Wstęp
N
iniejsza publikacja powstała z myślą o nauczycielach realizujących nauczanie w szkołach ćwiczeń zgodnie z zasadami Modelu szkoły ćwiczeń opracowanymi w ramach projektu Wspieranie tworzenia szkół ćwiczeń. Adresowana jest przede wszystkim do nauczycieli posiadających niewielki staż pracy oraz do studentów odbywających praktyki w szkołach. Publikacja opracowana w formie poradnika ma za zadanie wspierać nauczyciela rozpoczynającego pracę w zawodzie, ale mogą z niej skorzystać również doświadczeni pedagodzy, którzy poszukują inspiracji i nowych pomysłów w celu wzbogacania swojego warsztatu dydaktycznego. W pierwszym rozdziale zawarto informacje dotyczące podstawy programowej przedmiotów przyrodniczych oraz przedstawiono krótki zarys sytuacji prawnej szkolnictwa w Polsce w świetle obecnych przepisów prawa oświatowego. Rozdział ten zawiera także podstawowe wiadomości na temat szkół ćwiczeń, ukazując je zarówno w kontekście historycznym, jak i obecnym. W drugim rozdziale wyjaśniono, czym jest program nauczania oraz podano kilka praktycznych wskazówek dotyczących jego wyboru, modyfikacji lub samodzielnego tworzenia. Zupełnie inny charakter ma rozdział trzeci, w którym przedstawiono analizę możliwości poznawczych dzieci w różnych grupach wiekowych, opartą na koncepcji rozwoju poznawczego człowieka, zaproponowaną przez Jeana Piageta. Do dzisiaj teoria ta stanowi istotny wkład w badania nad ludzką inteligencją i jest punktem odniesienia dla innych prac poświęconych tej tematyce. Informacje zawarte w tym rozdziale mogą być bardzo istotne z punktu widzenia początkujących nauczycieli, którzy nie mają jeszcze dostatecznego rozeznania w możliwościach intelektualnych dzieci i młodzieży w poszczególnych klasach, a to może prowadzić zarówno do nieporozumień pomiędzy nauczycielem a uczniem, jak i powodować, że uczeń będzie musiał wykonywać zadania zupełnie nieadekwatne do swoich indywidualnych predyspozycji. W rozdziale tym poświęcono również nieco miejsca modelowi edukacji włączającej, który nie ma związku z myślą Piageta, dotyczy jednak sytuacji, w których możliwości poznawcze ucznia z różnych przyczyn mogą odbiegać od przeciętnych dla danej grupy wiekowej. Najobszerniejszą częścią poradnika jest rozdział czwarty, w którym zawarto propozycje sprawdzonych i powszechnie stosowanych na przedmiotach przyrodniczych form i metod pracy adresowanych do konkretnych grup wiekowych. Rozdział ten ma na celu uświadomienie nauczycielowi, że w miarę osiągania przez ucznia poszczególnych stadiów rozwoju poznawczego, nabywania różnych umiejętności oraz osiągania dojrzałości, również w sensie
5
