Hoekom Kleinmond heeltyd wil verander, wil jong Amerikaner weet
Burgemeester kap terug na Sakekamer aantygings
Dae van net bel vir die tenkwa vir altyd verby oei nr 1
l Kontantv
Nou sal jy moet somme maak
Overstrand Herald
3 Julie 2014
Bladsy 2
Nee, nee, net nie die tenkwa nie…. Gerard Grobler KLEINMOND – As jy een is wat sonder om te dink die foon optel en bel vir die tenkwa om jou riooltenk te kom suig, wag daar ‘n onaangename verrassing vir jou op jou munisipale rekening. Die Herald het die afgelope week, na inwoners dit onder ons aandag gebring het, die somme gemaak en besluit ons gaan beslis vorentoe twee keer moet dink voor ons daai tenkwa nader roep. Van 1 Julie 2014 werk dinge wat betref die riooltenkwaens soos volg. Daar is twee opsies. Die eerste is dat jy ‘n basiese fooi van R70 per maand betaal. Hierby kom die infrastruktuurheffing van R10.94 per maand. Ingevolge hierdie opsie betaal jy dan elke keer wanneer jy die tenkwa laat kom R478 (aan-
gevra voor 15:00 weeksdae) en R956 (na-ure). Dit is in werklikheid bedoel vir die ou wat een of twee keer per jaar kom kuier by sy vakansiehuis. Die tweede opsie is die enigste haalbare alternatief vir permanente inwoners. Hier betaal jy ‘n basiese heffing van R103.90 plus die infrastruktuurheffing van R10.94. Dan betaal jy R11.70 per kiloliter op 70% van die waterverbruik tot op 50 kiloliter water. Die probleem is hierdie opsie sluit net twee pompbeurte per maand in. Vir enige ekstra pompbeurte moet jy die standaardtarief van R478 (kantoorure tot 15:00) betaal. Ek het my eie huishouding as voorbeeld gebruik: Ons gebruik in die orde van 13 kiloliter water per maand en moet gemiddeld elke tien of twaalf dae laat (vervolg op bl 4)
Overstrand Herald
3 Julie 2014
Le Rêve in nuwe vere
Bladsy 3
KLEINMOND - Die Le Rêve in Haweweg het verlede Woensdagaand vriende en kliënte genooi om die heropening van die nuut uitgedoste restaurant by te woon. Ingrid en Sean het met behulp van André Grobler as binneversierder ‘n tikkie je ne sais quoi aan hul reeds gewilde restaurant en aan die Hawe-gebied gebring.
Overstrand Herald
3 Julie 2014
Nee, nee, net nie die tenkwa nie…. (vervolg van bl 2) pomp. Ek moet uiteraard opsie twee kies. Dit beteken ek betaal die heffing van R103.90 plus die infrastruktuur heffing van R10.94, ‘n totaal van R114.84. R11.70 x 13 kl is R152.10. Ek kry twee gratis pompbeurte. Kom ons aanvaar ek laat pomp op die eerste van die maand die eerste keer. Na 10 dae is my tenk vol en ek laat pomp weer. Teen die 20ste van die maand is my tenk ongelukkig weer vol en ek bel weer vir tenkwa. Die probleem is nou moet ek R478 betaal en my riool-rekening styg na altesaam R744.94 terwyl dit voorheen net onder die R200 per maand was, ‘n verskil van byna R550 per maand. Gebruik jy 20 kiloliter water per maand lyk die som so: 70% van 20 = 14 kiloliter. Die gemiddelde
tenk is 5000 liter of 5kl groot. Dit beteken jy gaan ten minste een ekstra keer moet pomp en afhangend van jou tenk se toestand en die tyd van die maand waarskynlik twee keer. Dus betaal jy die basiese heffings van R114.84 plus R11.70 x 70% van 20kl = 163.80 plus die een of twee keer wat jy laat pomp. Met ‘n verbruik van 30 kiloliter water styg jou riool-rekening na R1316.54 en teen ‘n verbruik van 40 kiloliter water per maand gaan jy in alle waarskynlikheid die R2000 per maand gemaklik verbysteek, en dit net vir jou riool. (Red: Die Herald het ons somme na die munisipaliteit deurgestuur om dit na te gaan, maar het teen druktyd nog geen antwoord van hulle ontvang nie)
Bladsy 4
Munisipaliteit kap terug oor Sakekamer aantygings Overstrand se uitvoerende burgemeester, Nicolette BothaGuthrie, het die afgelope skerp reageer op aantygings deur die Hermanus Sakekamer dat alles nie pluis is met die finansiële sake van die munisipaliteit nie. Die Sakekamer se Piet Louw het onder meer beweer dat die munisipaliteit finansiële probleme ondervind en dat hierdie situasie ernstige gevolge vir belastingbetalers en besighede inhou. Die volledige berig het in die uitgawe van 19 Junie 2014 verskyn. )Gaan slaan dit gerus na op ons webwerf – www.overstrandherald.co.za – om u geheue te verfris. Klik op Latest Issue en dan op Argief._ Die antwoord van die munisipaliteit is ongelukkig eers verlede Woensdagmiddag ontvang wat dit te laat gemaak het vir insluiting in verlede week se koerant. Die burgemeester se volledige antwoord verskyn hieronder:
Rdl Nicolette Botha-Guthrie, Uitvoerende Burgemeester van die Overstrand Munisipaliteit antwoord soos volg: Dankie vir die geleentheid om kommentaar te lewer op die berig oor die Overstrand Munisipaliteit wat in u uitgawe van 19 Junie 2014 verskyn het. Ek vertrou dat u my antwoord in die geheel sal publiseer. Ek moet u in die eerste plek daarop wys dat u opskrif misleidend is aangesien die top munisipale amptenare nie ‘lewenslange’ kontrakte het nie. Die Munisipale Bestuurder se kontrak is kragtens artikel 57(6)(a) van die Wet op Plaaslike Regering: Munisipale Stelsels, Nr 32 van 2000 (Stelselswet) ‘n vastetermynkontrak van 5 jaar wat op 31 Desember 2016 verstryk. Die sogenaamde skok onthulling oor die direkteure se kontrakte (vervolg op bl 5)
Overstrand Herald (vervolg van bl 4) is inderdaad geen onthulling nie. Dit is heeltemal korrek dat die direkteure se kontrakte verstryk aan die einde van die maand waarin die persoon 65 jaar oud word en is dus nie lewenslank nie. Daaroor het ek geen beheer. Die vergaderings van die Raad is toeganklik vir die lede van die publiek - so ook vir die pers - en so ook alle sakelyste en notules van die Raad. Alle amptenare, buiten die Munisipale Bestuurder, word aangestel tot en met aftree ouderdom en in die geval van die Overstrand Munisipaliteit is dit die ouderdom van 65-jaar. Die Raad het gedurende Desember 2010 besluit om sy Direkteure permanent aan te stel omdat die Raad van oordeel was dat die beëindiging van hul kontrakte ‘n negatiewe impak op ‘n stabiele plaaslike openbare administrasie sal hê en dat institusionele kennis behoue sou bly deur die voortgesette indienshouding van vaardige personeel. Hierdie standpunt het gestrook met dié van die Minister van Samewerkende Regering deurdat laasgenoemde die Stelselswet gedurende 2011 laat wysig het deur artikel 57(7) te skrap. Dit is algemeen bekend dat plaaslike regering landwyd sukkel om kundige, opgeleide en ervare personeel te bekom - die stand van plaaslike regering in die algemeen is bewys hiervan. Hierteenoor is kundige, ervare
3 Julie 2014 en opgeleide personeel deel van die suksesresep van die Overstrand Munisipaliteit. Die Overstrand is besonder bevoorreg om ‘n Munisipale Bestuurder en Direkteure in diens te hê wat gesamentlik oor 151 jaar plaaslike owerheidsondervinding beskik! Wat Mnr Louw se onthulling oor die Munisipale Bestuurder se salaris betref sal dit goed wees indien hy sy bron openbaar, want die inligting waaroor die munisipaliteit beskik spreek tot die teendeel. Regulasie 7 van die “Local Government: Municipal Performance Regulations for Municipal Managers and Managers Directly Accountable to Municipal Managers, 2006” bepaal dat die Munisipale Bestuurder se dienskontrak daarvoor voorsiening moet maak dat ‘n alles-insluitende jaarlikse vergoedingspakket (totale koste vir werkgewer) in Rand waarde in die kontrak vervat moet word. Hierdie vergoedingspakket moet uit ‘n basiese salaris en ‘n aanpasbare gedeelte bestaan en moet ingevolge die riglyne van die Suid-Afrikaanse Inkomstediens gestruktureer word. Hierdie pakket “shall be adjusted annually linked to a cost-ofliving adjustment based on market indicators, which is not performance based.” Mnr Groenewald se TOTALE PAKKET vir die 2014/15 finansiële jaar, ná ‘n aanpassing van 6,5% soos bepaal deur ‘n onafhanklike personeelkonsultant, beloop
R1 659 212. Sy salarisgedeelte verteenwoordig ongeveer 60% van die pakket. Die balans verteenwoordig bydraes tot sy gratifikasie (pensioen)fonds, mediesefonds, groepversekering, ens. Mnr Louw verwys verder na die Munisipaliteit van Stellenbosch. Om protokol en etiese redes gaan ek nie die betrokke Munisipaliteit se begroting be-
Bladsy 5 spreek nie. As Mnr Louw egter weet hoe om plaaslike regerings se begrotingsdokumente te bestudeer, sal hy tot heel ander insigte kom. Hierbenewens verkondig hy ‘n blatante leuen deur te sê dat die Stellenbosch Munisipaliteit se senior amptenare besluit het om nie vanjaar ‘n verhoging te neem nie - inteendeel! (vervolg op bl 10)
Overstrand Herald
Promotion
3 Julie 2014
Coastal Timber Mouldings
Bladsy 6 Coastal Timber Mouldings is a family owned company which was founded in January 2002 in the humble valley of Botrivier, to produce and distribute all types of timber mouldings in the Overberg. The founders and owners are Dirk and Estelle Herbst who run the business along with their sons De Wet and Francois. In 2005 the factory moved to Hermanus industrial for some much needed space to grow. Coastal Timber Mouldings have been moving from strength to strength with their core focus on customer services and quality products. Coastal Timber Mouldings spits hulle hoofsaaklik toe op die klandisie van bouers en groothandelaars, maar enige een van die publiek is meer as welkom om ook te gaan inloer. Coastal Timber Holdings maak meestal gebruik van Dennehout, Meranti en Balau en vervaardig alle soorte groottes en snitte volgens bestellings wat geplaas word. Ander tipes hout soos Eikehout kan ook verkry word. Coastal Timber Mouldings koop grootskaals rou hout aan en verwerk dit dan na wat die kliĂŤnt benodig, hetsy dit vloerplanke, ceiling, balke, skirting of dek planke is. Hulle voorsien hout aan skrynwerkers om bv. kombuiskaste en tafels mee te bou. Because Coastal Timber Mouldings is a small company, they are be very flexible in what they can produce and customize. They do not carry much stock, so all orders are freshly cut for project needs. Products include ceiling, cornice, dado-rails, flooring, skirting and decking.
Overstrand Herald
3 Julie 2014
Bladsy 7
Overstrand Herald
3 Julie 2014
www.kleinmondonline.co.za
Bladsy 8
Overstrand Herald
3 Julie 2014
Bladsy 9
Overstrand Herald (vervolg van bl 5) Ons het nou al by verskeie geleenthede daarop gewys dat die bepaling van salarisse van die ander personeel nie in ons hande is nie. Ek noem derhalwe nou weer dat die ander personeel se salarisse by kollektiewe ooreenkoms in die SuidAfrikaanse Plaaslike Regering Bedingingsraad vasgestel word en waar die Suid-Afrikaanse Plaaslike Regeringsvereniniging (namens die werkgewers) en die twee vakbonde IMATU en SAMWU (laasgenoemde is by COSATU geaffilieer) partye tot die ooreenkoms is. Artikel 71(3) van die Stelselswet bepaal dat “(M)unicipalities must comply with any collective agreements concluded by organised local government within its mandate on behalf of local government in the bargaining council established for municipalities”. Munisipale amptenare se salarisse het gedurende die laaste 5 jaar met ongeveer 60% gestyg. Gegewe die groei in die munisipale gebied sou die totale vergoeding met meer gestyg het
3 Julie 2014 as gevolg van ‘n aantal noodsaaklike personeel aanstellings. Die Munisipale Bestuurder en direkteure se vergoeding het in dieselfde tyd met 35,6% gestyg teenoor die 76% deur mnr Louw genoem. Nasionale rekenkundige standaarde vir munisipaliteite, wat oor die afgelope sewe jaar ontwikkel is, speel ‘n rol in die aanbieding van munisipale finansiële inligting wat kan bydra dat huidige jare se inligting nie op ‘n een tot een basis vergelykbaar is met drie of vyf jaar gelede se inligting nie. Dit kan bydra tot wanvoorstellings. Sekere individuele transaksies wat net in sommige jare voorkom sal ook ‘n rol speel met die vergelyking van jaar op jaar totale. My deernis met veral ons senior burgers is bekend en moet die vraag miskien gevra word of die Munisipaliteit werklik te duur geword het en of dit nie eerder is dat ons Senior Burgers se inkomste, vanweë verskeie redes nie tred hou met stygende kostes nie? Die stelling dat die munisipal-
iteit die bo-perk vir lenings bereik het en nie meer geld kan leen nie is nie korrek nie. Die munisipaliteit het ‘n beleid aanvaar waarvolgens die bo-perk van lenings vasgestel is in verhouding tot inkomste wat gegenereer word. Verder maak die beleid daarvoor voorsiening dat die verhouding teenoor inkomste sal afneem met 10% oor ‘n tydperk van 10 jaar. Deurdat inkomste jaar-op-jaar styg, sal die bo-perk vanselfsprekend styg. Die 5,19% wat die rente terugbetaling op die totale uitgawe vir 2014/2015 verteenwoordig kan nie as ‘n beduidende deel van uitgawe beskou word nie. Die norm wat deur Nasionale Tesourie gestel word vir rente en delging terugbetaling teenoor uitgawe beloop 6% - 8%. Overstrand munisipaliteit fungeer binne die norm. Die munisipaliteit is terdeë bewus van die ekonomiese omgewing, plaaslik en nasionaal. Sommige van die moeilike omstandighede wat begrotings beïnvloed behels nasionale prysstygings oor die afgelope 5 jaar vir o.a. brandstof (87%), Eskom kragaankope (164%), chemikalieë (50%) asook nasionale bedingingsraad salaris onderhandelinge. Plaaslik word die ekonomiese omgewing bemoeilik deur die toename in inwonersgetalle. Die munisipaliteit is deurlopend besig om kostebesparingsmaatreëls te ondersoek en in te stel, sonder om dienslewering in te kort. Mnr Louw moet asseblief voorbeelde gee van die ‘talle voorbeelde van waar die munisipaliteit kontantvloei probleem gehad en belastingbetalers hulle dan uit die sloot moes help”. Die kontant oor die afgelope vyf jaar word as stabiel beskou. Die munisipaliteit maak gebruik van konsultante en kontrakteurs vir dienste waarvoor daar nie voldoende interne kapasiteit bestaan nie, bv. geakkrediteerde laboratoriumdienste vir toets van drinkwater en gesuiwerde afvalwater, geohidrologiese spesialiste vir grondwater-ontwikkeling en -monitering, meester-beplanning vir stadsbeplanning, paaie en vervoer, stormwater, water,
Bladsy 10 riool, elektrisiteit en vaste afval, eksterne oudit van lisensies, ontwerp en implementering van groot kapitale projekte, en omgewingsimpak-studies. Uitgekontrakteerde werk deur die Direktoraat Gemeenskapsdienste beloop soos volg: skoonmaak van woonbuurte (13 kontrakte), instandhouding van tuine (2 kontrakte) en skoonmaak van openbare toilette in informele areas (1 kontrak). Mnr Louw se aantyging oor “konsultante en uitgekontrakteerde werk deur die munisipaliteit verwys. Hy het gesê in 2014 het dit R84 miljoen beloop. ‘n Styging van 37% sedert 2009”, verwys. Weereens kan die bedrag en persentasie nie bevestig word sonder die bron inligting nie. Die Grondwet van die Republiek van Suid-Afrika 1996, en die Wet op Plaaslike Regering: Munisipale Strukture nr 117 van 1998 bepaal dat die verspreiding van elektrisiteit ‘n munisipale funksie is. Daar word tans deur die “South African Local Government Association” (SALGA) ondersoek gedoen oor die lewensvatbaarheid vir moontlike oorname van Eskom area binne die Munisipaliteite se regsgebiede .Dit is ook so dat elektrisiteitsurplus wat gegenereer word vanaf munisipale elektrisiteitsverbruikers aangewend word om alle munisipale funksies te subsidieer. Die vergadering waarna Mnr. Milner verwys is moontlik die vergaderings wat die Hermanus Sakekamer in 2011 met die munisipaliteit gehad het oor die voorgestelde verhogings in die deposito’s vir water en elektrisiteit. Hierdie deposito’s was nog altyd gelyk aan twee maal die maandelikse verbruik, (gebaseer op die gemiddeld van die hoogste 2 maande) maar was vir jare nie aangepas nie. Soos daardie tyd genoem, was dit noodsaaklik aangesien die deposito’s vir jare nie aangepas was nie en die munisipaliteit verplig is om kontant gelyk aan 1,2% van inkomste te hou. Na die my beste wete was daar nie tydens die vergaderings enige bespreking oor ’n koersverand(vervolg op bl 11)
Overstrand Herald (vervolg van bl 10) ering nie. Daar word wel jaarliks deur die Hermanus Sakekamer en vele ander partye kommentaar gelewer oor voorgestelde verhogings, waarvan die meerderheid versoeke is dat verhogings afgeskaal moet word. Alhoewel die munisipaliteit met elke begroting ernstig poog om verhogings te beperk is dit nie prakties moontlik om dit verder te verminder nie gegewe die koste van dienste. Ons het nie die inligting oor watter belastingbetalersverenigings op die vergadering was nie. Wat ons wel kan sê is dat die begroting in detail met elke wyk bespreek was waartydens alle belastingbetalersverenigings verteenwoordig was en waar sommige wel hul misnoeë met die verhogings en salarisse uitgespreek het. Daar is ook in detail skriftelike kommentaar gelewer op alle korrespondensie wat ons van belastingbetalersverenigings ontvang het. Daar kan bygevoeg word dat die mu-
3 julie 2014 nisipaliteit ook baie positiewe kommentaar gekry het oor die wyse waarop die begroting gekommunikeer was en dat die aantal besware oor die begroting drasties afgeneem het in vergelyking met verlede jaar. Ons neem kennis van die moontlike gesamentlike komitee en vertrou dat sodanige komitee wel onderskeid sal maak tussen die behoeftes van die sakesektor en die verskillende behoeftes van die verskillende gemeenskappe in die Overstrand. Sodanige komitee sal hopelik ook hul ledetal in ag neem in vergelyking met die aantal belastingbetalers. Ten slotte wil ek graag afsluit deur te sê ons dra die belange van al ons inwoners op die hart en sal voortgaan om ons beste te lewer deur dienslewering en met totale eerlikheid en integriteit ons finansiële sake te bestuur. Evalueringsverslae deur nasionale, provinsiale en ander instansies het ons begroting kredietwaardig ervaar.
www.overstrandherald.co.za
Bladsy 11
Overstrand Herald
3 Julie 2014
God, give me grace to accept with serenity the things that cannot be changed, Courage to change the things which should be changed and the Wisdom to distinguish the one from the other
Briewe
Hoekom dinge verander?
‘n Weeklikse rubriek deur Ilna Grobler ilna@overstrandherald.co.za
Nog ‘n koppie? ‘n Balanseertoertjie Nou hoor ek mos maar hoe mense kla oor “paaltjies” (dis hoe daar langs die Weskus van die munisipaliteit gepraat word). Die som het ek noual in my kop gemaak en dit lyk vir my dat die som van geregverdigde klagtes gerig aan ‘n munisipaliteit waarop hulle dan reageer, direk gekoppel is aan hul prestasie. Met ander woorde, so lyk dit vir my, dit kan regtig wees dat die sogenaamde “klakouse” moontlik ook daarop kan aanspraak maak dat hul munisipaliteit se prestasie die gevolg is van die vergrootglas waaronder hulle munisipale werksaamhede hou. Dit help waarskynlik ook dat plaaslike belastingbetalers die prestasiemerk hoog stel. Hulle stel hoë vereistes en verwag dat daaraan voldoen word. Anders as in swak munisipaliteite waar inwoners dikwels ongelukkig nog net op brood-en-bottersake kan fokus. Behuising word gesien as die plig van munisipaliteite asook die voorsiening van toiletgeriewe. Ek is ongelooflik dankbaar dat ek grootgeword het met spoeltoilette en ordentlike riolering. Ek kan nie begin om myself in ‘n situasie in te dink waar die toilet buite staan en met tientalle ander gedeel moet word nie. Klaarblylik is dit volgens die huidige bestel wel ‘n
Bladsy 12
munisipaliteit se rol om ook aan hierdie behoeftes te voldoen en nie net om strate skoon en netjies te hou nie. Wat vir my vreemd bly, is dat selfs waar daar met klein treetjies wel vooruitgang gemaak word met die gee van huise, is dat dit nie lyk of almal die verantwoordelikheid kan hanteer nie, want baie nuwe huise raak bitter vinnig vervalle. Miskien moet ons almal van vooraf leer om minder ander in die oë te kyk, en meer agter onsself op te ruim. Ek sou reken dis ons plig as inwoners om ‘n ernstige wakende oog oor die munisipaliteit te hou, maar niks verhinder ons om hand uit die mou te steek en ons eie straat netjies te hou nie. Niks verhinder ons om enige straat netjies te hou nie. Dis wanneer inwoners begin deel aan die beginsel om self die dorp skoon en netjies te hou, dat almal dalk kan inkoop in die idee. Ek hoor oor die radio Fichardtpark in Bloemfontein het juis so iets begin, omdat hulle kies om hul buurt te hou soos hulle daaraan gewoond is. Ek dink nie ons is al daar nie, maar dis ‘n gedagte. Ek sou reken dis ons plig om toe te sien dat die munisipaliteit op hul tone bly. En hulle plig om toe te sien dat hulle deurentyd hul beste lewer. Dis ‘n kwessie van balans.
My naam is Kirsty-Rhe Janse en ek is sestien jaar oud. Kleinmond is een van my gunstelinge plekke om vakansie te hou. Ek is in Somerset-Wes gebore, ons het elf jaar in Pietermaritzburg gewoon en woon sedert 2009 saam met my familie in Memphis, Tennessee in die Verenigde State. Ek was sedertdien nog elke jaar bevoorreg om met my somer vakansie in Junie/Julie in SuidAfrika te kom vakansiehou. Vandat ek gebore is, het ons nog elke jaar Kleinmond toe gekom. Ek het baie geliefde herinneringe van Kleinmond en is steeds besig om elke jaar nuwes te maak. Elke jaar as ons by my ouma Wida (Carstens) se huis kom, wat voor op die see is, skakel ek dadelik af van my besige lewe, skoolwerk en stres. Kleinmond was nog altyd ‘n plek waar nie net ek nie, maar my hele gesin, net kon ontspan en vakansiehou. Een van die dinge wat ek en my ma, Rhe, elke jaar doen, is om na die hawe toe te stap en in die winkeltjies te gaan kyk watter goedjies hulle alles verkoop. Toe ek en my ma hierdie jaar weer na die hawe stap, het ek bewus geword van die nuwe ontwikkeling wat daar vir die hawe beplan word. Ek het nie besef dat dit so drasties gaan wees nie! Dit is nie dat ek teen ontwikkeling is nie, maar dit lyk vir my asof daar beplan word om van Kleinmond ‘n nuwe Hermanus of Waterfront te maak! Dit was vir my ‘n briljante idee om die pad van die hawe so mooi reg te maak, want dit pas by die karakter van die omgewing, maar daardie duiwehokkies wat daar reeds gebou is, pas glad nie! Ek voel dieselfde oor van die nuwe ontwikkelingsplanne. Om in die hawe ‘brand name’ winkels oop te maak, is vir my n mors van geld en iets wat die unieke karakter van Kleinmond se hawe
gaan wegneem. Vir my is dit juis die klein unieke winkeltjies wat nie al die ‘in’ goed verkoop nie, wat Kleinmond spesiaal maak. Hermanus is nie ver van hier nie, neem eerder al die ontwikkelinge daarheen, want dit pas daar! Meer as die helfde van die jaar woon daar omtrent net afgetrede mense in Kleinmond. Baie van hulle gaan nie die geld hê of geïnteresseerd wees in hierdie ontwikkeling nie en die vakansiegangers wat in die seisoen kom, wil nie maar net weer dinge sien wat deel is van hulle normale lewe nie. Dit gaan beteken dat miljoene rande spandeer gaan word om hierdie geboue op te rig, maar nie een van hulle gaan lank kop bo water hou nie. As die geboue egter eers opgerig is, kan niemand meer iets daaraan doen nie. Ek is regtig nie teen verandering nie, maar my hele lewe het reeds verander toe ons VSA toe getrek het en dinge is steeds besig om die heeltyd te verander. Ek moet net oppas om nie kop te verloor nie. Die een ding waarop ek egter nog altyd kon staatmaak, was dat Kleinmond dieselfde is as ons hier kom. Nou voel dit vir my asof die een ding wat stabiel in my lewe was, ook gaan verander. Ek weet nie of hierdie brief enigsins ‘n verskil gaan maak aan die ontwikkelinge wat beplan word nie, maar ek wil graag hê mense moet hoor hoe ek voel.
Overstrand Herald
3 Julie 2014
Briewe
Kunsklub vir seniors sê dankie Geïnspireer deur die standaard en tegniek van Bruni van der Merwe se skilderye op ‘n kunsuitstalling te Pringlebaai, het lede van ‘n Kunsklub vir Senior Burgers in die Strand onlangs ‘n aanbieding by Brumer Studio bygewoon. Ons is hartlik ontvang deur Bruni en het inspirasie gevind in die skilderye in haar huis. Op ‘n baie professionele manier het sy algemene wenke i.v.m. skilderkuns en oliverftegnieke bespreek en notas gegee
daaroor. Daarna het ons na CD’s van vier verskillende kunstenaars gekyk. Met die breek vir heerlike verversings het ons vol belangstelling tot 14:00 vasgenael gesit voor die kassie. Baie dankie aan Bruni vir die professionele en gasvrye manier waarop sy ons ontvang het. Die lede is met nuwe moed en lus vir hul werk daar weg. Willemien le Roux. Strand Kunsklub vir Senior Burgers
Vriende en familie vereer branderplankryer KLEINMOND – Vriende en familie van Dylan Breytenbach het verlede Saterdag hier bymekaar gekom om ‘n huldeblyk aan hom te lewer. Breytenbach het sowat 3 weke gelede tragies gesterf aan ‘n hartaanval in Gringo’s Waterfront. Hy was slegs 30 jaar oud. Vriende van so ver as Londen het saamgetrek om die lewe van Breytenbach te vier. Volgens Adelaide Truter, mede-eienares van Gringo’s en ‘n vriendin van die Breytenbach familie, was daar sowat 70 mense wat bymekaargekom het vir sy huldeblyk. “Hy was soos my eie kind. In die 11 jaar wat ons in die bedryf is, het ek gesien hoe hy en sy vriende grootword as hulle hier kom kuier het”, sê Truter. Breytenbach was ‘n kranige branderplankryer. Sy mede-branderplankryers het ‘n ruiker in die see ingestuur en in die water op hulle branderplanke om die ruiker gesit en ‘n gebed op gesê vir hom. Daarna het die groep by Sandown Blues restaurant gekuier. “Dit was so lekker gewees om almal weer te sien. Al sy vriende het die kans gekry om mekaar weer te sien. Dit was soos ‘n klein reünie vir hulle. As Dylan dit kon sien dan sou hy gesê het dis bakgat!”
Bladsy 13
Redaksioneel Daar bestaan ‘n algemene persepsie dat misdaad besig is om gemeenskappe in Hangklip/ Kleinmond te verswelg. Daar was volgens amptelike polisie statistieke verlede jaar ‘n onrusbarende styging van nagenoeg 40% in misdaad in ons streek. Terwyl baie ander dorpe in die Overstrand in dié tyd ‘n afname in misdaad ondervind het, het misdaad hier toegeneem. Ons weet nie wat gebeur het sedert die misdaadstatistieke verlede jaar bekendgemaak is nie, maar alle aanduidings is dat misdaad in felheid toegeneem het. Die plaaslike polisie het intussen die verspreiding van misdaad statistiek verder beperk deur die buurtwag te vra om die inligting wat hulle aan hulle lede (en veral die plaaslike media) deurgee, nog meer in te kort. Die rede wat gegee is hiervoor, is dat die publiek en weer eens die media die inligting verkeerd mag interpreteer. Wat is daar om te interpreteer? Misdaad het die hoogte ingeskiet en die polisie kry dit nie onder beheer nie. Die feit is, dat ons as koerant, op ‘n daaglikse grondslag talle verslae kry van ernstige misdaadvoorvalle. Kommerwekkend is die feit dat al meer mense vir ons sê hulle rapporteer eenvoudig nie meer misdaad nie. Dit is te veel moeite en hulle glo nie dat daar in elk geval iets daarvan gaan kom nie. Dit is onrusbarend en dui op ‘n groeiende wantroue onder die publiek dat die polisie misdaad doeltreffend kan aanspreek. Spreek jy dié sentiment uit, word jy van alle kante aangeval oor jy kwansuis vyandig teenoor die polisie ingestel is. Daar is
hardwerkende polisiemanne is wat onnodig gekritiseer word. Daar is te min polisiemanne om die werk te doen. Dit is egter ‘n bestuursprobleem. As daar te min polisiemanne is, moet ons as gemeenskap aandring op meer personeel, op beter diens vir ons belastinggeld. Waar is die DA? Waar is ons gemeenskapsleiers? Ons politieke verteenwoordigers behoort leiding hier te neem. Wat is die punt van samewerking tussen die polisie en die buurtwagte as hulle die inligting wat van polisie kant af deurgegee word in elk geval nie eers in persentasie syfers aan hul lede mag deurgee nie? Hoe moet ons as gemeenskap weet wat aangaan en waar om sodoende voorkomend op te optree? Dit is ongelukkig so dat die Herald nie meer so nou met die plaaslike polisie saamwerk as voorheen nie. Dit het ‘n klug geword waar die polisie net die nuus wat hulle in ‘n positiewe lig stel, deurgee. Die bevelvoerder van die sg. Hermanus Cluster is bewus gemaak van die probleme. Intussen is daar vrae oor verskeie misdaadondersoeke. Wat het byvoorbeeld van die Janali Hartzer saak geword? Die saak is van die rol geskrap en ons het daarna nie weer ‘n woord gehoor nie. Wat het geword van die Anina Kohler-Eygelaar bedrogsaak? Kleinmond polisie het dringend ‘n leier nodig wat sake kan regruk. ‘n Stasiekommissaris wat deur goeie en oop kommunikasie met die publiek en die media weer vertroue in die belangrike taak van die polisie kan bring.
Overstrand Herald
3 Julie 2014
Bladsy 14
Potjiekos ‘n Gereelde rubriek oor aktuele sake deur Fanie Krige Fanie Krige van Solid Stuff Media Agency is ‘n bedrewe potjiekosmaker wat al in die politieke kookkuns by ‘n kollege klasgegee en ook jare se ondervinding in munisipale kombuise het. Hy glo dat met ‘n bietjie speserye en kruie en genoeg tyd kan jy iets van benerige vleis en moerige aartappels maak. Peper hom gerus met vrae by redakteur@ overstrandherald.co.za. Ons stuur dit aan.
www.overstrandherald.co.za
Die anderkant jeug van 1976 Net verlede week ontvang ek ‘n Facebook-boodskap van my beste maat in 1976. Ons was saam tweedejaars aan die Randse Afrikaanse Universiteit en na die vorige jaar se veeleisende en volgehoue ontgroeningsprogram kon ons onsself as senatore van die Afslaan-manskoshuis ag. Die vorige jaar moes ons nog vir die seniors “oom” sê, maar danksy die vele regstudente in die huiskomitee is daar in 1976 besluit om ‘n Latynse koshuiskultuur na te streef. Die eerstejaars was plebs en die nagraadse studente paters; die huiskomiteelede consuls. Gelukkig het die primarius primarius gebly. Dié instelling het tradisie geword, want as ek soms die koshuisblad besoek, sien ek die terme word steeds gebruik. Hoop nou net nie Leon Wessels kom dit agter nie. Daar was twee skofdienste wat van die plebs gedurende die volle duur van hul eerste jaar verwag is: hulle moes die openbare telefoon by die gemeenskapsaal beantwoord (dit was lank voor die selfoon se dae) en tienuur saans moes hulle ‘n kan tee in die kombuis gaan maak en gemeenskapsaal toe bring. Soms was daar ook ‘n skinkbord
se
toebroodjies as die manne die guns van die koshuistannies verdien het. Rondom daardie kan het die Afslaners kosbare studietyd verloor, maar baie lewenswysheid opgedoen. Aangeheg by my vriend se boodskap is ‘n berig dat volgens die SA Instituut vir Rasseaangeleenthede bestuurders in die Staatsdiens aangemoedig word om ter wille van transformasie vakatures eerder oop te hou as om blankes aan te stel. ‘n Konsultant wys op die verreikende implikasies van so ‘n beleid en dat dit selfs lewensgevaarlik kan wees. Dit skep ‘n verloor-verloorverloorsituasie en is malligheid, sê die konsultant. My vriend skryf: Ek wonder of jy kan onthou, Fanie Krige, in die apartheidsjare het jy ‘n opmerking gemaak dat indien die regering ontslae raak van apartheid en elkeen die geleentheid gun ongeag ras, hierdie land die potensiaal het om tot een van die modellande uit te styg (of iets in der voege). Nieteenstaande, omdat dit sin gemaak het, het dit my bygebly min wetende hoe dit uiteindelik sou uitspeel. Nou nie juis ‘n aardskuddende stelling nie – as dit in ‘n brief
Overstrand Herald aan die koerant was, sou die redakteur waarskynlik onder Posbus geskryf het: FK, jou bydrae lewer niks nuuts tot die debat nie! Ja, daar was destyds in Beeld so ‘n kolommetjie waarin erkenning gegee is aan korrespondente wie se briewe nie geplaas is nie. Miskien was dit ‘n oomblik van passievolle oratorskap wat my vriend bygebly het. Maar dankie dat jy my herinner het dat ons nie net passiewe toeskouers was in daardie onstuimige tye nie; dat ons die probleme van die dag bespreek het en oplossings probeer soek het. Ek onthou 16 Junie 1976 nog helder. Dit was eksamentyd in Afslaan, maar die gerugte van die geweld het ons vroeg bereik. Ons het donker rookwolke oor Soweto sien optrek en daardie aand het ons met skok en afgryse na die nuusbulletin op die SAUK se proefuitsendings gekyk. Die opstand is nie gou onderdruk nie en oraloor in die land was daar spanning. Op Stellenbosch het mansstudente waggestaan by die koshuis van my toekomstige vrou, wat ek eers twee jaar later ontmoet het toe ek ‘n Matie geword het. Ongetwyfeld was dit nie spontane verset nie, maar ‘n goed georkestreerde aanslag op die destydse bestel, wat almal geweet het verander moet word. Die gebeure van 16 Junie 1976 het ook op ons – die jeug aan die anderkant van die spektrum – sy merk van dringendheid gelaat. Ons was op ‘n hoë spantou en daar moes met ‘n balanseerstok versigtig die weg na veilige grond gevind word. Ons is voorberei vir ‘n stryd om revolusie te verhinder, maar terselfdertyd is die verlede van rassisme vinnig agtergelaat. Agttien jaar later was ons die volwassenes wat vir FW de Klerk ‘n oorweldigende ja vir transformasie gegee het. Natuurlik het ons op iets heeltemal anders gehoop as wat ons vandag beleef. Omgekeerde rassisme het my stelling van destyds geldig laat bly. Die radikale tweede transformasie
3 Julie 2014 wat na die onlangse verkiesing deur President Jacob Zuma aangekondig is, is klaarblyklik daarop gemik om die blanke bevolking heeltemal te ontmagtig. In ‘n land wat vinnig besig is om ekonomies agteruit te gly, maak dit nie werklik sin nie. Besef die President nie die waarde van sy wit bevolking en dat hulle werklik die beste belang van die land op die hart dra nie? Wil hy die vasbyters en verskilmakers regtig uitdruk na Australië en Amerika? Glo hy werklik dat hy ‘n goeie storie het om te vertel, terwyl armoede hand oor hand toeneem. Gelukkig kom ‘n mens so af en toe die studente van 2014 tee, soos onlangs by die skoonmaakaksie deur Moving Mountains in Overhills. ‘n Swart meisie uit die Oos-Kaap se diep landelike gebiede gesels oor haar droom om na haar studies terug te keer en haar mense te gaan help. Sy sê die verset teen verandering onder haar mense is ‘n probleem en dat hulle by hul ou maniere van dinge doen en ou denkwyses vashaak, veral polities. As sy na die Demokratiese Alliansie se beginsels en beleide kyk, voel sy haar tuis daarin, maar sy sal nie die sprong kan maak nie want haar vader was ‘n Robbeneilander. Die struggle is te diep in haar wese verweef. En ek dink: ek hoop jy praat saans by die teekan in haar koshuis oor jou dilemma. Miskien is die vuurtjie vir die volgende jeugdroom al aangesteek, een waarin die pendulum hopelik sy balans in die middel vind. POTJIEKOSGEDAGTE VAN DIE WEEK Potjiekos is saamweeskos. Dis nie ‘n alleending, jy in jou enigheid nie. Dit is ‘n paar vriende, ‘n paar bottels wyn. Dis ‘n gemoedelike saamsit, saamgesels en saamdoen. Hierdie een skil die aartappels, daardie een sny die vleis, daardie een krap ‘n paar koletjies onder die pot se pensie. Ander aanskou net die gewerskaf en gee raad. – Dine van Zyl, Potjiekos, Saayman & Weber, 1983
Bladsy 15
So het die drie kruise op Palmietstrand gelyk voor booswigte die derde een gesteel het. (Foto Peter Müller) KLEINMOND - Die slagoffers van die Gustav Adolf wat in 1902 op die rotse geloop het by die mond van die Palmietriver, word net nie toegelaat om in vrede te rus nie. Twee kruise is opgerig ter herinnering aan twee drenkelinge wie se liggame uit die see gehaal is. Die een slagoffer was die kaptein van die skip en die tweede ‘n passasier wat sy passaat oorgewerk het vanaf Australië. Die skip se vrag Jarrabalke wat op pad was na Suid-Afrika het op die stand uitgespoel en daarvan is gebruik om die twee gedenkkruise op te rig. Die balke sou as dwarslêers gebruik word om spoorlyne aan te lê. Peter Müller, voormalige voorsitter van die Kleinmond Natuurbewaringsvereniging, sê ‘n anonieme donateur het onlangs ‘n bedrag geld geskenk om ook ‘n soortgelyke kruis van Zambezi kiaat op te rig om die derde drenkeling wie se liggaam nooit gevind is nie, ook te gedenk. Die kruise het al verskeie kere onder vandale deurgeloop, maar die mees onlangse skade is aangerig toe die derde kruis uit sy betonankerplatform gebreek is.
Overstrand Herald
3 julie 2014
Bladsy 16
Hulp vir huiseienaars in geldelike verknorsing
www.overstrandherald.co.za
Die krimpende ekonomie, gekoppel aan deurlopende stygings in lewenskoste soos die landswye styging in die prys van elektrisiteit wat vandag in werking tree (subs: 1 Julie 2014), roep weer die situasie in 2009 voor die gees toe honderde huiseienaars skielik beslaglegging of verlies van hul eiendom in die gesig gestaar het. Dit is die mening van Jan Davel, besturende direkteur van die RealNet-eiendomsgroep, wat daarop wys dat talle verbruikers weer in moeilike geldelike omstandighede gedompel is weens die onlangse verhoging in rentekoerse en ander prysstygings. “Ons dink die risiko blyk duidelik uit navorsing deur Eerste Nasionale Bank wat toon dat 15% van verkopers in die eerste kwartaal van vanjaar hul eiendom verkoop het om finansiële druk te verlig, in vergelyking met 14% in die voorafgaande kwartaal. Dit was die eerste styging in dié syfer in ‘n baie lang tyd. Boonop sê prof Bernadine de Clercq van Unisa se Marknavorsingsburo dat verbruikers nou wesenlik op die randjie van die afgrond staan in terme van druk op inkomste en dat hul vermoë om skuld te delg ook onder groot druk is. Sake kan veral moeilik raak, sê Davel, vir huiseienaars wat nie meer hul huislenings elke maand kan bekostig nie aangesien wanbetaling kan meebring dat hulle nie net die eiendom verloor nie, maar ook hul kredietrekords vir ‘n lang tydperk skade kan berokken - tensy hulle vinnig optree en een van
die hulpprogramme vir die verkoop van eiendom onder druk wat steeds deur banke gebied word, benut. “In ons ervaring nader die meeste huiseienaars in ‘n geldelike verknorsing egter nie hul bank nie voordat dit veels te laat is en dit is die rede dat ons die RealRescue-diens nou weer vinnig ingestel het. Die diens gee hulle die geleentheid om hul posisie met ‘n RealNet-agent te bespreek sodat die agent hulle in enige onderhandelings met die betrokke bank kan verteenwoordig asook om te help dat hulle as verkopers onder druk in die betrokke bank se hulpprogram aangeteken word.” Die voordele van so ‘n program is veelvoudig, sê hy, maar die belangrikste is dat die eiendom in die ope mark verkoop word pleks daarvan dat dit in beslag geneem en by ‘n veiling verkoop word. “Ons het inderdaad gesien dat sulke programme duisende huiseienaars gehelp het om die trauma van beslaglegging vry te spring en ons doel met RealRescue is om sulke programme meer toeganklik te maak. “RealNet is by al vier groot SA banke se panele vir hulpverkope geakkrediteer en hoewel die finale besluit of huiseienaars kwalifiseer altyd by die bank berus, kan huiseienaars wat ons ondersteuning verlang ons deur die RealRescue-knoppie op ons webtuiste (www.realnet.co.za) nader of ‘n e-pos aan ons stuur by rescue@ realnet.co.za of ‘n faks aan 012 460 1644 stuur.”
Overstrand Herald
3 julie 2014
Bladsy 17
www.overstrandherald.co.za
Kleinmonders vier Diamantbruilof KLEINMOND - In ‘n tyd dat egskeidings gedy, is dit verblydend om te verneem dat daar darem nog pare is wat deurdruk. En hier stel Arthur en Bess Jordaan van 13de Straat voorwaar ‘n voorbeeld. Die Jordaans herdenk vandag, 3 Julie hul huweliksdag wat 60 jaar gelede plaasgevind het. Saterdag vier hulle die geleentheid saam met hul drie kinders, nege kleinkinders, 1 agterkleinkind, Transvaalse naby familie en vriende en by die Deja Vu restaurant in Riviera Pretoria.
Overstrand Herald
3 Julie 2014
Bladsy 18
Kogelberg Biosphere Reserve Company launched C2C Project
Sefrehano Rossouw with learners participating in the Inter-Schools Recycling Program
The ‘Boeing’ is now officially off the runway with a sum total of eight ‘passengers’, or more correctly ‘recipients’ on board, with the Catchment-2-Coast Project being the flight to great destinations for these recipients. The Kogelberg Biosphere Reserve Company management team is very excited about the launch of the Catchment-2Coast Small Grants Project, which was officially launched on Thursday 12 June at the Botrivier Hotel. This project is a multi-stakeholder partnership between the Kogelberg Biosphere Reserve Company (KBRC), Table Mountain Fund (TMF) and WWF-SA. The C2C project will resource and support the selected Community Projects, NGO’s and Emerging Entrepreneurs located within the KBRC region, (Kleinmond, Botrivier and Grabouw). Specifically, the small grants facility will provide recipient organisations with funding, capacity building and training to offer eco-systems services, including removal of alien vegetation, environmental awareness & recycling, erosion prevention, planting of indigenous vegetation and fire fighting and prevention. The facility will also aim to identify and implement economically viable uses for alien vegetation, such as innovative craft products, packaging materials and raw materials for building components. A strong emphasis will be place on supporting economic development and upliftment of the “Man in the Biosphere” (MAB) by providing successful applicants with a ‘hand-up’ grant to the maximum of R20, 000. The recipients will also receive ongoing mentorship from a selected mentorship panel, headed up by Jo Kearney as the Project Manager of the C2C Project. The panel of mentors (continued on p 19)
Overstrand Herald (continued from p 18) have been selected are either Subject Matter Experts (SME’s) in their respective fields or have a vested interest in matters of Community Upliftment and/or Biodiversity. Besides supporting and enabling the selected projects, the C2C project will also provide community members with a diverse range of training in Environmental Affairs, such as fire-fighting and prevention of soil-erosion; sustainable waste management & recycling; sustainable urban farming as well as basic Business Management & Entrepreneurship training. The selected projects include the setting up of a number of recycling swop-shops; assisting selected members with urban farming and sustainable food gardens; breeding rabbits for the novelty-meat industry; developing and manufacturing a wide range of home and garden products from recycled apple bins and pallet planks; developing and manufacturing a range of children’s toys made predominantly from recyclable wood; novelty and utility items hand made from the alien vegetation that needs to be removed from local rivers and even the building waste stations from eco-bricks (a two-liter coke bottle stuffed with non-recycled plastic items) A strong drive to educate and involve the local community
3 Julie 2014 as already been launched. In Grabouw an Inter-School’s recycling competition has been launched during the June holidays. Students from the participating schools (Grabouw High School, Kathleen Murray Primary, Pineview Primary) have been tasked to collect and sort as much recyclable materials from their community as possible. TWK Recycling will collect the waste throughout the holiday and record the weight and volumes of the material. The school with the most weight, the cleanest waste and the most innovative story about how the waste has been accumulated will receive cash prizes. The most diligent recycling students will be rewarded with airtime vouchers and shopping vouchers. The top collector from each school will receive TWO tickets for the Two Oceans Aquarium and a burger at the V&A Spur. The two Project Coordinators of the InterSchools Recycling Program, Serfrehano Rossouw and Dylan Botes, are confident that this will only be beginning of a long-term process of providing ongoing environmental and biodiversity awareness training aimed at all the schools within the KBRC and Theewaterskloof region. The KBRC Management is confident that this will only be the beginning of many great projects taken on by the KBRC. (Article by Jo Kearney)
Bladsy 19
Overstrand Herald
3 Julie 2014
Go green “Uniformity is not nature’s way - diversity is nature’s way.” (Vandana Shiva) The Importance of Estuaries:Estuaries are the meeting place rivers and the sea, and are characterised by the interaction between the two. They are either permanently or periodically open to the sea and there is a variation of
salinity within estuaries due to the mixing of sea water with fresh river water. Lagoons are formed when an estuary is cut off from the sea by a sand bank. Evaporation can cause lagoons to become very saline environments. Estuaries are dynamic systems constantly altered by tides, wave action and rainfall. Every tide brings a change of salinity
in times of drought or flooding. For instance, high rainfall can transform an estuary into a strong-flowing muddy river, while strong coastal currents and a slow flowing river might cause a sandbank to form at the river mouth, trapping the water and forming a lagoon. Rapid daily fluctuations in temperature, salt content and oxygen concentrations in an estuarine environment make estuaries one of the harshest ecological systems on earth. The wide variety of plant and animal species which have adapted to estuarine life have
Bladsy 20 become tolerant to varying conditions and determine their distribution within estuaries. For instance, eelgrass (Zostera) beds occur in the lower reaches of estuaries where salinities resemble those of seawater, whereas the aquatic grass (Potamogeton) can only tolerate low concentrations of salt in the water and is found in the upper reaches of estuaries. Water-loving plants which thrive in estuaries: : Phytoplankton - free-floating, microscopic single-celled plants. They are consumed in large quantities by estuarine fish such as mullet; : Seagrasses - they are able to tolerate complete or intermittent submergence by water; : Saltmarshes - It comprises salt-tolerant plants and form around the edges of estuaries; : Mangroves - they are the only trees adapted to growing in salty tidal waters. They grow special aerial roots that stick out of the mud and absorb oxygen; : Reeds - they grow at the head of estuaries where salt content is low and form dense banks that filter silt and nutrients
Overstrand Herald from the river water. In this way, reeds fulfil a vital function by keeping the estuary clean. Estuarine Food Web: The food chain in estuaries relies heavily on the death and decay of various types of plants. The fragmented remains of plants, called detritus, along with organic matter that is introduced from rivers and sea, form the main source of food for the prolific estuarine animals. Tidal action is important for estuaries. The flood tide carries in the larvae of invertebrates and juvenile fish from the sea and the ebb tide flushes pollutants out. A large tidal range increases the area of the intertidal flats exposed at low tide. These flats are the most productive part of the estuary and provide a home for invertebrates like mudprawn, an essential part of the estuarine food web. Fish and Estuaries: As many as 100 species of fish are wholly or partially dependent on South African estuaries, while up to 400 species frequent estuaries at some time in their lives. Common estuarine fish species include kob, white steenbras and stumpnose that grub in the sediment for mud-prawns, sand-prawns and molluscs. Shad, leervis and sharks are predators that hunt other fish. The most abundant fish in estuaries are usually mullet, which are detritus feeders. Most fish that occur in estuaries breed at sea. Large numbers of their juveniles return to the shelter of estuaries where they mature until they themselves are able to breed. Estuaries are therefore important nursery
3 Julie 2014 grounds for many fish. Some fish, such as sand goby and needle fish, are dependent on estuaries for their entire lifecycle. They, unlike many other species, are able to tolerate fluctuating oxygen levels caused by the presence of large quantities of decaying plants. Birds and Estuaries: Many birds are dependent on estuaries for food. Weed eating species such as the Redknobbed Coot, invertebrate eaters such as Flamingos and fish eaters such as Herons and Cormorants all use estuaries as feeding grounds. Waders frequent South African estuaries during summer when they migrate here from their breeding grounds in the Arctic. Langebaan Lagoon is particularly attractive to avian migrants due the vast mudflats offering vast numbers of molluscs and crustaceans. Delicate Balance: The plants and animals that survive in estuaries are able to tolerate the fluctuations in the estuarine environment. However changes of long duration inhibit migrations of organisms between the estuarine and marine environments. As a result, siltation is probably one of the greatest threats to estuarine systems. Siltation rates are greatly increased by the following human activities:- Damming rivers or removing water through irrigation, resulting in reduced input of freshwater and altered river flow patterns. Flood events become smaller and less frequent, causing sediment
to not be properly flushed from the estuary. As siltation increases, estuaries are starved of water and become shallower and more saline; - Agricultural practices such as planting crops too close too river banks cause erosion and increase the amount of silt that is deposited in estuaries; - Building causeways and bridges can interfere with tidal action and upset natural estuarine flow and circulation; Property development alongside estuaries often results in shallow estuarine water being filled with rubble or soil, particularly when marinas are constructed. A river mouth then has to be breached artificially to prevent flooding of buildings. Clearly, a major cause of estuarine degradation is the manipulation of riverine flow. Fish which have been dangerously depleted due to the alteration in estuarine pipefish, freshwater mullet and eels. In addition, some important linefish species have declined drastically as a partial result of the degradation of the estuarine habitat, e g white steenbras. It is evident that proper management and rehabilitation of estuaries can only be achieved through management of water resources in entire catchments. Pollution is a further threat to
Bladsy 21 estuaries. Pollutants take many forms and affect estuaries in several ways, for instance – industrial waste such as heavy metals accumulate in food chains and poison top predators. Effluent from sewerage systems or food processing, leads to increased concentrations of organic compounds in the estuarine systems, which lead to plant/algal growth which in turn may lead to anoxia (oxygen deficiency) and eutrophication (excessive plant growth, causing deprivation of oxygen). What can we do to protect our estuaries? * We can get to know the estuaries in our area by walking along their shoreline or canoeing their length and report signs of damage to the local authority; * If you wish to get seriously involved with the management of these estuaries, list the plants and animals living in the estuaries. Photograph the upper, middle and lower reaches of the estuary from fixed vantage points and monitor change between seasons from year to year. There are sixteen known estuaries in the Western Cape of which three – Klein Estuary (Klein River), Bot Estuary (Bot River) and Palmiet Estuary (Palmiet River) are in our immediate vicinity. (rethavisser@telkomsa.net)
www.overstrandherald.co.za
Overstrand Herald
3 Julie 2014
Bladsy 22
Nominations for 2014 mayoral awards expected At the Annual Night of Excellence, recognition is being given to achievers who make a difference in the Overstrand, by awarding the Mayoral Trophy for Environmental Conservation, the Woman/women of the Year Award and the Award for Achievers of Excellence. This year the Mayor, Nicolette Botha-Guthrie, will present the awards on 26August 2014. Nominations for these are being awaited and must be handed in on or before Friday, 1 August 2014. Other than previous years, the award for the prestigious Mayoral Trophy for Environmental Conservation will be handled by the Overstrand Environmental Department.
Well motivated nominations can be sent to Liezl Bezuidenhout at lbezuidenhout@overstrand. gov.za. Nominations of Overstrand women who have made a difference in their area and ought to be considered for a Woman of the Year Award can be submitted to Elize Verrij at everrij@overstrand.gov.za. Achievers of excellence in communities are also identified by councillors. Well motivated nominations can be handed to the relevant councillor or be sent to Elize Verrij at everrij@ overstrand.gov.za. All nominations must be accompanied by contact details of the nominator and the nominee.
Promosie
Mile Stone
By hierdie winkel kan verskeie soorte kliënte geholpe raak. In die een afdeling word ondersteuning gebied en artikels in voorraad gehou wat bruide se hart gelukkig sal maak. Trourokke kan hier laat maak of gehuur word, sowel as stoelstrikke en oorgooiklede. Isaac en Emile het ook besondere skeppings in voorraad vir formele glansgeleenthede soos ‘n debutanttebal of ‘n matriekafskeid. Hierdie twee manne se hande staan vir niks verkeerd nie en voornemende kliënte kan gerus kom kyk na skeppings wat hulle gemaak het. Kontak hulle by 072 654 9382 In die ander afdeling van Mile Stone bied Emile rekenaarklasse aan wat strek van basiese rekenaargeletterdheid tot gevorderde kursusse wat internasionaal geakkrediteer is. Die klasse duur van drie ure oor vier dae vir intree kursusse; basiese
Dié korset is ‘n voorbeeld van die fynwerk wat by Mile Stone gedoen word. kursusse en gevorderde kursusse wat tot ses weke kan duur. Kontak hulle by 076 961 9660 Nog ‘n diens wat hier aangebied word is basiese administratiewe dienste soos skoolprojekte, tikwerk, kopiëring, die maak van strooibiljette en visite kaartjies en nog baie meer.
Overstrand Herald
3 Julie 2014
Bladsy 23
Overstrand Herald
3 Julie 2014
Bladsy 24
Het u enige sportnuus? Stuur dit na redakteur@overstrandherald.co.za
Eerste plek: Alex Boonzaaier met Ogies
Kleinmond Kiekie Klub www.overstrandherald.co.za
Die afgelope byeenkoms van Dinsdagaand was weereens baie suksesvol. Ons fotograwe het die uitdaging aanvaar en het pragtige beelde van die tema ‘Deel van die geheel’, ingeskryf. Daar was `n variasie van onderwerpe van plante, motors , geboue en ook mense. Baie geluk aan die wenners. Beelde wat spesiale vermelding gekry het was: Francois Malan; Haankop, Rina Boonzaaier: Hande, Christo Kok ; Klavier, Nico Jacobs; Harley. Die derde plek is geneem deur Alex Boonzaaier; Wasgoed pennetjie, tweede plek Deon Swiegelaar met Olifant slurp en in die eerste plek Alex Boonzaaier met Ogies. Baie dankie ook aan ons borge wat die klub ondersteun, nl. Kleinmond Apteek, Build It, Montagu, Albertyn Apteek, ASK, Spar en Sonic Computors.
Floris en Kobie Coetzee het die aand afgesluit met `n mooi aanbieding en komentaar oor hulle verblyf in Suid Korea. Die video beelde en musiek het `n kykie gegee op hierdie kleurvolle land en sy ewe kleurvolle, tradisie vaste inwoners. Die bevolking van Suid Korea se lewenstandaard is bo gemiddeld al woon hulle in `n relatief klein land. Baie dankie aan Floris en Kobie. Die tema vir 29 Julie is ‘Fotografie deur glas’. Daar sal ook `n aanbieding oor die neem van landskappe gelewer word deur Friso Woudstra. Ons nooi alle belangstellendes om deel te neem aan die aktiwiteite van die klub. Kontak Gerhard van Helsdingen 028 271 5920 \ 083 306 9332 \ gerhalta@tiscali.co.za vir enige inligting aangaande die Kiekieklub.
Tweede plek: Deon Swiegelaar met Olifant slurp
Overstrand Herald
3 Julie 2014
Bladsy 25
www.overstrandherald.co.za
Overstrand Herald
3 Julie 2014
DAGBOEK
Bladsy 26
BUKSIES
4 & 5 Julie: Singleton’s Winkel oop Vrydag- en Saterdag-oggende (winter) vanaf 09:00-13:00 in Tweede-straat 14, Kleinmond. Kontakpersoon: Estelle Victor 0282713260/0727780249.
GESOEK/ WANTED
Sosiale tennis op die bane van Kleinmond Tennis word gespeel op Woensdae, Saterdae en vakansiedae vanaf 14:00. Almal welkom. Besoekersfooi op Saterdae R20 & Woensdae R10.
Olga soek werk van Dinsdag tot Saterdag. Skakel 083 333 4572 of bel verwysing 082 706 1811.
01 – 05 Julie: Fynbos Wintermark N G Kerksaal. 01 – 05 July: Fynbos Winter Market 29 Augustus: VGK Kleinmond, Debutante Bal, kaartjies verkrygbaar @ R50pp by Ouderling Maria Hoffman – 072 766 7561 / Ouderling Sophie August – 078 429 9615 5 Julie: Kleinmond Coasters Line Dance Social. Theme: Re, White a7 Blue, R20. Town Hall 14:00 - 17:00. Own refreshments to share.
Is daar nog iemand in die dorp wat outydse alarm-wekkers kan regmaak? Sms my asb – 072 906 8029.
Is daar nog ‘n kleremaakster in die dorp? Sms my asb by 072 906 8029. Benodig dringend ggebruikte babaklere/toebehore. Enkelouer. Hulpbehoewend. Sal kom afhaal. Skakel 072 425 6050. Margaret is op soek na werk as huishulp enige dag van die week. Skakel 0767 706 6155. Videomajoen in goeie werkende toestand. Skakel 083 505 1567.
10 Julie: Kleinmond Seniorklub. Beetle drive. Baie pryse (Tweede Donderdag van Julie) by die Kerksaal.
Victor is op soek na tuinwerk enige dag van die week. Hy het ‘n bestuurderslisensie. Skakel 078 472 4030.
24 Julie: Alzheimers en/of Dimensie. Familie of versorgers van persone met hierdie probleem word uitgenooi om ‘n ondersteuningsgroep om 10:00 by Fynbos Seniorsentrum, NG Kerksaal 1ste Ln, by te woon. Kom drink n koppie tee en gesels saam. Kontak Melanie (028 271 3602) of vir Madeleine (028 271 3002; 028 940 3003 )
Opsoek na ‘n Cupie pop. Skakel 082 575 2557
7 Augustus: Kleinmond Belastingbetalersvereniging se maandelikse bestuursvergadering in die Biblioteeksaal om 18:00.Almal welkom.
TE KOOP/ FOR SALE
Friends of the Hangklip Library: Theme: “A Collection of Dolls” presented by Marlis Knuffel. Amazing collection of dolls; antique, wooden, China, porcelain and many more! Time: 10:30. Venue At home of Marlis Knuffel: 4196 Crassula road, Betty`s Bay. Marlis 028 272 9578 29 Julie: Kiekie klub byeenkoms. Tema: Fotografie deur glas. Aanbieding: Landskap Fotografie
BUKSIES
LOST/ GESOEK
Lost on Sat 28 June at KAWS a black Nokia cell phone. Reward offered. Phone Starey at 028 272 9815/ 072 491 9754
300l Top Fridge, Bottom Freezer. In working order. Freezer door damaged. R230.00. Phone 028 271 4969. Baby traveling cot, folds up into neat navy blue carrier bag. Still in excellent condition. Also medium-large cot foam rubber mattress in good condition. Very suitable for use in b&b or guest house for visitors’ needs. R350 for both. Phone 028 271 5333. Two excellent and practically brand-new Single Bed Electric Blankets. Very seldomly used for visitors. R80 each. Please leave sms when cell phone is not answered. Phone 072 906 8029. 2de Handse WIT staal slaapkamerstel: 2 Enkelbeddens met matrasse, spieelkas en klein tafeltjie. Kom maak aanbod. Skakel 028 271 4790 / 083 292 3258 Donkerblou leer 6 sitplek sitkamerstel in goeie toestand in soliede eikehout basis en leunings R6800. Gasbraaier R1200, pragtige 5 laai- 3 spieel- embuia bal-en-klou -spieeltafel R1200. Pryse is effens onderhandelbaar en foto’s op aanvraag. Skakel 083 557 6230 / 028 273 8925 Vlekvrye staal enkelwasbak met groot “drip trays” (of werksoppervlaktes) weerskante vir R250. Skakel Jan op Bettysbaai by 084 700 1379. Dragon Colddrink double-sided sliding door fridge. Brand new. R7 900. Caravan cover XL plus solar sheet soos nuut R2 000 vir albei. African Grey hok R600. Skakel 082 548 2305 Selfone: Nokia C1-01@ R300. Nokia 2760 @ R300. Skakel 082 781 6776.
Overstrand Herald
3 Julie 2014
Double bunk with mattresses. Good condition. R700. Phone 074 187 4917. 1 Steelframe double bed with mattress. R350. 1 double bed with base R400. Phone 084 922 3535 Rocky bergfiets. VR-1 motorfietsvalhelm volskerm. Canon Printer i sensys LPB6000. Skakel 028 271 5662. Rottang babawiegie op staander. R500 onka. Skakel 072 041 3263 Embuia tafel (blad verstelbaar) 8 sitplek. Maak ‘n aanbod. Skakel 079 162 3548 Sony motorradio met CD speler R350. Skakel 071 023 3729. Hoover Duo Wet&Dry stofsuier 1800W. Uitstekende toestand. R250. Skakel 072 395 1216 Aviator Rayban Sunglasses, large, green lens, silver rim. Never worn with patch. R800 (onco). Phone 082 447 5856. Blackberry curve 9320, red. Vodacom network. One year old, hardly used. R1500 onco. Phone 082 447 5856. 2008 Sprite Sprint woonwa. Uitstekende toestand. Prys R75 000. Skakel 082 450 6855. Large 3-piece wall unit (dark) R1500. Logic Mini Oven brand new in box. R450. Pneumatic staple gun new in box. R350. Phone 074 265 7309 Wit Samsung Poket in baie goeie toestand op beste aanbod. Phone 028 271 4315 Spieëlkas, groot spieël 4 laaie. R500. Embuia koffietafel R400. Bedlamp prgtige toestand. R90. Skakel 084 583 7104. Wendyhuis. 9mx3m moet self verwyder. R3000. Skakel 082 569 7248
Handknussies (handskoene wat jou hand knus hou) is van Vrydag af beskikbaar by Allerlei. Dit word alles per hand gemaak, van die handskoen tot die etiket en per hand aangewerk. Beskikbaar vir vroue, kinders en mans. Die XOXO beteken wat dit op selfone en fb beteken.
Bladsy 27
XOXO by Allerlei
Overstrand Herald
3 Julie 2014
Bladsy 28
KERKE / CHURCHES
NEEM ASB KENNIS: Die Herald verskaf met liefde die ruimte vir kerke om hul dienstye te adverteer. Al wat ons vra is dat kerke die regte inligting verskaf. Dit is doodgewoon nie moontlik vir ons om elke week 17 of 18 kerke te skakel om te verneem of die inligting nog korrek is nie.
Christian Revival Church “Mend the nets, the catch will be great” Main Road 68 Wednesday Nights at 19:00. All ages welcome. We worship, praise and love God with boldness and with all of our heart, so come and join us! Heinrich 072 460 6226 / Riana 072 403 0599 A.G.S HEAL THE LAND Hoofweg 68, Kleinmond Pastoor Tewis De Jager 082 771 9365 Elke Sondagoggend 09:00 Elke Sondagoggend 09:00 Kinderdiens Woensdagaande 19:00 Jeug (C.R.C) Donderdagaande 19:00 Biduur en Bybelstudie Almal welkom HERVORMDE KERK Skakel Ds Gerrit-Daan van der Merwe 073 418 2346 Strand: 09:00 elke Sondag Hermanus: 11:30 Die 1ste en 3de Sondag van elke maand SEWENDE DAG ADVENTISTE KERK Aanbid in die Gereformeerde Kerk, h/v 13de Laan & 6de Straat, Kleinmond Saterdae: Sabbatskool 09:30 – Erediens 11:00 Almal welkom! 072 094 5819 / 028 271 4173 NEW APOSTOLIC CHURCH KLEINMOND c/o Nemesia Ave & School str, Proteadorp, Kleinmond 072 077 7888 / 082 781 3556 Sunday Morning Service: 09:00 Wednesday evening Service: 19:30 All welcome AFRIKAANSE PROTESTANTSE KERK Elke 2de en 4de Sondag van die maand om 16:00 in die Gereformeerde Kerk, 13de Laan, Kleinmond. Tel: 028 271 5837 / 083 412 5870 VGK PROTEADORP Oggendbyeenkoms: 10:00 – Aandsamesang: 18:00 Erediens om 10H00 elke Sondag en Bidure om 19H00 elke 1, 3 & 4 Woensdag van elke maand. Prediker Ds. Charl Schunke: 083 650 6233 Hoof ouderling/Skriba – Debbie Hull: 083 529 7265 Hoof Diaken – Christiaan Bailey: 078 311 1744 Jeug byeenkoms om 18H00 elke Vrydag: Diaken: Tohlin Oppelt & Diaken: Rachel Arendse –076 166 9811 Christelike Vroue bediening elke tweede Woensdag van die maand om 19H00: Voorsitster: Evelyn Jacobs – 072 358 5103 Sondagskool elke Sondag oggend om 9H00: Ouderling: Maria Hoffman & diaken Rachel Arendse: 072 766 7561 Koor oefen elke Disdag aand om 19H00; Koorleier: Janine Floris: 082 495 3950
NG KERK: 6 JULIE 2014 09:30 Kerkgebou Ds. Barry Lordan 09:00 Sentrum Ds. Daan Botha
KLEINMOND AANBIDDINGSENTRUM P.P.K H/v 7de Laan & 7de Straat Almal welkom!! Pastoor Smit 028 271 5694 / 083 633 6172 Sondagoggend: 09:45 Woensdae: Biduur om 18:30 GEREFORMEERDE KERK H/v 13de Laan & 6de Straat. Tel: 028 271 5359 Skriba: Izak Lessing Tel: 028 273 8134 / 083 259 3403 09:30: Oggenddiens Ds Leo van Schalkwyk Geen aanddiens LAKESIDE CHAPEL (Undenominational Christian Fellowship) Lakeside Drive, Betty’s Bay. Hans van Dyk (Pastor) 084 206 6820 / 028 272 9887 Sunday Service time at 09:30 ST FRANCIS ANGLICAN CHAPELRY Holy Eucharist every Sunday at 09:00 in the Roman Catholic Chapel, Twist Street, Betty’s Bay/ For further information contact - Chapelwardens 028 272 9901 / 028 272 9551 / 028 272 9875 KLEINMOND FELLOWSHIP CHURCH 72 6th Street, Kleinmond Pastor Lionel Gibbons 028 271 4249 Sunday Morning Pre-Service Prayer Meeting: 08:45 Sunday Morning Worship: 09:30 and Sunday School (two groups) Ladies Fellowship: Mondays 09:45 ST NICHOLAS ANGLICAN CHURCH Chapelwardens Leilani Abrams 0799804540 Andrew Arendse 0282714002. Dienstye: 1ste Sondag 10:00 Morning Prayer; 2de Sondag: 10:00 Holy Eucharist 3de Sondag: 10:00 Morning Prayer 4de Sondag: 07:30 Holy Eucharist 5th Sunday Family Service: 10:00 1st Sunday, 2nd Sunday and 3rd Sunday Sundayschool 09:00 Nancy Carelse 072 858 3006 / Leilani Abrams 079 980 4540 Youth Friday`s At 18:00 Cornette Hull 072 780 4146 Priest Father Vincent Bastiaan 073 014 5149/028 284 9772 PRINGLE BAY UNITED CHURCH Cnr Crescent & Park Streets. Rev Gavin Graham 028 273 8172. Sunday service: 09:00 CATHOLIC CHURCH Twist Street, Betty’s Bay, Mass: Saturday 17:30 Additional services as per notice board. Parish Priest: Father Pierre Goldie 078 824 5411 DEUTSCHE EV.-LUTH.KIRCHENGEMEINDE STELLENBOSCH Sie sind herzlich eingeladen zum Gottesdienst mit Heiligem Abendmahl jeweils um 15h30 im Hause Kiessling Harbour Road 19 Kleinmond Kleinmond Gottesdienst 2014 Sonntag 27 July 2014 - 15h30 Sonntag 28 September 2014 - 15h30 Sonntag 30 November 2014 - 15h30 - Adventsfeier
Overstrand Herald
3 Julie 2014
www.overstrandherald.co.za
Bladsy 29
Overstrand Herald
3 Julie 2014
Bladsy 30
SERVICES - DIENSTE
Overstrand Herald
3 Julie 2014
www.overstrandherald.co.za www.kleinmondonline.co.za
Bladsy 31
Kleinmond golf results What a great sunny week we had and this showed by our golf members enjoying the sunshine and playing outstanding golf, on Wednesday we had 45 members. What a great turnout! 4BBB Medal 1. S Burger and J Zeelie 54 nett 2. J Wylbach and A Brown 60 nett 3. F Vermeulen and D Ungerer 61 nett 4. T Bruwer and G Mitchell 63 nett On Friday afternoon 36 members arrived to play for the sundowner on another beautiful afternoon. Mr Karel Le Kock from Overberg Assets Management was here to present Nearest the Pin on No:12 to Sammy Pretorious. 1. W Smith 23 Points 2. H Emmenis 21 Points 3. C Brand 20 points 4. H Upsher 20 Points It was still dark on Saturday morning when the first group of golfers arrived but wasn’t soon after they arrived that the sun was up and the start of another sunny and beautiful day lay ahead of them. We had 13 visitors and 58 members and after the golf all enjoyed watching the rugby. WINNER OF MONTHLY MEAT RAFFLE R500.00 4BBB STABLEFORD 1. K Karelse and H P Strydom 2. K & J Van Der Merwe 3. E C Whitehead and A Brown 4. P Neethling and J Potgieter 5. D B Rossouw and F Bruwer
Frank Eagar
50 Points 44 Points 44 Points 44 Points 43 Points
www.overstrandherald.co.za