Jan Fazlagić Kompendium wiedzy na temat opracowania programów nauczania ...
8. O KONIECZNOŚCI STOSOWANIA NOWATORSKICH METOD, TECHNIK I FORM NAUCZANIA Nauczyciel powinien tak projektować scenariusze lekcji, aby pojawiały się w nich pytania kierowane do uczniów, mające na celu stymulowanie ich do myślenia i refleksji. W polskiej szkole zadawanie pytań uczniom nie jest powszechną praktyką. W tradycyjnym schemacie lekcji zakłada się a priori, że uczeń powinien „poznać” dany zakres wiedzy. Zadając pytania, nauczyciel wzmacnia motywację ucznia do wypełnienia luki w wiedzy. Lekcje, podczas których kładzie się nacisk na odkrywanie i refleksję, mogą zostać dodatkowo wzbogacone, jeśli nauka odbywać się będzie w zespołach. Proces ten można zainicjować, udostępniając uczniom (pracującym indywidualnie lub w zespołach) pewne rekwizyty, wskazówki, podpowiedzi. Następnie na ich podstawie uczniowie samodzielnie poszukują odpowiedzi na zadane pytanie. Na ostatnim etapie uczniowie indywidualnie lub w zespołach mogą prezentować wyniki swoich odkryć na forum całej klasy. Rozwój kompetencji kluczowych wymaga odejścia od podziału na tradycyjne przedmioty nauczania (Pink, 2005). Amerykańscy badacze przeprowadzili wywiady z nauczycielami, którzy uzyskiwali najwyższe wyróżnienia za swoją pracę zawodową w Stanach Zjednoczonych (The National Teacher of the Year Award) (Pink, 2005). Odkryto, że 90% finalistów i zwycięzców konkursu uznawało kreatywność w pracy za najważniejszy czynnik decydujący o ich sukcesie. Badacze odkryli także pięć kluczowych postaw, które cechują tych nauczycieli: 1. Łączenie własnych zainteresowań z przedmiotem nauczania – badania dowodzą, że najbardziej innowacyjni ludzie w każdej dziedzinie są również kreatywni w dziedzinach wykraczających poza ich dziedzinę zawodową. 2. Łączenie teorii z praktyką – świata szkolnego ze światem rzeczywistym – należy „wyjąć” wiedzę z próżni, jaką są realia klasy lekcyjnej. 3. Kreatywne nastawienie – większość nauczycieli, którzy zdobyli nagrodę w konkursie The National Teacher of the Year, twierdziła, że kreatywność to nie jest jakaś abstrakcyjna kompetencja oderwana od innych zachowań nauczyciela: kreatywny nauczyciel przejawia określoną postawę lub nastawienie (mindset) do otaczającego świata. 4. Współpraca z innymi nauczycielami – kontakty z innymi nauczycielami to najpewniejszy sposób utrzymania otwartego umysłu i zapewnienia sobie dopływu nowych pomysłów. 5. Podejmowanie ryzyka intelektualnego – do tego potrzebna jest odwaga, a także gotowość do ponoszenia porażek. Reasumując, stosowaniu nowatorskich metod, technik i form nauczania sprzyjają: •• holistyczne podejście w realizacji celów nauczania; •• współpraca nauczycieli podczas realizowania treści nauczania; •• rozwijanie wiedzy metodycznej nauczycieli;
52
