Η Λίπανση της Γαρυφαλλιάς (Dianthus caryophyllus)
Εργαστήριο Δρεπτών Ανθέων
Κουτσούμπας Παναγιώτης Α.Μ. 11525 Επιβλέπον: Α. Λιόπα - Τσακαλίδη
Χειμερινό Εξάμηνο 2014
Τμήμα Θερμοκηπιακών Καλλιεργειών και Ανθοκομίας Τ.Ε.Ι. Μεσολογγίου
Περιεχόμενα 1. Γενικά στοιχεία λιπάνσεων ............................................................................................ 2 1.1 Βασική λίπανση ....................................................................................................... 2 1.2 Επιφανειακή λίπανση .............................................................................................. 2 1.3 Υδρολίπανση ........................................................................................................... 2 1.4 Ποσότητα θρεπτικών στοιχείων ............................................................................... 2 2. Λίπανση γαρυφαλλιάς (Dianthus caryophyllus) ............................................................. 2 2.1 Βασική λίπανση ....................................................................................................... 2 2.2 Επιφανειακή λίπανση .............................................................................................. 3 2.3 Υδρολίπανση ........................................................................................................... 3 2.4 Κλάδεμα και λίπανση .............................................................................................. 4 3. Στοιχεία Θρέψης ........................................................................................................... 4 3.1 Εισαγωγή ................................................................................................................. 4 3.2 Άζωτο ...................................................................................................................... 4 3.3 Φώσφορος .............................................................................................................. 4 3.4 Κάλιο ....................................................................................................................... 4 3.5 Ασβέστιο ................................................................................................................. 5 3.6 Μαγνήσιο ................................................................................................................ 5 3.7 Σίδηρος.................................................................................................................... 5 3.8 Βόριο ....................................................................................................................... 5 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ................................................................................................................... 6
1
1. Γενικά στοιχεία λιπάνσεων 1.1 Βασική λίπανση
Βασική λίπανση είναι η προσθήκη των βασικών θρεπτικών συστατικών (άζωτο, φώσφορο, κάλιο, μαγνήσιο, ασβέστιο) τα οποία συντελούν στη θρέψη των ανθοκομικών φυτών και χορηγούνται με την μορφή χημικών λιπασμάτων. Η βασική λίπανση προστίθενται στο έδαφος πριν την καλλιεργητική περίοδο και πάντα με βάση την εδαφολογική ανάλυση του εδάφους που πρόκειται να καλλιεργηθεί. 1.2 Επιφανειακή λίπανση
Επιφανειακή λίπανση είναι η χορήγηση θρεπτικών στοιχείων στα καλλιεργούμενα φυτά λίγο μετά την εγκατάσταση τους στο έδαφος. Με την επιφανειακή λίπανση εξασφαλίζουμε την συνεχή αναπλήρωση θρεπτικών στοιχείων τα οποία απομακρύνουν τα φυτά από το έδαφος κατά την διάρκεια την καλλιέργειας και πάλι με βάση τις εδαφολογικές αναλύσεις είμαστε σε θέση να προσθέτουμε στο έδαφος τα στοιχεία τα οποία βρίσκονται σε χαμηλές συγκεντρώσεις. Η συγκέντρωση θρεπτικών στοιχείων στο εδαφικό διάλυμα και τους φυτικούς ιστούς μεταβάλλεται κατά την διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου ανάλογα με τις ανάγκες των φυτών. Επίσης οι ανάγκες των φυτών σε θρεπτικά στοιχεία αλλάζουν σύμφωνα με το στάδιο ανάπτυξης και τις περιβαλλοντικές συνθήκες. 1.3 Υδρολίπανση
Πλέον, η χορήγηση αυτών των θρεπτικών στοιχείων γίνεται μέσω του νερού της άρδευσης και ονομάζεται υδρολίπανση (fertigation). Με αυτό τον τρόπο τα θρεπτικά συστατικά αξιοποιούνται πλήρως και διευκολύνουν την ανάπτυξη της καλλιέργειας. 1.4 Ποσότητα θρεπτικών στοιχείων
Οι ποσότητες των θρεπτικών στοιχείων που απομακρύνονται από το έδαφος εξαρτώνται από το είδος της καλλιέργειας, την απόδοση και τον τύπο του εδάφους. Όσο μεγαλύτερη είναι η απόδοση της καλλιέργειας τόσο μεγαλύτερη είναι η απομάκρυνση των θρεπτικών στοιχείων και η παρουσία των αναγκαίων για την ανάπτυξη των φυτών θρεπτικών στοιχείων εξασφαλίζει υψηλή απόδοση και επομένως μεγαλύτερα κέρδη στο παραγωγό. Η μη χρήση ή η αλόγιστη χρήση χημικών λιπασμάτων μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα θρέψης όπως τροφοπενίες ή τοξικότητες.
2. Λίπανση γαρυφαλλιάς (Dianthus caryophyllus) 2.1 Βασική λίπανση
Για την βασική λίπανση σε καλλιέργεια γαρυφαλλιάς, χορηγούμε ενδεικτικά 35 λιπαντικές μονάδες φωσφόρου με χρήση υπερφοσφωρικού λιπάσματος (0 - 20 - 0) και 45 λιπαντικές μονάδες καλίου με χρήση θειικού καλίου (0 - 0 - 50) ανά στρέμμα καλλιέργειας. Ποιο συγκεκριμένα η βασική λίπανση για ένα στρέμμα καλλιέργειας, απαιτεί 117 κιλά υπερφοσφωρικού λιπάσματος (0-20-0), 90 κιλά θεϊκό κάλι (0-0-50), 2
50 - 100 Kg θεϊκό μαγνήσιο (10% Mg), 2 - 3 Kg βόρακα (36% B2O3) και επίσης, καλό είναι μαζί με τα παραπάνω να γίνει ενσωμάτωση 10 τουλάχιστο κυβικών μέτρων οργανικής ουσίας (τύρφη, κοπριά, ζυμωμένα στέμφυλα, ελαιόφυλλα, κληματίδες, φύκια κ.λ.π.). Τέλος, στην περίπτωση χωραφιών αμμώδους σύστασης όπου εμφανίζεται έλλειψη ασβεστίου, πρέπει να γίνει εμπλουτισμός του αγρού με ασβέστιο πριν το φύτεμα με ασβεστόσκονη 300 - 500 κιλά ανά στρέμμα, ή δολομίτη περίπου 1 τόνο στο στρέμμα ή ακόμη και γύψο που δεν αυξάνει το pH του εδάφους. Αντίθετα αν το έδαφος είναι πολύ ασβεστούχο και έχει υψηλό pH μπορεί αυτό να μειωθεί εξουδετερώνοντας το ασβέστιο με προσθήκη 50 κιλών θειαφιού ή 50 100 κιλών θεϊκού σιδήρου ανά στρέμμα στη βασική λίπανση καθώς και με περιοδική προσθήκη στις επιφανειακές αρδεύσεις χιλικού σιδήρου για την πρόληψη τροφοπενίας σιδήρου που είναι πολύ συχνή στα ασβεστούχα εδάφη. 2.2 Επιφανειακή λίπανση
Η λίπανση των φυτών αρχίζει από το πολλαπλασιαστήριο περίπου δύο εβδομάδες μετά την ριζοβόλησή τους με την χρήση ενός πλήρους λιπάσματος. Η επιφανειακή λίπανση των φυτών αρχίζει ένα μήνα μετά την εγκατάστασή τους στο έδαφος. Αυτή πραγματοποιείται κάθε 8-10 ημέρες από το Μάρτιο μέχρι τον Αύγουστο και κάθε 1525 μέρες από το Σεπτέμβριο μέχρι τον Φεβρουάριο. Τα λιπάσματα τα οποία χρησιμοποιούνται κυρίως είναι πλούσια σε άζωτο και κάλιο, ενώ χρησιμοποιείται και σύνθετο λίπασμα με ιχνοστοιχεία. Η λίπανση χρειάζεται να γίνεται τακτικά γιατί η γαρυφαλλιά δεν αντιδρά αμέσως στην λίπανση, έτσι μπορεί να γίνει και λίπανση με άμεση εφαρμογή διαφυλλικά, με λίπασμα τύπου 20 - 20 - 20. 2.3 Υδρολίπανση
Τελευταία, όλο και περισσότερο η επιφανειακή λίπανση γίνεται με τη μέθοδο της υδρολιπάνσεως (εφόσον διατίθεται δοσομετρική αντλία) όπου οι ιδανικές ποσότητες των θρεπτικών στοιχείων N, P και K, χορηγούνται στην καλλιέργεια με το νερό του ποτίσματος συνήθως σε εβδομαδιαία βάση, ξεκινώντας 15 - 20 ημέρες από τη μεταφύτευση των μοσχευμάτων. Η υδρολίπανση γίνεται όπως και η άρδευση σε 2 φάσεις μαζί με το νερό. Στον πίνακα που ακολουθεί δίνονται ενδεικτικές ισορροπημένες συγκεντρώσεις θρεπτικών στοιχείων για την υδρολίπανση της γαρυφαλλιάς, για μέσης σύστασης εδάφη, όχι πολύ πλούσια σε θρεπτικά στοιχεία και για εφαρμογή σε κάθε άρδευση: Εποχή έτους
N (ppm)
P2O5 (ppm)
K2O (ppm)
Απρίλιος - Νοέμβριος
200
60 - 70
170 - 180
20
5
Δεκέμβρης - Μάρτιος
170
60
220
20
5
Mg (ppm) B (ppm)
Τα λιπάσματα που κυρίως χρησιμοποιούνται είναι το νιτρικό κάλι, η νιτρική αμμωνία, το θεϊκό ή νιτρικό μαγνήσιο, το φωσφορικό οξύ ή το νιτρικό οξύ καθώς και ορισμένα πυκνά υδατοδιαλυτά λιπάσματα τα οποία προστίθεται σε μικρή ποσότητα περιοδικά στο νερό άρδευσης κυρίως για τα ιχνοστοιχεία που περιέχουν.
3
2.4 Κλάδεμα και λίπανση
Τέλος, πρέπει να αναφερθεί ότι δεκαπέντε με είκοσι ημέρες μετά το κλάδεμα των φυτών αρχίζει το λεγόμενο forcing (φορτσάρισμα), δηλαδή αρχίζουν σταδιακά οι αρδεύσεις αυξάνοντας προοδευτικά τις δόσεις του νερού οπότε και ξαναρχίζει η λίπανση (υδρολίπανση ή μη).
3. Στοιχεία Θρέψης 3.1 Εισαγωγή
Είναι γνωστός ο ρόλος της ανόργανης θρέψης στο μεταβολισμό της γαρυφαλλιάς και έλλειψη ενός ή περισσότερων στοιχείων μπορεί να αποκλείσει τη βιοσύνθεση ορισμένων οργανικών ουσιών του φυτού, να αλλοιώσει την εμφάνιση και ανάπτυξή του και να μειώσει την παραγωγικότητά του. Τα γαρύφαλλα είναι ευαίσθητα στην έλλειψη και στην περίσσεια ορισμένων θρεπτικών στοιχείων και χρειάζεται συχνή εδαφοανάλυση και φυλλοδιαγνωστική, ώστε να γίνονται έγκαιρα οι σχετικές διορθώσεις στη θρέψη. Τα ανόργανα στοιχεία τα οποία είναι αναγκαία για τη σωστή θρέψη των γαρύφαλλων είναι: 3.2 Άζωτο
Σε τροφοπενία αζώτου τα φυτά γίνονται σκληρά, τα φύλλα τους στενά και χάνουν το χαρακτηριστικό κατσάρωμά τους, καθυστερεί η ανάπτυξη των πλάγιων βλαστών, σε παρατεταμένη έλλειψη το χρώμα των φυτών γίνεται θαμπό προς κιτρινοπράσινο και ξεραίνονται τα παλιά φύλλα, καθυστερεί η άνθηση και παράγονται στελέχη με περισσότερα ζευγάρια φύλλα. Σε τοξικότητα αζώτου τα φυτά γίνονται χλωρωτικά με ξερές βούλες στα φύλλα τους και τα στελέχη γίνονται μαλακά όπως και τα άνθη. Γενικά η ποσότητα του χορηγούμενου αζώτου πρέπει να αυξάνετε όσο μεγαλώνει η διάρκεια της ημέρας. 3.3 Φώσφορος
Ο P σε υψηλό pH δεσμεύεται από το ασβέστιο ενώ σε όξινο περιβάλλον είναι ευδιάλυτος και προσλαμβάνεται εύκολα από τα φυτά. Σε τροφοπενία φωσφόρου τα φυτά παρουσιάζουν μειωμένη ανάπτυξη, είναι λεπτά με στενά φύλλα και μικρά άνθη, τα παλιά φύλλα γίνονται σκούρα μπλε προς βυσσινί και σε προχωρημένη έλλειψη ξεραίνονται. Όμως, όταν ο φώσφορος υπάρχει σε περίσσεια, δεσμεύει το ασβέστιο και σχηματίζεται αδιάλυτο φωσφορικό τριασβέστιο. 3.4 Κάλιο
Σε περίπτωση έλλειψης καλίου τα φυτά είναι καθυστερημένα και σκληρά και έχουν μικρά μεσογονάτια, η κορυφή των φύλλων κοντά στο άνθος είναι καψαλισμένη, ενώ τα παλιότερα φύλλα παρουσιάζουν νεκρωτικές κηλίδες, μειώνεται η παραγωγή, η ποιότητα και η διατηρησιμότητα των ανθέων. Όταν το κάλιο είναι σε πολύ υψηλό επίπεδο ενώ το άζωτο σε χαμηλό τότε τα φυτά γίνονται εύθραυστα ιδιαίτερα στα γόνατα. 4
3.5 Ασβέστιο
Το ασβέστιο είναι βασικό στοιχείο για τη γαρυφαλλιά και σε περίπτωση τροφοπενίας οι κορυφές των νεαρών φύλλων παρουσιάζουν ένα χαρακτηριστικό κάψιμο σε μήκος 2 - 3 εκατοστά, ενώ στη συνέχεια οι κορυφές συστρέφονται προς τα πάνω, οι βλαστοί δεν είναι σκληροί, ενώ σε παρατεταμένη έλλειψη οι κορυφές τους νεκρώνονται και συγχρόνως αναπτύσσονται πλάγιοι βλαστοί, αρκετά άνθη δεν ανοίγουν καθόλου και τα άκρα των ριζών νεκρώνονται. Σε περίπτωση περίσσειας ασβεστίου το έδαφος γίνεται πολύ αλκαλικό και δυσκολεύεται η πρόσληψη ορισμένων στοιχείων, ιδιαίτερα του σιδήρου που δεσμεύεται από το ασβέστιο και παρουσιάζεται τροφοπενία σιδήρου. 3.6 Μαγνήσιο
Το μαγνήσιο είναι απαραίτητο στοιχείο και πρέπει να προστίθεται στο έδαφος με υδρολιπάνσεις αν και συνήθως βρίσκεται σε αρκετή ποσότητα μέσα στο νερό της άρδευσης. Η έντονη απουσία του προκαλεί χλώρωση του φυτού από τα κατώτερα φύλλα και προχωράει στα ανώτερα. Το ασβέστιο και το μαγνήσιο δρουν ανταγωνιστικά, δηλαδή περίσσεια του ενός, προκαλεί έλλειψη του άλλου. 3.7 Σίδηρος
Σε περίπτωση έλλειψής του που είναι πολύ συχνή σε εδάφη με περίσσεια ασβεστίου, τα νεαρά φύλλα κιτρινίζουν πρώτα στο έλασμα ενώ τα νεύρα μένουν πράσινα και αργότερα κιτρινίζει το φύλλο. 3.8 Βόριο
Η έλλειψη βορίου είναι πολύ συχνή και ενισχύεται από την υψηλή περιεκτικότητα του εδάφους σε ασβέστιο. Χαρακτηριστικά συμπτώματα της τροφοπενίας βορίου είναι τα κοντά μεσογονάτια διαστήματα, η μείωση της κυριαρχίας της κορυφής με συνέπεια μεγάλη ανάπτυξη πλαγίων βλαστών σαν θύσανος, τα κακοσχηματισμένα και παραμορφωμένα μπουμπούκια, η εμφάνιση στα παλιότερα φύλλα ενός λευκού περιγράμματος και πολλά σκασίματα στο στέλεχος και τη βάση των φύλλων στο σημείο όπου ενώνονται με το βλαστό.
5
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Ακαδημαϊκό Βιβλίο «Ανθοκομία Εργαστηριακές Ασκήσεις», Αναστάσιος Δάρρας - Δέσποινα Κληρονόμου. Σημειώσεις «Δρεπτά Άνθη», Λιόπα - Τσακαλίδη Αγλαϊα. Διπλωματική Εργασία «Αξιολόγηση Κύκλου Ζωής Θερμοκηπιακής Καλλιέργειας Γαρύφαλλων στην Ελλάδα», Μπάρλα Σοφία - Άννα. Πτυχιακή Εργασία «Επίδραση της Ελευρωπαινης στη Διατηρησιμότητα Δρεπτών Γαρύφαλλων», Παναγιώτης Σαββίδης. Ιστοσελίδα: http://www.samedayflowers.org/wpontent/uploads/2010/06/311789_8443.jpg
6