn er andere kampeerders die vragen dat de rust gerespecteerd wordt, maar

Bivakkeer zonder een spoor na te laten

• bivakkeer in zones die daarvoor bestemd zijn of vraag toestemming

• maak alleen een kampvuur als daar voorzieningen voor zijn

• houd de groep klein en houd het rustig

• begraaf uitwerpselen voldoende diep

• laat het terrein achter zoals je het vond en neem je afval mee

Tom Hoebrechts bij de kampvuurplek van bivakzone Steenberg.

Æ Interview Ann Mulders Foto’s ANB

ENKELE REACTIES

Het was een zeer aangenaam verblijf. Heel rustig, veel vogels, proper, eenvoudig, … Meer heb je als natuurliefhebber niet nodig. Een waterpunt en vuurplek is altijd een surplus natuurlijk. Heel goed dat jullie het reserveer systeem ingevoerd hebben. Nu hebben we geen probleem meer met volle bivakplaatsen. Ik kijk uit naar een volgend bezoek. Hopelijk mogen er nog veel bivakplaatsen bijkomen. Frank

Het was superfijn. We gaan regelmatig kamperen in de zomer, maar nu kriebelde het alweer. Dat was buiten mijn twee jongste dochters van 3 en 6 gerekend, die wilden perse mee. En dat viel keihard mee! ‘s Morgens kwamen mijn oudste van 7 en mijn vrouw erbij voor het ontbijt en dat was zelfs in de kou zeer fijn. Boswachter Bart kwam nog even langs voor een babbel.

Wannes

Ik heb vorig jaar mijn voorzichtige eerste stapjes gezet in het bikepacken. Zo ben ik toen in september voor de eerste keer op de Konijntjesberg blijven overnachten, dat is super meegevallen. Afgelopen vrijdag heb ik deze trip opnieuw gedaan, maar samen met mijn zoontje van 9 jaar. Het is een geweldige ervaring geworden en zeker voor herhaling vatbaar! Fijn dat er zulke bivakzones bestaan om toch het gevoel te kunnen ervaren korter bij de natuur te staan. Bedankt! Stijn

meestal worden die genegeerd. Ik vind dat heel spijtig. Het is het ergst hier in het Leuvense. Dat hangt samen de hoge concentratie aan jongeren in deze regio. Maar noteer dat die overlast uitzon derlijk voorkomt. Op andere bivakzones maken we dit zelden mee. Trouwens: de mensen die een GR volgen, jullie lezers dus, zijn mensen met een groot respect voor de natuur en voor elkaar. Uit ervaring weten we dat ze spontaan alle regels van de bivakzones respecteren.

Op jullie website (www.natuurenbos. be/activiteiten/kamperen) zag ik dat je nu wel je plekje op voorhand moet reserveren.

Tom: De wet bepaalt dat maximaal drie tenten en 10 personen op een bivakzone toegelaten zijn. Omdat we merkten dat het op sommige momenten en plaatsen te druk werd, hebben we dat reservatiesysteem ingevoerd. Veel mensen zijn daar blij mee omdat ze zich zeker der voelen van hun plaatsje. Ze kunnen ook zien of de andere plekken gereserveerd zijn, sommige mensen willen graag helemaal alleen zijn. Nu kunnen ze hun dag dus uitkiezen. Nog opvallend: via het systeem kunnen mensen ook feedback geven en we schatten dat zeker 10 % van de kampeerders dat ook doet. Wat heel plezant is. Als ambtenaar moet ik zeggen dat ik dat nog nooit had meegemaakt, zoveel mensen die “dankuwel”, “geweldig” of “super” zeggen. Ik werk 25 jaar voor de overheid en het is de eerste keer dat ik zoveel complimenten krijg.

Bivakkeren, iets voor mij?

Hiking Advisor is een bergsportclub voor hikers, doorgaans met een grote interesse in bivak keren en wildkamperen. Op hun website hikingadvisor.be vind je heel wat info en tips:

• Hoe kies je een bivakplek?

• Tarp, tarptent of tent: welk type past bij mij?

• Hoe zit het met de regelgeving rond wildkamperen in de verschillende Europese landen?

• Bivakkeren in de sneeuw, waar moet je op letten?

Nog een aantal bedenkingen van Yanick Bos, redacteur van Op Weg en actief lid van Hiking Advisor: Bivakkeren is fijn als je ook rekening houdt met andere wandelaars en bivakkeerders. Een voorbeeld: een tentje op het pad zetten omdat het daar vlak is komt jou misschien goed uit, maar is in de ochtend vervelend voor anderen omdat ze over de tentkoorden kunnen struikelen. Kom je op een plek uit waar al iemand staat, vraag dan altijd eerst of je je tentje in zijn/haar buurt mag zetten, want soms zoeken hikers net de eenzaamheid op. Ook in regio’s waar je wild mag kampe ren, bijvoorbeeld aan een Schots meer of aan een Zweedse rivieroever, vraag je best of het stoort als je er ook je tentje opzet. Op paalbi vakzones in Duitsland, België of Luxemburg is er natuurlijk niet veel ruimte, maar bewaar ook dan wat afstand. Dat helpt ook als er iemand snurkt 

Je zet je tent pas op bij valavond (ten vroeg ste om 19u) en ruimt deze ’s ochtends op voor 9u. Zo blijft het bivakkeren en wordt

het geen kamperen. Bij het opzetten en afbreken van je tent probeer je zo ordelijk mogelijk te zijn. Laat ook geen materiaal rondslingeren en leg het in je voortent. Passanten en mensen die in de buurt wonen zijn dan gerustgesteld. Als je met orde je eigen materiaal beheert, gaan ze er spontaan vanuit dat je ook zorgvuldig zal zijn met de natuur en de omgeving. Wil je water nemen van een rivier of een meer om te koken, doe dat dan bij een stroomversnel ling. Giet eventueel afvalwater na het kuisen van je kookpotje niet in de rivier of het meer, maar doe dat op minstens 30 m van de waterbron. Hetzelfde wanneer je jezelf wast: neem water met een klein bassin en was je met milieuvriendelijke zeep op 30 à 50 m van de waterbron. Afval neem je terug mee. WC-papier kan je verbranden op een steen of in een plastic zakje bewaren om weg te gooien na je tocht. WC-papier in de natuur is geen zicht en ook niet goed voor het milieu. Je uitwerpselen bedek je met een steen of door een klein schopje te gebruiken.

Actie geldig tot 31 december 2022, op vertoon van een recent magazine van Op Weg. Niet cumuleerbaar met andere kortingen. Niet op de merken Cumulus en Big Shot.

Actie geldig tot 31 december 2023, op vertoon van een recent magazine van Op Weg. Niet cumuleerbaar met andere kortingen.

Van het ene einde naar het andere

DEEL 1 Engeland en Wales

De voorbije 15 jaar fietste ik door zowat alle Nationale Parken en alle uithoeken van het Verenigd Koninkrijk. Eén rit ontbrak nog op mijn Britse palmares: de iconische End to End, van Land’s End in het uiterste zuidwesten van Cornwall naar John O’Groats in het uiterste noordoosten van Schotland. Met mijn pensionering kwam eindelijk voldoende tijd vrij om in 16 dagen de 1553 km te fietsen. Æ Tekst

Keuzestress

Jaarlijks fietsen enkele honderden avonturiers deze legendarische tocht over de volledige lengte van het eiland. Er is geen vaste route, enkel begin- en eindpunt staan vast. Tracks genoeg op internet, maar bepaalde keuzes moet je zelf maken. Een zo kort mogelijke afstand, en bijgevolg geregeld drukke autowegen? Of kleinere wegen en fietsroutes, en dus meer fietsplezier maar ook heel wat meer hoogte meters? Voor mij staat het genieten van fietsen door mooie landschappen op autoluwe wegen

voorop en dus werd het optie 2. Ik nam alleen mijn toevlucht tot autowegen als het alterna tief té veel extra kilometers of hoogtemeters betekende.

Dure foto

De Land’s End paal in Cornwall kan je niet zomaar bereiken. De ganse site is privé en omgevormd tot een soort pretpark annex shop ping center. Aan de slagbomen doet een man teken dat ik mag doorfietsen. Wellicht weet hij al waarvoor ik kom. Maar de paal zelf staat

op een ommuurd pleintje en een foto met fiets moet je door een lokale fotograaf laten trekken. Kostprijs £10. Dat is balen. Maar wanneer nog drie end-to-enders aankomen, laten we de foto graaf voor wat hij is en trekken we van elkaar een foto, weliswaar vóór de afsluiting.

Mizzle

Daarna begint het grote avontuur echt. Het stuk door Cornwall en Devon is gekend als het zwaarste van de hele tocht. Niet omdat je over hoge bergen moet, maar omwille van de ein

en foto’s Guido Vandroemme

Het Forest of Bowland was vroeger een jachtgebied van de koning.

deloze opeenvolging van steile hellingen. Die had ik deels kunnen vermijden door langs de A30 te fietsen. Wettelijk mag dat, maar veilig is het allerminst.

Meteen op dag één word ik geplaagd door ‘mizzle’, een typisch weerfenomeen hier. De samentrekking van ‘mist’ en ‘drizzle’ betekent nattigheid, maar toch niet genoeg om een regen vestje aan te trekken. Het vlakke stuk langs de baai van Penzance zorgt voor een rustpauze en een mooi uitzicht op St. Michael’s Mount, de Engelse tegenhanger van de Mont Saint-Michel. Na 97 km ben ik leeg gereden, maar om de B&B in Nanpean te bereiken moet ik nog maar eens een steile helling omhoog. Een Vlaamse kracht term wil dan wel eens helpen. In het kleine dorpje is er niet eens een pub, maar gelukkig wel een afhaalchinees. Het ontbijt is behalve lekker zeer on-Engels: koffie met croissants en stokbrood. Dat heb je met een gastvrouw van Portugese afkomst.

Dartmoor pony’s

Zoals verwacht is ook de rit door Devon bij zonder pittig. En op het einde van de dag krijg ik Dartmoor nog onder de wielen! Dit Nationaal Park is een enorme bult in het land schap en mijn route loopt er dwars overheen. Vanaf Tavistock begint het labeur, onder een uitbundige zon. Halverwege moet ik even pauzeren. Ook de bidons zijn zo goed als leeg. Gelukkig staat er boven een kraam pje met ijsjes en water. Intussen ben ik al zover achter op mijn schema dat er weinig tijd overblijft voor foto’s van het landschap of de wilde Dartmoor pony’s. Ook de unieke clapper bridge in Postbridge fiets ik zonder stoppen voorbij. De afdaling naar de B&B in Moretonhampstead komt niets te vroeg.

Afhaalchinees

De volgende dag voelen de benen vermoeid aan, maar al snel dient een nieuwe steile helling zich genadeloos aan. Gelukkig zijn het de uitlopers van de Dartmoor ‘range’. Eens voorbij Exeter met z’n machtige kathedraal fiets ik door een zacht glooiend landschap dat er uitziet als een reusachtig groen lappendeken. Tijd om rustig wat te pedaleren en te recupereren van de eerste twee dagen.

lopen als druïden verklede mensen rond, maar dat blijkt enkel om snuisterijen te verkopen. De Mendip Hills zijn prachtig en lastig, maar in Bristol valt er minder te genieten. Twee aftak kingen van de Avon rivier lopen dwars door het centrum van de stad en daartussen lopen ook nog eens tal van drukke autowegen. Gelukkig loodst mijn track mij er doorheen via brugjes, fietstunnels en kleine straatjes. De Severn Bridge over zowel de Severn als de Wye rivier is een hele belevenis vanwege de ongemeen harde en koude zijwind. Voor even ben ik blij met het extra gewicht van mijn fietstassen.

Op het einde van die brug fiets ik Wales binnen. ’s Avonds vertelt mijn gastvrouw dat end-toenders regelmatig heel laat aankomen omdat ze in Bristol op de dool zijn geraakt. Opnieuw heb ik pech met het avondeten: de enige pub in het dorp heeft door Covid onvoldoende perso neel over voor de keuken. Gelukkig is mijn gast vrouw zo vriendelijk om tegen een kleine extra vergoeding een warm avondmaal te voorzien.

Tot mijn verrassing rijd ik plots Broadhembury binnen, een dorpje dat heel sterk aan de Cotswolds doet denken. De huizen hebben dezelfde wit gepleisterde muren en rieten daken en overal zijn er bloemen. ’s Avonds heb ik wat pech: in de ene pub van het dorp is de keuken net die dag gesloten en de andere pub is ‘fully booked’. Een beetje tegen mijn zin moet ik nog maar eens beroep doen op een afhaal chinees ...

King Arthur

In Somerset kan ik van dichtbij Glastonbury Tor met daarop de St. Michaels Tower bewon deren. Deze plaats is beladen met verhalen uit de Keltische mythologie en de legendes rond Koning Arthur. Aan de voet van de heuvel

Fish’n chips met slappe frieten

De Wye vallei is diep uitgesneden en de 20 km lange weg langs de rivier is zo goed als vlak. Bij Monmouth fiets ik terug Engeland in. Daarna volgen enkele autowegen die haast loodrecht naar het noorden lopen. Ze hebben één rijvak in elke richting, maar omdat ze nogal eens kronkelen is er vaak een volle witte lijn in het midden geschilderd. Bovendien zijn rijvakken over het Kanaal iets smaller dan bij ons. Gevolg: geregeld rijd ik traag een helling op, met in mijn kielzog een hele rij auto’s of – nóg minder leuk – een vrachtwagen of een bus!

Op het einde van de dag kom ik terecht in de aanloop naar de Shropshire Hills. Daar horen uiteraard hellingen bij, maar het is niet ver

Wanneer nog drie end-to-enders aankomen, laten we de fotograaf voor wat hij is en trekken we van elkaar een foto.

Glastonbury Tor torent boven de omgeving uit.

St. Michael’s Mount in de baai van Penzance is het Britse Mont Saint-Michel.

meer naar de B&B. Het is nog vroeg in de namiddag, wat mij de gelegenheid geeft mijn fiets wat op te kalefateren en tijd te nemen voor een wasje. Altijd handig om in frisse fietskleren aan het ontbijt te verschijnen. Jammer genoeg valt de B&B tegen. Het blijkt een gedateerde pub te zijn en alles wat kan verslijten is versleten. De klassieke ‘gammon steak’ en de al even klassieke ‘steak and ale pie’ op de groezelige menukaart zijn er niet meer. Teleurgesteld moet ik mij tevreden stellen met een fish’n chips met slappe frieten. Ook de bacon én de toast van het ontbijt liggen te zwemmen in aangebrand vet. Ik schenk er niet teveel aandacht aan, de tocht gaat verder.

AONB

Vol goede moed begin ik aan de hellingen van de Shropshire Hills, op de grens tussen Wales en Engeland. Ik had er nog nooit van gehoord, maar ze vallen best mee en zorgen voor heel mooie uitzichten. Met recht en reden heeft de streek het label AONB gekregen (Area of Outstandig Natural Beauty). Intussen heeft mijn lichaam zich aangepast aan de dagelijkse fysieke inspanning. Ook de zadelpijn van de eerste dagen is volledig verdwenen. Het valt mij op hoe rustig het hier overal is. Ondanks het bijzonder mooie landschap is er geen toerisme te bekennen, alleen landbouw met veel koeien en schapen. Gelukkig moet ik niet over The Long Mynd, een langgerekt hoog plateau dat bekend staat voor zijn wandelpa den, maar gevreesd is voor zijn steile hellingen. Een lange afdaling brengt mij terug naar het lager gelegen, licht glooiende landschap tussen Shrewsbury en Chester

Rotondes

Net als gisteren staat een wat langere rit gepland. Niet alleen omdat het parcours min of meer vlak is, maar ook omdat ik door de agglo meraties van Liverpool, Manchester en Bolton moet. Dat betekent drukkere wegen en vooral veel grote rotondes. Gelukkig kan ik meestal mijn toevlucht nemen tot iets wat met een beetje goede wil op een fietspad lijkt. De roton des hebben doorgaans fietsoversteekplaatsen, alleen duurt het vaak ellendig lang vooraleer de lichten reageren op de knop die ik indruk. Moet je twee of drie armen van zo’n rondpunt oversteken, dan ben je wel even bezig ...

wel aan fraaie landschappen, maar al van bij de start begint de weg stevig te klimmen. Terwijl de zon hoog aan de hemel schittert, blijft de klim maar duren. Behalve op mijn pedalen trap ik op mijn adem en nat van het zweet bereik ik Waddington Fell, een rotsachtige punt bovenop een enorme heuvel. Wat ik daar zie is een hele verzameling van dergelijke ‘fells’. Het woord is afkomstig van het Oud-Noorse ‘fjall’ en betekent ‘barre hoogte’, in dit geval met heide bedekt. Nauwelijks bomen dus. Wat opzoek werk leert me dat ‘forest’ oorspronkelijk sloeg op een jachtgebied van de koning. Dat kon een bos zijn, maar evengoed een stuk heide. Nog voor de middag moet ik over Lythe Fell en Tatham Fell, beide hoge toppen. Na 30 km heb ik al 1000 hoogtemeters op de teller. Dat is toch even verschieten, want op zo’n zware rit had ik niet gerekend. En wat volgt is ook al niet van de poes: mijn route loopt tussen het Lake District en de Yorkshire Dales door. Als je het mij vraagt zijn dat nog steeds de mooiste Nationale Parken van Engeland, maar als fietser moet je de hellingen er wel bijnemen. Gelukkig loopt een groot deel van mijn traject door het dal van de Lune rivier. Maar op het einde van de dag heb ik toch ei zo na 2000 hoogtemeters bij elkaar gefietst.

Eénmaal voorbij Bolton verandert de omgeving. De drukke agglomeraties maken plaats voor groene heuvels. De eerste daarvan heet Belmont Zoals de naam aangeeft is die mooi, maar ook lastig om naar boven te fietsen. Blackburn is de laatste grote stad voor vandaag. Ik zie er vooral daklozen, rommel en verpaupering.

Barre hoogte

Op het AONB-label na wist ik weinig of niets van het Forest of Bowland. Ik verwachtte me

Welcome in Scotland

De volgende twee dagen kan ik recupere ren want de wegen lopen min of meer naast Motorway 6, de autostrade naar Schotland. Die loopt door een breed dal met weinig hoogtever schillen en het is wat saai kilometers vreten. Bij Gretna nader ik de grens. Terwijl ik een selfie trek aan het bord ‘Welcome in Scotland’, komt er een bikepacker aangefietst. Het blijkt Rowan, een jonge end-to-ender uit Cambridge die net

Behalve op mijn pedalen trap ik op mijn adem en nat van het zweet bereik ik Waddington Fell, een rotsachtige punt bovenop een enorme heuvel.

Langs de heuvels van het Lake District. Broadhembury in Devon lijkt wel een dorp uit de Cotswolds.

zijn studies heeft beëindigd. Het wordt een geanimeerd gesprek over onze belevenissen. Hij maakt zich wat zorgen, want hij heeft nog nooit in Schotland gefietst. Ik stel hem gerust, we trekken van elkaar een foto bij het bord en vervolgen elk onze eigen weg, het Schotse deel van ons avontuur tegemoet.

Start

PRAKTISCHE INFO

De LEJOG (Land’s End – John O’Groats) is een niet-bewegwijzerde tocht. De lengte hangt dus af van keuzes voor kleinere of grotere wegen. Je kan ook in omgekeerde richting rijden (JOGLE), maar dan heb je meer kans op tegenwind en komen de zwaarste etappes hele maal op het einde.

De voorbereiding kostte mij een hele winter: tracks intekenen op digitale kaarten en B&B’s reserveren. In kleinere plaatsen is het in de zomer soms zelfs handig een tafeltje in een pub of restaurant op voorhand vast te leggen (vooral als er ook langeafstandswandelin gen passeren).

Extra praktische info plus mijn 16 etappes vind je in de artikeldata bank op onze website. Deel 2 lees je in volgend nummer.

Langs de Yorkshire Dales.

Ook de Shropshire Hills zijn een Area of Outstanding Natural Beauty.

aan de beroemde paal van Land's End.

“In the Dutch mountaiiiiiiins”

Toen ik eind 2021 in het wandelnieuws van Op Weg een kort stukje las over de nieuwe gids van het Dutch Mountain Trail en zijn Seven Summits, zag ik meteen een mooie uitdaging. Niet veel later lag het boekje op mijn keukentafeltje te blinken. Bleef de vraag: wie wil er mee?

Æ Tekst en foto’s Véronique Baudrez

‘Wijle’ weg!

Na wat lobbywerk blijkt Jan, al jaren vriend aan huis, de ideale wandelpartner. Ik houd vast aan mijn idee om de vierdaagse tocht met rugzak en tent af te leggen, Jan en Conny kiezen voor B&B’s. Net naast het kleine station netje van Eygelshoven vatten we onze tocht aan. Na enkele vestimentaire aanpassingen staan we snel in het eerste echte natuurschoon van het Strijthagerbeekdal. Al even snel volgen de eerste steile bospaden. Af en toe horen we gelui

den die we niet echt in een westers bos zouden thuisbrengen. Achteraf blijkt dat Mondo Verde en Gaia Zoo vlakbij liggen en dat de exotische vogelgeluiden en de brullende leeuw geen inbeelding waren ...

Onze hartslag verhoogt zienderogen wanneer we aan onze eerste summit beginnen: de Wilhelminaberg, een kunstmatige steenberg vlakbij de Staatsmijn Wilhelmina. Boven ziet het niet zwart van het volk, wel wit van de kunstsneeuw. Vanop een platform, in de vorm

van een oloïde, kijken we uit over SnowWorld en een prachtig panoramisch groen zicht.

Ten oorlog

Langs de Anstelerbeek lopen we richting Duitsland. Het windmolenlandschap maakt ons duidelijk hoe klein en nietig wij zijn en met de Siegfriedlinie in het vizier gaan we figuur lijk een beetje op oorlogspad. Meer dan onze wandelstokken hebben we niet om ons te ver dedigen. Maar wanneer die van Jan toch even

gevaarlijke wapens blijken, sporen we hem aan voorop te lopen. Opgelucht volgen we onze strateeg. De Westwall, een betonnen Tobleronevormige grensversterking uit 1930, duikt ook vandaag nog dreigend op uit de graskant, maar Orsbach blijkt gelukkig een heel vredig plekje. Tijd voor de tweede en laatste heuvel van de dag: de Schneeberg. Niet wit van de sneeuw, maar van de kalksteen. Waarom werd SnowWorld hier niet gebouwd, vraag ik mij af?

Keltenkopjes

Bij het krieken van de dag zing ik op de camping van Vaals blij gemutst de bekende hit van The Nits, “In the Dutch mountaiiii iiins”. Binnensmonds uiteraard, om niet als oproerkraaier te worden aanzien. Om mijn kompanen tegemoet te stappen steek ik opnieuw de grens over. Etappe 2 beginnen we vanop de Keltenstrasse in Aken. Die dek selse ‘Keltenkopjes’ toch! Maar dankzij onze ijzeren wil om dit klimmetje vol te houden, worden we beloond met het hoogste punt van Nederland. Straf wel dat deze Vaalserberg niet tot het lijstje van de summits behoort. Als op een dienblad krijgen we hier boven wel even tjes drie landen voorgeschoteld. Een beetje veel van het goede en dus laten we de vele toe risten snel achter ons.

Halleluja!

Op de westgraat van de Vaalserberg stappen we richting Wolfhaag, waar een duiveltje op zijn sokkel ons grijnzend toekijkt. Na een grafheu

vel, veel holle en hobbelige bospaden, boscafé Hijgend Hert en enkele grandioze panora ma’s improviseren we op een bankje naast een sierlijk smeedijzeren veldkruis spontaan een dankwoordje aan Moeder Natuur: “Halleluja, wat is het hier adembenemend mooi!”

Terug in de tijd

In een soort van sereniteit dalen we af naar Wahlwiller. Via een zwaar houten klaphek komen we op het ‘Wiengetske’. De zoete geur van de wijnranken maakt ons haast dronken. Eenmaal de spoortunnels door, wandelen we door natuurgebied De Piepert waar verschil lende bronnetjes ontspringen. Bovenop die oude spoortunnels loopt de IJzeren Weg en rijdt het Miljoenenlijntje. Dit nostalgische stoomtreintje boemelt ieder weekend tussen Simpelveld en Kerkrade. Heel idyllisch alle maal, maar in WOII vochten Amerikanen en Duitsers hier een hevige strijd uit op de flanken van het Eyserbos. Dit is meteen onze derde top en moe maar dolgelukkig trekken we naar onze finish in Gulpen

Enkele weken later keren Jan en ik alleen terug voor de twee laatste etappes. Al snel staan we boven op de Gulperberg, nummer 4 is binnen. Op een weiland worden we om de plaatselijke campingtuin geleid via klappoortjes en een schrikwekkende dubbele prikkeldraad. Het lijkt de Doodendraad uit de Groote Oorlog wel. In Bissen worden we onthaald door schaapjes, die er ons blatend op wijzen dat er kan gerust en gegeten worden aan de picknicktafel. Mits een kleine bijdrage is er zelfs vers appelsap. Even verderop lopen we onder een eretak vol medail les door. Omdat de prijzen pas aan de meet worden uitgedeeld, laten we ze netjes hangen. Maar dit mentale opkikkertje helpt wel om er weer in te vliegen richting tweede hoogtepunt van de dag. Via een bergpad met uitzicht op het Geuldal lopen we eerst nog voorbij de ‘krijtrots van Heimans’. 73 tot 69 miljoen jaar geleden was deze kalkstenen groevewand gewoon een tropische zeebodem. Hoe magisch is dat!

Zo steil als een plank

Via het Onderste Bosch en later het Bovenste Bosch bereiken we summit nummer 5. Boven op de Hakkenberg komen de grenzen van Nederland, Vlaanderen en Wallonië samen. Afdalen doen we via een grubbe door het bos reservaat Teuvenderberg. Langs de bosrand genieten we intens van het zicht op Teuven. Eens beneden stappen we bijna de Gulp in. Dit snelstromend zijriviertje van de Geul heet in het Frans mooi Galoppe. De bron ligt in het

Om stil van te worden ... Pad langs de Amstelbach.

Bij het krieken van de dag zing ik op de camping van Vaals blij gemutst de bekende hit van The Nits. Binnensmonds uiteraard.

Grenspaal 14 op de top van de Hakkenberg.

Belgische Hendrik-Kapelle, vlakbij de monding zijn we vanochtend vertrokken. De onverharde weg door het gehucht Nurop heeft wel een heel bizarre naam: ‘I gen Treut’. Geen idee wat dat betekent. De Plankerweg brengt ons naar het gehucht De Plank. Ter hoogte van grenspaal 19 zie ik aan de overkant van de straat een bras serie, maar het hek is op slot. Dan maar dorstig verder. Bovendien blijkt die plank absoluut niet horizontaal te liggen, wat een klim! Jan weet zijn forse kuiten goed te gebruiken en ik maak het Arnout Hauben-gewijs wat toffer door een filmpje te maken.

Water, de rest komt later

Voor we in Sint-Martens-Voeren aankomen, dalen we af via een donkere en zeer vochtige holle weg. De losse vuurstenen liggen hier voor het rapen. Een ferme straal water stroomt uit de modderwand. Eindelijk, nu kunnen we met volle drinkbussen naar onze laatste summit van de dag, de Kattenroth. We lopen de SintMartinuskerk voorbij en aan de voet van de

Komberg staan we even stil bij het monument ter ere van de Belgische brigadier Lescrenier. Op 10 mei 1940 was hij de eerste Belgische dode van WOII. Op het kerkhof rusten ook zes Britse piloten die met hun bommenwerper op De Plank neerstortten. Tijd om onze moed bijeen te rapen en verder te klimmen door het natuurgebied Altenbroek. Alweer niet van de poes, maar ook de zesde summit is binnen!

Ssssssstiltegebied

Met zicht op Noorbeek, waar we straks zullen slapen, settelen we ons even op een bank naast een pracht van een solitaire beuk. De stam ver toont duidelijk sporen van eerdere passanten, hij lijkt wel een graffitiboom. Iets lager staat op een gietijzeren wegkruis ‘Livven Hier es ick Dick ‘ns zeuk vin ick Dick a g’n beuk’. Rade wie raden kan. Een van de 365 tussengrens stenen, volgens het Traktaat van Maastricht netjes geplaatst tussen de bekendere gietijzeren grenspalen, ligt neer in het gras. Maar ssst, stil zijn hier, we zitten in stiltegebied. Jans B&Bbedje ligt beneden in het dorp en we spreken af

om morgenvroeg samen te ontbijten. Wat een prachtig uitzicht vanop mijn kampeerplaats. Bij het opzetten van mijn tentje ga ik nogal stun telig te werk en al snel krijg ik hulp. Ik denk meteen aan mijn stapmaatje Lieve. Ervaren als zij is leerde ze mij begin van de zomer de kneepjes van het vak. Ik hoor het haar nog zeggen: “Vanaf nu kan je het alleen.” Vandaag zou ik ‘wree’ slechte punten krijgen van de juf ...

Jurassic Parc

De finish komt in zicht. Goed uitgerust stappen we richting Maastricht. Het plateau van Margraten laat ons echt genieten van vele ver gezichten. Aan de noordzijde stroomt de Geul, ten oosten de Gulp en meer zuidwaarts de Voer. Wij moeten westwaarts naar het Maasdal. We duiken even zo’n 66 tot 145 miljoen jaar in de tijd en wanen ons midden in Jurassic Park in de mysterieuze kloof van het Hoogbos tussen de oeroude kalkhoudende rotswanden vol silex en fossielen. Intussen stapt Jan fluitend de open weiden in richting Mescherberg.

Langs een holle weg passeren we Kapel

Het wolkenspel leidt ons een stukje Duitsland in.

Hoedje af voor summit nummer 3: het Eyserbos.

Trichterbeeldje dat hier al sinds 1213 staat. Het blijkt een uitgelezen rustplek voor het koppel tje dat afgelopen nacht in het tentje naast mij sliep. Ik neem een foto van de twee, ook Dutch Mountain trailers. Waarschijnlijk tot straks, roep ik hen nog toe, want zo gaat het wel vaker als je hetzelfde pad loopt.

Aan de noordzijde stroomt de Geul, ten oosten de Gulp en meer zuidwaarts de Voer. Wij moeten westwaarts naar het Maasdal.

Jantje zag eens pruimen hangen

Veel fruitbomen hier en onze Jan ziet zelfs pruimen hangen als eieren zo groot! En braaf

als hij is, laat hij ze hangen. Na deze goede daad stappen we vrolijk verder om op een strobaal onze zelf meegebrachte appels te eten. En dan hop op de Ezelsweg naar beneden, met zicht op Mariadorp. In Eijsden nemen we het pontje over de Maas. De grens ligt in het midden van de stroom. We meren aan in het Belgische Lanaye In Petit-Lanaye liggen de meeste huizen tegen de rotshelling en daar bovenop ligt Thier de Caster. Dit plateau is een beschermd Natura 2000-gebied met mergelgrotten die niet toegan kelijk zijn voor het publiek om de vele soorten vleermuizen niet te storen.

Het einder in zicht

Het wordt tijd om D’n Observant op te vliegen, de zevende en laatste summit van dit Trail. Het is een kunstmatige heuvel opgeworpen met de onbruikbare en metersdikke deklagen van de kalksteengroeve van ENCI (Eerste Nederlandse Cement Industrie). De mergelwinning werd in 2018 stopgezet en de heuvel dankt zijn naam aan het voormalige Observantenklooster in de buurt en aan het feit dat je van hieruit het

Maas- en het Jekerdal kan observeren. Een ander langeafstandspad, het gekende Pieterpad, eindigt hier na 500 km op de Sint-Pietersberg die we vanuit de mergelgroeve via een trap beklimmen. Een platform brengt ons tot boven de groeve. Niets voor mensen met hoogtevrees, dus maakt Jan zich snel uit de voeten. Overal leggen tekst en foto’s uit hoe rijk dit gebied is met zijn zeldzame planten, vlinders, vleermui zen en als grote pronkstuk de oehoe. Ik zie de einder en besef dat dit in alle opzich ten het hoogtepunt, maar ook het eindpunt is. Afzakken naar Maastricht en de bewoonde wereld is een ware ontnuchtering, maar gelukkig hebben we onze rugzakken vol herinneringen.

Het Dutch Mountain Trail, de ‘zwaarste wandeling van Nederland’, is een 101 km lange tocht door het zuiden van NederlandsLimburg. Met de extra’s van en naar de campings stapte ik 121 km, met onge veer 2000 hoogtemeters. De etappes: dag 1 Eygelshoven - Vaals (28 km), dag 2 Vaals - Gulpen (23 km), dag 3 Gulpen - Mheer (26 km) en dag 4 Mheer - Maastricht (23,5 km).

De blauw-witte DMtrailmarkeringen zijn schaars, dus heb je best de track bij, of de gids Dutch Mountain Trail en de Seven Summits (te koop in de GR-webshop). De wegbeschrijvingen zijn uitstekend, maar dienden voor mij enkel als ondersteuning. Alle info op www.dmff.eu/dutch-mountain-trail.

ARTIKEL DATABANK TRACK FOTO’S

Tentje opgezet, maar met ‘vree’ slechte punten van de juf ... Tijd voor een spontaan dankgebedje: “Halleluja, wat is het hier mooi!”

PRAKTISCHE INFO

Grenzeloos

Westtoer en haar Waalse en Franse toerisme partners lanceerden gezamenlijk het Spel over Grenzen, een puzzletocht voor fietsers in de grensstreek rond Wervik, Comines, Warneton, Mesen, Heuvelland en Hollebeke. Deze tocht van 35 km aan weerszijden van de Schreve heeft een extra dimensie. Onderweg krijg je via een gratis app 15 digitale vragen of opdrachten. Tegelijk kom je meer te weten over de geschie denis van de grenssmokkel. Je speelt het spel als individu of in groep. De route ligt op het grens overschrijdende knooppuntennetwerk en is op een handige stuurhanger uitgestippeld. Kaart en stuurhanger zijn gratis te verkrijgen bij de toeristische diensten van de regio en het spel kan opgestart worden via www.westtoer. be/nl/spelovergrenzen.

Fietsen in Nederland

De Nederlandse Fietsersbond heeft het gratis Fietsrouteboekje 2022 uitgegeven met 12 routes, voor elke provincies één. De trajecten hebben een lengte van 17 tot 67 km. Ze brengen je op het autoluwe Waddeneiland Schiermonnikoog, door de Limburgse heuvels, over de Zeeuwse dijken, tussen de Gelderse wijngaarden of langs de vestingwer ken van Naarden. In het gidsje staan links naar de gpx-tracks. Je kan het boekje gratis aanvragen via www.fietsersbond.nl/ ontvang-fietsrouteboekje-2022

Langs de Nederlandse grens

Als je de Nederlandse grens zo nauwkeurig mogelijk volgt, fiets je ongeveer 3000 km. Jan Fossen deed dat en schreef het boek Fietsen tegen de grens – In 30 etappes langs de bin nenrand van Nederland. Onderweg verwon dert hij zich over de grillige grens en de geschie denis ervan. Hij fietst tegen zijn eigen grenzen aan, maar heeft toch voldoende tijd om zich te laten inspireren door filosofen als Nietsche, die zei: “Als de spieren niet feestvieren, raakt het denken bloedeloos”. Ook onver wachte ontmoetingen, het contact met de natuur en de cadans van de steeds ronddraaiende pedalen laten hem inzien waarom fietsen zo leuk is. Uitgeverij Noordboek, prijs € 14,90. www.noordboek.nl

Rondom de Nederrijn

Het ringbandgidsje Niederrhein – RadLandLust bevat 32 fiet slussen tussen 24 en 69 km op het nieuwe knooppuntennetwerk van de Nederrijn, een aantrek kelijk dicht-bij-huis fietsgebied. De trajecten zijn overwegend vlak en sommige zijn grens overschrijdend. Naast gedetailleerde kaarten en gpx-tracks bevat het gidsje uitgebreide beschrijvingen en praktische info. Alle start punten zijn met het openbaar vervoer bereik baar. Uitgeverij BVA, prijs € 17,95. Te koop via de webshop van de Fietsvakantiewinkel www.webshop.fietsvakantiewinkel.be

Dwars door Amerika

De titel van het boek over zijn fiet stocht van meer dan 5000 km door Amerika is In het moment, maar volgens de schrijver had die ook kunnen zijn: ‘Knettergek en verliefd op fietsen’. Hij laat je meeleven met

zijn vreugde, vrijheid en geluk, maar ook met zijn obstakels, angsten en fysieke ongemakken. Voor fietsers geeft dit boek veel praktische tips, maar ook voor niet-fietsers is het boeiend vanaf de eerste bladzijde. Uitgeverij Boekscout, prijs € 19,50. www.boekscout.nl

Nieuwe LF-Weekendtocht

In de serie LF-weekendtochten is een elfde titel verschenen: LF-weekendtocht Maasstadjes. Het concept is simpel: deels via een LF-icoonroute en deels via knooppunten fiets je een lus die je na twee of drie dagen terug brengt op je startpunt. Deze is 128 km lang en neemt je vanuit Kessel mee langs het zuide lijke deel van de LF Maasroute. Er staan geen heuvels op het menu maar wel water, bossen, historische Maasdorpen en gezellige steden. Routekaart, track en routebeschrijving zijn beschikbaar via www.lfmaasroute.nl Een overzicht van alle LF-weekendtochten vind je via www.nederlandfietsland. nl/lf-weekendtochten

Update fietsroutes

Er verschenen weer enkele updates van bekende toproutes.

La Vélodyssée: Roscoff a Hendaye (derde druk). Deze fietsroute van ruim 1200 km van het Bretoense Roscoff naar Hendaye op de Spaanse grens viert in 2022 zijn tiende ver jaardag. Het traject voert door een afwisselend landschap: grillige kliffen, duinen, polders, moe rassen en levendige steden. De volle dig bewegwijzerde Vélodyssée gaat voor 80% over autovrije paden en is grotendeels vlak. Alleen in het Baskenland zijn er enkele klim metjes. De aanwezigheid van de zee maakt deze route zeer geschikt om met kinderen te fietsen. Uitgeverij Paul Benjaminse, prijs € 24,50. www.cyclingeurope.nl

Groene Weg naar de Middellandse Zee, deel 2 (achtste druk) Deze gids beschrijft het 620 km lange traject van Marnay naar Saintes-Maries-

de-la-Mer. Van de Vogezen gaat de route via de Franse Jura richting Rhône. Het traject mijdt de drukte van het Rhônedal en blijft wat ooste lijker op rustige maar golvende landweggetjes. Na Arles fiets je door het unieke deltalandschap van de Camargue. De gids bevat ook een alter natieve route van 280 km richting Pyreneeën. Uitgeverij Pirola/Europafietsers, prijs € 22,95. www.europafietsers.nl

Onbegrensd Rome, deel 3, Florence – Rome (zesde druk). De route loopt over rustige weg getjes en vermijdt teveel reliëf. Naast de hoofd route kent deze gids ook enkele nevenroutes zoals een traject langs het Trasimeense Meer richting Assisi en vervolgens vanaf Bevagna op een nieuw fietspad naar Spoleto en door de heuvels naar Amelia en Orte. Uitgeverij Paul Benjaminse, prijs € 22,50. www.cyclingeurope.nl

Handboek voor fietsers

De gids Handboek voor vakantiefietsers vertelt je wat je moet meenemen op fietstocht en vooral wat je niet moet meenemen. De keuze van de fiets, planning, reisdocumenten, fietsroutes, navigatie, kampeerspullen, budget, reparaties, overnachting, gezond heid, veiligheid, fietsvervoer, alleen of in een groep, fietstocht met kinderen: al die onderwer pen komen uitvoerig aan bod. De schrijfster Marcia Van der Meer put daarbij niet alleen uit

haar eigen ervaringen, maar laat ook specia listen hun kennis delen. Uitgeverij Elmar, prijs € 22,99. www.uitgeverijelmar.nl

Bikeline gidsen

Bij Esterbauer verschenen in de serie Bikeline Radtourenbuch enkele nieuwe bikeline-gidsen. Info www.esterbauer.com

Wasser-Radlwege Oberbayern (prijs € 15,90). Deze gids bevat drie fietslussen (Hopfenschleife, Salzschleife en Kunstschleife) die vanuit München de streek rond de Donau, de Inn en de Alpen verkennen. De trajecten zijn elk tussen 267 en 338 km lang en kunnen dankzij varianten met elkaar gecombineerd worden. Op de Hopfenschleife fiets je langs de Amper, de Donau en de Isar door het

grootste hopgebied van Duitsland. De Salzschleife voert langs de Isar, de Inn en Salznach door de streek van de zoutwinning. De Kunstschleife tenslotte leidt door het bergen merengebied in het zuidwesten van Beieren.

Saar-Radweg (€ 16,90). Op de hoogvlakte van Lotharingen begint de bewegwijzerde fiets route langs de Saar. Het traject kent weinig stijgingen en is zeer geschikt voor families met kinderen. Het grensoverschrijdende traject voert van Sarreburg door een zacht glooiend bos- en weidegebied naar het verstedelijkte gebied rond Saarbrücken. Spectaculair is het nauwe dal van de Saarschleife bij Mettlach. Daarna wordt het landschap weidser en kom je in het wijngebied aan de Moezel. De lengte is 210 km, de beschreven varianten voegen daar nog 150 km aan toe. De gids bevat ook een aanlooproute van 90 km vanuit Straatsburg. De Saar-Radweg kreeg van de ADFC een viersterren waardering.

3x Wasser Radlwege Oberbayern

Augustus, de muur

Het is augustus in het jaar 124 na Christus. Boven de natte veengronden hangt nevel en de ochtend zon aarzelt om tevoorschijn te komen. In dit deel van het Rijk, zo hoog noordelijk in de provincie Britannia, voelt augustus al aan als een vroege herfst. “Wat een verschil met thuis, in Rome,“ denkt centurion Lousius Suavis. Vorige week liet hij nog 2 extra paar wollen kousen leveren. De leren san dalen die standaard bij de Romeinse legeruitrusting horen, zijn niet gemaakt voor deze hooglanden. Vanop een uitstekende rotsrichel kijkt Suavis uit over de werf die hij nu al twee maanden leidt. Zijn jonge assistent Tullius bezwijkt bijna onder de opgerolde bouwtekeningen die hij in zijn armen draagt, terwijl hij met één hand een groma rechtop probeert te houden. Die heeft hij straks nodig om te controleren of de bouwwerken exact volgens plan verlopen. Terwijl er een wind uit het noorden opsteekt, monstert Suavis zijn mannen van de zesde cohorte, die stenen aanvoeren en stapelen. Het is hondenwerk op dit ruige terrein dat nu eens rost achtig, dan weer hopeloos zompig is. Maar de muur

vordert goed, en ook het 39ste mijlfort dat hier een doorgang zal bewaken krijgt stilaan vorm. Keizer Hadrianus kan tevreden zijn. Bijna 1900 jaar later staat Koen uit te blazen op de rotsen bij Steel Rigg. Hij en zijn 13-jarige zoon Otto zijn vanmorgen vroeg op pad gegaan voor de vierde etappe van hun trektocht. Het is nog geen 10 uur ’s ochtends, maar de twee hebben al enkele pittige beklimmingen in de benen. “Was dat nu Horrible Hill die we net beklommen hebben, of Horrendous Hill?”, vraagt Otto grijnzend. De Engelse woorden schat van de tiener breidt snel uit na enkele dagen tussen wandelaars en trekkers. Koen veegt het zweet van zijn voorhoofd. Het is abnormaal warm in het noorden van Engeland. Gisteren haalde het kwik makkelijk 27 graden in de namiddag. Boeren klagen over de droogte. Hikers puffen op het 135 km lange traject zonder schaduw. Archeologen panikeren en zien de veengrond vol Romeinse schatten in ijltempo uitdrogen. Nu is de lucht nog koel, maar alles wijst erop dat vandaag weer een hete – en zware – dag wordt.

Beneden in de diepte zien Koen en Otto de resten liggen van mijlfort 39. Een perfecte rechthoek, mooi uitgemeten, afgerond aan de hoeken. Stenen die bijna 2000 jaar geleden gehouwen werden. Versleept en gestapeld op dezelfde nukkige gronden waarop zij nu dag na dag verder trekken. “Door mannen die nauwelijks enkele jaren ouder waren dan ik,” beseft Otto. In de verte schittert het water van Crag Lough. Koen denkt aan de Romeinse legersandalen die hij gisteren zag in het Roman Army Museum en kijkt naar de stevige wandelschoenen aan zijn eigen voeten. Het is tijd om verder te trekken.

Katrien Boon wint met dit verhaal geen san dalen, maar een paar stevige wandelschoenen van Berghen. Zij maakte deze vader-zoonfoto afgelopen zomer op het pad langs de Muur van Hadrianus. Haar verhaal vermengt feiten (opschriften op de muur zelf en Romeinse teksten onder meer uit het fort van Vindolanda) met fictie, want over de bouw van deze muur is zeer weinig met zekerheid geweten.

Vier nachten geluk

Al sinds ik als prille tiener het boek Kinderen van moeder aarde van Thea Beckman had gelezen, een apocalyptisch verhaal dat zich afspeelt op Groenland, ben ik gefascineerd door dit land. Bijna dertig jaar later ben ik dan eindelijk voor de eerste keer naar Groenland gegaan. Mijn voornaamste doel was om de Arctic Circle Trail te wandelen, een wan delroute van 165 km door de wildernis van Groenland, van het dorpje Kangerlussuaq, waar de internationale luchthaven is, tot aan de kust in Sisimiut. Omdat ik uit prin cipe geen binnenlandse vluchten neem, was het plan om de route ook helemaal terug te stappen, hetgeen uiteindelijk is gelukt. Maar een driedaagse tocht om materiaal en lichaam te testen, van Kangerlussuaq naar de ijskap en

terug, leerde me dat dit veel meer zou worden dan een gewone wandelreis. Het aanzicht van al het smeltwater, de ijskap zelf en er zelfs even op kunnen stappen hebben een onuit wisbare indruk op me nagelaten. Net als het landschap, een wild, ruig landschap gevormd door smeltende gletsjers. Gedurende mijn ver blijf van vijf weken zijn het licht en de kleuren in het landschap dramatisch veranderd. Van zo’n drie uur schemerdonker begin augustus, met enkel een zonsondergang en -opgang zonder nacht, tot wel vijf uur nacht begin sep tember. En het mooie zomergroen had plaats gemaakt voor een pracht aan herfstkleuren. Met de langere nachten was er ook een toene mende kans om het noorderlicht te zien. Vier nachten had ik geluk. Tijdens mijn laatste

nacht op de wandelroute speelde het schouw spel zich een heel uur af boven mijn tentje, op een idyllische locatie aan een uitgestrekt meer. Volgens de Inuit laat het noorderlicht zich zien als je denkt aan je nabestaanden, iets wat ik heb geleerd op de terugweg naar Kopenhagen. Spiritualiteit is niets voor mij, maar tijdens het wandelen heb ik veel nagedacht over mijn vader die twee maanden voordien overleed.

Ook Dieter Demey wint een paar wandel schoenen van Berghen. Voor zijn onwaar schijnlijk straffe foto natuurlijk, maar ook voor zijn sober verhaal over zijn queeste die hem zowel dichter bij de natuur als bij zich zelf bracht.

“We are not rich, but rich at heart”

Het is maart 2020 als we in de startblokken staan om op wereldreis te vertrekken. Het huis is leeg, de banen zijn opgezegd, de fietsen staan klaar in een lege woonkamer en het afscheidsfeestje voor vrien den en familie is gegeven. Nu gaat het echt gebeu ren, na meer dan een jaar van voorbereidingen en dromen. Al snel worden we uit onze droom gehaald: de grenzen sluiten en alles en iedereen gaat in lock down. Audrey gaat meteen terug aan het werk als huisarts en onderzoekt in marsmannetjesuitrus ting COVID-patiënten in een Antwerpse kerk. Eloy helpt ondertussen in een rusthuis om ouderen met

de hulp van digitale middelen toch enigszins met hun familie op afstand te laten communiceren. Twee jaar later staan we opnieuw klaar om te ver trekken, maar omdat we het klaarspelen om in de week voor vertrek nog een keer COVID te krijgen, gaan we toch maar voor drie keer scheepsrecht. Op 16 april 2022 vertrekken we op de fiets vanuit onze woonplaats met als bestemming Azië! Ondertussen zijn we bijna 7000 kilometer, 14 landen en dui zenden ontmoetingen met meer dan 600 koppen thee, 400 koppen koffie, 3 voedselvergiftigingen en 2 lekke banden verder.

Op het platteland van Turkije worden we overwel digd door de onvoorstelbare gastvrijheid. We slapen op vloeren bij vreemden, krijgen kilo’s groente en fruit uit de moestuinen van mensen om mee te nemen voor onderweg en eindigen zelfs op een Koerdisch bruiloft. We worden dagelijks uitgeno digd door boeren, vrachtwagenchauffeurs, fabrieks arbeiders en pompbedienden om met hen mee te eten. “We are not rich, but rich at heart”, vertelt één van hen.

In Iran worden we honderden keren aangemoedigd met een toeter, een lach en een ‘Welcome to Iran my friends!’. We eten ontelbare keren rijst, op de grond in kleermakerszit, in de huizen van de mensen die ons uitnodigen. Ook als één van ons ziek is, worden we opgevangen door een aantal boeren. Ze delen hun lunch en regelen een taxi en een slaapplek bij een gezin in een dorp verderop. Wanneer we twee dagen later afscheid nemen heeft de moeder des huizes tranen in haar ogen.

Verder oostwaarts, in Oezbekistan worden we elke kilometer gevraagd voor een selfie en krijgen we dagelijks een baby in onze armen gelegd. We slapen in huizen, waar communicatie met handen en voeten gebeurt en stromend water regelmatig nog een luxe is. De Oezbeekse man op de foto stopt de auto op een drukke weg, steekt een brood naar ons uit en spreekt een gebed uit terwijl hij zijn handen voor zijn gezicht vouwt.

Op dit moment drinken we gefermenteerde paar denmelk van de nomaden in een yurt ergens in Kirgistan, en verwonderen we ons nog elke dag over de dingen die op of naast ons pad opduiken. De bestemming? Uiteindelijk draait het om de ontmoe tingen en de ervaringen onderweg. Voor wie nog twijfelt: doe het. Stap op de fiets en wees onvoorstel baar verwonderd.

Wanneer Audrey Hensels en Eloy Hoofs terug thuis zijn, krijgen zij van ons voor deze gebalde ‘wereldreis in kortverhaalversie’ een nieuw set fietstassen van Ortlieb, geschonken door fietsen winkel De Geus. Hun verhaal verder volgen kan via thisishowweroll.nl.

Ons kleine Grote Routepad

Elke ochtend stap ik samen met Cartouche ons eigen kleine Grote Routepad. Cartouche is onze hond, een energieke Engelse SpringerSpaniel. Ons kleine Grote Routepad is een stukje GR 128 tussen het kasteel van Uitbergen en het oude brughuis. Samen wandelen we elke dag zowel heen als terug exact één dui zendste van deze 482 km lange route door Vlaanderen. De vroegte doet ons goed. Naast ons meandert de Schelde, met aan de overkant de Bergenmeersen, een overstromingsgebied doorsneden met slikken en schorren. Deze net iets hoger gelegen landtong dwong lang

geleden de nog jonge wispelturige Schelde in een majestueuze bocht. Ons eigenste Grote Routetje: dagdagelijks kuierend en snuffelend hebben we elke vierkante centimeter van haar mogen leren kennen. En toch verveelt ze nooit. Telkens toont ze ons wel weer een andere vari atie die ons beroert. De Schelde koorddansend tussen eb en vloed, die de hemel spiegelt of door de wind bezaaid wordt met kroeskop jes, seizoenen die komen en gaan, een flit sende snoekbaars, de knallende roep van een cetti’s zanger. Menige keer hebben we het voor recht de zon boven de meersen en de rivier te

zien oprijzen uit haar nachtelijke bedstee. Dan is het volop genieten, elke seconde verandert de wereld, elke oogopslag krijgen we een ander beeld. Stappen wordt dan stoppen, kijken en vooral blij zijn met zoveel gratis moois. Voor niets komt de zon op, gelukkig maar. En vaak, op de andere oever, een andere man met een andere hond, een ander pad, een ander verhaal. Dezelfde ochtend.

Peter Putteman is onze vierde winnaar, ook voor hem een paar wandelschoenen van Berghen voor dit mooie cursiefje.

Wandelroute van het jaar

Ook dit jaar zal op de Fiets en Wandelbeurs in Gent de trofee voor de mooiste nieuwe wan delroute van het jaar in de Benelux uitgereikt worden. Het gaat daarbij om routes die tussen oktober 2021 en oktober 2022 nieuw gereali seerd of ingrijpend vernieuwd werden. Na een eerste selectie op basis van de criteria en een aantal verkenningen op het terrein selecteerde de jury 14 kandidaten voor de longlist: Triootje Westhoek (nieuwe lus van 80 km op het knoop puntennetwerk), Grote Vijf Route (nieuwe lus van 123 km rond de heuvelrug tussen IJzer- en Mandelvallei), Wandelnetwerk De Blankaert (nieuw knooppuntennetwerk rond Diksmuide), Wandelnetwerk Vloethemveld (nieuw knooppuntennetwerk in het Brugse Ommeland), Nationaal Park Trail (uitbreiding en vernieuwing tot 110 km), Martinusroute (450 km van Bergen op Zoom naar Menen op bestaande GR’s en nieuwe trajecten), GRP 151, Tour du Luxembourg belge (uitbrei ding van bestaand streekpad tot 232 km), GRP 161 Tour du Pays de Bouillon (streek pad van 186 km samengesteld uit bestaande GR’s en nieuwe trajecten), GR 57 – Sentiers de l’Ourthe (uitbreiding van bestaande GR tot bijna 400 km), Betuwepad (nieuw beweg wijzerd streekpad in de Betuwe), Wegen met zegen (nieuwe lus op knooppunten in de Overbetuwe), Stellingenpad (nieuw streek pad van 260 km in Friesland, Drenthe en Overijssel), Klooster Claercamppad (nieuwe pelgrimsroute van 237 km in de Friese Waddendelta), Heuvelrughike (nieuwe route over de Utrechtse Heuvelrug).

Meetjesland

De nieuwe gids Wandelen in het Meetjesland bevat vijf nieuwe wan delroutes van 14 tot 19 km door de polders van de Meetjeslandse Zwinstreek, de meersen van de Oude Kale, het krekengebied op de grens met Zeeland, de historische Kwadebossen en provinciaal domein Het Leen. Vier trajecten gaan langs knooppun ten en het vijfde heeft een eigen bewegwij zering. Startplaatsen zijn Merendree, Eeklo, Lembeke, Sint-Jan-in-Eremo en Middelburg.

Twee tochten kunnen ingekort worden en zijn dan ook geschikt voor gezinnen met kinderen. De gids geeft bij elke route twee logeertips en een portret van Meetjeslanders die op een bijzondere manier verbonden zijn met het gebied. Te koop via www.routen.be/ webshop, prijs € 6.

Grote Netewoud

Ook dit jaar riep Toerisme Provincie Antwerpen weer een door het publiek verko zen wandeling van het jaar uit. In deze tiende editie is Scherpenbergen – De Hutten in Meerhout en Geel favoriet bij de wandelaars. Deze wandeling van 14 km combineert de fraaiste landschappen van Natuurpark Grote Nete: uitgestrekte bossen, statige landduinen, schitterende heidegebieden en natuurlijk de meanderende Nete en haar zijrivieren. Het traject is vrijwel volle dig onverhard en gebruikt de knooppunten van het wandelnetwerk Grote Netewoud. Beste startplaats is de eeuwenoude water molen van Meerhout. Je kan het routekaartje gratis downloaden via www.kempen.be/ scherpenbergendehutten.

Griezelen in Oost-Vlaanderen

In het nieuwe wandelgidsje 6 griezelwande lingen voor de herfst kom je heksen, spoken, draken en een heilige zonder hoofd tegen. Natuurlijk niet in levende lijve maar in de volksverhalen die bij de routes in het gidsje horen. De trajecten van 6 tot ruim 11 km beloven je aangename stapuur tjes langs locaties met een eng, geheimzinnig of spannend randje. Leuk voor de (klein)kinderen. Je kan het gidsje downloa den via www.routen.be

Vernieuwd wandelnetwerk

Het eerste wandelnetwerk van de Kempen, Kempense Heuvelrug, dateert van 2005 en was toe aan een grondige update. Dit vertaalt zich nu in 39 km extra trajecten en meer natuur, comfort en beleving. Zowel de rust- als de actiezoekers komen aan hun trekken. Je stapt door een variëteit aan landschappen met dennenbossen, metershoge zandduinen, bomen met spectaculaire lucht

Nieuw bij Gegarandeerd Onregelmatig

En weer zijn de padenmakers van Gegarandeerd Onregelmatig erin geslaagd om twee aantrekkelijke gidsjes samen te stellen. Je kan de routebeschrijvingen en gpx-tracks downloaden via www.wandelzoekpagina.nl of de papieren versie bestellen via www.gegarandeerdonregelmatig.nl. Prijs € 17,95.

Wandelen rond Arnhem en Nijmegen. Deze gids bevat 20 wandelingen van 6 tot 10 km rond de steden Arnhem en Nijmegen. Ze gaan langs rivieren, over stuwwallen en heidevelden, door kuddes koeien en paarden en door imposante bossen waar wilde zwijnen en misschien zelfs een wolf je pad kunnen kruisen. De fraaie tochten hebben een hoog ‘zandpadgehalte’. De gids bewijst dat ook een korte wandeling heel gevarieerd kan zijn. Alle tochten zijn lussen die met het openbaar vervoer bereikbaar zijn.

Wandelen in de Hollandse Delta. De Hollandse Delta strekt zich uit over de ZuidHollandse eilanden ten zuiden van Rotterdam.

Het gebied is een echt waterwalhalla en je struint dan ook over dijken en door historische haven stadjes met schilderachtige sluisjes en ophaal bruggen. Je loopt over vlonderpaden, trekt jezelf met een trekpontje naar de overkant en stapt door duinen en op het strand. En altijd is er onderweg zicht op een rivieroever met ganzen, zwanen en andere watervogels. Dit gidsje laat zien dat je ook in de drukke Randstad prima kan wandelen, als je maar weet waar je moet zijn.

wortels, fotogenieke vennen en moerasgebie den. Het vernieuwde netwerk biedt 350 km wandelplezier. De nieuwe wandelkaart biedt een overzicht van alle routes en knooppunten en presenteert vijf suggestielussen van 2,5 tot 16,7 km. Prijs € 8. www.kempen.be.

Vlaams-Brabant

Toerisme Vlaams-Brabant heeft onlangs het nieuwe wandelnet werk Brabantse Wouden voor gesteld. Het bestaande netwerk Zuid-Dijleland werd uitgebreid met 200 km aan virtuele trajec ten en knooppunten in Tervuren, Bertem, Kortenberg, Herent en Leuven en vormt samen met het wandelnetwerk in het Zoniënwoud een nieuw netwerk van 700 km met de naam Brabantse Wouden. Deze vormen een lappendeken van eeuwenoude bossen, meanderende rivieren, holle wegen en open velden. Het pakket Brabantse Wouden bestaat uit een kaart Dijleland (met knooppunten te velde) en een kaart Zoniënwoud (met virtu ele knooppunten op kaart of in de app). Een bijbehorende gids bevat allerlei informatie en 12 suggestieroutes en op de kaarten vind je 11 thematische wandellussen. Prijs van dit pakket is € 9, te koop via www.toerisme vlaamsbrabant.be

Een derde gebied rond Halle, Beersel. Linkebeek en Sint-Genesius-Rode is in ont wikkeling. Het is de bedoeling om tegen eind 2024 de hele provincie Vlaams-Brabant als wandelnetwerk aan te bieden,

Uit je kot

In de reeks Uit je kot wan delingen is het vierde deeltje verschenen. Deze gidsjes ontstonden in coronatij den, toen minister Maggie De Block de Vlamingen opriep om ‘in hun kot’ te blijven. Na de provincies Oost-Vlaanderen, Limburg en Vlaams-Brabant is nu WestVlaanderen aan de beurt. Het gidsje Wandelen in West-Vlaanderen bevat tien wandellussen van ca. 5 km lang die telkens bij een treinsta tion starten, met uitzondering van de route rond Damme die bij een bushalte begint. Naar analogie met de coronatijd is de rode draad in de gids de aandacht voor pandemieën in het

verleden: pest, cholera, melaatsheid en andere besmettelijke ziektes. De tweede rode draad is Flanders Fields en de herinneringen aan de Groote Oorlog. Uitgeverij Odyssee Reisgidsen, prijs € 19,50. www.odyssee-reisgidsen.nl

Lekker West-Vlaanderen

Het online magazine West Toeren, herfst en winter 2022 bevat vier wandelrou tes tussen 7 en 15 km rond Tielt, De Panne, Moorslede en Koekelare die je met behulp van de routekaartjes door mooie natuur en langs lekkere adresjes voeren. Je kan het gratis maga zine downloaden via www.westtoer.be.

Wandelgebied As

Station As, een van de wandel gebieden van het Nationaal Park Hoge Kempen werd recent vol ledig vernieuwd. Negen routes (3,2 tot 16 km) voeren je onder andere langs vennen, een voorma lige grindgroeve en het natuurge bied Bosbeekvallei. De nieuwe wandelkaart kost € 2,50 en is te koop via www.wandelen inlimburg.be

altijd aanwezig. Je loopt door bossen, langs de Warche, de bovenloop van de Amblève en verschillende kleinere beken. Ook stadjes als Eupen en Malmedy en dorpjes met hun typi sche huizen en kerken staan op het menu. Te koop in de GR-webshop.

Zuid-Limburgse wijn

Dankzij het milde klimaat en de heuvels ontpopt Zuid-Limburg zich tot dé wijnprovincie van Nederland. Onder de noemer Route des Vins werden drie nieuwe wijnwandelin gen ontwikkeld en bewegwijzerd. Deze situeren zich rond VijlenHolset (11,4 km), Sittard (10,6 km) en Berg en Terblijt-Houthem St-Gerlach (11,9 km). Samen met de reeds bestaande wijnwandelin gen (Wahlwiller-Eys 10 km, Noorbeek 8 km, Winthagen 8 km en Ubachsberg 12 km) brengt dit het aantal op zeven. Voor iedere route kan je een foldertje en een gpx-track downloaden via www.visitzuidlimburg.nl/eten-drinken/ streekproducten/wijn/routes-des-vins

Fruittuin van Nederland

Door de Demervallei

Op 12 november werd de GroeneHaltewandeling Dwars door de Demervallei ingehuldigd. De route van 16 km brengt je door de mooiste plekjes van de Demervallei van het station van Schulen naar dat van Diest. Onderweg passeer je langs de bezoekerscentra van Schulensbroek en Webbekomsbroek. De wandeling geeft je een mooie kijk op de natuur en het landschap van de Demerdelta. De folder is te koop via www.treintrambus.be.

Oost-België

De GR 56, een van de oudste langeafstandsroutes van België, heeft een ver jongingskuur ondergaan en heeft ook een nieuwe naam gekregen: Sentiers de l’Est de la Belgique. Op deze route van 198 km door de Oostkantons is de natuur

Het nieuwe Betuwepad (Streekpad 21) beschrijft een lus van 146 km met start aan het station van Tiel. Het traject voert via graspaden, dijken en stille asfaltwegen door een kleinscha lig rivierenlandschap met boerderijen, molens, forten, karakteristieke dorpen en stadjes en natuurlijk veel fruitboomgaarden. Het Betuwepad is in beide richtingen met geelrode streepjes bewegwijzerd en beschreven in een topogids. Te koop in de GR-webwinkel.

Baronie van Breda

De Baronie is het gebied tussen Breda, Tilburg en de Belgische grens. De streek is rijk aan bossen, natuurgebieden en cultuurhisto rische pareltjes. Met de nieuwe wandelbundel Top 8 mooiste wan delingen ontdek je 100 km wan delplezier in dit verrassende wandelgebied. De routes zijn duidelijk omschreven aan de hand van wandelknooppunten. Het gidsje kost € 4,95 en is te koop via www.wandel.nl/ shop/top-8-mooiste-wandelingen.

Noord Brabant

Het Heerlijk Pauwelspad is een wandelroute van 34 km door Midden-Brabant, gro tendeels gelegen in het land schapspark Pauwels. Het traject doorkruist een verschei denheid aan landschappen en loopt van Loon op Zand via Berkel Enschot en Landpark Assisië en natuurgebied De Brand. Er zijn ook verschillende ommetjes voorzien en verbindingen naar langeafstandswandel routes waaronder het ruim 300 km lange Ons Kloosterpad. De route gebruikt wandelknoop punten en is grotendeels onverhard. Via www. pauwelspad.nl kan je een foldertje downloa den met kaartje, beschrijving en knooppunten.

Franse GR’s

Als je een paar dagen in Frankrijk wil gaan wan delen, maar niet precies weet welk traject je moet kiezen, is de vernieuwde gids 70 Randonnées sur les GR de France een krachtig hulpmid del. Je vindt er 70 meerdaagse wandeltoch ten (twee tot vier dagen) verspreid over heel Frankrijk. In vergelijking met de vorige editie bevat deze ook 20 nieuwe tochten door zeer diverse gebieden als Belle-île-en-Mer, de meren en watervallen van de Jura, de nationale parken van de Pyreneeën … Uitgeverij FFRP, te koop in de GR-webshop.

Romantische Straße

Bij automobilisten en fietsers is de Romantische Strasse een geliefd reisdoel. Nu is er ook een versie voor wandelaars plus een wandelgids. Op het 500 km lange traject van Würzburg naar Füssen kom je door een veel voud van landschappen: het dal van de Main, de Tauber en de Lech, de Frankenhöhen, de Schwäbische Alb en de Vooralpen. De 27 etappes zijn, mede door het prima openbaar vervoer, ook zeer geschikt om in dagwandelingen of weekendtochten te doen. De route stelt geen buitengewone technische eisen en is voor elke wandelaar goed te doen. Uitgeverij Esterbauer, prijs € 12,90. www.esterbauer.com

Van Schotland naar Zuidwest-Engeland

In Landlijnen doet bestsellerau teur Raynor Winn verslag van de zwaarste wandeltocht die zij en haar man tot nu toe ondernamen. Ze begonnen hun monstertocht met de Cape Wrath Trail, het hon derden kilometer lange traject door de Schotse Hooglanden over afgelegen bergen, door glet sjerdalen en langs diepe meren. Daarna liepen ze nog vele weken verder om tenslotte na 1600 km aan te komen aan de zuidwestkust van Engeland. Wie haar eerste boek (Het Zoutpad) heeft gelezen, weet dat de man van Raynor ongeneeslijke ziek is en dat het lopen van het South West Coast Path hem destijds aantoon baar heeft geholpen. Dit boek is een persoonlijk verslag van een ruige maar hoopvolle wandel tocht door Schotland en Engeland. Uitgeverij Balans, prijs € 23,99, e-boek € 11,99. www. uitgeverijbalans.nl

Inpakken en wegwandelen

Op pelgrimstocht gaan betekent onthaasten, afstand nemen van het dagelijkse leven en vrijheid. Pelgrimstochten bieden een natuur ervaring en een beleving van de geschiede nis. Met de juiste voorbereiding kan bijna iedereen de sprong wagen. De schrijfster van

het Handboek voor de pelgrim – Plannen – Pakken – Wandelen deelt de kennis die ze heeft opgedaan in meer dan 20 jaar pelgrimser varing en geeft waardevolle adviezen en suggesties. Het boek is ook bedoeld als aanmoe diging voor twijfelaars. Uitgeverij Elmar (vertaling van de Rother gids), prijs € 19,99. www.uitgeverij elmar.nl.

Win!*

3x Wandelen in de Hollandse Delta

Romantische Strasse

Handboek voor de pelgrim 3x Camí de Cavalls

Surf naar www.groteroutepaden.be >magazine>wedstrijden

Nieuw bij Conrad Stein

In de serie Outdoor verschenen enkele nieuwe titels. Info en gps-tracks: www.conrad-stein-verlag.de.

Menorca: Camí de Cavalls (2e druk - € 14,90). Dit eeuwenoude pad loopt langs de gehele kust van het Spaanse eiland Menorca. Het werd in de 13de eeuw aangelegd, toen koning Jaume II zijn ridders beval om met hun paarden langs de kust van het eiland te patrouilleren. Na vele jaren ver getelheid werd het oude ruiterpad opgeknapt en nu is het een zeer aantrekkelijke bewegwijzerde wandelroute van 185 km met de naam GR 223. Je doorkruist geulen, rotsachtige gebieden, idyl lische baaien met parelwitte stranden en leuke dorpjes. De gids helpt je bij de voorbereiding en tijdens je tocht.

Via Scandinavica (2e druk - € 18,90). Al in de 12e eeuw landden pelgrims uit Scandinavië op de stranden van Fehmarn om van daaruit hun pelgrimsweg voort te zetten naar Santiago, Rome of Jeruzalem. De 650 km lange Via Scandinavica volgt hun voetsporen. Je vindt er voor elk van de 32 etappes uitgebreide informatie over accom modatie, openbaar vervoer en tips voor fietsers. Nauwkeurige kaarten met hoogteprofielen vullen de routebeschrijvingen aan en helpen bij de oriëntatie.

Een weekje boven de 2000 meter op de Peter-HabelerRonde

In de Wunderkammer Residence in Deurle, met zicht op een bocht van de Leie, schrijf ik dit verslag van onze Oostenrijkse huttentocht. Het ‘zwarte huis’ is een kunstwerk van Hans Op de Beeck en diende tot voor kort als schrijversresidentie, waarbij je door het grote panoramische raam als een vergezicht uit de renaissance uitkijkt op de meanderende Leie.

Æ Tekst en foto’s Bénédicte Delefortrie

Op de hangbrug aan de Olpererhut.

Peter Habeler

Een helse rit – 30°, fileleed en hevig onweer –voert ons van Gent naar Vals bij Innsbruck. Morgen begint onze tocht door de Zillertaler Alpen. Na de zeer uitdagende Stubai Höhenweg vorig jaar kozen we ditmaal voor de PeterHabeler-Runde. De huttentocht is genoemd naar de Oostenrijkse bergbeklimmer Peter Habeler die in 1978 samen met Reinhold Messner als eerste de Mount Everest beklom zonder flessenzuurstof. Het is weer even wennen aan het gewicht van de rugzak dat zonder water varieert tussen 8 en 10 kg. Ideaal om in te lopen is het weer – droog en 21° - en de te lopen afstand van 3 uur naar de Geraer Hut. Het pad loopt tussen de bosbes senstruiken en is mooi maar ferm stijgend tot 2324 m. De hut wordt nogal militaristisch en zonder de Oostenrijkse ‘gemütlichkeit’ gerund, maar ze trekt veel jong volk dat komt ‘klet tersteigen’ tegen de Sagwandspitze, een hoge rotswand recht tegenover de hut. Slecht slapen hoort ook bij onze staptochten: de hoogte, de slaapzalen, het gesnurk…

Scharte

Op zondag stijgen we 700 meter tot de ‘scharte’ – of ‘brèche’ in het Frans. Het Nederlands spreekt van een ‘inkeping’, wat niet echt weer geeft dat het gaat om een opening op de flank van een steile rotswand waar je doorheen moet naar een volgend dal of bergketen. We lopen over oude gletsjermorenen en hebben zicht op de Olperer, die je met zijn 3476 m enkel met gids kan beklimmen, en op de Hintertuxer Gletsjer, het enige skigebied in Oostenrijk waar je het hele jaar door kan skiën. Wat we heel pijnlijk vinden is dat ze vandaag, in een

periode van klimaatopwarming, nog een tus senliftstation aan het bouwen zijn. Terwijl je de gletsjers letterlijk ziet smelten en deze naar verluidt jaarlijks ongeveer 40 meter naar beneden schuift en op verschillende plekken 10 cm dunner wordt.

Omdat we geen 2x twintig meer zijn, hebben we de volgende dag een rustdag gepland. Maar wat doen berggeiten op een rustdag?

Hangbrug

De derde dag wordt de zwaarste. Door de grote werken aan dat nieuwe skistation – er zijn reeds twee kabelbanen – lopen we eerst wat verloren tot Spangelhaus. Vandaar klimmen we naast de morenen van gesmol ten gletsjers over grote rotsblokken tot aan de Friesenbergscharte (2911 m). Er is amper plaats om te staan, laat staan te picknicken, dus met een stempel op de arm – altijd aan wezig op Oostenrijkse toppen en schartes om je stempelboekje te vervolledigen – vatten we de afdaling aan, die toch wat afschrikt omdat ze zo steil is langs de rotswand. Gelukkig is er een kabel gespannen en in de verte lonkt Schlegeis, het grote stuwdammeer dat azuur blauw kleurt in de zon. Het Friesenberghaus langs het meer was volzet, dus moeten we nog

3 uur verder stappen naar de Olpererhut. De tocht over rotsblokken en door smeltwaterri viertjes lijkt oneindig tot we aan de spectacu laire hangbrug komen. Dagjestoeristen staan er in de rij voor een fotoshoot omdat de foto de indruk wekt dat je boven een duizelingwek kende ravijn hangt. Jammer genoeg kunnen we niet lang genieten van het mooie uitzicht omdat het hevig begint te onweren met letter lijk ontelbare donder’slagen’ en spectaculaire bliksemschichten!

Daags nadien worden we om 9 u letterlijk buiten gekuist door de buitenlandse meisjes die er waarschijnlijk als seizoenwerker ver blijven. Het stopt met regenen en een korte klim voert ons naar een pad over rotsblokken. We blijven de hele tijd het meer zien maar nu aan de rechterkant. Telkens denken we dat de rotsblokken om de hoek zullen overgaan in een normaal pad, maar helaas … Continu zien we de gletsjermorenen terwijl we ofwel door het smeltwaterriviertje stappen ofwel over een akelig bruggetje.

Lightness of being

Om 15 u zijn we in Italië in het Pfitscherjochhaus. Dat maakt geen deel uit van de Alpenverein en biedt meer comfort. Wat een verademing dat er een kamertje op ons wacht in plaats van een slaapzaal. Wasje, plasje, dutje en ‘s avonds hebben we dat Dolomietenwijntje helemaal verdiend.

Omdat we geen 2x twintig meer zijn, hebben we de volgende dag een rustdag gepland. Maar wat doen berggeiten op een rustdag? Juist ja, een topje beklimmen. De Rotbachlspitz (2895 m) was me al van ver opgevallen omwille van zijn roodbruine kleur en het ijzerkleurige

Panorama vanop de Friesenbergscharte. De mist komt en gaat.

Peter Habeler Runde 22 bis

Op Weg 2022

beekje dat uit zijn flank vloeit. Wanneer ik in de mist een klinkende kudde koeien ontwaar, werkt mijn gelukshormoon weer volop. Ik voel me ‘lichter’ – a lightness of being – en gelukkig. De beklimming wordt toch nog zwaar door de rotsblokken en de steile glib berige helling maar de ‘Yes, ik kan het nog’ op de top verzacht de inspanning. Daar staat een stevig kruis en wanneer ik rondkijk, krijg ik steeds een ander uitzicht: door de mist die plots optrekt, de zon die plots verschijnt of de wolken die stevig bewegen. Omwille van de grillige ruige rotsformaties doet het landschap denken aan Schotland of aan ‘The Lord of the Rings’ of aan ‘Outlander’. Het wordt een echte filmscene wanneer een aantal koeien in een cirkel liggen, sommige plat op hun zij, met als achtergrond de morenen van een gesmolten gletsjer. We genieten na op het zonneterras van het Pfitscherjochhaus en mijn twee com pagnons durven het aan om in het ijskoude water van een meertje te ‘zwemmen’.

Watten

Onze voorlaatste dag vangt aan met een luxueus ontbijt: in plaats van zuurdesembrood dat niet vers is krijgen we een eitje met spek! We vertrekken langs een ‘aangelegd’ pad dat waarschijnlijk een grens- of smokkelpad moet

geweest zijn. Alweer via een scharte stijgen we van 2276 naar 2693 m, maar we blijven achterom kijken naar de Rotbachlspitz die er zo indrukwekkend uitziet. De Landshuter Europa hut die zich pal op de grens tussen Oostenrijk en Italië bevindt, staat te midden van de ruige rotsblokken en is een typische hoogtehut zonder douche en met een genera tor. ‘s Nachts regent het pijpenstelen.

’s Ochtends bedekken dikke wolken het dal alsof het een laag watten betreft. De afdaling van 2700 naar 1400 m is stevig: blokken, een scharte en weer blokken! Onze laatste uitda ging is een afdaling via kabels en een ladder langs een steile rotswand. Als we daarna op een groen plateau komen – vol steenbokken uitwerpselen maar zonder steenbokken – ver wonderen we ons over de hoge en steile rots wand waar we net nog opstonden!

Het is een zonnige dag en we genieten voor het eerst van een langere picknickpauze. De laatste etappe voert ons langs heerlijke bosbessen en dennenbomen naar het dal van Vals waar de auto op ons wacht. Het was een interessante, sportieve tocht, ideaal voor wandelaars die graag een week boven de 2000 m leven en geen hoogtevrees hebben. Het is geen ‘walk in the park’, maar als je een goed team vormt en elkaar stimuleert, dan lukt het.

De Peter-Habeler-Runde is een 53 km lange, grensoverschrijdende huttentocht rond het massief van de Olperer (3.476 m). De zevendaagse tocht verbindt het Zillertal en het Wipptal in Oostenrijk met het Pfitschtal in Italië (Zuid-Tirol) en is als eerbetoon, ter gelegenheid van zijn 70ste verjaardag, ver noemd naar de bekende Oostenrijkse berg beklimmer Peter Habeler. Meer info vind je op www.visittirol.nl.

De afdaling van de Friesenbergscharte heeft gelukkig een kabel. Dikke wolken bedekken het dal als een laag watten.

ARTIKEL DATABANK

“Wisten jullie dat dit hier was?”

Langs de LF Kustroute van Gent naar Haarlem

Een dobberman of een chihuahua? Katholiek of protestant? Zandvoort of Bach? Coureurs of oldtimers? Wel of niet met een motortje? Op de fiets van Gent naar Haarlem is het vaak het één of het ander. Maar er rijzen ook andere vragen.

Æ

Zeeuws-Vlaanderen, Walcheren, NoordBeveland, Schouwen-Duiveland, GoereeOverflakkee: elke Zeeland-fietser kent het rijtje eilanden op de Kustroute uit het hoofd. Als ik uit mijn thuisstad Gent vertrek beland ik eerst in het Meetjesland, het geboorteland van de uitvinders van het fietsen in waaiers. Want de wind is hier altijd de balorige baas. Tot mijn einddoel Haarlem zal ik zijn kuren moeten ondergaan. Maar het lijkt er ook op dat de wind het hoofd ledigt en zo plaats maakt voor mij meringen over de dingen op mijn weg.

Comedy Capers

Voorbij Sint-Laureins duik ik het krekengebied binnen. Dat is bekend terrein en veel volk kom ik hier nooit tegen. Zeker niet vandaag want het

Tekst en foto’s Johan Lauwerier

druppelt al een tijdje. Bij de Hollandersgatkreek gaat het hard regenen. Het moment om een boom tot paraplu te promoveren. Ik verwonder mij er weer over hoe ver ik hier in vlak land wel kan kijken. Achter elke bomenrij staat er nog één, tot mijn blik na nog eens een strook weiland het laatste bosje bij de einder bereikt. De regen wast het weinige kleur weg en er rest enkel een oudmodische bijna zwart-witfoto. Plots schuiven uit de richting Sint-Kruis blauwe zwaailichten in mijn richting. Het is zondag namiddag en ik weet dus dat ik zo dadelijk eerst een paar vluchters en daarachter een jagend wielerpeloton mag verwachten. Maar na de twee zwaantjes verschijnt geen renner maar een Packard 1940, vervolgens de Citroen Ami 6 van mijn vader zaliger, een vooroorlogse

Ford, een jaren zestig Taunus en een Chevrolet 1950 Special de Luxe Sport Coupé, of iets daar omtrent. Een puffende oldtimer autokaravaan tovert de nostalgische zwart-witfoto om in een Comedy Capers-filmpje uit de oude doos.

78 tegen 18

Het uitzicht over het strand op de top van Kijkduin Schouwen-Duiveland is waarlijk een kroonjuweel van de LF Kustroute. Om zo hoog te komen worden alle fietsers, ook die met een motortje, aangemaand af te stappen. En dat is niet om te lachen. Het betreft hier gewoon een wet uit de fysica. Als je snelheid te laag zakt op zo’n supersteil stuk, verschuift je zwaartepunt te zeer naar achter en kan je met fiets en al achter over vallen. Vanop een zitbank boven telt mijn

Het uitzicht op de top van Kijkduin Schouwen-Duiveland is het kroonjuweel van de LF Kustroute.

tochtgenote het aantal voorbij geduwde fietsen mét en zonder motortje: 76 tegen 16. Die van ons meegerekend? Oei neen, dat maakt dan 76 tegen 18. Vóór de e-bike revolutie moesten we als fietsers nog roeien met dezelfde riemen. Voor de ‘dwangarbeid’ op de beklimmingen konden we enkel rekenen op onze eigen ener giehuishouding. De nodige joules per seconde (jawel, alweer fysica!) slaan velen nu ’s nachts op in een batterij. Sommigen vinden mij allicht een dwaas om mijn gewrichten zo te blijven belasten. Maar op een dag zal ook ik afstand moeten doen van mijn lijfspreuk ‘Moe maar tevreden zocht ik mijn bedstee op’.

Chaos op Schiphol

Een groepje zit te picknicken aan de rand van het verbazend diep ingesneden landschap van Boswachterij Westerschouwen net voorbij de

Oosterscheldekering van Neeltje Jans. Ik hoor een dame het letterlijk in de groep gooien: “Wisten jullie dat dit hier was?”. Een volk ontdekt zijn land. Want, het is chaos op Schiphol, om allerlei redenen worden vluchten gecanceld. De wegen naar het zuiden zitten propvol en de bossen branden er overal. Een betaalbaar bed hier aan de kust is niet meer te vinden.

Gelukkig zijn er de Vrienden op de fiets. Maar daar staat overal de telefoon roodgloeiend. Het kost mij in Ouddorp mijn hele avond en een stuk van de ochtend om de logeerplaatsen voor de volgende dagen vast te leggen. Het stemt hoopvol dat zoveel mensen bereid blijven om voor de prijs van ‘een appel en een ei’ anderen een slaapplaats en een ontbijt aan te bieden.

Actuele kunstwerken

Wat als ik vooraf niet had geweten dat het brede veilige fietspad dat mij de Maasvlakte 2 inloodst, écht bewegwijzerd verderloopt en mij weer zal afzetten in mijn vertrouwde wereld? Ik had het er nooit op gewaagd. Autowegen, spoorlijnen, hoogspanningsdraden, pijpleidingen, tunnels en bruggen strengelen zich rond een onover zienbaar pallet van havenbedrijven. Het fietspad wriemelt

zich zonder enige hapering doorheen

Het fietspad wriemelt zich zonder enige hapering doorheen een landschap van silo’s, koeltorens, hijskranen en windturbines.

Stellingmolen de Zwaan in Ouddorp. Berkheide bij Katwijk.

Ronde stenen grondzeiler in Goedereede.

een landschap van silo’s, koeltorens, hijskranen en windturbines. Voor het laatste stuk, de over steek naar Hoek van Holland neemt een ferry mij aan boord. Samen met andere fietstrekkers geniet ik van misschien wel het spectaculair ste traject van de LF Kustroute. Ik ben bereid een klik te maken en in die wirwar van kabels, katrollen, containerkranen en varende masto donten geen gedrochten maar actuele kunst werken te zien. Alzo geniet ik 11 km met open mond van deze havenrondvaart.

een missie: “Door onze liefde voor watersport hebben we het afvalprobleem met eigen ogen gezien. We vinden het belangrijk dat ons afval niet in de natuur terechtkomt. Onze focus ligt op het terugdringen van onnodig gebruik van wegwerp plastiekverpakkingen zowel voor als achter de schermen.” Dat bewustzijn wordt ook tastbaar langs de fietspaden. Er ligt onmisken baar veel minder zwerfvuil langs de kant van de weg dan bij de zuiderburen. Sedert vorig jaar zit hier statiegeld op alle plastiekflessen voor frisdrank en water. Nederland heeft de strijd met het wegwerpplastiek aangebonden. En vanaf 2023 worden ook blikjes in het systeem van statiegeld opgenomen. Waarop wacht onze Vlaamse regering?

Woedeaanval

Statiegeld

Het terras met zicht op zee en duinen van restaurant PLSTK in Hoek van Holland is ‘the place te be’. En dat is niet alleen omwille van de mooie avondzon en de romantische avond die daar in het verschiet ligt. Want hier broedt ook iets. Het jonge volk dat de zaak runt heeft

Mijn tochtgenote kijkt bij het voorbijsteken van een fietskar soms even opzij in de hoop in die ‘trailer’ dan een gekke snoeten trekkende peuter aan te treffen. Steeds vaker hoor ik haar dan licht verschrikt en ontgoocheld uitroepen “Oei, ’t is een hond!”. Op het duinenpad op weg naar Den Haag begint het besef nu echt tot mij door te dringen: er dient zich een nieuw recreatief fietspubliek aan. En dat zijn dus geen fietsers ‘sans maillot de bain’ in de buurt van de naakt stranden alhier. Ik moet mij zo nodig bijscho len. Wat betreft het aspect hondenfietskar kan dat geen probleem zijn. Onontbeerlijk lijken een stalen frame, gaasramen aan beide kanten en uiteraard een draaiende veiligheidsverbin ding zodat bij een valpartij van het baasje de

kar toch blijft staan. Mijn kennis van de hon denrassen is wel een probleem. De grote loebas die opgesloten in zijn kar plots al rijdend een woedeaanval kreeg, was een Duitse herder en geen dobberman. Dat was nog een makkelijke. Het dier raakte mateloos opgewonden toen het zich realiseerde dat een tien keer kleinere hond wel aan een lange leiband zelf mocht meelopen. Maar was dát nu een maltipo of een chihuahua?

De poorten der hel

Ik heb een rondje ‘struinen door de duinen’ in de Friese Wei achter de rug en daar duikt Katwijk aan Zee op. Meer bepaald de plaatse lijke moskee. “Ho nee, hier in het volle zicht aan de rand van de stad, zo hoog en met zijn kolos sale goudkleurige koepel de hele omgeving overheersend.” Een voorbijganger op de dijk ziet het mij denken en wil aan die vreemdeling wel het correcte verhaal vertellen: “Het is een soefitempel. Het soefisme is geen nieuwe religie maar richt zich op de wisselwerking tussen religieuze en spirituele invloeden, wil mensen verbinden ongeacht hun geloof.” Ik bedenk dat uitgerekend in dit land sommigen hieraan wel een boodschap kunnen hebben.

Twee dagen eerder stond ik bij de protes tantse kerk in Ouddorp, en bij de deur is het in steen gebeiteld: ‘De poorten der hel zullen mijn gemeente niet overweldigen.’ Een zinne tje uit het Mattheusevangelie dat volgens ‘de anderen’ eigenlijk verwijst naar de instelling van het pausdom. En hebben de katholieken, de anderen, dat niet tot woede van de protes

Op de Oosterscheldekering. Fietsen op de heide, ver van iedereen ...

tanten al te letterlijk genomen? Mekaar een beetje jennen heeft er altijd bij gehoord. Een eindje verder zag ik bij de katholieke kerk in Goedereede het standbeeld van Paus Adrianus VI ‘Adriaan Floriszoon Boeyens, pastoor in Goedereede 1492-1507, paus in Avignon 15221523’. Kan religie de wereld redden?

Golven decibels

“Vrrroooaaamm!!!”, “Dzziiiinnn!!!!”, op Circuit Zandvoort zijn proefritten aan de gang. Is het vandaag nog denkbaar dat op deze plek een racecircuit zou worden gebouwd? Vlakbij deze prachtige zandstranden, midden in een eeuwenoud duinengebied? De rondspattende golven decibels hebben vrij spel, tot voorbij het centrum van Haarlem, 10 km landinwaarts. Voor de oudere generatie uit de regio is het nostalgie: “We zijn met dat gebrul opgegroeid. Als kind wisten we altijd wel een plek waar we ons door het zand onder de omheining konden wringen.“ Ze kijken er naar uit, dit jaar in sep tember wordt na een onderbreking van 36 jaar opnieuw een F1-wedstrijd gehouden. De sfeer van de grote dagen lonkt. Ikzelf raak toch niet gewoon aan het geloei en trek mij terug in de Grote Bavokerk in Haarlem. Daar zijn ook proefritten aan de gang. De organist oefent een prelude van Bach.

Zhyr na zhyrasoe

Ho ja, en wat heeft Gent met Haarlem? Tijdens de godsdienstoorlogen in de 16de eeuw trokken tot de nieuwe godsdienst bekeerde Gentenaren

naar hun protestantse geloofsbroeders in Haarlem en staken daar een handje toe bij de opbloei van de stad. Ik blijf hier nog twee dagen rondneuzen op zoek naar de sporen van dat gemeenschappelijk verleden. Op een avond word ik uitgenodigd op een Oekraïense zangstonde: “Zhyr na zhyrasoe – oe! Chasom barabashoe, prypalyla kashoe zhyr!”, onoverkomelijk voor wie ook niet goed

kan zingen. Hoe ver is de oorlog hier vandaan? In het Teylersmuseum sta ik tien minuten te staren naar een meer dan 200 jaar oude maquette van het Mont Blanc-massief. Mijn blik raakt niet weg van de Glacier des Bossons, en van de Mer de Glace die ik in 1975 nog zonder problemen te voet kon oversteken. Hoeveel hit tegolven kunnen deze smeltende parels nog weerstaan?

Dokkeren over kasseien, klimmend en dalend zanderige boswegen doorploegen, laveren tussen maïsvelden over een fiets wegje nauwelijks een greppel breed dat eigenlijk een wandelpad is? Ben je niet zo gecharmeerd door dit soort trajecten in het fietsknooppuntennetwerk in sommige Vlaamse provincies? Trek dan noordwaarts en volg de Nederlandse LF Kustroute. De fietspaden zijn er breed en altijd verhard, en ze gaan ook op en neer in bossen en duinen: www.nederlandfietsland.nl.

We fietsten vanuit Gent via Oostburg naar Breskens en volgden vanaf Vlissingen de Kustroute naar Hoek van Holland tot Haarlem. Vandaar keerden we met de trein terug naar Vlissingen, en daar de boot op om vanaf Breskens huiswaarts te fietsen (een week, 350 km). Een bud getvriendelijk alternatief voor de dure hotels, b&b’s én campings langs de kust is www.vriendenopdefiets.nl

Van hut naar her op de Tour des Combins

Als je man zes jaar na datum je verjaardagscadeau aflevert, dan moet hij uit zijn pijp komen. Dat onder het cadeaulint een berghuttentocht zou zitten, was al lang geen surprise meer, maar het was wachten tot we onze kroost ergens konden onderbrengen. De bestemming kiezen was een fijn taakje voor een winteravond. Mijn reisorganisatietalent liet zijn oog vallen op de Tour des Combins, een lus rond de Grand Combin en zijn hoge buren.

Napoleon en Hannibal

Twee netjes ingeladen en afgewogen rugzakken, twee paar stokken en evenveel bergschoenen in de koffer van onze gezinswagen, het is lang geleden dat we nog zo licht reisden. We zweven naar Bourg-Saint-Pierre, het laatste dorpje op weg naar de pas van de Grote Sint-Bernard in de Val d’Entremont. Dat Romeinse troepen, Hannibal, Napoleon en onnoemelijk veel pelgrims en toeris ten via deze poort naar Italië trokken, het dorpje blijft er bescheiden onder. Wij verblijven in een hotelletje met planchetten tegen het schuine plafond, een krachtige bergstraal uit de douche en een goede chef in de keuken. Onze landing in Zwitserland kon niet zachter zijn. Ook de vooruit zichten zijn goed. Het digitale weerbericht tekent zeven dagen zonnetjes, het woord ‘canicule’ valt, waar kan je beter zitten dan in het hooggebergte? We strekken nog even de benen richting dorpje en lopen gespierde wandelaars tegemoet die zich van de vallende duisternis niets aantrek ken. De trailrun Verbier St-Bernard is aan de gang, 140 kilometer en 9300 hoogtemeters in twee dagen. Gelukkig hebben wij hier zeven dagen voor en slapen wij vannacht in een bed.

Rode wijn

Omdat we ons al eerder mispakten aan een zogenaamd ‘inlooptochtje’, houden we het de eerste dag bescheiden: een halve dagtocht, 12 km en ruim 1000 hoogtemeters tot Cabane

de Mille. Bij de boomgrens ontmoeten we Féline. Haar hoofdje steekt net boven de alpenkruiden uit terwijl ze haar eerste stapjes zet naar de waterbak van de alm. Wat een privilege om te leren stappen in zo’n prentkaartje. Haar mama heeft net een taart in de oven van hun stenen boerderijtje gezet en vertelt dat het tot de hut nog drie lussen stijgen is “en daarna vlak”.

wijn kunnen delen met alle andere gasten: twee schuchtere Koreanen en een Duitse van 70 die alleen wandelt en opgetogen is met gezelschap.

Speciaal transport

Het vlakke deel hebben we gemist, maar de hut is een modern gebouw, kraaknet onderhouden. We zijn er tegen koffietijd en eten blij ons eerste bergtaartje met een heuveltje slagroom. Dan en Lynn komen erbij zitten, twee Amerikanen die naar Europa willen verhuizen. De klik gaat verder dan de typische berghutbabbel met gelijkgestem den en we vinden het niet erg dat zij net dezelfde meerdaagse zullen wandelen. Verder is het rustig in de hut, het is de enige avond dat we een fles

In de bergen kondigt het naderende geratel van een helikopter vaak spektakel aan. Op de tinte lende ochtend van dag twee is het al prijs. Terwijl we onze waterzakken aan de fontein vullen, trekt zich uit de schaduw in het dal een heli los. Bij het terras van de hut wordt een man met een kabel gedropt. Even later zoeft het toilet dat gisteren door de trailrunners werd bezocht door het zwerk. Hopelijk is het reservoir goed verzegeld … Een opwarmertje van twee uur brengt ons langs een kristalhelder meertje met vissen en een idyllische alm waar in de zomer koeien wonen. De wilde zuring die we thuis met wortel en al uitroeien, vinden we hier mooi. Het is nog vroeg voor de lunch in Cabane Brunet, maar aan de berggerechten op het menu en de uitno diging van Lynn en Dan kunnen we niet voor bijgaan. Rösti en goulash met een taartpunt toe, het wordt een sneukeltocht vandaag. Voorbij de hut bij een kleine hangbrug kunnen we kiezen, links om de berg heen of rechtdoor over de steile Col des Avouillons. Omdat optie twee het mooiste zicht geeft op de Grand Combin, kiezen we voor de col. We zullen het ons niet beklagen. Het zicht op de andere kant snijdt je, nog meer dan de klim erheen, de adem af.

Het is een zomer waarin iedereen – ook wie het nog niet doorhad – beseft dat de tijdloosheid van de eeuwigheid onder druk staat.

Zicht op de Grand Combin vanaf de Col des Otanes.

Afdalen van de alpiene ruigheid naar de groene hellingen van Val de Bagnes.

Æ Tekst Marjanne Sevenant Foto’s Joris Totté

Tijdloze eeuwigheid

Diep en ver strekt zich de bijzondere wereld van eeuwige sneeuw uit, daar op de lange tong van de Corbassièregletsjer. Maar, het is een zomer waarin iedereen – ook wie het nog niet doorhad – beseft dat de tijdloosheid van die eeuwigheid onder druk staat. Op sociale media uiten vrienden zich bezorgd over ons vanwege nieuwsberichten over gletsjerbreuken met dode lijke slachtoffers. Het is fijn maar niet normaal dat je ’s morgens vroeg mouwloos de berghutdeur uitgaat. Het is schrijnend dat in het boekje van de TDC op pagina 23 een papiertje is toegevoegd met de correctie: “Neem aan de voet van de Col de indrukwekkende hangbrug van 190 meter lang, steek de gletsjer niet meer te voet over.” De hangbrug is wel puur plezier, we wandelen op een grid met gaatjes die ons een bevoor recht perspectief op de gletsjerrivier geven. ‘Un petit massage du ventre’ leert het infobord aan de overkant. We lezen ook dat niet zozeer de gletsjeroversteek zelf riskant is, maar wel het pad dat langs de morenekam omhoog kronkelt: de permafrost, zeg maar het fundament van zo’n kam, smelt af zodat de kam zelf heel onsta biel is geworden.

Huttenwacht Henri

Er volgt nog een korte klim naar de hut, en we zien het al van ver: de Cabane FXB Panossière is een absoluut hoogtepunt op deze tocht. Daar zijn vele redenen voor. Een warme douche is tegenwoordig meer norm dan uitzondering in hutten, maar de Panossière komt met een bui tendouche waar niet aan is te weerstaan. Ook al is het water koud en krijgen de vakmannen die zonnepanelen op het dak leggen vrij zicht op onze naturel, de zon achter de kim is beto verend. Er is lekker eten, maar pasta carbo nara en crème brûlée op hoogte is een absolute primeur voor ons. En er is huttenwacht Henri: zijn karakter en uiterlijk sluiten naadloos aan bij de ruigheid van deze uithoek, maar de zachtheid van zijn team – allemaal vrouwen –vertelt ons dat met hem wel te leven valt. Zij symboliseren de edelweiss die de aandachtige

observator in de buurt van de hut ontwaart. Maar bovenal, en voor eeuwig, ligt daar de Grand Combin voldaan onder een bijna volle maan. We drinken nog een glas zodat we van nacht zeker moeten opstaan om te plassen en dit schouwspel opnieuw mogen zien.

Crocs

De crocs aan onze voeten en de ligzetels op het terras houden ons nog even hier. Of is het de aantrekkingskracht van de Grand Combin? We hebben tijd, vandaag stappen we maar 6 km, met 2000 hoogtemeters weliswaar. Het pad vanaf de Col des Otanes naar het stuwmeer van Mauvoisin kronkelt als een serpentine tegen de valleiwand.

Veertig dagen later sturen we Dan en Lynn een foto: wij die klinken met glaasjes zelfgemaakte génépi. Herinneringen komen in vele vormen.

Het brengt ons van de alpiene ruigheid naar de groene hellingen aan de voet van de imposante stuwdam. Vannacht geen hut maar een hotelle tje dat niet anders dan Hotel de Mauvoisin kon heten. We wandelen nog even zonder rugzak naar de stuwdam. De wegwijzers leiden naar een muur met een deur, die we Alice-gewijs opendu wen. Via een tunnel met een foto-expo tuimelen we in de wondere ontstaansgeschiedenis van deze infrastructuur. De cascade van Giétro stort zich met bruut geweld in het meer, de nevel maakt ons nat. De volgende ochtend is de wilde waterval helemaal verdwenen, geen druppel meer. Iemand heeft daarboven de kraan dichtgedraaid, zo ver reikt de hand van de mens. Met de dam verdronk ook het traditionele boe renleven in de Haut Val de Bagnes. Toch vinden

we op weg naar de Cabane de Chanrion nog een boer bij zijn koeien. Verderop plonzen de rivie ren ongeremd in het meer, hun water zwart en zwaar van sediment, nog een tastbaar teken van de razendsnelle afbraak van de gletsjers. Hierover in gedachten verzonken trap ik bijna op een mollige marmot. Wie van ons beiden zou het meest geschrokken zijn?

De Chanrion hut zou in Schotland kunnen liggen. Het is er groen, en er is keuze uit twee meertjes om in te zwemmen. Alweer een prach tig alternatief voor de douche, en een mooie beloning nadat we als extraatje de steile Col de Tsofeirat zijn opgeklommen. Na spaghetti à la vodka en brownie treffen we de huttenwacht buiten. Hij blaast even uit van zijn veelzijdige seizoensjob. Zelfs van de geboorte van zijn jongste vorige week heeft hij nog niet kunnen genieten, maar volgende week komt zijn vrouw met de kroost omhoog. Het eindeloze speelter rein rond de hut is er klaar voor.

Génépi

Om vier uur ‘s ochtends worden we gewekt door een Schots paar dat over de gletsjers gaat trekken. Zelf staan we niet veel later op. Vandaag wandelen we Italië in. Eerst klimmen we twee uur tot de pas, de Fenêtre de Durand. Boven worden we ontvangen door een groep jolige Fransen die in nationale feestdagstem ming zijn. Wanneer plots één van hen “génépi” roept, volgen we zijn spoor. Met dit kruid wordt de likeur gemaakt waarmee we al elke avond op deze tocht geklonken hebben. Génépi groeit in de rotsen, petieterig en fluwelig, en de bloeme tjes geuren sterk. Veertig takjes, veertig klontjes suiker en evenveel dagen opgelegd in alcohol, zoveel is nodig voor een liter likeur. Ik wikkel de takjes in een papier, hopelijk halen ze België.

Alle wegen leiden naar Rome, maar de weg erheen kan lang zijn. Bovendien is het in de Valle di Ollomont soms zoeken naar de paden.

Na het lac Fenêtre, dat zijn naam niet gestolen heeft, blijft de route op hoogte, vallei in, vallei uit, uren aan een stuk. De laatste kuitenbijter tot bij de Rifugio Champillon “A. Letey” maakt

Warme ontvangst in de Rifugio Champillon "A. Letey".

Alternatief voor de douche in het meertje bij de Cabane de Chanrion.

de dag (en ons) af. Gelukkig staat de apérol koud! Vanavond is de wijn inbegrepen, en ook een sauna. Volgende keer alsjeblieft, als er geen hit tegolf is.

Pizza

Bij het ontbijt krijgen we een restje pizza aangeboden van de jonge Leonardo. Hij is net gearriveerd om hier te werken en pizza maken voor de crew gisterenavond was zijn vuurdoop. Van ons mag hij blijven, samen met de vriendelijke Pakistaan in de keuken. Maar wij moeten verder, naar de Col de Champillon. De wereld is zonder wolken vandaag en boven zien we voor de eerste en enige keer de Mont Blanc. Het is er ook bezaaid met edelweiss. Is dit het seizoen? Of is dit bloempje niet meer zo zeldzaam als dertig jaar geleden? Er volgt een magnifieke afda ling tot bij de alm Ponteilles-Desot, waar de kuddes nog omvangrijk zijn. Het geklingel van hun bellen vult de vallei. We duiken het bos in en zullen hen niet meer horen tot morgen op weg naar de Col du Grand Saint-Bernard.

Saint-Rhemy-en-Bosses ligt geklemd in het nauwe dalletje dat het sleutel gat tot de Col is. De passage van pelgrims, toeristen en handelaars heeft het dorpje geen windeieren gelegd. In de proscuttificcio kopen we salami en gedroogd vlees, voor thuis bij het glaasje génépi. In ons hotel Suisse –jawel, in Italië – delen we een tafel met Lynn en Dan. Het is onze laatste

avond, morgen rijden zij naar beneden en slapen wij nog een nachtje in het Hospice du Grand Saint Bernard. Veertig dagen later sturen we hen een foto: wij die klinken met glaasjes zelfgemaakte génépi. Herinneringen komen in vele vormen.

PRAKTISCHE INFO

De Tour des Combins is een Alpentocht op de Zwitsers-Italiaanse grens. Alle informatie over etappes en varianten vind je op www.tourdescombins.ch. Je vindt er ook de weblinks om de hutten te reserveren. Wij wandelden 100 km in 7 dagen, met in totaal 6500 hoogtemeters. Alle wandelpaden zijn goed gemarkeerd, in Zwitserland beter dan in Italië. Je boekt best eerst de Chanrion hut omdat deze het drukst is. In alle accommodaties kan je ook vrij vlot een lunchpakket bestellen, want je komt vrijwel geen dorpen tegen. Wij parkeerden de wagen zonder probleem in Bourg-Saint-Pierre op de parking van een hotel. Na de tocht kozen we voor een overnach ting op de Col du Grand Saint-Bernard.

Eetzaal ‘with a view’ in de Cabane de Chanrion.

Het lac Fenêtre heeft zijn naam niet gestolen.

Dokkeren in een Romeinse driehoek

Dat de Romeinen lang de plak zwaaiden in onze contreien is bekend. Dat wij ‘Belgen’ volgens Julius Caesar van alle Galliërs de dapperste waren ook. Met een fietstocht tussen de nederzettingen van Tongeren, Bavay en Velzeke kan je dat Gallo-Romeinse verleden herontdekken. Het dokkeren over enkele heirbanen neem je er met plezier bij.

Romeinse Kassei

In 57 v. Chr. begonnen de Romeinen hun ver overingstochten in Gallië en drie jaar later stond er al een kamp op de plek die vandaag Tongeren heet. Nadat de Eburonen in de regio duizenden Romeinse soldaten met een list in de val lokten, zon Julius Caesar op wraak. Hun leider Ambiorix kon ontsnappen en verdween in de Ardense bossen. Anderhalve eeuw later

verwierf Atuatuca Tungrorum de status van ‘municipium’ en was de stad uitgegroeid tot een centraal knooppunt om troepen langs de Rijn, de grens met Germania, te bevoorraden. Er waren thermen, een tempelcomplex, een forum en een omwalling met 22 torens. Pas na die glo rierijke Romeinse periode werd Tongeren eeu wenlang het mikpunt van invallen en verwoes tingen. De middeleeuwse muur hield stand tot

Lodewijk XIV hem liet opblazen en de stad in brand stak.

We verlaten Tongeren in westelijke richting om de Via Belgica op te zoeken. Maar de N69, die min of meer haar traject volgt (de zoge naamde ‘Romeinse Kassei’ of over de taal grens ‘Chaussée Romaine’), is vanwege het drukke verkeer ten zeerste af te raden voor fietsers. Daarom wijken we uit naar parallelle

Æ Tekst en foto’s Guy Raskin

De Paddestraat, bekend bij wielerfans, vertrekt op het Romeins plein in Velzeke.

wegjes waarbij we in de buurt blijven om de talrijke tumuli (grafheuvels) in het landschap te bekijken.

die in de 6de eeuw door een huwelijk koningin van Austrasië werd, het noordelijke deel van het Merovingische Rijk. Het is een bloede rige periode met vele oorlogen en uiteindelijk zullen haar tegenstanders haar als ‘duivelin’ vie rendelen. Maar als energieke bestuurster wordt ze nog steeds geassocieerd met de aanleg en het onderhoud van de heirbanen, vandaar de naam.

Al is er ook de middeleeuwse legende die de lange, rechte wegen door de Romeinen achter gelaten bestempelt als het werk van de duivel.

Romeinse mijlpalen

Een verhaal in etappes

Chaussée Brunehaut

In Hengouwen en het kleine stukje Frankrijk dat we zullen aandoen, krijgt de Via Belgica een nieuwe naam: ‘Chaussée Brunehaut’. Prinses Brunhilde was een Visigotische prinses

Langs een belangrijke heirbaan als de Via Belgica ontstonden talrijke kleine en grote nederzettingen. De sporen van Perniciacum, het huidige Braives, voeren bijvoorbeeld terug tot het laatste kwart van de 1ste eeuw v. Chr. Aan de kruising met de Route de Ramillies zijn over 10 ha sporen teruggevonden van Taberna, vandaag Taviers. Na de verwoesting door Germaanse invallen werd een kleine vierkan ten versterking gebouwd en op het moment dat wij langs fietsen, zijn er opgravingen bezig. Een van de archeologen wijst ons op een opgegra ven bakoven en scherven van potten. De laatste tumulus die we tegenkomen is die van Hottomont, de breedste in België. Het dorpje Liberchies, vroeger Geminiacum,

Mijn zoektocht naar het Romeinse verleden van onze contreien begon in 2006, met de publicatie van Fietsen op Romeinse heirwegen. Recent gaven archeologen de meest noordelijke oostwest gerichte heirbaan tussen Boulognesur-Mer en Keulen de naam Via Belgica. Vorig jaar pakte ik het avontuur terug op door het tracé te volgen van enkele in Vlaanderen gelegen secundaire heirba nen. Ik noemde het traject van Brugge naar Tongeren de Via Flandriensis (Op Weg, 2021 5). Tussen de Romeinse stad Bavay net over de Franse grens en de nederzetting Velzeke liep een heirbaan die de benaming Viae Romanae kreeg. Verbinden we Tongeren, Bavay en Velzeke dan krijg je een grote driehoek die een fietstocht mogelijk maakt in het spoor van vele Romeinse legionairs en handelaars.

bevindt zich ongeveer halfweg tussen Tongeren en Bavay. Eind 3de eeuw werd in het huidige gehucht Brunehaut nog een stevig rechthoekig castellum gebouwd met vier ronde hoektorens.

Een van de archeologen in Taviers wijst ons op een opgegraven bakoven en scherven van potten.

Een route met heel wat onverharde of halfverharde trajecten.

Het opgegraven archeologisch materiaal, zoals een Romeinse mijlpaal, bustes en Romeinse fresco’s, zijn te bezichtigen in het museum van Mariemont, gelegen in een van de mooiste parken van Wallonië.

Hoofdstad van de Nerviërs

Het Romeins verleden van Binche bevindt zich dan weer in Waudrez. Op oude kaarten was Vodgoriacum een wachtpost aan de heir baan, later werd het een grotere nederzetting. Sinds 1976 zijn alle vondsten verzameld in een minuscuul Gallo-Romeins museum.

Goegnies-Chaussée loopt de heirbaan let

legd, staan replica’s van Romeinse mijlpalen. In Bavay, Aubechies, Ath en Velzeke kan je boven dien een Gallo-Romeins museum bezoeken. De bewegwijzerde route volgt een verhard tracé, maar ons traject, te volgen via de track, gaat ook de confrontatie aan met enkele niet verharde stukken. Een eerste afwijking is niet Romeins maar wel de moeite: het pres tigieuze kasteel van Beloeil. Het tweede is de Archeosite en het museum van Aubechies Hier vind je de belangrijkste Belgische ver zameling archeologische reconstructies, van het oude Neolithicum tot de teloorgang van de nederzetting Blicquy

Vanaf hier schakelen we over op secundaire heirbanen terug richting Tongeren (Via Flandriensis, beschreven in Op Weg 2021 5). In de laat-Romeinse periode werden immers op strategische punten vierkanten versterkingen (burgi) gebouwd waar de Romeinse soldaten zich konden terugtrekken bij aanvallen van Germanen. Dit was onder meer het geval in Velzeke, Asse, Elewijt en Overhespen. Op weg naar de burgus van Asse fietsen we over het met grind verharde heirbaantraject voorbij aan de in blauwe hardsteen gerecon strueerde Romeinse mijlpaal van Cotthem en het monument ‘De Romein’. Ten noorden van Grimbergen en Brussel fietsen we over zand wegen die de naam Grote Heerbaan dragen. Dat de Romeinen geducht waren voor over vallen en daarom hun heirbanen op overzich telijke hoogtes aanlegden, is hier duidelijk te zien. Vanop de heirbaan tussen Brussegem en Meise heb je bijvoorbeeld een mooi zicht op het Atomium, het Koning Boudewijnstadion en de eeuwfeestpaleizen.

In het verlengde van een vrijgelegd stuk heir baan vanuit Elewijt loopt een pad door het Hellebos naar Lelle waar ook resten zijn terug gevonden van een kleine Gallo-Romeinse nederzetting. Vanuit Veltem-Beisem liep een heirbaan over Winksele naar Leuven. In Butsel, waar de ligging van de heirbaan gevisualiseerd is aan de hand van een digitale reliëfscan, kruiste men het riviertje de Velpe ongeveer 70 m ten noordoosten van het huidige brugje.

Romeinse fietsbelevenis

Het museum het Toreke aan de Grote Markt Tienen stelt de Gallo-Romeinse vondsten tentoon van het Grijpenveld. Blikvangers zijn de levensgrote reconstructie van de grafka mer van het tumulusgraf van Grijpen en de

Tussen Tienen en Tongeren is het tracé van de heirbaan grotendeels bewaard.

De tumulus van Hottomont is de breedste in België.

Mithrastempel. In de wijk Grimde ligt de site ‘3 Tommen’, drie tumuli langs een brede kasseistrook op de oude heirbaan. Tussen Tienen en Tongeren is het tracé van de heirbaan voor een groot deel bewaard gebleven. Het 26 km lange traject is één langgerekte Romeinse fietsbelevenis. Aan de westkant van Tongeren botsen we op de restanten van de Romeinse muur en zijn torens. Waar het aquaduct de stad binnenkwam is een tempelsite herrezen in een moderne versie. En dan wachten de echte hoogtepunten nog: het bekroonde Gallo-Romeins museum en de archeologische site van het Teseum met restanten van de Romeinse stad onder de basiliek en het Vrijthof.

Feestdag

“Het had onze feestdag moeten zijn. Onze beloning na een memorabele inspan ning. Het Suikerfeest na onze ramadan. We hadden ons verblijf in de Eeuwige Stad voorgesteld als het stralende hier namaals van onze tocht. Maar we waren niet echt in de stemming voor plechtstatig genieten. We waren niet echt in de stemming voor wat dan ook. We hadden niet echt een stemming. Er overheerste een gevoel van leegte en van een vreemd soort onverschilligheid. Het doel was bereikt en daarmee had het doel al zijn glans verloren.”

Deze zinnen vloeiden uit de pen van Ilja Leonard Pfeijffer, de Nederlandse dichter-schrijver die met zijn bestseller ‘Grand Hotel Europa’ vele reizigers op een andere manier naar de (toeristische) wereld liet kijken. Het citaat komt uit ‘De filosofie van de heuvel’, het dagboek van Pfeijffer over zijn fietstocht van Leiden naar Rome, samen met zijn toenmalige vriendin, de Russische fotografe Gelya Bogatishcheva.

Zorg voor stevige banden, want op dit 430 km lange traject TongerenBavay-Velzeke-Tongeren liggen heel wat onverharde en halfverharde trajecten, al dan niet op restanten van Romeinse heirbanen. Best te fietsen bij droog weer!

Meer info:

guysfietsroutes.weebly.com/viae-romanae-belgicae.html.

Op de zondagse boekenmarkt waar ik rondslenterde had de ondertitel van dit mij onbekende Pfeijffer-verhaal mijn aandacht getrokken: ‘Op de fiets naar Rome’. Het boek was niet te dik en bovendien rijkelijk geïllustreerd met foto’s van Bogatishcheva. Perfect dus voor een lange languit dag met een sjatte kaffee onder de vijgenboom. De voorbereiding en de start van hun tocht blijken een ware aanfluiting van alle geplogenheden die normaliter door de lezers van dit blad bij zo’n onderneming in acht worden genomen. Hij met een rugzakje en op sandalen op een tweedehandse koersfiets, zij met een paar fietstassen op een overjaarse mountainbike, zo vertrokken ze op 1 juni 2008 in Leiden om kwart voor vier in de namiddag voor een eerste rit van 70 km. Vanaf de eerste bladzijde moet ik mezelf dwingen om niet stiekem achterin het boek te gaan loeren hoe dit onwaarschijnlijke avontuur afloopt. Als de twee Rome halen hoop ik, en denk ik, te weten hoe dat zal zijn. Wandelend door de steegjes achter Piazza Navona en de straatjes rondom het Pantheon, windt Pfeijffer, geheel zichzelf, er dus geen doekjes om. Dat rot gevoel hoort er gewoon bij. Als het zou ontbreken is de tocht niet af. Zelf heb ik die gedachte na afloop van een lange tocht ook vaak in mijn dagboek genoteerd. Op het keienstrand in Nice, aan het Vissersbastion in Boedapest of langs de Gentse Coupure na een tocht rond Vlaanderen: de onom keerbaarheid, het gevoel van leegte, het zwarte gat, de vervreemding van het zo begeerde streefdoel, de feestdag waarop de feesteling zich niet genodigd voelt. Maar ik voel me nu gerustgesteld en moet mij over die gedachten niet schamen. Ik verkeer ermee in hoog gezelschap.

Johan Lauwerier

ARTIKEL

PRAKTISCHE INFO

Brusselse skyline vanop de heirbaan tussen Brussegem en Meise.

De LF-Waterlinieroute, een Nederlandse icoonroute

Nathalie had al ervaring met langere fietstochten, haar zus Lo nog niet. Toen Lo voorstelde om samen op meerdaagse tocht te gaan, maakte Nathalies hart een sprongetje. De keuze viel op de LF-Waterlinieroute: 410 vlakke kilometers van Bergen-op-Zoom naar Edam, vers van de pers, met gpx-track en goed bewegwijzerd. Dwars door Nederland, waar water niet enkel een vijand was, maar doorheen de geschiedenis ook geregeld een bondgenoot om aanvallers op afstand te houden.

Æ

Tekst Lo en Nathalie Pirard Foto’s Nathalie Pirard

De officiële start, ergens verloren op een druk kruispunt. Veel nattigheid ook, de eerste dagen. Maar de ‘trappelmethode’ van mijn zus Lo brengt soelaas. Leg je natte spullen tussen een dubbel geplooide handdoek en begin te stampvoeten. Gegarandeerd dat ze de volgende dag droog zijn!

De Waterlinieroute is een lange keten van militaire bouwwerken waarvan een deel nog terug te vinden is in het landschap. Zo biedt deze schans achter de ingang een mooi uitzicht op het 17de-eeuwse Fort Henricus in Steenbergen. Goed om weten voor de vrouwen onder ons: in de meeste forten is er sanitair!

Een bijzonder kleurrijke avond in Gorinchem, met zicht op – hoe kan het ook anders – water.

Al het water is uit de lucht gevallen en het klaart op boven Weesp.

Vier weken heeft het geduurd om deze bunker in Culemborg door te zagen met een diamantzaag. Het paadje er doorheen geeft een idee hoe dik de muren zijn. De paaltjes verderop geven een idee hoe hoog het water zou hebben gestaan, moest het land onder water zijn gezet.

Wat een pareltje, deze fietsenstalling! Zouden onze fietsen gedanst hebben vannacht?

We staan versteld van de ingenieuze fietsbruggen die overal kronkelen over auto strades, rivieren en kanalen.

Het Fort bij Spijkerboor is het grootste van de Stelling van Amsterdam en werd gebouwd aan de vooravond van WOI. Er verbleven 300 soldaten en later ook gevangen deserteurs. Wij ‘deserteerden’ al snel richting heerlijke appeltaart.

Meer info: www.lfwaterlinieroute.nl

“Schipper mag ik overvaren?” Wanneer we van de route afwijken om een extra fort te bezoeken, hebben we een heus pontjesplan nodig om enkele waterlopen over te steken en weer op het juiste spoor te belanden. Op zo’n momenten blijken we echte zussen te zijn: de ene rijdt fout, de andere neemt over!

Na 410 km fietsen hadden we een glorieuzer einde in gedachten. Maar daar staan we dan, plomp verloren in een doodse straat. Tijd om de trein terug naar België te nemen. Met twee zwaar beladen fietsen, maar dat is weer een ander avontuur …

Van de Tongerse akkers naar de Loonse fruitgaarden

Op 1 januari 2025 fusioneren Tongeren en Borgloon tot één gemeente. Een economisch-politieke kwestie. Maar historisch en toeristisch verbindt deze fusie het Romeinse Tongeren met het middeleeuwse Graafschap Loon, en ook wandelen tussen beide steden biedt tal van mogelijkheden.

Æ Tekst en foto’s Guy Raskin

Graven en Heren

Aan de rand van Tongeren ligt het natuurreser vaat De Kevie, een restant van een eeuwenoud broekgebied dat vroeger tot aan de middel eeuwse stadsmuur reikte. De Moerenpoort uit 1379 verwijst naar de vroegere moerassen waarvan De Kevie een restant is. De Jeker vloeit langs de stadsmuur door het stadspark en leidt ons richting de Romeinse tumuli in Koninksem Daar maken we kennis met het weidse akker landschap van vochtig Haspengouw en dalen we af naar de Mombeekvallei en Widooie. Behalve twee kastelen ligt daar ook het Velohofke, een uitnodigend weideterras met typisch zicht op

het heuvelachtige, Haspengouwse landschap.

Na de Romeinse overheersing verdeelden de Franken dit gebied in gouwen en graafschap pen, als onderdeel van het Prins-bisschopdom Luik dat op zijn beurt afhankelijk was van het Heilige Roomse Rijk. In de 10de eeuw vestig den de graven van Hufte zich in Loon en vanaf de 11de eeuw werden zij de graven van Loon genoemd. Voor hun verdediging deden zij een beroep op strijders die een domein kregen, later een ‘Heerlijkheid’ genoemd.

Vleermuizen en kastelen

Van het kasteel van Hinnisdael is enkel nog

het poortgebouw te zien. De omgeving is eerder gekend voor zijn mergelgrotten, waaruit vroeger mergelsteen gewonnen werd voor de bouw van de Tongerse basiliek. Vandaag zijn de ondergrondse gangen een beschermde habitat voor vleermuizen. Herberg de Horne is een oude afspanning die al eeuwenlang als tus senstop dienst deed voor Franstalige kooplui op weg naar de markt van Borgloon. Even verderop komen we bij het kasteel van Heks, in 1770 gebouwd door de toenmalige Prinsbisschop van Luik. Heel lang heeft hij niet meer kunnen genieten van zijn Haspengouwse parel, enkele jaren later kreeg hij een beroerte.

Natuurreservaat De Kevie. De vallei van de Mombeek.

Time Capsule. Reading between the lines.

Landschapskunst

In 2011 werd het startschot gegeven voor PIT, een project op het snijvlak tussen kunst, architectuur en landschap. Kunstwerken werden opgesteld langs de wandel- en fietsroutes in de regio Borgloon-Heers met als doel bezoekers op een andere manier naar het landschap te laten kijken. Ook vandaag zijn het stuk voor stuk nog trekpleisters.

In Grootloon slingeren talrijke boomgaarden zich rond een Romaans kerkje. Een prachtig pad leidt de heuvel omhoog naar een geplooide lijn. Enkel vanuit de juiste positie is in deze roestige sculptuur het woord ‘Twijfelgrens’ te lezen, een reflectie over hoe taal werkt, hier zo vlakbij de taalgrens. ‘Reading between the lines’ is het inmiddels overbekende door kijkkerkje gemaakt van 100 op elkaar gestapelde lagen staalplaat. Een supersteil grindpad brengt ons in het centrum van Borgloon. Net voor het Speelhof (het marktplein van de stad) leidt een trap ons op de Borgheuvel, de plek waar het slot van de graven van Loon stond. Zij hadden het geregeld aan de stok met hun leenheer, de prins-bisschop van Luik, en verloren uiteindelijk de strijd waarna het machtscentrum naar het Prinsenhof in Kuringen verhuisde.

Fruitspoor

Spoorlijn 23 werd in 1879 aangelegd tussen Sint-Truiden en Tongeren en was vooral in gebruik voor het vervoer van fruit en suikerbieten. De sporen werden opgebroken in 1971, maar het tracé is nog zichtbaar als een rechte lijn door het landschap en doet nu dienst als fiets- en wandelpad. Dat brengt ons in de Meersbeemden en langs de oever van de Herk. Via het fruitspoor gaat het naar de stoomstroopfabriek, een complex van drie voormalige stroopfabrieken ten noorden van Borgloon. In 2007 kwam het project als winnaar uit de Monumentenstrijd van tv-zender Canvas en na de restauratie huisvestte men er onder meer een fruitbelevingscentrum.

Schelpenstrand

Nog meer kunstwerken animeren onze tocht. Op het ‘schelpenstrand’, waar ooit brakwaterslakken hun huis verloren, staat de Time Capsule, een 4 m hoge metalen torenschelp. Untiteld #158 is dan weer een ronde doorkijkconstructie gebouwd uit verticaal geplaatste houten latten. Het biedt een 360° uitzicht op het klooster Mariënlof en het Haspengouwse landschap. Aan de overkant van de spoorweg leidt een knuppelpad met een immens aantal trappen ons naar de Time Traveller. Het bronwater van de Odiliabron stroomt door een metalen kunstwerk met de bedoeling er tuf op af te zetten en zo te refereren naar de mythische maretak.

Eindigen bij Ambiorix

Via het natuurgebied Spoorwegzate komen we opnieuw in de vallei van de Mombeek. Er volgt een passage met knuppelpaden en leuke paadjes door boomgaarden, weiden en fruitplantages. Een zompig pad langs de Fonteinbeek en een laatste natuurgebiedje op het fruitspoor brengt ons in het Pliniuspark. Via het kasteel van Betho en de beukenberg, een natuur gebied tussen het kasteel en het voormalig Romeins aquaduct, belanden we terug in de tijd, naar het Romeinse Tongeren. Interessante plekken genoeg: het Europees bekroonde Gallo-Romeins museum, het Teseum met zijn ondergrondse archeologische site, tal van kerkschatten en een Romaanse kloostergang. Op de markt staan we nog even stil bij Ambiorix, de Eburonenkoning die met een list naar schatting 9000 Romeinen afslachtte. Als wraak opende Julius Caesar de jacht op de Eburonen, waarna Ambiorix zelf spoorloos verdween in de Ardense wouden.

Van het akkerbouwgebied en de beekvalleien rond Tongeren naar de fruitplantages van Borgloon en terug: voor deze tweedaagse wandellus bestaan verschillende opties met als resultaat varia ties van dagafstanden van 16 tot 33 km. Naast niet-bewegwijzerde paden kan je gebruik maken van trajecten van de Jekerwandeling, het Evermaruspad, de Via Limburgica, de GR 128, de GR 564, de Streek-GR Haspengouw, enz … Details van alle opties en gpxtracks vind je op fiets-wandel-contreien.weebly.com/wandellusttongeren-borgloon.html.

ARTIKEL DATABANK FOTO’S

PRAKTISCHE INFO

Het water van de Odiliabron stroomt door de Time Traveller.

Het Fruitspoor op de oude lijn 23.

De titel kan niet duidelijker. Toch roept hij meteen vragen op. Waar ligt die bron? Hoe ver is dat van mijn woonplaats Zevergem? Google geeft me snel het antwoord: het plateau van Langres en meer bepaald het dorpje Pouilly-en-Bassigny ligt op 700 km van mijn voordeur, als ik de omweg via de Maasvallei volg. En die omweg is wat ik zoek.

Op zoek naar de bron van de Maas

Eerste ontdekking: een boek

Mijn bedoeling is een fietstocht zonder veel voorbereiding. Alles draait om beleving en avontuur. De richting is bepaald, maar ik laat veel afhangen van toevallige ontmoetingen, conditie en luim van de dag. Verrassende plaatsen komen vaak pas tevoorschijn als ze nog niet bezocht zijn via Google. Eerst fiets ik nog langs mijn mama, altijd leuk om

goede raad mee te krijgen. Ze was nog niet aangekleed, doch geen nood. Met haar ene hand houdt ze haar kleed voor zich, met haar andere hand zwaait ze mij uit.

Mijn eerste stop is Sint-Lievens-Houtem Mijn vader was landbouwer en voor hem was de paarden- en veemarkt van Houtem een hoogdag. Ook nu trekt de jaarmarkt, erkend als Vlaams immaterieel erfgoed, nog

50.000 bezoekers. In de kringloopwinkel tik ik een boek op de kop van Geert Mak. Voor 10 cent beschrijft ‘De Brug’ dromen en ver zuchtingen van mensen die leven in Istanboel. De dag kan niet meer stuk.

Volg je zoals ik de bedevaartroute naar Halle, dan krijg je alles onder de wielen geschoven: asfalt, kasseien, veldwegels, bospaadjes en enkele steile klimmetjes. Via de Ninoofse kouters bereik ik

Æ Tekst en foto’s: Patrick Van Acker

Halle, waar ik bij Chris en Leen een tuin geboekt heb via Welcome To My Garden.

Eeuwige trouw

Het is warm en langs het kanaal BrusselCharleroi staat een ideaal bankje in de schaduw. Onder mij zit een visser. Mijn ogen vallen op een telegeleid bootje. Aha, tijdens het wachten op de vis even spelen, denk ik. Maar neen, het gecamoufleerde bootje heeft twee kiepbakjes en brengt de lokspijs geruisloos naar de dobber. Eén druk op de knop en de spijsballetjes worden gelost. Boys with Toys …

Voor het stadhuis van het middeleeuwse Walcourt is de rode loper uitgerold voor een huwelijk. Iederéén is meer dan op zijn paas best: het ganse gezelschap draagt een stijlvol Venetiaans masker, wat het geheel opstuwt naar een hoger magisch-realistisch gebeuren. Vanop een eerbiedwaardige afstand kijk ik toe.

In Dourbes gaat het kamp van Chiro Scheldebloem door, tijd voor een kort weer zien met mijn zoon en mijn madam. In de late namiddag rijd ik door naar Bruly om kennis te maken met Patricia, een semi-digitale nomade. Ik installeer mij in haar tuin en die is van alle comfort voorzien: een droogtoilet en een douche op zonnewarmte.

De Maas!

Fietsen naar Rocroi is best een heftig tochtje. Maar ik stoot door naar Charleville om daar de Maas op te pikken en even te hossebossen op de Place Ducale, één van de mooiste klin kerpleintjes die ik ken. Vanaf Mézières leidt de Transardense route me naar de vroegere garnizoensstad Sedan. Het fort is verkocht aan de stad voor €1. Waar Charleville de schijn nog kan ophouden met zijn marionettenfestival en

Rimbaud museum, ligt het voor Sedan toch iets moeilijker. Maar de Transardense route is fantastisch bewegwijzerd en zo sta ik snel in Mouzon. Info en Musée du Feutre openen maar in de namiddag, dus sla ik eten en drinken in en volg ik verder de Maas. Asfalt is verleden tijd. Gravel en veldwegels, doorploegd door tracto ren, zijn nu mijn deel. Op een voetgangersbrug getje moet ik mijn karretje losmaken en alles stuk voor stuk naar de overkant brengen.

drinken. Een jonge boer op een tractor beaamt waar ik voor vreesde: terugkeren en de D-weg nemen is de enige optie. Steile heuvels resulte ren in zwoegen en zweten. Pierdood arriveer ik aan een hotel. Ik vraag een kamer en water, niet in die volgorde. Beide zaken lukken.

Revolutie

Na ongeveer 10 km richting Bar-le-Duc stuit ik op een Bar-Tabac. De uitbater heeft duide lijk nooit een handleiding over klantenont haal gelezen. Zijn hoofdverdienste komt uit de verkoop van visgerief, maar in een hoekje zie ik boeken staan. Allemaal in verband met Lodewijk XVI. O ja, ik ben in Varennes, de plek waar de koning werd gearresteerd toen hij pro beerde te ontsnappen aan de Franse revolutie. Nog in de Bar-Tabac leert de televisie me een nieuw woord: een hittegolf is een canicule. Mijn gps vertelt me dat ik steile heuvels in het vooruitzicht heb en zo’n combinatie is dodelijk.

Het spelletje van de rechte lijn

Vroeger bij de jeugdbeweging volgden we wel eens een hoogspanningslijn. Over beekjes en weideafsluitingen, plezier en avontuur verze kerd. Maar het spelletje mag nog zo onnozel zijn, heden ten dage is er één iemand die daar munt uit slaat. Thomas Davies, alias de GeoWizard, is een Brit die op een kaart twee punten verbindt en vervolgens met zijn avon tuur zijn boterham verdient op YouTube. Sommige natuurparken leggen een modder pad of blotevoetenpad aan, hier krijg ik het gratis. Na twee uur is het ‘game over’. Moeras en omgewaaide bomen versperren mijn ‘rechte lijn’. Koeien staan in de modder uit de Maas te

Op een gegeven moment wil ik een versnelling lager schakelen wanneer ik besef: ik ben de hele zwik (fiets, kar, mezelf) te voet naar boven aan het duwen. Schaduw zoeken en rusten dan maar.

Tijdens de lunch krijg ik gezelschap van iemand uit de plaatselijke heemkundekring, die me uitlegt dat ik op de bekende ‘Voie Sacrée’ ben.

Lyrisch beschrijft hij de colonnes vrachtwa gens vol wapens en manschappen naar Verdun Maar dat de gewone soldaat aan de stad de bijnaam ‘abattoir’ gaf, vertelt hij niet.

Op naar de bron

Vanaf Bar-le-Duc volg ik het kanaal BourgondiëChampagne. Dat fietst lekker en elk dorpje is mooi en keurig aangegeven. De camping ligt ingebed in de omwalling van Langres, een fort

Het gecamoufleerde bootje brengt de lokspijs geruisloos naar de dobber. Eén druk op de knop en de spijsballetjes worden gelost. Boys with Toys.

De bron van de Maas in het dorpje Pouilly-en-Bassigny.

De Ornain stroomt dwars door Bar-Le-Duc.

op een heuvel met daarin een oude stad met mooie herenhuizen, kleine straatjes en een imposante kathedraal. Vanuit de stad is het nog 30 km tot de bron van de Maas. Daar aangeko men is het opvallend rustig en vredig: een fiet senstalling uitgefreesd in een boomstam, een bankje in de schaduw en een koperen plaat met een kaart van de rivier tot aan haar monding. Ik mijmer wat, eet een banaan en drink een fruitsapje.

Benzinedampen en rubbergeur

Dag 1 van mijn terugtocht trakteer ik mezelf op een ontbijt in een hotel. De autoclub ‘HauteMarne’ organiseert een nostalgische rit van old timer rallywagens. Er is een show gekoppeld aan de voorstelling van bestuurder en copiloot. Plots geeft de gendarmerie acte de présence. Twee stoere agenten met een hoog Omar Sy-gehalte rijden stapvoets in een Renault Alpine door het publiek. Zin in een mooie bedrijfswagen: solliciteren bij ‘Équipes Rapides d’Intervention de la Gendarmerie’!

Om de afsluiting van het kanaal te vermij den neem ik de D-weg richting Chaumont. In Foulain stop ik aan de ‘épicerie de Deborah’. Mooie winkel, Montmartre waardig. Twee dames bestieren de zaak. Aan hun kledij te zien zijn ze fan van steampunk. De eerste dame neemt mijn twee blikjes aan en zegt naam en prijs, de tweede maakt mijn rekening op: €3. Laat ons maar ‘payer en espèces’, dan hoef ik mijn blik niet op de betaalterminal te richten. Ik krijg mijn wisselgeld en zonder oorvijg loop ik glimlachend naar buiten. Niet alleen een kin derhand is gauw gevuld …

Overnachten in een abdij

In Fronville kruis ik de GR 703 ‘Sentier histo rique de Jeanne d’Arc’. Ik volg het pad even tot aan een gedenkplaat. Hier kwam ze langs op weg naar Chinon voor een ontmoeting met de Franse koning. Overnachten deed ze in de abdij van Saint-Urbain. Toen kon dat nog. Na Jeanne

zijn de protestanten en de revolutie langs geweest en was het gedaan met de gastvrijheid. Ik strand in Joinville. De camping muni cipal is nog enkel voor mobilhomes. Met andere woorden, ze hebben er een parking van gemaakt. In het restaurant ben ik aan de vroege kant en bestel een Ricard. Setting: het personeel druppelt binnen, en de zaak begint te leven. Nederlanders en Engelsen palmen de zaak in, maar het personeel kent enkel de taal van Moliére. Gebaren en Google Translate bieden soelaas. Na het eten google ik een camping municipal in Montiers-sur-Saulx. Nog zo’n 20 km via landweggetjes. Maar een boer heeft de landweg ingepalmd en achter een bocht bots ik op een muur van mais. Hiervoor zijn dus krachttermen uitgevonden. Bij mijn aankomst ’s avonds laat is de camping doods en verlaten. “Gelieve u aan te melden bij de Mairie”, staat er. Ik rol mijn slaapmat uit op de grote picknicktafel.

Teloorgang

Een jammerlijke bedenking: al deze dorpjes zijn inmiddels verstoken van winkels, cafés, bakkers en hotels. Sporadisch is er een uit zondering, als het een baandorp betreft. Zorg dus dat je eten en drinken bijhebt. En als je een koffieliefhebber bent: vuur en water. De inwonersaantallen lopen overal terug. Zelfs de steden zijn op 20 jaar tijd 20% van hun bevol king kwijtgespeeld. De enige uitzondering is Montmédy: daar hebben ze een gevangenis gebouwd en ze tellen de gevangenen mee … Ook hotel restaurant Auberge du Faisan Doré staat nu gewoon te vervallen. Brigitte en ik hebben hier indertijd gelogeerd tijdens onze tocht op het Dagobertpad. Als ik mij goed her inner was de patron 73 jaar en op zoek naar

Door Joinville stroomt de Marne. En door Doornik de Schelde.

Slapen onder mijn tarp.

Erezuil voor Napoleon.

een overnemer. Hij was ook een fervent jager en tijdens een wolkbreuk pikte hij ons op in zijn 4x4 met de achterbanken eruit gehaald voor het afgeschoten wild. Anno 2022 kijk ik door het raam en is alles leeg. Zelfs de foto van zijn leermeester Bocuse hangt er niet meer.

Onderweg heeft een boer de landweg ingepalmd en kijk ik na een bocht op een muur van mais. Hiervoor zijn dus krachttermen uitgevonden.

Campings en hun bezoekers

Op de camping ontmoet ik twee Citroëns, een DS en een 2PK. De DS is de dagelijkse auto van een Nederlands koppel met hun dochtertje. Net als trotse Germaanse officieren toont ook deze wagen zijn littekens. Onderhuids is echter alles perfect, één draai aan de sleutel en ‘la déesse’ verheft zich plechtstatig. Hoe mooi pronkt daar verderop de 2 PK. “Het is niet omdat ge maar een geit zijt dat ge niet het beste uit uzelf kunt halen”: zwart-gele uitvoering ‘Charleston’, afge werkt met het nostalgische chromen kofferrekje. In Mouzon pik ik de Transardense weer op. In Chooz zijn verschillende bankjes geplaatst met uitzicht op de kerncentrale. Givet is wel het meest mondaine stadje langs de rivier, volop restaurants en de betere meubel- en antiekza ken. Je kan ook brocante zeggen maar dat zou die winkels oneer aandoen.

Nu komt het, ik moet het Maasdal verlaten. Een RAVel leidt me naar België, maar er wacht me nog een pittige tocht richting het kanaal Brussel-Charleroi. Helaas, in Charleroi is het jaagpad afgesloten met twee containers. Eén van de sluisdeuren bungelt aan een giganti sche kraan. Een Nederlandse plezierboot zal zijn reisplannen mogen aanpassen. Na een reeks Déviation-pijlen en Route Barrée-bordjes improviseer ik mijn weg naar het oude cen trumkanaal. Dat lukt in Seneffe aan ‘écluse 14’. Ik boek een plaatsje op een camping. Voor vandaag is het déviation genoeg geweest.

Fête régionale

De gps op stand ‘route touristique’ toont zijn beste kunnen, via feeërieke binnenbaantjes over Soignies en Louvignies passeer ik Pairi Daiza en kom aan in Chièvres. Café Gina is wereldberoemd in Wallonië en de herber gierster is een fenomeen. Vier lange tafels en banken vergezeld van enkele Parijse bistro tafeltjes staan buiten uitnodigend te blinken. De weide voor het café staat vol auto’s en aan het sluis hangt een bordje ‘Fête regionale’. Ik zet mijn zinnen op een apéro bij Gina, bestel een porto en krijg een vol limonadeglas voor €2! Even verderop is het feest in volle gang en een fanfare zorgt met veel schwung en ambiance voor de juiste muziek. Voor tieners is er een wedstrijdje suppen en de plaatselijke fietshan delaar toont zijn burgerzin: hij controleert de fietsen van de jeugd!

Respect voor het water

De Onze-Lieve-Vrouwekathedraal staat op de Unesco Werelderfgoedlijst. De restauratie is in de laatste fase, men hoopt dat ze voltooid zal zijn in 2025. Doornik doet grote inspanningen

om de stad de broodnodige zuurstof te geven. De kaaien zijn al onder handen genomen. De aankleding met hout en blauwe hardsteen komt ook de Schelde ten goede. Hier voel je hoe een stroom leven geeft aan een stad. Betreed de Grand’Place en je ervaart het woord ‘cha leureux’. Aan de gevels geen blitse reclames, maar banieren met verschillende ambachten.

Geen fontein à la Versailles, maar een speelse waterpartij voor kinderen. Standbeeld van Christina van Lalaing, de plaatselijke Jeanne d’Arc. Hoeveel steden ken je die op hun cen trale plein een vrouw eren? Ja, ik ben fan van Doornik.

Een beetje weemoedig vat ik de laatste etappe aan. Bij het gedenkteken van het Scheldepeloton sla ik af. Brigitte is vandaag babysit bij onze kleindochter en wanneer ik daar aankom is het net tijd voor de fruitpap. Even later komt ook mijn dochter eraan: “Paps, ik ben zwanger.” Proficiat.

PRAKTISCHE INFO

Etappes: Zevergem - Halle (60 km), Walcourt (75 km), Bruly (90 km), Sedan (75 km), Dunsur-Meuse (85 km), Bar-Le-Duc (90 km), Froncles (80 km), Langres (80 km), Bron van de Maas (Pouilly-en-Bassigny heen en terug, 70 km), Montiers-Sur-Saulx (100 km), Bar-Le-Duc (50 km), Inor (100 km), Revin (90 km), Walcourt (80 km), Ecaussines (70 km), Doornik (76 km), Zevergem (60 km).

ARTIKEL DATABANK

De Eglise Saint-Jean in Bar-Le-Duc.

Gravel- en veldwegen voorbij Sedan.

Zinderend

De ontvangst in Olite is hartelijk. Het hele dorp is uitgelopen voor het dorpsfeest: de lokale DJ-contest en de zangwedstrijd voor tradi tionele muziek vinden haast gelijktijdig plaats. Gelukkig mis ik de koeienloop van morgen. Neemt niet weg dat Olite een mooi stadje is met een imposant kasteel. De vergelijking met Carcasonne is te begrijpen.

Je verdwaalt gemakkelijk in de kleine straatjes van Sos, maar boven, bij de ruïne van het kasteel, heb ik weer een prachtig uitzicht op de Pyreneeën.

De volgende ochtend lach ik wanneer het meisje in het hotel me waarschuwt dat het buiten nog koud is. Want de temperatuur loopt snel op in de vlakte. In de verte, op een kleine bergrug, zie ik de contouren van Ujué, mijn bestemming voor vanavond. Pas na 3 km bots ik op het eerste vage GR-teken. Gelukkig leidt OsmAnd me feilloos over de brede paden. Ik steek het betonnen irrigatiekanaal over dat Navarra doorkruist van noord naar zuid. De laatste 6 kilometer klim ik langzaam naar boven, door een gebied dat recent nog zwart geblakerd werd door een bosbrand. Vlak voor Ujué kijk ik nog even om naar de zinderende vlakte. Het dorpje blijkt klein, maar heeft een grote kerk, met een

prachtig uitzicht op het volgende dal. Daar trek ik morgen doorheen.

Behalve een hotel is er niets

Ik wandel langs de ruïnes van de oude kerk naar beneden. John Hayes loopt in zijn gids in één keer door naar Sos del Rey Católico maar 34 km op één dag lijkt me teveel met temperaturen boven 35°. Ik stap vandaag tot in Gallipienzo, een stil dorpje dat voor de helft min of meer bewoond is, terwijl de andere helft er vervallen bijligt. De TeKoop-borden hangen er al jaren, de straatjes zijn in een mooi patroon geplaveid. Behalve een hotel is er niets …

Romeinse brug

De volgende ochtend pik ik de GR weer op aan de parking van het hotel en daal het pad af naar de rivier. Af en toe kom ik hetzelfde plaveisel tegen als in het dorp. Via de slanke Romeinse brug steek ik de río Aragón over, maar voorlopig zijn we nog in Navarra. Na een uurtje sta ik in Cáseda en kan ik een koffie drinken en eten inslaan. Tot de Ermita de San Zoilo loopt het pad verder langs de grote weg. Daarna slingert het van dal naar dal door het groen. Mijn gps schiet van links naar rechts over het scherm maar gemid deld volg ik de track, dus dat komt goed. De Torre de Anué is niet bijzonder maar markeert wel de grens met Aragón. Dat merk je direct aan de markeringen: behalve vers wit-rood zijn er regelmatig paaltjes en zelfs richtingaanwij zers, wat een luxe! De laatste kilometers stijgen snel naar Sos Del Rey Católico. Bezweet wandel ik door een van de massieve poorten het dorp binnen. Sos is een opeenstapeling van kastelen, kerken, kloosters en andere gebouwen. Je ver

dwaalt gemakkelijk in de kleine straatjes, maar boven, bij de ruïne van het kasteel, heb ik weer een prachtig uitzicht op de Pyreneeën.

Met de app in de hand

De etappe naar Petilla de Aragón gaat door ruw gebied. OsmAnd laat me wat in de steek omdat de route niet via de GR1 berekend kan worden. Gelukkig zijn de markeringen prima en kan de app dienen als ondersteuning. Petilla de Aragón is de geboorteplaats van Nobelprijswinnaar Santiago Ramón y Cajal, de grondlegger van de neurologie, en daarom is de hostal beschil derd met symbolen uit dat vakgebied. Ik ben de enige gast en verder is er niets te doen. Genieten van een boek en het uitzicht dan maar. De tocht naar Biel is stevig, vooral het traject voorbij de zwemplek aan de watervallen bij de camping. Ik had beter wat extra water ingeslagen. Maar eenmaal boven word ik weer beloond met een prachtig uitzicht. Biel is een slaperig dorpje. De verhuurder regelt voor mij het avondmaal bij het zwembad, vlak voor sluitingstijd. Blij dat ik iets te eten heb, want de volgende ochtend is de bakkerij helaas gesloten. Ik val terug op mijn noodrantsoen en probeer nog iets te maken van het brood dat ik meebracht uit Sos.

Een perfect badje

Onderweg naar Agüero peuter ik in een klein dorpje twee blikjes cola los van iemand die de bar aan het schoonmaken is. Vanaf dan wordt het weer veel stijgen tot aan de romaanse kerk San Miguel de Liso. De afdaling die volgt is lastig. De merktekens zijn niet altijd goed zichtbaar in het grasland en er volgt nog een moeilijk stuk over losse keien.

Ruines van een kerk in Ujué.

Stukje oud pad vlakbij Murillo.

De mallos van Aguero met onderaan mijn pension.

Vlak voor San Felices, voordat de GR me van het brede grindpad wegstuurt, zie ik links de waterval. Ik had ervan gehoord. Een stuk kleiner dan op de foto’s, maar er stroomt nog water! Beneden is het al aanlokkelijk, maar ik klim een niveau hoger en vind een perfect badje. Kraakhelder water, kiezels op de bodem en een gladde zijkant, meer moet dat niet zijn. Ik ben helemaal alleen, dus laat ik me snel in het frisse water glijden. Zalig! Het nagenoeg verlaten dorp San Felices geeft me een onbehaaglijk gevoel en ik wandel snel verder. Vlak voor Agüero doemen de bekende ‘mallos’ op, verticale rode rotsen bewoond door vale gieren. Hoe dichter je komt, hoe indrukwekkender. Bovendien heb ik een kamer geboekt vlak onder de rotsen, met een fantastisch uitzicht.

Even chillen

Vanaf Agüero zijn de gele bordjes plots ver vangen door bruine van de ‘Camino Natural la Hoya de Huesca’, een lokaal pad dat vrijwel gelijkloopt met de GR 1. Wit-rood blijft aanwe zig, maar minder dan voordien. De etappe naar Riglos is kort, slechts 11 kilometer. Onderweg passeer ik een klein winkeltje en vlak voor de rivier nog een mooi terras. Tijd om even te chillen. Murillo de Gállego is het uitverkoren startpunt voor rafters op de río Gállego. De GR passeert niet over de nieuwe wandelbrug, maar die lijkt me, hoog boven de rivier, aantrekkelij ker dan de zuidelijke omweg over het asfalt. Vlak voor Riglos passeer ik een treinhalte op het traject Zaragossa-Canfranc, hoog in de Pyreneeën. Hoewel het aanbod afgelopen zomer sterk gereduceerd werd, is het een goede optie om de GR 1 te beginnen of te eindigen. Je kan er ook de bus nemen.

In Riglos is het even wennen om weer zoveel mensen te zien. Het is weekend en de dagjes mensen stromen toe om de mallos te beklim men (tot 300 m!), of gewoon wat te drinken. Wie zin heeft kan nog een rondwandeling omheen de mallos doen. De Refugio blijkt een goede plaats om te overnachten.

Kingdom of Heaven

De volgende ochtend begint door een kloof. Wanneer ik boven achterom kijk, schitteren de mallos nog een laatste keer. Nog geen 200 m verder is het uitzicht helemaal anders: 180° breed en tientallen kilometers ver blinkt de vlakte van Huesca. De Torre de Marcuello vormde een onderdeel van de verdedigingsgordel van Sancho Garcés I, de koning van Pamplona tussen 905 en 925. Van hier volgt de GR 1 oostwaarts de flank

van de Peña del Sol (1274 m). Kilometers lang blijf ik uitkijken over de immense vlakte.

In Loarre plof ik voor een frisse canja neer op het enige terras. De geur van de varkensstallen die ik zonet passeerde, is ook hier nog aanwezig. Maar zelf kan ik ook wel een douche gebruiken.

Fut om het kasteel te bezoeken heb ik niet meer, hoewel het heel bekend is als decor in verschil lende Spaanse series en in films zoals Kingdom

of Heaven van Ridley Scott. Morgen misschien?

De laatste wandeldag naar Bolea is een beetje saai over brede grindpaden tussen olijf- en amandelboomgaarden. Hoog in de lucht draait een rode wouw kringetjes. Gelukkig ben ik op tijd voor een stevige lunch in de plaatselijke bar. Na een bezoekje aan de 16e eeuwse kerk en een laatste blik op de Pyreneeën regel ik een lift naar Huesca. Tijd om terug naar huis te gaan.

PRAKTISCHE INFO

RioArbadeLuesia

De GR1 is 1250 km lang en loopt van Empuriès aan de Middellandse Zee paral lel aan de Pyreneeën en dwars door het Cantabrisch gebergte naar de Picos de Europa in Asturië. Ik stapte in 9 stapdagen 140 km in westelijke richting, tussen Olite in Navarra en Bolea in Aragon.

Een aanrader blijft de wandelgids van John Hayes (The GR 1: Spain’s Sendero Histórico,

Cicerone 2015), al is hij natuurlijk niet meer zo actueel wat betreft accommodaties. Op zijn website www.johnhayeswalks.com staan aanvullingen, maar ik heb mijn logies vooral gevonden via Google Maps en Booking.com. Zeker buiten het seizoen alles even checken! Ik reisde via Barcelona met de hogesnel heidstrein naar Zaragoza en de trein naar Olite; terug via Huesca weer naar Zaragoza.

Wanneer ik boven achterom kijk , schitteren de mallos nog een laatste keer.

Het familie iets begin... wat hulle altijd sal bijblij!

Omdat een deel van onze familie er woont, waren we al vaker in Zuid-Afrika. Afgelopen zomer trokken we er met drie generaties naartoe – twee grootouders, vier kinderen en drie kleinkinderen – om het Pondo Trail te wandelen, een vierdaagse tocht langs de Wildkust in de Oostkaap.

Walvissen en dolfijnen

In Port Edward maken we kennis met onze gidsen Dave en Sam, en met nog tien andere wandelaars uit Kaapstad die samen met ons de tocht zullen maken. We starten met een

boottrip. Blijkt dat we de boot zelf in het water moeten duwen. Het lukt, maar in een rubberboot klauteren op een woelige zee is toch niet zo simpel. Als beloning krijgen we een zalige tocht langs de kust, spotten we

walvissen en zwemt er zelfs een school dol fijnen onder onze boot door. Dan moeten we van de boot en 2 meter zwemmen naar een rotsige klip. De durvers mogen vervolgens kiezen uit twee uitdagingen: een sprong van

Æ Tekst en foto’s Ludo Duerinck

Met zijn allen waden door de rivier.

Een mooie plek om te lunchen ...

De wilde kustlijn van de Wild Coast.

3 meter in een kolkgat of eentje van 6 meter in een meertje. Gelukkig niet verplicht :-)

Reclamespot

Dan begint de wandeling langs de fragiele, unieke kustlijn. We starten door een groene grasvlakte met links de Indische Oceaan en we picknicken aan een idyllische waterval. Na de middag loopt Sam voorop, volgt iedereen in zijn eigen tempo en sluit Dave de rij. Het Mkambathi natuurreservaat wisselt grasvlakte af met strand en rotspartijen. Na een uurtje bereiken we alweer een watervalletje met bij horende pool. Even tijd om te zwemmen, een natuurdouche te nemen of te speuren naar krabben en visjes. Dan volgt een rivierover steek per kano. Bij een kampvuur worden we opgewacht met drank en lekkere versnaperin gen. Muziekje, een prachtige zonsondergang, het lijkt wel een opname van een reclamespotje. Diep onder de indruk zoeken we onze slaap plaatsen op. De organisatie Wild Child Africa bezit drie kampen met tenten, overkapt door een houten open hut. Het is al donker wanneer we aanschuiven voor een lekkere maaltijd.

Blisterparty

Net voor zonsopgang vertrekken we voor een vroege (en frisse) kanotocht op de rivier om dan verder te wandelen. De zee is nu wat ruwer, zeker aan Top Hat Rock. Hier springen Sam en Dave in het water om aan een rotseiland mos selen te plukken. De kust is bijzonder woelig, Dave wordt meegesleurd en terug geworpen maar hij komt er met de schrik vanaf. Dat was echt niet nodig, zoveel risico nemen voor onze lunch …

Daarna lopen we langs duinen, verlaten stran den en grote branden. In de winter worden de grasvlakten afgebrand door de plaatse lijke bevolking, zo blijven deze open voor het vee. Het pad leidt ons alweer naar een rivier. Geen kano’s dit keer, maar de rugzak zo hoog mogelijk in de lucht steken en tot ons middel in het water. Eindigen doen we met een spec taculaire kuststrook, The Champagne Mile. Een maanachtige rotskust waar de golven met geweld op beuken. Huizenhoge douches terwijl de zon de hemel kleurt. Het kampvuur is niet ver en na het eten volgt nog een extra Blisterparty. Intussen verzorgt Sam de blaren. Vooral de tienervoeten zijn zwaar ingepakt na afloop.

Een rots voor ons alleen

Een uur na ons vertrek bereiken we een grillige rotskust. De rugzakken mogen even uit en we dalen af naar Betty’s Cave, een verborgen grot. Indrukwekkend. Even later vinden we alweer een spectaculair gewelf, met ditmaal één van de zeldzame watervallen die rechtstreeks in een oceaan stromen: Waterfall Bluff. En nog is het niet gedaan: Cathedral Rock zou in Frankrijk rijen toeristen lokken, hier hebben wij de rots voor ons alleen. Eigenlijk geldt dit voor alle natuurschoon onderweg.

Onze jongste kleindochter (11j) leeft op bij het klauteren over rotspartijen en wij beleven vooral plezier aan de mooie vergezichten en verlaten stranden. Na 20 km bereiken we een rivier die we weer moeten doorwaden om aan te komen bij een lodge.

Aapjes en koeien

Bizar begin vandaag aan het nabijgelegen dorp: de plaatselijke bonzen verwachten een kleine bijdrage van de toeristen. Sam koopt een paar flessen bier die ter plaatse worden uitgedron ken ... Vandaag is het iets meer klimmen en dalen tussen de stranden. Landinwaarts lopen we langs bossen met aapjes, op de stranden komen we koeien tegen. Mensen daarentegen zien we bijna nergens. Op weg naar drank jes en oesters moeten we nog een laatste keer een rivier doorwaden, terwijl we de namiddag gebruiken om te chillen en de wonden (blaren) te likken. ‘s Avonds bij het kampvuur leeft het idee bij jong en oud dat we iets wonderlijk en uniek hebben beleefd. “Het familie iets begin... wat hulle altijd sal bijblij!”

Wandelen in Zuid-Afrika kan zonder gidsen, maar wij nemen voor meer daagse tochten meestal wel onze toevlucht tot georganiseerde tochten. Want de bekende trekkings zijn meestal zo ingericht dat je enkel een primitieve slaaplaats vindt en ook het eten voor meerdere dagen moet mee nemen. De toegang tot de wandel gebieden is doorgaans beperkt en een permit moet op tijd aangevraagd worden, soms tot een jaar op voor hand. Voor het Pondo Trail langs de Wild Coast deden wij een beroep op wildchildafrica.com. Vroeg boeken is essentieel.

Landinwaarts is het al even mooi. We hebben iets wonderlijk beleefd!

Vraag het aan… onze Fietsreishelpdesk

KALENDER

Onze provinciale teams werkten opnieuw een hele reeks mooie tochten uit. De wan delingen zijn tot in de puntjes uitgewerkt. Je hoeft zelf niks voor te bereiden en je kan in fijn gezelschap genieten van een prachtig stukje GR-pad. Wil je op de hoogte blijven? Schrijf je dan ook in voor de nieuwsbrief van je provincie via www.groteroutepaden.be/ nl/inschrijven-nieuwsbrief.

Wandeltochten Antwerpen

Wil je weleens een langere fietsreis maken, maar heb je nog een paar concrete vragen? Of wil je eens naar een land trekken dat je nog helemaal niet kent? Dan kan je vanaf nu je vragen stellen aan Jaco, Bart & Katrien, Gerrit, Leo en Guy van onze fiets helpdesk. Zij hebben al heel wat fietsreizen op hun teller staan en doen daarvan ook regelmatig verslag in Op Weg. Maar ze willen die ervaring voortaan graag inzetten om jou te helpen.

Zo 4/12: Dagstapper Schilde-Halle-ZoerselSchilde (GR 565 Sniederspad, GR 5 en lokale wandelpaden)

Zo 18/12 Bustocht Strépy – Mons (La Louvièrekanaal met de scheepsliften) Limburg

Zo 11/12: Namiddagwandeling in de valleien van de Ziepbeek en de Kikbeek (Opgrimbie)

Zo 18/12: Dagwandeling in de Voerstreek

Zo 15/01: Receptie en namiddagwandeling in het Bosland in het noorden van Limburg

Fiets en Wandelbeurs 2023

Vorig jaar werd ze aangekondigd, keken we er allemaal naar uit en moest ze uiteindelijk toch geannuleerd worden. Maar op 18 en 19 februari 2023 kunnen we je eindelijk terug verwelkomen op de Fiets en Wandelbeurs in Flanders Expo Gent. Een twintigtal vrij willigers zal weer een heel weekend paraat staan om al jullie vragen over toekomstige wandel- en/of fietsbestemmingen te beantwoorden. Daarnaast voorzien we natuurlijk een uitgebreide stand met info en verkoop van onze gidsen. De ticketverkoop start in december op www.fietsenwandelbeurs.be. Als lid van Grote Routepaden krijg je korting!

Hoe gaat dat in zijn werk? Kijk op onze website bij Fietsen > Vraag het aan en vul het formulier in. Onze fietsreishelpdesk helpt je zo snel mogelijk op weg. Foto Wim Patry

Zo 22/01: Dagwandeling vanuit Waterschei Oost-Vlaanderen

Vr 20/1: Flirten met de grens op Streek-GR Waas-en Reynaertland West-Vlaanderen

Zo 11/12: Bustocht van Denderbelle naar Moerbeke via de GR 5A Vlaams-Brabant

Zo 18/12: Bustocht: van de Antwerpse kastelen rand naar Sint-Anneke Strand

Alle info en inschrijven www.groteroutepaden.be > Kalender

Winnaars vorig nummer

De fietsgids Weser Radweg is gewonnen door Bruno Pauwels, Wim Kanters en Johan Ardui. De wandelgids Heuvelrughike gaat naar Anne-Marie Mathieu, Frans Cuyvers en Joseph Veraghtert. De wandelgids Westweg is voor Tom Cordemans, Gilbert Bastiaensen en Lode Nijssen.

GR Vrijwilligersweekend 2022

Eén keer per jaar komen GR-vrijwilligers uit alle provincies samen en dat gebeurde dit jaar op 8 en 9 oktober in Bokrijk. Tijdens een aantal info- en brainstormsessies werd de missie van Grote Routepaden op punt gezet, nagedacht over de kwaliteitsverbetering van onze paden en vooruitgeblikt op nieuwe initiatieven, zoals onze fietsreishelpdesk of nieuwe topogidsen. Daarnaast was dit een uitgelezen kans om de Limburgse mijnstreek te leren kennen, via een aantal bezoeken aan C-Mine, de cités en het kunstproject Labiomista. De Limburgse GR-vrijwilligers zorgden tot slot voor een prachtige wandeling én een fietstocht door de voormalige mijn streek. Uiteraard was dit de gelegenheid om al deze vrijwilligers eens samen op de foto te zetten!

Ben je ook geïnteresseerd om GR-vrijwilliger te worden en deel uit te maken van deze toffe groep?

We zoeken vrijwilligers voor uiteenlopende taken: neem een kijkje op onze website bij Over ons > vrijwilliger worden.

Foto’s Nathalie Pirard, Filip De Blieck, Cathy De Gusseme, Jan Thys, Bart Caers

Lekkere kersen?

De hellingen worden hand over hand nijdiger en mijn maat geraakt achterop. Dit is de eerste keer tijdens onze fietsva kantie dat ik hem het nakijken geef, dus vertrouw ik erop dat hij me in de afda ling zal bijbenen. Ik vind het niet nodig boven op hem te wachten en laat me freewheelend naar beneden glijden. Tijdens de afzink kijk ik achterom, maar geen spoor van hem. Langs de weg bemerk ik een uit nodigend bord versierd met dieprode kersen. Een verlangende smaak prikkelt mijn tong. Ik voel me terug de schooljongen van weleer die op weg van school naar huis een kersenboom opmerkte. Wel honderd rode stippen puilden uit het groene lover. Of ik wilde of niet, ik werd gedwongen af te stappen en in de boom te klimmen. De zoete, vlezige kersen kwamen op mijn tong tot leven.

Ook nu in Kent kan ik me niet bedwingen en verlaat de weg op zoek naar kersen. Via een overgroeid zijweggetje kom ik op een open plek waar een boomgaard tegen de zuidelijke flank van een heuvel prijkt. Onder een primitieve hangar lachen de donkerrode kersen me toe. Ik ben wel een tikje ontgoocheld, want ik had liever in de boom geklom men met een mandje aan m’n gordel.

Terwijl ik gretig een portie kersen uitkies, hoor ik achter me geknars op het grind. Ik verwacht mijn maat te zien, maar het is een automo bilist. Intussen zijn er al ettelijke minuten voorbijgegaan en begin ik toch ongerust te worden waar hij blijft. Ik haast me terug naar de grote weg in de hoop hem ergens te ontwaren. Geen fietser te zien. Ik weiger eerst te geloven dat we elkaar kwijtgespeeld zijn en begin inwendig te glimlachen: ah zo, hij wil me een poets bakken. Hij houdt zich zeker ergens schuil tot ik bezwijk van hulpeloosheid en zijn naam uitschreeuw over de heuvels. Als hij het op die manier wil spelen, heb ik alle tijd. Demonstratief kersen etend blijf ik aan de rand van de weg zitten alsof er niks aan de hand is.

Maar na een tijdje heb ik geen zin meer in kersen en zet ik het half volle bakje naast me in de berm. Ik kijk voortdurend links en rechts. Het lijkt uren te duren voor ik eindelijk in de verte zijn silhouet opmerk. Wat ben ik blij hem terug te zien! Dagenlang fiets je naast elkaar, maar pas als je maat voorgoed verdwenen lijkt, word je bewust van zijn zotte babbels en zijn lach. Als hij naderbij komt, kijkt hij ongemakkelijk , ja zelfs ontgoocheld.

“Man, wat heb ik je gezocht! Kon je niet verwittigen dat je dit verbor gen weggetje wou inslaan?” Boos vertelt hij hoe hij tijdens de beklim ming te ver achterop geraakt was waardoor hij me niet zag verdwijnen. Terwijl ik mij verlustigde in de kersen, is hij kilometers te ver doorge reden. “Op een lang recht stuk zag ik je niet meer en toen besloot ik terug te fietsen. Nog een geluk dat we elkaar teruggevonden hebben!”

Ik bied hem als troost de overblijvende kersen aan, maar hij wijst ze resoluut af.

Ward Van Loock

Op Weg is het tweemaandelijks magazine van Grote Routepaden vzw

Grote Routepaden is een vrijwilligersorganisatie die het langeafstandswandelen- en fietsen in Vlaanderen promoot en instaat voor het beheer van GR-paden. Meer info op www.groteroutepaden.be.

Contact

GR-medewerkersteam, Grasmarkt 61, 1000 Brussel, info@groteroutepaden.be, +32 (0)487 20 82 01

Redactie Op Weg: opweg@groteroutepaden.be, +32 (0)496 60 65 53

Verantwoordelijke uitgever Rik Röttger

Hoofdredacteur

Peter Cristiaensen

Eindredactie

Willem Dhaenens, Ann Mulders, Peter Cristiaensen

Redactie

Christina Bloem, Yanick Bos, Bart Caers, Christophe Deblaere, Karen De Pooter, Willem Dhaenens, Daan Duppen, Ignace Fermont, Isabel Hoogewijs, Tom Langmans, Johan Lauwerier, Hilde Leemans, Guy Raskin, Lien Santermans, Katrien Seynaeve, Wim Vandamme, Dominique Van De Casteele, Marc Vandoren, Guido Vandroemme, Ward Van Loock, Bart Van Santvliet en Steven Vermeylen.

Werkten mee aan dit nummer

Jan Van der Vloet, Isabelle De Bock, Caroline Martens, Christine Liagre, Leon Bonheur, Katelijne Detremmerie, Tom Hoebrechts, Véronique Baudrez, Katrien Boon, Dieter Demey, Audrey Hensels en Eloy Hoofs, Peter Putteman, Bénédicte Delefortrie, Marjanne Sevenant, Joris Totté, Lo en Nathalie Pirard, Patrick Van Acker, Pieter Struycken, Ludo Duerinck, Wim Patry, Filip De Blieck, Cathy De Gusseme, Jan Thys, Johan De Meester, Erik Marrecau.

Cartografie

Marc Vandoren, Guy Raskin, Wim Vandamme, Jean-Pierre Tossyn

Coverfoto

Bram Neirinck (op de Camino in Noord-Spanje)

Opmaak en druk

Bredero Graphics, www.brederographics.com

Reclameregie

Peter De Vester, peter@moizo.be, + 32 3 326 18 92

Abonnement

Jaarabonnement (6 nummers): € 37 (€ 35 bij domiciliëring). Voor buitenland €45 (€40 bij domiciliëring).

Schrijf het lidgeld over op rekeningnummer BE 62 4111 0569 7161 BIC = KREDBEBB met als mededeling ‘lidmaatschap + naam + adres’.

Registreer je via de website

groteroutepaden.be/nl/registreren.

Als abonnee ben je ook lid van Grote Routepaden en heb je recht op tal van voordelen: 10% korting in de GR-webshop, korting in buitensportzaken, een bon van € 5 voor een overnachting in een Vlaamse jeugdherberg en toegang tot de artikeldatabank van Op Weg (gaat terug tot 2003). www.groteroutepaden.be

Overname van (delen van) artikels uit dit tijdschrift is toegestaan mits bronvermelding en schriftelijke toestemming van de hoofdredacteur.

Deze publicatie wordt gedrukt op papier waarvan de oorsprong gecertificeerd wordt door FSC® (Forest Stewardship Council®). Dit label promoot verantwoord bosbeheer gekoppeld aan sociaal en ecologisch verantwoord ondernemerschap. Grote Routepaden vzw verzekert op deze manier dat het papier met respect voor het milieu werd geproduceerd.

Ze zijn zo bekend, mijnheer!

“We staan hier op één van de oudste kasseistroken van de Vlaamse Ardennen, aangelegd tussen 1740 en 1760, onder het bewind van keizerin Maria Theresia.” Aan het woord is Paul Van Ceunebroeck, die onlangs door de organisatoren van de kasseifeesten in Zegelsem werd opgenomen in de ‘Orde voor de Bescherming van het Kasseipatrimonium’.

Æ Tekst Willem Dhaenens Foto’s Johan De Meester

“De stenen zijn porfier, gestolde lava”, gaat Paul verder. “Let ook op de boordstenen aan de zijkant: die zijn in blauwe hardsteen – ook gekend als arduin – en werden in de lengte geplaatst.” We bewonderen het bultige wegdek van de Doorn in Eine, met zijn 1,6 km een parel aan de kroon van de ‘cobblestones’ in het Oudenaardse. “Zie je die witte vlekjes op de stenen, dat is kenmerkend voor de porfier. De kleur varieert van blauw over roze naar vele tinten grijs. Toch een veel mooier wegdek dan asfalt, niet? En waterdoorlatend, dat is ook belangrijk.”

Paul vertelt dat de toenmalige schepen van open bare werken in Oudenaarde ooit bekende dat ze in 1992 op het punt stonden een kolossale fout te begaan door op het schepencollege de plannen te ontvouwen om de Koppenberg te asfalteren. Maar het waren de bewoners van de Haaghoek

in Zegelsem die het vuur aan de lont staken toen de gemeente Brakel ook daar de porfierknollen wou uitbreken. Stichting Omer Wattez, een lokale natuurvereniging, bracht enkele wandel- en wie lerclubs bij elkaar en tekende alle nog bestaande kasseistroken van de Vlaamse Ardennen uit op een topografische kaart, goed voor zo’n 46 km hobbel- en daverplezier.

Met hun dossier onder de arm duwden Paul en enkele anderen op 9 januari 1993 de deur van het kabinet van Johan Sauwens open, toenmalig minister van Monumenten en Landschappen. Nog diezelfde dag gaf die zijn administratie de opdracht om een volledig dossier over de kasseibanen in de Vlaamse Ardennen op te stellen. In maart 1995 was zijn huiswerk af en verscheen de bescherming van 28 stroken, in totaal 32 km, in het Staatsblad.

Uit het aanvankelijk voorstel werd 14 km dus niet goedgekeurd, en die stroken zijn intussen bijna allemaal uitgebroken of onder asfalt ver dwenen. Maar op de rest ontstond een vrucht bare kruisbestuiving tussen kasseiwegen en wielerkoersen.

Het maatschappelijk en toeristisch belang van de kasseien blijkt uit deze anekdote van Paul: “Toen mijn dochter dit jaar op Sicilië was en de uitbaatster van de B&B hoorde dat zij uit België kwam, vroeg ze: “Brussels?”

“No, from Ghent, Flanders.”

“Ooohh! Il Giro delle Fiandre! Il Kwaremonte! Il Muro! Il Koppenberg! Duro! Difficile!”

Ja, kasseien zijn keihard, dat kunnen alle fiet sers beamen.

Maar ze zijn zo schoon, en zo bekend, mijnheer!

Modderavontuur(tje)

5 juni 2022. Dag 3 van mijn fietstocht naar Duitsland. Langs enkele veldweggetjes bereik ik Hoegaarden terwijl het wolken dek steeds dreigender op me neerkijkt. Dan gaan de hemel sluizen open. De plassen worden breder en dieper en in Linter is een straat ondergelopen. Ik keer wijselijk mijn fiets voor een ommetje. De Heuvelroute loopt door de boomgaarden en ik fiets in het midden van de weg omdat dat het minst diepe punt lijkt. Maar dan loopt het mis. Op een weg tussen twee akkers doet een dikke modderlaag mijn fiets plotsklaps stilvallen. Ik kan nog net uit mijn pedalen klikken, maar sta bijna kniehoog in het water. Nog erger is het gesteld met mijn fiets. Ik krijg hem nauwelijks nog vooruit, het lijkt alsof ik aan een koppige ezel sleur. Daar sta ik dan, in de niet aflatende regen, vastgezogen in de Haspengouwse leem. Ik troost me met de gedachte dat mijn fietszakken waterdicht zouden moeten zijn. Het lijkt er even op dat mijn tocht in plaats van drie weken na drie dagen stopt. Er komt een bestelwagen aan in de verte. Ik doe teken en hij maakt rechtsomkeer. Ik probeer opnieuw met alle kracht mijn fiets op de berm te trekken en het lukt. Voetje voor voetje schuifel ik vooruit. Meer dan 300 m lang zal het overstroomde stuk niet geweest zijn, maar het bleek wel de … Langstraat. Min of meer op het droge meet ik de schade op: één plakkerige modderboel, besmeurde fietstassen, remblokken onder het slijk en een ketting die te lang kopje onder ging. Maar ik kan nog fietsen. Ik slaak een vreugdekreet, geen kat die het hoort.

Uren later arriveer ik aan mijn B&B in Wellen. Mijn Koga en ik zien er niet uit, maar mijn fiets mag zelfs in de woonkamer uitdruppelen. Ik probeer zo weinig mogelijk sporen na te laten. De volgende dag fiets ik verder naar Eupen en kampeer ik op de oever van de Vesder. Ik bedenk dat mijn modderavontuur(tje) niets was vergeleken met wat de mensen hier vorig jaar mee maakten. Ik houd er een leuke anekdote aan over, zij moeten nog steeds afrekenen met de naweeën van de waterellende.

Erik Marrecau (deelnemer Zomerwedstrijd Op Weg 2022)