For the love of desire
5
Kinke Kooi
49
Brieke Drost schildert de glans der dingen Alex de Vries
53
Brieke Drost paints the brilliance of things Alex de Vries
57
Biografie
60
Colofon
63
FOR THE LOVE OF DESIRE
4
Sleutelgat, 2010 olieverf op linnen op paneel 11 x 18 cm collectie Wilhelmina Kennedy
5
Sleutelgat, 2010 olieverf op linnen, paneel, 11 x 18 cm
Good Luck, 2005 olieverf op linnen, 24 x 21 cm particuliere collectie
6
Zeeuwse knopen, 2009 olieverf op linnen op paneel 11 x 18 cm
7
Sleutelgat, 2010 olieverf op linnen, paneel, 11 x 18 cm
Good Luck, 2005 olieverf op linnen, 24 x 21 cm particuliere collectie
8
Emmertjes, 2010 olieverf op paneel 11 x 18 cm
9
Sleutelgat, 2010 olieverf op linnen, paneel, 11 x 18 cm
Good Luck, 2005 olieverf op linnen, 24 x 21 cm particuliere collectie
10
Gouden strik, 2010 olieverf op linnen op paneel 14,5 x 18 cm particuliere collectie
11
Sleutelgat, 2010 olieverf op linnen, paneel, 11 x 18 cm
12
Pompoen, 2010 olieverf op linnen op paneel 14,5 x 18 cm
13
Sleutelgat, 2010 olieverf op linnen, paneel, 11 x 18 cm
Good Luck, 2005 olieverf op linnen, 24 x 21 cm particuliere collectie
14
Geldbuidel, 2009 olieverf op linnen op paneel 14,5 x 18 cm
15
Sleutelgat, 2010 olieverf op linnen, paneel, 11 x 18 cm
Good Luck, 2005 olieverf op linnen, 24 x 21 cm particuliere collectie
16
17
Een goede emmer, 2010 olieverf op paneel 12 x 10 cm collectie Leon en Ellen Tebbe
18
Stiefel, 2010 olieverf op paneel 14 x 11 cm particuliere collectie
19
Sleutelgat, 2010 olieverf op linnen, paneel, 11 x 18 cm
Good Luck, 2005 olieverf op linnen, 24 x 21 cm particuliere collectie
20
21
p 22 Kan (hout), 2010 tempera op paneel 18 x 14,5 cm p 23 Kan (Delftsblauw), 2010 tempera op paneel 18 x 14,5 cm
22
Sleutelgat, 2010 olieverf op linnen, paneel, 11 x 18 cm
Good Luck, 2005 olieverf op linnen, 24 x 21 cm particuliere collectie
23
Sleutelgat, 2010 olieverf op linnen, paneel, 11 x 18 cm
Good Luck, 2005 olieverf op linnen, 24 x 21 cm particuliere collectie
24
Memento mori ring, 2011 tempera op paneel 14,5 x 18 cm
25
Sleutelgat, 2010 olieverf op linnen, paneel, 11 x 18 cm
Good Luck, 2005 olieverf op linnen, 24 x 21 cm particuliere collectie
26
Walcherse knopen, 2010 tempera op paneel 11 x 18 cm
27
Sleutelgat, 2010 olieverf op linnen, paneel, 11 x 18 cm
Good Luck, 2005 olieverf op linnen, 24 x 21 cm particuliere collectie
28
Bessen, 2011 tempera op paneel 11 x 18 cm
29
Sleutelgat, 2010 olieverf op linnen, paneel, 11 x 18 cm
Good Luck, 2005 olieverf op linnen, 24 x 21 cm particuliere collectie
30
Staphorster knopen, 2010 tempera op paneel 11 x 18 cm
31
Sleutelgat, 2010 olieverf op linnen, paneel, 11 x 18 cm
Good Luck, 2005 olieverf op linnen, 24 x 21 cm particuliere collectie
32
33
Twee rozetten, 2011 tempera op paneel 11 x 18 cm
34
Knoop, 2012 tempera op paneel 10 x 12 cm
35
Sleutelgat, 2010 olieverf op linnen, paneel, 11 x 18 cm
Good Luck, 2005 olieverf op linnen, 24 x 21 cm particuliere collectie
36
Ruby ring, 2012 tempera op paneel 10 x 12 cm
37
Sleutelgat, 2010 olieverf op linnen, paneel, 11 x 18 cm
Good Luck, 2005 olieverf op linnen, 24 x 21 cm particuliere collectie
38
39
Tube, 2012 tempera op paneel 10 x 12 cm
40
Buckle Brooch, 2012 tempera op paneel 10 x 12 cm
41
Sleutelgat, 2010 olieverf op linnen, paneel, 11 x 18 cm
Good Luck, 2005 olieverf op linnen, 24 x 21 cm particuliere collectie
42
43
Eikeltjes, 2010 tempera op paneel 11 x 14 cm
44
Bloem, 2010 tempera op paneel 12 x 10 cm
45
46
Sleutelgat, 2010 olieverf op linnen, paneel, 11 x 18 cm
Good Luck, 2005 olieverf op linnen, 24 x 21 cm particuliere collectie
47
Ateliermuur 2012
48
Flesje (voorkant), 2008 olieverf op linnen 24 x 21 cm particuliere collectie Flesje (achterkant), 2008 olieverf op linnen 24 x 21 cm particuliere collectie
49
Ik heb me er altijd over verbaasd hoe gelijkend Brieke kan schilderen, zonder virtuoos te willen zijn. Ik heb nooit zo van virtuositeit gehouden, dat met trefzekerheid te maken heeft; zekerheid en treffen doen me denken aan zwaardvechten en boogschieten, waarbij het er om gaat scherp te zijn, de tegenstander te overwinnen en je doel te treffen. Daar gaat voor mij Briekes werk totaal niet over. Brieke schildert meer aftastend, bijna proevend. Ze kiest voorwerpen uit die ze zo mooi vindt, dat ze ze eigenlijk in haar mond zou willen stoppen. Zoals je vroeger regelmatig een snoepje uit je mond nam om het, glad van het spuug, nog een keer te bekijken en dan weer terug te stoppen. Door te schilderen sabbelt Brieke als het ware op haar onderwerp en gaan de scherpe kantjes er af. Briekes werk gaat niet over statements maken en verdedigen, maar over openstaan voor schoonheid en beleving zonder verdediging. Dat is heel kwetsbaar want je kan zomaar omver geslagen worden door ieder willekeurig oordeel. Dat te durven is pas sterk. Kinke Kooi
50
I have always been amazed about how realistic Brieke’s paintings are, without her aspiring to be a virtuoso. I never really valued virtuosity. It is all about accuracy, which reminds me of sword fighting and archery, in which it is vital to be sharp, beat your opponent and hit your target. This is not what Brieke’s work is about. Brieke paints in a carefully researching, almost tasting way. She picks the subjects she finds precious in the way a small child cherishes a piece of candy, taking it out of the mouth, shining with spit, admiring it as if it were a piece of jewelry, before putting it back in the mouth. Following this metaphore, by painting the subject, Brieke sucks the sharp edges of her candy-subject. Brieke’s work is not about making or defending big statements. Rather, it revolves around being open to beauty and experience without defending them. This is a very vulnerable position, since any kind of judgement will easily knock you off your feet. To choose such an open and defenceless perspective is truly courageous. Kinke Kooi
51
Berg borden, 1999 olieverf op linnen 120 x 155 cm particuliere collectie
52
Sunset, 2004 olieverf op linnen 80 x 100 cm collectie CBK Rotterdam
Brieke DROST SCHILDERT DE GLANS DER DINGEN Kunstenaars zijn geneigd zich onmogelijke opgaven te stellen. Brieke Drost (Arnhem 1957) past in die traditie. Als schilder is ze bevangen door de manier waarop voorwerpen door het licht worden gevormd en hoe ze daardoor een zichtbare aanwezigheid hebben die bestaat uit de weerschijn van hun oppervlak. Haar voorkeur gaat daarbij ook nog eens uit naar voorwerpen die deze weerschijn tot de essentie van hun materialiteit maken: zoals glas, sieraden, juwelen. Het gaat haar daarbij niet om uitzonderlijke kostbaarheden, maar om voorwerpen met een duidelijk karakter waarmee zij een verhouding kan aangaan die niet alleen wordt gevoed door haar schilderkunstige interesse en voornemen, maar die vooral een gevoelsmatig aspect in zich dragen. Door de voorwerpen te schilderen ontstaat er enige zekerheid omtrent de waarde die deze objecten werkelijk voor haar hebben. De voorwerpen die ze schildert ontlenen hun identiteit niet aan de omgeving waarin ze zich voordoen. Die is meestal neutraal en niet te duiden. Ze verhouden zich ook niet tot zichtbare lichtbronnen van buitenaf. Het licht dat ze uitstralen komt van binnen en is eerder een straling dan een weerkaatsing. Zoals de materialiteit van de voorwerpen doorslaggevend is voor de stofuitdrukking die ze als schilder nastreeft, zo is de persoonlijke betekenis die ze hebben bepalend voor de gedaante die ze in haar schilderijen aannemen. Uitzonderlijk is dat ze de mate-
rialiteit verbeeldt door de innerlijke gloed ervan in transparantie, weerschijn, schittering, glans, lichtval, en reflectie met olieverf en sinds kort ook tempera te schilderen. Het onstoffelijke aspect van de dingen die ze schildert, het illusionaire en het zinsbegoochelende, krijgt een tastbare verschijningsvorm. In haar schilderkunst komt er nauwelijks fantasie aan te pas – ze werkt zuiver naar de waarneming. Door nabootsing kruipt ze in haar onderwerp. Met zo min mogelijk middelen verwezenlijkt ze wat haar voor ogen staat. Dat is een moeizaam proces waarin onvermijdelijk veel mislukt. Al die glans en glinstering heeft de neiging te verkitschen en vanuit een in wezen calvinistische houding legt ze zichzelf op het ongrijpbare dat ze schildert zoveel mogelijk te versoberen. Daardoor krijgt haar werk een zorgvuldigheid en een intimiteit die oprecht en ontroerend is. Haar schilderkunst roept allerlei veronderstellingen op, zoals perfectionisme en virtuositeit, maar die zijn op haar werkwijze juist niet van toepassing. Ze streeft bij het schilderen van de voorwerpen geen realisme na. De traditionele samenhang tussen het ware, het goede en het schone is doorslaggevend voor de manier waarop ze haar eigen werk beoordeelt. Daarvoor moet alles kloppen in het schilderij en die stelt nu eenmaal andere eisen dan de werkelijkheid. De voorwerpen worden daarom niet eenvoudigweg nageschilderd, maar verbeeld, waardoor bij een onderlinge vergelijking tussen het
53
54
voorwerp als zodanig en haar schilderij er van alles niet klopt. Die vergelijking is daarmee oneigenlijk. De kwaliteit van het werk van Brieke Drost zit in de eigenheid van het schilderij en is niet terug te voeren op de werkelijkheid. De waarneming die ze doet, krijgt in de verbeelding pas het wezenlijke dat ze in haar schilderijen nastreeft. Ze schildert wat ze binnen handbereik heeft en verbindt het met de schildertraditie en ze doet dat ‘for the love of desire’. In al haar nuchterheid wordt ze bij voortduring overvallen door een romantisch verlangen naar en een liefde voor een zorgvuldige manier van leven waarin het kwetsbare en het kostbare wordt gekoesterd. Het heeft betrekking op een puur immaterieel verlangen naar schoonheid. Ze schildert in feite het gewicht van het licht, dat natuurlijk gewichtloos is. Maar alle beetjes verf die ze aanbrengt hebben soortelijk gewicht. Om die substantie met het spirituele in overeenstemming te brengen is de onmogelijke opgave die ze niet uit de weg wil gaan. De meeste voorwerpen die Brieke Drost schildert zijn heel eenvoudig. Het zijn kostbaarheden met een volks karakter. Vaak zijn het miniatuurobjecten: een emmertje, een schoentje, een kannetje, knopen, oorbellen en dergelijke. In een serie kleine schilderijtjes, miniaturen, brengt ze veel van dergelijke voorwerpen samen, die met elkaar een beeld vormen van de zorgvuldigheid waarmee een simpel huishouden wordt gevoerd en de aandacht die mensen hebben
voor het huiselijke en gemeenzame. In samenhang gaan ze een rondedans met elkaar aan. Het is een nadrukkelijke keuze van een vrouw die is opgegroeid als jongste in een gezin van acht dochters die als rebelse meiden alle burgerlijke normen van hun tijd hebben bevochten en grotendeels overwonnen. In ieder schilderij kun je nog zien hoeveel weerstand de objecten bieden om geschilderd te worden. Daardoor lees je er ook aan af dat Brieke Drost plezier beleeft aan het schilderen van iets wat er niet daadwerkelijk is. Alle gekende technieken om in een schilderij de schijn te wekken zijn niet helemaal bevredigend. Ze moeten allemaal worden overwonnen. Dat gaat met veel minutieuze correcties gepaard, want er is steeds iets waar je naar verlangt, wat je nog niet hebt gedaan, ook als anderen voor je dat wel al hebben gedaan. Schilderkunst betekent dat je je eigen moet maken wat je niet kunt en daar is geen beginnen aan. Wie dat dan toch doet, is daar nooit mee klaar. Bij het goed beschouwen van de schilderijen van Brieke Drost zie je dat ze bestaan uit onvolkomenheden die elkaar opheffen. In het schilderij worden die onvolkomenheden weer heel gemaakt. Daarmee gaat ze voorbij aan de materiële beperking die de schilderkunst eigen is. Hier krijgt verf de geest. Alex de Vries
55
Twee kannen, 2008 olieverf op linnen 46 x 75 cm
56
Good Luck, 2005 olieverf op linnen 24 x 21 cm collectie Els van der Plas
Brieke Drost paints the brilliance of things Artists have a tendency to assign themselves impossible tasks. Brieke Drost (Arnhem 1957) fits this tradition. As a painter she is caught by the way objects reflect light, and by how their visible appearance is composed by that reflection of light on their surface. She prefers objects which have this reflection as the essence of their fabric, such as glass and jewellery. It is not so much the glamour or the monetary worth of such objects that is important to her. Rather, she is interested in objects with character, which enables her to relate herself to them in a way that is not solely fed by her interest and intention as a painter, but above all, carry in them a matter of sensitivity. By painting those objects, some clarity arises about how much these objects truly matter to her. The objects she paints do not obtain their identity from the exterior world, which is rather neutral or undefined. Nor do they relate to visible light sources from outside. The light is not so much a reflection, but appear to radiate from within the objects. In as much as the materiality of the objects is decisive for the expression of the fabric she seeks as a painter, the personal meaning of these objects determines the form they take in her paintings. What is exceptional in her work is that she depicts that materiality by painting its inner glow – transparency, glitter, shine, light, reflection – with the use of oil paint and, recently, distemper.
The immateriality of objects, their illusionary and delusionary dimensions, become tangible. Yet fantasy is hardly a factor in the paintings of Brieke Drost. She works from observation alone. By means of reproduction, she crawls into her objects. With as few means as possible she realises what she has in mind. This is a slow and difficult process, in which a lot inevitably goes wrong. All that glitter and shine easily turns to kitsch, and, by her essentially Calvinistic nature, she commits herself to paint the intangible as sober as possible. This transpires into carefully constructed works of art, which contain a sincere and touching intimacy. Brieke Drost’s art evokes all kinds of assumptions, such as perfectionism and virtuosity, but these do not apply. She does not strive to be realistic in her paintings. The traditional relation between the true, the right and the aesthetic is decisive for the way she judges her own work. And therefore, everything must be right in the painting. A painting is more demanding than reality. Objects are not simply copied in the painting. Rather, they are reconstructed in a way that creates differences between the real object and its representation. A comparison is therefore not appropriate. The quality of Drost’s work lies in the authenticity of the painting and cannot be traced back to reality. The observation of the artist only obtains an essential meaning in the reconstruction in her
57
58
paintings. She paints what is close at hand and unites it with the tradition of painting, which she does ‘for the love of desire’. In all sober-mindedness, a romantic desire keeps taking her by surprise – a desire for love and for a conscious way of living, in which the vulnerable and precious is cherished. It pertains to a pure, immaterial desire for beauty. In essence, she paints the weight of light, which is of course weightless. But every little stroke of paint weighs a bit. To reconcile that substance with the spiritual is an impossible task, but one she does not recoil. Most objects Brieke Drost paints are simple. They are gems with a mundane character. Often they are miniatures: a small bucket, a tiny shoe, a little jar, buttons, earrings and so on. In a series of small paintings she combines a number of these miniature objects, which together create an image of the meticulousness of a simple household and the attention people have for the homely and the communitarian. In unison they circle around. It is an explicit choice of a woman who grew up as the youngest of a family of eight daughters, who successfully rebelled against all middle-class values of their time. In each painting, you can still sense the resistance of the objects against being painted. In this, Brieke Drost’s joy transpires in painting something that isn’t really there. The familiar techniques of sug-
gestion do not quite do the trick – all these objects need to be conquered. This leads to a process of repeated minute corrections, because there is always something not quite right, something that requires changing, even if others before you have done so already. The art of painting requires mastering something one is not capable of doing, and that is an impossible task. Who nevertheless tries, will never fully succeed, and is therefore never completely finished. When you look at Brieke Drosts’s paintings closely, you’ll see that they consist of a series of imperfections, each cancelling the former. In her paintings, all these imperfections are straightened out, and thereby she transcends the limitations that are implicit to the act of painting. In Brieke Drost’s work, paint becomes spirited. Alex de Vries
59
Emmer met bierpullen, 2004 olieverf op linnen 45 x 75 cm
60
BIOGRAFIE BRIEKE DROST (1957) Woont en werkt in Wolfheze (NL) 1980-1985 Akademie voor Beeldende Kunsten, Arnhem 1985-1991 Initiatiefnemer/organisator Hooghuis, kunstenaarsinitiatief, Arnhem 1987-1988 Beroepskostenvergoeding Fonds BKVB, Amsterdam 1990-1995 Beroepskostenvergoeding Fonds BKVB, Amsterdam 1995 Bassisstipendium Fonds BKVB, Amsterdam 1999 Bassisstipendium Fonds BKVB, Amsterdam 2005 Bassisstipendium Fonds BKVB, Amsterdam TENTOONSTELLINGEN (selectie) 2011 Needle & Soul, K13, Velp ART Amsterdam / Galerie Smarius, Gorredijk SOLO, Hekkelman, Advocaten & Notarissen, Arnhem (solo) Real Is Me, Amsterdam / Galerie Smarius, Gorredijk 2010 2CLOSE, Brieke Drost & Bernard Verhoeven, Het Klooster, Tiel REenACT, schoonheid als inspiratiebron en traditie als impuls, Arti et Amicitiae, Amsterdam 2009 Appels & Fazanten, stillevens en aanverwante zaken, CBK Rotterdam Jos Smits en vrienden, De Boterhal, Hoorn QUANTUMVIS V, RC de Ruimte, IJmuiden en De Servicegarage, Amsterdam 2008 Back to the Future, De Gele Rijder, Arnhem Mimicry, RC De Ruimte, IJmuiden Lullig en Subliem, Sign, Groningen Flower Power, Galerie Poonberg, Rotterdam
2007 2006 2005 2004 2001 1999 1995 1994 1992
Kunst Werkt, De Baak, Driebergen Beyond, De Oude Antiekzaak, Oosterbeek Lijkhemden Voor De Grote Verteerder, vuurvloot op de vijver in Presikhaaf, Arnhem Just Painting, Galerie van Kranendonk, Den Haag Kunst Werkt, Biënnale Gelderland, Museum Valkhof, Nijmegen Raamkunst, Klaas Gubbels’ Kunstvrienden, Rotterdam Monnikenwerk, GBK / De Refter, Ubbergen Het Landschap Vertelt, Kasteel Doorwerth Schijn, Galerie Lambèr, Valkenswaard Huiskamers Schatkamers, Museum Het Paleis, Den Haag Wachthuisje, station Wolfheze, Wolfheze Dierbaar, Galerie van Kranendonk, Den Haag Het Gekke Huis, De Gelderse Roos, Wolfheze Helga van Stralen & Brieke Drost, Galerie van Kranendonk, Den Haag Werken voor boven de bank, Archipel, Apeldoorn Verre horizonten van dichtbij, Peter Stuyvesant fabriek, Zevenaar Opaque Opaal, Museum voor Moderne Kunst Arnhem / Burgerweeshuis, Arnhem (solo) Malerei aus die Nierderlande, Art-Frankfurt, KunstRAI Amsterdam, Galerie van Kranendonk, Den Haag (solo) Zien is geloven, Hooghuis, Arnhem New age dada, Kunstruimte Berlijn Koninklijke Subsidie voor de Schilderkunst, Paleis op de Dam, Amsterdam Galerie van Kranendonk, Den Haag
61
OPDRACHTEN 2006-2007 Uitvoering van het project: ‘De Kunst van het Wandelen’ door Stichting Wolf-heze 2004-2005 Conceptplanontwikkeling ‘De Kunst van het Wandelen’ in opdracht van de Provincie Gelderland en de Gemeente Renkum door Stichting Wolf-heze 2001 Twee zeefdrukken voor de prent van de maand van de Kunstuitleen Gelderland 1999 Zeefdruk in opdracht van Stichting Plaatsmaken, Arnhem 1997 Postzegelontwerp voor het boek: ‘Br.O.Nr.’ naar een idee van Grootendorst & Van den Berg PUBLICATIES 2006-2008 Het Elfbergenpad en De Kunst van het Wandelen, reeks van 5 uitgaven 2001 Het Gekke Huis, Architectuur Locaal 2000 Metropolis M, recensie Het Gekke Huis 1997-1999 Kunstaankopen Gemeente Nijmegen 1999 Verre Horizonten Van Dichtbij 1997 Opaque Opaal, Museum van Moderne Kunst Arnhem 1996 New Age-Dada, Kunstruimte Berlijn 1995 This is a part of my work COLLECTIES PTT, Den Haag Stedelijke Musea, Gouda Provincie Gelderland Gemeente Nijmegen Ziekenhuis Rijnstate, Arnhem Ministerie van Buitenlandse Zaken, Den Haag Particuliere collecties (NL / D / CA)
62
COLOFON GRAFISCH ONTWERP Oscar Lourens TEKST Kinke Kooi, Alex de Vries VERTALING Dirk Hilbers FOTOGRAFIE René de Caluwé, Oscar Lourens (For the love of desire) Foto omslag : Grave 43 of Varna Copper Age Cemetery, Regional Museum of History, Varna, Bulgarije Lithografie Colour & Books, Sebastiaan Hanekroot, Apeldoorn DRUK & BINDWERK drukkerij Mart.Spuijt, Amsterdam OPLAGE 750 UITGEVER Oscar Lourens Book Production Pastoor van de Loolaan 13-2 NL-6823 BB Arnhem www.olbp.org ISBN 978-90-814015-8-6 © 2012 Brieke Drost, Kinke Kooi, Alex de Vries www.briekedrost.nl
63
BRIEKE DROST