21ο Νηπιαγωγείο Πατρών Σχολικό έτος 2009-2010 Υπεύθυνη εκπαιδευτικοί: Κατριβέση Ιωάννα, Πέρττουλα Μαρία
ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΑΙ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΘΕΜΑ : «Ο Κήπος των Συναισθημάτων»
ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΘΕΜΑΤΟΣ •
Αφορμή αποτέλεσε το γεγονός, ότι τα τελευταία χρόνια στα παιδιά υπάρχουν αυξημένα ψυχοκοινωνικά και συναισθηματικά προβλήματα
(επιθετικότητα, φόβοι, άγχος, προβλήματα σχολικής προσαρμογής κ.α.) •
Σήμερα οι άνθρωποι δεν εκφράζουν τα συναισθήματά τους
ΣΚΟΠΟΣ •
Κοινωνική και συναισθηματική αγωγή
•
Ψυχοκοινωνική υποστήριξη καθώς και η ευαισθητοποίηση και η άσκηση των μαθητών σε βασικές επικοινωνιακές δεξιότητες
•
Να γνωρίζουν και να κατανοήσουν τα παιδιά βασικά συναισθήματα και να έχουν την ικανότητα να τα χειρίζονται και να τα διαχειρίζονται
•
Να ενισχύσουμε την αυτοαντίληψη, αυτοεκτίμηση και αυτονομία των παιδιών
•
Να δημιουργήσουμε ατμόσφαιρα αμοιβαίου σεβασμού και να διευκολύνουμε την συνεργασία μέσα στην τάξη
•
Να παρουσιάζουμε εναλλακτικούς τρόπους αντιμετώπισης καταστάσεων σύγκρουσης
•
Να βοηθήσουμε στην αποδοχή διαφορετικότητας
•
Να δώσουμε ευκαιρίες για ανάπτυξη ιδεών και συναισθημάτων
•
Να εμπλουτίσουμε το λεξιλόγιο και το προφορικό λόγο του παιδιού
•
Να ψυχαγωγηθούν και να έχουν χαρά δημιουργίας
ΣΤΟΧΟΙ
•
Να προγραμματίσουμε μια επίσκεψη παιδοψυχολόγου στο σχολείο
(μια ενημερωτική συνάντηση με τους γονείς)
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ (Δραστηριότητες και τα φύλλα εργασίας είναι από τα βιβλία « Ο κήπος των συναισθημάτων» , Κέδρος και από τη σειρά «Συναισθήματα από τη χαρά .. ως το φόβο», Κέδρος. Οι περισσότερες εικόνες είναι από διαδίκτυο ).
• Συναισθηματοβροχή
Στόχος: Τα παιδιά ενθαρρύνονται να αναγνωρίζουν γράμματα. Περιγραφή δραστηριότητας: To σύννεφο έφερε βροχή και βρέχει συναισθήματα. Σε καρτέλες έχουμε γράψει όλα τα συναισθήματα. Αφού συζητήσουμε για το καθένα χωριστά, τα αναγνωρίζουμε. Στην συνέχεια τα παιδιά διαλέγουν μια καρτέλα. Έρχεται όμως το κακό ψαλίδι και κόβει τα αρχικά γράμματα των συναισθημάτων. Ευτυχώς, σε λίγο ξαναβρέχει και βρέχει γράμματα. Τα παιδιά καλούνται να ξαναφτιάξουν το κουτσουρεμένο τους συναίσθημα.
• Μια πέτρα με ή χωρίς συναίσθημα
Στόχος: Τα παιδιά ενθαρρύνονται να παρατηρούν και να συζητούν χρησιμοποιώντας στοιχειώδη επιχειρηματολογία. Περιγραφή δραστηριότητας: Παρατηρούμε με τα παιδιά μια πέτρα και τα ενθαρρύνουμε .να μας πουν τι είδος συναισθήματα μπορεί να έχει. Σταδιακά συνειδητοποιούν ότι η πέτρα δεν έχει συναισθήματα, μπορεί όμως να προκαλέσει θετικά ή αρνητικά συναισθήματα. Η πέτρα περνάει από χέρι σε χέρι και κάθε παιδί εκφράζει το συναίσθημα που του προκαλεί.
• Όλοι οι άνθρωποι έχουν συναισθήματα (συζήτηση)
• Μαργαρίτα των συναισθημάτων
Στόχος: Τα παιδιά ενθαρρύνονται να χρησιμοποιούν με πολλούς τρόπους διάφορα υλικά για να κάνουν μικροκατασκευές και να εκφράζουν τα συναισθήματα. Περιγραφή δραστηριότητας: Δίνουμε στα παιδιά περιγράμματα από μαργαρίτες και τους ζητάμε να τις κόψουν. Στο κέντρο κάθε μαργαρίτας μπορούμε να στερεώσουμε τη φωτογραφία τους και να γράφουν το όνομα τους. Σε κάθε πέταλο του λουλουδιού τους γράφουν ένα συναίσθημα, αφού συμβουλευτούν το σχετικό πινάκα
αναφοράς που υπάρχει στην τάξη. Στο πίσω μέρος του λουλουδιού κολλούν ένα ξύλινο καλαμάκι.
( εδώ έχουμε μια παραλλαγή)
• Χρώματα και συναισθήματα
Στόχος: Τα παιδιά ενθαρρύνονται να γνωρίσουν έργα μεγάλων ζωγράφων. Περιγραφή δραστηριότητας: Επισημαίνουμε στα παιδιά ότι πολλοί ζωγράφοι πίστευαν ότι κάθε χρώμα είναι όπως ένα συναίσθημα. Τα χρώματα μπορεί να είναι χαρούμενα, θυμωμένα, δυνατά ή λυπημένα. Στη συνέχεια, τους προτείνουμε να παρατηρήσουν καλά από μια σειρά από πίνακες και να μας πουν τι είδος συναίσθημα/τα τους προκαλούν τα χρώματα που κυριαρχούν σε αυτά τα έργα.
• Πίνακες αναφοράς « φιγούρες – συναισθήματα »
• Ποίημα (χαρά – λύπη) της Ρ. Δαμηλάκη
«Είναι στιγμές που νιώθω στην καρδιά Αγκαθάκι βαθιά να την τρυπά. Λύπη λέγεται θαρρώ Σύννεφα μου φέρνει στο μυαλό!
Θέλω ουράνιο τόξο να φανεί Χρώματα, ελπίδα και Χαρά Ταξιδεύουν την ψυχή!
Τα σύννεφα συχνά φέρνουν βροχή
Καταιγίδα δυνατή. Κοιτάζουμε τον ουρανό ψηλά Μήπως αλλάζει ξαφνικά!
Θέλω ουράνιο τόξο να φανεί Χρώματα, ελπίδα και χαρά Ταξιδεύουν την ψυχή! »
• Γλωσσοδέτες – ποιήματα ( χαρά, φόβος)
Φόβος: «Ένα φίδι Μα ποιο φίδι; Ένα φοβητσιάρικο φίδι Που ρουφάει καυτό φιδέ! »
Χαρά: «Ti με κάνει αληθινά, Χαρά να έχω στην καρδιά Βρίσκω λέξεις στο λεπτό Που με κάνουν να χαρώ…»
• « Ψάχνω τι μου φέρνει χαρά και λύπη »
Στόχος: Τα παιδιά ενθαρρύνονται να απομνημονεύουν μικρά κείμενα και να περιγράφουν. Περιγραφή δραστηριότητας: Προτείνουμε στα παιδιά να φτιάξουν δυο λίστες, με αυτά που τα κάνουν να αισθάνονται χαρούμενα και με αυτά που τα λυπούν, με το παρακάτω τρόπο: Κάθε παιδί απαγγέλει το ποίημα «Τι με κάνει αληθινά» της Ρ. Δαμηλάκη και προσθέτει μια λέξη που καταγράφεται στη λίστα.
•
Κρατώντας ένα κουκλάκι τα παιδιά συμπληρώνουν τη πρόταση.
« Η χαρά σε κάνει να….» «Η λύπη σε κάνει να….»
• «Χαμογελαστές καραμελίτσες»
Στόχος: Τα παιδιά ενθαρρύνονται να χρησιμοποιούν με πολλούς τρόπους διάφορα υλικά για να κάνουν μικροκατασκευές και να εκφράζουν τα συναισθήματα. Περιγραφή δραστηριότητας: Αφηγούμαστε στα παιδιά το παραμύθι «Η Λουΐζα η καραμελίτσα και το χαμόγελο». Μετά το τέλος της
ιστορίας, τα παιδιά σχεδιάζουν χαμογελαστά προσωπάκια, τα κόβουν και στερεώνουν με νήμα στο κάτω μέρος του προσώπου μια καραμέλα.
• Αερόστατο με τα παιδιά του κόσμου
• Αφίσα για τη διαφορετικότητα
Αφορμή για δραστηριότητα «Αυτά που θέλω να δώ….» (πίνακες ζωγραφικής π. χ. Γ. Ιακωβίδης «Προσφυγοπούλα» , Γ. Γαιτης «Ανθρωπάκια». )
• Το πολύχρωμο λουλούδι της φιλίας
• Ακροστιχίδα της αγάπης
• Το δέντρο των όμορφων ή άσχημων λέξεων
Στόχος:Tα παιδιά ενθαρρύνονται να κατανοήσουν τη σημασία της γραφής ως μέσου επικοινωνίας και έκφρασης και να χρησιμοποιούν διάφορα υλικά για να κάνουν μικροκατασκευές. Περιγραφή δραστηριότητας: Προτείνουμε στα παιδιά να ζωγραφίσουν σε χαρτί του μέτρου ένα δέντρο με κλαδιά, αλλά χωρίς φύλλα, και να το στερεώσουν σε έναν από τους τοίχους της τάξης μας. Στη συνέχεια, κόβουν φύλλα από χαρτόνι κανσόν και ο/η νηπιαγωγός γράφει πάνω τους για κάθε παιδί : « Νιώθω όμορφα όταν…», « Νιώθω φόβο όταν..» Στο τέλος, κολλάμε τα φύλλα πάνω στα κλαδιά του δέντρου.
• Ο Κινέζος δράκος και οι φόβοι
Στόχος: Tα παιδιά ενθαρρύνονται να εκφράζουν εικαστικά τις εμπειρίες τους.
Περιγραφή δραστηριότητας: Πληροφορούμε τα παιδιά ότι ο δράκος στην Κίνα συμβολίζει τη δύναμη και την καλή τύχη. Ζητάμε από τα παιδία να ζωγραφίσουν ένα φανταστικό ή πραγματικό τους φόβο και στο τέλος κλείνουμε τις ζωγραφιές/φόβους μας σε ένα κουτί που το έχουμε τυλίξει από έξω με την εικόνα του δράκου. Έτσι οι φόβοι μας μένουν κλεισμένοι στο κουτί!
• « Το μαγικό δακτυλίδι »
Παίρνουμε αλουμινόχαρτο και του δίνουμε σχήμα. Φτιάξαμε ένα μαγικό δακτυλίδι. Μόλις το φορέσουμε, οι φόβοι ,ας θα χάσουν τη δύναμή τους.
• Τα ρήματα του θυμού
Σταματάω : Μετρώ έως το δέκα, παίρνω βαθιές αναπνοές και περπατάω μέχρι να ηρεμίσω. Λέω: λέω τι συμβαίνει, τι δε μου αρέσει και μου προκαλεί θυμό. Εξηγώ: Εξηγώ πώς θα ήθελα να είχε εξελιχθεί η κατάσταση για να μη θυμώσω.
Στη συνέχεια, η αφίσα αναρτάται σε ένα σημείο της τάξης.
• Ο Θυμός και η Ηρεμία ( Ποίημα της Ρ. Δαμηλάκη )
« Ο θυμός και η Ηρεμία Ένα ανοιξιάτικο πρωινό Πήγαν βόλτα στην πλατεία, Τι ωραία η φιλία!
Μπαίνει η Ηρεμία στη σειρά Και όλα γεμίζουν λουλούδια και πουλιά! Ακολουθεί και ο θυμός Άγριος, σκυθρωπός και φοβερός! Αγκάθια, κάκτοι και καπνοί Πω, πω, πνίξανε τη γη!
Αποφάσισαν να χωρίσουν Και να μην ξαναμιλήσουν! Γιατί δεν έκαναν χωριό Ήλιοι, πεταλούδες και θεριό! »
• Ελέγχω το θυμό μου ( τεχνική της κ. Χελώνας) συζήτηση
Αφορμή αυτές οι φιγούρες.
• « Ο θυμός μου ξεφουσκώνει σαν μπαλόνι »
Στόχος: Τα παιδιά ενθαρρύνονται να εκφράζονται με αυτοσχεδιασμό και τη μίμηση. Περιγραφή δραστηριότητας: Προτείνουμε στα παιδιά να υποδυθούν ξεφούσκωτα μπαλόνια που αρχίζουν να φουσκώνουν.. Μετράμε αργά μέχρι το 5. Μόλις φτάσουμε στο τελευταίο αριθμό τα παιδιάμπαλόνια είναι έτοιμα να σπάσουν! Προσπαθούν ,όμως, να μη συμβεί αυτό. Όταν αρχίσουμε να μετράμε ανάποδα έως το 1 τα παιδιάμπαλόνια αρχίζουν να ξεφουσκώνουν αργά. Ο θυμός μας αποχαιρετά!!
• Ο Λαγός και η Χελώνα ( Δραματοποίηση )
Στόχος: Tα παιδιά ενθαρρύνονται να εκφράζονται με το δημιουργικό δράμα, να αναπτύσσουν τη γλώσσα και την επικοινωνία Περιγραφή δραστηριότητας: Διαβάζουμε στα παιδιά το παραμύθι « Ο Λαγός και η Χελώνα» της Μ. Μπλουμ και συζητάμε για το πώς η συνεργασία μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους να μην τσακώνονται και να μη διαφωνούν. Μετά μπορούν να δραματοποιήσουν την ιστορία.
•
Παιχνίδια ομοιοκαταληξίας: Σ’ αγαπώ, σ’ αγαπώ, σε μουσική του Μ. Λοΐζου του Λ. Παπαδοπούλου.
• Αυτά που θέλω να ακούσω… και να μάθω…
Ο ήλιος βασιλεύει ( παραδοσιακό) Αγαπάτε τους αλλήλους ( Ιησούς Χριστός) Είναι η αγάπη που κάνει τον κόσμο να γυρίζει (γαλλική παροιμία) Όταν δίνεις να ξεχνάς, όταν παίρνεις να θυμάσαι! Το κλειδί της υπομονής κάνει να για όλες τις κλειδαριές.
• Ο κήπος των συναισθημάτων ( έκθεση )
Μπορούμε να φτιάξουμε τον κήπο των συναισθημάτων μας από τις μαργαρίτες με τις φωτογραφίες και φράσεις των παιδιών από προηγούμενη δραστηριότητα. Το καλαμάκι της μαργαρίτας μας βοηθά να τις στερεώσουμε στο πλαστελίνη μια δίπλα στην άλλη και ο όμορφος κήπος είναι έτοιμος!
•
Γλωσσικά παιχνίδια: Προτάσεις με ξεχασμένες λέξεις Λέξεις – συλλαβές – γράμματα
Μικρά – μεγάλα γράμματα .
• Φύλλα εργασίας • Βιβλία • Τραγούδια • Ελεύθερη έκφραση των παιδιών
• Ζωγραφική με αφορμή τα παραμύθια
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ •
Θεωρούμε ότι τα παιδιά έμαθαν για την ύπαρξη διαφορετικών συναισθημάτων και συνειδητοποίησαν ότι η έκφραση τους δεν αποτελεί ντροπή αλλά τρόπο καλύτερης επικοινωνίας με τους γύρω τους. Επίσης έμαθαν να λύνουν τις μεταξύ τους συγκρούσεις με καλύτερο τρόπο χάρη στη βοήθεια της « Κ. Χελώνα Ηρεμίας » και συνειδητοποίησαν την αξία της διαφορετικότητας και της συνεργασίας μέσα από τα παιχνίδια, κατασκευές, παραμύθια και ιστορίες.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ :
•
ΥΠΕΠΘ – Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (2002) , ΔΕΠΠΣ
•
Ο κήπος των συναισθημάτων, Δίπτυχο
•
Η παλέτα των συναισθημάτων, Κέδρος
•
Συναισθήματα από τη χαρά .. ως το φόβο, Κέδρος
•
Γλυκό τσαμπί σταφύλι, Πατάκης
•
Το χαρούμενο λιβάδι, Ελλ. Γράμματα
•
Έλμερ, ο παρδαλός ελέφαντας, Πατάκης
•
Το γαϊτανάκι ( Αν όλα τα παιδιά της γης), Πατάκης
•
Ο Κάστορας και η ηχώ, Ρώσση
•
Οι φίλοι είναι για πάντα, Παπαδόπουλος
•
Το δώρο του παπλωματούς, Άγκυρα
•
Το δέντρο που φοβόταν το σκοτάδι, Μίνωας
•
Το αρκουδάκι που δε φοβάται το νοσοκομείο, Μίνωας
•
Ο μεγάλος θυμός της Νέλης, Σμυρνιωτάκης
•
Ο λαγός και η χελώνα, Ταξιδευτής
•
Η Λουΐζα η καραμελίτσα και το χαμόγελο, Σχήμα κ’ χρώμα
•
Gottman, J. (2000). Η συναισθηματική νοημοσύνη των παιδιών. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Κατασκευές - Παιχνίδια - Συναισθηματική Αγωγή - YouTube
ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ
•
Αν όλα τα παιδιά της γης
•
Τα παιδιά ζωγραφίζουν τον τοίχο
•
Με τις ελπίδας τα χρώματα
•
: Σ’ αγαπώ, σ’ αγαπώ, σε μουσική του Μ. Λοΐζου του Λ. Παπαδοπούλου.
ΠΙΝΑΚΕΣ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ
Π.χ.
1:01
•
Delone: Η χαρά της ζωής
•
Ιακωβίδης: Μητρική στοργή
•
Βαν Γκονγκ: Αυτοπροσωπογραφία
•
Χουάν Μιρό : Το χαμόγελο των φλεγόμενων φτερών