Op Weg April - Mei 2021

magazine voor wandelaars & fietsers

PB- PP B- 21170 BELGIE(N) - BELGIQUE

2021

2

Retouradres: Grote Routepaden vzw, Beatrijslaan 72, 2050 Antwerpen - Afgiftekantoor Antwerpen X - Erkenning: P 309099 - Tweemaandelijks April – Mei 2021 - 6,50 €

De Kempenroute: langs schacht­bokken en molens door de stille Kempen Streek-GR Hageland: met geel-rood door de Hagelandse heuvels Vijf weken op het Pacific Crest Trail “Een solowandelaar is nooit alleen” Dagboek vanuit de Dolomieten Reportersgeluk op de GR 128 Een zomers rondje Beieren

O N L I N E E X P E R I E N C E V R

2 3

E N

Z A

Limousin • Zeeuws-Vlaanderen • GR 15 • Le Canal des Deux Mers

2 4

A P R I L

MOEDER- EN VADERDAGACTIE

Schenk een Op Weg abonnement EEN ORIGINEEL CADEAU VOOR MOEDER- OF VADERDAG

Nu met 5 euro korting

Met een geschenkabonnement op het magazine Op Weg zal je mama/papa een heel jaar plezier hebben en kan zij/ hij genieten van alle voordelen van het GR-lidmaatschap.

Je betaalt voor een geschenkabonnement slechts 30 € ipv 35 €.

Na ontvangst van je betaling, bezorgen we je een geschenkbon die je aan de gelukkige kan overhandigen. Het abonnement gaat in op de datum van betaling en loopt 12 maanden.

“Ik vind het magazine zeer inspirerend en mooi vormgegeven, het maakt mij iedere keer blij en doet mij goesting krijgen om tochten te ondernemen.”

en

MAAK KANS OP

een arrangement in hartje Hageland !

– respondent enquête feb ’21

Op 25 juni 2021 verloten we uit alle schenkers een arrangement in Craywinckelhof, een vierkantshoeve gelegen in het landelijke Lubbeek, vlakbij de GR 512 Brabantse Heuvelroute. Het arrangement bestaat uit 1 overnachting voor 2 personen inclusief ontbijt én wellness.

WAT MOET JE DOEN? Surf naar www.groteroutepaden.be > Op Weg > Geschenkabonnement en vul jouw gegevens én die van de gelukkige in.

EDITO

Stikstof

Ochtendgloren in een Kempisch natuurgebied (foto Erik Boers, deelnemer GR-FOTOwedstrijd 2020).

Aan het einde van een jaar pakken media graag uit met lijstjes, en na een coronajaar gingen die af en toe ook over Vlaanderens favoriete wandelgebieden. De toppers houden voor jullie natuurlijk geen geheimen in: de weinige bossen die we nog hebben staan er zij aan zij met een aantal bekende heidegebieden. Toen ik enkele weken geleden mijn weekendkrant opensloeg, zag ik exact diezelfde plekken donkerrood ingekleurd op een kaart. En neen, ditmaal was het geen wandelkaart.

Wel een kaart met Natura 2000-gebieden. Hoe roder, hoe meer in ademnood. Omdat ze kreunen onder de stikstof.

Chemie was nooit mijn sterkste vak op school, dus ga ik ongetwijfeld kort door de bocht. Maar wat ik begrepen heb: het gaat niet over het onschuldige stikstofgas dat wij allemaal inademen, wel over verbindingen zoals stikstofoxiden die in onze longen terechtkomen (fijn stof) of ammoniak die in de natuur neerslaat (depositie). Vlaanderen is net als Nederland een echte hotspot van stikstofverbindingen, omdat wij veel te intensief rijden, bouwen en boeren. Vooral de buitenmatige veeteelt met zijn mest vol ammoniak zorgt ervoor dat onze natuurgebieden verzuren en verschralen. Met alle gevolgen van dien voor planten, vogels, insecten, enz… Om het met de woorden van de krant te zeggen: “Overal in Vlaanderen is onze vervuilruimte op”.

Terwijl hierover in Nederland al jaren een fel debat woedt – denk aan de maximum 100 km op de snelweg of de afbouw van de veestapel – bleef dit in Vlaanderen onder de radar. Maar ontsnappen kan niet meer, sinds een rechter onlangs de uitbreiding van een kippenkwekerij tegenhield. Simpelweg omdat Europees gemaakte afspraken rond de bescherming van natuurgebieden hiermee geschonden worden. Een precedent dat het lakse Vlaamse vergunningenbeleid helemaal op de helling zet.

Gaan Europa en rechters – denk ook aan de klimaatzaak – ons eindelijk bij de les brengen? We kunnen het alleen maar hopen. Zodat wij – of onze kinderen en kleinkinderen – ook in 2030, 2040 en 2050 nog kunnen genieten van rijke Vlaamse natuurgebieden uit eindejaarslijstjes met wandeltoppers.

Veel lees-, fiets-, wandelplezier, Peter Cristiaensen Hoofdredacteur Op Weg

2021-2 Op Weg |

3

De Unesco-route met de fiets Durbuy © WBT - Bruno D’Alimonte

Ontdek in elf etappes prachtig historisch erfgoed van Wallonië. Fiets langs talrijke Unesco-parels en bezienswaardige stadjes en dorpen. De etappes volgen de bestaande groene en vlakke routes van RAVeL en die van de fietsknooppunten.

Doorkruis Wallonië van Doornik, op een steenworp afstand van Frankrijk, tot de opmerkelijke site van BlegnyMine, aan de poort van Nederland. Van west naar oost geniet je van de sfeer en contrasten die heersen tussen de landschappen van de Henegouwse vlaktes, de oevers van de Maas, de heuvels van de Condroz en de geheime valleien van de Ardennen.

Neem de tijd om de uitzonderlijke plaatsen te bewonderen zoals de historische site van Le Grand Hornu, de kanaallift van Strépy-Thieu, de mijnsite van het Bois-du-Luc, de Abdij van Maredsous, de grotten van Remouchamps, de abdij van Stavelot… Tijdens je fietstocht doorkruis je ook charmante dorpjes en steden die het bezoeken waard zijn zoals Bergen, Binche, Thuin, Dinant, Ciney, Durbuy, Spa en Malmedy.

Thuin

Bois-du-Luc

© WBT - David Samyn

©SPW-Patrimoine - photo Guy Focant

Bergen

Strépy-Thieu

De elf etappes van de Unesco-route vind je op visitwallonia.be/fietsen. Kies een of meerdere etappes en geniet van je uitstap!

Raeren

Blegny Tournai 1

10

Mons Binche

8

Charleroi

2 3

4

Thuin

Ciney

5

Dinant

7

Durbuy

Spa

9

Waimes

6

© WBT - Joseph Jeanmart

© WBT - Bruno D’Alimonte

IN DIT NUMMER 12

Dichtbij 6

Streek-GR Hageland

8

De Kempenroute

Met geel-rood door de Hagelandse heuvels Langs schachtbokken en molens door de stille Kempen

Reportages

27

12

WANDELREPORTAGE | België

16

FIETSREPORTAGE | België, Frankrijk

40

FIETSREPORTAGE | Frankrijk

46

FOTOREPORTAGE | Verenigde Staten

52

WANDELREPORTAGE | Italië

GR 15: van een Romein aan het water tot een bord vol veenbrokjes Dwars door de Avesnois en het Franse Scheldeland

In het spoor van d’Artagnan: op en neer door de Brenne en de Limousin Vijf weken op het Pacific Crest Trail

Dagboek vanuit de Dolomieten

Tips

36

40

34 44 50

WANDELTIP | België

Treinstappen bij de buren

FIETSTIP | Nederland

Zeeuws-Vlaanderen: weinig Vlaanderen, veel ‘Holland’

FIETSTIP | België, Groothertogdom Luxemburg

Langs de grenzen van het Groothertogdom, deel 1 Natuurpark Our

En verder 20 Wandelnieuws 24 Gebeten door het virus | Lidewey van Noord “Een solowandelaar is nooit alleen”

27

FIETSAVONTUUR | België, Frankrijk, Zwitserland, Italië, Spanje Kiezen voor traag en duurzaam, kiezen voor de fiets

30 Fietsnieuws 33 Onderweg 36 INTERVIEW | Rik Van Puymbroeck

52

Reportersgeluk op de GR 128

WIN !

4x Falk Wandelatlas Nederland p 20 3x Wereldwandelaars p 21 2x Zwijgende Vlakten p 22 1x De Slankwandelaar p 22 3x Slowakei/Polen p 22 3x DonauTäler Radweg p 31

43 56

COLUMN | Gämse!

60

RETRO | 2000

FIETSAVONTUUR | Duitsland Een zomers rondje Beieren Le Canal des Deux Mers

62 Verenigingsnieuws 66 COLUMN | Klotenwandeling 67 OPMERKELIJK | Filosoferen over traagheid 2021-2 Op Weg |

5

DICHTBIJ |

De kerk van Kortrijk-Dutsel doemt voor ons op.

Met geel-rood door de Hagelandse heuvels Van Leuven tot Aarschot twee etappes van de deels vernieuwde Streek-GR Hageland verkennen, dat is het plan. Een pittig plan, want de streek blijkt meer te glooien dan gedacht. Æ Tekst en foto’s Paul Schelkens

Norbertijnen, clarissen en benedictijnen Geen betere startplek dan de Abdij van Park in Heverlee, waar er ruime parkeergelegenheid is. We nemen even de tijd om rond te kuieren in deze eeuwenlange thuisbasis van de Norbertijnen, maar steken dan al snel de spoorweg en de drukke Tiensesteenweg over om de Predikherenberg te beklimmen. Clarissen kunnen we niet meer tegenkomen, de laatsten

Een korte beklimming brengt ons tussen de wijngaarden naadloos tot een ideale picknickplaats met majestueus uitzicht over de vallei.

6

| Op Weg 2021-2

hebben hun klooster hierboven in 2017 verlaten. Een oase van rust is het gehucht Bovenlo, waar enkel een driesprong van wegen even onze aandacht vraagt. Na een laatste panorama op Leuven trekken we Linden binnen.

We blijven in de religieuze sfeer, want na een traject door de wijngaarden van het Lindenbos doemt plots de benedictijnerabdij van Vlierbeek op. Zeven eeuwen lang, tot de Franse revolutie, vormde ze het kader voor het dagelijkse leven van vele monniken. In 2025 zal de abdij 900 kaarsjes uitblazen.

Bed van Napoleon Het provinciaal domein van Kessel-Lo is de ideale aanloop voor de beklimming van de Kesselberg. We belanden in een prachtige omgeving met grote villa’s, grazende schapen en … een Konijnensteeg. Holsbeek laten we links liggen, ons doel is het Chartreuzebos, ongeveer 70 ha groot en onderdeel van het Natura 2000-gebied ‘Valleien van de Winge en de Motte’. De naam van het bos verwijst

naar de vroegere eigenaars, de Kartuizers van Leuven. Het wijndomein Chartreuzeberg met zijn 1200 wijnstokken vinden wij een klein ommetje waard.

Aan de rand van het bos passeren we het Bed van Napoleon, een bistro met een originele kaart met ‘Napoleons Favorieten’. Daarna opent zich een weidse blik op het Brabantse landschap en doemt de kerk van Kortrijk-Dutsel voor ons op.

De Rode Ridder Door velden en bossen lopen we een tijdje samen met de GR 512. Het echte Hageland presenteert zich, met zijn licht glooiende en open landschappen. Het kasteel van Horst, een historische waterburcht en thuishaven van de Rode Ridder uit onze jeugd, is een uiterst fotogenieke plek. Met het riviertje De Winge krijgen we een fijne gezel tot het centrum van Nieuwrode.

Daarna doorkruisen we via zandwegen het natuurreservaat Beninksberg. Deze heuvel steekt meer dan 50 meter boven de omgeving

OP WEG 2021 | 2 wandelreportage streek-GR Hageland FORMAAT - 116 x 95mm Zicht op Nieuwrode.

uit en is één van de mooiste voorbeelden van een ijzerzandsteenheuvel. Bekend is hij niet alleen voor zijn panorama’s, maar ook voor zijn bewoners, de steenmarters.

Kasteel van Horst.

.

Pad naar de Orleanstoren GR-kruispunt.

Wijnmuur Tijd voor een nieuw hoogtepunt van dit traject. De Wijngaardberg ligt op grondgebied Rotselaar en is een natuurgebied met een mooie combinatie van wijngaarden, boomgaarden, bos en heide. Op koude zonnige dagen is het op de zuidhelling aangenaam toeven. Een korte beklimming brengt ons tussen de wijngaarden naadloos tot een ideale picknickplaats met majestueus uitzicht over de vallei. Iets hogerop zien we de restanten van de Wijnmuur, vandaag nog een goede honderd meter lang.

Hij diende eeuwenlang als beschutting van de wijnranken tegen de felle wind. Ook tijdens de afdaling genieten we van enkele prachtige vergezichten. In Wezemaal wandelen we over een pleintje met een oorlogsmonument en maken we een toertje rond de kerk.

PRAKTISCHE INFO

Perzikendorp De Moedermeule, een gerestaureerde molen uit 1667 en vandaag een brasserie, is de ideale rustplaats om honger en dorst te stillen. Wie wil kan er genieten van Hagelandse specialiteiten.

‘Strooien dorp’, ‘perzikendorp’, koosnaampjes genoeg voor het gezellig Gelrode.

Op het laatste stukje van ons programma staan nog twee natuurgebieden. De Eikelberg ligt op de rand van de Demervallei en sluit naadloos aan op de ’s Hertogenheide. Deze omgeving doet ons op sommige plaatsen een beetje denken aan de grote Kalmthoutse broer.

Plots botsen we op een druk kruispunt aan de Aarschotse Ring. Geen nood, een smal stijgend pad brengt ons eerst nog naar de Orleanstoren (of Aurelianustoren), een restant van de oude stadsomwalling. Het uitzicht boven is onze beloning voor een mooie, door de vele hellingen toch wel vermoeiende tweedaagse tocht.

Wim Vandamme Begijnhof 19 8500 Kortrijk

De vernieuwde Streek-GR Hageland maakt

Broek. De Demervallei brengt je naar Diest

in 9 etappes een lus van 158 km en combi-

en Zichem en tussendoor beklim je de

neert een grote afwisseling aan Brabantse

Vinkenberg.

landschappen met het cultuur-historische

Bijna 70% van het traject is onverhard en

erfgoed van steden als Leuven, Tienen,

95% is autoluw. De Streek-GR is geel-rood

Zoutleeuw, Diest en Aarschot. De twee

bewegwijzerd, maar waar de route samen-

grootste vernieuwingen situeren zich in het

valt met andere GR-paden vind je ook

zuidelijke en het oostelijke deel van het pad.

wit-rood.

Tussen Bierbeek en het Vinne is de Streek-GR voor het eerst losgekoppeld van de GR 128.

Alle info en gpx-track op groteroutepaden.be

Het nieuwe traject volgt de valleien van de

> wandelen > Vlaams GR-netwerk.

Velpe en de Grote Gete en doet suikerstad

De

vernieuwde

Tienen aan. In het oosten verkent een nieuw

de

webshop

traject het natuurgebied het Webbekoms

€ 8,10 (ledenprijs).

topogids bestellen

kan voor

je

in

slechts

2021-2 Op Weg |

7

DICHTBIJ |

De imposante mijnschacht van Waterschei.

De Kempenroute

Langs schachtbokken en molens door de stille Kempen

Terwijl het de ene week nog vroor met een laagje sneeuw, mochten we de week daarop de onderlaagjes van onze fietskleding thuislaten. Maar we hadden beloofd de Kempenroute te verkennen, dus haalden we met plezier al in februari onze fiets van stal. Æ Tekst en foto’s Nathalie Pirard

De Heilige Barbara In grote lijnen bestaat de Kempenroute uit twee delen: een trip door het tumultueuze mijnverleden van de Limburgse Kempen, gevolgd door de discrete charme van de Antwerpse Kempen. We starten in Maasmechelen-Eisden op een vreemde plek die moeilijk te bereiken is met de auto, maar dat is blijkbaar omwille

8

| Op Weg 2021-2

van de aansluiting met andere routes. Op een infobord lezen we dat Eisden dorp oorspronkelijk op dezelfde hoogte lag van de ZuidWillemsvaart, maar inmiddels 8 tot 10 meter verzakt is. Oorzaak: de mijnactiviteiten. Een gepast begin voor onze tocht door 5 van de 7 gewezen Limburgse mijngemeenten.

De imposante maar plompe Sint-Barbarakerk

van Eisden, ook wel de ‘mijnkathedraal’ genoemd, trekt meteen de aandacht. Barbara is de patroonheilige van de gevaarlijke beroepen, dus ook van de mijnwerkers. De tuinwijken of cités zijn gebouwd naar Engels voorbeeld: kleine huisjes met voor- en achtertuintje. Vandaag zijn het smeltkroezen van vele culturen.

Door het Kempenbos.

Midden in het Koningsbos.

800 meter vallen Om door de Mechelse heide te fietsen moeten we even afwijken van de route. Het stationnetje van As is meer dan een verzamelplaats van enkele oude treinen. Er staat een replica van de eerste boortoren die het zwarte goud van Limburg ontdekte, en hier werd het eerste fietsknooppuntbordje gezet, een idee van voormalig mijningenieur Hugo Bollen, naar analogie met de bewegwijzering in ondergrondse mijnschachten.

Tussen de bomen zien we onze eerste mijnterril opduiken. We zijn in Zwartberg, vandaag een groen natuurgebied. Even verder overheerst het blauw van het Genkse voetbalstadion. Al vind ik de schachtbokken van Waterschei imposanter. Het waren de levensaders van de mijn, constant voerden ze lucht, mensen, materiaal en

Hier bedacht Hugo Bollen, een voormalige mijningenieur, het systeem van fietsknooppunten, naar analogie met de bewegwijzering in de ondergrondse mijnschachten.

Op de top van de terril van Beringen.

en ingepalmd door schaatsers, het lijkt wel een schilderij van Breugel. We fietsen over een oud kolenspoor en laten na Heusden-Zolder de laatste mijnsite achter ons. Wie er nog niet genoeg van heeft, kan met een kleine omweg van 2 km nog genieten van het weidse zicht boven op de mijnterril van Beringen.

Steppegras Tijd voor een nieuw hoofdstuk. Leopoldsburg kennen we vooral van ‘Het kamp’, het uitgestrekte oefenterreinen van het Belgisch leger.

Wie een groot hongertje voelt opkomen, kan zich in deze streek wagen aan bord ‘steppegras’,

een gepatenteerde lokale specialiteit. De streek rond Lommel is een roetsjbaan aan indrukken: van heerlijk rustige natuur en ‘fietsen door de bomen’ tot een indrukwekkend kerkhof met de graven van 40.000 Duitse soldaten uit WOII. Het is februari maar het voelt als een warme lentedag en het is druk op de jaagpaden langs de vele kanalen. Wanneer we het Kanaal Dessel-Schoten verlaten duiken we de Antwerpse Kempen in.

Het mooiste picknickplekje Vraag je aan Kempenaars wat typisch is voor hun regio, dan krijg je als antwoord vaak de

SUGGESTIES VAN ANDERE FIETSERS De vlag Kempenroute dekt goed de lading, in de zin dat je veel typische landschappen (velden, bossen, natte gebieden) en gebouwen (hoeven, kapelletjes) tegenkomt. Jammer genoeg soms ook in negatieve zin: inspiratieloze villawijken, verkavelingen, … Maar misschien is daar in het dichtbevolkte Vlaanderen geen oplossing voor? De route loopt ook vaak langs kanalen (autovrij, dat wel, maar eentonig) en zou met een aantal aanpassingen nog boeiender kunnen worden. – Luc Schulpen

kolen naar beneden en naar boven. Met tientallen kompels in een liftkooi een halfuur ‘vallen’ tot 800 meter diep om daarna nog een uur onderweg te zijn met een ondergronds treintje naar hun werkplek, ik krijg er kippenvel van.

Neen, mijnwerkers waren geen watjes.

Nadat we ook nog Winterslag passeren, vandaag cultuurcentrum C-mine, is natuurgebied De Teut een verademing. Vandaag zijn een aantal meertjes en vennen van de Weijers bevroren

Kiezen is vanzelfsprekend verliezen. De parcoursbouwers hadden ook voor de Noorderkempen kunnen kiezen, met trekpleisters als de Lommelse Sahara, de bossen rond Postel of het vennengebied boven Turnhout. Meer zuidelijk ligt ongetwijfeld ook veel schoons. Maar in de buurt van Kasterlee zou ik toch pleiten voor een aanpassing. Het is zonde om dé charme van de streek te missen, de Kempense Heuvelrug met al zijn zandduinen en bossen. Dat kan eenvoudig via bestaande knooppunten. – Bert Doms

2021-2 Op Weg |

9

DICHTBIJ | België

Langs de Antitankg racht.

Het Prinsenpark in Kasterlee.

graven.

40.000 Duitse soldaten

In het Zoerselbos bezorgt een onnozel klein doorntje me een lekke band. Ook dat hoort bij het fietsen. Via een klein stukje van de 33 km lange antitankgrachtroute en het fort van Oelegem, een geliefd vleermuizenverblijf, komen we aan het Albertkanaal. We zijn klaar om Antwerpen in te nemen. Naadloos kachelen we van park tot park en zonder het te beseffen de stad binnen. Met een grote grijns op ons gezicht doen we dat sneller dan vele auto’s in de file. Een onbekend stukje natuur ontdekken we langs het Groot Schijn in de buurt van het Sportpaleis. Het MAS aan de oude haven is ons eindpunt. Helemaal coronaproof in onze fietsbubbel hebben we via de Kempenroute een boeiend stukje België leren kennen.

10

| Op Weg 2021-2

Zwartberg.

Voor de mijnterril van

PRAKTISCHE INFO Turnhout

9

E1

A1

2

Zoersel

E 34

Gierle

Antwerpen

HamontAchel

Retie

Kasterlee

Tielen Herentals

Geel

Lommel Mol

Lier

E 313

Meeuwen HalenHelchteren Waterschei MaasMechelen Winterslag

Beringen Mechelen 4

km

8

Bree

Leopoldsburg Westerlo

0

Weert Pelt

Nijlen E 19

Naar ‘t stad

Kanaal naar Beverlo.

A 12

zandbodem en de warme zomers. Twee eeuwen geleden heersten hier heidegebieden, eikenbossen en veengebieden. Vandaag is die natuur versnipperd en moet er gestreden worden om ze te behouden en te herstellen. We passeren ook verschillende wind- en watermolens, en flirten met beken en riviertjes als de Nete en de Aa. Betonpaden, asfalt en onverhard wisselen elkaar af. Een hoogtepunt is het ‘mooiste picknickplekje’, midden in het Koningsbos tussen knooppunt 25 en 24, langs het beekje Breiloop. Ook de pas gerestaureerde Keesesmolen en de veldbeiaard van de Rielenkapel kunnen ons bekoren. ‘In stormen sterk’, de witte molen van Gierle blijkt enkele keren in brand gestoken, maar is telkens in alle pracht herrezen. Bij het Zoerselhof, een gewezen cisterciënzerklooster, vervolgens kasteel, dan restaurant en vandaag weer kasteel, heb ik vooral medelijden met de tuinman die honderden meters hagen moet snoeien.

Aarschot

Diest

Zonhoven

E 314

Genk

Hasselt

Op Weg 2021

Het verhaal van de 8 icoonroutes die de

fietsknooppunten en heeft de ambitie de

Vlaamse provincies volop aan het lanceren

schoonheid van de stille Kempen te presen-

zijn, deden we in Op Weg 2020 6 al uit de

teren. Meer info is binnenkort beschikbaar

doeken. Er komt een meertalige portaalweb-

via bovenstaande website, maar de track

site, waarop alle routes voorgesteld worden:

vind je al bij de digitale versie van Op Weg

www.vlaanderenmetdefiets.be. Ook uni-

en in onze artikeldatabank.

forme fietsgidsen zitten in de plannen. De Kempenroute doorkruist de provincies Limburg en Antwerpen via de bekende

ONLINE

KAART

TRACK

ONTDEK EUROPA’S DICHTSTE WILDERNIS Meer tijd doorbrengen in de natuur heeft een helende werking. En natuur is er in overvloed in Midden-Zweden!

Amazing Nature Scandinavia maakt graag een op maat gemaakte reis voor je: de combinatie van logies en activiteiten van jouw keuze, van een compleet programma tot ruimte voor veel eigen invullingen.

Geniet in alle rust van Europa’s dichtste wildernis! Eindeloze landschappen, diepe bossen en talrijke meren wachten op jouw komst. Je kan deze te voet, per fiets of met de kajak of kano ontdekken. Voor een actieve natuurbeleving is Midden-Zweden the place to be.

SLECHTS ÉÉN ADRES VOOR AL JE ONVERGETELIJKE NATUURBELEVINGEN IN ZWEDEN! BOEK JE REIS VIA AMAZING NATURE SCANDINAVIA, JOUW LOKALE REISSPECIALIST!

WWW.AMAZINGSCANDINAVIA.BE

WANDELREPORTAGE | België

GR 15

Van een Romein aan het water tot een bord vol veenbrokjes De GR 15 staat garant voor een pure zuurstofkuur.

Aan de blootgelegde bron van de Semois kijkt een oud Romeins beeld me aan. Zichzelf lavend aan het water wacht hij geduldig af welke richting ik kies. Linksaf start de populaire GR 16 die de loop van de Semois volgt, rechtdoor de minder belopen GR 15 richting Monschau. Ik beloof voor de GR 16 op een later moment terug te komen, geef de versteende Romein een knipoog en vertrek rechtdoor. Æ Tekst en foto’s Bart Vermeyen

Grenspalen Na het laatste huis van Aarlen krijg ik meteen een modderig bospad voorgeschoteld. De velden staan vol klaprozen, in de lucht schreeuwen roofvogels en de bomen ruisen in de zachte wind. De mensen vullen het plaatje aan met het geluid

12

| Op Weg 2021-2

van maaimachines, boomzagen en af en toe een knetterende crossmotor. Ik volg de grens met Luxemburg en ontdek een reeks oude grenspalen. Deze 286 grensaanduidingen werden rond 1843 geplaatst en hebben dezelfde vorm als hun neven op de Belgisch-Nederlandse grens. Elke

gietijzeren paal heeft een nummer en is op de top getooid met een dennenappel. De meeste staan helaas te verroesten, zijn door jagers gebruikt als schietschijf of omver gereden door tractors. Het mooiste exemplaar is netjes opgeschilderd en kreeg zelfs een wit-rode markering.

De Romein aan de bron van de Semois wacht geduldig af welke richting ik kies.

de tank openscheurde en ontplofte. De brandende cabine raakte de dieseltank van het benzinestation, waardoor een hevige dorpsbrand ontstond. Het eerste monument werd ironisch genoeg opnieuw vernield door een vrachtwagen, die uit de bocht ging. Het nieuwe exemplaar staat nu wat verloren naast de bushalte.

Voordat Martelange een benzineparadijs was, kende het dorp een hoogstaande maar kleinschalige leisteennijverheid. Onderweg passeer ik oude mijninstallaties en stortplaatsen, die als blijvende littekens getuigen van hard labeur.

De GR 15 volgt hier een oude smokkelroute, de Chemin des Fraudeurs.

De velden staan vol klaprozen, in de lucht schreeuwen roofvogels en de bomen ruisen in de zachte wind.

Benzine en leisteen De GR 15 loopt enkele kilometers op Luxemburgs grondgebied en doet slaperige dorpjes aan, met namen die vaak eindigen op -ange. Ik ben even de kluts kwijt wanneer ik Tontelange verwar met Tintange, maar de topogids weet raad. Martelange is een apart geval.

De Luxemburgse kant van de weg is één lange keten van benzinestations, de overzijde van de straat is een rustig Belgisch dorp. Aan de brug over de Sûre herinnert een herdenkingssteen aan de ramp van 1967. Een vrachtwagen met volle gastank kantelde op de brug waardoor

Dorpsbordje Via een krakkemikkige houten brug steek ik opnieuw de Sûre over en bereik de plek waar vroeger zich het kleine gehucht Romeldange bevond. Door veelvuldige overstromingen, afsluitingen van wegen, het harde leven en een dodelijke pestepidemie werd dit dorp verlaten.

Alle gebouwen en de kerk werden afgebroken.

Ter herinnering staat er alleen een zuil met een ontroerend beeldje van een troosteloos gezin. Wanneer ik omhoog klim, passeer ik een Belgisch plaatsnaambord ’Romeldange’! Gek

dat men een officieel bord plaatst voor een dorp dat compleet verdwenen is!

In Villers-La-Bonne-Eau, een gehucht van enkele boerderijen groot, staat een ranke witte kerk die wel een bordje zou verdienen. Koningin Mathilde werd hier gedoopt en kwam er in haar jeugdjaren vaak naar de zondagsmis. Het kasteeldomein van de familie d’Udekem d’Acoz ligt verderop bij Losange verscholen in het groen, maar laat helaas geen GR-wandelaars toe.

Bastogne In het donkere bos van Luterbois ontdek ik overal uitgegraven kuilen. Het zijn foxholes, ondiepe schuilputten waarin de geallieerden in de vrieskou lagen te wachten op een zoveelste snoeiharde strijd tijdens het Ardennenoffensief.

Het bos ademt een speciale sfeer uit en ik voel een mix van eerbied en gruwel.

De Porte de Trèves is het enige restant van de middeleeuwse stadsomwalling van Bastogne.

De poort staat treurig omarmd door een drukke verkeersweg. Op de gevel van het stadshuis kijken een reeks portretten van 76 jaar geleden me indringend aan. Bastogne ademt overal de sfeer van 1945 uit en verdient ook een aardige stuiver met oorlogstoerisme. In de verte hoor ik het klokdeuntje van het Mémorial du Mardasson, een imposant gedenkteken.

Bovenop het monument overzie ik een stuk van het slagveld van toen, dat er nu vredig bij ligt. Ik sta stil bij de allerlaatste paal van de Voie de la Liberté. Deze 1200 km lange route volgt de opmars van het 3de Amerikaans leger, van Ste-Mère-Eglise in Normandië tot hier. Elke bevrijde kilometer kreeg een ‘borne’, een afgeronde herdenkingspaal waarop de toorts van het Amerikaanse Vrijheidsbeeld opstijgt uit de Atlantische oceaan.

2021-2 Op Weg |

13

Rust gegarandeerd in het stille Luxemburg.

Pelgrims en Coco De GR15 kiest voor de kaarsrechte Chemin des Pélerins, die het tracé volgt van de oude Romeinse heirbaan Reims-Keulen. Na de kronkelige boswegen op de vorige etappes valt dit bochtloos pad saai uit. Het lijkt wel eindeloos.

Ik ben stiekem jaloers op een groepje wielertoeristen dat op de parallelle RAVeL dezelfde afstand in een kwartiertje afhaspelt. De monotonie van de weg zal de gelovigen wel sterken in hun gebed, maar ik zie reikhalzend uit naar variatie onder mijn voeten. Die krijg ik onverwacht bij Houffalize. Iemand schilderde voor een sjieke villa ‘Coco is een smeerlap van een patroon’ en verderop een groot fallussymbool.

Coco is vast geen pelgrim en heeft hier iets uit te leggen aan de buren!

In bijna elk dorp staat een oorlogsmonument of een opgepoetste legertank, maar vandaag overheersen rust en vrede deze bossen en velden.

Kabouters Na Houffalize loop ik door een klassiek Ardens kader. Dichte bossen wisselen af met glooiende open velden, smalle bospaadjes met bredere grindwegen. De GR 15 golft prettig op en neer door het rustige landschap. Aan een bosrand merk ik bovenop een gebouw een grote kaboutermuts. Geen Plopsaland, maar de brouwerij

14

| Op Weg 2021-2

Vanop de barrage van de Gileppe.

van Achouffe werkt hier als een magneet op passanten. Zelfs op dit vroege middaguur genieten mensen al van het zware kabouterbier.

Bij Odeigne probeert men de oorspronkelijke staat van het Fagne de Pouhon te herstellen. De natuurlijke overstromingen in dit natte gebied houden geen rekening met de GR 15 en op het laagste punt is er amper een doorkomen aan.

Ik ploeter en vloek bij elke stap, want ik zak tot kuithoogte in de zuigende ondergrond. Een scheefgezakt paaltje met wit-rode markering halverwege de blubber lijkt me uit te lachen.

Beste kabouters van Achouffe, kunnen jullie hier een knuppelpaadje voor ons bouwen alsjeblief?

Vrede Ik bereik een open plek in het bos, op het eerste zicht niets bijzonders. Toch heeft ‘Laid l’Oiseau’ een heftige geschiedenis. De heer van Durbuy verplichtte zijn valkenier het hele jaar door hier te blijven, ondanks het gure winterweer. Later woonde er de weduwe van Lamarmite, die aan het hoofd stond van een familie moordenaars.

Daarna huisvestte het gehucht dienstweige-

raars van het leger van Napoleon en rovers onder het Nederlands bewind. Op het einde van WOII botsten terugtrekkende Duitsers op deze plek op een groep verzetslui en brandden alles plat.

In bijna elk dorp onderweg staat een oorlogsmonument of een opgepoetste legertank, maar vandaag overheersen rust en vrede deze bossen en velden. Op het kasteel van Harzé na passeer ik geen imposante historische gebouwen. Het is de natuur die op de GR 15 de hoofdrol speelt.

Baby-bergpad De rommelige drukte van Aywaille brengt Waalse gezelligheid in het dal van de Amblève.

De GR 15 volgt de oever tot de Ninglinspo.

Door een tsunami van toeristen werd het dal deze zomer afgesloten. Ik erger me aan de talrijke achtergebleven vochtige doekjes her en der langs het pad. Leave no trace is helaas nog geen vanzelfsprekendheid. Ondanks het lage debiet van de rivier is het dal een pareltje. Het pad lijkt op een baby-bergpad met zijn houten brugjes en ijzeren kabels op de gladde stukken.

Monschau is gekend voor zijn vakwerkhuizen.

Eenmaal boven wacht een brede weg door een dicht dennenbos. Ik twijfel om, puur voor het wandelplezier, nog eens over en weer te gaan door het dal. In Winamplache verschijnt grote broer GR 5 en de twee GR’s gaan hand in hand verder tot Spa.

Water

tielindustrie bij Verviers, maar fungeert nu als belangrijk drinkwaterreservoir.

Vennbrocken De GR 15 tikt even Eupen aan en via de Stausee klim ik een allerlaatste keer tot het Hohes Venn. Zompig veengebied doet me uitgeleide uit België. Verscholen in de diepe nauwe vallei ligt het romantische ministadje Monschau. Op

het fraaie marktplein omringd door prachtige vakwerkhuizen, vind ik het laatste teken van de GR 15. Andere langeafstandspaden kruisen eveneens dit punt en smeken me om verder te lopen. De geur van versgebakken Apfelstrudel en Vennbrocken is helaas onweerstaanbaar.

Ik plof mijn rugzak neer, bestel een portie van 9 veenbrokjes en beloon mezelf voor elke gelopen etappe met een hemelse hap.

55 mm

PRAKTISCHE INFO

Luik

GR

Verviers

Eupen Polleur

GR

Aywaille

5

Route en bewegwijzering 15

De GR 15 ‘Sentiers de l’ Ardenne - de la Lorraine Belge à l’ Eifel’ start in Aarlen en

Monschau

Spa

Grandmenil Manhay GR

14

Vielsalm

Odeigne

La Roche

r

Ou

Gouvy

151

DUITSLAND 5 GR

re

Diekirch

Martelange

0

Sû

GR 15

GR

Wiltz

Villers-laBonne Eau

Tintange

Mijn etappehaltes: dag 1 Arlon – Martelange, dag 2 Bastogne, dag (Manhay), dag 5 Werbomont, dag

Clervaux Luterbois

afgesloten zijn voor de jacht.

3 Houffalize, dag 4 Grandmenil

e rth 57 R G

Bastogne

GR 16

je uitkijken voor passages die

Sankt-Vith

Ou

Losange

het hele jaar door gewandeld worden. Enkel in de herfst moet

Achouffe

Houffalize

brengt je 229 km verder in Monschau. De route is wit-rood bewegwijzerd en kan

Winamplanche Harzé e Malmedy Werbomont mblèv A Trois Ponts GR 56

Op het centrale plein vertrekt een kabelbaan naar de termen van Spa. Eén van de twee gondels is speciaal gereserveerd voor de gasten van het sjieke hotel, die hiermee in hun badjas zonder één voet buiten te zetten het kuurcentrum kunnen bereiken. De GR 15 kiest evenwel voor de trappen. Het Bois de la Longe Hé staat vol statige exemplaren en enkele brede dreven voeren me tot Polleur. De torenspits van de kerk heeft een opmerkelijk gedraaide vorm. Biedt deze constructie een voordeel bij forse wind of is het een puur fantasietje van de architect? De Barrage van de Gileppe is geen fantasietje, maar een indrukwekkende constructie. Een 13 meter hoge leeuw kijkt trots over het kunstmeer en de kuierende mensen. De dam werd ontworpen om voldoende water te voorzien voor de tex-

Een ideale picknickplek diep in het bos.

6 Aywaille, dag 7 Spa, dag 8 Eupen en dag 9 Monschau. De topogids is te koop in onze webshop. Nog meer praktische info vind je in onze artikeldatabank.

Info Aarlen is vanuit elk station in België vlot bereikbaar met de trein. Vanuit Monschau

10

20

LUXEMBURG km

kan je met een bus terugkeren naar het station van Eupen.

Tondelange

Aarlen

Op Weg 2021

ONLINE

INFO

KAART

TRACK

FOTO’S

De mooiste grenspaal kreeg een GR-teken.

2021-2 Op Weg |

15

FIETSREPORTAGE | België, Frankrijk

Dwars door de Avesnois en het Franse Scheldeland

Als je tegen de wind in over kasseien rijdt, is het alsof je een berg beklimt.

Tussen Chimay en Roubaix vormen twee onvolprezen natuurparken samen een uitgestrekt gebied vol lappendekenlandschappen met authentieke dorpjes en middeleeuwse boerderijen. Langzaam dring je door tot de creaties van Samber en Schelde. De restanten en monumenten uit het oorlogsverleden maken dat deze streek niet moet onderdoen voor onze Westhoek. En natuurlijk is dit ook de bekende ‘hel van het Noorden’. Æ Tekst en foto’s Pieter Stockmans

Kaarsrecht grind De zweverige synthesizer van de zondagsmis weerklinkt door de straten van het oude Chimay. Binnen deelt een zwarte priester met mondmasker de hosties uit. Mijn fiets is al gezegend: ik mocht hem gisterenavond stallen in het kapelletje aan B&B Le Petit Chapitre. Die

16

| Op Weg 2021-2

zegen zou goed van pas komen in de uitgestrekte bossen van het Franse natuurpark van de Avesnois. De weg ernaartoe, door het Bois de Macon en over landelijke wegen, ligt bezaaid met eeuwenoude boerderijen en dorpjes bijna volledig opgetrokken in blauwe natuursteen.

Het is vlak en de Ardennen zijn achter de rug.

Baives staat in een ander lettertype op het bord, ik ben de onzichtbare Franse grens overgestoken. Meteen daarna volgt het Forêt de Trélon.

Op de kaart lijkt mijn zigzaggende route door het bos een snelle passage te beloven, maar in werkelijkheid voelen de afstanden onmetelijk aan omwille van de golvende, kaarsrechte

In de buurt van Villers-Pol.

Berlaimont aan de Samber.

grindwegen. In een van de vele bunkers, waar 83 jaar geleden soldaten schuilden voor bommen en beschietingen van het Duitse leger, schuil ik voor de regen die met bakken uit de hemel valt.

Het bos zou ooit deel zijn geweest van een uitgestrekte ‘haag’ van ondoordringbare wouden, ideaal ter bescherming tegen invasies. En tegen fietsers zonder doorzettingsvermogen.

Want dat wordt op de proef gesteld. Telkens de volgende eindeloze weg verschijnt, zakt de moed dieper in mijn al kletsnatte schoenen.

Had ik toch niet beter dat toeristische fietspad genomen? Maar wanneer ik een paar uur later dat pad bereik, saai en afgesloten van het omliggende landschap, ben ik blij dat ik buiten de lijntjes heb gekleurd. Had ik anders herten gezien, dartelend over de drassige paden? Of mijn meerdere in de natuur erkend? Als je je beperkt tot de paden die anderen voor je uitstippelen, zie je maar een klein deeltje van de werkelijkheid rondom. De wijsheid ligt daarbuiten.

Dode armen Het eindeloze bos verandert in een uitgestrekt veld. Uit het landschap rijzen de grote en de vier kleine torentjes van de 15de-eeuwse Église de

Saint-Pierre, een ijkpunt dat het stadje Solre-leChâteau van kilometers ver zichtbaar maakt. Op het centrale pleintje voor de kerk sloeg het Duitse leger tijdens WOI zijn kamp op en zie je vandaag een monument van een soldaat die een granaat werpt. De Grote Zinloze Oorlog is overal.

Als je je beperkt tot de paden die anderen voor je uitstippelen, zie je maar een klein deeltje van de werkelijkheid rondom.

In het dorpje Leval begint aan een van de ‘dode armen’ van de Samber een kronkelend fietspad.

Die armen zijn voormalige meanders die van de rest van de rivier werden gescheiden om een kanaal te graven. Het is heerlijk fietsen tot in Pont-sur-Sambre, een dorp dat op de kaart lijkt op een brug over de rivier omdat het geprangd zit tussen twee armen.

Van droog naar nat naar droog In Vieux-Mesnil maak ik een omweg voor de resten van een Gallo-Romeins aquaduct. Ik moet wel mijn verbeelding gebruiken, want het is een hoop oude stenen. Voor de oude hoeves, kerkjes, kapelletjes, Mariabeeldjes, oorlogsgedenkstenen en door God verlaten gemeentehuizen hoef je geen omwegen te maken. Die liggen werkelijk overal verspreid in deze streek. Te mijden plaats: de stad Maubeuge. Zielloze

architectuur en lelijke nieuwbouw maken een treurige indruk. Een verloederde industriestad die de sluitingsgolf van fabrieken in de jaren 70 nog altijd niet te boven is gekomen, het is het verhaal van veel Henegouwse steden. Wél een mooie getuige van de industriële glorietijd is de unieke 19de-eeuwse Eglise Notre-Dame du Tilleul, de enige kerk in de regio met een prachtige stalen dakconstructie.

Op mijn wegen en omwegen krijg ik trouwens met regelmaat van de klok een regenbui over me heen. Hier komt het boekje ‘Mindfulness voor Fietsers’ van Nick Moore goed van pas.

Hij herhaalt de eeuwenoude fietswijsheid: “Er bestaat niet zoiets als slecht weer, alleen slechte kleding.” Voor ik aan deze lange reis begon, ging ik nooit fietsen bij regenweer. Maar tijdens een meerdaagse tocht kan je niet wachten tot de regen voorbij is. “We worstelen eigenlijk niet met het weer, maar eerder met ons eigen verlangen om comfortabel te zijn”, schrijft Moore.

Rijd verder, door regen en wind. Schuil niet.

Vind rust in de aanvaarding. Dan voel je je werkelijk deel van het landschap. Je verandert mee met het landschap, van droog naar nat naar droog. Je bent onderhevig aan dezelfde wetten.

Het zijn unieke momenten van eenzame schoonheid.

Het grootste woud en de Grote Oorlog Na de ommetjes langs vergane glorie ben ik vertrokken voor dertig kilometer door het grootste bos van het Franse Noorderdepartement: het Forêt de Mormal, de trots van de Avesnois. Dit is de natuur in alle glorie. Het is alsof ik door de hallen van een paleis fiets, of door tunnels van groen. Ik beeld me in dat de reuzen naast me stille toeschouwers zijn die ik met respect moet

ubaix.

elerpiste van Ro

Euforie op de wi

2021-2 Op Weg |

17

Le Quesnoy ademt de geschiedenis van de oorlog.

groeten, zoals die oude vrouw in Chez Mado, een cafeetje in Locquignol, het enige dorpje in het midden van dit grote bos. Het cafeetje is een ‘café rando’, waar wandelaars en fietsers iets kunnen eten of drinken. Bij een koffie lees ik er in boeken over het woud tijdens de grote oorlogen. Veel soldaten verloren hier hun leven.

Overal zie je met mos en planten overgroeide bunkers. Ook het bos zelf kreeg het hard te verduren. Grote delen werden totaal vernield door deze destructieve neiging van de mens.

Nieuw-Zeelanders Le Quesnoy, het eerste stadje buiten het bos, ademt de geschiedenis van oorlog. Vauban, de bekendste Franse militaire ingenieur, vormde het in de 17de eeuw om tot een bastion. Tot vandaag zie je vanuit de lucht de stervorm.

Maar ook op de grond ziet de vesting er indrukwekkend uit. Toch waren er twee eeuwen later Nieuw-Zeelanders nodig om Le Quesnoy te bevrijden. Hun hulp is nog niet vergeten: overal zie je monumenten en monumentale gebouwen ter ere van de gebeurtenissen van 1918.

Hier laat ik het natuurpark de Avesnois achter me. Achter Valenciennes, in Aubry, wacht een warme ontvangst en een heerlijk avondmaal in Le Chateau d’Aubry. Inderdaad, een kasteel aan

Bléharies ligt aan de Frans-Belgische grens.

18

| Op Weg 2021-2

Het Forêt de Mormal is de trots van de Avesnois.

de toegangswegen van het volgende natuurpark: dat van Scarpe-Escaut. Bij wielerfans beter gekend als het land van Parijs-Roubaix.

Ik wijk af van de geasfalteerde boswegen.

Er is immers een verschil tussen ‘door het landschap rijden’ en ‘in het landschap rijden’.

Monumentale Schelde Van de Semois en de Maas, via de Viroin en de Samber, ben ik bij de Schelde aangekomen.

Hier zie je onze grote rivier in haar vroegere levensstadia. Niet toevallig voelt het landschap erg ‘Vlaams’ aan. Rivieren hebben iets mysterieus. Als je ze plots ontmoet, rustig verder stromend, onverstoord en eeuwig, denk ik altijd aan onze drukke levens. En hoe we ons druk maken over bijzaken van voorbijgaande aard.

De belangrijkste bijzaak in deze streek is natuurlijk de koers. Het natuurpark Scarpe-

Escaut, in 1967 het allereerste van Frankrijk, is het stroomgebied van Skarpe en Schelde, maar ook het rennersgebied van Parijs-Roubaix. Zij stromen door het Forêt de Raismes-SaintAmand-Wallers. Ik ook, maar noordwaarts en over bospaadjes in plaats van kasseien. Ik rijd zelfs over steenkool, in een oude steenkoolmijn heroverd door het bos. Vijftien kilometer lang ben ik omringd door niets anders dan bos.

Rukwinden doen de bladeren in de hoge boomtoppen luid ritselen, alsof een reus door het bos waadt. Even verderop, uit het bos, is daar plots de volgende reus: de Schelde die zich gulzig voedt met het water van de Skarpe. Daar, in Mortagne-du-Nord op nog geen twee kilometer van de Belgische grens, gebeurt iets ontzagwekkend: de Schelde wordt grootser. Op een bankje met een wijds uitzicht op de monding kan je gerust een uur zitten mijmeren.

Reusachtige sluizen Er weerklinken donderslagen over het land.

De reus stapt nu over de velden. Het geluid is regelmatig en monotoon. Maar dan zie ik het: het zijn de reusachtige sluizen van de Schelde die neergehaald worden. Ik heb dit procedé nog nooit in het echt gezien, maar daar sta ik dan met mijn fietsje terwijl onder mij een gigant van een vrachtschip de sluis binnenvaart. De dimensies doen me duizelen. Meteen wordt duidelijk waarom de ooit kronkelende Schelde werd rechtgetrokken. In Bléharies, het eerste Belgische dorp dat de Schelde aanraakt, zie je die oude kronkels nog. Vandaag zijn het dode armen met daarnaast de rivier die een industrieel kanaal lijkt. Economie gebruikt natuur.

Of beter: economie verandert natuur. Doet me eraan denken: ook in het Woud van Wallers is nog maar weinig oorspronkelijke natuur over.

OP WEG 2021 | 2 fietsreportage Avesnois FORMAAT - 115 x 103mm Grote hoeve in Howardries.

Redenen: oorlog (2/3de van dit bos werd vernield tijdens WOI) en houtkap (het geluid van de kettingzagen is nooit ver weg).

De route duikt Frankrijk weer in, doorkruist het ene mooie dorpje na het andere en flirt meermaals met de landsgrens. Ik wijk af van de geasfalteerde boswegen. Er is immers een verschil tussen ‘door het landschap rijden’ en ‘in het landschap rijden’. Asfaltering bedekt onze oorspronkelijke leefomgeving. Maar voor de mythische kasseistroken van Parijs-Roubaix maak ik graag een uitzondering.

De ‘dode armen’ van de Samber in Leval.

vlak ze ook zijn. Willekeurig uitgestrooide kasseien voel je ook in de maag, terwijl de ketting tegen het carbon klettert. Maar dit moet je gewoon gedaan hebben. Al is het maar om te kunnen aankomen in de velodroom van

Roubaix. De euforie die je ervaart als je na welgeteld 300 kilometer vanuit Chimay hier linksom draait en het stadium binnenrijdt, is even onbeschrijflijk als die van de kasseivreters van Parijs-Roubaix.

PRAKTISCHE INFO

Kasseivreten Dit is zogezegd de hel van het noorden, maar de rukwinden komen vandaag uit het westen. Van de Opaalkust, mijn eindbestemming. Donkergrijze wolken pakken samen, maar er valt geen druppel uit. Spijtig. Als je op dezelfde kasseien rijdt als de renners, kan je maar beter de hele heroïek erbij krijgen. Maar goed, ik stel me tevreden met rukwinden en donkere wolken.

De renners staan niet stil bij de geschiedenis. Ik wel. Ik rijd immers door het oude Graafschap Vlaanderen en dat zie je tot vandaag, óveral, in straatnamen en symbolen. Minder zichtbaar is de strijd die om dit gebied geleverd werd, tijdens de Frans-Engelse oorlog in de 13de eeuw.

De Graaf van Vlaanderen streed mee met de Engelsen en verloor de Slag bij Bouvines. Het dorpje telt vandaag amper 775 inwoners, maar in de Eglise de Saint-Pierre zie je het historische belang. De adembenemende glasramen laten een helder licht binnen terwijl ze het verhaal van de Slag vertellen.

Pavé de 4 Chemins, pavé du Calvaire, pavé de la Justice: kasseistroken kunnen beroemd en berucht zijn. Als je er over rijdt met de rukwind van voor, is het alsof je een berg beklimt, hoe

1661, zoveel kilometer bedroeg mijn tocht

(104 km), Bouvines (86 km) en Roubaix

van mijn Hagelands dorp Bunsbeek naar

(33 km). In een derde artikel neem ik jullie

de krijtrotsen van Cap Gris-Nez. Onderweg

verder mee door Frans-Vlaanderen tot aan

fietste ik een ‘nieuwe Transardennaise’ van

Cap Gris-Nez.

Bouillon tot Chimay (waarover je in de vorige Op Weg kon lezen). Het vervolg zijn vier heerlijke etappes van Chimay tot Roubaix:

ONLINE

KAART

TRACK

FOTO’S

Chimay - Pont-sur-Sambre (77 km), Aubry

2021-2 Op Weg |

19

WANDELNIEUWSWANDELNIEUWS

WANDELNIEUWSWANDELNIEUWSWANDELNIEUWS

Wandelroute van het jaar Nu de Fiets en Wandelbeurs een online versie krijgt (zie p 62), zal ook de titel ‘Mooiste nieuwe wandelroute van de Benelux’ opnieuw uitgereikt worden. Vijf routes maken nog kans.

Ondanks de beperkende coronamaatregelen legden de juryleden honderden kilometers af om de trajecten te verkennen. De kanshebbers zijn: Het Wandelnetwerk De Merode met heide, vennen en bossen ligt op het kruispunt van de provincies Antwerpen, Limburg en VlaamsBrabant. Het werd met 170 km nieuwe trajecten uitgebreid tot 700 km wandelplezier en is daarmee een van de grootste wandelnetwerken van België. Ook de publicatie van het netwerk is volledig herzien en bestaat nu uit twee wandelkaarten en een gidsje met enkele suggesties. www.toerismevlaamsbrabant.be De Langeafstandswandeling RivierPark Maasvallei werd van een 52 km lange lijnwandeling aan de Vlaamse oever uitgebreid tot een grensoverschrijdende lus van 137 km langs beide oevers van de Grensmaas tussen Maastricht en Thorn.

De route verbindt de 11 gemeenten in het rivierpark en brengt je door gezellige dorpjes en een hele reeks natuurgebieden, waaronder struingebieden in de uiterwaarden, het domein van grote grazers. Een brug en een aantal veerpunten maken het mogelijk om het traject op te delen in

Wandelatlas Nederland Nederland heeft niet minder dan 21 nationale parken, elk met een totaal verschillende natuur.

Van heide tot wetlands en van stuifzand tot dichte bossen. Het oudste NP is Veluwezoom (1930), het jongste park dateert van 2018.

Toen kreeg Nieuw Land (in de Flevopolder) als 21ste de status.

Het is een plezier om de parken te voet te verkennen en dat kan je doen met behulp van de nieuwe Falk Wandelatlas van Nederland. Deze bevat kaart-

20

| Op Weg 2021-2

kleinere lussen. De route is ingetekend op een bijhorende kaart en in beide richtingen bewegwijzerd door zeshoekige groene plaatjes met een eigen logo. Vanaf enkele startpunten (parkings of treinstations) zijn aanlooproutes bewegwijzerd. www.rivierparkmaasvallei.eu Het nieuwe Streekpad Westfriese Omringdijk in het noorden van de provincie Noord-Holland is 150 km lang en heeft als rode draad de historische Westfriese Omringdijk. Deze bestond uit een aantal dijkjes en kaden die eeuwen geleden het laaggelegen veengebied tegen de stormvloeden van de Noordzee en de Zuiderzee moesten beschermen. Na de drooglegging van de polders en de aanleg van de Afsluitdijk bleven de dijken als iconen in het landschap achter. De route voert niet alleen langs natuurgebieden en overblijfselen van vroegere dijkdoorbraken maar ook door historische handelssteden. Het geel-rood bewegwijzerde streekpad is in beide richtingen beschreven in een gids. Een bijhorende app

materiaal van alle 21 nationale parken, voorzien van knooppunten en afstanden tussen de knooppunten. Zo kan je zelf je ontdekkingstochten samenstellen door heide, laagveen, zoetwatergetijdengebied of levend stuifzand.

Uitgeverij Falk, prijs € 29,99. www.falk.nl

Langs trage wegen De coronaregels maken mensen vindingrijk. Hugo Marissens van wandelvereniging Schampavie wandelde vanuit zijn kot in

vertelt de geschiedenis van de strijd tegen het water. www.wandelnet.nl Het Pad van de Vrijheid is een nieuwe lus van 150 km rondom Wageningen, langs vele monumenten en gedenkplekken van WOII. De route begint bij Hotel de Wereld, de plek waar 75 jaar geleden de capitulatieonderhandelingen plaatsvonden, en voert door het gevarieerde landschap rond Wageningen, Rhenen, Oosterbeek en de Betuwe. Het Pad van de Vrijheid is niet bewegwijzerd maar in één richting beschreven en van duidelijke kaartjes voorzien in een wandelgids met zeer veel achtergrondinformatie over de strijd. De bijhorende gpx-track is via de website te downloaden. www.padvandevrijheid.nl Te voet met boswachter Ellen van Nijmegen naar Plasmolen en terug is gebaseerd op een van de eerste ANWB-wandelroutes uit de jaren dertig van de vorige eeuw. De lus van 53 km voert door het fraaie heuvellandschap tussen Nijmegen en de Duitse grens. Boswachter Ellen heeft de oude route zoveel mogelijk gereconstrueerd en heeft een alternatief langs de Mookerheide toegevoegd om het oude thema ‘vergezichten’ meer eer aan te doen. De route is niet bewegwijzerd maar in één richting beschreven en van kaartjes voorzien in een wandelgids. Aan de hand van een code in deze gids kan de gpx-track gedownload worden. www.wandelboswachterellen.nl

Dilbeek heel België door op aaneengeknoopte trage wegen en oude paden. Daarbij liet hij bewegwijzerde routes zoveel mogelijk buiten beschouwing. Aan de hand van papieren kaarten en digitale bronnen stelde hij zijn eigen routes Langs trage wegen door België samen. Verkeerswegen, fietssnelwegen, betonnen jaagpaden en ruilverkavelingswegen vielen af. Dit resulteerde in vier langeafstandsroutes met etappes van 24 tot 28 km die telkens beginnen en eindigen bij een treinstation of bushalte.

Route A voert in 19 etappes van Dilbeek via Marche-en-Famenne naar Dolhain-Limbourg,

WANDELNIEUWSWANDELNIEUWS

WANDELNIEUWSWANDELNIEUWSWANDELNIEUWS Christina Bloem

route B gaat in 16 etappes van Dilbeek via Diest naar Bressoux en zal doorgetrokken worden tot Dolhain-Limbourg. Route C leidt in vier etappes van Dilbeek naar Gent en wordt later uitgebreid naar Brugge en route D gaat van Dilbeek naar Ninove en zal verlengd worden naar Zottegem en Ronse. Je kan details, praktische info, een detailkaart en gpx-tracks voor alle etappes gratis downloaden via www.schampavie. be/langstragewegendoorbelgie.

Nieuws uit Wallonië In Wallonië wordt al enkele jaren gewerkt aan de herziening van GR 123 (Ronde van WestHenegouwen). De geactualiseerde lus GRP 123 die de druk bewandelde Ardense rivierdalen vermijdt, is een geel-rood streekpad geworden met als naam Ronde van Picardisch Wallonië. De bewegwijzering is gereed, de wandelgids zal binnenkort verschijnen.

Enkele andere GR-routes krijgen een geactualiseerde nieuwe gids: de GR 126, GR 151, GR 412, GR 57, GR 16 en de Grande Traversée Forêt du Pays de Chimay. De GR 577 zal worden omgevormd tot streekpad GRP 577. Er is ook een nieuwe route in de planning: de GR 17, door de valleien van de Lomme en de Lesse. Die zal grotendeels worden samengesteld uit bestaande GR-trajecten door de Lessevallei. Op termijn zal ook een nieuwe Streek-GR in de buurt van Bouillon worden ontwikkeld, de GRP 161.

Win!*

4x Falk Wandelatlas Nederland 3x Wereldwandelaars 2x Zwijgende Vlakten 1x De Slankwandelaar (gesigneerd exemplaar) 3x Slowakei/Polen

Surf naar www.grote­routepaden.be >opweg>win

Routes in de pipeline Wandelnet ontwikkelt momenteel twee nieuwe Nederlandse streekpaden. Volgens de planning zullen ze in de loop van het jaar gereed zijn. De gidsjes worden tegen eind 2021 verwacht.

Het Biesboschpad wordt 200 km lang en gaat vanuit Dordrecht dwars door Nationaal Park De Biesbosch, het grootste zoetwatergetijdengebied van Europa. Dit ontstond toen de SintElisabethvloed 600 jaar geleden deze regio teisterde. In het netwerk is de Biesbosch tot nu toe nog een ‘blinde vlek’ gebleven.

Het Betuwepad wordt een rondwandeling van 150 tot 200 km door het landelijk gebied tussen de rivieren Waal, Linge, Nederrijn en Lek, de streek van de bloeiende fruitbomen in het voorjaar en de glanzende appels en peren in het najaar. Enkele stukken van het traject zullen ook als dagtocht gelopen kunnen worden. www.wandelnet.nl

Twente Twente ligt in het uiterste oosten van de Nederlandse provincie Overijssel. Het landschap is zeer gevarieerd. Glooiende akkers en coulisselandschappen wisselen af met heidevelden, bossen, beekjes, historisch erfgoed en schilderachtige oude stadjes. De gids Wandelen in Twente laat je in twintig rondwandelingen van 9 tot 12 km genieten van al dit moois.

Uitgeverij Gegarandeerd Onregelmatig, prijs € 16,95. www.gegarandeerdonregelmatig.nl. Abonnees van Wandelzoekpagina kunnen de routebeschrijvingen, kaartjes en gpx-tracks gratis downloaden van www.wandelzoekpagina.nl.

Gilbert’s List 2021 De nieuwste Gilbert’s List bevat 347 budgetadressen in Wallonië en de grensstreek waar je voor maximaal € 17,50 (zonder ontbijt) of € 22,50 (met ontbijt) kan overnachten tijdens je trektocht te voet of met de fiets. Bij ieder adres vind je de vermelding van het GR- of RV-pad in de buurt. De gids is gratis voor leden van vzw Wegwijzer Reisinfo of voor enkele euro’s te koop voor niet-leden. Info via gilbert.bastiaensen@pandora.be.

Amsterdam-Oost

Het gidsje Ode aan Oost bevat negen wandelingen door verschillende buurten van Amsterdam-Oost, van de statige Plantagebuurt tot de nieuwbouwwijk IJburg. De meeste zijn rondwandelingen en hun lengte varieert van een klein ommetje tot een halve dag. Ze starten en eindigen allemaal bij een halte van het openbaar vervoer. Ook de bewoners komen aan het woord om hun persoonlijke herinneringen te delen. Het boekje kost € 16,50 en is te koop via odeaanoost@gmail.com.

Kroegjesroute De combinatie van rivier- en heuvellandschap, cultuurhistorie en wijnbouw maakt van de omgeving van Berg en Dal (bij Nijmegen) een uniek wandelgebied. Je kan daarvan genieten en na je wandeling neerstrijken bij een bijzonder café of hotel op de Berg en Dalse Kroegjesroute. Deze route verbindt negen gezellige kroegjes en herbergen met elkaar. In totaal 300 km wandelplezier. Er zijn korte wandelingetjes van 4 km en wandelingen voor een hele dag. Ook meerdaagse tochten zijn mogelijk, want in sommige kroegjes/herbergen kan je overnachten. Je kan alle routes gratis afhalen bij de deelnemende kroegjes of als pdf en gpx-bestand downloaden van de website www.bergendalsekroegjesroute.nl.

Wereldwandelaars In 1911 vertrokken drie idealistische jonge mannen uit een verpauperd Amsterdams milieu voor een jarenlange voettocht door Europa en het Midden-Oosten. Ze waren nog nooit buiten Nederland geweest en hielden zich resoluut aan hun principes: geheelonthouding, vegetarisme, atheïsme en pacifisme.

De drie mannen trokken door de Alpen, Hongarije en Turkije tot in Egypte en Palestina.

Onderweg deden ze voor kranten en tijdschriften verslag van hun avonturen. De tocht kreeg een aantal wendingen toen een vrouwelijke compagnon het gezelschap kwam vervoegen.

Door het uitbreken van de Groote Oorlog kwam er een abrupt einde aan hun tocht. 110 jaar later heeft auteur Wim Willems hun merk-

2021-2 Op Weg |

21

WANDELNIEUWSWANDELNIEUWS

waardige reisverloop aan de hand van brieven, foto’s en andere documenten gereconstrueerd in het boeiende boek De Wereldwandelaars.

Uitgeverij Querido, prijs € 23,99. www.singeluitgeverijen.nl/querido

Dwars door de Alpen

De nieuwe Hikeline wandelgids Via Valtelina begeleidt je op de 150 km lange tocht van Montafon in het Oostenrijkse Vorarlberg naar Tirano in Italië. Op deze oude handelsroute voor wijn en vee stap je op goed begaanbare wandelpaden dwars door de Zwitserse Alpen. Daarbij kom je niet alleen over drie historisch bekende passen (het Schlappiner Joch, de Scalettapas en de Berninapas) maar passeer je ook wereldberoemde vakantieregio’s zoals Klosters, Davos en Pontresina. Romantische dalen, dichte wouden, kristalheldere bergmeren en indrukwekkende bergpanorama’s staan op het menu, net als gezellige dorpen met historische kernen of kleine schilderachtig gelegen almen. Uitgeverij Esterbauer, prijs € 11,90. www.esterbauer.com

Spaanse hoogvlakte Zestig dagen lang loopt socioloog Jac Geurts vanaf de Pyreneeën over Spaanse hoogvlakten en siërra’s. In Zwijgende Vlakten doet hij verslag over zijn avonturen, zijn ontmoetingen en zijn overpeinzingen over de natuur en de geschiedenis van dit onbekende stuk Spanje, deze schitterende, lege wildernis. Zijn bedoeling is om tot Cádiz te geraken, maar de tocht eindigt onverwacht en dramatisch. Net aangekomen in Andalusië, wordt hij overvallen door een zeldzame spierziekte, waardoor hij naar huis moet terugkeren.

Hij zal nooit meer dergelijke tochten kunnen maken. Dit boek is een ode aan zijn twee verloren liefdes: langeafstandswandelen en Spanje, in zijn ogen het meest miraculeuze land van Europa. Uitgeverij Lage, prijs € 21,95. www.denoorderzon.nl/uitgever/lage

22

| Op Weg 2021-2

WANDELNIEUWSWANDELNIEUWSWANDELNIEUWS

Wandelen maakt slank

In het hilarische boekje De Slankwandelaar vertelt de bekende wijnschrijver Nicolaas Klei hoe hij als fervente antisporter sinds het onderste knoopje van zijn overhemd afsprong, zijn buikomvang tot de helft heeft gereduceerd door te wandelen. En dat hij dat wandelen nog leuk bleek te vinden ook. Hij raakte verslaafd aan wandelen en aan zijn stappenteller, ook al moest hij in het begin wennen aan het idee om zomaar zonder rugzak en in normale kleren te gaan wandelen. De ‘excuustas’, een grote boodschappentas, bood dan uitkomst. Uitgeverij Zoetzuur, prijs € 15. Te koop via de plaatselijke boekhandelaar of www.bol.com.

Zuid-Noorwegen Wandelen in Noorwegen betekent stappen door een schitterend landschap van smalle kliffen, weidse dalen, glanzende fjorden en steile bergtoppen. De nieuwe gids Hiking in Norway-South bevat tien huttentochten van drie tot acht dagen voor ervaren wandelaars in Jotunheimen, Rondane, Dovrefjell, Trollheimen en Ryfylke. Hoewel de trajecten bewegwijzerd zijn, passeer je soms verlaten, ruige gebieden waar je tredzeker en vrij van hoogtevrees moet zijn. Om de meest risicovolle passages te vermijden zijn er meestal alternatieven voorzien.

Uitgeverij Cicerone. www.cicerone.org.uk

Nieuw bij Conrad-Stein In de serie Outdoor verschenen enkele interessante nieuwe titels. Prijs per deeltje € 12,90. Info en gps-tracks: www.conrad-stein-verlag.de Gran Canaria – 26 Wanderungen im ewigen Frühling. Uitgestrekte zandstranden in het zuiden, dichte bossen in het noorden, steile rotsen en diep uitgeslepen bergdalen in het binnenland en – niet te vergeten – bijna altijd ideaal wandelweer. Dat vind je allemaal in Gran Canaria. Met deze wandelgids kan je dit populaire Spaanse vakantie-eiland uitgebreid te voet verkennen. Voor iedere tocht is er een gedetailleerde routebeschrijving, een kaartje met hoogteprofiel en veel praktische info.

Slowakei/Polen: Trekkingklassiker in der Hohen und Belaer Tatra. Met deze wandelgids verken je in negen meerdaagse huttentochten het unieke landschap van de Hoge en Belaer Tatra. Twee tochten doorkruisen het hooggebergte van oost naar west en voeren door wild romantische dalen en langs bekende toppen als Rysy en Kriván. Er zijn ook tochten van zuid naar noord door de eenzame dalen van de Belaer Tatra en de Poolse Tatra. De overige trajecten in Slowakije en Polen voeren langs schitterende watervallen, meren en bergtoppen.

Voor iedere tocht krijg je een gedetailleerde routebeschrijving, kaarten, hoogteprofielen en info voor de overnachtingen in berghutten.

Kreta West – 30 Wanderungen zwischen Schluchten, Bergen und Buchten. Het populaire Griekse vakantie-eiland Kreta heeft veel meer te bieden dan all-in zonvakanties. Met de tochten uit deze gids maak je er een individuele wandelvakantie van. De routes voeren door schaduwrijke kloven, de beroemde witte bergen (Lefka Ori), de afwisselende kustlandschappen en het verrassend groene hinterland. Voor iedere tocht is er een gedetailleerde routebeschrijving, een kaartje met hoogteprofiel en veel praktische info.

GEBETEN DOOR HET VIRUS | Lidewey van Noord

“Een solo­wandelaar is nooit alleen” Volgens de Schotse schrijver Robert Louis Stevenson moet een lange wandeltocht alleen worden gemaakt, “anders lijkt het meer op een picknick”. Lidewey van Noord zal hem niet tegen­ spreken. Met Alleen op avontuur schreef ze een ode aan het wandelen in je eentje, met oog voor de risico’s en een rist praktische tips. “Om écht van een wandeling te genieten, moet je alleen op pad. Gezelschap beperkt je vrijheid.

Trouwens, wie zich overgeeft aan de natuur is nooit alleen!” Æ Interview Steven Vermeylen Foto’s Lidewey van Noord

24

| Op Weg 2021-2

Solowandelen is mentaal een groot verschil.

Je woont in een klein dorp in Piëmonte.

Hoe ben je daar terechtgekomen en waarom ben je er gebleven?

In 2014 en 2015 trok ik een aantal maanden door Italië voor mijn eerste boek Pellegrina, een Italiaanse wielerbedevaart. Ik bezocht het geboortehuis van Fausto Coppi in Castellania en kwam zo in deze streek terecht. Ik was nog nooit in Piëmonte geweest, maar ik was meteen verliefd. Je hebt hier heuvels vol wijngaarden en prachtige kleine dorpjes met eeuwenoude burchten. Ik was nog niet echt een wandelaar toen, maar ik koos toevallig voor een dorpje dat grenst aan een groot regionaal park. De enige manier om dat te verkennen, was te voet. Dus ben ik gaan wandelen. Ik wilde hier eigenlijk een jaar blijven, maar ik vind het zo fijn om binnen een paar minuten in het bos te staan, dat ik er na tweeënhalf jaar nog steeds ben.

Hoe is jouw liefde voor het wandelen ontstaan?

Ik wandelde altijd al graag, ook als kind. Ik herinner me prachtige bergwandelingen in Zwitserland.

Vooral in de natuur zijn vond ik heerlijk. Drinken uit beekjes, een lunchpakketje eten op een bergweide. Maar tot ik hier kwam wonen, hoorde wandelen voor mij bij vakanties en reizen. Het maakte geen deel uit van mijn dagelijkse leven.

Inmiddels wel, en ook als ik in Nederland ben, trek ik nu vaker mijn wandelschoenen aan. Hier in Piëmonte ontdekte ik hoe fijn het is om door de heuvels te lopen en mijn lichaam te gebruiken.

Hoezeer ik geniet van de uitzichten, de bloemen en de wilde dieren om me heen. Mijn bureau staat voor een raam en telkens ik opkijk van mijn werk, zie ik de heuvels. Soms voelt het echt alsof ze me roepen, zeker op mooie, zonnige dagen.

Cinque Terre, Italië.

Alleen op pad gaan is een leerproces.

Hoe ben je daarin geëvolueerd?

Twee jaar geleden vond ik het erg spannend en voelde ik me heel kwetsbaar alleen in het bos, vooral omdat er geen mobiel bereik is. Ik ben wel eens teruggekeerd en naar huis gegaan, zo eng vond ik het. Inmiddels ken ik het gebied en de paden veel beter en heb ik veel meer zelfvertrouwen. Ik weet wat mijn lichaam aankan en schrik niet meer als mijn hart na een klim

Mijn bureau staat voor een raam en telkens ik opkijk zie ik de heuvels.

Soms voelt het alsof ze me roepen, zeker op mooie dagen. hevig tekeergaat. Maar ik ben ook verstandiger geworden. Ik merk dat het me geruststelt als ik potentiële gevaren niet bagatelliseer en de nodige voorzorgsmaatregelen neem. Ik breng altijd iemand op de hoogte wanneer ik de heuvels in trek. Als ik een verlaten pad neem, vermeld ik ook om welke route het gaat en hoe laat ik verwacht weer in de bewoonde wereld te zijn. Ik doe dat omdat ik anders op zo’n afgelegen plek soms overvallen word door angsten, bijvoorbeeld om te vallen, mijn bewustzijn te verliezen en niet gevonden te worden voor het donker. Die gedachten uitschakelen lukt me niet. Ik heb daar iets te veel fantasie voor, denk ik. En ik hecht nogal aan het leven.

Genieten na een voorjaarsbui.

Wat maakt solowandelen voor jou aantrekkelijker dan wandelen in gezelschap?

Voor alle duidelijkheid: ik vind wandelen met vrienden ook heel fijn. In september ben ik met een vriendin op wandelvakantie geweest in de Dolomieten. Maar alleen wandelen en met vrienden wandelen zie ik eigenlijk als twee heel verschillende activiteiten. Fysiek maak je natuurlijk dezelfde beweging, maar mentaal is het een wereld van verschil. Alleen wandelen is voor mij echt een manier om even tot mezelf te komen en mentaal uit te rusten. Ik loop regelmatig dezelfde mooie route, waardoor de wandeling bijna iets meditatiefs krijgt. Als je vaak hetzelfde pad loopt, krijg je meer oog voor detail, voor de kleine veranderingen in de natuur. Dat inspireert me, die beweging, dat leven... Dat er op zo’n route na honderd keer toch iets nieuws is dat me verrast, vind ik geweldig. Als ik met iemand anders wandel, heb ik daar minder oog voor en ben ik veel meer op die andere gericht, en op het gesprek.

Alleen op stap kom je ook, of vooral, jezelf tegen. Wat is jouw ervaring daarmee?

Voor mij ligt het net iets anders, denk ik. Als je in je eentje in een klein dorpje op het platteland gaat wonen, in het buitenland, ver weg van vrienden en familie, op een plek waar je niemand kent, zonder tv, zonder wifi, dan heb je die harde confrontatie met jezelf gewoon thuis.

Ik had dat nodig toen ik hier kwam wonen. Er waren wat dingen uit het verleden die ik onder ogen moest komen, en omdat ik behalve mijn werk en de heuvels geen afleiding had, kwam dat vanzelf aan de oppervlakte. Mijn wandelin-

2021-2 Op Weg |

25

In het spoor van een dier door de sneeuw.

gen waren voor mij een manier om even aan die confrontatie te ontsnappen. Wandelend ben ik wel alleen, maar voel ik me nooit eenzaam.

Ik vind de natuur heel troostrijk en verwelkomend. De wandelingen hielpen me om even ‘uit mijn eigen hoofd te komen’ en met wat meer afstand en compassie naar mezelf te kijken.

Voor je boek heb je een aantal door­ winterde solowandelaars geïnterviewd.

Welke nieuwe inzichten hebben zij je bijgebracht?

Ik vond één van de observaties van Gemma Venhuizen heel mooi. Zij vertelde dat ze tijdens een bergtocht anders naar haar lichaam kijkt.

Minder oordelend en met meer bewondering voor wat het allemaal kan. Door haar zware wandelingen, alleen in de bergen, was hoe haar lichaam eruitzag opeens niet meer relevant, maar wat haar lichaam kon dragen des te meer.

Wandelen kan ons bevrijden van sociale normen waaraan we denken te moeten voldoen, en dat kan zo’n opluchting zijn. Wat me ook raakte, was het verhaal van Matthijs Wind, die hoopte dat hij door de St. Olavsleden te lopen een nare periode in zijn leven kon afsluiten, maar dat bleek een illusie. Er bestaan prachtige boeken en films over trektochten die heilzaam zijn, geestelijk maar ook fysiek, zoals in Het zoutpad. Daardoor kan het idee ontstaan dat alleen een lange trektocht maken een vorm van therapie is, een soort louterende ervaring. Maar dat is natuurlijk lang niet in alle gevallen zo. Ik vond het heel mooi dat Matthijs daar zo open en eerlijk over vertelde, dat hij het niet mooier maakte dan het was.

Je droomt er al lang van een wekenlange trektocht te ondernemen. Wat hield je tot hiertoe tegen?

Wat me vooral heeft tegengehouden, is dat ik er zelf een beeld bij had van wildernis en wildkamperen, dat lijkt me het ultieme avontuur. Maar eigenlijk vind ik die stap te groot, ik

26

| Op Weg 2021-2

Tayrona Nationaal Park, Colombia.

voel me daar gewoon niet zo comfortabel bij.

Bovendien ben ik niet echt een goede slaper, zeker niet op een matje. Dus inmiddels heb ik bedacht dat ik ook een trektocht kan kiezen waarbij ik in B&B’s overnacht, of in berghutten.

Dat is voor mij op dit moment de juiste dosis avontuur, denk ik. De Alta Via delle Dolomiti n. 1 staat op mijn verlanglijstje, ik ben echt verliefd op de Dolomieten. Maar ook het Pieterpad zou ik graag eens lopen en de St. Olavsleden, omdat ik Scandinavië zo mooi vind.

Wandelend ben ik wel alleen, maar voel ik me nooit eenzaam. Ik vind de natuur heel troostrijk en verwelkomend.

Ben je ooit echt in moeilijkheden geraakt op je solotochten?

Gelukkig niet, maar ik ben dan ook heel voorzichtig als ik alleen ben. Met anderen erbij neem ik meer risico’s. Zoals ik al zei, ik hecht nogal aan het leven.

Je bent ooit het slachtoffer geworden van een poging tot verkrachting. Heeft dat jouw gemoedsrust aangetast om alleen te zijn in de natuur?

Tot die gebeurtenis, nu bijna tien jaar geleden, kende ik eigenlijk geen angst. Ik voelde me nooit echt onveilig en had een soort basisvertrouwen in de mensheid. Ik paste wel een beetje op als ik ’s nachts in Amsterdam van de kroeg naar huis fietste en nam geen onnodige risico’s, maar ik was niet bang. Dat basisvertrouwen heb ik nooit meer teruggekregen en dat gaat volgens mij ook niet meer gebeuren. Er is iets kapot in mij, zo voelt het. Ik kreeg een paar

weken na de gebeurtenis PTSS-verschijnselen, heb lang niet kunnen werken, ging in therapie.

Ik functioneer inmiddels weer prima, maar daar heb ik voor moeten knokken en ik moet nog altijd angsten overwinnen. Bijvoorbeeld in het duister of alleen in een bos. Zodra ik een man zie lopen, ben ik eigenlijk klaar om weer te vechten voor mijn leven, zoals toen. Maar als je dat soort situaties gaat vermijden, lever je je vrijheid in. Dat heb ik nooit gewild.

Wanneer ik onderweg een man kruis en we elkaar vriendelijk hebben gegroet, zeg ik tegen mezelf: “Zie je wel, weer een aardige man.” Zo verzamel ik tegenbewijs voor die angst die nog altijd in mijn lichaam zit, in de hoop dat die elke keer een klein beetje minder wordt.

Het heeft iets verdrietigs natuurlijk, dat mijn lichaam zich na tien jaar nog altijd voorbereidt op een gevecht. Maar ik weet nu wel dat er een leeuwin in mij schuilt. Ik besef hoeveel vechtlust en kracht er in mij zit, en dat ik geen gemakkelijk slachtoffer ben.

Je eindigt je boek met een aantal tips over ‘veilig alleen wandelen’. Aan welke tips heb je zelf het meest gehad?

Leren navigeren en oriënteren, al is het maar de basis ervan, heeft me meer zelfvertrouwen gegeven. En ik vind het fijn om op langere wandelingen een EHBO-setje en een regenjas bij me te hebben. In de meeste gevallen is dat allemaal niet nodig, maar als ik voorbereid op pad ga, maak ik me onderweg minder zorgen over wat er kan gebeuren, en heb ik meer plezier in de wandeling.

Lidewey van Noord, Alleen op avontuur, KNNV Uitgeverij, 160 p, € 17,50.

FIETSAVONTUUR | België, Frankrijk, Zwitserland, Italië, Spanje

Het is al jaren onze droom om een wereldreis te maken. We delen als koppel dezelfde passie en nieuwsgierigheid. We willen de wereld ontdekken, mensen leren kennen, op avontuur gaan en uren buiten spenderen in de mooiste landschappen. Daarom zijn we een aantal jaar geleden begonnen spaarcentjes aan de kant te zetten om die droom werkelijkheid te laten worden. Æ Tekst en foto’s Stefanie Van Broeck en Niels Weltens

Kiezen voor traag en duurzaam Kiezen voor de fiets

2021-2 Op Weg |

27

Het Meer van Luzern, Zwitserland.

Brainstorm Elke reis begint met een droom, dus wilden we ons bij het brainstormen geen restricties opleggen. Na heel wat opzoekwerk kwam het moment dat we elk een lijstje maakten met vijf zaken die voor ons belangrijk waren. Het kon gaan over een bepaalde plaats, een manier van reizen of een leuke activiteit. We hebben ons hiermee ontzettend geamuseerd en zo begon opeens de start van onze droomreis in onze eigen woonkamer.

Tot onze eigen verbazing kwamen vier van de vijf genoteerde zaken overeen. Eén daarvan was Spaans leren in Latijns-Amerika. De andere gingen meer over de manier waarop: we willen traag op reis, we willen voor onbepaalde tijd op reis en we hebben nood aan een fysieke uitdaging. Zo kwam het onderwerp ‘duurzaamheid’ al snel naar boven. Hoe cool zou het zijn om vanaf onze eigen voordeur te vertrekken!

Pauzeknop Het trage aspect van de reis was voor ons belangrijk om vele redenen. Elke dag worden we geconfronteerd met een maatschappij die steeds sneller evolueert. We moeten allemaal moeite doen om niet steeds toe te geven aan de nieuwste gadgets, overvolle agenda’s of zaken die we eigenlijk niet nodig hebben. Zelf hadden

28

| Op Weg 2021-2

Met de fiets produceren we een pak minder CO2...

wij nood om de pauzeknop in te drukken. Iets wat we ook steeds meer in ons dagelijkse leven begonnen toe te passen: “Hebben we daar écht wel zin in? En hebben we dat écht nodig?”

Behalve een pak meer spaargeld zorgde deze manier van leven ook direct voor meer rust in ons hoofd en dat was een onvergetelijke les.

Reizen zonder vliegen Daarnaast was traag reizen belangrijk omdat we geen behoefte voelden om elke maand een vliegtuig te nemen, elke week een auto te huren of elke dag op een bus te gaan zitten. We hadden op dat moment nog geen besluit genomen wat betreft ons vervoersmiddel, maar we wisten dat we niet op drie maanden tijd op drie continenten wilden zijn. Zo produceren we een pak minder CO2 en kunnen we de gekozen bestemmingen veel diepgaander ervaren. We hebben meer kans op contact met locals, krijgen meer tijd om toeristenvallen te vermijden en kunnen echt tot rust komen.

We denken niet dat een wereldreiziger die vliegt de grote boosdoener is in de klimaatcrisis.

Doorgaans sparen zij jaren voor deze eenmalige ervaring, laten zij veel andere dingen, gaan zij automatisch bewuster leven en brengen zij duurzame manieren van leven uit andere culturen mee naar huis. Waar het om gaat zijn de

korte tripjes. Ook wij trokken vroeger geregeld op citytrip met het vliegtuig, maar we zijn ons nu veel meer bewust geworden van de alternatieven. De mooiste wandelingen vinden wij in Luxemburg, de lekkerste restaurantjes in Noord-Frankrijk en de coolste campings in onze eigenste Ardennen. Om nog maar te zwijgen van de pracht en praal van Limburg!

Wij hebben als consument meer macht dan we beseffen. Beter een trip van één week dan twee keer per jaar een citytrip van drie dagen, waarbij je eigenlijk direct na het uitpakken je valies weer moet inpakken. Het geeft ons in elk geval veel meer rust.

Ongebonden Een reis van onbepaalde duur was voor ons de enige manier om een volledig gevoel van vrijheid te ervaren. Onze job en ons huisje in Gent hiervoor opzeggen was een noodzakelijk gevolg, maar iets dat we met plezier erbij namen. Wij wilden niet gebonden zijn aan een noodzakelijke terugkeer, maar alles op ons eigen tempo doen. Zes maanden of drie jaar, we wilden voor onszelf tijd ‘kopen’. Ook dat heeft in onze ogen te maken met duurzaamheid. Zo krijgen onze zintuigen de volledige vrijheid om na te denken over alles en niets. Hoeveel mensen zijn er niet die tijdens een langere reis beseffen dat

... en kunnen we de gekozen bestemmingen veel diepgaander ervaren.

ze in een sleur zitten en materiële zaken eigenlijk niet missen? Of meer nog, die hun leven omgooien en hun passie vinden waarvan ze dan weer hun beroep maken?

Trots op de klim.

alle tijd van de wereld zonder ons zorgen te moeten maken over een tijdslimiet. Al houden we in onze planning uiteraard wel rekening met de seizoenen.

Wat is duur?

Vaak vragen mensen zich af hoe we dit betalen.

Een terechte vraag, maar een die voornamelijk vanuit het maatschappelijk standpunt komt dat ‘reizen duur is’. We konden zelf ervaren hoe het is om ergens met volle goesting naartoe te leven.

Vergelijk het met mensen die elke maand geld uitgeven aan een lening voor een huis, op diezelfde manier is deze reis belangrijk voor ons.

We stonden ervan versteld hoe makkelijk het was om steeds bewuster met geld om te gaan wanneer we iets echt willen. Hetzelfde geldt tijdens de reis, waar we een dagbudget hebben van € 30 voor ons samen. Na enkele maanden op de fiets kunnen we beamen dat dit niet heel laag, maar ook niet heel hoog is.

Het principe van deze onbepaalde duur zorgt er onderweg ook voor dat we geen stress ervaren om ergens lang te blijven. Vroeger kwamen we vaak leuke plekken tegen waar we langer wilden blijven. We deden dat niet omdat onze tijd beperkt was en er nog zoveel te ontdekken viel. Onze keuze blijkt nu een enorm voordeel, want we kunnen altijd blijven. We hebben toch

Een reis van onbepaalde duur was voor ons de enige manier om een volledig gevoel van vrijheid te ervaren.

Op twee wielen Zo komen bij ons laatste puntje, de fysieke uitdaging. Traag reizen kan uiteraard op vele manieren. We hebben lang gedacht om een camper te kopen en op te knappen. We vonden eerdere roadtrips geweldig, maar een mens is gemaakt om te bewegen, niet om een hele dag onbeweeglijk op een stoel te zitten. Niels kwam met het idee van een fietsreis, maar dat leek Stefanie wat extreem. Tot we meer en meer blogs van andere fietsreizigers begonnen lezen.

We kregen het gevoel dat deze manier van

reizen perfect bij ons zou passen. We stapten op de trein richting Brugge en kochten twee fietsen waarmee we intussen al 2700 km verder zijn geraakt, via Frankrijk en Italië tot in Spanje.

Voor een fietsreis moet je geen getrainde fietser of sporter zijn. We trainen onszelf al fietsend en in onze ogen kan iedereen met een juiste instelling hieraan beginnen.

Vervoerskosten zijn miniem tijdens een fietsreis en CO2-uitstoot hebben we nagenoeg niet.

Doordat we vaak in een tent slapen, is ook de klimaatimpact op dat vlak zeer klein. En de optie van een warme kamer met stromend water is er nog altijd.

Toch bevindt het waarom van ons vervoermiddel zich elders. We dagen onszelf steeds opnieuw uit en dat geeft enorm veel voldoening.

We doen dit altijd buiten en worden meer en meer één met de natuur. Het tempo op de fiets is perfect om alles beter in ons op te nemen. Het gevoel van de wind, de geur van de akkers, het geluid van de vogeltjes: de ervaring is geweldig, gezond en onbetaalbaar.

Omwille van de vele lockdowns overal hebben Stefanie en Niels hun droomreis op dit moment on hold moeten zetten. Wat ze al meegemaakt hebben en wat er hopelijk nog aankomt, kan je volgen op Instagram @stefanielsontheroad.

2021-2 Op Weg |

29

FIETSNIEUWSFIETSNIEUWS

FIETSNIEUWSFIETSNIEUWS FIETSNIEUWSFIETSNIEUWS

Vernieuwing netwerken Oost-Vlaanderen

Groene Gordel

Het knooppuntennetwerk van Oost-Vlaanderen ondergaat momenteel een onderhoudsbeurt.

De kaarten krijgen een update en op het terrein zijn er werken, vooral in de regio Gent. Als je tijdens de werken op het knooppuntennetwerk wil gaan fietsen, stippel je best je route uit via www.routen.be/fietsrouteplanner. Daar zijn alle werkzones zichtbaar.

Ook het netwerk van de Groene Gordel krijgt een update. Het gaat om 120 km nieuwe en 85 km verbeterde trajecten. Het fietsnetwerk zal ook beter aansluiten op het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De thematische fietslussen worden in het netwerk opgenomen en hun aparte bewegwijzering verdwijnt. De nieuwe fietskaart zal in april 2021 beschikbaar zijn.

Fietsen in Wallonië De nieuwe Knooppuntergids Groot Fietsboek Wallonië bundelt vijftig kant-en-klare fietslussen langs authentieke plekken in Wallonië en de Ardennen. Ze volgen knooppunten en RAVeL-paden en zijn geschikt voor fietsers van ieder niveau.

Speciaal voor de jonge fietsertjes is er voor elke tocht ook een korte versie. Met overzichtelijk roadbook en routekaart met de vermelding van startplaats, knooppunten, bezienswaardigheden en horeca onderweg. Het roadbook past perfect in een Knooppuntertoestel. Uitgeverij Lannoo, prijs € 25,99. www.knooppunter.com

Groothertogdom

Langs de grenzen van het Groother rg togdom Luxembu

Van de hand van onze redacteur Ward Van Loock verscheen de gids Langs de grenzen van het Groothertogdom Luxemburg met een fietslus van 370 km. De route start aan het station van Troisvierges en flirt voortdurend met de grens: 67 km voeren door België, 19 km door Frankrijk en 44 km door Duitsland. Je steekt achtmaal de grens over en passeert tweemaal een drielandenpunt.

De route gebruikt verkeersluwe wegen, oude spoorbermen, jaagpaden en trajecten van het Luxemburgse netwerk, de Vennbahn, RAVeL en de Moselradweg. De gids bevat duidelijke kaarten, downloadbare Langs de grenzen van het gpx-tracks en info over overnachGroothertogdom Luxemburg tingsmogelijkheden. Voor de liefhebbers van dagtochten zijn er langs de hoofdroute zes lussen van 38 tot 48 km uitgetekend.

Dankzij het gratis Luxemburgse van 370 km Een fietsrondrit rd 85% bewegwijze ij 65% verkeersvr

Ward Van Loock

30

| Op Weg 2021-2

spoorwegnet kan je de hoofdroute desgewenst inkorten. Uitgeverij Recreatiefietser, vanaf half april beschikbaar in de (reis)boekhandel of via www.recreatiefietser.be.

Verdwenen Zwinhavens In de late middeleeuwen was Brugge een van de belangrijkste handelssteden in Europa. De stad was via de Zwingeul rechtstreeks verbonden met de Noordzee. Langs die Zwingeul lag een netwerk van voorhavens: Damme, Monnikerede, Hoeke, Sint-Anna-terMuiden en Sluis. Toen de Zwingeul verzandde,

trad verval op en de havens verdwenen één voor één. Deze zomer worden de verdwenen Zwinhavens virtueel weer tot leven gewekt via een grote tentoonstelling in het Zwin Natuur Park en een bewegwijzerde fietsroute Verdwenen Zwinhavens (60 km). Je kan de route starten in Brugge, Damme, Sluis of het Zwin Natuur Park. Op vier plaatsen langs het traject staan VR-kijkers die je vanuit het huidige landschap naar de bruisende middeleeuwse havenstadjes verplaatsen. De route is ingetekend op een gratis viertalige fietskaart die ook info geeft over de bezienswaardigheden onderweg. Officiële opening op 3 juli. Info: www.verdwenen-zwinhavens.be

Jaarboek 2021

Het Route.nl Jaarboek bevat leuke fiets- en wandelroutes in Nederland, België, Denemarken en Duitsland. De versie van 2021 bevat 127 fietsroutes, 15 wandelroutes, vele fietsvakantietips waaronder negen langeafstandsfietsroutes en een overzicht van alle fietsknooppunten in Nederland, Belgisch Limburg en West-Vlaanderen. Je vindt er ook tips voor comfortabele hotels, gezellige terras-

Fietsvakantie in Nederland Voor het plannen van een (meerdaagse) fietsvakantie in Nederland verschenen gelijktijdig twee nuttige geactualiseerde hulpmiddelen: De Basiskaart LF-routes bevat alle LF-routes (in totaal 33000 km), waaronder de drie nieuwe LF-icoonroutes (Maasroute, Zuiderzeeroute en Kustroute) en knooppunten. Alle vernieuwingen binnen de Knooppuntennetwerken en LF-routes zijn doorgevoerd. De Basiskaart LF-routes bestaat uit een set van 22 watervaste kaarten. Bij de LF-routes op de kaart staan kilometer-aanduidingen, bij de knooppunten niet, maar die kan je dankzij de gebruikte schaal (1:100000) gemakkelijk zelf uitrekenen.

Ook de ‘Fietsers Welkom!’ logiesadressen zijn met icoontjes op de kaart ingetekend. In het bijbehorende boekje vind je veel nuttige informatie, zoals de veertijden. Uitgeverij Nederland Fietsland,

prijs € 28,95. www.nederlandfietsland.nl.

De Falk Fietsatlas 2021 bevat alle officiële fietspaden en alle fietsknooppunten van Nederland.

Er is een plaatsnamenregister en voor de buitengebieden zijn de straatnamen toegevoegd.

Het knooppuntennetwerk is uitgebreid met LF-routes, ook voor de grensregio met België. De atlas wordt gepresenteerd in boekvorm met spiraalbinding. Je vindt er ook allerlei toeristische info zoals VVV-vestigingen, parkeerplaatsen, veerdiensten, locatie van ziekenhuizen en politiekantoren en voor de buitengebieden de locatie van AEDapparaten.

Uitgeverij Falk, prijs € 29,99. www.falk.nl.

FIETSNIEUWSFIETSNIEUWS

FIETSNIEUWSFIETSNIEUWS FIETSNIEUWSFIETSNIEUWS Christina Bloem

jes en restaurants met heerlijk eten. Uitgeverij Falkplan, prijs € 14,95. www.falkplan.nl

Mooiste Nederlandse routes In september 2020 schreef de Kampioen, het tijdschrift van de ANWB, de verkiezing van de mooiste fietsroute van Nederland uit. Lezers en leden konden hun favoriete traject inzenden. Het boek De allermooiste fietsroutes van Nederland bevat een keuze van deze ingezonden routes. Het zijn klassiekers en nieuw ontwikkelde trajecten, gebaseerd op knooppunten. Iedere route heeft een QR-code waarmee je ze kan uploaden in de ANWB Eropuit Fietsapp. Achteraan de gids vind je knooppuntenkaartjes die je tijdens het fietsen kan meenemen.

Uitgeverij ANWB, prijs € 24,99, inclusief gratis routeboekje. www.anwb.nl

Nala de kat en het boek Nala’s wereld, een hartverwarmend verhaal van de vriendschap tussen een grote stoere man en een klein katje en hun fiets­tocht rond de wereld. Uitgeverij De Boekerij, prijs € 20. www.boekerij.nl

meer. Ook het grensgebied met België krijgt de nodige aandacht. Dit magazine vervangt de vroegere jaarlijkse brochures, een voor wandelaars en een voor fietsers. Je kan het, samen met de twee bijbehorende kaarten met het wandelresp. fietsaanbod, gratis via de website bestellen of downloaden. www.eifel.info

Avonturierster Een vrij en avontuurlijk leven, dat wilde Tamar Valkenier. Op haar achtentwintigste deed ze afstand van al haar bezittingen en trok de wereld in. Twee jaar lang fietste ze de wereld rond, eerst in Europa en daarna alsmaar verder. Vier maanden reisde ze met paard, kameel en hond door Mongolië en 600 km liep ze door Jordanië. Met een collega-avonturierster doorkruiste ze het hooggebergte van Nieuw-Zeeland, terwijl ze leefden als jagers-verzamelaars. In het boeiende boek Fulltime avonturier doet ze verslag van haar belevenissen. Uitgeverij Kosmos, prijs € 20,99. www.kosmosuitgevers.nl

Nala de kat De Schot Dean Nicholson was al een paar maanden met zijn fiets onderweg op wereldreis toen hij in de bergen tussen Montenegro en Bosnië op een verlaten bergpad een uitgehongerd piepklein katje vond. Hij kon het niet over zijn hart krijgen om het diertje aan zijn lot over te laten en nam het mee naar een dierenarts. Hij verzorgde het katje tot het weer op eigen pootjes kon staan en vanaf dat moment waren ze onafscheidelijk. Dat was het begin van een avontuur van een man en zijn kat met als resultaat 200.000 fans op YouTube, een kalender, T-shirts met

Eifel

Nieuw bij Esterbauer Bij Esterbauer verschenen enkele nieuwe gidsen. Info: www.esterbauer.com

In het magazine Auf Tour vind je 40 tips voor dagtochten en meerdaagse trektochten, zoals de Eifelsteig met bagagevervoer, klauteren over rotspaden, op de Vennbahn fietsen en nog veel

Win!* 3x DonauTäler Radweg Surf naar www.grote­routepaden.be >opweg>win

DonauTäler-Radweg (serie Radtourenbuch Kompakt – prijs € 9,90). Het 277 km lange hoofdtraject van de DonauTäler-Radweg en zijn zuidelijke variant verbinden 14 dalen van de Donau en haar zijrivieren met elkaar. Landschap en cultuur variëren voortdurend tijdens deze tocht. Iedere regio heeft zijn eigen geschiedenis die steeds nauw samenhangt met de indrukwekkende hoofdrivier.

Het traject voert meestal over verkeersluwe wegen door rivierdalen en af en toe een heuvelig gebied.

Een enkele keer rij je op onverharde landwegen. De uitstekende bewegwijzering en de goede infrastructuur hebben de DonauTäler-Radweg het ADFCpredicaat ‘Qualitätsroute’ opgeleverd. Startplaats is de grensstad Ulm aan de Donau.

Flussradwege Deutschland (serie Bikeline Radtourenbuch– prijs € 15). Reizen met de fiets is al vele jaren een geliefde vorm van vakantie en de charme van fietsen langs rivieren is uniek.

Dikwijls kom je echter bij het kiezen van je reisdoel voor dilemma’s te staan: ”Gaan we langs een rivier fietsen en zo ja, welke rivier is dan het meest geschikt voor mij en mijn gezin? Welke route heeft een goede infrastructuur? Welke is geschikt voor kinderen? Welke stelt hoge eisen aan de conditie?” Deze gids is een perfecte raadgever bij de planning van je fietsvakantie. Hij bevat uitgebreide info over de mooiste fietsroutes langs de Duitse rivieren, van Ahr tot Zusam. Lengte van de trajecten, kwaliteit en verkeersluwheid van de wegen, hoogteprofielen, bezienswaardigheden onderweg… Je vindt het allemaal in dit nuttige naslagwerk. Duidelijke overzichtskaarten (schaal 1:500.000), informatieve teksten en nuttige telefoonnummers vervolledigen het thema Fietsen langs de Duitse rivieren.

2021-2 Op Weg |

31

WANDELEN zonder bagage

Erps-Kwerps (foto Philine Peeters, deelneemster GR-FOTOwedstrijd 2020).

Geniet van een GR-arrangement, helemaal coronaproof.

Zorgeloos op pad gaan, dat is wat je mag verwachten van een GR-wandelarrangement. Een warm onthaal, lekker eten en kant-en-klare route­beschrijvingen krijg je van de hotelier. Je wandel­schoenen aantrekken is het enige wat je zelf hoeft te doen.Een arrangement kan het hele jaar door geboekt worden.

G R - W A N D E L A R R A N G E M E N T E N 1 Pajottenland Drie wandeldagen op de GR 512 langs golvende akkers, kleine dorpjes, vierkantshoeven en kastelen tussen Halle en Geraardsbergen. – In een modern, sfeervol hotel*** in OLV- Lombeek. – 2-daagse: € 160 – 3-daagse: € 251 – 4-daagse: € 343*

2 Hageland Je volgt de Demer en de Winge langs fikse heuvelruggen, broeken en beemden. – In een charmehotel*** in Rillaar. Met mogelijkheid tot gps-initiatie. – 2-daagse: € 149 - 3-daagse: € 242*

3

Maas- & Mergelland

Het golvende Limburgse Mergelland biedt vele hoogtepunten en verrassende panorama’s. – In een prachtig gerestaureerde hotelhoeve** in Riemst. – 2-daagse: € 155 - 3-daagse: € 229*

4

Fruitig Haspengouw

Met holle wegen, akkers, boomgaarden en een stukje Romeinse heirbaan als ingrediënten. – In een moderne, comfortabele B&B in Hoepertingen. – 2-daagse: € 155 – 3-daagse: € 235

5

West-Vlaams Heuvelland

Aan beide zijden van de ‘schreve’, waar de herinneringen aan de Groote Oorlog nooit ver weg zijn. – In een aangenaam hotel*** boven op de Rodeberg in Westouter.

– 2-daagse: € 141 - 3-daagse: € 228 - 4-daagse: € 310*

6

7

5

8

1

2

In en om Voeren

Door de golvende landschappen van het Krijtland, Voeren en het Land van Herve. – In een schitterend gerestaureerde vierkantshoeve*** in ’s Gravenvoeren. – 2-daagse: € 151 - 3-daagse: € 245*

7

Kalmthoutse Heide

NIEUW

Via de GR 5 en de GR 12 ontdek je de vennen, naaldbossen en heidegebieden van het natuurgebied de Kalmthoutse Heide.

– In een trendy hotel*** in Heide-Kalmthout – 2-daagse: € 170 - 3-daagse: € 269 (geen singleboeking mogelijk)

8

Zwalm en Vlaamse Ardennen

De driehoek Oudenaarde-Ronse-Brakel verrast met pittige hellingen en schitterende panorama’s. – In een comfortabele B&B met fijne maaltijdservice nabij het landelijke Brakel te midden groene rust. – 3-daagse: € 252 (geen singleboeking mogelijk)

Informatie en boekingen bij Anders Reizen T 013 33 40 40 www.andersreizen.be * Single toeslag op aanvraag bij Anders Reizen

4

3

6

ONDERWEGONDERWEG

ONDERWEGONDERWEGONDERWEGONDERWEGONDERWEG Willem Dhaenens

Surfend en scrollend botsen we vaak op razend interessante blogs en websites.

Een stapel reisadviezen ‘Don’t be afraid to go left, when everyone is going right’ is een goed gekozen slogan voor een fascinerende reisblog. Sam en Katrien noemen zich ‘reisbeesten’ en dat straalt af van hun blog, waar je een eindeloze reeks tips vindt over citytrips, autoreizen, dag- en wandeltochten. Het Antwerpse koppel bezocht al bijna 40 landen in 4 verschillende continenten, met vooral tekst en foto’s over Europa.

“We zijn onze blog gestart als dagboek voor vrienden en familie tijdens een reis naar Canada. Nadien zijn we ook verslagen van andere reizen beginnen publiceren”, vertellen ze in hun beknopte bio. Zij schrijven hun teksten in hoofdzaak als een stapel adviezen en handige reistips, maar wij missen hun persoonlijke verhaal. Anderzijds kan het praktische nut van deze reisblog moeilijk overschat worden.

Ga je bv. voor een weekje naar de Costa Blanca?

Dan vind je hier zeker tips voor mooie wandelingen, net als in een echte wandelgids. www.reisbeesten.be

Vlamingen’, zo verwoordt ‘Henkatrien’ het plastisch in het reisverslag over Tanzanië. Ook in de andere verhalen over Armenië, Alaska of Kirgizië staat hun pen altijd op scherp. Witte letters op zwarte canvas, met daarbij wat guitige foto’s, illustreren perfect hoe het er op die welbepaalde reis aan toe ging. Zij die plannen smeden voor een lange fietsreis kunnen hier heel wat prachtige inspiratie sprokkelen. www.henkatrien.be

Foto’s zonder bijschrift Thomas heeft een zéér beknopte bio: webdesigner en fotograaf, ‘likes excavators, loves Lada’.

De toon is gezet: dit is een Engelstalige site, met een zwaar accent op de fotografie. Daarnaast schetst hij zijn verre reizen onder de titel ‘Journals’ en de wandeltochten onder ‘Trails’.

Bekende GR-tochten die Thomas voorstelt aan zijn publiek, zoals de GR’s 5, 128 en 129, komen enkel via zijn foto’s op de site, zonder tekst of ondertitels, alsof hij een fotoalbum samenstelde maar de bijschriften vergat. Het moet gezegd dat hij een kunstzinnig fotograaf is. In de ‘Journals’ krijg je dan weer een gepast evenwicht tussen woord en beeld, om verslag te doen over zijn reizen (met vriendin Lada) in Georgië, Sri Lanka, Roemenië of Macedonië.

Voor wie van mooie plaatsjes houdt: http://thdk.be/travel/hikes

Zot zijn doet geen zeer De oudjes, die op Familiehulp Oostende beroep doen, krijgen vaak verhalen te horen van hun verzorgster Katrien, die aan de zijde van Henk de brandweerman de halve wereldbol per fiets bereisde. Het credo ‘Volo videre mundi’ klinkt veelbelovend op hun blog, de lijfspreuk van Henk verklaart het nog beter: “Zot zijn doet geen zeer, het jeukt alleen een beetje”.

Het begon in 2011 en sindsdien beschreven zij een drietal grote reizen per jaar. “Niettegenstaande leeuwen gedurende de dag zelden jagen zijn we toch niet heel zeker dat ze kunnen weerstaan aan twee weldoorvoede, sappige voorbijfietsende

En hij plaatste zijn toekomstige projecten alvast ook op de blog: de GR 130 en 131. In zijn wandelverslagen komt veel lokale geschiedenis naar voren. Jelle experimenteert ook met verschillende formules om aan het eind- of startpunt van zijn tocht te geraken, in combinatie met zijn auto, met de bus, een taxi of zelfs zijn plooifiets. Deze blog is een neofiet en heeft nog veel tijd nodig om te groeien. Intussen kan jij mee genieten vanop je comfortabele bureaustoel van zijn uitgesponnen wandelverhalen: ‘Keep up the good work, Jelle!’ www.wandelmeemetmij.com

Wandel mee met mij “Ik stapte alleen maar luswandelingen, tot ik voor kort de GR-paden ontdekte.” Wandelaar Jelle startte pas eind 2020 met zijn blog, dus je vindt nog maar één meerdaagse route in 18 dagtochten beschreven, de GR 5A. Daarnaast publiceert hij ook luswandelingen via de knooppunten.

Geschiedenis is protagonist Michel heeft een voorkeur voor wandeltochten in België en zijn buurlanden en sprokkelt op de website zijn reisverslagen sinds 2017 tot een mooie bussel, waarmee hij de vlammen van zijn herinneringen zal doen oplaaien in z’n oude dag. Ook de ambitie om lezers en volgers info te bieden die zij moeilijk elders kunnen vinden straalt af van zijn website. Daarbij mag geschiedenis de protagonist in zijn verhalen spelen. Michel heeft geen auto en trekt er dus steeds op uit met openbaar vervoer, een meerwaarde die hij aan de milieubewuste stapper wil meegeven. Ook profielen en hoogtemeters maken zijn website tot een héérlijke bron van gedetailleerde informatie, evenals zijn tips over kampeermaterialen.

Als je bv. iets met WO II hebt kan je de GR 120 ‘Sentier du Littoral’ volgen langs de Opaalkust. Overzichtelijkheid is een grote troef van de website: bij elke tocht brengt Michel een inleiding, een (zelfgemaakte) kaart, een conclusie en een reeks prachtige foto’s. Hij zegt daarover: “De foto’s die ik onderweg gemaakt heb, weerspiegelen de wandeltocht niet, maar het is echt een mooi stuk natuur.” Behalve meerdaagse tochten brengt de website ook dagtochten, zo is er voor elk wat wils. www.ultimatehiking.net

2021-2 Op Weg |

33

WANDELTIP | België

Treinstappen bij de buren “Ik zit al op de trein naar Aarlen, ergens vooraan op het gelijkvloers”, whatsappt de een.

“Oef, het is mij ook gelukt, ik zit in het midden maar onderaan”, antwoordt de tweede.

“Top, ik ben in Brussel-Noord aan het wachten en zie jullie wel passeren”, schrijft de derde.

Feilloze start van een dagje teambuilding van de drie dames van GR. Æ Tekst Isabel Hoogewijs Foto’s Barbara Dessein en Isabel Hoogewijs

Wijngaard of frambozen­ struiken Op het programma staat een treinstapper van 19 km in Waals-Brabant, van La Roche naar Nijvel. We verlaten het perron en de eerste witrode streepjes van de GR 121 duiken op. Maar boven op de passerelle slaat de eerste twijfel al toe: is het nu naar links of naar rechts? Volgens de gids is het naar rechts als je met je rug naar de brug staat, maar dat is natuurlijk afhankelijk van de kant waar je staat. Het veel te kleine kaartje in de gids brengt soelaas, later op de dag zullen deze mini-kaartjes ons minder van

34

| Op Weg 2021-2

dienst zijn. We starten met een ferme beklimming van gemiddeld 7,2 % en zijn op deze koude dag snel opgewarmd. Boven op het plateau zien we de eerste sneeuw. Het is tijd voor de eerste selfies, terwijl Margot de mooiste helling zoekt om een van de komende dagen te komen sleeën. We volgen brede en glibberige paden door de velden, met in de verte de Chapelle du Try-au-Chêne als baken in het witte landschap. Aan de andere kant van de haag ligt de enorme wijngaard van het kasteel van Bousval. Margot twijfelt, zijn we zeker dat het geen frambozenstruiken zijn? We volgen de

Boven op het plateau zien we de eerste sneeuw.

Aan de kapel van Sainte-Barbe duidt een aandoenlijke, artisanaal geschilderde markering de splitsing aan met de GR 126. We twijfelen of Sainte-Barbe, hier aanbeden tegen de Mort Subite, dezelfde is als de Heilige Barbara, maar we weten wel zeker dat ze hier niet het bier bedoelen. We blijven de GR 121 langs de 500 m lange muur van het kasteel du Thy volgen en piepen door de monumentale torenpoort van deze indrukwekkende kasteelboerderij. Via een holle weg klimmen we verder tot in de velden. Margot kan het niet laten elke ijsplas uit te dagen: breekt die of breekt die niet? Op de velden staan geen gewassen en door het dunne laagje sneeuw is het landschap heel monotoon. In Ways beginnen de magen te knorren, we zijn nog maar 7 km ver dus nog te vroeg voor de picknick. Na de doortocht van Genappe laten we eindelijk ook de bebouwing en het beton achter ons.

omdat er in dit desolate landschap geen paaltjes zijn om markeringen aan te brengen? Of omdat de weg altijd rechtdoor gaat? Of omdat we druk aan het brainstormen zijn over onze eigen nieuwe treinstappergids? Bijna 1,7 km verder, nog steeds op datzelfde kasseibaantje, realiseren we ons dat we de mist zijn ingegaan.

Met verkleumde vingers halen we de gids uit de rugzak. De kaartjes zijn echt te klein om ons te helpen. We weten geenszins waar we zijn, een eenzaam kapelletje en een boom zijn de enige referentiepunten in de wijde omgeving.

Gelukkig is er dan Google Maps en de GPS. We zoeken de kortste weg terug naar de route en kunnen zo een grote omweg of terugkeer vermijden.

Oud brood en verse soep

116 mm

Halverwege een veldweg haalt Margot zelfgebakken wafels boven, en of ze smaken! Bij een

PRAKTISCHE INFO

Nijvel

Vieux Genappe

Fonteny

1

2

km

Ways

Loupoigne

De Waalse collega’s van SGR brachten in

Thy

Bousval Thy-auChêne

La Roche

6

0

Genappe GR 12

Op Weg 2021

GR 121

Alzémont Baulers Thines

2 honden en 4 wandelaars We kiezen een kasseibaantje dat er spekglad bij ligt. En dan gaat het op de eerste splitsing mis. Ligt het aan ons? Of zijn het de spelende honden en de 4 andere wandelaars die ons afleiden? De honden zijn te wild en de wandelaars te traag. Na enige aarzeling kiezen we resoluut om het groepje voorbij te steken. Verbazend hoe niemand van ons zich de vraag stelt waarom we geen wit-rode tekens meer zien. Misschien

eenzame boerderij willen we echt wel pauzeren. Er is nergens een zitbank te vinden, we installeren ons dan maar op een grote wals.

Barbara maakt noodgedwongen een zitmatje van een oude broodzak en Margot deelt soep uit, gemaakt van groenten die ze aan haar kinderen niet verkocht krijgt. In Alzémont komen we weer in de bewoonde wereld. Een laatste streepje groen onderaan een enorm hoge spoorwegberm kan ons nog verrassen vooraleer we Nijvel binnenstappen. We passeren de oude stationsgebouwen en denken dat we ons doel hebben bereikt. Zien we daar niet net onze trein wegrijden? Hoewel we volgens de gids de GR 121 nog eventjes moeten volgen, wijken we om ongekende redenen van het pad af en zoeken onze eigen weg naar de finish.

Het nieuwe station van Nijvel ligt buiten het centrum, maar je kan er wel een veel te warme koffie krijgen.

le

Sainte-Barbe en de Mort Subite

Margot test alle ijsplassen.

Dij

lange kasteelmuur en vangen een glimp op van de achterkant van het gebouw. In het centrum van Bousval merkt Margot op dat het linksaf ook heel mooi is, maar Barbara houdt stevig vast aan de wit-rode streepjes en we blijven het onverharde pad langs de Dijle volgen, parallel aan een RAVel.

Artisanale schildering.

Baisy-Thy

routes zijn in een richting beschre-

november 2020 hun eerste gedrukte trein-

ven, de kaartjes zijn voldoende om

stappergids uit: 20 randonnées en ligne de

de route te volgen maar te klein

gare à gare par les GR – tome 1. De wande-

om zich te oriënteren. Gpx-files zijn

lingen, verspreid over de vijf Waalse provin-

niet beschikbaar op de site van SGR

cies, hebben steeds een station als start- en

maar de gids is te koop in onze

eindpunt en zijn tussen 16 en 26 km lang. De

webshop.

2021-2 Op Weg |

35

INTERVIEW | Rik Van Puymbroeck

Reportersgeluk op de GR 128 De Tijd-journalist Rik Van Puymbroeck wandelde een GR. Dat is niet zo bijzonder, er zijn wel meer mensen die dat tegenwoordig doen. Wat vele GR-wandelaars ook doen: hij pende een uitvoerig verslag bij mekaar. Maar in dat verslag spelen niet de landschappen, maar de mensen de hoofdrol. We mogen meedelven in de onuitputtelijke laag van zijn GR-beleving. Æ Interview Johan Lauwerier Foto’s Rik Van Puymbroeck

722.930 stappen Ik kom aan in Teuven waar de wandeling toch weer aan de kerk en dus op een begraafplaats eindigt. Ik druk een laatste keer op de stappenteller. Vanuit Kemmel waren het er 722.930.

De geplande 474 kilometer op het pad werden er 515. Omdat al die bedden niet altijd op de GR 128 stonden. Hier staat een bankje en daar is mijn geliefde chauffeur. Ik stap in.

Zo eindigt het verhaal. Ben je een beetje vertrouwd met GR dan kan je wel iets voorstellen bij wat hieraan is voorafgegaan. Och, die heeft gewoon ‘de 128’ gedaan. Maar wat te denken van

36

| Op Weg 2021-2

Willebringen, Vlaams-Brabant.

Johan Vandewalle werd door die twee broers zo diep geraakt dat het zijn levenswerk werd.

Of deze passage:

alledaagsheid, iets waar elke GR-wandelaar wel eens mee af te rekenen krijgt, wordt alzo ver overstegen.

Maar is Dendermonde niet meer dan dat paard? De Honky Tonk is een van die jazzclubs waar de avonden en nachten altijd te kort zijn. We zullen het geen plaag noemen, maar ooit, op een dag, werd Mon Heuvinck verrast door een virus. Jazz, heette het, en omdat er geen vaccin tegen bestond, besmette hij zijn drie broers. Wie hier allemaal kwam, mensenlief, hou u vast: Ray Charles, BB King, Charlie Wa s (‘gene vriendelijke’), Fats Domino, Dee Dee Bridgewater, George Lewis (‘men beweert Grote-Spouwen, Haspengouw.

dat hij in Dendermonde een valling opdeed en daar later aan stierf’), Curtis Mayfield, Dana Gillespie (‘het lief geweest van Bob Dylan hé’)

volgend fragment, geplukt uit datzelfde verhaal:

Minder gefocust op het pad en de geschiedenis die zich daarrond heeft afgespeeld benadert Rik het GR-wandelen vanuit een ongewoon perspectief.

… allemaal in de Honky Tonk.

Op een doek, gespannen over een betonnen sokkel, staan de eerste verzen van ‘Brothers

18 krantenpagina’s

in Arms’. Lied van Dire Straits, woorden van

En dat allemaal in een verslag van een GR-tocht, in zes afleveringen over alles samen 18 krantenpagina’s. Rik Van Puymbroeck wandelde in een maand de GR 128 en deelde zijn lotgevallen met de lezers van De Tijd. Centraal staan toevallige ontmoetingen met mensen langs de weg.

Minder gefocust op het pad en de geschiedenis die zich daarrond heeft afgespeeld benadert Rik het GR-wandelen vanuit een ongewoon perspectief. Het soms sluimerende gevoel van

Mark Knopfler. Johan kent die uit het hoofd en vermengt ze af en toe met zijn verhaal. Dat doet hij niet zomaar. In 2006 stootte hij op de stoffelijke resten van zes soldaten. Een van hen was verpakt in een rubberen zeil, met zorg in de aarde gelegd, goed bewaard. De soldaat met grijs-blauwe ogen keek Johan recht in het gezicht. “Ik hoorde plots iets op dat zeil druppelen”, zegt hij. “Bleken mijn eigen tranen te zijn.”

Het verhaal springt van een hoogsensitieve tuinman in een crematorium, naar een matrassenfabrikant die goede zaken deed in de lockdown, tot bij Rik’s eigen vader, 84 en na 60 jaar huwelijk vorige maand weduwnaar geworden.

Later passeert een muskusrattenvanger met een hobby, houtsnijder in re-enactments van de Vikings. Enkele krantenkolommen verder passeert een Chinees uit Wuhan, of een verpleegster die te lang bezig was in de kamers en door de directie om medische redenen dan

2021-2 Op Weg |

37

Wolkenspel boven Hoksem.

maar op non-actief is gezet. Er is de maaltijd met Rik’s twee dochters, prille twintigers: “Ik lig meer wakker van de klimaatcrisis en Black Lives Matter dan van corona.” Een rode draad is er eigenlijk niet, tenzij deze: wie is de volgende gewone mens met een bijzonder verhaal?

Wanneer komt de volgende onverwachte wending?

30 dagen

Het initiële doel was toch wandelen? Rik: ”Een paar jaar geleden kocht ik de gids, maar die was in de kast beland. Na een paar rugoperaties was wandelen het enige wat ik kon doen. Eerst in de ziekenhuisgang, dan over de parking. En dan kwam corona. Ik schreef een stuk voor de krant over mensen die in hun eigen omgeving gingen wandelen. Daarna volgde een reeks weekendbijdragen, acht wandelinterviews met interessante mensen. Ik was dus bezig met de vraag hoe iedereen 2020 beleefde, ook tegen de achtergrond van de politiek. Maar de klik om die GR 128 als vehikel te gebruiken was een combinatie van factoren. Eind augustus overleed mijn moeder, tegen 1 oktober was onze nieuwe regering beloofd, 1 november is de dag

Bierbeek.

38

| Op Weg 2021-2

Het is verwonderlijk hoe de GR-makers al die wegjes gevonden hebben.

dat we de doden herdenken. In de 30 dagen tussen die twee data moest het lukken. Op 21 september haalde ik de gids uit de kast. Ik rekende uit dat ik 16 km per dag moest halen.

Voor een niet-ervaren wandelaar vond ik dat genoeg, ik moest ook tijd hebben voor gesprekken met mensen.”

Maar hoe kom je al die mensen tegen die toevallig allemaal zo’n pakkend verhaal hebben?

Denk aan de tv-reeks ‘Dwars door België’.

Alle waardering voor dat GR 129-verhaal van Arnout Hauben, goed gemaakt, een mooi en realistisch beeld van een GR, maar bij de ‘toevallige ontmoetingen’ zat toch nogal wat enscenering me dunkt? Rik: “Televisie is anders natuurlijk, je hebt een cameraman en een klankman mee, enige research vooraf is nodig. Je moet ook treffende beelden hebben.

Anderzijds bestaat er ook zoiets als reportersgeluk. Zonder af te spreken trek je ergens naartoe en je ontmoet daar de juiste mensen. Ik heb één telefoon vooraf gedaan, voor mijn koffiekransje met uitgever André van Halewyck. Die woont in Moorslede op 300 m van het pad. De overnachtingen in mijn ouderlijk huis bij mijn vader in Drongen en thuis in Leuven waren

Eliksem.

uiteraard ook gepland. Maar pas bij de voorbereiding enkele dagen vooraf ontdekte ik dat de route op 30 meter passeert van het huis waar ik 23 jaar heb gewoond.”

“Een mooi voorbeeld van zo’n toevallige ontmoeting speelde zich af in Moorsel bij Aalst. Aan

“Samen met het schrijven van zes weekendbijdragen ben ik twee en een halve maand met de route bezig geweest. Ik ben er een beetje verliefd geworden.” veel huizen hing een foto van Ilse Uyttersprot.

2020 was niet alleen het jaar van corona maar ook het jaar van de moord op de van Moorsel afkomstige en daar zeer geliefde oud-burgemeester van Aalst. In een café zag ik haar foto, dus ik zou zeker iemand vinden die wel iets kon vertellen over wat ‘ons Ilse’ voor hen heeft betekend. Maar er was niemand, behalve de cafébaas achter zijn toog, met mondmasker. Wanneer we aan de praat raken zette hij zijn mondmasker af en bleek hij een Chinees die toevallig ook nog drie jaar in Wuhan heeft gestudeerd. Zoiets kan je natuurlijk moeilijk researchen of je moet daar een heel team op zetten. De rest van de dag kon niet meer stuk.

Maar soms spreken mensen je gewoon zelf aan.

Het veerpont over de Leie in Afsnee.

Zoals die mevrouw in Roeselare die naast mij stevig kwam doorstappen en in een notendop haar aangrijpende levensverhaal vertelde. In gedachten stapte ze daarna nog heel ver met mij mee.”

16 kilometer

In coronatijd logies vinden, als onervaren wandelaar. Zo’n tocht van 500 km moet je toch uitvoerig plannen? Rik: “Pas halverwege zag ik op een sticker www.groteroutepaden.be en ontdekte dat er achter die wit-rode streepjes een hele organisatie zit. Toen zag ik dat er op de website logiessuggesties staan. Mijn overnachtingen boekte ik altijd een dag op voorhand.

Maar een B&B staat niet altijd op de route, en zeker niet elke 16 km. Een paar keer logeerde ik bij vrienden en die brachten mij dan heen en terug naar mijn punt op de route. Na 14 dagen kwam ik in de tweede lockdown terecht en vreesde ik dat de hotels gingen sluiten. Maar ik heb toch altijd een bed gevonden. ’s Avonds moest ik dus flink puzzelen, voeten verzorgen en mijn notities bijwerken. Voor een boek was er geen tijd over.”

“Zonder het te beseffen heb ik nog de oude gids gebruikt. Maar de markering is zo goed dat ik die eigenlijk niet nodig had. Een collega had ook de hele Gpx-track op mijn gsm gezet. De tweede dag ben ik wel compleet fout gelopen, maar dat lag aan mijn onwetendheid. Aan de Palingbeek ben ik de GR 5A beginnen volgen.

Wit-rood is niet enkel GR 128 blijkbaar, maar dat wist ik niet.”

Na een paar afleveringen in de krant merkte een lezer op dat je weinig over het landschap vertelt? Rik: “Ik vond het verbazend mooi.

Soms kon ik mij nauwelijks voorstellen dat dit

De markering was zo goed dat ik de gids eigenlijk niet nodig had.

Vlaanderen was, zo rustig, zo afgelegen, zo lan- is mijn route!”

Na het interview blader ik nog wat door het delijk, zelfs dicht bij mijn ouderlijke huis liep ik hele verhaal en herlees hier en daar een passage. op een pad waar ik nooit eerder was. Echt lelijke Zoals deze tussen Budingen en Melkwezer: hoeken heb ik niet gezien. Enkele lange stukken over betonwegen door de velden waren hooguit “Helen is een mooi werkwoord”, schrijf ik wat vervelend. En sommige mindere passages een dag later in het gastenboek van het Sinthadden veel te maken met het weer, zoals het Laurentiuskerkje in Helen-Bos. Het is een vlekje traject Schellebelle – Berlare op een grijze mieze- van weinig en toch van veel: op het kruispunt rige dag. Het is verwonderlijk hoe de GR-makers van de Galerijstraat en de Kruisveldstraat al die prachtige wegjes hebben gevonden en het staat een kruisje met daarop Jana. Geboren op valt ook op hoe goed de route onderhouden en 17 mei 1993, gestorven op 29 maart 2003. Op bewegwijzerd is. Ik herinner mij hooguit tien het kerkhof haar graf. Ik bel pastoor Johny Van plekken waar de markering ontbrak.”

Rompuy, zijn gsm-nummer hangt ad valvas, hij verwijst ons naar de buurman van de kerk.

6 weekendbijdragen “Ik ben een beetje verliefd geworden op de route.

Samen met het schrijven van zes weekendbijdragen voor de krant ben ik er twee en een halve maand mee bezig geweest. Na de laatste aflevering nam ik met spijt in het hart afscheid.

Geen enkel moment heb ik getwijfeld of ik zou doorgaan. Ondanks wat ongemakken, mijn zwakke linkerbeen waardoor elke stap wat pijn geeft, of af en toe een blaar. Soms moest ik na een paar kilometer gaan zitten om daarna stijf als een halve kreupele weer op pad te gaan. Als mensen mij dan zagen geloofden ze niet wat ik nog voor de boeg had. Maar de zin om verder te gaan, die bleef altijd.”

Of het voor herhaling vatbaar is? “Zomaar dezelfde stukken herdoen, dat niet, maar ik zou de route wel eens opnieuw in haar geheel willen stappen, maar dan niet als journalist. Sommige stukjes heb ik niet goed in mij opgenomen omdat ik te veel bezig was met het artikel dat in de krant moest verschijnen. Ondertussen ben ik GR-lid geworden. Overal zie ik GR-tekens, elke keer brengt mij dat in GR-mood. Kijk, daar

“Jana was 9 en toen ons enig kind”, zegt Luc Lowel. “Die zaterdagavond reed mijn vrouw, die van Melkwezer is, samen met Jana naar de mis daar. Maar ze werden aangereden door een snelheidsduivel. Mia was zwaar gekwetst en Jana is op slag gestorven. Natuurlijk denk je dan: God, waar was je? Ze waren op weg naar de mis.”

Wat volgt is een onmetelijk diep verhaal over moed, geloof, herstel en nieuwe zingeving.

Zomaar opgetekend ergens langs de GR 128…

Om de hele reeks op de website van De Tijd (tijd.be) te lezen moet je abonnee zijn. Maar Rik won met zijn verhalenreeks begin dit jaar de titel ‘Meesterverteller’ van de Nederlandse Stichting Verhalende Journalistiek. Op hun website staan alle verhalen en zijn ze gratis aanklikbaar: verhalendejournalistiek.nl/ dwaarsdoorvlaanderenineenrotjaar.

2021-2 Op Weg |

39

FIETSREPORTAGE | Frankrijk

Als je houdt van historische dorpen en abdijen, natuurlandschappen en eindeloze rust, dan ben je in Frankrijk op de juiste plaats. Een tocht door de fascinerende natuurparken van de Brenne en de Périgord-Limousin is niet meer of minder dan een confrontatie met … je eigen ik. Æ Tekst en foto’s Guy Raskin

In het spoor van d’Artagnan

Op en neer door de Brenne en de Limousin

Het kasteel van Rochechouart.

40

| Op Weg 2021-2

De oude stadspoort van Rochechouart.

Route barrée In 917 richt een edelman de abdij in Déols op, naar het voorbeeld van de prestigieuze abdij van Cluny. Zijn afstammelingen bouwen een kasteel op de oever van de Indre. Een versterkt dorp komt tot ontwikkeling en krijgt in 1112 de naam Château Raoul, verwijzend naar een andere edelman Raoul le Large. Later wordt dit samengetrokken tot Châteauroux, nu de hoofdstad van het departement Indre en het startpunt van onze fietstocht.

Ten zuiden van de stad doorkruisen we de 5200 ha eikenwoud van Châteauroux richting de oostgrens van het regionaal natuurpark Brenne, ‘het land van de 1000 vijvers’. Nou ja, het zijn er eigenlijk veel meer. Bij het buitenrijden van het woud zien we een bord ‘route barrée à 5 km’, maar wij denken dat we met de fiets overal langs kunnen. Fout! De Franse wegenwerkers zwichten niet voor onze smeekbede om ons vrijgeleide te geven langs de 10 m brede werfput. Omkeren dus. Dat betekent over een heuvel klimmen naar het eerstvolgende valleitje, om dan net voorbij de werf weer op onze route te komen.

Enkele dorpen verder is het weer prijs, maar ditmaal kunnen we via een grindweg de omleiding vermijden. Nog maar pas ‘en route’ en al 10 extra kilometers op de teller. Grote borden melden ons dat er volgende week voor de Tour alweer een paar ‘routes barrées’ zullen bijkomen.

Langs het meer van Saint-Pardoux.

Het kasteel speelt een rol in de romans ‘Le Docteur mystériuex’ en ‘La Fille du marquis’ van Alexandre Dumas, auteur van ‘De drie Musketiers’. Het is zowat de enige link die we met d’Artagnan kunnen leggen op deze lus. Er is weinig geweten over de route, die hij te paard aflegde tussen zijn geboortestreek in de Gers en Parijs, om toe te treden tot de Gardes Françaises.

Of het riviertje de naam Portefeuille draagt om de mensen geld afhandig te maken is ons niet bekend.

De rivier de Anglin kondigt de overgang aan van de Brenne naar de Limousin. In het valleitje net daarvoor ligt het geklasseerde toeristenstadje Saint-Benoît-du-Sault. We fietsen langs smalle steegjes doorheen het middeleeuwse centrum, onder een oude stadspoort naar de kerk en de oude priorij, gesticht door de benedictijnenmonnik Saint-Benoît. Of het riviertje de naam Portefeuille draagt om de mensen geld afhandig te maken is ons niet bekend. Het stadje is zowat de enige gelegenheid op deze etappe om geld uit te geven, want rust en eenzaamheid kenmerken de streek.

Saint-Benoît-du-Sault

Stiltepijn

We merken dat we richting de Limousin fietsen, want gestaag winnen we hoogte. Maar daarvoor moeten we eerst nog de valleien van de Creuse en de Anglin kruisen. In ijltempo gaat het naar beneden, in kruipmodus weer naar boven. Tussenin komen we voorbij aan het kasteel van Chazelet.

In één van de piepkleine gehuchtjes zien we zowaar een kranig oud vrouwtje op straat. Ze lijkt wel de laatste bewoner. Typerend voor dat isolement is onze B&B bij Belgen, 5 km buiten het piepkleine Saint-Léger-Magnazeix.

Hun chambre d’hôtes ligt op het einde van een baantje, in the middle of nowhere. Gelukkig

reserveerden we ook table d’hôtes, want een restaurant vinden lijkt ons hier geen sinecure.

Het rundsstoofpotje van het lokale Limousin koeienras wordt op het terras geserveerd. En stil dat het hier is! “Zo stil dat je er hoofdpijn van krijgt”, grapt Sonja. Een uur na het diner gaat het licht plots uit. Een elektriciteitspanne over vijf departementen blijkbaar. Behalve doodstil is het nu ook nog pikkedonker.

Over de heuvels van de Haut-Limousin Met slaapogen staar ik door het raam en zie een ree door de haag richting bos huppelen, best een leuk begin van de dag. Je mag de Limousin gerust een stiltegebied noemen, maar de heuvels zijn hier niet van de poes. Geregeld komen we infoborden tegen over de toeristische route door de Haut-Limousin. En ‘Haut’ spreekt voor zich, dat is geen zeeniveau. Zelfs de fietsroute naar het grote recreatiemeer Lac de St-Pardoux loopt 9 % omhoog.

Omdat we door een weinig bevolkte streek fietsen hadden we ons voorgenomen om iedere dag bij de eerste de beste bakker of café belegde broodjes in te slaan. Onze thermos vullen we bij vertrek al met thee. Zo hoeven we ons verder geen zorgen te maken om eten te vinden en kunnen we om het even waar halt houden voor de lunch. Kijk, dáár zien we de uitgelezen plek: een picknickbank onder de bomen op het strand.

Vanaf het meer kronkelt een bewegwijzerde fietsroute naar Limoges. We gaan ervan uit dat zo’n bewegwijzerd traject minder intensief zal zijn, maar dat is radicaal verkeerd gedacht.

De ene helling volgt op de andere, totdat een weidse blik op het hoogste punt van de rit de finale afdaling aankondigt naar de vallei van de Vienne. Op de oever van de rivier fietsen we,

2021-2 Op Weg |

41

Als aandenken aan de massaslachting door de Nazi’s bouwden de Fransen het dorp Oradour-sur-Glane niet opnieuw op.

deels onverhard, de grote stad binnen. Over een middeleeuwse brug steken we de Vienne over om te klimmen naar de kathedraal en de tuin van de bisschop. Via de ‘rue de Boucherie’ met zijn typerende vakwerkhuizen verlaten we de hoofdstad van de Limousin over de heuvelrug om af te dalen naar Aixe-sur-Vienne voor de overnachting.

Het keerpunt van de tocht Onze rit vandaag gaat naar Périgueux, de hoofdstad van de Périgord Blanc. We doorkruisen het regionaal natuurpark Périgord-Limousin. Dit park overlapt de Périgord Vert en het noorden van het departement Dordogne. ‘Vert’ staat voor veel weilanden en bossen met kastanjes en naaldbomen. Zowat halverwege ons traject ligt de stad Thiviers, hoofdstad van de foie gras.

Op deze zondagmiddag maken we nog net het einde van de markt mee op het plein met kerk en kasteel. Over de ‘voie verte’ door de vallei van de Isle gaat het uiteindelijk naar Périgueux, het keerpunt van onze zevendaagse trektocht. Het prachtige historische centrum en de Romeinse resten bezochten we al op onze vorige fietsreis door Zuidwest-Frankrijk (Op Weg 2021 1).

Verder pedalerend over de ‘voie verte’ rijden we langs de Isle dwars door de stad tot voorbij de romaanse abdij van Chancelade, waar we voorgoed de steven noordwaarts richten. Na een lange gematigde klim en een pittige kuitenbijter volgt een héérlijk zoevende afdaling naar de vallei van de Dronne. Twee armen van de rivier omspoelen het hart van het toeristenstadje Brantôme, ook wel ‘het Venetië van de Périgord’ genoemd. Het stadje wordt overheerst door de aan de rivier gelegen benedictijnenabdij en de oudste romaanse klokkentoren van de Limousin. Brantôme ligt op één van de routes naar Compostela. Tijdens onze ‘tour des terrasses’ zien we meerdere pelgrims voorbijtrekken.

42

| Op Weg 2021-2

We verlaten de Dronne voor een lang en rustig traject door de vallei van de Trincou. In Villars gaat het nog eens een heuvel over naar ‘un des plus beaux villages de France’, Saint-Jean-deCôle. Een gerechtvaardigde omweg, zo blijkt, want dit is een idyllisch en prachtig historisch dorp. We dokkeren over een met keien geplaveide brug uit de 12de eeuw. Voorbij een watermolen en oude huisjes bereiken we het centrale plein met een ontroerend romaans ensemble van kerk en kasteel. De fietsroute V92, ‘La Flow Vélo’, die voor een stuk over een halfverharde ‘voie verte’ loopt, brengt ons naar Nontron. De hoofdplaats van de Périgord Vert is gebouwd op de heuvelwand van de vallei van de Bandiat.

Geen auto, geen huis, geen mens. Moederziel alleen fietsen we over verlaten wegen door de weidse natuur met links en rechts al eens een vijver.

Het bloedbad van Oradour-sur-Glane Tussen Nontron en Montmorillon ligt het departement Haute-Vienne, waartoe het oostelijk gedeelte van de Haut-Limousin behoort.

Deze rit staat in het teken van drie monumentale sites: het landgoed en domein van Ballerand, het middeleeuwse kasteel en domein van Brie en het kasteel van Rochechouart. Dat laatste plaatsje heeft bovendien een verhaal: 207 miljoen jaar terug sloeg er een meteoriet met 1,5 km doorsnede in. We nemen even een

kijkje bij de gotische brug en de oude stadspoort in de vallei beneden het kasteel. Het karakteristieke handschoenstadje Saint-Junien aan de Vienne is vanavond onze etappeplaats.

De volgende dag wacht ons een pijnlijke confrontatie met de geschiedenis. Op 10 juni 1944 overvalt een Duitse pantserdivisie het dorp Oradour-sur-Glane. Ze drijven de mannen bijeen in graanschuren en fusilleren hen. De vrouwen en kinderen sluiten ze op in de imposante kerk met een doos vol explosieven. De overlevenden van de explosie, die naar buiten proberen te ontsnappen, worden doodgeschoten. Bij de grootste massaslachting door de nazi’s op burgers in Frankrijk vonden 642 mensen de dood. Het kapotgeschoten dorp is bewaard in de toestand zoals de Duitsers het achterlieten, met aan de rand van het dorp een herdenkingscentrum.

De eenzaamheid zelve Montmorillon ligt aan de rivier de Gartempe.

We passeren het Maison-Dieu met historische kapel, in de 12e eeuw opgericht om pelgrims en zieken te huisvesten. Montmorillon draagt de titel ‘stad van het schrift en de boekhandelaars’.

In de smalle centrumstraatjes die leiden voorbij de kerk Notre-Dame naar de oude brug over de rivier, vind je talloze oude boekhandels.

Na enkele kleine lichte hellingen tussen de Gartempe en de Anglin fietsen we weer het natuurpark van de Brenne binnen. Met zijn uitzonderlijke fauna en flora is de Brenne een uniek overwinterings- en broedgebied voor vele zeldzame watervogels. De ‘voie verte’ leidt ons via het voormalige spoorwegviaduct over de Creuse rondom het stadje Le Blanc. Daarna volgt een haast vlak traject doorheen het desolate natuurpark. Geen auto, geen huis, geen mens. Moederziel alleen fietsen we over verlaten wegen door de weidse natuur met links en

PRAKTISCHE INFO use Cre

Châteauroux Indr e

Vert. Châteauroux is eenvoudig te bereiken vanuit Brussel met de trein.

n

gli

pe

An Gartem

verder te zetten maakten we een lus van 629 km door de Limousin en de Périgord

Argentonsur-Creuse Creuse

Le Blanc

Dag An

se

La Souterraine Ga rte mp Châteauponsac e

Bellac Oradoursur-Glane St-Junien

e

5 naar Saint-Junien (70 km). Dag 6 naar Montmorillon (93 km) en dag 7 terug naar Châteauroux (104 km).

De fietsgids Op de fiets in het spoor van

gpx-tracks kan je downloaden in de digitale Op Weg en de artikeldatabank.

ONLINE

A2 0

Périgueux

(102 km). Dag 4 naar Nontron (85 km). Dag

sinhetspoorvandartagnan.weebly.com. De

ienn Limoges V Aixe-surVienne

St-JeanStdePardoux- Côle Isle la-Rivière Thiviers ne on r D ôle Bran-C tôme

e

Saint-Léger-

het najaar van 2021. Meer info op opdefiet-

Nontron

Isl

tot

d’Artagnan is beschikbaar in de zomer of e nn Vie

Rochechouart

Châteauroux

Vienne (80 km). Dag 3 naar Périgueux

Cr eu

A 20

Vienne

n

gli

St-LégerMagnazeix

1

Magnazeix (95 km). Dag 2 naar Aixe-sur-

Saint-Benoîtdu-Sault

Montmorillon

rechts al eens een vijver. Het gehucht Bouchet met zijn kasteel en het natuurcentrum met zijn mooi schaduwrijk terras zijn over 40 km de enige vorm van civilisatie. We zaten hier al eens, toen we voor mijn toenmalige fietsgids naar Lourdes fietsten, en die grote portie karperfrieten in bierdeeg met kaassaus, de lokale specialiteit, smaakt ons opnieuw. Het bezoek aan de middeleeuwse abdij van Méobecq is een welgekomen afwisseling in het egaal groene decor. Er volgen nog enkele dorpjes tot de bewegwijzering van ‘Indre à Vélo’ ons naar het centrum van Châteauroux leidt.

Om onze tocht in het spoor van d’Artagnan

0

INFO

KAART

TRACK

FOTO’S

10

km Brive-laGaillarde

Op Weg 2021

COLUMN

Gämse!

In de Cadlimohut verschijnt dampende rijstpap met saffraan op tafel. In bruine kommen wachten houten lepels. Een dertigtal hongerige mensen genoot eerder van soep en polenta, maar zoete rijstebrij is toch het hoogtepunt op een berghuttenmenu. De mensheid tast de grenzen der beleefdheid af. Eerst een ander, kleine portie, alle magen rammelen.

Geroezemoes en gefluister. Ooh’s en aah’s groeien aan. Er is een roedel gemzen gesignaleerd. Beneden aan de hut. Teenslippers en hutpantoffels schuifelen voorzichtig naar de ramen. Verrekijkers worden doorgegeven. Het licht wordt gedoofd. Tellingen worden vergeleken en variëren van twintig tot honderd dieren. De waarheid ligt dicht bij tien.

Een dikke Duitse vrouw grijpt naar haar camera en snelt als een bezetene naar buiten. “Gämse! Gämse!”, keelt ze luid. Ze spurt de roedel tegemoet en hoopt op enkele originele prachtkiekjes. De gemzen schrikken zich een aap en zetten het op een lopen. Weg roedel.

Wat aarzelend en beschaamd komt de Duitse terug de hut binnen.

Verwijtende blikken zijn haar deel. Sommige disgenoten durven glimlachen wanneer ze merken dat ze tijdens haar fameuze spurt met haar witte trekkersbroek in de modder is gevallen. Wanneer ze als laatste de schaal rijstpap krijgt, schraapt ze nog een soep­ lepeltje van de bodem. De zoete wraak der mensheid.

Tom Langmans

2021-2 Op Weg |

43

FIETSTIP | Nederland

Zonder dijken geen land.

Het dorpshuis en de Hervormde kerk van Biervliet.

Zeeuws-Vlaanderen

Weinig Vlaanderen, veel ‘Holland’ Hoe ver kan je fietsen in Zeeuws-Vlaanderen? In het kielzog van een olietanker naar het andere eind van de wereld. Als je liever veilig op het land wil blijven, zal je moeten afrekenen met kasseien, grind en wind. Æ Tekst en foto’s Johan Lauwerier

Strade Bianche

De Mauritskerk

44

| Op Weg 2021-2

.

van IJzendijke

Alle ingrediënten voor een gevarieerde fietstocht in een eendagskoers? In het op het eerste zicht een beetje eentonige ZeeuwsVlaamse landschap kan het. Bijkomend pluspunt: het vinden van comfortabele en veilige fietspaden is geen probleem zodra we onze noordgrens zijn overgestoken. Het mag best ook een beetje uitdagend zijn.

Het Parijs-Roubaixgevoel welt op langs enkele kasseistroken tussen Philippine en Biervliet. Op een paar stroken Strade Bianche kunnen we in het hoofd van onze coureurs-keienvreters kruipen. Die stoffige grindpaden liggen er in het vochtige voorjaar allicht veel vaster bij dan nu, na lange periodes met weinig of geen regen. “Je moet niet alléén kunnen trappen maar vóóral ook kunnen

stúren. De cyclocrosser is nú in het vóórdeel.

Allez en avant. Hij is er vandóór! Die zien ze niet meer terug. Die ziiiien ze niet meer terug!”, horen we wielercommentator Michel Wuyts in ons hoofd roepen. Op de eerste 15 km hebben we al in alle windrichtingen gefietst, maar we hadden altijd het gevoel dat we tegen de wind in moesten. In Zeeland waait het altijd! Een tweede reden om goed te leren sturen. De Flandrien in ons is wakker.

Protestant en katholiek Biervliet is de eerste stop. Het hoekje met de lantaarns voor het voormalige raadhuis en daarachter de protestantse kerk is een schilderijtje. Een visitekaartje van zuinig comfort.

Waarom wonen de mensen in de dorpen aan de andere kant van de grens, amper vijf kilome-

OP WEG 2021 | 1 fietstip Zeeland FORMAAT - 55 x 47mm Een gemaal op de Westerschelde.

ter hier vandaan, in zoveel grotere huizen? We toeren ook wat rond in IJzendijke, nog zo’n stil stadje, verdoken achter dijken. In de 13de en 14de eeuw stonden hier kloosters en een hospitaal en werd er handelgedreven met Engeland.

Dat ging gemakkelijk met een directe toegang tot de zee. Maar de gevreesde stormvloed komt nu al lang niet meer tot hier. Ook de woelige golven van het geloof zijn heel vlak geworden.

De protestantse Mauritskerk is nog in dienst, maar de katholieke OLV-Hemelvaartkerk is ‘aan de eredienst onttrokken’ en staat te koop.

Minder rommel Elke keer we hier rondfietsen verwonderen we ons erover hoe ‘Hollands’ Zeeuws-Vlaanderen overkomt. We hebben nauwelijks het Vlaamse land verlaten, maar dit is een ander land. In de uitgestrekte eindeloze polders waait de ballast uit het gemoed sneller weg dan in de Vlaamse polders. Hoe dat komt? We worden misschien minder afgeleid door de ‘rommel’ die in ons eigen landschap zo kwistig is rondgestrooid, door de verspreide bebouwing en de kakafonie aan bouwstijlen. De molens, de huizen, de boerderijen, ze zien er hier toch allemaal zo Hollands – lees: zo netjes – uit. En dat geeft de fietser een geruststellend gevoel: maak je geen zorgen, alles is in orde, het komt hier helemaal goed. En ook de zoveelste uitdijende hittegolf is hier iets draaglijker. De wind die waait van over de zee, de Schelde en de kreken is altijd een paar graden frisser.

Naar de wereldzeeën In onze fietsbuis zit geen leverancier van extra-wattage verborgen. We moeten dus op

Molen de Harmonie in Biervliet.

de Westerscheldeoever af en toe stevig trappen om een paar spitse hoogteverschillen van 15 m te overwinnen. Boven op de dijk zien we naast ons zeeschepen behoedzaam manoeuvreren tussen de zandbanken. Hier reikt de horizon in de gedachten veel verder dan de haven van Vlissingen aan de overkant. De Scheldemonding is de poort naar de wereldzeeën en Vlissingen staat symbool voor de grote wereldhavens. Hier kan je met je gedachten in het kielzog van de tankers, autoboten en containerschepen eindeloos ver weg dwalen.

En veel mensen willen dat hier komen doen blijkbaar. Het valt meteen op, tot hier zijn we op onze tocht door de uitgestrekte Zeeuwse akkerlanden nog nauwelijks een fietser tegengekomen. Maar hierboven duiken ze plotseling op, in massa, coureurs en recreanten, gezinnen en clubjes actieve zoveel-plussers. In het zicht van de silo’s van Oiltanking Terneuzen zijn ze verdwenen zoals ze zijn gekomen, plots. Hebben de Flandriens zonder motortje ze allemaal uit het wiel gereden?

het gebied rondstruinen. Dat wil zeggen dat je ook welkom bent om je eigen route, ook buiten deze paden, te gaan. Je kunt zelfs door de met runderen of paarden beweide gedeelten lopen.

In de aanloop naar de warmste week ooit in de Lage Landen is er in ons hoofd enkel nog plaats voor een fata morgana: een dichtgevroren Braakmanplas in een besneeuwd landschap.

Als we een foto willen maken is het hele plaatje als sneeuw voor de zon verdwenen.

PRAKTISCHE INFO Hoofdplaat 21

Suikerplaat

37 Lage Springer

Westerschelde

12

Bevroren Braakmanplas Natuurgebied de Braakman is een voormalige zeearm van de Westerschelde. Door aanhoudende stormvloeden in de 14de en 15de eeuw, en latere verzanding en gedeeltelijke inpoldering kreeg het gebied zijn huidige vorm. Het is hier opvallend rustig. Wordt het fietsvolk afgeschrikt door de aarden fietspaadjes – weer een test voor de stuurvaardigheid - en de namiddagzon die hier aan de zeebries geen concurrent meer heeft? De Braakman is nochtans een gebied waar je meer mag dan fietsen en wandelen op de gebaande paden. Je kunt door heel

Op Weg 2021

Deze grillige lus van 65 km loopt vanuit Philippine – parking Jacob Hobeintraat of Visserslaan - via de knooppunten 12 (links van Auberge des Moules Kasteelstraat volgen), 4, 10, 36, 19, 18, 35, 33, 39, 50, 21, 23, 24, 28, 37, 34, 14, 11, 1, 21, 3, 17, 16, 15, 12.

Je route zelf maken, aanpassen, printen, downloaden als gpx-bestand kan eenvoudig op www.fietsnet.be. Andere fietsroutes in Zeeuws-Vlaanderen: www.nederlandfietsland.nl, www.vvvzeeland.nl.

2021-2 Op Weg |

45

FOTOREPORTAGE | Verenigde Staten

Vijf weken op het Pacific Crest Trail In 1994 liep Cheryl Strayed de Pacific Crest Trail, een langeafstandspad van meer dan 4.000 km langs de westkust van Californië. Haar naam zegt je misschien niets, maar in 2014 mocht actrice Reese Witherspoon in haar spoor op pad, met als resultaat de film ‘Wild’ én bijna twee uur betoverende beelden. Het pad doorkruist 7 nationale parken en 25 nationale bossen. Je loopt er dagen aan een stuk door de natuur zonder enige vorm van menselijke beschaving. Overnachten kan enkel door te kamperen. Intussen zijn vele avonturiers Cheryl gevolgd, vooral ‘thru hikers’ die voor het hele traject vijf tot zes maanden uittrekken. Zelf krijg ik van mijn baas … vijf weken. Æ Tekst en foto’s Bart Teugels

Een Joshua Tree in de avondzon. De nacht valt over Walkers Pass.

46

| Op Weg 2021-2

De PCT start in California aan de grens met Mexico en kruist California, Oregon en Washington om te eindigen aan de Canadese grens. Als startpunt prikken mijn collega en ik een plek in de buurt van Tehachapi. Zo kunnen we tien dagen stappen langsheen de westelijke grens van de Mojavewoestijn.

Na zes dagen arriveren we in Walkers Pass, een plek waar we de Highway 178 dienen over te steken. We worden er opgevangen door de immer wietrokende HoboJoe. Hij is een ‘trailangel’ die wandelaars belangeloos verzorgt met walgelijk calorierijke maaltijden en bergen frisdrank. Het moment dat hij je bij een temperatuur van bijna 40° een ijskoude cola in handen duwt is onbeschrijfelijk...

Ik heb gekozen voor de ‘cowboy­ over­nachting’: vijf weken onder de blote hemel. Geen tent betekent minder gewicht. Meestal slaap ik ook zonder tarp, maar kans op (hevige) regen dwingt een mens soms tot voorzorgen.

Uitzicht op Horseshoe Meadows. Inmiddels ben ik alleen. Een lift van een trailangel brengt me naar Lone Pine om me te bevoorraden alvorens het hooggebergte van de Sierra Nevada in te lopen.

2021-2 Op Weg |

47

Tientallen kilometers rotswoestijn zonder enige vorm van beschaving is een ongelooflijke ervaring, maar water is een probleem! Bivakkeren aan een waterpunt is noodzakelijk. Op te lange trajecten brengen trailangels alweer soelaas. Zij zetten grote waterbidons neer, maar helemaal zeker dat er nog genoeg water in zit, ben je dus nooit.

Voldoende meenemen en rantsoeneren is de boodschap.

Vergeet beren of berg­ leeuwen, ratelslangen zijn de gevaarlijkste dieren onder­ weg. Ze liggen dikwijls te zonne­baden op of net naast het pad. Meestal zie je ze niet tot je het ratelen van hun staart hoort. Elk jaar worden er wel enkele stappers gebeten. Zo snel mogelijk hulp inroepen is dan noodzakelijk.

Gelukkig biedt een eenzame boom af en toe wat rust en schaduw.

48

| Op Weg 2021-2

Na Kennedy Meadows verandert het land­ schap en trek ik de Sierra Nevada in. 2019 is een recordjaar wat betreft sneeuw­val. Vele hikers besluiten om de High Sierra over te slaan en later terug te komen. Mijn ‘permit’ laat dat niet toe, het is dus kiezen tussen verder trekken of opgeven.

Glen Pass op 3.650 m hoogte omstreeks 6u ‘s morgens. Elke dag vertrekken we heel vroeg omdat de sneeuw dan nog hard is en het lopen makkelijker gaat. Tegen de middag zijn we over de pas en lopen we zo lang mogelijk door naar

Bivakkeren bij Guitar Lake op een

de volgende. Zonder microspikes, een staphouweel en de

hoogte van 3.500 meter. Ik slaap

kennis om ze te gebruiken, maak je geen schijn van kans.

op het enige stukje groen tussen sneeuw

en

rotsblokken.

Deze

marmot is nog niet lang uit zijn winterslaap en wil kost wat kost gras eten. Honger overwint zijn angst en we zijn al snel gewoon aan elkaars gezelschap.

Met 4.421 m is de top van Mount Whitney het hoogste punt van de VS, Alaska niet meegerekend. De beklimming is in normale omstandigheden helemaal niet technisch, maar dat is in juni 2019 wel even anders…

2021-2 Op Weg |

49

FIETSTIP | België, Groothertogdom Luxemburg

Na zijn tocht langs de Belgische taalgrens trok onze redacteur er opnieuw op uit, ditmaal langs de landsgrenzen van ons kleinste buurlandje. In vijf afleveringen waagde hij zich aan talloze oversteekjes naar Wallonië, Frankrijk of Duitsland, maar genoot vooral van de vele schilderachtige landschappen. De start is voor de ‘Oesling’, de Luxemburgse Ardennen. Æ Tekst en foto’s Ward Van Loock

In de plooien van het landschap ligt het Luxemburgse dorpje Breidfeld.

Langs de grenzen van het Groothertogdom DEEL 1 Een fietsweekendje Natuurpark Our Drielandenpunt Be.Lu.Du Het noorden van het Groothertogdom is de geologische voortzetting van de Belgische Ardennen. Daar vinden we Troisvierges. In de middeleeuwen trokken veel Walen op bedevaart naar de drie maagden Fides, Spes en Caritas en dat zorgde ervoor dat de Franse plaatsbenaming bleef voortleven ten nadele van het Letzeburgse Ëlwen. Dankzij het spoorwegstation op de lijn Luik-Luxemburg is het plaatsje intussen uitgegroeid tot een verstedelijkt dorp van 1200 inwoners.

Eerst volgen we een tijdje de Jardinroute die ons naar het dal van de Our moet leiden. De laatste kilometers duiken we met suizende oren de diepe vallei in. In het Belgische Ouren komen Belgïe, Duitsland en het Groothertogdom samen. Het exacte drielandenpunt ligt in het midden van de rivier. Een voetgangersbrug symboliseert niet alleen het raakpunt tussen de drie landen, maar verbindt ook drie natuurparken met elkaar: Hoge Venen-Eifel, Südeifel en Our. Op enkele stappen

50

| Op Weg 2021-2

van de rivier werd het Europapark aangelegd, een reeks infoborden over het ontstaan en de evolutie van de Europese Unie.

De heren van Ruland Met behulp van de wegwijzers van het fietsnetwerk Velotour bereiken we Weweler, op de kruising met de Vennbahn. Vanop deze gewezen spoorwegberm wedijveren de open landschappen om ter mooist. Het enige dorp van betekenis is Burg-Reuland, ontstaan rond een middeleeuwse burcht. Tussen de bomen door steekt die boven de daken uit. Het dorp werd genoemd naar de heren van Ruland die in de 10de eeuw een eerste versterkte vesting bouwden boven de Ulfvallei. De huidige ruïne is maar een flauwe afspiegeling van de machtige residentie waar generaties feodale heren woonden tot de Franse Revolutie. Daarna werd het een gratis steengroeve en pas in 1900 kocht de Pruisische staat het domein om met een eerste opknapbeurt te beginnen.

Vleermuistunnel Even verderop krijgen we nog twee bescheiden tekenen van beschaving te zien: Lengeler en Dürler, verloren gegooide dorpjes tussen afhellende heuvels, spaarzaam bemand met koeien.

Wie de Vennbahn gefietst heeft, kent ongetwijfeld het verhaal van de ‘vleermuistunnel’. Sinds het einde van het spoorverkeer hebben maar liefst 13 vleermuissoorten zich in een 800 m lange tunnel pal op de grens gevestigd. Door de hoge luchtvochtigheid is het een gedroomde slaapplaats voor deze beschermde zoogdiertjes. Ook wandelaars en fietsers mogen hun habitat niet verstoren, waardoor er een omleiding van 5 km is gemaakt. We kunnen echter onze nieuwsgierigheid niet bedwingen, volgen nog even het spoorpad en ontdekken vlak bij de tunnel zowaar een belevenispad met infoborden, foto’s en tekeningen over het leven van vleermuizen.

Een tunnel omzeilen betekent altijd klimmen, maar van een grenspaal zien we geen spoor.

Met dit Memoriaal herdenkt Bastogne zijn donkerste dagen.

Verderop loont het de moeite de omleidingsweg even te verlaten richting Huldange om te genieten van het uitzicht op het hoogste punt van het Groothertogdom. Op 558 m krijgen we een 360°-zicht op de glooiingen van de Oesling. Maar eigenlijk is dit ‘hoogste punt’ een historische vergissing en ligt het echte toppunt (662 m) midden in de bossen. Terug op de Vennbahn gaat het door een ongerept gebied onafgebroken bergaf naar Troisvierges.

Megalomanie Voor onze tweede tocht brengen de wegwijzers van de Panoramaroute ons eerst langs Biwisch en Haut-Bellain. Door een lichtglooiend, open landschap fietsen we alweer richting grens, waar we meteen op de RAVeL naar Bastogne belanden. In 1984 viel op deze spoorberm na 100 jaar alle reizigersvervoer stil en werd het ook echt stil. We fietsen op de hoge waterscheidingskam tussen het stroombekken van de Maas en dat van de Rijn. Uitgestrekte vruchtbare landouwen glooien in golven naar

Restant van een megalomaan plan om Maas en Rijn te verbinden.

de einder, af en toe onderbroken door donkergroene bosvlekken of een afgelegen hoeve.

Een bijzondere plek in de buurt is de oude hoeve van Bernistap. De boer was in 1829 getuige van een ‘diepgravende’ actie. Koning Willem II had het megalomane plan opgevat om Maas en Rijn met elkaar te verbinden door de Ourthe door te trekken tot de Sûre. Daarvoor moesten niet alleen heel wat beken verbreed worden, maar moest ook een kanaaltunnel van 2,5 km gegraven worden pal onder de grens door. Na de Belgische onafhankelijkheid werden de graafwerken meteen stilgelegd. Een wandelpad leidt ons langs de kanaalresten naar de tunnelmond.

Onderweg is de waterweg bezaaid met bomen.

Wat is hier gebeurd? Het antwoord ontdekken we aan de boombasis: bevers!

Oorlogsherinneringen Vanaf Bourcy fietsen we op RAVeL L163 naar het grensoverschrijdend Natuurpark Forêt d’Anlier. Tot Bastogne overheersen uitgestrekte landbouwgebieden doorkruist met plukjes

bos. De stad zelf is vooral gekend voor zijn oorlogsverleden. Om dit te herdenken werd een monumentaal monument opgericht in de vorm van een vijfpuntige ster. Dit Mémorial de Mardasson gedenkt de 77.000 Amerikaanse soldaten die sneuvelden in de Slag om de Ardennen tussen december ’44 en eind januari ‘45. De wandelgang op de top biedt een schitterend vergezicht op bijna alle toenmalige verdedigingsstellingen en het War Museum neemt je mee in het vuur van de strijd.

Vlak bij het memoriaal schakelen we naadloos over op het spoorwegpad richting Wiltz, om net vóór de grens de Wëntger Gënzentour te kiezen. Deze route doet vooral de grensgemeente Wincrange aan én de plaatselijke brem.

Voor het eerst krijgen we hellingen voor de wielen. In Hoffelt ontmoeten we voor de tweede keer het Kanaal van Bernistap, ditmaal aan de andere kant van de waterscheidingskam. Er is bij het dichtgeslibd kanaal een keurig parkje aangelegd met info en zwartwitfoto’s over het dorpsleven. Tot Troisvierges is het nog 7 km.

PRAKTISCHE INFO 4

Gouvy

km

Oudler Dürler L47/Vennbahn

Limerlé

th e Our tale n Steinbach O ri e Houffalize

Panoramaroute

Oberhausen

Wilmer- Weisdange wampach Gardin-route

L16/W9

Troisvierges Binsfeld Hachiville Hoffelt

rg

ë lgi

BenonNeffe champs

L164

Bastogne

Lu G . xe H . mb u

L16/W9

Oberwampach Schimpach

PC20

Clervaux

de trein te bereiken vanuit Luik. Gebruikt kaartmateriaal: stafkaart 1:50.000 Luxembourg Nord, uitgegeven door het Lëtzebuerger

Ouren

Vëlos-Initiativ (lvi.lu). Voor RAVeL L163 en L164 is een interactieve kaart te raadplegen op: ravel.wallonie.be. De Fietsen rond het

Lieler

DUITSLAND

d slan D uit .

G . Hburg em Lu x

Troine

(richting Bastogne) starten aan het station van Troisvierges, met

Op Weg 2021

GROOTHERTOGDO M

fietsknooppunten van Velotour zijn terug te vinden De fietslus van 370 km s tart aan het station van Troisvierges. steek je 8 keer de grens oOnderweg je 2 drielandenpunten m ver en maak ee. Je vertoeft 67 km in België, 19 km in Frankrijk en 44 km in Duitsland.

De route is voor 85% bew dankzij het fietsnetwerk vegwijzerd, maar ook door Vennbahn an Luxemburg Raveltrajecten en de Mo - en selradweg.

Bovendien fiets je 65% o p verkeersvrije paden, meestal oude spo (183 km) en jaagpaden ( orbermen 88 km) De GPX-tracks van de ho ofdroute én van de 6 rondritten ku nnen gratis gedownload worden.

op: ostbelgien.eu. Info over extra bezienswaardigheden en horecamogelijkheden vind je in de artikel­ De route is getekend op 2 schaal 1:70.000 (1cm=7 8 kaarten op 00m).

Voor de langeafstandsfie aandacht geschonken aa tser is tussen de campings onden de afstanden andere logiesmogelijkhe rweg, naast den.

Ook aan de eendagsfietse Langs de hoofdroute zijn r is gedacht.

6 rondritten uitgetekend tussen 38 en 48 km.

Een kortere route? Dank zij het gratis!

Luxemburgs spoorwegen de hoofdroute inkorten. net kun je Bijvoorbeeld: fietsen van Troisvierges t (236 km); terug met de t ot Wasserbillig rein met overstap in Luxemburgst ad.

databank op onze website. Over Wards nieuwe fietsgids Langs de grenzen van het Groothertogdom lees

Langs de grenzen van het

van het Groothe rtogdom Luxembu rg

WëntgerGënzentour

Bourcy

Stoubach

De twee bewegwijzerde lussen van 42 km (richting Ouren) en 70 km

Langs de grenzen

Buret

L16/W9

Lengeler Huldange

Reuland

Our

2

Be

0

Groothertogdom Luxemburg Een fietsrondrit van 370 km 85% bewegwijz erd 65% verkeersvr ij

je meer in het fietsnieuws p 30.

Ward Van Loock

ONLINE

INFO

KAART

TRACK

2021-2 Op Weg |

51

WANDELREPORTAGE | Italië

Het is een beetje verwarrend: Klausen is Chiusa, Bolzano is Bozen. Hier in Zuid-Tirol hebben alle steden een dubbele naam, een erfenis uit de Eerste Wereldoorlog toen de regio overging van Oostenrijkse in Italiaanse handen. Vandaag combineert de streek de schilderachtigheid van de Oostenrijkse Alpen met de uitstekende Italiaanse keuken. Æ Tekst en foto’s Christophe Deblaere

Dagboek vanuit de Dolomieten Het was een lange en warme autorit. Gelukkig heeft ons hotel in Chiusa een klein openluchtzwembad. Terwijl wij afkoelen druppelen de tochtgenoten binnen. De slimsten zijn met de trein gekomen, die doet er niet langer over dan de auto. We maken meteen onze rugzakken klaar, zo kunnen we morgenvroeg snel vertrekken. Daarna toasten we op het weerzien, op het zalige vooruitzicht van onze huttentocht, op de Dolomieten, op de warme zomeravond en op alles wat goed en mooi is.

52

| Op Weg 2021-2

Dag 1: Rifugio Genova Een bus brengt ons diep in de Dolomieten tot aan de Zanser alm op een hoogte van 1680 m.

Hier vertrekt een mooi pad dat zijn weg zoekt doorheen frisse bossen en groene alpenweiden.

We nemen een pauze in de laatste weide en vinden er gentiaan, campanula, monnikskap en zelfs edelweiss. Eenmaal voorbij de boomgrens wordt het terrein kaal en rotsig, maar het uitzicht steeds mooier. Het pad splitst.

Een deel van de groep volgt het pad verder

in de vallei, de anderen klimmen verder naar de rotskam voor een eerste via ferrata. Deze ‘ijzeren wegen’ werden tijdens WOI aangelegd om Italiaanse soldaten op een veilige manier naar de hogergelegen verdedigingsposten te brengen. Het zijn paden en klimroutes die beveiligd zijn met staalkabels en voorzien van ijzeren treden en ladders. Vandaag zijn ze helemaal opnieuw aangelegd om ze geschikt te maken voor bergwandelaars. Je draagt een klimgordel met een speciale leeflijn die een

Boven kaal, beneden groen.

eventuele val op de kabel kan opvangen. Zo kan je ook met beperkte klimvaardigheden de meest waanzinnige bergpassages nemen. Onze eerste via ferrata is een makkelijke A/B, prima om in te lopen. We maken nog een omwegje naar de Tullen top en volgen dan een lang traject op de rotskam. Het is al laat wanneer we de Rifugio Genova (2306 m) bereiken. Blijkt dat we 1250 hoogtemeters in de benen hebben, een stevige eerste stapdag. De groep die de dalweg heeft gevolgd zit al in een ligstoel op het terras te genieten van een apérol spritz. En vanavond eten we Italiaans. We kiezen voor spaghetti met olijfolie, mozzarella en tomaat.

Dag 2: Rifugio Puez Na de lange tocht van gisteren staat er vandaag gelukkig een makkelijker traject op het programma. Er is opnieuw een via ferrata die je ook zonder materiaal kan nemen, hij maakt het traject zelfs een stukje korter. We maken een kleine omweg via de Piz Dudela, een topje van 2909 m met een fantastisch 360° zicht op de Dolomieten. Als we in de Rifugio Puez (2475 m) aankomen kunnen we onze ogen niet geloven. De alm voor de hut lijkt wel een festi-

valweide. Grote Italiaanse families liggen in het gras te zonnen terwijl overal joelende kinderen en blaffende honden rondrennen. Gelukkig is het om vier uur tijd voor de terugtocht naar het dal en keert de rust weer. Een wit en een zwart konijn komen voorzichtig tevoorschijn, een paar geitjes gaan op zoek naar iets eetbaars dat de dagjestoeristen hebben achtergelaten.

De huttenbaas heeft ons een kamer met twaalf slaapplaatsen toegewezen. De stapelbedden zijn drie verdiepingen hoog, je kan een nachtelijke val in de diepte best vermijden. De bovenslapers overwegen even om zich met hun via ferrata-set vast te klikken.

De stapelbedden zijn drie verdiepingen hoog, de bovenslapers overwegen even om zich met hun via ferrata-set vast te klikken.

Dag 3: Rifugio F. Cavazza al Pisciadú Na een karig ontbijt bedanken we voor het minuscule broodje dat het lunchpakket moet voorstellen. Deze hut mikt blijkbaar toch vooral op dagstappers. Tijdens de lange afdaling naar het dal tellen we er zeker tweehonderd. Ook beneden in het skioord is het een drukte van jewelste. We nemen een grote tafel op het terras van skicafé Jimmy’s. Het etablissement is een beetje snob, maar ze hebben er heerlijke Italiaanse gerechten. Na de lunch nemen we afscheid van al die drukte en klimmen uit het

dal naar een volgende rifugio. Een groep gaat direct naar de hut, de anderen verlaten het pad en nemen de via ferrata Brigata Tridentina, één van de mooiste van de Dolomieten. Het is een loodrechte wand van 400 m, moeilijkheidsgraad B/C. Het hele traject is prima gezekerd en voorzien van ladders, met als kers op de taart een heuse hangbrug die je tot vlak onder de hut brengt. Na de drukte in het dal is deze hut (2585 m) een echte verademing. We bestellen een glas prosecco op het terras en krijgen geen klein glaasje maar een tot de rand gevulde reuzenkuip. Binnen heeft de huttenbaas voor ons een lange tafel voorzien. De bediening is hartelijk, het eten is Italiaans en de wijn komt in even grote porties als de prosecco.

Dag 4: Rifugio Vicenza al Sassolungo Deze keer geen karig ontbijt maar belegde broodjes met een appel en een reep chocolade.

We zullen ze nodig hebben want vandaag wordt een lange dag. We starten met een korte klim door rotsig terrein naar de Sela de Pisciadú, waar een houten Christusbeeld over het dal kijkt. Daarna volgt een hele lange afdaling tot een riviertje dat zich een weg baant doorheen witte kalksteen. Aan een watervalletje gaan onze schoenen uit, tijd om de voeten even af te koelen. De rotsen gaan opnieuw over in bossen en alpenweiden. Het pad loopt langs een dalwand waaraan geen einde lijkt te komen.

We blijven op en af de kilometers aaneenrijgen. Nooit gedacht dat we ooit blij zouden zijn om een wandelpad even in te inruilen voor een drukke asfaltweg. Die brengt ons naar de Passo Sella bergpas en verder naar een skioord.

Voor het vieruurtje gaan we Oostenrijks, Kaiserschmarrn met koffie: gekaramelliseerde

2021-2 Op Weg |

53

De oude via ferrata’s zijn opnieuw aangelegd voor bergwandelaars.

pannenkoeken met rum, geserveerd met rode bosbessen, rozijnen en poedersuiker. Na dit festijn is het al een beetje laat geworden en we besluiten om de lift naar boven te nemen. De oude Korblift naar de Langkofelsharte heeft een reputatie. Je staat rechtop in een soort doodskist die supersteil de wand opklimt. Maar dat is nog niet alles. Deze lift heeft geen vertragingsmechanisme. Bij de start staan twee sterke mannen klaar. Ze grijpen je vast, lopen met het bakje mee en gooien je erin. En alsof dat nog niet genoeg is: ze nemen een tweede passagier en gooien die erbij. Daarna gaat de kist op slot en ga je platgedrukt omhoog. Eenmaal boven staan er opnieuw twee kerels klaar die je al lopend de lift uitsleuren. Ik krijg een resem verwensingen naar het hoofd geslingerd als ik er per ongeluk eentje raak met mijn wandelstokken. Maar de korte afdaling naar de hut is prachtig: het pad slingert tussen rotsig terrein, een eindeloze puinhelling loopt tot diep in de vallei. De frisgroene weiden in het dal contrasteren scherp met de grijze rotsmassa boven. De rifugio (2496 m) is klein en heel traditioneel uit natuursteen opgebouwd.

Tijdens de finale klim naar de Rifugio Antermoia voelen we de beentjes.

Dag 5: Rifugio Antermoia Vandaag splitst de groep zich meteen vanaf de start. De via ferrata Oskar-Schuster-Steig begint bovenaan een puinhelling hoog boven de hut. Na een sneeuwveldje volgt een eerste klim van 80 m. Dit stuk is steil en ongezekerd.

Dat betekent dus goed opletten, maar niet zo moeilijk dat we ons veiligheidstouw moeten bovenhalen. Daarna begint de staalkabel die je 400 m recht omhoog voert. We klimmen

Het gletsjermeer is een perfecte spiegel waarin we het landschap en de voorbijdrijvende wolken bewonderen.

gestaag door in een woest rotslandschap met eindeloze vergezichten. Wolken drijven als mist onder ons voorbij. Ook de laatste tachtig meter zijn ongezekerd, ze voeren ons naar de top van de Sasso Platto (2958 m). We worden verwelkomd door een hond die met zijn baasje het makkelijke pad aan de andere zijde van de berg heeft gevolgd. Er staat een groot ijzeren kruis dat versierd is met kleurige Tibetaanse

Edelweiss.

54

| Op Weg 2021-2

Altijd gezekerd.

lung-ta gebedsvlaggetjes. Elke kleur heeft zijn betekenis: de hemel, de wind, het vuur, het water en de aarde. We tekenen het logboek dat we in een ijzeren kastje vinden en nemen een paar foto’s. Dan volgt een lange en pijnlijke afdaling tot aan de Rifugio Sasso Platto.

We gaan voor het Oostenrijks menu en kiezen voor een stevige pan met eieren, spek en gebakken aardappelen. Hierbij hoort een alcoholvrij witbier. Daarna volgt een heerlijke wandeling langs mooie alpenweiden met koeien die lui liggen zonnen. Tijdens de finale klim naar de Rifugio Antermoia (2496 m) voelen we onze beentjes. Met de Tibetaanse mantra Om Mani Padme Hum geven we onszelf en bij uitbreiding de hele wereld compassie en verlichting.

Dag 6: Rifugio Bolzano Voor het riante ontbijt krijgen we een lange tafel toegewezen in een gloednieuwe vleugel van de hut. Deze moderne architectuur uit staal en glas geeft een onbeperkt zicht op de omringende bergen. De ochtend blijft spectaculair wanneer we op weg gaan en voorbij een gletsjermeer stappen. Het is een perfecte spiegel waarin we het landschap en de voorbijdrijvende wolken bewonderen. We zien de voorhoede van onze groep als een rij koplopers in het water. De afdaling naar de Rifugio Passo Principe is kort maar bruut. Het terrein is rotsig met veel los puin. Op één plaats is het pad weggespoeld. Wanneer we de hut bereiken begint het hard te regenen. Tijd voor een warme choco met slagroom voor we opnieuw op weg gaan.

Het pad voor ons lijkt onmogelijk: het zoekt zich een weg op een loodrechte puinhelling tussen twee rotspieken. We zwoegen ons in de gietende regen omhoog. En opnieuw toont het pad zijn kwaliteiten, de klim gaat veel makkelijker dan verwacht. Een stukje is zelfs geplaveid als een Romeinse heirbaan:

Voorbij de boomgrens wordt het overal kaal en rotsig.

85 mm Spiegelingen in het meer bij de Rifugio Antermoia.

PRAKTISCHE INFO ‘overduidelijk Italiaans’. Het blijft de hele dag wisselvallig en we vermijden de geplande via ferrata. Regenbuien en een vaag onweer blijven om ons heen cirkelen. Dan zien we de reusachtige Rifugio Bolzano (2457 m) uit de wolken opdoemen. Met zijn torens en kantelen lijkt ze meer op een versterkte burcht. In dit noodweer zelfs op het kasteel van Frankenstein.

Maar binnen is het reuzegezellig. Er is een indrukwekkende eetzaal met een houten vloer, antieke lampen, een staande klok en een tegelkachel.

Met dit weer drinken we geen frisdranken meer, we kiezen uit de ruime keuze aan schnaps.

Sankt Peter

Chiusa/ Klausen

0

2

Zanser Alm, 1624 m

km = variante zonder klettersteig / via ferrata

Genova/ Schlütter, 2306 m Piz Duleda, 2909 m

4 Sankt Ulrich

Sankt Christina Wolkenstein

Puez, 2475 m Brigata Tridentina

Dag 7: afdalen Het weer klaart uit, de lucht is helder en wij stappen naar beneden. Een taxibusje brengt ons voor een prikje terug naar onze parkeerplaats. We gaan nog een laatste keer samen eten voor iedereen terug zijn weg gaat.

Het wordt een échte Romeinse pizza op een terras in Chiusa. Met een krokant gebakken, flinterdunne korst en streekproducten. En uiteraard zonder ananas.

Tullen, 2625 m

Sankt Magdalena

n ixe Br ozen B

Seiser Alm, 1680 m

OskarVicenza/ SchusterSteig Langkofel,

Sasso Platto/ Plattkofel-, 2300 m Bolzano/ Schlernhaus, 2457 m Principe,

2601 m

2256 m

2585 m

Pisciadù 2908 m

Plattkofel, Sella, 2958 m 2218 m

Antermoia, 2496 m

Op Weg 2021

In de Dolomieten zijn de wandelpaden uitstekend gemarkeerd. De Kompass kaart 616 (Gröden/Val Gardena, Sella, Canazei, 1:25.000) omvat zowat het volledige wandelgebied. Je kan deze tocht naar keuze met of zonder via ferrata’s maken. De via ferrata’s worden beschreven in de Cicerone gids Via Ferratas of the Italian Dolomites (vol 1). Meer info over onze etappes, hoogtemeters, hutten (ook met Duitse namen) en via ferrata’s vind je in de extra info in onze artikelendatabank. De gpx-track vind je op www.wandelpunt.be, net als een cursus ‘start-to-huttentocht’.

ONLINE

INFO

De paden zijn goed gemarkeerd.

2021-2 Op Weg |

55

FIETSAVONTUUR | Duitsland

In aanloop naar onze fietsvakantie gaven we onszelf een opdracht: Kies een Duitse regio en maak een voorstel voor een tocht van drie à vier weken. Probeer de dagafstanden te beperken tot 70 km, en ook de hoogteverschillen, want er moet heel wat bagage mee, en ook twee stuks ‘levende’ kilo’s, 6 en 8 jaar oud.” Æ Tekst en foto’s Ridha Guerfal

Een zomers rondje Beieren 56

| Op Weg 2021-2

Op weg naar Garmisch-Partenkirchen, de Alpen komen in zicht.

Een zijriviertje op de Isar Radweg.

Flussradwege Voor de tocht die wij voor ogen hebben is 6 en 8 nog iets te jong om helemaal zelf te trappen.

Daarom houden we het ook dit jaar op de combinatie Hasetandem en trekkingfiets met aanhang. Een bedenking is dat Andres en Noa intussen heel goed weten dat het ook vooruit gaat als ze de benen stilhouden, maar daar maken wij geen probleem van. Wij willen graag vasthouden aan ons tempo en op korte tijd een grote regio zien. Hopelijk geven we hen op die manier de fietsmicrobe door.

We beslissen uiteindelijk om naar Beieren te gaan. De regio lijkt heel gevarieerd, met heel wat rivieren en verschillende landschappen.

Bovendien zijn de scholen nog open in onze vakantieperiode, een garantie op voldoende beschikbaarheid en ruimte op de campings en op de fietspaden. Wij zullen voornamelijk ‘flussradwege’ (fietspaden langs rivieren) volgen.

Wolkenspel boven de prachtige Ammersee.

ons dromen van een toverdal, maar het blijkt gewoon een verwijzing naar de naam van de rivier. Het pad is haast volledig afgescheiden, op de doorsteek van enkele dorpjes na. We zijn nog maar net vertrokken of we botsen in zo’n typisch Duits dorpje op een standje met aardbeien en frambozen. We zetten ons op de stoeprand en eten de bakjes leeg.

In een dorp spreken we een man aan, die ons verwijst naar een plekje aan de rivier waar kinderen soms van de brug springen.

Toverdal

Zwempret

Op 1 juli rijden we met de wagen naar ons startpunt nabij Wertheim. We hadden de camping al een aantal keer gebeld maar er nam nooit iemand op. Ter plaatse aangekomen blijkt de telefoon geen rol te spelen. Hij rinkelt en wordt vakkundig genegeerd. “Ze zullen wel terugbellen”, zegt de waardin. Ik regel een standplaats voor de auto en de rest van de namiddag brengen we door op de camping. Die is mooi gelegen in een dennenbosje vlak naast de rivier.

De eigenaar kweekt forellen, wat de kinderen leuk vinden om naar te kijken. We besluiten pizza te eten in het dorp. Qua coronamaatregelen valt het best wel mee. Volwassenen moeten een masker dragen tot aan de tafel en we moeten onze contactgegevens noteren.

De Taubertal Radweg, onze eerste route, doet

Het is warm en we willen zwemmen. We weten alleen niet hoe het met de waterkwaliteit zit.

In een dorp spreken we een man aan, die ons verwijst naar een plekje aan de rivier waar kinderen soms van de brug springen. Het plekje blijkt een ministrandje en het duurt niet lang voor we in het water liggen. Het eerste drama volgt wanneer Noa’s armbandje zijn weg naar de bodem zoekt, maar is gelukkig snel vergeten.

Op de camping raken we aan de praat met een Duitse fietser. Wanneer hij hoort dat we na het dal van de Altmühl willen aansluiten op de Donau, raadt hij ons aan om dat met een bootje te doen. “Zo heb je een mooi uitzicht op de rotsen en het is daar ook een beetje heuvelachtig.” Aan die profetische woorden zullen we helaas te laat denken…

Haat-liefde Door de vele rotsen is het Altmühltal nog wat natuurlijker en wilder dan het Taubertal.

Zwemmen blijkt ook hier geen probleem, we vinden altijd wel een inhammetje of een meertje in de buurt. In Kelheim mondt de Altmühl uit in de Donau. De bordjes richting de Donau Radweg vinden we gemakkelijk, maar de weg ernaartoe is helaas wat anders. Het advies van onze Duitse vriend zijn we totaal vergeten.

Eerst moeten we een heuvel over. Het pad is te steil om te fietsen en heeft een ondergrond van keien. We duwen de fietsen naar boven en beginnen te zweten. Uitrusten wordt direct beloond met het geprik van muggen. Eénmaal boven is zo goed als alle energie uit ons lichaam verdwenen. Bij gebrek aan beter eten we chips om weer op krachten te komen.

Het is een mooi begin van een haat-liefde verhouding met de Donau. Langs kleinere zijarmen of meertjes is het prachtig. Maar op warme dagen zuigt het witte grind langs de rivier de zon aan en zweten we ons te pletter. De route wijkt soms af van de rivier waardoor het af en toe stevig op en neer gaat. We moedigen de kinderen aan om voluit mee te trappen. Gekraakt komen we aan op het veldje van de kanoclub in Donauworth.

Duitse gastvrijheid We zijn blij dat we na een tijdje de Donau vaarwel mogen zwaaien en de Reitsmaroute richting Garmisch Partenkirchen inslaan.

Reitsma maakt gebruik van lokale routes en stuurt je vaak over asfalt. Een aangename afwisseling voor het grind van de voorbije dagen. Bergop waag ik me – met kind en bagage – aan een duelletje met een lokale fietsster. Nadien sluiten we aan op een oud spoorbaantje. Het doet ons denken aan de Vennbahn

2021-2 Op Weg |

57

Met de Donau ontwikkelen we een haat-liefde verhouding.

en we schieten goed op. Omdat de campings hier niet zo dik gezaaid liggen, zijn we wel verplicht vandaag 90 km te fietsen.

Die avond bekijken we de kaart en zien we dat het dorpje Mammendorf niet zo veraf ligt.

Enkele jaren geleden waren we daar uitgenodigd op de trouw van een vriend die ik in Australië leerde kennen. Ik besluit hem even te appen en we spreken af voor een bezoekje.

De kinderen zijn blij dat ze een vriendinnetje treffen en we schuiven aan voor barbecue, taart en nog meer Duitse gastvrijheid. We slapen samen in een koele kelder en die nacht valt de regen met bakken uit de lucht.

Daar zijn de Alpen

58

Vlak voor Bamberg vinden we onze mooiste campingplek.

armen van de Isar. We laten onze fietsen staan en gaan kijken. De omgeving is prachtig en wild, het is nauwelijks te geloven dat we in Duitsland zijn.

Kamperen doen we die avond in Wackersberg. De uitbater is trots op zijn erfgoed en loopt in zijn ‘Lederhosen’ rond. Hij geeft ons een rustig plekje tussen enkele leegstaande caravans.

Al snel komen we een plekje tegen waar we onszelf met een boomschommel in het water kunnen katapulteren.

Na een Duits ontbijt met’ Semmeln und Wurst’ vertrekken we richting Ammersee. Het meer en de omgeving zijn prachtig, maar het weer blijft kwakkelen. Ik bel daarom een hotel en regel twee kamers. De fietsen mogen we in de lokale toneelzaal opbergen. Na het avondeten doen we nog een wandeling. In de verte zien we in een waas de Alpen liggen, ons doel voor de volgende dag.

Zonder al te veel hoogteverschillen zal de Reitsmaroute ons naar Garmisch Partenkirchen brengen. Al snel fietsen we tussen Alpenweiden en grote boerderijen. Het doet deugd om in een andere omgeving te fietsen. ’s Middags vinden we een meertje om te picknicken en te zwemmen. We rijden tot in Garmisch waar we kamperen met zicht op de Zugspitze.

De gravel en de keien van de Isar Radweg zijn een uitdaging voor onze zwaarbepakte fietsen.

We nemen geen risico’s en doen het rustig aan. ’s Middags wordt het helemaal heftig met een lange bosklim. Aan de top staat een groep Duitse, fietsende senioren en we houden even halt voor een praatje. Ook de rest van de dag blijft uitdagend. Op een bospad vol keien maken we even een schuivertje, gelukkig zonder erg.

We kamperen op de stadscamping ten zuiden van München, vlak bij een installatie met snelstromend water waarop surfers hun skills oefenen. Op de camping bakt de chef zelf pizza’s!

Lederhosen

Knödel

Op de Isar Radweg zien we vanuit onze ooghoeken diep naast het pad een brede, rotsige rivierbedding liggen. Daarin stromen twee onstuimige

Door München rijden blijkt kinderspel. De Isar heeft er een grote groene gordel met fietspad langs haar oever. Nadien volgt het grote niets.

| Op Weg 2021-2

We halen wat broodjes in één van de weinige dorpjes en picknicken op de oever. De Isar krijgt hier wat Donau-allures en het kilometers trappen neemt de overhand op genieten. Het hoogtepunt van de dag is een hertje dat ons vanuit het kreupelhout aanstaart.

De volgende dag blijft de regen maar aanhouden. Gelukkig komt de verlossing in de vorm van een Gaststätte. We mogen kletsnat binnen en lunchen er. Aan de smakeloosheid van een Knödel zal ik nooit wennen, maar we zitten droog en de rest is wel lekker (en goedkoop).

Gezien de regen logeren we die avond op hotel.

Bij het ontbijt zorgt Andres voor rare blikken aan de tafel naast ons. “Jezus of Allah?”, vraagt hij mij. Ik voel de bui in het conservatieve Beieren al hangen en wanneer ik ga betalen krijg ik inderdaad de vraag vanwaar wij komen.

“Uit België? Ha, de mensen naast jullie dachten even dat jullie Arabisch praatten.” Na een korte uitleg over gemengde schoolklassen en vriendjes uit verschillende culturen word ik vriendelijk maar kort bedankt voor het verblijf.

Het Koninkrijk van Samuel In Regensburg, onze stop voor deze avond, willen we Campspace uitproberen. Via die website kan je kamperen bij particulieren en zo komen we die namiddag terecht in het ‘Freies Königreich Samuelien’. Samen met gelijkgestemden woont onze gastheer Samuel er op een groot stuk grond in werfwagens en treintoestellen. Twee dagen per week werken ze in het gewone arbeidscircuit, de rest van de tijd zijn ze samen bezig in hun koninkrijk. De omgeving is mooi en de eigenaar blijkt ook een passie te hebben voor fauna en flora.

Regensburg zelf valt ons wat tegen. De his-

Nog even terugkijken naar Wurzburg aan de Main.

PRAKTISCHE INFO Karlstadt

A9

Schweinfurt

A7

A 70

A3

Bamberg

Kitzingen

A6

Etzelwang

1

Nürnberg Weikersheim

Colmberg A6

A6

Gunzenhausen Eichstatt

Rieden

A3

A9

Riedenburg

Regensburg Deggendorf

Kelheim

DUITSLAND

A

Ingolstadt

A8

92

A7

Donauwörth

93

A3

A

Bamberg boven Regensburg

Landshut A9

Ulm

A8

Mammendorf

Augsburg

München

A 94

A 96

15

A8

Bad-Tölz

A8

A

km

Raisting

30 96

0

A7

We zetten de dag rustig in op een oud spoorbaantje, maar na de middag begint de zon te branden en de weg te heuvelen. Langzaamaan worden we uitgeknepen en we zijn blij dat we in Etzelwang op de camping aankomen. Pas de volgende dag zal de streek, de Fränkische Alb, ons haar echte schoonheid tonen. We zijn omgeven door natuur die doet denken aan de Ardennen en doorkruisen kleine charmante dorpjes. We bereiken Nürnberg en ook daar heeft de stad grote moeite gedaan om het fietsen conflictvrij en aangenaam te maken.

Richting Bamberg volgen we de Regnitz Radweg. Het campingeiland even voor de stad blijkt een schot in de roos. Tentjes en fietsen staan netjes op een rijtje langs de oever. We springen in het water en laten ons meedrijven met de stroming, om er wat verder weer uit te komen.

Bamberg zelf laat een veel diepere indruk na dan Regensburg. De stad is een absolute aanrader, ook zonder fiets. De Regnitz stroomt er in de Main, de rivier die we voor onze laatste etappes zullen volgen. De Main Radweg blijkt aanvankelijk geen beauty. De omgeving is saai, het fietspad loopt bijna constant naast de grote baan. Maar de volgende dag fietsen we tussen de wijngaarden en de bijhorende wijntoeristen. Vanaf Würzburg wordt de omgeving opnieuw wilder en mooier.

TSJECHIË

A 93

Würzburg

Wertheim

A3

torische stadskern is Unesco erfgoed maar we hebben al charmanter gezien. Vanaf vandaag zullen we ook even de Funf Flüsse Radweg volgen. Die volgt kleinere riviertjes zoals de Naab. Al snel komen we een plekje tegen waar we onszelf met een boomschommel in het water kunnen katapulteren. De kinderen schateren het uit bij de stunts van hun ouders en het wordt helemaal grappig wanneer Veerle haar bril in het water verliest (we vinden hem gelukkig terug). ’s Avonds logeren we op een camping in Rieden. De totale prijs van 22 euro geeft ons ook toegang tot het aanpalende openluchtzwembad. Daar blijkt geen kat aanwezig. Mooi zo!

Het authentieke Raisting heeft heel wat gevederde inwoners.

A8

Camping met zicht op de Zugspitze.

Lengries ZWITSERLAND

GarmischPartenkirchen OOSTENRIJK

Op Weg 2021

Wij planden onze route met behulp van het boek Radfernwege Deutschland van uitgeverij Bikeline. Het geeft een mooi overzicht van de meeste langeafstandsroutes in Duitsland. Wij fietsten achtereenvolgens op de Taubertal Radweg (dag 1 en 2), de Altmühltal Radweg (dag 2 tot 6), de Donau Radweg (dag 6 tot 8), de Reitsmaroute (dag

Zo kunnen we onze fietsreis na 25 dagen en 1600 kilometer op een mooie manier afsluiten. Beieren heeft ons verrast. Het bleek een fijne en authentieke bestemming waar we fietsen bijna dagelijks konden combineren met een sprong in een meer, rivier of zwembad.

8 tot 11), de Isar Radweg (dag 12 tot 15), opnieuw de Donau Radweg (dag 16), de Funf Flüsse Radweg (dag 17 tot 19), de Regnitz Radweg (dag 20) en de Main Radweg (dag 21 tot 24).

Op de ADFC- tourenkarte van de regio staan alle campings aangeduid.

2021-2 Op Weg |

59

RETRO | 2000

Le Canal des Deux Mers

al du Midi.

Het jaagpad langs het Can

Vandaag is de doorsteek van de Middellandse Zee naar de Atlantische Oceaan een comfortabele bezigheid, maar in 2000 was het geen lachertje om het Canal du Midi op de voet te volgen. Hobbels, bobbels en boomwortels waren ons deel en ook langs het Garonnekanaal was het vaak mountainbiken. Maar de drang om ‘het water’ te volgen liet ons nooit los. Æ Tekst en foto’s Ward Van Loock

Flesje vullen Op een zaterdagochtend in mei worden Toon en ik door de fietsbus gelost ten zuiden van Narbonne. We besluiten onze tocht te beginnen op de plek waar het Canal du Midi uitmondt in de Middellandse Zee: Le Bassin de Thau.

In die buurt ligt Agde, een stadje met smalle straatjes waar we vis en een slaatje kopen voor

ons eerste avondmaal. Op enkele kilometers van de monding vinden we een camping. Het zal onze eerste en meteen onze laatste zijn. Op zondagochtend bereiken we Port des Onglous waar het kanaal overgaat in de Middellandse Zee. Aan het uiteinde van de dam staat een symbolische vuurtoren en aan zijn voet vul ik een flesje met kostbaar zeewater. Een belangrijk ritueel. Zal ik dit flesje onderweg niet kwijtraken? En na hoeveel dagen zal ik het uitgieten in de Atlantische Oceaan?

Idyllischer kan niet Van Béziers krijgen we niet veel te zien, want het jaagpad loopt langs de zuidrand. Maar eenmaal buiten de stad genieten we ten volle van de idyllische landelijkheid rond het kanaal. Het unieke van dit landschap is de onafgebroken rij platanen, die het een bijzonder pastoraal karakter geven. Rechte lijnen lijken deze waterweg vreemd en zo krijg je verrassende kronkelingen.

De oeverkanten zijn begroeid met riet en hoge grassen. Af en toe wordt de waterlijn onderbroken door stenen bruggetjes met een ronde doorvaaropening. Ze zijn met respect voor de geschiedenis liefdevol opgeknapt en spiegelen Flesje vullen.

60

| Op Weg 2021-2

zich behaaglijk in het water. Als een liefdevolle minnares die zich languit uitstrekt in het groen laat dit kanaal zich zachtjes strelen door langzaam varende plezierboten die als witte zwanen over het wateroppervlak glijden. Wij proberen nog stiller vooruit te komen. Alleen het hotsen van onze fietstassen is te horen telkens we over een boomwortel wippen, en die zijn er in overvloed. Na een tijd beginnen we ze te verwensen.

Het wordt middag en we kijken uit naar een restaurantje, want we zijn te laat tot het besef gekomen dat in La Douce France op zondag de winkels potdicht blijven. In een kleine inham treffen we een haventje én een restaurant dat open is. Maar dat lost ons eetprobleem voor vanavond niet op. Waar gaan we nog brood vinden?!

In het volgend stadje toeren we door de straten maar geen bakker open. Terwijl we overleggen spreekt een vrouw ons aan. We leggen ons probleem voor, waarop ze ons heel spontaan meetroont naar haar bescheiden rijwoning waar we vergast worden op frisdrank en koekjes. En we krijgen een groot stokbrood mee voor vanavond! “Non, rien à payer, je vous le donne avec plaisir.”

l.

Langs het Garonnekanaa

Het waterscheidingspunt van Narouze Een dag later zetten we in Carcasonne onze tenten neer buiten het stadsgewoel. Richting Castelnaudary is het jaagpad niet meer dan een smal spoortje tussen hoog gras. Het vraagt heel wat behendigheid om vooruit te komen en we moeten onze beste mountainbikevaardigheden bovenhalen. We naderen het waterscheidingspunt van het kanaal, tevens het hoogste punt van ons traject (200 m). Tot hier keken we tegen sluisdeuren aan, voortaan gaat het ‘en aval’ naar de Atlantische Oceaan. Vanaf Narouze komen we in het Département de la Haute Garonne.

Tot Toulouse is een breed koninklijk fietspad aangelegd op de kanaalberm. Na vele hobbelige kilometers is dit voor ons een droompad, de beloning voor vele uren zwoegen.

Le Canal Latéral à la Garonne Waar het Canal du Midi uitmondt in de Garonne vertrekt een parallel kanaal in noordelijke richting. Eenmaal de bedrijvenzones van Toulouse voorbij oogt dit mooi. Maar lang niet zo mooi als het Canal du Midi, want de lange rechte stukken houden weinig verrassingen in. Desondanks toeren we vaak door groene gebieden waar alleen vogels de stilte doorbreken. Soms fietsen we op grind, soms hobbelen we over een smal spoor tussen het gras. In de buurt van een sluis slaan we onze tenten op. Het is onze meest romantische kampplaats, met een zwempartijtje in het kanaalwater, lekker koken op het gasvuurtje en onze was opgespannen tussen twee bomen. Met

Kamperen op de oever.

als toetje een wandeling in het schemerdonker waarbij we stiekem lekkere meikersen proeven in een afgelegen tuin.

Daar gaat de jaagpaddroom Voor Agen verliest het jaagpad zich soms in de struiken en moeten we van de fiets. Voorbij de stad blijft het worstelen en wroeten. Kost wat kost wil ik het water blijven volgen, maar Toon ziet het harde labeur niet meer zitten.

Na overleg besef ik dat mijn jaagpaddroomvan-tussen-de-twee-zeeën niet zal uitkomen.

We doen ons nog te goed aan een aarbeienveld langs het water en zeggen dan het kanaal vaarwel. Met behulp van de Michelinkaart zoeken we ons een weg naar Langon. Daar mondt het lateraal kanaal uit in grote broer de Garonne en duiken we de Landes in. Een geasfalteerd spoorwegpad van 63 km laat ons in opperste fietsplezier genieten van de ongerepte dennenbossen, tot het overgaat in een bekleed bospad dat vóór de laatste zeeduinenrug parallel loopt met de zee.

Kamperen op het strand Soms horen we het gedruis van de golven achter de duinen en we krijgen zin om de zee te zien. Ondanks het mulle zand trekken we onze beladen fietsen zover mogelijk de duinen in. Tot het onbegonnen werk wordt en we ze achter de struiken verbergen om te voet met onze tassen de ultieme duinenrij te beklimmen. Daarachter ligt ons einddoel: de Atlantische Oceaan. Ze openbaart zich in haar natte oneindigheid maar ook in het rustig neerbuigen van haar golven op het strand. We vergeten ons moeizaam dabben door het mulle zand in het vooruitzicht van een nacht dicht bij het water. Broederlijk naast elkaar beginnen we onze tenten neer te poten, hoewel de haringen weinig houvast vinden. We zetten de tentopening naar de zee, zodat de geest van de oceaan ten volle onze tent kan binnenkomen.

De platanen van het

Canal du Midi.

Het ritueel en de storm Na het avondeten is het tijd voor hét ritueel: het uitgieten van het flesje Middellandse-Zeewater in de golven van de Atlantische Oceaan.

Maar dit gebaar zal niet zonder gevolgen blijven. Pas uren laten dringt het tot me door wat ik aangericht heb.

Midden in de nacht steekt een hevige stormwind op, later nog versterkt door striemende regen. Onophoudelijke windstoten schudden aan het zeil, trekken aan de haringen en proberen het buitenzeil te ontwrichten. Ik geraak in panische angst dat mijn enige tentstok onder de stormkracht zal breken. Toon en ik roepen geregeld naar elkaar om er de moed in te houden. Om op het ergste voorbereid te zijn pakken we alles in en doen we onze regenpakken aan, klaar voor evacuatie. Niet lang daarna hoor ik Toon roepen dat zijn buitenzeil door de wind is meegenomen. Gelukkig stopt het op dat moment met regenen. De ganse nacht breng ik zittend en knikkebollend door. ’s Morgens geraak ik met grote moeite uit mijn tent omdat het zand zich hoog tegen de opening heeft opgehoopt. Toon vindt zijn buitentent wat verderop, bedolven onder het zand.

Met het plengen van het zeewater in de oceaan is mijn opdracht volbracht. Ondanks de storm welt een voldaan gevoel in me op. In acht dagen fietsten we 650 km en verbonden we twee uiteinden van Frankrijk met elkaar.

Wie vandaag, 20 jaar later, deze tocht wil doen, kan gebruik maken van de fietsgids ‘Fietsen langs het Canal du Midi en het Canal de Garonne’ van Luc Oteman, te koop in onze webshop.

Flesje uitgieten.

2021-2 Op Weg |

61

VERENIGINGSNIEUWS VERENIGINGSNIEUWSVERENIGINGSNIEUWS VERENIGINGSNIEUWS

De Fiets en Wandelbeurs gaat online

Het weekend van 13 en 14 februari voelde dit jaar toch wat vreemd aan.

Valentijn had er niets mee te maken, wel ... de Fiets en Wandelbeurs. Of beter: het gat dat de geannuleerde beurs in onze agenda sloeg! Bovendien zou het de 10de editie geweest zijn. Traditioneel is het toch een hoogtepunt binnen de GR-werking, niet in het minst omdat de beursvloer ook fungeerde als ontmoetingsplek met onze leden en trefpunt voor de vrijwilligers. Want wat missen we dat contact met jullie!

Omwille van Covid-19 hebben de beursorganisatoren een alternatief uitgewerkt: op vrijdag 23 en zaterdag 24 april presenteren ze een 100% digitaal event: de Fiets en Wandelbeurs Online Experience.

Trajectwijzigingen Door het vernieuwen van het traject van de Streek-GR Hageland doen zich enkele wijzigingen voor op de GR 128 Vlaanderenroute.

1. Tussen Bierbeek en Hoksem en tussen Hoegaarden en Zoutleeuw zijn er nieuwe aansluitingen ontstaan bij Bierbeek, Hoksem, Rommersom en Zoutleeuw.

2. Bij de Abdij van Park werden beide trajecten licht omgeleid, zodat de wandelaar nu doorheen het abdijcomplex loopt.

3. Bij Drieslinter werden nieuwe paden opengesteld in het natuurgebied Doysbroek. Zowel de GR 128 als de Streek-GR Hageland maken hiervan gebruik.

De GR 129 Dwars door België loopt vanaf het centrum van Etikhove nu ook door de vallei van de Hollebeek, om dan verder te klimmen naar de top van de Taaienberg. Een aangenaam fietspad langs de Hollebeek met enkele picknickplaatsen en een ijssalon onderweg zijn de pluspunten van dit nieuwe traject.

Vorig jaar was de topogids GR 5 Noordzee – Middellandse Zee | Vlaanderen (editie 2017) uitverkocht. Onze vrijwilligers hebben een extra tandje bijgestoken zodat de herdruk van deze gids in februari al terug in de webshop verkrijgbaar was. Er is van de gelegenheid gebruik gemaakt om de bestaande trajectwijzigingen op te nemen, maar er zijn ook nog heel wat nieuwe verbeteringen gerealiseerd. De passage door het Webbekoms Broek is alvast een aanrader. Alle nieuwe kaartjes en routebeschrijvingen in vergelijking met de vorige gids vind je ook op de routepagina op onze website.

62 | Op Weg 2021-2

Het concept wil bezoekers inspiratie bieden voor het komende fiets- en wandelseizoen. Interactie met andere bezoekers en exposanten is mogelijk. Fiets- en wandelliefhebbers kunnen online stands bezoeken, ‘in real time’ (video)chatten met exposanten en brochures downloaden. Ook staan er online lezingen en workshops op het programma en is er zelfs een Fiets en Wandelcafé waar je online kan ‘borrelen’ en gesprekken aanknopen met andere cafégangers.

Grote Routepaden zal deelnemen met enkele lezingen, workshops en een onthaalpagina waar we o.a. onze webshop en artikeldatabank in de kijker zetten. Om het moment dat we dit schrijven zijn we nog volop bezig met de concrete uitwerking. We kunnen wel al verklappen dat er lezingen op het programma staan over de GR 128 Vlaanderenroute, de verrassende Streek-GR Haspengouw en de boeiende Streek-GR Dijleland. Alsook een uiteenzetting over Start to walk en verschillende workshops als ‘Hoe plan ik een meerdaagse tocht dichtbij huis?’, ‘Hoe kies ik een goede bivakplek?’ en ‘wegwijs in verschillende wandelapps’.

Een Grote Routepaden Voordeelticket kost 4€ ipv 7€ en kan je kopen via www.fietsenwandelbeurs.nl/ticketshop/gr. Daarmee kan heel het gezin de beurs bezoeken op verschillende toestellen. Ook achteraf kan je via dit ticket nog zaken bekijken.

Meer gedetailleerde info op onze website en facebookpagina.

Tijdens het broedseizoen (van 15/3 tot 30/6) zal het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) een deel van de GR 5 op de Kalmthoutse Heide afsluiten. In de nieuwe topogids GR 5 en op onze website vind je een alternatieve, gemarkeerde route. Voor de wandelaars met een hond verandert er niets: zij kunnen de (niet-gemarkeerde) hondenvariant uit de topogids blijven volgen.

Tussen het Zoniënwoud en Hoeilaart werd een privaat pad afgesloten. Bijgevolg is er een permanente trajectwijziging uitgewerkt op de Streek-GR Groene Gordel. De route loopt niet langer langs de Grundelle maar passeert wel het Red Castle. Deze woning met de allure van een landhuis werd in 1889 opgetrokken in neogotisch staal in opdracht van Hendrik Sohie, broer van Felix Sohie, de grondlegger van de druiventeelt in Hoeilaart. Hendrik bezat in 1880 meer dan 30 serres en kende net als zijn broers het voordeel van de eerste grote bloeiperiode van de druiventeelt op de Solheide (Molenberg). De geel-rode markering is ter plaatse aangepast.

Aangepaste kaarten, gpx-bestanden en nieuwe beschrijvingen vind je op de desbetreffende routepagina op onze website.

Winnaars vorig nummer Het boek Het geluk van fietsen gaat naar Valerie Tallir, Geert Janssens en Donatella Moreels. De wandelgids Allgau Radweg naar Lies Van Laere, Nicolas Moortgat en Goedele Vangeel. De wandelgids Wandelen in Groot-Amsterdam is voor Karl Verelst, Viviane Landsheere en Simon Ghijselings. De wandelgids Neckarsteig tenslotte voor Britta Schmidt, Romy Delvaux en Barbara Vaneeckhout.

VERENIGINGSNIEUWS VERENIGINGSNIEUWSVERENIGINGSNIEUWS VERENIGINGSNIEUWS

Provinciale GR-teams Het is een lange traditie dat de provinciale GR-werkingen aangestuurd worden door een provinciaal coördinator. Wegens de vele en toenemende taken zijn we geleidelijk geëvolueerd naar provinciale teams. Samen met hun team zijn de provinciale coördinatoren vandaag verantwoordelijk voor een perfecte GR-markering, organiseren ze (in niet-coronatijden) wandeltochten en dragen ze hun steentje bij aan het bestuur van de organisatie.

In de provincie West-Vlaanderen en Limburg gaven Piet Hardeman en Rudy Steyls recent de fakkel van provinciaal coördinator door. Piet en Rudy blijven gelukkig nog actief, maar van zodra Covid-19 het toelaat bedanken we hen graag op gepaste wijze voor hun jarenlange en immense inzet. We stellen jullie wel graag hun opvolgers voor: West-Vlaming Frans Van Nevel kreeg de GR-microbe als jongeman te pakken in het zuiden van ons landje, ergens op een smalle kerkwegel in een onooglijk Ardeens dorpje. Kort daarna wandelde hij met zijn tweelingmeisjes, die toen 7 à 8 jaar oud waren, de Tour du Mont Blanc. In een nog niet zo ver verleden stapte hij met echtgenote Kathleen de Camino del Norte en de Camino Portugues. Regelmatig is Frans op zoek naar ‘runners high’, en zweert daarbij ‘op zachte grond’.

Dat het vergroten van het percentage onverharde GR-paden in West-Vlaanderen hoog op zijn agenda staat, zal dan ook niemand die hem een beetje kent verbazen.

Marcel Corvilain staat klaar om samen met vele vrijwilligers de Limburgse GR-routes verder uit te bouwen. Langeafstandswandelen is voor Marcel een echte passie. Hij probeert zoveel mogelijk nieuwe streken te ontdekken en wandelde al vele Vlaamse en Waalse GR-paden. Wandelen is voor hem een vorm van onthaasting, niets is beter om na een drukke werkweek een GR-pad te verkennen. Of na een flinke klim beloond worden met adembenemende uitzichten, door kleine dorpjes wandelen, kerkjes bezoeken, door de modder ploeteren, een ferme afstand stappen om dan ’s avonds moe maar gelukkig te kunnen terugdenken aan al de mooie plaatsen.

Zes nieuwe langeafstands­ wandelkaarten Reisboekhandel Alta Via heeft zes nieuwe wandelkaarten uitgebracht.

Deze kaarten zijn aan beide kanten bedrukt en bedekken het volledige Belgische grondgebied. Je vindt er alle GR-paden, de aansluitende Nederlandse LAW’s, enkele pelgrimsroutes en andere gemarkeerde langeafstandswandelingen zoals het Escapardenne Eisleck Trail of de Transardennaise. De kaarten hebben een schaal 1:85.000 en zijn perfect om meerdaagse wandelingen uit te stippelen. Wanneer de route op het terrein niet is gemarkeerd (zoals de pelgrimsroutes), is de schaal echter te klein om enkel op kaart te volgen. Voor routes waarvan de topogidsen momenteel uitgeput zijn (de Streek-GR Vlaamse Ardennen, de GR 122, de GR 129, de GR IJzer, de GR 121 of de GRP 123) kunnen deze wandelkaarten een hulpmiddel zijn. Handig is dat ook alle stations staan aangeduid. De accommodaties beperken zich tot jeugdherbergen, trekkershutten en paalkampeerplaatsen.

De oplage van de kaarten is bewust laag gehouden, zo kan er snel worden ingespeeld op trajectwijzigingen. Je kan de kaarten bestellen in onze webshop voor € 15 per kaart.

GR-leden krijgen 10% korting en betalen € 13,50.

Een overzicht van de zes delen: kaart 1 GR West-Vlaanderen en Pas de Calais, kaart 2 GR Oost-Vlaanderen en Henegouwen, kaart 3 GR Antwerpen, Brussel en Vlaams- en Waals-Brabant, kaart 4 GR Limburg, Hoge Venen en Ardennen, kaart 5 GR Namen, Maas en Franse Ardennen en kaart 6 GR Luxemburg, Gaume en Ardennen.

Correctie In het laatste nummer stond op p 14 in het artikel over de Streek-GR Dijleland een foutje. Voorbij de Kesselberg beland je natuurlijk niet in Winksele-Putkapel zoals er stond, maar in Wilsele-Putkapel. Aardrijkskundige bollebozen en locals weten dat Winksele daar niet zo ver vandaan ligt, tussen Leuven en Veltem-Beisem.

www.pirola.nl

Fietsroute Dubrovnik - Bolzano

de Balkan Dwars door n van de Balkan en Noord-Italië door bergen en vlakte

S E R I E E U R O PA F I E T S E R S

lange-afstandsroutes, thematische routes, dagtochten

2021-2 Op Weg |

63

Groot assortiment topogidsen, fiets- en wandelkaarten op www.groteroutepaden.be

10% KORTING voor leden

CADEAUBON! Verras vriend, collega of familie met een bon die ze kunnen besteden in onze webshop.

RECENT IN ONZE WEBSHOP WANDEL G I D S

TREINSTAPPER 2 TREINSTAPPER 2 | WANDELGIDS 8 WANDELINGEN VAN STATION NAAR STATION LANGS GROTE ROUTEPADEN

Alta Via wandelkaarten

De gare à gare par les GR

6 kaarten bestrijken heel België Leden € 13,50 – Niet-leden € 15,00

Treinstappen in Wallonië Leden € 16,02 – Niet-leden € 17,80

Streek-GR Hageland

Autour de Bordeaux

Treinstapper2

Le Tour de Paris à pied

Vernieuwd pad en gids Leden € 8,10 – Niet-leden € 9,00

8 wandelingen tussen 2 stations Leden € 15,30 – Niet-leden € 17,00

In 11 etappes rond de stad Leden € 15,84 – Niet-leden € 17,60

GR 75 Leden € 4,95 – Niet-leden € 5,50

Dwars door België (Arnout Hauben)

De Taalgrensroute

Het boek bij de televisiereeks Leden € 18,00 – Niet-leden € 20,00

430 km van Komen tot Voeren Leden € 14,20 – Niet-leden € 15,80

RB Nature en Wallonie

Fietsen naar Parijs

10 dagtochten door de natuur Leden € 16,02 – Niet-leden € 17,80

Editie 2019 Leden € 17,55 – Niet-leden € 19,50

SNELLE SERVICE IN DRIE STAPPEN

1

Online bestelling

2

Betaling: online of via overschrijving

3

Levering via bpost Ons secretariaat helpt je graag.

Bel tijdens de kantooruren naar +32(0)3 232 72 18 of mail naar info@groteroutepaden.be.

OPMERKELIJK

Filosoferen over traagheid ‘De fietsende filosoof ’ wordt VUB-professor Marc Van den Bossche wel eens genoemd, sinds hij boeken schreef over de geneugten van het leven op twee wielen: “Hoe harder en hoe langer ik te keer ga op de fiets, hoe beter ik in mijn vel zit en hoe beter ik psychisch, emotioneel en intellectueel functioneer.”

In zijn meest recente boek prijken er nog steeds fietsers op de cover, maar getuigt hij ook over zijn omscholing tot wandelaar. Binnen de sportwereld een haast subversieve onderneming. Want in de sport telt doorgaans één leidmotief: wie het minst tijd nodig heeft, is de winnaar.

Terwijl wandelaars zelden op hun horloge kijken.

“Wandelen past bij de tijd van de mens”, poneerde een andere filosoof ooit, een stelling die Van den Bossche

helemaal onderschrijft sinds hij zijn dagelijkse traject van het station Brussel-Centraal naar de VUB gewoon wandelt. “Zo ver?”, reageerden zijn collega’s. Terwijl het uurtje wandelen helemaal anders aanvoelt dan een uurtje filerijden.

“Wandelen geeft een andere tijdservaring, een soort tijd die wij uit het oog verloren zijn in onze hedendaagse samenleving. Wandelen past beter bij het tempo van het denken. Wandelaars zien in het voorbijgaan de dingen langer en beter. Wandeltijd is kijktijd. Wandeltijd is leef-tijd. Leve de traagheid.”

Marc Van den Bossche, Sport en het goede leven.

Een kleine filosofie van de duursport. ASP-uitgeverij, 2020. www.marcvandenbossche.be Foto Sonja Vandenberghe (deelnemer GR-FOTOwedstrijd 2020).

Rugzakkenweek 20 - 24 april Test je rugzak met gewicht!

Schoenenweek 18 - 22 mei

De Berghut Plezantstraat 11 9220 Hamme tel. 052/47.85.22 info@berghut.be https://berghut.be

COLUMN

Kloten­ wandeling

Corona hier, hinder en ginder… Er wordt ons door jan en alleman met kleine en grote wetenschappelijke kennis op het hart gedrukt: “Blijf in beweging!” En dus werd ik op een koude zaterdag uitgenodigd in hun sociale anderhalvemeterwandelbubbel. Ze hadden enige tijd terug het concept Treinstappers ontdekt en wilden graag hun enthousiasme met mij delen.

“Hoe vroeger we gaan wandelen, hoe meer impact op ons lichaam en gezondheid. ‘s Ochtends is het licht veel beter en dat gaat ons een beter gevoel geven. Om 10u starten in Beernem?”, vroeg de ene helft van de bubbel.

“In mijn leefwereld is dat halverwege de voormiddag”, reageerde ik.

We beginnen met een stevig ontbijt, dan met onze #MoveSafe Railpass en de gids Treinstapper 2 de trein op richting Beernem. De andere helft van de bubbel zit weggezonken in gedachten of is grondig de tocht aan het bestuderen. “Moh vint toch! Zie ne keer iere. Wim e da boekske gemokt. Das toch gie?” Zelfs vanachter het mondmasker zal men het twee treinwagons verder ook hebben gehoord.

Ik knik bevestigend. “Als fervent fietser heb ik een guilty pleasure: het vormgeven van wandelgidsen”, zeg ik met een brede grijns.

Er blijken nog ‘treinstappers’ op weg, makkelijk te herkennen aan de rode gids onder de arm. Tot mijn verbijstering spreekt de andere helft van de bubbel hen uitvoerig aan. En allemaal op de foto met de vormgever en zijn gezelschap. Tot achtmaal toe… Ik begin te hopen dat we straks géén kat meer tegenkomen, en we zijn nauwelijks halverwege. Géén kat meer, wel paarden, ezels, geiten en koetjes in de wei, en loslopende honden…

Tot mijn verbijstering spreekt de ene helft van de bubbel hen uitvoerig aan. En maar hinniken, giegagen, mekkeren, loeien, keffen en janken.

Daarna alléén maar stilte in weidse landschappen, met imposante bomen die zachtjes zingen. Sommige krijgen door hun gestalte en hoge leeftijd door deze treinstappers een mythische status.

Tot één langgerekte vreugdeschreeuw de stilte doormidden klieft.

De ene helft van de bubbel loopt als een bezetene naar een boom, scheefweg gegroeid in de lucht. Heeft die hem iets in het oor gefluisterd? Zingt hij zachtjes een liefdesliedje met zijn fluitende takken en knappende wortels?

“Hier hangt er één. Een parel van een kloot, niet groter dan een knikker.” Met de zijkant van zijn hand slaat hij iets van de boomschors af. De boom geeft géén krimp. Blij als een kind met een nieuw speelgoedje komt hij naar ons toe. “Héél zelden vind je op sommige boombasten een uitgroei in de vorm van een bolletje.

Meestal is het niet veel groter dan een knikker. Dit aangroeisel wordt ook wel ‘kloot’ genoemd en kan worden geschild. Dan heb je enkel nog de vliesjes te verwijderen en zie je hoe wonderbaarlijk mooi een kloot wel kan zijn, voorzien van fijne delicate nerven, te vergelijken met een vingerafdruk.”

“Hoe was de wandeling gisteren Wim?”, vraagt mijn buurvrouw.

“Een klotenwandeling.”

“Je bent beter met de vélo.”

Wim Vandamme

66 | Op Weg 2021-2

Volgend nummer VOLGEND NUMMER

Op Weg April 2021 Reportages

GR 126

Drenthe

GR 34 Bretagne

Eifel/Moezel

Les Ecrins

Ruta Iberica

COLOFON Op Weg is het tweemaandelijks magazine van Grote Routepaden vzw Grote Routepaden onderhoudt in Vlaanderen bijna 5000 km wit-rood en geel-rood beweg­ wijzerde GR-wandelpaden en 1.500 km met bordjes gemarkeerde LF-fietsroutes.

Meer info op www.groteroutepaden.be.

Contact

GR-Secretariaat, Beatrijslaan 72, 2050 Antwerpen, + 32 3 232 72 18, info@groteroutepaden.be GR-directeur: Margot Van de put, margot. vandeput@groteroutepaden.be, + 32 472 37 98 29 GR-coördinator: barbara.dessein@ groteroutepaden.be, + 32 484 24 88 56 Op Weg: opweg@groteroutepaden.be, + 32 496 606 553

Verantwoordelijke uitgever Rik Röttger

Hoofdredacteur Peter Cristiaensen

Eindredactie

Willem Dhaenens, Patrick Verstuyft, Peter Cristiaensen

Coverfoto

Stefanie Van Broeck en Niels Weltens (La Roche-en-Ardenne)

Opmaak en druk

Vanden Broele, www.vandenbroele.be

Reclameregie

Peter De Vester, peter@moizo.be, + 32 3 326 18 92

Abonnement

Jaarabonnement (6 nummers): € 35 / € 33 bij domiciliëring / € 40 voor Nederland.

Registreer je via de website groteroutepaden.be/nl/registreren.

Als abonnee ben je ook lid van Grote Route­paden en heb je recht op tal van voordelen: 10% korting in de GR-webshop, korting in buitensportzaken, een bon van € 5 voor een overnachting in een Vlaamse jeugdherberg en toegang tot de artikeldatabank van Op Weg (gaat terug tot 2003). www.groteroutepaden.be Losse nummers: 6,50 € Overname van (delen van) artikels uit dit tijdschrift is toegestaan mits bronvermelding en schriftelijke toestemming van de hoofd­redacteur.

Redactie

Christina Bloem, Yanick Bos, Christophe Deblaere, Barbara Dessein, Willem Dhaenens, Daan Duppen, Ignace Fermont, Isabel Hoogewijs, Tom Langmans, Johan Lauwerier, Hilde Leemans, Guy Raskin, Katrien Seynaeve, Wim Vandamme, Dominique Van De Casteele, Marc Vandoren, Guido Vandroemme, Ward Van Loock, Bart Van Santvliet, Bart Vermeyen en Steven Vermeylen.

Werkten mee aan dit nummer

Stefanie Van Broeck en Niels Weltens, Erik Boers, Paul Schelkens, Nathalie Pirard, Luc Schulpen, Bert Doms, Pieter Stockmans, Lidewey van Noord, Rik Van Puymbroeck, Bart Teugels, Ridha Guerfal, Sonja Vandenberghe.

Cartografie

Marc Vandoren, Guy Raskin, Wim Vandamme

Deze publicatie wordt gedrukt op papier waarvan de oorsprong gecertificeerd wordt door FSC® (Forest Stewardship Council®). Dit label promoot verantwoord bosbeheer gekoppeld aan sociaal en ecologisch verantwoord ondernemerschap.

Grote Routepaden vzw verzekert op deze manier dat het papier met respect voor het milieu werd geproduceerd.

R O F D E K C PA NT UR E. A DV E OURI BIKE T

NG

: BACK-ROLLER CLASSIC: Dé klassieker onder de achterwieltassen, die elke regendruppel afstoot. Voor de avontuurlijke fietser en de forens. Voor woonwerkverkeer en lange fietstochten. Volledig waterdicht. MADE IN GERMANY.

Omgeven door bomen, duinen en wandelpaden. dienst Toerisme | 058-42 18 18 www.depanne.be Toerisme De Panne

Benieuwd?

v.u.: Bram Degrieck, Zeelaan 21, 8660 De Panne

Dit is De Panne.