INTERVIEW | Engeland

“Ge moet de mensen goesting doen krijgen”

Leo Thielemans, fietsfan van Engeland en Wales

Het moet niet branden om alarm te slaan. Desnoods roep je de brandweer omwille van een zoekgeraakte sleutel. In Engeland en Wales hebben de Britten in het ‘UK before Brexit’ een fantastisch fietsnetwerk ontwikkeld. Maar fietser opgelet: een paard heeft soms meer rechten.

Æ Tekst Johan Lauwerier en Leo Thielemans Foto’s Leo Thielemans

Van hot naar her

“Wat we toen hebben meegemaakt, dat kunt ge aan geen mens vertellen.” Het is een vaak gehoord zinnetje uit de mond van Leo Thielemans, immer enthousiaste GR- en LF-medewerker. Wie Leo kent weet dat de toehoorders het komende kwartier aan zijn lippen hangen. Want wat volgt is een waarachtig trekkersverhaal, soms niet eens zo uitzonderlijk avontuurlijk, maar altijd authentiek en hoe het leven echt is op een meerdaagse wandel- of fietstocht. Wie niet vertrouwd is met de vakantiemodus ‘van hot naar her’, geraakt meteen in de ban. Ervaren trekkers smullen opnieuw van hun eigen belevenissen. De herkenning voedt de appetijt. Met Leo onderweg gebeurt er altijd wat, ook als er schijnbaar niets gebeurt.

Dagboeken

Ja, er bestaan ook verslagen van die tochten, maar volgens de auteur zijn dat alleen maar wat notities zonder veel aandacht voor taal of stijl, en dus niet zo interessant en leesbaar. Maar zie, op een mooie dag dropte een gunstige wind enkele van die dagboeken in mijn mailbox. Ik heb ze in één ruk uitgelezen, de reisverslagen van twee fietstochten uit precoronatijd. Eén vanuit Hull zuidwaarts tot in Godalming beneden Londen, de andere vanaf de Engelse zuidkust noordwaarts, dwars door Wales tot in Manchester. Ik vroeg aan Leo of ik uit die teksten wat mocht citeren in Op Weg, om de typische sfeer van zo’n Engelandtocht op

St. Ives in Cornwall. Windsor Castle.

te roepen. “Ja maar, dan zal je die toch wel een beetje moeten fatsoeneren.” Maar dat doe ik dus niet. Ervaringen die spontaan opborrelen hoeven geen oppoetsbeurt.

Betonijzerschaar

We verlaten het zonnige Perk en fietsen naar Mechelen. De stoptrein naar Zeebrugge-Dorp is een nieuwe, dus gemakkelijk instappen. 2.20 uur later stappen we uit in Zeebrugge. Net voor de bakker sluit kunnen we nog 4 broodjes bemachtigen. Nog een koffie op de dijk en rond 15:00 liggen we te zonnen tegen een duin op het strand. 17:00 is het tijd om naar de haven te fietsen. Dineren doen we in de ‘Brasserie’. Lekker en aangenaam als de boot in de avondzon over de zee schuift. De toon is gezet, een echte tocht begint thuis en wie het zelf heeft meegemaakt proeft de verwachtingsvolle spanning op die boot. Vier dagen later in Boston: Alweer een zonnige ochtend, maar na het ontbijt is het overtrokken. Dan het uur van de waarheid: Els’ sleutel blijft onvindbaar. Doorzagen dat slot dus, maar met de beschikbare handzagen lukt het niet. Na twee uur zitten we nog maar halfweg. Even naar de brandweerkazerne gefietst, maar niemand gevonden. Via de 911 worden ze verwittigd en als ik terug bij de kazerne kom zijn ze bereid even langs te komen. Met vier man en een volledige vrachtwagen! Met de betonijzerschaar is de zaak in een wip opgelost.

Pools

De pint doet deugd en aan een goed tempo kronkelen we naar Wisbech. De kamer is bloedheet en vlak boven het terras van een café. Het diner wordt een pizza bij een afhaalkebab. Onze avondwandeling door het potentieel mooie, maar groezelige Wisbech is wat vreemd, omdat we bijna geen Engels horen, wel Pools en aanverwanten. Een laatste drankje en we begeven ons naar onze oven met het gezang uit het café. Het gebrul is niet te harden, dus de nachtwaker wisselt ons met een kamer die nog moet aankomen. Ietwat koeler, ietwat rustiger. Heerlijk. Oei: de gordijn valt.

Kan het Britser? Van de kathedraal via de Riverside naar het park en de pub.

Zuidwester

Voor we in Ely Cromwell’s House bezoeken, ontbijten we chique, maar niet Engels, in Poets House. Na het museum is de kathedraal aan de beurt, maar daar is het erg lawaaierig en aanschuiven voor de toegang. We beperken ons tot koffie en chocoladetaart, wegens toiletbehoefte. Nog even de Riverside en beuken tegen de ZWer richting Wicken Fen, een NT reservaat met authentiek Fens huisje. Dan weer met tegenwind richting Lode, waar een gefortuneerde Amerikaanse Brit zich heeft uitgeleefd in een priorij, Anglesey Abbey, met uitgestrekt park. Het huis is zo boeiend met enthousiaste vrijwilligers, dat we na sluitingsuur buiten komen. Nog gauw wat meepikken van het prachtige park en dan – je raadt het – tegenwind naar Cambridge. Ashely hotel ziet er wat onderkomen uit en je moet voor de badge naar een ander hotel, wat verder. Ai, ai. Maar de kamer is netjes én niet aan de straatkant! We eten zwaardvis in The Old Spring Pub aan de overkant en maken nog een ommetje tot aan de rivier. Onder een heldere avondhemel komen de supersnelle roeiboten aan. Gedisciplineerd worden de boten samen opgeborgen. Kan het Britser? Van de kathedraal via de Riverside naar het park en de pub. Maar zullen de Poolse gastarbeiders voortaan de weg naar hier nog vinden? Hopelijk raakt vanwege het Brexitvirus de sleutel niet zoek, voor de poort tot dit land, met zijn culturele hoogstandjes en pure landelijkheid, aan de rand van een getormenteerde economie. Met een ijzerzaag zal het niet lukken om die wereld weer te ontsluiten.

Oxford

Maar Leo en Els zijn zich nog van geen kwaad bewust en peddelen lustig verder, over steile klimmetjes en smalle landwegen: Op naar Oxford. Weer langs wegen waar snel kan gereden worden en weer met een paar lange hellingen. Langs een drukke laan met veel bussen dalen we naar het centrum. Onder het hotel een restaurant, in de kelder een nachtclub. Wij op de 3e verdieping en onze fietsen een straat verder. Gauw iets eten in de Red Lion. Nog een doucheke na de avondwandeling met Methodistenkoor en we zijn klaar voor de nacht en morgen een dagje Oxford.

Paard

Altijd vermeldenswaard zijn de heuvels, de dorpen, de tuinen, de kastelen. Die zijn afwisselend onvergetelijk, schattig, majestueus, ongelooflijk of machtig. En dan zijn er de ontmoetingen onderweg: In Kidmore End kunnen we samen met de koster het kerkje in. Hij heeft familie in Liège en Charleroi … Wat verder ontmoeten we een

Felinfach in Wales. Widnes.

koppel dat van de Queen een kaartje heeft gekregen, wegens diamanten bruiloft … Tijdens ons aperitief maken we kennis met een Nederlandse die al 40 jaar in Zuid-Afrika woont en nu haar zomers in Engeland doorbrengt, als inwonende verzorgende bij gefortuneerde bejaarde Britten in hun mansion … Uit de kelder komen ook nog de fietsen van een Nederlands koppel dat hun zoon bezocht in London en nu naar Frankrijk fietst … Het gesprek bij het ontbijt met een Canadees-Zwitsers koppel en een in Windsor geboren, naar Canada geëmigreerde Britse leraar graphic design, is geanimeerd. Paarden waren nooit een gespreksonderwerp, blijkbaar. Maar dat is in Engeland allicht een te serieus onderwerp voor luchtige praatjes bij het ontbijt: Op weg naar einddoel Godalming is het vanaf Shere klimmen, dalen en weer klimmen naar Farley Green. De weg is niet druk, wel smal. Te smal voor de gemotoriseerde Brit. Voor een paard daarentegen stoppen ze, of rijden stapvoets voorbij.

Over een net te steil smal weggetje waar de snelheid zo laag wordt dat je omvalt, de brandnetels in.

Tegenslagen

Ook van de tocht van Beaminster naar Manchester dwars door Wales ontbreekt geen detail. En dus ook niet de tegenslagen en de minder prettige ervaringen. Over lekke banden en ‘het plaksel’ dat niet houdt, over een ontbrekend remblokje en Els’ ketting die dient hersteld, over een net te steil smal weggetje waar de snelheid zo laag wordt dat je omvalt, de brandnetels in. Over zwaarbewolkte hemels en miezerige regen, passages door slordige buurten met veel zwerfvuil of het griezelige beeld van een uitgebrande auto in een tunneltje onder een autosnelweg. Zelfs de hemel is soms niet wat hij lijkt: We krijgen een kamer met hemelbed, maar zonder venster. De douche werkt niet, dus gaan we eerst maar eten. Daarna werkt de douche nog niet en valt 2 keer de elektriciteit uit. Rond 21:00 lijkt alles weer in orde. Niet dus. Om 23:30 is er nog geen oplossing. De gerante heeft het druk met het liveoptreden onder onze kamer. Maar de off-keyzanger heeft ons blijkbaar toch niet uit onze slaap gehouden en het ontbreken van warm water ook al niet. Zonder veel kapsones krijgen we £ 30,- terug. Bon.

In de buurt van Barton. Sustrans wijst de weg.

PRAKTISCHE INFO

Brandalarm

Soms blijft de fiets op stal, voor een dagje Chester bijvoorbeeld: Rond 01:00 worden we wakker van het brandalarm. Even maar. Een beetje later een tweede keer. Ook maar even. De hotelmanager heeft er toch de brandweer bijgehaald en die controleert kamer per kamer. (…) In Dutch Houses is in een winkeltje ‘Secret Garden’ een rococo plafond te bewonderen. De winkelierster laat ons met plezier binnen en toont ook haar binnentuintje. We worden gedistingeerd verwelkomd door Antonio in de Twenty 2 van The George House. De lunch is zeer verfijnd en toch uitgebreid met jasmijn- en gerookte Russische thee. Een topper. We kuieren voldaan richting Chester Racecourse en kunnen weer de meest bijzonder geklede dames bewonderen, die gaan naar de paardenkoersen in het gezelschap van heren in pak. Wij kijken vanop de stadswal toe en zien één koers. Rollercoaster

Leo schrijft dus zoals hij vertelt: als een rollercoaster. Van een Romeins badcomplex naar een tot theater omgebouwde St.-Georges, via een veggielunch, koffie en scones, nog wat pittige bergjes op de fiets, naar een chicken tiki masala en een rundscurry met rijst, een groentesoepje met ‘pie and chips’ en “omdat het maandag is” gebak en koffie, verder naar een ontmoeting met Sustrans-vrijwilligers die zwerfvuil rapen, naar het Science & Technology museum en het Footballmuseum, tot een pot chutney … “Ge moet de mensen goesting doen krijgen” aldus Leo. De tocht eindigt in een kamer in Manchester: Geen brandalarm vannacht, wel een dronken Brit die ofwel z’n kamer niet in kan of niet in mag, en dan maar begint te telefoneren in de gang. Het is altijd wat.

Mensen laten stappen, fietsen en het openbaar vervoer gebruiken zorgt voor schonere lucht en een gezondere leefomgeving, kortom Making Life Better. Dat is de missie van de Britse organisatie Sustainable Transport Charity, gemeenzaam bekend als Sustrans. Een prestigieus project van Sustrans is het National Cycle Network met routes in Engeland, Wales, Schotland en Noord-Ierland. In 2001 werd het eerste traject officieel geopend. Dankzij veel Europees geld was er in 2005 al zo’n 25.000 km bewegwijzerd en fietsvriendelijk gemaakt, langs autovrije trajecten, vaak over oude spoorlijnen en voormalige jaagpaden. Populaire routes zijn de Coast to Coast (C2C, die loopt van Whitehaven tot aan Tynemouth in Noord-Engeland) en de Pennine Cycleway (de route over de as van Engeland tot aan de grens van Schotland). Hopelijk kunnen de Britten deze paradepaardjes in de toekomst, nu zonder Europese subsidies, blijven onderhouden. Meer info: www.sustrans. org.uk/national-cycle-network. De routes van Leo en Els: Hull - Caistor - Lincoln - Boston - Wisbech - Ely - Cambridge - Abbotsley - Broughton - Oxford - Reading - Windsor - Dorking - Godalming (720 km, 12 fietsdagen); Puddletown - Bourton - Bath - Bristol - Chepstow - Abergavenny - Felinfach - Builth Wells - Llanidloes - Welshpool - Shrewsbury - Whitchurch - Chester - Liverpool - Stretton - Manchester (740 km met 9200 hoogtemeters, 15 fietsdagen).