GAPLASDER - Plastik Sektörünün Gelecek Tasarımı için Stratejik Açılımlar Çalıştayı Raporu

GÜNEYDOĞU PL ASTİK ve KİMYA SANAYİCİLERİ DERNEĞİ

“TÜRK PLAST K SEKTÖRÜNÜN SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNER LER ”

PLAST K SEKTÖRÜNÜN GELECEK TASARIMI Ç N STRATEJ K AÇILIMLAR ÇALI TAYI 17 MART 2015 GAZ ANTEP D VAN OTEL

www.gaplasder.org

Moderatör: Dr. Mevlüt Çetinkaya Raportör : Barbaros Demirci PLASFED Genel Sekreteri

ÖNSÖZ Türkiye plastik sektörünün şemsiye örgütü Plastik Sanayicileri Federasyonu PLASFED, Güneydoğu Plastik ve Kimya Sanayicileri Derneği GAPLASDER ve Gaziantep Sanayi Odası –GSO, plastik sektörünü 17 Mart 2015 tarihinde Gaziantep’te “Plastik Sektörünün Gelecek Tasarımı İçin Stratejik Açılımlar Çalıştayı”nda buluşturdu. Sektörün yoğun ilgi gösterdiği çalıştayda, öncelikli sorunlar, güçlü yönler ve sorunlara yönelik çözüm önerileri belirlendi.

Sanayicilerin ve üniversitelerin yoğun ilgi gösterdiği; “Plastik Sektörünün Gelecek Tasarımı İçin Stratejik Açılımlar Çalıştayı”nda, çalışkan, geri dönüşümde dünyanın bir numarası ve jeopolitik konum en önemli güçlü yönler olarak belirlendi. Buna karşılık, hammaddenin yeterince yerli üretilememesi ve düşük katma değerli ürünlerdeki yoğunluk zayıf yönler olarak ortaya çıktı.

Murat Köko lu

GAPLASDER Yönetim Kurulu Başkanı

Çalıştayın açılış töreninde bir konuşma yapan PLASFED Başkanı Selçuk Aksoy, “birlikten kuvvet doğar” ilkesi etrafında çalıştıklarını, Türkiye’nin her köşesindeki plastik sanayicilerine ulaşmak, bir çatı altında toplayarak güç birliği haline getirmek çabasında olduklarını kaydetti. Sektöre yönelik 5 yıl önce yapılan çalıştay sonrasında girişimlerin hızlandığını ve etkinliğinin arttığını, sorunların çözümü için yol katedildiğini belirten Aksoy, “gördük ki, sektörümüzün sorunlarını kendimiz çözeceğiz. Bize bizden başka kimsenin faydası yok” dedi.

Plastik ve kimya sektörü, modern yaşamın olmazsa olmazıdır. AR-GE ve yenilik faaliyetleri sonucunda yeni ürünler ve tasarımlar geliştiriliyor. Ülke olarak öncelikle bu çalışmaları yakından takip edip sanayimizi uyumlu hale getirmeli, bunun yanı sıra teknolojimizi geliştirebilmemiz için insan kaynağımıza yatırım yapmalıyız.

3

Gaziantep Sanayi Odası Başkanı Mustafa Topçuoğlu da konuşmasında, plastik ve kimya sektörünün kullanım alanı çok geniş olduğunu hatırlatarak, Türkiye’nin de bu alanda hızla gelişme sağlaması gerektiğini vurguladı. Gaziantep’in bu alanda güçlü üreticilere sahip olduğunu kaydeden Topçuoğlu, il olarak 30 milyar dolar ihracat, 350 bin istihdam ve 20 uluslararası marka hedefini koyduklarını açıkladı.

Açılış töreninde, Gaziantep Vali Yardımcısı Adil Nas konuşmasında, sektörün önüne 100 milyar dolarlık üretim gerektiğini kaydetti. Çalıştay öncesi plastik sektörünün mevcut durum analizini yapan PLASFED Genel Sekreteri Barbaros Demirci, sektörün dünya plastik sektörü içindeki ve Türkiye ekonomisindeki payı hakkında bilgi verdi.

PAGDER Yönetim Kurulu Üyesi ve Petkim yöneticisi Dr. Mevlüt Çetinkaya yönetiminde yapılan arama konferansında, sektörün güçlü yönleri ve zayıf yönleri belirlendi. Sektörün güçlü yönleri paylaşılma sayısına göre sırasıyla; Türkiye’nin geri dönüşümde bir numara olması, mükemmel bir jeopolitik konuma sahip olunması, pozitif düşünceye sahip bir sektör yapısının görülmesi, çalışkan ve cesaretli bir sektör olunması, plastiklerin yaşamı kolaylaştıran ürünler olması, üreticilerin güçlü teknolojiye sahip bulunması, sektörün ilk yatırım maliyetinin düşük olması, sektörün en iyi ürünü üretecek yetkinliğe sahip olunması, yeniliğe açık girişimlerin bulunması, sektörde faaliyet gösterenlerin eğitimli olması şeklinde sıralandı.

www.gaplasder.org

Sektör sorunlarının belirlenmesi ve çözüm önerilerine yönelik ana gündem maddesi üzerinde ise daha yoğun çalışıldı. Bu kapsamda öncelikli 10 sorun sırasıyla, hammaddede dışa bağımlılık, yüksek katma değerli ürünlerin ağırlığının azlığı, birbirinden etkilenerek aynı ürün ve alanlara yönelik yatırım yapılması, enerji maliyetlerindeki yükseklik, lokomotif (lider-yönlendirici-yaratıcı) eleman sayısının azlığı, AR-GE yatırımlarının düşüklüğü, döviz kuruna bağımlılık ve devlet teşviklerinden yeterince yararlanamama olarak belirlendi.

Sektör mensuplarının ağırlıklı olarak paylaştığı ilk 7 soruna yönelik grup çalışmasında, her bir grup, belirlenen sorunun “nedenleri” ve “çözüm önerilerine” yönelik detaylı çalışma yaptı. Bu çalışmalar sonucunda öne çıkan tespitler ve çözüm önerileri raporun içeriğinde ayrıntılı olarak verilmektedir.

GAPLASDER olarak hazırlamış olduğumuz bu kitapçığı sektörümüzün hizmetine sunmaktan mutluyum. Çalıştayımıza iştirak eden tüm sektör mensuplarına, akademisyenler ve sivil toplum örgüt temsilcilerimize değerli katkılarından dolayı teşekkür ederim.

Rapor içeriğinde yer alan zayıf yönlerin ve sayın çalıştay katılımcılarınca sorunların çözümüne yönelik önerilen stratejilerin şemsiye örgütümüz PLASFED olarak en kısa sürede işlerlik kazandırımasını ve kamu otoritelerine iletilmesini diliyorum.

Saygılarımla.

4

“TÜRK PLAST K SEKTÖRÜNÜN SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNER LER ”

“PLAST K SEKTÖRÜNÜN GELECEK TASARIMI Ç N STRATEJ K AÇILIMLAR” ÇALI TAYI 17 MART 2015 – GAZ ANTEP D VAN OTEL

“TÜRK PLAST K SEKTÖRÜNÜN SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNER LER ” 17 Mart 2015 tarihinde Divan Gaziantep Oteli’nde yapılan “PLAST K SEKTÖRÜNÜN GELECEK TASARIMI Ç N STRATEJ K AÇILIMLAR“ Çalıştayı’na plastik sektörünün değişik kesimlerinden 78 kişi katılmış olup program aşağıda verilmektedir.

SAAT

OTURUM SÜRES

OTURUM EKL

KONU

ÇALI MA METODOLOJ S

GAPLASDER Yönetim Kurulu Başkanı Murat Köko lu PLASFED Yönetim Kurulu Başkanı Selçuk Aksoy GSO Başkan Mustafa Topçuo lu Gaziantep Vali Yardımcısı Adil Nas

09:00

10 dk.

Açılış Konuşması

09:20

10 dk.

Sektör Sunumu

09:30

45 dk.

Beyin Fırtınası (Tüm Katılımcılar)

10:15

15 dk.

10:30

60 dk.

Beyin Fırtınası (Tüm Katılımcılar)

Sektörün Zayıf Yönleri

Bütün katılımcıların petrokimya ve plastik sektörünün zayıf olduğu, iyileştirmeye açık ve kontrol edilebilir alanlara ilişkin görüşlerinin belirlenmesi

11:30

15 dk.

Tüm Katılımcılar

Oturumlarda Oluşan Dökümanların Katılımcılara Dağıtılması

Zayıf yönlerin iyileştirmeye açık ve kontrol edilebilir alanların belirlendiği dökümanların katılımcılara dağıtılması

11:45

15 dk.

Tüm Katılımcılar

Zayıf yönlerde En Önemli Sekiz Başlığın Seçilmesi

Belirlenen iyileştirmeye açık alanlardan en önemli altı başlığın seçimi için oylama yapılması ve grupların uzlaşması

PLASFED Genel Sekreteri Barbaros Demirci’nin Sektör Sunumu Bütün katılımcıların petrokimya ve plastik sektörünün diğer sektörlere göre üstünlük sağladıkları konulardaki görüşlerinin belirlenmesi

Sekörün Güçlü Yönleri

Kahve Arası

Birinci Grup Çalışması

Seçilen en önemli sekiz başlık gruplara dağıtılır.

Gruplar; seçtikleri iyileştirmeye açık alanları, tanımlar, nedenleri belirler ve yarattığı sonuçları tartışır.

12:00

45 dk.

12:45

75 dk.

14:00

60 dk.

15:00

15 dk.

15:15

60 dk.

İkinci Grup Çalışması

Gruplar; tanımı, nedenleri ve yarattığı sonuçları belirlediği iyileştirmeye açık alanların: Nasıl, Kim ve Ne zaman iyileştirileceği sorularını tartışır.

16:15

60 dk.

İkinci Grup Sunumları

Her grup tanımladıkları problemin nasıl iyileştireceğini çalıştay katılımcılarına sunum yapar.

17:15

15 dk.

17:30

30 dk.

18:00

-

Öğle Yemeği Arası Birinci Grup Sunumları

Her grup seçtikleri iyileştirmeye açık alanların tanımı, nedenleri ve yarattığı sonuçları konusunda çalıştay katılımcılarına sunum yapar.

Kahve Arası

Kahve Arası Genel Değerlendirme

Çalıştayın genel değerlendirilmesi ve kapanış konuşmaları Kapanış

www.gaplasder.org

5

B R NC OTURUM BEY N FIRTINASI : 1. TÜRK PLAST K SEKTÖRÜNÜN GÜÇLÜ VE ZAYIF YÖNLER - BEY N FIRTINASI : Toplantının ilk bölümünde katılımcılar, Türk plastik sektörünün güçlü ve zayıf yönlerini ifade eden görüşlerini bildirmişlerdir.

1.1. PLAST K SEKTÖRÜNÜN GÜÇLÜ YÖNLER Katılımcıların, Türk plastik sektörünün güçlü yönlerini ifade ettikleri 63 özellik aşağıdaki tabloda özetlenmiştir.

GÜÇLÜ YÖNLER KATILIMCI GÖRÜ LER 1. Geri dönüşümde bir numara 2. Mükemmel bir jeopolitik konuma sahip olunması 3. Pozitif düşünen sektör 4. Çalışkan ve cesaretli bir sektör 5. Yaşamımızı kolaylaştıran bir sektör 6. Güçlü teknolojiye sahip 7. Yatırım maliyeti düşük 8. En iyisi biziz 9. Yeniliğe açık

6

10. Eğitilmiş bir sektör 11. Makine imalat deneyimi olan 12. Gelişime, büyümeye açık 13. AR-GE’yi farkeden 14. Standartları belirleyecek bir sektör 15. Tüm sektörlere girdi sağlayan 16. Rekabetçi bir sektör 17. Üniversite sanayi işbirliğine açık 18. Olmazsa olmaz 19. Bereketli 20. Başka sektörleri harekete geçiren sektör (Eğitimle ilgili) 21. STK’ları güçlü 22. Bağımsızlığı için çalışan bir sektör 23. Uyum kabiliyeti yüksek bir sektör 24. Üretim kapasitesi yüksek bir sektör 25. Uluslararası entegrasyonu yüksek bir sektör 26. Kompozitlerle işbirliği yapan bir sektör 27. İhracat potansiyeli yüksek bir sektör 28. Örgütlenen bir sektör 29. Kendi yağı ile kavrulan bir sektör

“TÜRK PLAST K SEKTÖRÜNÜN SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNER LER ”

30. AR-GE potansiyeli yüksek bir sektör 31. Dinamik bir sektör 32. Birçok sektöre girdi sağlayan sektör 33. Doğal malzemelere alternatif olan kendisinin alternatifi olmayan bir sektör 34. Girince çıkılmayan bir sektör 35. Geri dönüşümü önemli bir sektör 36. Enerji tasarrufu sağlayan bir sektör 37. Petrol olmadan da başarabilen bir sektör 38. İşine aşık bir sektör 39. Riski yüksek bir sektör 40. Çevreci bir sektör 41. Çöl olmayı önleyen bir sektör 42. Lokomotif bir sektör 43. Büyüme potansiyeli yüksek olan bir sektör 44. İhtiyaca uygun hammadde üreten bir sektör 45. 4 mevsimli sektör 46. Hayallerini gerçekleştiren bir sektör 47. Esnek bir maliyet yapısına sahip bir sektör 48. 3 boyutlu printerler ile prototip malzeme üreten bir sektör 49. Teknolojik katkısı yüksek bir sektör

7

50. İkame kat sayısı yüksek bir sektör (Malzeme açısından) 51. Kendini yenileyen bir sektör 52. İstihdam dostu bir sektör 53. Yüksek katma değer sağlayan bir sektör 54. Malzemenin makyajı olan bir sektör 55. Zorluklara rağmen başarabilen bir sektör 56. Hayat kurtaran 57. Laboratuvarları destekleyen 58. KOBİ girişimciliğine müsait 59. Yaşamın içinden bir sektör 60. Kurumsallaşan bir sektör 61. Eğitim düzeyi yüksek bir sektör 62. Çevre sorunlarını çözen bir sektör 63. Hijyen sağlayan bir sektör

www.gaplasder.org

1.2. PLAST K SEKTÖRÜNÜN ZAYIF YÖNLER : Katılımcıların, Türkiye plastik sektörünün zayıf yönleri olarak ifade ettikleri 104 özellik aşağıdaki tabloda özetlenmiştir.

ZAYIF YÖNLER KATILIMCI GÖRÜ LER 1. Lokomotif nitelikli eleman sayısı az olan bir sektör 2. Sermaye birikimi düşük bir sektör 3. Teknolojik birikimi zayıf bir sektör 4. Sektörel eğitim kurumlarının az olduğu bir sektör 5. Devlet tarafından yönlendirilmeyen bir sektör 6. Araştırma yapmadan birbirine bakarak yatırım yapan bir sektör 7. Hammadde fiyatlarının dengesiz olduğu bir sektör 8. Döviz kurundan çok etkilenen bir sektör, 9. Arz fazlası yüksek bir sektör 10. Kapasite kullanım oranı düşük 11. Hammaddede dışa bağımlı 12. Yeterince AR-GE çalışması yapılmayan 13. Rekabetin bilinçsiz yapıldığı 14. Aşırı rekabetçi bir sektör

8

15. Kendisini savunmakta aciz olan bir sektör 16. Vergilerin volatil olduğu bir sektör 17. Yeterince akredite laboratuvarı olmayan bir sektör 18. Deney ücretlerinin yüksek olduğu 19. Üniversite sanayi işbirliğinin olmadığı 20. Enerji maliyetleri yüksek bir sektör 21. Girdi fiyatları dolarla, çıktı fiyatları TL ile boğuşan bir sektör 22. Karlılığı düşük bir sektör 23. Yüksek katma değerli ürün üretmeyen sektör 24. Standartları belirlenmediği bir sektör 25. Haksız rekabetin olduğu bir sektör 26. Proje yürütemeyen bir sektör 27. Birlikte olmayan bir sektör 28. Tepkilere sadece kızan bir sektör 29. Kendi kalıbını üretemeyen bir sektör 30. Ara eleman bulmakta zorlanan bir sektör 31. Bilinçsiz yatırım yapan bir sektör 32. Enerji tasarrufunu önemsemeyen bir sektör 33. Teknolokik altyapısı yetersiz bir sektör 34. AR-GE altyapısı zayıf bir sektör

“TÜRK PLAST K SEKTÖRÜNÜN SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNER LER ”

35. Patent sayısı düşük bir sektör 36. Müşterisi bilinçsiz bir sektör 37. AR-GE’ye yatırım yapmayan bir sektör 38. İş güvenliğinde yetersiz bir sektör 39. Makine ithalat denetiminin yetersiz olması 40. Niteliksiz yöneticilerin olduğu bir sektör 41. Lojistik altyapısı zayıf bir sektör 42. İthalat prosedürlerinin altında ezilen bir sektör 43. Denetimsizlik nedeni ile ucuz üretim yapan 44. Sigortacıların problem olarak gördüğü bir sektör 45. Çin’i destekleyen bir sektör 46. Okulu olmadan kendi kendini yetiştiren bir sektör 47. Petkim’in yersiz müdahalesi ile fiyatların alt üst olduğu bir sektör 48. Teknolojide dışa bağımlı bir sektör 49. Devlet teşviklerinin yetersiz olduğu bir sektör 50. Rekabette zorlanan bir sektör 51. Haksız rekabetin yüksek olduğu bir sektör 52. Doğal kaynakları etkin kullanamayan bir sektör 53. Gelecek stratejisi olmayan bir sektör 54. Küçük ölçekli sektör

9

55. Veri seti olmayan bir sektör 56. Girdi sağladığı sektörlerle ilişkileri zayıf bir sektör 57. Teşviklerden yararlanamayan bir sektör 58. STK’sına sahip çıkmayan bir sektör 59. Çevre mevzuatı olmayan bir sektör 60. Katma değeri nasıl üreteceğini tanımlayamayan bir sektör 61. İhtisas bölgesi olmayan bir sektör 62. Dışa bağımlı hammadde nedeni ile uluslararası rekabet gücü düşük olan bir sektör 63. Tasarım eksikliği olan bir sektör 64. Cari dengesi bozuk bir sektör 65. Politik istikrarsızlıklardan çabuk etiklenen bir sektör 66. Piyasa fiyatlarına uyum sağlayamayan bir sektör 67. Kendini ifade etrmekte zorlanan bir sektör 68. Markalaşma konusunda zayıf bir sektör 69. Eğitime önem vermeyen bir sektör 70. Üretim maliyetini düşünen bir sektör 71. Verimliliği düşük bir sektör 72. İkinci el makine ithalatı kolay bir sektör 73. Satış vadesi süresi yüksek bir sektör 74. Genç ve taze bir sektör

www.gaplasder.org

75. Olumsuz algısı yüksek bir sektör 76. Düşman STK’sı olan bir sektör 77. Çok konuşup iş yapmayan bir sektör 78. Gümrük ve limanları sorunlu olan bir sektör 79. Bürokratik engellerin yüksek olduğu bir sektör 80. Cari açığın kaynağı bir sektör 81. Geniş yelpazeyi bir araya getiremeyen 82. Gereksiz fon ve vergilerin zayıflattığı sektör 83. Hammadde alım stratejisi olmayan bir sektör 84. Spot çalışan bir sektör 85. Mali piyasalara bağımlı bir sektör 86. Satış batağı çok olan bir sektör 87. Gereksiz fon ve vergilerin kalkmsı gereken sektör 88. Sanayi politikası olmayan bir sektör 89. Ekonomi programlarında önemsenmeyen 90. Hızlı ve kuralsız büyüyen 91. Kurunun yanında yaşında yandığı bir sektör 92. Türk ekonomisinin aynası olan bir sektör 93. Çevreye katkısı olmasına rağmen çevre algısı zayıf bir sektör 94. Kendi kendiyle rekabet eden bir sektör

10

95. İhracat teşviğinin az olduğu bir sektör 96. Büyüklerin küçükleri ezdiği bir sektör 97. Müşteri beklentilerini karşılayamayan bir sektör 98. Rekabeti fiyat kırmak olarak sandığı için para kazanamayan bir sektör 99. İletişim stratejisi olmayan bir sektör 100.

Tasarımı zayıf bir sektör

101.

Kaynağında ayrıştırmayı beceremeyen bir sektör

102.

AR-GE’ye inanan ama inançsız bir sektör

103.

Ürün yelpazesi geniş olup içinde kaybolan bir sektör

104.

Üniversitede ayrı bir birim olması gereken bir sektör

105.

İnovasyonu zayıf bir sektör

106.

Geri dönüşüm ürünlerin kontrolsüz olması nedeni ile haksız rekabetin olduğu bir sektör

107.

Yerli hammadde üreticilerinin ezmeye çalıştığı bir sektör

108.

Yurt dışındaki talepleri takip etmeyen bir sektör

“TÜRK PLAST K SEKTÖRÜNÜN SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNER LER ”

1.2.1. PLAST K SEKTÖRÜNÜN EN ZAYIF 7 YÖNÜNÜN BEL RLENMES : Toplantının ikinci bölümünde, daha önce belirtilen 104 zayıf özellik oylanmış ve sektörün en zayıf yönü olan 7 özelliği aşağıdaki tabloda özetlendiği şekilde belirlenmiş ve en zayıf 7 yön gruplara ayrılmıştır.

EN FAZLA SEÇ LEN GÖRÜ LER Görü Numarası

Seçilme Sayısı

11

21

Hammaddede dışa bağımlı

23

14

Yüksek katma değerli ürün üretmeyen sektör

6

12

Haksız rekabeti yüksek olan sektör

20

12

Enerji maliyetleri yüksek bir sektör

1

10

Lokomotif nitelikli eleman sayısı az olan bir sektör

12

10

Yeterince AR-GE çalışması yapılmayan

19

10

Üniversite sanayi işbirliğinin olmadığı

Görü

En Fazla Oy Alan Zayıf Yön Görü leri

11

AR-GE’ye Yatırım Yapmayan Bir Sektör

%10 Hammadde Dışa Bağımlı

%22

Üniversite Sanayi İşbirliğinin Olmadığı

%10 Yeterince AR-GE Çalışması Yapılmayan

Yüksek Katma Değerli Ürün Üretmeyen Sektör

%10

%14 Lokomotif Nitelikli Eleman Sayısı Az Olan Bir Sektör

%10 Haksız Rekabet

%12 Enerji Maliyetleri Yüksek Bir Sektör

%12

www.gaplasder.org

K NC OTURUM : Toplantının ikinci oturumunda, katılımcılar 7 gruba ayrılmış ve her gruba, belirlenen 7 zayıf özellikten birini irdeleme, sorunun nedenlerini ve sorunun yol açtığı sonuçları belirleme görevi verilmiştir.

2. GRUP ÇALI MALARI VE SUNUMLARI : 2.1. HER B R GRUBUN ZAYIF YÖNLER N N TANIMINI, SORUNUN NEDENLER N N VE SORUNUN YOL AÇTI I SONUÇLARIN BEL RLENMES VE SUNUMU 1. GRUP SUNUMU : “HAMMADDEDE DI A BA IMLILIK VE DÖV Z MAL YETLER NEDEN YLE KUR R SK “ olarak belirlenen sorunu irdelemek üzere görevlendirilen birinci grup, “Lokomotif Nerede? Vagonlar Hazır - Tanıtım Grubu“ ismi ile, sorunun nedenlerini ve yol açtığı sonuçları aşağıdaki tabloda görüldüğü biçimde belirleyerek sunum yapmıştır.

GRUP ADI: “LOKOMOT F NEREDE? - VAGONLAR HAZIR “ ZAYIF YÖN TANIMI. “HAMMADDEDE DI A BA IMLILIK VE DÖV Z MAL YETLER NEDEN YLE KUR R SK ” GRUBUN KONUSU : HAMMADDEDE DI A BA IMLILIK VE DÖV Z MAL YETLER NEDEN YLE KUR R SK ZAYIF YÖN TANIMI: • •

12

•

Plastik hammaddenin %85’inin yurtdışından ithal yoluyla temin edilmesi Plastik hammaddenin ana girdisi olan naftanın petrole bağımlı olması ve Türkiye’de petrolün olmaması Plastik hammadde üretimini yapılabilecek yatırımların mevcut olmaması ve yenilerinin inşasının da milyar dolarlar seviyesinde bulunması nedeniyle yatırımcı kısıtı

NEDENLER

YOL AÇTI I SONUÇLAR

● Petrol ve petrokimya tesislerinin yeterli olmaması, ● Kimya sektörünün gelişmiş olmaması, ● Hammadde teknoloji ve AR-GE konusunda çalışmaların yetersizliği, ● Yurtdışından daha kaliteli hammaddenin daha ucuza alınabilmesi ve mevcut tesislerin rekabet gücünün kısıtlı olması, ● Petkim’in üretim kapasitesinin kısıtlı rekabet gücünün zayıf olması ● Yeterli sermaye olmaması ve yatırım ve geri dönüş sürelerinin uzun olması

● % 85 oranında dışa bağlı olduğundan döviz kur dalgalanmalarından kolayca etkilenmesi, ● Dış ekonomik dalgalanmalara açık, ● Dövize bağlılığı nedeniyle kur riskine tabi olması, ● Gümrükleme gerekliliğinin olması ve işlemlerde zorluk ile karşılaşılması, ● Yüksek stokla çalışma mecburiyeti nedeniyle işletme sermayesinin ihtiyacının artması, sermayenin hammaddeye bağlı kalması, maliyetlerin yükselmesi, ● Alım ve satım süreçlerinde yüksek navlun maliyetlerinin rekabet gücümüzü sınırlaması, ● Tedarik kısıtları nedeniyle hizmet aksamalarının yaşanması.

“TÜRK PLAST K SEKTÖRÜNÜN SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNER LER ”

2. GRUP SUNUMU: “YÜKSEK KATMA DE ERL ÜRÜN ÜRETEMEYEN SEKTÖR“ olarak belirlenen sorunu irdelemek üzere görevlendirilen ikinci grup, “NE KADAR KATMA DE ER O KADAR KÖFTE“ ismi ile, sorunun nedenlerini ve yol açtığı sonuçları aşağıdaki tabloda görüldüğü biçimde belirleyerek sunum yapmıştır.

GRUP ADI: NE KADAR KATMA DE ER O KADAR KÖFTE ZAYIF YÖN TANIMI: “YÜKSEK KATMA DE ERL ÜRÜN ÜRETEMEYEN SEKTÖR“

NEDENLER ● ● ● ● ● ● ● ● ● ●

Hammadde ve kalıp Pazar eksikliği AR-GE için nitelikli eleman yetersizliği Nitelikli elemanı yetiştirecek eğitim kurumları eksikliği Yetersiz teşvik Arz talep arası iletişimsizlik Sürekli akademi – sanayi işbirliği Yetersiz sermaye Standartların belirlenmesi ve uygunluk değerlendirme altyapısının hazırlanması AR-GE ve inovasyon rehberi eksikliği. AR-GE nedir duyuyoruz ama ne olduğunu pek bilmiyoruz.

● ● ● ●

Üniversitedeki olanakların kullandırılmaması Sanayi altyapısı eksikliği, yetersiz bilgi.

Sertifikasyon altyapısı Üniversal tezgahla ileri teknoloji üretilemez İşverenin karı sadece volümde görmesi. ● İnovatif düşünce yapısının geliştirilmesi. ● Piyasayı takip izlemek. ● Value chain

YOL AÇTI I SONUÇLAR ● Karlılığın zayıflaması ● Sermayenin küçülmesi

13

www.gaplasder.org

3.GRUP SUNUMU : GRUBUN KONUSU : SEKTÖRDE REKABET GÜCÜ “HAKSIZ REKABET” olarak belirlenen sorunu irdelemek üzere görevlendirilen üçüncü grup, “GRUP REKABET“ ismi ile, sorunun nedenlerini ve yol açtığı sonuçları aşağıdaki tabloda görüldüğü biçimde belirleyerek sunum yapmıştır.

GRUP ADI: GRUP REKABET ZAYIF YÖN TANIMI : HAKSIZ REKABET ● Teknolojiyi takip etmeleri → Farklı malzeme / yapıda olan, daha az bakım isteyen makine ile üretim yapılması (örn. Çin)

NEDENLER

14

İÇ NEDENLER : ● Yatırım maliyet seviyesinin düşük olması ● AR-GE konusunda sektör olarak zayıf olmak ● Teknolojiyi yakın takip edememe / teknoloji üreticisi olmama ● Üretimde kalite sürekliliğinin olmaması ● Farklı standartlarda üretim yapan üreticilerin yarattığı haksız rekabet & Tüketicinin bilinçsizliği & Toplumun alım gücü düşüklüğü ● Hammadde, personel ve tüketicinin vasıfsız olması ● Denetleme sisteminin yetersiz olması ● Sahtecilik / Kopyalama ● KDV oranlarının yüksek olmasının kayıt dışına yönlendirmesi ● Plastiği kötü algısından dolayı karalama kampanyaları DIŞ NEDENLER : ● Yüksek kapasiteli sürümden kazanan, işçilik maliyet düşük ürünlerin iç piyasaya girmesi (örn.Çin) – talebin Türkiye’den kaynaklanması

YOL AÇTI I SONUÇLAR ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ●

Zayıf olan firmaların sistemde kalması Plastik ve ülke büyüme hızının yavaşlaması İhracatta pazar kaybetme Kalitesiz ürünlerin sağlık problemlerine yol açması İhtisaslaşmanın engellenmesi Yurtiçi ve yurtdışı işbirliğinin zayıflaması Sahtecilik Bilgi çalınması Devletten enerji çalınması SGK olmadan işçi çalıştırmak İş güvenliği ile ilgili yatırımları yapmamak Kayıt dışı ekonomi Kalite standartları ile çalışan şirketlerin kar marjının azalması

4. GRUP SUNUMU “YÜKSEK ENERJİ MALİYETİ“ olarak belirlenen sorunu irdelemek üzere görevlendirilen dördünce grup, “ANTEP FISTIĞI“ ismi ile, sorunun nedenlerini ve yol açtığı sonuçları aşağıdaki tabloda görüldüğü biçimde belirleyerek sunum yapmıştır GRUP ADI: ANTEP FISTI I ZAYIF YÖN TANIMI : “YÜKSEK ENERJ MAL YET

NEDENLER ● Maliyet fiyatı yüksek (Enerji hırsızlığı) ● Verimsiz kapasite kullanımı ● Doğru hammadde ve katkı maddesi kullanmama ● Yetersiz üretim teknolojisi ● Kalifiye eleman eksikliği ● Yetersiz makine bakımı

YOL AÇTI I SONUÇLAR ● ● ● ●

Enerjinin boşa harcanması.

Rekabet gücü kaybı Karlılığın düşmesi Yatırımın geri dönüşünün uzaması.

“TÜRK PLAST K SEKTÖRÜNÜN SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNER LER ”

5. GRUP SUNUMU “LOKOMOTİF NİTELİKLİ ELEMAN SAYISI AZ OLAN BİR SEKTÖR“ olarak belirlenen sorunu irdelemek üzere görevlendirilen beşinci grup, “LOKOMOTİF“ ismi ile, sorunun nedenlerini ve yol açtığı sonuçları aşağıdaki tabloda görüldüğü biçimde belirleyerek sunum yapmıştır.

GRUP ADI: LOKOMOT F ZAYIF YÖN TANIMI: İŞLETMENİN VERİMLİLİĞİNİ ARTTIRIP İLERİYE GÖTÜREBİLECEK VE YARATICI FİKİRLER KATACAK TEKNİK ELEMAN, MÜHENDİS EKSİKLİĞİ

NEDENLER ● ● ● ●

Lokomotif nitelikli eleman sorunu neden var Hammaddeyi tanımadığı Makinayı tanımadığı Aynı dili konuşan mühendis ve teknik elemanların eksikliği ● İşletmenin verimliliğini arttırıp ileriye götürebilecek ve yaratıcı fikirler katacak teknik eleman, mühendis eksikliği ● Nedenlerinden ötürü lokomotif eleman eksikliği var. ● Türkiye’nin sektörel eleman ihtiyacı tam olarak belirlenmemesi, mesleki ve meslek içi eğitimlerin yetersiz olması

● Kar marjı düşük olan sektörün iyi elemanı istihdam etme zorluğu, vardiyalı sistem ile tercih edilmemesi (8 saatlik standart vardiyaya göre) ● Liseden itibaren plastik sektörüne yönelik mesleki eğitimin özendirilmemesi

YOL AÇTI I SONUÇLAR ● ● ● ● ● ●

Verimsizlik Karsızlık Kalite problemleri Yönetsel kararların icrasında zorluklar Uzun vadeli strateji oluşturamama Fizibilitesiz (fizibıl olmayan) yatırımlar

15

6. GRUP SUNUMU “YETERINCE AR-GE ÇALIŞMASININ OLMAMASI” olarak belirlenen sorunu irdelemek üzere görevlendirilen altıncı grup, “AR-GE“ ismi ile, sorunun nedenlerini ve yol açtığı sonuçları aşağıdaki tabloda görüldüğü biçimde belirleyerek sunum yapmıştır.

GRUP ADI: AR-GE GURUBU ZAYIF YÖN TANIMI: SEKTÖRDE NİTELİKLİ AR-GE ÜRETECEK KALİFİYE ELEMAN EKSİKLİĞİ, AR-GE İÇİN KOORDİNASYON EKSİKLİĞİ, AR-GE’YE YETERİNCE KAYNAK AYRILAMAMASI, AR-GE’NİN YETERİNCE ÖNEMİNİN ANLAŞILAMAMASI

NEDENLER ● Nitelikli AR-GE üretecek kalifiye eleman eksikliği ● Düşük kar, karsızlık ● AR-GE için koordinasyon eksikliği (üniversite-sanayi-kamu kuruluşları) ● Verimliliğin düşük olması ● Farklı proseslerin geliştirilememesi ● AR-GE’ye yeterince kaynak ayrılamaması ● AR-GE’nin yeterince öneminin anlaşılamaması sonucu sektörün giderek çıkmaza girmesi ● Kısa ve orta vadeli plan eksikliği ● Faaliyet gösteren firmaların yeterince kurumsallaşamaması

● Yeterince zaman ayıramama ● Yeni ürün ve proses geliştirememe ● Firmalarda AR-GE ve nitelikli ürünler konusunda vizyon eksikliği ● Üretimdeki kar oranlarının düşüklüğü

YOL AÇTI I SONUÇLAR ● ● ● ● ● ● ●

Yeni ürün üretememe ve geliştirememe Verimliliğin düşük olması Ürün çeşitliliğinin artmaması Yeni ürün geliştirememe Rekabet gücünün azalması Büyüme stratejidisinin olmayışı Müşteri kaybı, kısa sürede yeni açılımlar yapılamaz ● AR-GE’ye kaynak ayıramama

www.gaplasder.org

7. GRUP SUNUMU “ÜNİVERSİTE SANAYİ İŞBİRLİĞİ” olarak belirlenen sorunu irdelemek üzere görevlendirilen yedinci grup, “MASKELİ BALO“ ismi ile, sorunun nedenlerini ve yol açtığı sonuçları aşağıdaki tabloda görüldüğü biçimde belirleyerek sunum yapmıştır.

GRUP ADI: MASKEL BALO

NEDENLER ● ● ● ● ● ● ● ●

●

16

●

Küçük ölçekli şirketlerin dışa açık olmaması Meslek yüksek okulları desteklenmemesi.

Sanayicinin sadece maliyetleri düşünmesi.

Sanayicinin üniversitedeki akademisyenlerin bilgi birikimlerinden yararlanmak istememesi.

Devletin/kurumların üniversite sanayi arasındaki iletişimi sağlayamaması. Üniversite ve sanayicinin kazan-kazan ilkesinin farkında olmaması.

Akademisyenlerin sanayi ile işbirliği teşviki/ ortak platform eksikliği Sanayicinin SANTEZ/TEYDEB/1505 projeleri gibi projelerden habersiz oluşu veya projeye katkı sağlamak istememesi.

Sanayici/akademisyen kötü ortak çalışmaların olumsuz etki yaratması (akademisyenin gizlilik ilkesine uymaması) Sektörel eğitimin eksik olması

YOL AÇTI I SONUÇLAR ● Şirket dışına bilgi çıkmaması için dışarıdan gelecek danışman/akademisyen tercih edilmiyor (çoğunlukla aile şirketleri olduğundan) ● Yenilikçi çalişmalar yapılamıyor ● Sanayi patent sayısı az. ● Proje eksikliğinden teknolojik altyapısı yetersiz kalıyor. ● Akademisyenler ile sanayici, işbirliği yapmadığından inovasyon eksikliği doğuyor. ● Devletin kalifiyeli eleman için destek ve teşvik sağlamaması. ● Aslında listede bulunan 108 problemin hepsinin sorunu bu işbirliğinin eksikliğinden kaynaklanıyor.

ÜÇÜNCÜ OTURUM : Toplantının üçüncü oturumunda, 7 gruba, ilk grup çalışmalarında belirledikleri sorun alanlarının çözümüne yönelik somut çözüm önerileri üretmeleri, önerilen faaliyetlerin ne zaman ve kim tarafından yerine getirilmesinin belirtilmesi görevi verilmiştir.

3. GRUP ÇALI MALARI VE SUNUMLARI 3.1. Her Bir Grubun Soruna Getirdi i Somut Çözüm Önerilerini Belirlemesi ve Sunumu 1. GRUP SUNUMU : “HAMMADDEDE DIŞA BAĞIMLILIK ve DÖVİZ MALİYETLERİ NEDENİYLE KUR RİSKİ“ olarak belirlenen sorunu irdeleyen “Lokomotif Nerede ? - Vagonlar Hazır“ grubu sorunun çözümü için geliştirdikleri çözüm önerilerini, bu çözümlerin nasıl, ne zaman ve kim tarafından çözüleceğini aşağıda özetlendiği şekilde ortaya koymuştur.

GRUP ADI: LOKOMOT F NEREDE ? VAGONLAR HAZIR ÇÖZÜM ÖNER LER • • •

Plastiğin bilimsel olarak aklanması Sloganlarla çevre bilincinin oluşturulması Basın ofisi oluşturulup, güncel olumsuz haberlerin anında cevaplanması

“TÜRK PLAST K SEKTÖRÜNÜN SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNER LER ”

NASIL

NE ZAMAN

K M

SORUN: % 85 oranında dışa bağlı olduğundan döviz kur dalgalanmalarından etkilenmesi.

• Petrokimya yatırımın teşvik edilmesi (liman imkânları olan yer tahsisi vb.)

• Yukarıda ifade edilen yatırım teşviklerinin sadece yatırım aşaması ile kısıtlı kalmayıp işletme dönemini de kapsayacak şekilde geliştirilmeli. (Ana hammaddeye ÖTV uygulamasının yapılmaması, SGK’da işveren payına ilave işçi payı için de muafiyet uygulanması GV ve KV istisnaları) • Kümelenme yaklaşımı ile sektörel ihtisas bölgelerinin oluşturulması ve lojistik ile AR-GE sinerjilerinin geliştirilmesi

Uzun vade ( 5+ yıl)

•Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı •Ekonomi Bakanlığı •Merkez Bankası

SORUN: Ticaretin zorlukları ve rekabet gücünü azaltan ilave maliyetler.

• AB ile Gümrük Birliği üyesi olarak, AB ile ABD arasında geliştirilen Serbest Ticaret Anlaşması’na mutlaka taraf olunmasının sağlanması

Kısa Vade (1 Yıl)

•Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı •Ekonomi Bakanlığı •Sivil Toplum Örgütleri -PLASFED

Orta Vade (3 Yıl)

•Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı •Türkiye Petrolleri A.Ş.

•TÜBİTAK •Üniversiteler •Sivil Toplum Örgütleri -PLASFED

Kısa Vade (1 Yıl)

•Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı •Ekonomi Bakanlığı •TÜBİTAK •Üniversiteler •Sivil Toplum Örgütleri – PLASFED

SORUN: Dışa bağımlılık ve kur riski • Yurtdışı fuar katılım destekleri arttırılarak devam edilmesi.

• Milli bilgi brokerlık sisteminin geliştirilmesi • Satınalma organizasyonları ile Türkiye’ye yabancı kilit satın alımcılarının getirilmesi • KOSGEB süreçlerinin iyileştirilmesi

Kısa Vade (1 Yıl)

•Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı •TÜBİTAK •Üniversiteler •Sivil Toplum Örgütleri -PLASFED •Ekonomi Bakanlığı •KOSGEB

SORUN: Dışa bağımlılık kaynaklı işletme sermayesi ihtiyacı.

• İhracat yapan şirketlere Eximbank ve benzeri finansman avantajlarının sağlanması.

Kısa Vade (1 Yıl)

•Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı

SORUN: Petrol ve ana girdi eksikliği • Kaya gazı mısır nişastası gibi petrole alternatif olan yeni hammadde kaynaklarının yakın coğrafyamızda geliştirilmesine Türkiye’nin liderlik yapması.

SORUN:Gümrüklerde yaşanan sorunlar, tedarik sıkıntıları, ilave maliyetler • Yönetmelik ve tebliğ gibi sektör faaliyetlerini etkileyen yayınların mutlaka sivil toplum örgütleri ve sanayi temsilcilerinin görüş ve katkısına açılarak, sektörün önünü açacak kararların sektör paydaşları ile birlikte alınması.

www.gaplasder.org

17

2. GRUP SUNUMU “YÜKSEK KATMA DEĞERLİ ÜRÜN ÜRETEMEYEN SEKTÖR” olarak belirlenen sorunu irdeleyen “NE KADAR KATMA DEĞER O KADAR KÖFTE Grubu“ sorunun çözümü için geliştirdikleri çözüm önerilerini, bu çözümlerin nasıl ne zaman ve kim tarafından çözüleceğini, aşağıda özetlendiği şekilde ortaya koymuştur.

GRUP ADI: NE KADAR KATMA DE ER O KADAR KÖFTE YÜKSEK KATMA DE ERL ÜRÜN ÜRETMEK Ç N ÇÖZÜM ÖNER LER

ÇÖZÜM ÖNER S

NE ZAMAN

K M ÇÖZEB L R

• • • • •

Nitelikli eleman yetiştirilmesi Sektörün STK’lara sahip çıkması gerekli STK’ların daha fazla rol alması En kısa •Sektör temsilcileri Plastik sektörüne yönelik eğitim kurumlarının çoğaltılması vadede •STK’lar STK’ların rapor hazırlaması ve ilgili kurumları bilgilendirmesi gerek.

• İnovatif düşünce yapısının geliştirilmesi

18

• Üniversitedeki olanakların sanayicilere kullandırılması Yapılacak projeler ücret bakımından öğretim görevlilerine daha cazip hale getirilmelidir.

• Üniversitedeki ilgili bölümlerde gerekli derslerin verilmesi için STK’ların rol alması gerekir.

En kısa •STK’lar vadede •İlgili Bakanlık

• İşverenlerin eğitilmesi AR-GE ve inovasyonun işverene iyi bir şekilde aktarılması • Kar sadece hacim değildir algısının işverene geliştirilmesi

En kısa •Bilim, Sanayi ve Teknoloji vadede Bakanlığı

• AR-GE için nitelikli eleman yetersizliği • Üniversite sanayi işbirliğinin geliştirilmesi, teşvik sisteminin taraflar açısından özendirici hale getirilmesi

•Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı En kısa •Milli Eğitim Bakanlığı vadede •Üniversiteler •STK’lar

• Value Chain • Tedarik zincirinin değer zincirini takip etmesi gerekir.

• Sektörel, görsel ve işitsel raporlamaların işverenler ile paylaşılması gerekir.

• Standartların belirlenmesi ve uygunluk değerlendirme altyapısının hazırlanması, STK’ların standartları belirlenmesinde aktif rol alması gerekir.

• CEN/CENELEC, ISO gibi standartların belirlenmesi için TSE ayna komitelere bireysel başvuru yapılması gerekiyor.

• Test ve analiz laboratuvar taleplerinin TSE’ye iletilmesi

En kısa •STK’lar vadede

“TÜRK PLAST K SEKTÖRÜNÜN SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNER LER ”

3. GRUP SUNUMU SORUNUN TANIMI: HAKSIZ REKABET “HAKSIZ REKABET” olarak belirlenen sorunu irdelemek üzere görevlendirilen üçüncü grup, “GRUP REKABET“ ismi ile sorunun çözümü için geliştirdikleri çözüm önerilerini, bu çözümlerin nasıl ne zaman ve kim tarafından çözüleceğini, aşağıda özetlendiği şekilde ortaya koymuştur.

GRUP ADI: GRUP REKABET ÇÖZÜM ÖNER LER İç rekabet önerileri: • • • • • • • • •

Müşteriye hitap edecek şekilde ürünleri sınıflandırmak; bu şekilde hedef müşteriyi doğru seçmek ve doğru ürünü sunmak.

Markalaşmak.

Bilginin korunması; firmaların ürün güvenilirliğine önem vermesi gerekiyor, sanayi casusluğunun önüne geçmek rekabeti haklı noktaya taşıyacak.

Türkiye’de varolan ancak uygulanamayan mevzuatın uygulanır hale getirilmesi; mevzuatlarda eksiklikler veya uygulanamama.

Kayıt dışını önlemek için KDV’nin düşmesi konusunda taraflarla görüşmek, yaptırımlarda bulunulmasını sağlamak ABD ile AB arasında yapılacak Serbest Ticaret Anlaşması’na (TTIP) Türkiye’nin taraf olmasının sağlanması Piyasa gözetim ve denetiminin sistemleştirilmesi İthal edilen hammaddelerin kalite kontrolünün yapılabileceği kapsamlı akredite laboratuvarların kurulması Bazı ithal hammaddelerin %8 olan KDV oranı son üründe %18, bu oranların dengeli şekilde yeniden gözden geçirilmesi.

Dış rekabet önerileri: •

Hammaddeye konan ilave vergilerin kaldırılarak son ürüne konması

NASIL • Devletin üreticinin hammadde konusundaki vergilendirme yükünü hafifletmesi ve üreticiyi destekleyecek teşvikler getirmesi gerekiyor.

• Mevzuatın iyileştirilmesi noktasında ilgili sanayi örgütleri ve bakanlıklar ile işbirliği yapılması gerekiyor.

NE ZAMAN

K M

En kısa •Plastik üreticileri ve ilgili sürede sivil toplum kuruluşları

www.gaplasder.org

19

4. GRUP SUNUMU “YÜKSEK ENERJİ MALİYETİ“ olarak belirlenen sorunu irdelemek üzere görevlendirilen dördünce grup, “ANTEP FISTIĞI“ ismi ile, sorunun çözümü için geliştirdikleri çözüm önerilerini, bu çözümlerin nasıl ne zaman ve kim tarafından çözüleceğini, aşağıda özetlendiği şekilde ortaya koymuştur.

GRUP ADI: ANTEP FISTI I

20

NASIL

NE ZAMAN

• Kaçak kayıp maliyetlerinin sanayiciden tahsil edilmemesi onun yerine enerji üretiminde meydana çıkan atık enerjinin değerlendirilmesi.

Sürekli

•Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu

• Yatırım teşviklerinde enerji verimliliği yüksek tesislere ilave destek sağlanması

Sürekli

•Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı

• Yatırım fizibilitesi desteği verilerek atıl kapasitelere mani olunması

•TOBB Sürekli •Sanayi ve Ticaret Odaları •Meslek Örgütleri

• Proses bazında doğru hammadde ve katkı seçimi için teknoloji eğitimleri verilmesi

•PLASFED Sürekli •PLASFED Üyesi Dernekler

• Çocukluktan başlayarak enerji verimliliği eğitiminin verilmesi

Sürekli •Milli Eğitim Bakanlığı

• İşgücünün enerji ve makine verimliliği ile makine bakımı konusunda eğitilmesi

•İŞKUR •Sendikalar •PLASFED Sürekli •PLASFED Üyesi Dernekler •Meslek Örgütleri

K M

5. GRUP SUNUMU “LOKOMOTİF NİTELİKLİ ELEMAN SAYISI AZ OLAN BİR SEKTÖR” olarak belirlenen sorunu irdeleyen “LOKOMOTİF“ sorunun çözümü için geliştirdikleri çözüm önerilerini, bu çözümlerin nasıl ne zaman ve kim tarafından çözüleceğini, aşağıda özetlendiği şekilde ortaya koymuştur.

GRUP ADI: LOKOMOT F ÇÖZÜM ÖNER LER : 1. Meslek içi eğitimlerin üniversite veya yetkili kurumlarla işbirliği ile verilmesi (kısa dönemli) 2. Sektörün eleman istihdam ihtiyacı ve açığının envanterinin çıkarılması 3. Plastik Meslek Yüksek Okullarının desteklenmesi 4. Şirketlerde AR-GE kültürünün yaygınlaştırılması ve geliştirilmesi.

5. Meslek içi eğitimlerin üniversite veya yetkili kurumlarla işbirliği ile verilmesi (kısa dönemli) 6. Sektörün eleman istihdam ihtiyacı ve açığının envanterinin çıkarılması 7. Plastik Meslek Yüksek Okullarının desteklenmesi 8. Şirketlerde AR-GE kültürünün yaygınlaştırılması ve geliştirilmesi.

9. Meslek içi eğitimlerin üniversite veya yetkili kurumlarla işbirliği ile verilmesi (kısa dönemli) 10. Sektörün eleman istihdam ihtiyacı ve açığının envanterinin çıkarılması 11. Plastik alanında eğitim veren meslek liselerinin, Meslek Yüksek Okullarının ve Üniversitelerin desteklenmesi 12. Şirketlerde AR-GE kültürünün yaygınlaştırılması ve geliştirilmesi.

“TÜRK PLAST K SEKTÖRÜNÜN SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNER LER ”

NASIL

NE ZAMAN

Meslek içi eğitimlerin üniversite veya yetkili kurumlarla işbirliği ile verilmesi (kısa dönemli) • Mesleki eğitimlerin yasal zorunluluğa bağlanması ve/ veya teşvik edilmesi (vergi/prim indirimi/muafiyeti) (Çıraklık, kalfalık ve ustalık sistemi)

İşe başlama sürecinde veya işe alındıktan sonra

K M •Üniversite veya yetkili kurumlar eli ile verilebilir

2016 sonu

•Plastik sektörü ile ilgili dernekler, •Türkiye İstatistik Kurumu •Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı,

Plastik alanında eğitim veren meslek liselerinin, Meslek Yüksek Okullarının ve Üniversitelerin desteklenmesi • Şirket içi desteklerle (burslarla) ya da devlet eli ile yapılacak desteklerle

İvedilikle

•Plastik sektörü ile ilgili dernekler ve federasyonlar eli ile pilot bölgelerde

Şirketlerde AR-GE kültürünün yaygınlaştırılması ve geliştirilmesi.

• Üniversiteler polimer bilimi ve teknolojisi konusunda mevcut ve açılmış ama aktif olmayan bölümlerde Y. Lisans ve Doktora eğitiminin desteklenmesiyle.

İvedilikle

•Üniversiteler ve özel sektör işbirliği ile

Sektörün eleman istihdam ihtiyacı ve açığının envanterinin çıkarılması • Devlet eli ile veya devletin görevlendirdiği kurumlar vasıtası ile

6. GRUP SUNUMU “NİTELİKLİ ARGE URETECEK KALIFIYE ELEMAN EKSIKLIGI” olarak belirlenen sorunu irdelemek üzere görevlendirilen altıncı grup, “AR-GE“ ismi ile, çözüm önerilerini, bu çözümlerin nasıl ne zaman ve kim tarafından çözüleceğini, aşağıda özetlendiği şekilde ortaya koymuştur.

GRUP ADI: AR-GE

NASIL

NE ZAMAN

K M

Nitelikli AR-GE üretecek kalifiye eleman eksikliği • AR-GE konusunda eğitim desteği • Katma değeri yüksek ürünlerde yurt dışı uzmanlarının desteğini alma • Yurt dışına gönderilerilen lisan üstü öğrencilerin ulusal öncelikler konusunda yönlendirilmesi.

• Devletin verdiği destek projelerin devamının sağlanması

•Bakanlıklar •Sanayi Odaları •STK’lar tarafından firmaSürekli larda ve üniversitelerde •TÜBİTAK •STK’lar

AR-GE için koordinasyon eksikliği (üniversite-sanayi-kamu kuruluşları) • AR-GE konusunda eğitim desteği • Yüksek lisans ve doktara tez konularının sanayicilerin ihtiyaçlarını dikkate alınarak ortak belirlenmesi • Ortak projelere daha fazla devlet desteği • Projelerde üniversite elemanlarının yeralmasının zorunluluk olması • Ortak projelere daha fazla devlet desteği • Projelerde üniversite elemanlarının yeralmasının zorunluluk olması

•OSB’ler •TÜBİTAK •Bakanlıklar •Sanayi ve Ticaret Odaları Sürekli •STK’lar •AR-GE merkezi olan firmalar •Kalkınma Ajansları •KOSGEB

www.gaplasder.org

21

NE ZAMAN

NASIL

22

K M

AR-GE’ye yeterince kaynak ayrılamaması • AR-GE personeline sağlanacak desteğin vergi indirimine tabi olması • Harcamaların tamamının arge desteği konusunda vergi indirimine tabii olması

•Bakanlıklar •KOSGEB Sürekli •Kalkınma Ajansları •TÜBİTAK •Firmalar

AR-GE’nin yeterince öneminin anlaşılamaması sonucu sektörün giderek çıkmaza girmesi • Başarı örneklerinin paylaşılması • AR-GE ve inovasyon konusunda fuar ve toplantılara katılımın özendirilmesi.

•STK’lar •Bakanlıklar •KOSGEB Sürekli •Kalkınma Ajansları •Firmalar •Üniversiteler

Faaliyet gösteren firmaların yeterince kurumsallaşamaması eksıklıgı • Kurumsallaşma desteklerinin verği indirimine tabi tutulması

•STK’lar •Bakanlıklar Sürekli •KOSGEB •Kalkınma Ajansları

Yeterince zaman ayıramama • Kurumsallaşma desteği • AR-GE konusunda farkındalık ve eğitim faaliyetleri

•STK’lar •Bakanlıklar •KOSGEB Sürekli •Kalkınma Ajansları •Firmalar •Sanayi ve Ticaret Odaları

Firmalarda AR-GE ve nitelikli ürünler konusunda vizyon eksikliği • Yurtiçi ve yurtdışı AR-GE uzmanı için %100 gider indirimi • Teknolojik gelişmelerin takip edilmesi • Mevzuatla ilgili tebliğ ve yönergeler konusunda sanayi ve ticaret odalarının güncel eğitim faaliyetleri • Firmaların ülkenin öncelikleri hakkında yönlendirilmesi

•Bakanlıklar •KOSGEB Sürekli •Kalkınma Ajansları •Firmalar •Sanayi ve Ticaret Odaları

Üretimdeki kar oranlarının düşüklüğü • Yeni ve getirisi yüksek ürünlerin üretilmesi • Markalaşmak • Inovasyon ve eğitim-tanıtım desteklenmeli • Ürün tasarım desteği sağlamak

•Bakanlıklar •KOSGEB Sürekli •Kalkınma Ajansları •Firmalar •Sanayi ve Ticaret Odaları

7. GRUP SUNUMU SORUNUN TANIMI: ÜN VERS TE SANAY B RL “ÜNİVERSİTE SANAYİ İŞBİRLİĞİ” olarak belirlenen sorunu irdelemek üzere görevlendirilen yedinci grup, “MASKELİ BALO“ ismi ile, sorunun nedenlerini ve yol açtığı sonuçları aşağıdaki tabloda görüldüğü biçimde belirleyerek sunum yapmıştır.

GRUP ADI: MASKEL BALO ÇÖZÜM ÖNER LER • •

Firmalar, üniversiteler ve öğrenciler stajlar konusunda bilinçlenmeli ve bu konuyu ciddiye almalı, gerçek manalarda stajlar yapılmalı Sektörel sorunların görüşüldüğü meslek komiteleri kurulmalı

“TÜRK PLAST K SEKTÖRÜNÜN SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNER LER ”

• • • • • • • • • • • •

Fabrikalarda birer dönem uygulamalı eğitim zorunluluğu getirilmeli Sanayicilerin firma bünyesine aldıkları elemana lisansüstü eğitim yapmaları için izin verilmeli ve bu eğitim için fabrikalarda alt yapı kurulmalı Sanayi ve ticaret odaları akademisyen ve sanayici arasındaki bağlantıyı kurmalı Teknoloji Transfer Ofisi ile sanayici akademisyen arasında ortak payda kurumu olarak rol oynaması. Üniversitedeki akademisyenlerin sanayi ile ilgili çalışmalarının üniversite tarafından teşvik edilmesi Sanayi odaları ve üniversiteler arasında arama konferansları AR-GE laboratuarları için devlet destekleri ve hibeler konusunda daha fazla bilinçlendirilmeli Kalkınma ajanslarıyla ortak platformlar, akredite laboratuarlar kurulmalı Sanayiciler ve üniversiteler arasında işbirlikçi yaklaşım-ekip çalışması Sanayiciler çalışanlarına ya da dernekler / STK’lar üyelerine eğitimler aldırabilirler Standatların belirlenmesi yönünde üniversitelerin ve sanayicilerin TSE üzerinden ISO ve CEN/ CENELEC Standartlarını oluşturması lazım.

Devlet destekli projelerde üniversitelerden danışman alınması konusunda bilinçlendirilmesi.

NASIL

• Ortak platformlar oluşturarak.

NE ZAMAN

K M

Hemen

•STK’lar •TSE •Teknoloji Transfer Ofisi •Kalkınma Ajansları •KOBİ destek büroları

23

www.gaplasder.org

SONUÇ : PLASFED – PLASFED ÜYESİ DERNEKLER VE SANAYİ ODALARINCA UYGULANACAK STRATEJİLER : “PLASTİK SEKTÖRÜNÜN GELECEK TASARIMI İÇİN STRATEJİK AÇILIMLAR” ÇALIŞTAYI’nda katılımcıların ortak görüşe vardığı, plastik sektörünün iyileştirmesi gereken 8 temel sorunu önem sırası ile aşağıda görüldüğü biçimde belirlenmiştir.

Seçilen Zayıf Yön Ba lıkları 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

Hammaddede dışa bağımlılık Yüksek katma değerli ürün üretilememesi Haksız rekabetin büyük olması Enerji maliyetlerinin yüksek olması Lokomotif nitelikli eleman sayısının yetersizliği Yeterince AR-GE çalışmasının yapılmaması Üniversite-sanayi işbirliğinin yetersiz olması

ÖNE ÇIKAN SORUNLARIN TESP TLER VE ÇÖZÜM ÖNER LER Sorun: Hammaddede dışa bağımlılık ve bu nedenle döviz kuru seviyesi ve oynaklığına bağımlılık ; Sektör, hammaddenin yüzde 85’ini yerli üretim olmaması nedeniyle ithal ediyor. Hammaddenin ana girdisi olan petrol, Türkiye’de üretilmiyor. Hammadde üretimi yapmak için gerekli petrokimya yatırımları milyar dolarlar mertebesinde çok pahalı yatırımlar. Kimya sektöründe AR-GE yatırımları yetersiz, yurtdışındaki hammadde üreticileri rekabet avantajına sahip.

24

•

Çözüm önerileri: Petrokimya yatırımlarına 5 yıl süreli (uzun vadeli) güçlü teşviklerin verilmesi. ABD ile Avrupa arasında yürütülen Serbest Ticaret Anlaşması’na rekabet avantajının kaybedilmemesi için dahil olunması. Kayagazı gibi alternatif hammaddenin üretiminin yapılması. Kur riskinin minimize edilebilmesi için şirketlerin ihracat yaparak döviz geliri elde etmesine yönelik teşviklerin yoğunlaştırılması.

Sorun: Yüksek katma değerli ürünler üretilememesi : Sektör hammadde dışa bağımlılığı ve kalıpçılık alanında yeterli güce sahip değil, bu ürünlerin talebi yeterli değil (pazar sorunu), AR-GE yapacak yeterli nitelikli personel eksikliği, standartları belirlemede etkin olunamaması, AR-GE rehberliği eksikliği.

•

Çözüm önerileri: Sektörün nitelikli eleman sorunu çözümü için eğitim kurumlarına ve sektörel STK’lara daha fazla destek vermesi, üniversitelerdeki olanak ve kapasitelerin sektör tarafından daha kolay kullanılmasının sağlanması, işverenlere rehberlik eğitimi, standartlara uyum ve standart belirlemeye yönelik girişimlerde bulunulması.

Sorun: Sektörün rekabet gücünün artırılamaması : İlk yatırım maliyeti düşük olduğu için çok sayıda işletme, AR-GE yatırımı azlığı, kalite sürekliliği, sahtecilik ve kopyalama, Çin rekabeti.

•

Çözüm önerileri: Ürün sınıflaması yoluyla tüketiciye daha güçlü ulaşmak, markalaşma, bilginin korunması, mevzuatın uygulanabilir hale getirilmesi, kayıt dışı ile mücadele ve bunun için de KDV’nin düşürülmesi, piyasa gözetim ve denetiminin güçlendirilmesi, ithal hammaddelere yönelik test imkanının artırılması.

“TÜRK PLAST K SEKTÖRÜNÜN SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNER LER ”

Sorun: Enerji maliyetlerinin yüksekliği : En önemli girdilerden olan enerjinin maliyetinin yüksek olması, kapasitelerin verimsiz kullanılması, yetersiz üretim teknolojisi, personel, makine bakımın olması.

•

Çözüm önerileri: Kayıp kaçak bedellerinin sanayiciden tahsil edilmemesi, atık enerjinin kullanılması yollarının bulunması, enerji etkin yatırımlara ek teşvik verilmesi, ilk yatırımlara fizibilite desteği verilerek bilinçsiz yatırım yapılmasının önüne geçilmesi.

Sorun: Lokomotif nitelikli eleman sıkıntısı : Sektörü kapsamlı olarak tanımayan elemanlar, aynı dili konuşabilen mühendis ve teknik elemanların bulunmaması; yaratıcılık eksikliği, sektör ihtiyacının tam belirlenememesi nedeniyle eleman yetiştirilmemesi, kar marjı düşük olduğu için nitelikli personeli elde tutacak ücretlerin verilememesi.

•

Çözüm önerileri: Üniversitelerle ve diğer eğitim kuruluşlarıyla işbirliği yapılarak sektör ihtiyaçlarının anlatılması, sektörün eleman açığı envanterinin çıkarılması, plastiğe yönelik eğitim kurumlarının desteklenmesi, şirketlerde AR-GE kültürünün yerleştirilmesi.

Sorun: Yeterli AR-GE yatırımı yapılmaması : Kalifiye eleman eksikliği, üniversite-sanayi-kamu arasında yetersiz işbirliği, yeterli kaynak ayrılamaması, AR-GE’nin öneminin yeterince bilinmemesi, kurumsallaşma ve vizyon eksikliği.

•

Çözüm önerileri: AR-GE (rehberlik) eğitimlerinin verilmesi, katma değerli ürünlere geçiş için gerekli AR-GE yatırımlarında yurtdışı bilim insanı desteği alınması, yurt dışına gönderilen yüksek lisans öğrencilerinin plastik alanına yönlendirilmesi, devlet desteklerinin artırılması, ortak AR-GE merkezi yatırımları, projelere üniversitelerden eleman alınması zorunluluğu getirilmesi ve bunun desteklenmesi.

Sorun: Üniversite-sanayi işbirliği yetersizliği : Küçük ölçekli işletmeler dış işbirliğine-iletişime yeterince açık değil; meslek yüksek okullarının prestijinin düşük olması, yeterince desteklenmemeleri, sanayicilerin sadece maliyetlere odaklanması, kamunun sanayi-üniversite koordinasyonunu yeterince yapamaması, üniversite ve sanayicinin “kazan-kazan” ilişkisinin farkında olmaması, kötü uygulama örneklerinin insanları çekingenleştirmesi.

•

Çözüm önerileri: Firmaların stajyer kabulünü ciddiyetle uygulaması, meslek komiteleri kurulması, fabrikaların “uygulamalı eğitim-ortak eğitim” modellerini kabul etmesi, personelin lisans üstü eğitimine izin verilmesi, sanayi ve ticaret odalarının sanayi-üniversite işbirliğinin koordinasyonuna katkı vermesi, üniversitelerin kendi personelinin sanayiye yönelik yaptığı çalışmayı teşvik etmesi, kalkınma ajanslarının daha fazla destek vermesi.

Bu sorunların çözümüne yönelik projeler geliştirmek, plastik ve plastikle ilgili sektörel sivil toplum örgütleri arasında işbirliği ve güçbirliği kurarak, bu öneri ve projeleri ilgili platformlara taşımak ve devletin ilgili kurumlarına, bu sorunların çözümüne yönelik tedbirler almasına yardımcı olmak, başta PLASFED olmak üzere sektörde faaliyet gösteren tüm sivil toplum kuruluşları ve Sanayi ve Ticaret Odaları’nın plastikle ilgili meslek komitelerinin başlıca görevleri olacaktır.

www.gaplasder.org

25

PLAST K SEKTÖRÜNÜN GELECEK TASARIMI Ç N STRATEJ K AÇILIMLAR ÇALI TAYI KATILIMCI L STES NO

26

AD SOYAD

F RMA/KURUM ADI

1

Ayşe Taşkesen

Gaziantep Sanayi Odası Kimya Komisyonu

2

Durdu İlgün

Gaziantep Üniversitesi

3

Özcan Babaoğlu

İZFAŞ

4

Mehmet Genç

Türk Standartları Enstitüsü

5

Müjde Otay

Gaziantep Sanayi Odası

6

Adile Şahin

Gaziantep Sanayi Odası

7

Erhan Yazgan

Gaziantep Sanayi Odası

8

Recep Aslan

Ekonomi Bakanlığı İhracat Genel Müd.

9

Murat Kökoğlu

GAPLASDER

10 Nurseli Uyanık

İstanbul Teknik Üniversitesi

11 İpek Teker

Teksan Ambalaj

12 Ahmet Adem Yılmaz

Flament Tekstil

13 Metin Özkeçeci

Flament Tekstil

14 Ali Erdoğan

Nur İş PVC

15 Saadettin Çağan

Nur İş PVC

16 Barbaros Demirci

PLASFED

17 Akif Dik

Gaziantep Üniversitesi

18 Hüseyin Bayrak

TÜMSİAD

19 M. Ozger Bozoğlu

Ekonomi Bakanlığı

20 İ.Hakkı Hacıalioğlu

Kompozit Sanayicileri Derneği

21 Feray Hanedan

Gaziantep Ticaret Odası Kimya Komisyonu

22 Remzi Demircan

Gaziantep OSB Anadolu Teknik Lisesi

23 Mevlüt Taşcan

Zirve Üniversitesi

24 Murat Şen

Hacettepe Üniversitesi

25 İlker Biliktü

BURPAS

26 İbrahim Çörekçioğlu

Gaziantep Üniversitesi

27 Kahraman Kar

Polipet Plastik

28 Alp Fehmi Özdenler

Chemorbis

29 Yusuf Cem Yaman

İpekyolu Kalkınma Ajansı

30 Ayşe Gülçin Ertekin

Mesleki Yeterlilik Kurumu

31 Nazmi Kentkuran

PÜKAB

32 Milhan Çorapçı

Senapa Stampa

33 Fikret Şanlı

Süper Film

34 Bediray Kızılkan

Ecoplast

35 Yaşar Nadir Atilla

ÇEVKO

36 Mehmet Emin Yurci

YTÜ - Gedik Üniversitesi Emekli Öğr. Görevlisi

37 Hidayet Mazi

Gaziantep Üniversitesi

38 Muammer Öksüz

Kompen

“TÜRK PLAST K SEKTÖRÜNÜN SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNER LER ”

NO

AD SOYAD

F RMA/KURUM ADI

39 Ali Arıcı

Na-me Endüstri

40 Mehmet Hayri Genç

Süper Film

41 M. Fehmi Çayırağası

Süper Film

42 Kenan Kuday

Gülsan Holding

43 Selçuk Aksoy

PLASFED

44 Yunus Aksoy

Zirve Üniversitesi

45 Selçuk Yıldırım

GAPLASDER

46 Soner Boz

Çukurova PLASDER

47 Nalan Eda Ünüvar

ITR Teknoloji

48 Uğur Adnan Sevil

Hitit Üniversitesi

49 Ayça Gül Arıcı

Na-me Endüstri

50 Erol Türker

Ege Mühendislik ve Danışmanlık Hizmetleri

51 Ezgi Eren

DOW Türkiye

52 Sait Öztütüncü

Naksan Plastik

53 Ahmet Yalçınkaya

Yalçınkaya Plastik

54 Erdal Demirkılıç

İpek Kalıp Sanayi

55 Ali İhsan Gürel

Sezen Poli

56 Selçuk Mutlu

PAGDER

57 Hüseyin Semerci

PAGDER

58 Serkan Ünverdi

GAPLASDER

59 Mehmet Gül

PLASFED

60 Alper Tombalak

Novachem Kimya

61 Nida Aruşoğlu

Mad Plastik

62 Sedat Özkaya

Mad Plastik

63 Mehmet Kaya

PAGDER

64 M. Hakan Yıldırım

Türk Standartları Enstitüsü

65 Nevzat Külcü

Mersin Üniversitesi

66 Hüseyin Yıldırım

Yalova Üniversitesi

67 Osman Erşahan

Ekonomi Bakanlığı İhracat Genel Müd.

68 Nursel Kızılkan

Ecoplast

69 Başar Kılıçparlak

Target TTO

70 Necmettin Üreten

Üreten Plastik

71 Aysel Demiraz

Mad Plastik

72 Emin Barlas

Senapa Stampa

73 Serdar Duru

Kalkınma Bakanlığı

74 Salih Bilecen

KMS Plastik

75 Seçkin Ayüz

Japar Plastik

76 Kurt Kuruç

Farmamak / PLASFED

77 Selahattin Onatça

Çukurova PLASDER

78 Mehmet Ali Gürkaynak

İstanbul Üniversitesi

27

www.gaplasder.org

Adres: İncilipınar Mah. Muammer Aksoy Bulvarı 1 Nolu Sok. Emir iş Merkezi Kat:1 No:1 Şehitkamil/GAZİANTEP T.: +90 (342) 215 13 86 F.: +90 (342) 215 13 86 E.: info@gaplasder.org GÜNEYDOĞU PL ASTİK ve KİMYA SANAYİCİLERİ DERNEĞİ

www.gaplasder.org