CIB info 61 by ORIS NV

#61 Magazine van de beroepsfederatie voor vastgoedprofessionals Driemaandelijks tijdschrift: oktober – november – december 2013

•

Wetstraat toont interesse in onze voorstellen

• Vastgoedmakelaars helpen probleemjongeren bij zoektocht naar woning • Guidelines voor controles FOD Economie

edito “Met hart en ziel” Zo’n 1.200 mensen zakten eind november af naar Oostende voor het 14de Vastgoedcongres. Dat zijn er meer dan ooit, en dat bewijst alleen maar hoe geëngageerd we allen zijn. We hebben duidelijk gemaakt dat het grootste probleem op de immomarkt vandaag bij onze jonge gezinnen ligt. Bij zij die de instapdrempel voor een eigen woning de laatste jaren fors zagen verhogen. En niet onbelangrijk: de boodschap kwam recht uit de buik van de Vlaamse makelaardij.

In dit nummer: 3

Event Vastgoedcongres 2013

Kristien Berkein Voorzitter CIB Vlaanderen

Beste wensen voor 2014!

CIB info 61

CIB nieuws Vastgoedmakelaars helpen probleemjongeren op zoek naar woning

Net daarin ligt onze meerwaarde: in onze gigantische praktijkervaring. Jullie, en niemand anders, zien kopers en verkopers, huurders en verhuurders elke dag opnieuw over de vloer komen. Jullie horen wat hen drijft, of wat hen tegenhoudt. In dit nummer lees je trouwens ook hoe we je belangen hebben verdedigd bij de uitwerking van het huurgarantiefonds en van de nieuwe ‘guidelines’ van de FOD Economie. Met hart en ziel zetten we ons in voor al onze leden. We willen hierbij niemand vergeten, want CIB Vlaanderen, dat is de immosector.

Interview Huurgarantiefonds

Partner Luminus

Event: Vastgoedcongres 2013

CIB nieuws: “Probleemjongeren helpen”

Interview: Huurgarantiefonds

Belangenbehartiging: Guidelines FOD Economie

Actua: Overstromingsgevoeligheid vastgoed

Wetgeving: Wat verandert er in 2014?

Partner: Nieuwe voordelen bij Luminus

Studie: Overheidsinformatie voor de vastgoedmakelaar

CIB: wat was en zal zijn

Redactie Ewoud Hasenbos, Dajo Hermans, Tine Terryn, Peggy Verzele, Charles Dutordoir. Foto’s Bart Cloet (p3-5-6-19). CIB info is een uitgave van Confederatie van Immobiliënberoepen Vlaanderen vzw Kortrijksesteenweg 1005 – 9000 Gent v.u.: Kristien Berkein

CIB event

Vastgoedcongres 2013

Met dank aan jullie allen Eind november verzamelden bijna 1.200 vastgoedprofessionals in het Kursaal Oostende. En dit voor het 14de CIB Vastgoedcongres. We mogen opnieuw spreken van een geslaagde dag. Met dank aan onze leden en iedereen die dag in dag uit met onze immomarkt begaan is. Het congres stond dit jaar in het teken van betaalbaar wonen en het CIB-memorandum, met daarin onze voorstellen voor een gedegen woonbeleid. Het memorandum kwam uitgebreid aan bod tijdens de centrale sessie en kon rekenen op interessante reflecties van toppolitici en diverse CIB'ers. Daarnaast waren er twee reeksen workshops verspreid over de voor- en namiddag. Diverse vastgoedthema’s kwamen aan bod: de vastgoedmakelaarswet, de laatste updates rond mede-eigendom, de impact van netwerken, fiscale con-

structies die op de helling staan… Een aanbod waarin elke vastgoedprofessional – zowel vastgoedmakelaars als syndici, promotoren en experten – zijn gading kon vinden. Alle workshops waren dan ook zo goed als volzet. De dag werd afgesloten met een uitgebreide netwerkreceptie. Tijdens dit netwerkmoment en de lunch werden de standen van de congrespartners druk bezocht. Meer dan twintig bedrijven, actief in of voor de vastgoedsector, waren van

de partij. Ook op de CIB-stand heerste de hele dag een gezellige drukte. CIB Community Daarnaast werd op het Vastgoedcongres het startschot gegeven voor de CIB Community, een soort LinkedIn voor vastgoedmakelaars die je kan terugvinden op CIBweb.be. CIB Vlaanderen kijkt tevreden terug op deze 14de editie. Intussen worden alweer de eerste voorbereidingen getroffen voor het volgende Vastgoedcongres. Dat 15de congres vindt plaats op vrijdag 21 november 2014 in het Kursaal Oostende. Zeker en vast tot dan! Het volledige foto- en videoverslag vind je op www.vastgoedcongres.be.

CIB info 61

CIB event

CIB-memorandum 2014

Wetstraat toont interesse in onze voorstellen Betaalbaar wonen, daar draaide het allemaal om tijdens het afgelopen Vastgoedcongres. We stelden er ons memorandum voor met daarin voorstellen om wonen in Vlaanderen betaalbaar en kwalitatief te houden. Niet zomaar wat suggesties, maar realistische en doordachte beleidsopties waarvoor een ruim draagvlak werd gevonden. Vastgoedmakelaars, rentmeesters, syndici en promotoren vinden in deze steun uit diverse hoeken: bij het notariaat, architecten, bouwsector, eigenaars. Een overzicht.

Koopmarkt: onze drie speerpunten Onze vastgoedmarkt is ĂŠĂŠn van de gezondste van Europa. Reden daarvoor is het feit dat onze overheden eigendomsverwerving altijd gestimuleerd hebben. De eigen woning is en blijft de beste belegging voor het pensioen. Als er vandaag relatief weinig armoede in Vlaanderen is, heeft dat voor een deel te maken met het grote aantal eigenaars. In Vlaanderen gaat het om maar liefst 75 procent. Om dat in de toekomst zo te houden, pleit CIB Vlaanderen in haar memorandum voor een politiek beleid waarbij eigendomsverwerving prioritair blijft. Drie voorstellen staan daarbij centraal: 1. Een verlaging en vereenvoudiging van de registratierechten; 2. Een woonbonus gericht op jonge mensen die hun eerste woning kopen; 3. Het idee van de starterslening, een nieuw instrument, die een antwoord moet bieden op de moeilijke kredietverstrekking.

Huurmarkt: onze drie speerpunten De betaalbaarheid van het wonen op de huurmarkt gaat al geruime tijd sterk achteruit. De huurprijzen zijn de voorbije jaren gestegen, maar onderzoek wijst uit dat dit niet aan een onevenredig tempo gebeurde. Integendeel, de stijgingen waren de voorbije jaren dusdanig dat men zich kan afvragen of zij nog een voldoende rendement verschaffen aan de verhuurders. Vast staat dat de private huurmarkt hoe langer hoe dieper in het moeras aan het verzinken is. CIB Vlaanderen zet voor de dynamisering van de huurmarkt drie voorstellen in de kijker: 1. De nood aan fiscale stimuli om de verhuur aantrekkelijker te maken; 2. Het belang van huursubsidies; 3. De voordelen van een vlottere herziening van de huurprijs bij renovatie. Wil je meer weten over onze standpunten, lees dan het volledige memorandum op CIBweb of vraag een exemplaar aan via info@cib.be

CIB info 61

CIB event

4 toppolitici en evenveel CIB’ers zochten en vonden gelijkenissen

Het debat Wouter Beke vs. Luc Machon Het meest besproken woontopic van het jaar is ongetwijfeld de woonbonus. Het ideale onderwerp dus om de centrale sessie mee af te trappen. Voor CIB Vlaanderen legde Luc Machon (links op de foto) drie klemtonen: rechtszekerheid, het ondersteunen van starters, en stimuli

“Er zit muziek in de startersleningen” voor de energiezuinigheid van bestaande woningen. Die visie kon op bijval rekenen van CD&V-voorzitter Wouter Beke (rechts op de foto). “Ik deel helemaal de focus die door Luc Machon naar voren is gebracht. We moeten ten eerste zekerheid geven voor de bestaande contracten. Daarnaast is er nood aan realisme. En dat is wat ik hier heb gehoord. Voor toekomstige con-

tracten zullen we ons inderdaad moeten richten op diegenen die vandaag aan de poort staan om een eerste woning te kopen.” De vastgoedsector is verontrust door de verstrengde kredietverstrekking. Dat blijkt uit alvast uit onze enquête. Luc Machon: “We hebben gevraagd of de vastgoedmakelaars ervaren dat de bancaire partners moeizamer krediet verstrekken. In twee op de drie gevallen was het antwoord “ja”. Dat zijn toch wel zeer sterke cijfers.” Om aan deze problematiek tegemoet te komen lanceert CIB Vlaanderen in haar memorandum 2014 het concept van de star-

tersleningen. Wouter Beke toonde zich alvast voorstander. “Als de startersleningen een steun kunnen zijn voor jonge gezinnen om die eerste en enige woning te verwerven, moeten we hier zeker over nadenken. Je moet natuurlijk opletten dat er bij de concrete uitwerking geen onbedoelde effecten worden gecreëerd. Maar in het idee van de startersleningen zit wel muziek.”

Mercedes van Volcem vs. Filip Dewaele Voor de vastgoedsector zijn weinig zaken belangrijker dan een verlaging van de registratierechten. Daarom kreeg deze vraag opnieuw een centrale plaats in het CIB-memorandum. Met dit pleidooi vindt de sector in Open Vld een medestander.

Mercedes Van Volcem (midden op de foto) verwees tijdens de centrale sessie naar de positieve gevolgen van de vorige verlaging in 2002. “We zullen moeten nagaan of een nieuwe verlaging van de registratierechten tot meer transacties en dus

“Afschaffen hypotheekrechten meenemen naar regeringsonderhandelingen”

tot significante terugverdieneffecten zou kunnen leiden.” Een andere oorzaak van de hoge fiscale druk op het moment van aankoop zijn de hypotheekrechten. Filip Dewaele (rechts op de foto): “We hebben uiteraard een probleem met de hypotheekrechten omdat deze enerzijds de transactiekosten verhogen en anderzijds sociaal zeer regressief zijn. De mensen die beroep moeten doen op een krediet moeten die taks wel betalen. Mensen die een aankoop financieren met eigen middelen, moeten die taks niet betalen. Het is eigenlijk ongelooflijk dat dit vandaag nog bestaat.” Mercedes Van Volcem schaarde zich voor 100% achter deze visie. “Het afschaffen van die hypotheekrechten is een maatregel die we bij de nieuwe regeringsonderhandelingen meteen bovenaan op tafel moeten leggen.”

CIB info 61

CIB event interview

Wilfried VanDaele vs. Patrick Boterbergh Volgens CIB Vlaanderen vloeien de betaalbaarheidsproblemen op de huurmarkt niet voort uit een te snelle stijging van de huurprijzen. Patrick Boterbergh (links op de foto): “De stijging van de huurprijzen komt de laatste decennia amper of niet boven de inflatie.” Volgens de Vlaamse vastgoedmakelaardij zijn er twee andere oorzaken te vinden voor de betaalbaarheidsproblemen: de verzwakking van de huurders aan de inkomenszijde en de inkrimping van het aanbod. Die analyse vertoont duidelijke raakvlakken met de visie van N-VA. Wilfried Vandaele (rechts op de foto): “Vanuit de N-VA zijn we het er helemaal mee eens dat we de eigenaars moeten versterken om toch nog panden op die huurmarkt te houden en te brengen.” Steeds vaker komt het voor dat huurders zelf gebreken aanbrengen aan de woning. Daar wil CIB Vlaanderen tegen optreden. Patrick Boterbergh: “Wij doen een oproep aan de volgende Vlaamse regering om er-

we deze malafide praktijken aanpakken.” Ook voor N-VA is de huidige situatie onaanvaardbaar. Wilfried Van“Ook N-VA wil eigenaars daele: “Mensen die moedwilversterken” lig zelf gebreken aanbrengen en er dan nog eens voor beloond worden, bij intrede. Zo wordt de Vlaamse Woondat kan natuurlijk niet.” inspectie verplicht te kijken naar de oorzaken van eventuele gebreken en kunnen voor te zorgen dat men kan gebruikmaken van de geregistreerde plaatsbeschrijving

Bruno Tobback vs. Jan Jassogne

CIB Vlaanderen pleit al geruime tijd voor meer steun en aanmoedigingen voor verhuurders. Met succes. Sp.a-voorzitter Bruno Tobback (links op de foto): “Wie huurders wil beschermen, die heeft ook verhuurders nodig. Het ene kan uiteraard niet zonder het andere. Dus wanneer we vaststellen dat er om allerlei redenen een uitval is en een druk op die verhuurmarkt dan moeten we daar oog voor hebben.”

CIB info 61

de successierechten. Met deze maatregel zou de huidige discriminatie tussen roerend en onroerend vermogen op zijn minst gedeeltelijk kunnen worden weggewerkt. Jan Jassogne (rechts op de foto): “De hele fiscaliteit van de schenkings- en successierechten zet mensen ertoe aan hun onroerend patrimonium in roerend om te zetten. Dat betekent dat de overheid er op dit vlak alles aan doet om de verhuurders uit de markt te jagen.” Deze hervorming zal in elk geval bij de volgende regeringsonderhandelingen op de politieke agenda worden geplaatst. Ook Bruno Tobback

Concrete oplossingen om de verhuur opnieuw aantrekkelijker te maken liggen volgens CIB Vlaanderen voor“Ik reik jullie de hand namelijk bij een aantal fiscale om alles in overleg te stimuli. Die zijn absoluut nooddoen” zakelijk om een patrimonium gaf aan niet doof te zijn voor het idee om van 20% vrije huurwoningen te behouden. verhuurders-investeerders fiscaal aan te Eén van de fiscale stimuli die in het memoedigen. morandum zijn opgenomen is een gerichte verlaging van de schenkings- en

CIB nieuws

Vastgoedmakelaars ook maatschappelijk actief

“Al 16 probleemjongeren aan een woning geholpen” Een dik jaar geleden is het dat CIB Limburg een samenwerking aanging met YAR Vlaanderen (Youth At Risk). De Limburgse vastgoedmakelaars engageren zich sindsdien om jongeren uit de Bijzondere Jeugdzorg aan een eigen woning, studio of appartement te helpen. “We ontkrachten hiermee de clichés en leveren het bewijs dat vastgoedmakelaars zich ook maatschappelijk actief tonen”, vertelt voorzitter van CIB Limburg Ingrid Maes. “Hoewel we een jaar later al kunnen spreken van een geslaagde missie, stopt het verhaal hier hoegenaamd niet.” nieuw leven te beginnen. “Onze vastHet project, 'YAR goedmakelaars helpen die jongeren mee Wonen' gedoopt, aan een eigen thuis”, verduidelijkt Ingrid is een initiatief van Maes. “Het gaat om jongens en meisjes YAR Vlaanderen die niet langer thuis, in een pleeggezin of dat jongeren met in een voorziening kunnen verblijven.” een dossier bij de jeugdrechter bijEngagement uitbreiden staat om hun leven In ruil begeleidt YAR Wonen de jongeren weer op de rails te krijgen. Met de Limen stelt de organisatie zich financieel borg burgse vastgoedmakelaars wil het de voor deze doelgroep. Zo garandeert ze hand reiken naar jongeren uit de Bijzonzowel de huurwaarborg als de maandedere Jeugdzorg die problemen hebben lijkse betaling. De samenwerking richtte om een huurwoning te vinden. Zij botsen zich in het eerste jaar op de Limburgse op tal van vooroordelen bij de eigenaars regio en op een aantal gemeenten in wat het hen vaak moeilijk maakt om een

Vlaams-Brabant. Met succes. Maes: “We hebben het afgelopen jaar zo’n 16 jongeren aan een eigen woning geholpen. Dit geeft een grote voldoening. We kunnen onze opdrachtgever de nodige garanties geven, en daarbovenop bieden we onderdak aan jongeren die moeite doen om weer iets van hun leven te maken.” Beide partijen willen het engagement in de toekomst uitbreiden. “Dit is slechts het begin”, aldus Maes. “Als vastgoedmakelaars beseffen we meer en meer dat we een belangrijke maatschappelijke rol te vervullen hebben, zeker nu het debat rond betaalbaar wonen in alle hevigheid losbarst. Hopelijk volgt ook de rest van Vlaanderen.” Meer info: www.cibweb.be www.yarvlaanderen.be

CIBweb in nieuw kleedje Wie naar www.cibweb.be surft, zal sinds kort merken dat hij van heel wat nieuwe voordelen kan genieten. Zo kan je als gebruiker toetreden tot de CIB Community waar je over een eigen profiel beschikt. Andere nieuwigheid is het mandatensysteem waarbij een zaakvoerder zijn medewerkers toegang verleent tot het gebruik van de online tools BTV, Kadasterfinder en Covast. Om van de vele voordelen te genieten, hoef je je slecht éénmalig te registreren met je elektronische identiteitskaart (e-ID). Heb je geen kaartlezer? Mail dan je gegevens naar support@cibweb.be en we sturen je er meteen een op. Intussen laten we je niet in de steek. Tijdelijk kan je nog terecht op 2013.cibweb.be voor de dringende toepassingen die je nodig hebt. Opgelet: de 'oude' website (incluis modeldocumenten en andere toepassingen) waar je dan op terechtkomt, wordt niet meer geüpdatet en wordt op 1 februari 2014 volledig afgesloten. Meer hulp nodig? Contacteer de helpdesk! Telefonisch op het nummer 09 / 242 49 89 Of per mail naar support@cibweb.be

CIB info 61

SYVOO ND R IC I

E BORHAIT AR 25 J

GARANT

unieke

shunt renovatie!

renoveer uw shuntschouw met weinig kap- & breekwerk

Werkwijze

Borhite Shunt Renovatie

VOOR

BORHITE OMBOUW

1 Een Borhite Eco Liner + op maat wordt ingebracht in het bestaande rookgasafvoerkanaal. 2 Het shuntsysteem wordt vervolgens zodanig omgebouwd dat het kanaal gas- en waterdicht wordt en van verbrandingslucht wordt voorzien.

eco-liner +

3 Er wordt hoofdzakelijk vanop het dak gewerkt met zo weinig mogelijk storing en interventie in de appartementen.

tot 25

verdiepingen

SHUNT RENOVATIE wordt uitgevoerd met borhite eco liner + Het Eco Liner + systeem van Borhite is een innovatief systeem waarmee elke schoorsteen zonder breekwerk kan gerenoveerd worden. Na het opblazen en uitharden van de glasvezelkous wordt het rookkanaal volledig druk- en waterdicht De Eco Liner + beantwoordt aan de huidige normen en is CE-gekeurd.

Patent

voor alle info

CONTACTEER T 050 827 627 of info@borhite.be

BORHITE

bvba Torhoutsesteenweg 30 8210 Loppem (Heidelberg) www.borhite.be

meer uitleg

bezoek

www.shuntrenovatie.be

w w w. a r t em is e. b e

1019487A3

Bij het uitstomen van de Eco Liner + komen er geen giftige stoffen vrij. Deze liner is nl. uitsluitend vervaardigd uit anorganische materialen.

CIB interview

Eigenaars kunnen zich vanaf voorjaar 2014 aansluiten bij huurgarantiefonds

“We willen het fonds alle slaagkansen geven” In het voorjaar van 2014 kunnen eigenaars zich aansluiten bij het ‘huurgarantiefonds’, een fonds waarmee de overheid wil optreden tegen de toename van het aantal uithuiszettingen. Wat zijn de pro’s en de contra’s? Peggy Verzele, directeur van de CIB Studiedienst, geeft tekst en uitleg. Wat doet het huurgarantiefonds precies? Peggy Verzele: “Het huurgarantiefonds komt tussen indien een huurder door tijdelijke financiële moeilijkheden huurachterstallen heeft opgelopen. Zo wil de overheid deze mensen de kans bieden om hun problemen te overwinnen en de achterstallen in te lopen. Met als verhoopte resultaat dat men een uithuiszetting kan vermijden.” Hoe staat de sector hier tegenover? Peggy Verzele: “De sector is vragende partij voor overheidsinitiatieven die de stijging van het aantal uithuiszettingen bestrijden. Een uithuiszetting is een sociaal drama en heeft tegelijk een grote impact op het rendement van de verhuurder. Vastgoedkantoren ondervinden dat heel wat verhuurders afhaken, omdat het rendement steeds minder wordt. Daar moet tegen worden opgetreden. Of het nieuwe huurgarantiefonds effectief een antwoord kan bieden op deze problematiek, zal de toekomst uitwijzen. Vanuit de sector willen wij het fonds in elk geval alle slaagkansen geven en hebben we ons als een constructieve partner opgesteld bij het verfijnen van de regelgeving.” Met resultaat? Peggy Verzele: “Inderdaad. Vanuit CIB Vlaanderen maakten we heel wat inhoudelijke bemerkingen over aan de Vlaamse Woonraad én aan minister van Wonen Freya Van den Bossche. We zijn dan ook tevreden dat met heel wat van onze opmerkingen effectief rekening werd gehouden in het finaal besluit. Zo zorgden

Peggy Verzele

cies daarom zal het belangrijk zijn om op we ervoor dat niet alleen een verhuurder, regelmatige basis te kunnen evalueren.” maar ook een lasthebber – vastgoedmakelaar of rentmeester – kan instaan voor Hoe zal CIB Vlaanderen haar leden de aansluiting bij het fonds. Daarnaast is hierover verder informeren? het onze verdienste dat de termijn voor Peggy Verzele: “Wanneer de verhuurhet instellen van een vordering werd verder beslist heeft zich aan te sluiten bij het lengd. Én we hebben er ook voor gezorgd huurgarantiefonds, wacht hem of zijn lastdat de huurder ook niet langer verplicht hebber de uitdaging om de diverse proaanwezig moet zijn op de zitting, opdat er een tussenkomst zou worden toegekend. Daar "De regelgeving die het fonds blijft het niet bij, maar het omringt is bepalend voor het zijn in elk geval een aantal succes" belangrijke punten die we cedures succesvol te doorlopen. Daarom met succes hebben kunnen meegeven.” zullen we in het voorjaar van 2014 een syllabus op CIBweb ter beschikking stellen. Zijn alle bezwaren hiermee van de Daarin staat een gedetailleerde beschrijbaan? ving van de diverse procedurestappen die Peggy Verzele: “De regelgeving die het ze moeten doorlopen. Ook de CIB mohuurgarantiefonds omringt, is bepalend delcontracten zullen vanaf de inwerkingvoor het succes ervan. En wij zien daar treding een clausule bevatten met betrektoch nog wel een aantal belangrijke knelking tot het al dan niet aangesloten zijn bij punten. In eerste instantie gaat het om het huurgarantiefonds.” de zeer sterke administratieve complexiteit. De procedures voor de aansluiting Meer info: bij het fonds en de aanvraag tot tussenwww.wonenvlaanderen.be komst zijn ingewikkeld en vereisen heel www.cibweb.be wat administratieve inspanningen van de verhuurders. Bovendien zijn er zeer strikte deadlines. We vrezen daarom dat het systeem zodanig complex is, dat dit de effectiviteit van het fonds in gevaar kan brengen. Het is trouwens ook niet uit te sluiten dat de steunmaatregel procedureel gezien ook te laat komt in een escalerend conflict. Maar pre-

CIB info 61

CIB belangenbehartiging

Sector formuleert bedenkingen bij richtlijnen bemiddelingsopdrachten

Johan Vande Lanotte zegt wat wel en niet mag Sinds 2007 waakt de FOD Economie erover dat vastgoedmakelaars contracten gebruiken die aan alle wettelijke verplichtingen voldoen. De hierbij gehanteerde controlecriteria leverden meer dan eens voer voor interpretatie. De sector zat daarom vorig jaar aan tafel met minister van Economie en Consumenten Johan Vande Lanotte (Sp.a). Die gaf de FOD Economie de opdracht tot het uitvaardigen van ‘guidelines’, een reeks richtlijnen die meer duidelijkheid moet scheppen over wat inbreuken zijn en wat niet. Hoewel CIB Vlaanderen zich voor 100% achter sommige guidelines kan scharen, heeft ze ook enkele praktische/juridische bezwaren overhandigd waarvan we de belangrijkste in een notendop weergeven.

GUIDELINE 1 De vastgoedmakelaar mag in de bemiddelingsovereenkomst een clausule voorzien waarbij hij de kosten voor stukken die hij moet verzamelen (EPC, bodemattest, …), bijkomend mag aanrekenen op voorwaarde dat hij:

• het bewijs levert van het werkelijk betaald bedrag • hiervoor geen extra administratiekosten aanrekent • deze documenten bij beëindiging van de opdracht aan de opdrachtgever overhandigt • de opdrachtgever de mogelijkheid geeft om hiervan af te zien (bv. door de stukken zelf voor te leggen).

Onze bemerkingen: De sector begrijpt niet waarom de vastgoedmakelaar geen eigen administratiekost zou mogen aanrekenen voor het opvragen van stukken. Bovenop het bedrag dat hij aan derden (overheid, EPCdeskundige, enz.) betaalt, moet de vastgoedmakelaar ook zijn eigen kosten (bv. van briefwisseling, secretariaat) kunnen aanrekenen. Als voorwaarde geldt wel dat hij in zijn opdracht duidelijk de kostprijs van zijn eigen dienstverlening vermeldt. Belangrijk is dat de consument met kennis van zaken kan beslissen om voor het opvragen van verkoopdocumenten al dan niet beroep te doen op de diensten van de vastgoedmakelaar. Wanneer we de redenering van deze guideline volgen, zien we dat de vastgoedmakelaar die van de opdrachtgever een

CIB belangenbehartiging

‘kant en klaar’ verkoopdossier aangeleverd krijgt, dezelfde vergoeding ontvangt als de vastgoedmakelaar die voor de opdrachtgever ontbrekende verkoopdocumenten moet opvragen, zoals bijvoorbeeld een EPC, bodemattest, enz. Als sector pleiten we voor volgende prijsclausules: • of een globale prijs, zijnde een forfait, voor het opvragen van stukken (waarin dan zowel de werkelijk aan derden betaalde kost als de eigen administratiekost verrekend is) • of een vergoeding van de werkelijk door hem betaalde (en bewezen) kost + administratiekost • of een gemengd systeem (combinatie van forfaitaire en werkelijke prijzen)

GUIDELINE 2 Indien de kost voor het verkrijgen van documenten inbegrepen is in de algemene opdracht en gedekt is door het commissieloon, moet de vastgoedmakelaar dit uitdrukkelijk vermelden in de opdracht. Onze bemerkingen: De guidelines kunnen de vastgoedmakelaar geen extra verplichtingen of formaliteiten opleggen die niet bij wet of in het KB-Bemiddelingsovereenkomst zijn voorzien. Volgens het KB geldt het principe dat deze kosten in het commissieloon zijn inbegrepen, tenzij anders bepaald.

GUIDELINE 3 Een verkoop door iemand anders dan de vastgoedmakelaar tijdens de opdracht wordt gelijkgesteld met de vervulling van de opdracht. De vastgoedmakelaar kan de toepassing van deze bepaling enkel inroepen voor zover hij stipt zijn rapporteringsplicht heeft gerespecteerd. Onze bemerkingen: Wanneer de vastgoedmakelaar de rapporteringsplicht niet naleeft, respecteert

hij het contract niet. In zo’n geval zal de rechtbank moeten beslissen of deze wanprestatie voldoende ernstig is om het recht op commissieloon aan de makelaar te ontzeggen. Via de guidelines kunnen er geen extra verplichtingen opgelegd worden die niet bij wet of in het KB-Bemiddelingsovereenkomst zijn voorzien. Je kan de guidelines zoals deze nu voorliggen en ook de uitvoerige nota van CIB Vlaanderen raadplegen op CIBweb.

Enkele van de verduidelijkingen waar we achter staan 1. De vastgoedmakelaar moet minstens een keer per maand schriftelijk of per e-mail over zijn opdracht rapporteren. Dit terwijl de tekst van het KB geen uitleg bevat van de wijze waarop gerapporteerd moet worden. Intussen mocht CIB Vlaanderen een verduidelijking ontvangen dat de maandelijkse rapportering door de vastgoedmakelaar inderdaad niet onderworpen is aan formele regels. Bij mondelinge rapportering moet de vastgoedmakelaar wel bewijzen dat hij voldeed aan de wettelijke rapporteringsplicht en de correcte uitvoering van de overeenkomst. Bij mondelinge rapportering zal dit uiteraard veel moeilijker te bewijzen zijn dan bij schriftelijke rapportering. 2. De bemiddelingsovereenkomst bepaalt dat de opdracht vervuld is wanneer er een geldig bod werd uitgebracht. In dit geval moet de vastgoedmakelaar laten weten dat dit bod schriftelijk of via een andere duurzame drager moet worden uitgebracht, waardoor aan de opdrachtgever een vast bewijs wordt geleverd van het bod. 3. Vermelding van een beding dat er geen enkel ere- of commissieloon verschuldigd is in geval van opzegging van de verkoop of verhuur als gevolg van de verwezenlijking van een voorwaarde. Dit kan zowel een opschortende als ontbindende voorwaarde zijn. Het gaat evengoed om voorwaarden die in de overeenkomst zijn ingeschreven op vraag van de consument.

â&#x20AC;&#x153;

UNIZO spreekt de taal van de vrije beroepen.

â&#x20AC;?

Danielle Van Zegbroeck Van Zegbroeck Accountants

Uw belangen verzekerd dankzij UNIZO en de Federatie Vrije Beroepen

Word meteen UNIZO- en FVIB-lid en geniet van alle voordelen. Kijk op www.unizo.be/allesoverlidworden

CIB actua

Overstromingsgevoelig vastgoed: nieuwe informatieplicht

Kans op water in de kelder? zo zet je het in de publiciteit!

Op 11 oktober trad de nieuwe informatieplicht rond overstromingsgevoelig vastgoed in werking voor vastgoedmakelaars, notarissen en eigenaars. Maar hoe moet

je de overstromingsgevoeligheid van een pand nu precies vermelden in de publiciteit? Er moet in elk geval worden vermeld of het pand dat je verkoopt of verhuurt (voor meer dan 9 jaar) geheel of gedeeltelijk in mogelijk of effectief overstromingsgevoelig gebied ligt. Of in een afgebakend overstromingsgebied, of in een afgebakende

oeverzone. De richtlijnen hiervoor lopen parallel met deze van de EPC-publicatieverplichting. Afhankelijk van het type publiciteit moet de informatie voluit geschreven worden, wordt het symbool voor overstromingsgevoelig gebied gebruikt of hoeft de informatie niet vermeld te worden. Een overzicht ...

Type publiciteit

Effectief overstromingsgevoelig / mogelijk overstromingsgevoelig

Afgebakend overstromingsgebied / afgebakende oeverzone

Alle digitale advertenties: op websites van makelaars, notarissen, immosites (immoweb, logicimmo, vlan…), in nieuwsbrieven

Voluit geschreven +

Voluit geschreven

Advertenties in tijdschriften, kranten, weekbladen,...

Voluit geschreven +

Voluit geschreven

Kleine zoekertjes in tijdschriften, kranten, weekbladen,…

Vermelding niet vereist

Affiches van openbare verkoop

Voluit geschreven +

Voluit geschreven

Bekendmaking in de etalages van vastgoedkantoren

Voluit geschreven +

Voluit geschreven

Kleine panelen aan de woning met enkel vermelding makelaar/notaris

Vermelding niet vereist

Kleine raamaffiches ‘te koop’ of ‘te huur’ aan de woning zelf, zonder verdere informatie

Vermelding niet vereist

Informatie op beurzen

Voluit geschreven +

Voluit geschreven

Meer info: www.integraalwaterbeleid.be

CIB info 61

Stapelplein 28 9000 Gent T 09 264 11 48

Hebbes.be sleutel tot succes Wenst u ook te adverteren? Bel ons: 011 878 695 of mail naar info@hebbes.be

HEBIM_130226_krva_joma_CIBAdvjaarboek-nieuwweb.indd 1

28/02/13 13:51

CIB wetgeving

Nieuw jaar, nieuwe regels voor vastgoedprofessionals

Wat verandert er in 2014? Een nieuw jaar gaat vaak gepaard met nieuwe regels. Ook in 2014 zijn er een aantal nieuwigheden waarmee je als vastgoedprofessional zeker rekening moet houden: een overzicht.

Nieuwe EPB-eis: verplicht minimumaandeel hernieuwbare energie in nieuwbouw Voor bouwaanvragen vanaf 1 januari 2014 moet elke nieuwe woning, kantoor en school in Vlaanderen een minimum hoeveelheid energie halen uit hernieuwbare bronnen. Die verplichting is geïntegreerd in de energieprestatieregelgeving (EPB). Voor scholen en kantoren van publieke organisaties is de eis al sinds 1 januari 2013 van toepassing. Daarnaast wordt ook het E-peil strenger vanaf 2014. Nieuwe gebouwen mogen dan maximaal een E-peil van E60 behalen, in plaats van E70. Verder worden vanaf volgend jaar de isolatie-eisen voor de verschillende constructiedelen - zoals buitenmuren, daken, vensters, vloeren - aangescherpt. Voor bouwprojecten die niet voldoen aan de vermelde eisen, wordt het maximale E-peil 10% strenger. Als het niet haalbaar is om in een specifiek bouwproject hernieuwbare energie te produceren, kan het project toch voldoen als het E-peil voldoet aan die strengere eis. Enkel wanneer er geen hernieuwbare energiesystemen zijn toegepast, volgens de gestelde voorwaarden, én wanneer het project ook niet voldoet aan de strengere E-peileis, wordt een administratieve geldboete opgelegd. Meer info: www.energiesparen.be/epb/groeneenergie

Verbod op contante betalingen bij onroerende transacties Wie volgend jaar een deel van zijn woningaankoop in contanten wil betalen, is eraan voor de moeite. Vanaf 1 januari 2014 wordt de antiwitwaswetgeving nog strenger en mag de prijs van een onroerend goed enkel nog via cheque of overschrijving worden betaald. Tot nu mocht bij de verkoop van een onroerend goed nog een bedrag tot € 5 000 in contanten betaald worden met een maximum van 10 % van de totale prijs.

Eenmalige onderzoeksplicht voor gedwongen mede-eigendommen op risicogrond Ben je mede-eigenaar of syndicus van een appartementsmede-eigendom op een risicogrond? Dan kan het zijn dat je vóór 31 december 2014 een oriënterend bodemonderzoek moet laten uitvoeren. De Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) wenst iedereen te informeren over deze eenmalige onderzoeksplicht; zowel de syndici en verenigingen van mede-eigenaars als de vastgoedmakelaars. Volgens het Bodemdecreet (artikel 30bis) moet een oriënterend bodemonderzoek worden uitgevoerd op initiatief en op kosten van de vereniging van mede-eigenaars voor 31 december 2014: • Als voor de vestiging van de gedwongen mede-eigendom een risico-inrichting gevestigd was op de grond waarop de gedwongen mede-eigendom gevestigd is (vb. vroeger was een fabriek aanwezig, momenteel zijn er lofts onder de vorm van gedwongen medeeigendom gevestigd op de locatie). • Als in de gemeenschappelijke delen een risico-inrichting gevestigd was die bestemd was ten behoeve van de gedwongen medeeigendom (vb. vroeger was er in de gemeenschappelijke kelder een tank van 25.000 liter stookolie aanwezig voor de verwarming van het hele appartementsgebouw). Bij afwezigheid van een vereniging van mede-eigenaars wordt het oriënterend bodemonderzoek uitgevoerd op initiatief en op kosten van de mede-eigenaars zelf. Meer info: www.ovam.be/mede-eigendommen

CIB info 61

CIB partner

Luminus biedt binnenkort digitale verhuisdocumenten voor CIB-leden aan

“Digitalisering moet tot nog meer performantie leiden” Bij energieleverancier Luminus zijn ze ‘goed bezig’. Deze partner van CIB Vlaanderen werd onlangs door de Vlaamse energieregulator (VREG) beloond met een vijfsterren klantenservice. “Voor zowel de eindconsument als CIBleden proberen we steevast een win-winsituatie te creëren. Service is daarbij het sleutelwoord”, zegt Bob Serneels, Sales Director Residential bij Luminus. “Volgend jaar willen we er trouwens nog meer staan voor de makelaars, via het aanbieden van digitale verhuisdocumenten.” documenten de verhuis van zijn klant efficiënt laat verlopen. Tegelijk krijgt hij voor elke nieuwe aansluiting een administratieve vergoeding, wat in deze momenten van crisis mooi meegenomen is. Voor beide partijen een win-winsituatie.”

Dirk Marien

Bob Serneels

Dat Luminus dienstverlening hoog in het vaandel draagt, blijkt uit de cijfers. Per 5000 klanten komen er amper drie klachten binnen, wat door de VREG als objectief is gelegd voor het behalen van vijf sterren. “We proberen ons steeds te richten op een individuele aanpak van de klant”, aldus Serneels. We gaan na waar mensen wakker van liggen en begeleiden hen op het vlak van energie-efficiëntie en facturatie.” Opwaartse spiraal Dankzij het samenwerkingsakkoord met Luminus kunnen CIB-leden bij een verhuis hun klanten op vlotte wijze bijstaan bij de overdracht van de meterstanden voor gas en elektriciteit. Door deze service konden al tienduizenden klanten van CIBmakelaars vlot en zorgeloos hun energieverhuis regelen. Het aantal gerealiseerde verhuisdocumenten door CIB-leden kende in 2013 zelfs een groei van 8%. Serneels: “We merken dat de tevredenheid over de service hoog ligt. Het is eigenlijk een ‘sales through service-model’ waarbij de vastgoedmakelaar via onze speciale

CIB info 61

Dirk Marien, Channel Manager Immo & Bouw, spreekt zelfs van een triple win. “De deelnemende vastgoedmakelaars kunnen zich net door deze dienstverlening onderscheiden van concurrenten. De vastgoedmakelaar kan naar zijn klant stappen en zeggen: ‘Wij regelen alle nutsvoorzieningen wat energie betreft, voor zowel oude als nieuwe bewoners, u als klant kan genieten van de mooie kanten van uw verhuis’.” Specialisatie, personalisatie, performantie De dienstverlening naar de vastgoedmakelaars valt in drie woorden samen te vatten. Als eerste is er de specialisatie. Marien: “We beschikken over een team specialisten on the field, allemaal mensen met meerdere jaren ervaring. Zij weten wat er leeft bij de vastgoedmakelaars en kunnen daarom efficiënt te werk gaan.” Wat hier nauw bij aansluit is

personalisatie. “Onze mensen, zowel de externe adviseurs als het interne Immo & Bouw Serviceteam, staan heel dichtbij de vastgoedmakelaars en zijn rechtstreeks aanspreekbaar. Ze zijn bovendien regionaal georganiseerd, zodat een CIB-lid rechtstreeks bij zijn vertrouwde contactpersoon terechtkan voor alle mogelijke vragen en het oplossen van problemen”, aldus Marien. Ten derde focussen ze bij Luminus op performantie. Serneels: “Dit houdt in dat we het werk voor de vastgoedmakelaar, syndicus of bouwpromo-

CIB partner

tor zoveel mogelijk willen beperken, zodat zij hun kantoor performanter kunnen laten functioneren.” Bovendien genieten de vastgoedmakelaars ook van een voordeel wat de contracten betreft. Marien: “Luminus verwerkt op een jaar zo’n 200.000 verhuisdocumenten. We hebben ervoor gezorgd dat alle documenten die de CIB-makelaars binnenbrengen, prioriteit krijgen qua verwerking.”

Digitale evolutie Net zoals iedereen gaat ook Luminus mee met het digitale tijdperk. “Ik geef bij deze graag een primeur mee”, zegt Serneels. “Op CIBweb zal er een apart luik Immo & Bouw komen waar CIB-leden alle energiegerelateerde informatie terugvinden. Daarnaast bieden we in de loop van 2014 een digitaal verhuisdocument aan. Ook daar moet de digitalisatie weer leiden tot performantie. Voorts zullen we ook een

app lanceren die een container aan informatie bevat en interessant is voor onze commerciële partners. We slaan echt de weg in van het digitaal ter beschikking stellen van contracten en informatie. CIB Vlaanderen en Luminus: dat is een unieke samenwerking.”

Samenwerken met Luminus: je voordelen • Je biedt een extra service aan je klant op het ogenblik dat hij zijn handen vol heeft met de regelingen van zijn verhuis. Je klant zal die hulp ten zeerste appreciëren. • Je wordt bijgestaan door het Service Center Immo & Bouw, een dienst binnen Luminus die enkel ten dienste staat van vastgoedmakelaars, syndici en bouwpromotoren. Zo heb je op elk ogenblik een direct aanspreekpunt, wat een continue opvolging van je dossiers garandeert. • Je geniet van een korting op elektriciteit als je zelf klant wordt bij Luminus. Deze korting geldt ook voor je medewerkers, familie of vrienden. • In ruil voor het gepresteerde werk ontvang je een administratieve vergoeding. Luminus bezorgt per kwartaal een overzicht van de gerealiseerde aansluitingen op basis waarvan je een factuur opmaakt aan Luminus. Meer weten? Neem dan contact op met je CIB-ledenconsulent of mail naar immo&bouw@edfluminus.be

Maak van een betrouwbare een vertrouwde partner CIB en Luminus hebben doorheen de jaren een succesvol partnership uitgebouwd. Wat houdt dat in? Dat elke CIB-makelaar die met ons samenwerkt Luminus voorstelt aan zijn klanten als zijn favoriete leverancier van gas en/of elektriciteit. Enkele tienduizenden CIB-klanten gingen al op dat voorstel in. Ze genieten nu van de betrouwbare service van Luminus, de tweede grootste energieleverancier in België.

Contacteer nu! 078/180 187 immo&bouw@ edfluminus.be

Wil u ook uw servicepakket uitbreiden met Luminus? Bel dan meteen naar 078/180 187 en laat uw gegevens na. Onze Immo & Bouw adviseur zal u zo snel mogelijk opbellen om u persoonlijk uit te leggen hoe u én uw klanten voordeel kunnen halen uit een partnership met Luminus. Of stuur een mailtje naar immo&bouw@edfluminus.be.

CIB info 61

CIB studie

Wetenschappelijk onderzoek over ontsluiting overheidsinformatie

Attesten en documenten… u vraagt, wij draaien! Van bodemattest over EPC tot overstromingsgevoeligheid, het aantal informatieverplichtingen waaraan de vastgoedmakelaar moet voldoen neemt almaar toe. Maar vlot toegang krijgen tot al die info is soms een ander paar mouwen. Nieuw wetenschappelijk onderzoek moet nu de behoefte van de sector aan vlot toegankelijke overheidsinformatie in kaart brengen. Vastgoedprofessionals moeten attesten en documenten bij de vleet opvragen. Reden: de opdrachtgever en zijn potentiële kopers of huurders zo snel mogelijk informeren over het pand. Een toenemend aantal wetten en decreten verplicht de sector daartoe. Maar ook de rechtbanken zijn steeds vaker van oordeel dat de vastgoedmakelaar een algemene informatieplicht heeft. Voor de Vlaamse vastgoedmakelaardij is dit een positieve tendens, niet in het minst omdat de sector meer dan ooit zijn meerwaarde kan tonen in het administratieve kluwen. De makelaardij wil dan ook maximaal inzetten op de informatieverstrekking en het naleven van alle verplichtingen die dit met zich meebrengt.

De steun van de overheid is daarvoor onontbeerlijk, want alleen via vlot toegankelijke en kwalitatieve overheidsinformatie kan de vastgoedmakelaar de almaar toenemende verplichtingen die hem worden opgelegd professioneel uitvoeren. Kadasterfinder was al een eerste, kleine stap in de goede richting naar digitale ontsluiting. Maar de vraag naar méér en vlottere toegang tot overheidsinfo ligt al langer op tafel en kan ook buiten de sector op het nodige begrip rekenen. Onderzoeksenquête Om de behoefte aan overheidsinformatie precies in kaart te brengen en de eventuele pijnpunten bloot te leggen, startte de Hogeschool Gent enkele maanden geleden een onderzoek op. Daarvoor wordt

samengewerkt met de Federale Administratie Patrimoniumdocumentatie, het Vlaams Studie- en Kenniscentrum Vastgoed en Wonen – zeg maar de studiedienst van de Vlaamse makelaardij –, het BIV, CIB Vlaanderen, en voor bepaalde delen ook met de Universiteit Gent. In totaal 850 vastgoedmakelaars namen deel aan de onderzoeksenquête, met allicht interessante resultaten. Zo moet het onderzoek, dat voorlopig nog niet is afgerond, meteen duidelijk maken dat zowel makelaars als syndici het eens zijn aan welke overheidsinformatie de nood het hoogst is. Zodra de studie gefinaliseerd is, zullen we daarover berichten. Intussen vraagt de sector in haar nieuwe memorandum online toegang tot o.m. de beslagberichten, de EPC-databank, het hypoheekregister, de registratie en het rijksregister.

Welke overheidsinfo zou makkelijk toegankelijk moeten zijn? Beslagberichten Schuldeisers kunnen een hinderpaal zijn bij de vrije overdracht van een onroerend goed. Daarom is het belangrijk dat de vastgoedmakelaar zich van de aan- of afwezigheid van schuldeisers kan vergewissen. EPC-databank Zodra de EPC-databank als een authentieke gegevensbron wordt opgevat, wordt het zowel voor de makelaar als z’n klant interessant om te kunnen nagaan of er voor het betreffende goed een attest werd afgeleverd. Hypotheekregister Via nazicht in de registers van het hypotheekkantoor kan men verifiëren of een bepaalde verkoper wel degelijk eigenaar is en of een pand bezwaard is met hypotheken of andere lasten. Registratie De Registratie verzamelt heel wat data over de overdracht van eigendom, o.m. inzake de huur- en verkoopprijzen. Deze info kan voor de vastgoedmakelaar uitermate nuttig zijn bij de goede uitvoering van zijn opdracht. Toegang tot Rijksregister Onder meer de antiwitwaswetgeving legt de makelaar zeer concreet de verplichting op om de partijen goed te identificeren, waarvoor je het rijksregisternummer nodig hebt.

CIB info 61

CIB wat was en zal zijn

Vastgoedacademie rondt studiereeks Betaalbaar Wonen af

Agenda Opleidingsaanbod VIVO 2014 Start het nieuwe jaar met een nieuwe opleiding... VIVO, het Vlaams Instituut Vastgoedopleiding van CIB Vlaanderen, heeft ook voor 2014 een gevarieerd opleidingsaanbod voor vastgoedprofessionals. Diverse thema’s komen aan bod: communicatie en persoonlijke ontwikkeling, commerciële training, vastgoedgerelateerde topics … Het volledige opleidingsaanbod voor begin 2014 kan je nu reeds vinden op de VIVO-website, waar je ook online kan inschrijven. Meer info: www.vivo.be Nieuwjaar in de CIB Kamers Januari is traditioneel de maand van de nieuwjaarsrecepties. Ook bij CIB Vlaanderen is dit niet anders. Hieronder vind je de data voor de verschillende Kamers. De exacte uren en locaties kan je vinden op www.cibweb. be. Opgelet: vooraf inschrijven is noodzakelijk. CIB Kust, dinsdag 14 januari CIB Oost-Vlaanderen, zaterdag 18 januari (nieuwjaarsbanket) CIB West-Vlaanderen, dinsdag 21 januari CIB Antwerpen, donderdag 23 januari (nieuwjaarslunch) CIB Limburg, woensdag 29 januari CIB Vlaams-Brabant Brussel, vrijdag 7 februari Real Estate Awards 2014 De Real Estate Awards worden op donderdag 24 april 2014 uitgereikt in Hôtel de la Poste op de site van Tour & Taxis in Brussel. Meer info volgt binnenkort. 15de CIB Vastgoedcongres Het volgende Vastgoedcongres vindt plaats op vrijdag 21 november 2014 in het Kursaal Oostende. Meer info volgt.

Volg ons CIB Vlaanderen @CIBVlaanderen @JanJassogne @KristienBerkein @dajo_hermans

Op 27 september sloeg de Vastgoedacademie haar tenten op in Salons Waerboom in Groot-Bijgaarden voor haar derde studiedag. Hoe kunnen we binnen de beperkte Vlaamse ruimte toch voldoende bijkomende woningen inplanten? Dat was de centrale vraag waarop vastgoedmakelaars, promotoren, architecten en andere geïnteresseerden een antwoord probeerden te formuleren. Dat creativiteit rond woonvormen op zijn minst een deel van het antwoord uitmaakt, was een belangrijke conclusie.

CIB Antwerpen feest in de zoo Op vrijdag 27 september was de Antwerpse Zoo het decor voor de Gala Evening van CIB Antwerpen. De aanwezigen konden genieten van een galadiner, gevolgd door een geleide nachtwandeling met sfeermuziek. Nadien was het tijd om de benen te strekken op de dansvloer.

Quares trekt richting beurs Vastgoeddienstengroep Quares brengt haar vastgoedbevak Quares Retail Fund (Qrf) naar de beurs. Qrf wordt geleid door Anneleen Desmyter, CIB-lid en afgelopen jaar winnaar van de Real Estate Award Best Mentor. Zij is de jongste vrouwelijke CEO op de Brusselse beurs. Vanuit CIB Vlaanderen feliciteren we Anneleen en het hele Quares team graag met dit sterk staaltje ondernemerschap.

CIB Vlaanderen

CIB info 61

Kosteloos jouw vastgoedportefeuille uitbreiden? Je wordt als eerste geĂŻnformeerd over nieuwe panden en percelen die anders niet zo makkelijk binnen te halen zijn. Je krijgt online toegang tot alle tools en volledige verkoopdossiers. Ă&#x2030;n je geniet van een scherpe vergoedingsregeling.

Registreer je snel, eenmalig en gratis via covast.be