www.mychoice.pn
Is-Sibt, 19 ta’ Jannar
SUPPLIMENT
f’din l-Elezzjoni
20 13
Inkomplu nsaħħu l-istipendji għall-istudenti 18,600 student u studenta qed jieħdu l-istipendju. F’dawn il-ħames snin il-Gvern firex aktar l-istipendju li jingħata lill-istudenti. Din is-sena l-investiment fl-istipendji hu ta’ €23 miljun. Studenti f’ċirkostanzi speċjali jgawdu stipendju ogħla Kuntrarjament għall-politika ambigwa tal-Malta Labour Party dwar l-istipendji li jingħataw l-istudenti għax ikomplu jistudjaw, ilGvern immexxi mill-Partit Nazzjonalista kompla jifrex l-istipendji biex hekk aktar studenti jikkwalifikaw għalih. Matul dawn il-ħames snin beda jingħata stipendju wkoll lill-istudenti li għandhom aktar minn 30 sena biex tiġi inkoraġġita l-edukazzjoni tul il-ħajja Barra minn hekk l-istudenti li qed isegwu kors ta’ degree fl-MCAST qed jingħataw stipendju bħall-istudenti flUniversità:
ii
nn Qed jingħata stipendju lill-istudenti li jsegwu l-Foundation Course flMCAST u r-Revision Course fil-Giovanni Curmi Higher Secondary School nn Beda jingħata stipendju lil żgħażagħ meqjusa fi żvantaġġ u li qed isegwu programm ta’ taħriġ u ħiliet biex itejbu l-kwalifiki tagħhom u jsibu xogħol aħjar. 71 żagħżugħ u żagħżugħa qed isegwu dan il-programm nn Żgħażagħ Għawdxin li jistudjaw f’Malta minbarra li jingħataw l-istipendju, minn din is-sena qed jingħataw €400 oħra kull
Fatti u Ċifri 2,000 student megħjuna biex jissoktaw jistudjaw barra minn Malta
nn
nn
nn
nn
iii
3 xhur biex jagħmlu tajjeb għall-ispejjeż li jkollhom Studenti li l-ġenituri tagħhom m’għandhomx dħul ta’ aktar minn €10,000 fis-sena jkollhom aktar appoġġ finanzjarju. Studenti li jkunu l-Junior College jew l-MCAST flok €83 kull erba’ ġimgħat jingħataw €124 kull 4 ġimgħat bħala stipendju Studenti universitarji flok jingħataw €83 jingħataw €251 kull 4 ġimgħat L-istudenti li qed ikomplu l-istudji tagħhom wara li jtemmu s-sekondarja żdiedu minn 43 fil-mija fl1999 għal 83 fil-mija.
Aktar żgħażagħ Għawdxin ikomplu jistudjaw Aktar żgħażagħ Għawdxin qed ikomplu bl-istudji tagħhom kemm f’Għawdex kif ukoll f’Malta. Medja ta’ 550 żagħżugħ u żagħżugħa fis-sena jattendu s-Sixth Form ta’ Għawdex, filwaqt li oħrajn isegwu korsijiet fl-ITS f’Għawdex, fl-MCAST u anki fiċ-ċentru tal-Università f’Għawdex stess. Qed ikun hemm żieda wkoll fl-istudenti Għawdxin li jkomplu javvanzaw fl-istudji tagħhom: • L-istudenti fl-MCAST f’Għawdex żdiedu minn 44 fl-2002 għal 243 student u studenta • L-istudenti li jsegwu korsijiet fl-MCAST f’Malta żdiedu minn 5 fl-2001 għal 181 fl-2011 • L-istudenti fl-ITS f’Għawdex żdiedu minn 26
titkellem int L-Università ta’ Malta b’numru rekord ta’ studenti żgħażagħ u adulti
vi
fl-2001 għal 82 fl-2011 • Illum l-istudenti Għawdxin fl-Università huma 1,035 – id-doppju ta’ kemm kienu 10 snin ilu • Żdied l-investiment fl-MCAST f’Għawdex u fiċċentru tal-Università biex saru aktar faċilitajiet għallistudenti. Fost l-oħrajn saru laboratorji ġodda tal-ICT u workshops fl-istallazzjoni elettrika, fil-welding, fl-inġinerija mekkanika u x-xogħol talinjam. Studenti li jkomplu bl-istudji tagħhom f’Malta jingħataw allowance ieħor, minbarra l-istipendju biex ikopru l-ispejjeż addizzjonali. Illum l-istudenti kollha Għawdxin li jistudjaw f’Malta qed jingħataw allowance ieħor ta’ €400 kull tliet xhur.
muscat jagħżel ħażin Meta fl-1996 l-MLP kien fil-Gvern għolla l-kontijiet tad-dawl u l-ilma
ii –
www.mychoice.pn
f’din l-Elezzjoni
Is-Sibt, 19 ta’ Jannar
20 13
Fatti u Ċifri
15,000
student ingħataw culture card bi €15 fiha biex jattendu attivitajiet kulturali
550
student Għawdxi jattendu s-Sixth Form ta’ Għawdex
Manifest Elettorali
Mill-
Partit Nazzjonalista
1,035
student Għawdxi jattendu l-Università ta’ Malta
Aktar xogħol bi dħul €400 akbar għall-ħaddiema
kull tliet xhur bħala allowance ieħor lill-istudenti kollha Għawdxin li jistudjaw f’Malta
700
student Malti u Għawdxi jattendu l-Istitut għall-Istudji Turistiċi
Il-Gvern ħadem biex iwessa’ l-opportunitajiet tat-tagħlim u t-taħriġ għall-istudenti kollha u dan inkoraġġixxa aktar studenti Maltin u Għawdxin biex ikomplu jistudjaw
L-għan tagħna: Aktar xogħol u xogħol aħjar, b’pagi tajbin u aktar flus f’butek biex int u l-għeżież tiegħek tkomplu tgħixu kwalità ta’ ħajja aħjar Kienu l-aktar ħames snin diffiċli ekonomikament għad-dinja minn qabel it-Tieni Gwerra Dinjija. Rajna l-akbar kriżi ekonomika u finanzjarja internazzjonali mit-Tieni Gwerra Dinjija ’l hawn. Pajjiżi kbar u ekonomikament b’saħħithom fallew, kumpaniji kbar taw issensja lil għexieren ta’ eluf ta’ ħaddiema. Kien f’dan ix-xenarju diffiċli li ried jaħdem il-Partit Nazzjonalista fil-gvern, u ma’ dan żied ukoll it-tensjoni politika fil-pajjiżi Għarab. Flistess waqt li l-Partit Nazzjonalista ħabbat wiċċu ma’ sfidi interni – anki fi ħdan il-partit. Iżda rebaħ l-għaqal tal-politika ekonomika tal-Partit Nazzjonalista u l-bżulija tal-ħaddiem Malti. IlPartit Nazzjonalista għażel b’mod responsabbli, u rebħu l-famlji u l-ħaddiema. Bil-kontra ta’ x’ġara f’pajjiżi oħra, f’Malta l-qgħad naqas u l-impjiegi tkattru. Fl-aħħar ħames snin, il-Gvern immexxi millPartit Nazzjonalista ħoloq 20,000 job ġdid, salva 5,000 impjieg, żied il-paga minima b’€1,000 fis-sena, u naqqas it-taxxa. Fl-aħħar ħames snin iggradwaw 20,000 student mill-Università, millMCAST u mill-istituzzjonjiet l-oħrajn edukattivi. Deċiżjonijiet responsabbli li wasslu għal
aktar xogħol u xogħol aħjar għalik, u aktar xogħol u xogħol b’pagi tajbin għalik. Fuq kollox, dawn wasslu għall-finanzi fis-sod u allura għal titjib filpensjonijiet, fl-edukazzjoni, fis-servizzi tas-saħħa, fl-għajnuna għall-persuni b’diżabbiltà. Pajjiżi oħra fl-Unjoni Ewropea jagħtu s-sensji u jqaċċtu s-servizzi soċjali, u l-Partit Nazzjonalista fil-gvern iżid ix-xogħol u jsaħħaħ is-servizzi soċjali. Il-ġid jiġi mix-xogħol, mill-bżulija u mill-għaqal. Sakemm il-Gvern jibqa’ jiddefendi x-xogħol u joħloq jobs ġodda, jibqa’ jkollna garanzija ta’ ħajja aħjar għalik u għal uliedek. Il-Partit Nazzjonalista, li dejjem kien il-partit tax-xogħol, jibqa’ jagħti din il-garanzija. Huwa biss il-Partit Nazzjonalista li jista’ jagħti din il-garanzija. Bil-poter f’idejh, il-Labour dejjem fisser qgħad u taxxi. Bil-poter f’idejh, il-Labour jerġa’ jġib il-qgħad. Din mhix il-bidla li trid int – mhix il-bidla li tixraq lilek – din tkun bidla għall-agħar. Għall-Partit Nazzjonalista, ix-xogħol hu l-mezz kif int tiżviluppa ruħek, kif tgħix ħajja aħjar u kif ittejjeb il-kwalità tal-ħajja tiegħek u tal-maħbubin tiegħek. Għalhekk, ix-xogħol li nħoloq irid ipoġġi aktar flus fil-but tiegħek, waqt li niżguraw li jkollok aktar għażla fiex u kif tonfoq flusek, u li tkun sodisfatt bil-ħajja tiegħek.
20 13
f’din l-Elezzjoni – iii
www.mychoice.pn
Is-Sibt, 19 ta’ Jannar
Titkellem
Il-Junior College, il-Higher Secondary, l-MCAST, l-Istitut għall-Istudji Turistiċi u istituzzjonijiet oħrajn qed jagħtu opportunitajiet ta’ tagħlim u taħriġ ogħla lil 83 fil-mija taż-żgħażagħ ta’ fuq is-sittax-il sena; id-doppju ta’ għaxar snin ilu
Antoinette Laferla
Josephine Debattista
Ellen Theuma
Tas-Sliema
Il-Marsa
Paola
Studju fil-livell post-sekondarju
Edukazzjoni tal-aqwa servizz
Esperjenza sabiħa u pożittiva
Filwaqt li fil-passat il-Higher kienet ikkunsidrata inqas mill-Junior College, din il-perċezzjoni nbidlet tant li llum il-ġurnata, il-Higher ħadet parti mill-MCAST u qed tkabbar l-ispazji tagħha biex takkomoda aktar studenti li ta’ kull sena qegħdin jiżdiedu. L-għalliema li qegħdin jidħlu f’din l-istituzzjoni qegħdin ikunu magħżulin fuq kwalifiki u esperjenza fil-qasam edukattiv. Wieħed ma jridx jeskludi l-impenn li l-Kap tal-Iskola Ms Attard qiegħda tagħmel flimkien mal-għalliema għallġid ta’ kull student li qiegħed jagħżel din l-iskola. L-għalliema jagħtu l-attenzjoni kollha meħtieġa għal kull student biex ikompli javanza. Fattur imporanti hu li peress li l-Higher tinsab fin-Naxxar, lokalità fiċ-ċentru, l-istudent isib inqas distrazzjoni.
Il-Higher u l-Junior College huma ferm importanti għas-soċjetà Maltija speċjalmemt dik żagħżugħa biex dawn jirnexxu u jkomplu mexjin ’il quddiem fil-ħajja tagħhom. Kif nisma’ minn diversi ġenituri li għandhom uliedhom imorru f’xi waħda minn dawn l-istituzzjonijiet, jgħidu li t-teknika tal-edukazzjoni tvarja u b’hekk tkun ikkalibrata skont il-bżonnijiet tal-istudent innifsu. Din it-tip ta’ edukazzjoni tgħin lill-istudenti li jsibu xi diffikultà matul ilproċess edukattiv biex ikomplu javvanzaw u ma jaqtgħux qalbhom. B’hekk l-istudenti Maltin u Għawdxin jaslu sal-Università u minn hemm jistudjaw għal xi professjoni li bis-saħħa tagħha jkunu kapaċi mhux biss isibu impjieg aħjar iżda ta’ kwalità għolja.
Iktar nista’ nitkellem dwar il-Junior College, fejn kelli żewġt itfal jattendu hemm bħala skola post sekondarja u t-tnejn marru tajjeb tant li spiċċaw l-Università u ggradwaw bħala awdituri. L-esperjenza tagħhom fil-Junior College kienet ferm tajba tant li kienu jieħdu gost imorru l-iskola jitgħallmu u dan l-entużjażmu kienu jsarrfuh fl-istudju, tant li ma kellix għalfejn nibgħathom privat matul dawk is-sentejn. L-għalliema kienu juru interess kbir lejn l-istudenti u dawk li kienu jsibu xi diffikultà waqt l-istudji tagħhom. L-istudenti kien ikollhom l-opportunità jiltaqgħu mal-għalliema b’mod individwali u jsaqsu dak li jixtiequ. Dan kollu għen biex l-esperjenza ta’ wliedi f’din l-istituzzjoni baqgħet f’qalbhom tant li kultant jgħiduli li aħjar għadhom jitgħallmu hemm.
valentina Micallef Ħaż-Żebbuġ
Maria Micallef Il-Ħamrun
Faċilitajiet edukattivi Jien naqbel ħafna mas-sistema edukattiva li teżisti f’pajjiżna b’mod speċjali dik li tikkonċerna il-Higher u l-Junior College. Dan għaliex l-istituzzjonijiet huma magħmula li jgħinu l-istudenti skont l-abbiltà tagħhom. Il-Junior College narah bħala ambjent kompettiv ħafna fejn l-istudenti huma aktar indipendenti u jaraw li jkomplu jimxu ’l quddiem fuq inizjattivi personali. Min-naħa l-oħra l-Higher hi nifs għall-istudent, għax filwaqt li l-istituzzjoni hi waħda kompetittiva fejn jidħol l-aspett akkademiku, l-istudent li jeħel minn xi eżami tal-O level u ma setax jidħol il-Junior College, ilHigher tagħtih l-opportunità li jkompli l-istudji tiegħu filwaqt li jattendi għas-suġġetti tal-A levels u b’hekk ma jitlifx sena. L-istudent ikollu xibka edukattiva li tgħinu jibqa’ javvanza u din hi tassew importanti għax tkompli tqawwi qalb dak li jkun.
Opportunità għal aktar studju Qrobt lejn l-aħħar fażi tal-iskola sekondarja u ovvjament issa, wara l-eżamijiet, irrid nagħżel fejn se mmur skola, jekk hux il-Junior College, l-MCAST jew il-Higher. Jien irrid immur l-Università ’l quddiem u għalhekk biex nasal hemm l-aħjar hu li nagħżel bejn il-Junior College u l-Higher. L-għalliema matul dawn l-aħħar xhur tawna informazzjoni dwar dawn iż-żewġ skejjel u t-tnejn jidhru veru interessanti. Id-differenza li hemm hi l-ħajja tal-istudent fejn f’naħa l-istudent donnu għandu kuntest tal-iskola sekondarja filwaqt li fl-oħra tidher li hi iktar qisha università f’daqs iżgħar. Iva, il-proċess edukattiv sa issa kien tassew interessanti u għalhekk nieħu gost nistudja, anki l-għalliema tal-iskola fejn immur dejjem jagħtuni l-għajnuna li għandi bżonn biex inkompli u nilħaq dak li nixtieq.
iv –
f’din l-Elezzjoni
www.mychoice.pn
Is-Sibt, 19 ta’ Jannar
20 13
Il-Prim Ministru Lawrence Gonzi dejjem hu viċin iż-żgħażagħ u l-istudenti u hu impenjat biex ikompli jagħtihom l-aqwa faċilitajiet u strutturi biex ikomplu jtejbu l-ħiliet u t-talenti tagħhom saħansitra anki jekk ikollhom bżonn jkomplu l-istudju tagħhom barra minn Malta
L-edukazzjoni ta’ wliedna tibqa’ parti integrali mill-viżjoni soċjali tagħna
Il-Gvern bil ħoloq għad għaż-żgħaż jkomplu jist fil-Kulleġġ M Turistiċi u f
Bil-bidliet tajbin u għaqlin li għamel il-Gvern immexxi mill-Partit Nazzjonalista fil-qasam tal-edukazzjoni, illum għandna 83% tal-istudenti li jtemmu s-sekondarja jkomplu jistudjaw biex jissoktaw itejbu l-ħiliet tagħhom
20 13
Is-Sibt, 19 ta’ Jannar
l-politika tiegħu f’din il-leġiżlatura dd kbir ta’ opportunitajiet żagħ tagħna li llum jistgħu tudjaw fl-Università ta’ Malta, MCAST, fl-Istitut għall-Istudji f’postijiet oħra
www.mychoice.pn
f’din l-Elezzjoni – v
L-investiment kontinwu li għamel il-Gvern fil-qasam tal-edukazzjoni hu xhieda tal-importanza kbira li l-Partit Nazzjonalista fil-Gvern dejjem jagħti lit-tagħlim u lit-taħriġ ta’ wliedna biex jassigura li jimxu ‘l quddiem fl-istudji tagħhom u eventwalment fil-karriera li jaqbdu
vi –
www.mychoice.pn
f’din l-Elezzjoni
Is-Sibt, 19 ta’ Jannar
Muscat jagħżel ħażin... Alfred Sant fl-1996 tela’ bil-wegħda li jagħmel reviżjoni tal-kontijiet tal-elettriku u l-ilma li, skont il-Labour, kienu għoljin wisq dak iż-żmien
Il-Partit Laburista fil-gvern fl-1997 u waqt li ż-żejt kien bit-12-il dollaru l-barmil, għolla l-kontijiet tal-elettriku u l-ilma b’mod tant esaġerat li esponenti ewlenin Laburisti kkritikaw bl-aħrax l-għoli fil-kontijiet fl-1998
Muscat kien l-aktar ġurnalist magħruf tal-Partit Laburista u fil-gazzetta tal-Partit Laburista KullĦadd fl-14 ta’ Ġunju 1998 kiteb hekk: “Naħseb li d-deċiżjoni dwar dawn it-tariffi kienet waħda, kollox ma’ kollox, ġusta”
...u tbati int
STANDARD & POOR’S IWISSU DWAR IL-QAGĦDA TAL-ENEMALTA... IMMA MUSCAT IRID JGĦABBILHA PIŻ IEĦOR TA’ 600 MILJUN EWRO (dehret għall-ewwel darba: il-mument 25.03.12)
20 13
20 13
f’din l-Elezzjoni – vii
www.mychoice.pn
Is-Sibt, 19 ta’ Jannar
LENTI FUQ...
Deċiżjonijiet ħżiena ta’ Muscat ifissru sogru kbir kif spjegaw Standard & Poor’s li semmew il-budget li m’għaddiex għax Muscat ivvota kontrih allavolja jaqbel miegħu kollu
Is-sogru kbir li jrid idaħħalna fih Muscat b’nefqa kbira riskjuża Il-marka ta’ Malta li Standard & Poor’s baxxew minħabba li m’għaddiex il-budget u minħabba l-qagħda talEneMalta hi wirja ta’ kemm ikun qed jissogra dan ilpajjiż bil-fantasiji li jxerrdu politikanti bħal Joseph Muscat.
flimkien mal-fatt pożittiv ħafna li f’dawn l-aħħar snin Malta felħet tajjeb ħafna għal dak li kien qed jiġri barra. Standard & Poor’s tgħid li aħna pajjiż relattivament sinjur li għaddejna tajjeb mill-burraxka ekonomika li laqtet lil ħafna pajjiżi oħrajn.
Fantasija qisu xejn ma jogħla minn barra Il-leader tal-Labour Party ilu għaddej snin iwiegħed li jraħħas il-kontijiet tal-elettriku u l-ilma qisu ż-żejt u l-gass ma jogħlewx u qisu l-EneMalta hi xi bir bla qiegħ. Fl-aħħar għaxar snin, il-gass ittripla filprezz fis-swieq internazzjonali, imma Muscat ikompli jxerred fantasiji sbieħ li m’għandhom xejn mir-realtà.
Muscat qabel mal-budget kollu imma vvota kontra Waqt li semmiet it-tajjeb, Standard & Poor’s wissiet dwar żewġ elementi partikulari, wieħed minnhom in-nuqqas ta’ budget. Naturalment, il-budget m’għaddiex għax ivvota kontrih Muscat. Din kienet l-ewwel darba li oppożizzjoni qablet mal-gvern fuq ilbudget - sinjal ta’ kemm fil-fatt il-Gvern kiseb riżultati tajbin. Madankollu, Muscat qal li jaqbel, imma vvota kontra. Fuq l-EneMalta, li Standard & Poor’s jiddedikaw parti sew mir-rapport tagħhom għaliha, Muscat ħareġ bl-idea li jitfa’ fuqha
Malta felħet tajjeb għal dak li kien qed jiġri barra Issa, l-aġenzija tal-credit ratings Standard & Poor’s bagħtet rapport li jsemmi żewġ punti fid-dettall: il-budget għal din is-sena li m’għaddiex u l-qagħda tal-EneMalta,
saħansitra aktar piżijiet. Skont il-pjan ta’ Konrad Mizzi u ta’ Joseph Muscat, l-EneMalta se jkollha l-ewwel nett toħroġ miljuni kbar malajr u direttament għallinfrastruttura li trid tħallas għaliha hi. Piżijiet fuq l-EneMalta li trid tħallas l-ispejjeż kollha u l-profitt tal-privat Ma’ dan, l-EneMalta tkun imbagħad qiegħda tħallas kull sena għall-elettriku mill-power station żejda li jrid jagħmel Muscat u li l-EneMalta fil-prezz tiegħu tkun trid tħallas għallispejjeż kollha tal-kumpanija barranija li jkollha din ilpower station żejda u wkoll għall-profitt li tkun trid tagħmel din il-kumpanija. Għax min ġej privat ibigħ l-elettriku lill-EneMalta, bħal kull privat, jiċċarġja biex ikopri l-ispejjeż kollha tiegħu u jiċċarġja wkoll għall-profitt għax mhu se jagħmel xejn għalxejn. Mela s-600 miljun ewro li jiswa
l-pjan ta’ Konrad Mizzi u ta’ Muscat se tħallashom kollha l-EneMalta biz-zalza tal-profitt tal-kumpanija privata. Muscat se jħalli rieqed cable ma’ Sqallija li jagħtina elettriku bi rħis... Mis-sena d-dieħla 2014, Malta se jkollha cable ma’ Sqallija li se jagħtina elettriku bl-aħjar prezz fis-suq flItalja speċjalment billejl meta l-elettriku żejjed li jipproduċu l-power stations Taljani jbigħuh bi rħis. B’hekk, bil-pjan bil-għaqal tal-Gvern Nazzjonalista, mis-sena d-dieħla l-EneMalta se tkun tista’ tixtri elettriku mill-Italja b’cable li għal billejl jagħtina elettriku kemm għandna bżonn u bi prezz irħas milli jiġina fil-power station. ... u jintrabat li jixtri elettriku bl-għoli millimpjant li jrid il-Labour Muscat, imma, ħareġ bi pjan li jintrabat li jixtri l-elettriku kollu li kumpanija privata barranija tipproduċi f’impjant tagħha
hawnhekk, li jaħdem bil-gass li jiġi bil-vapuri, u li billejl jiġi ferm ogħla mill-prezz li l-EneMalta tista’ ġġib bil-cable minn Sqallija. Muscat se jkun qed jintrabat li jixtri elettriku, speċjalment billejl, bl-għoli meta mis-sena d-dieħla stess jista’ jixtrih b’ferm irħas bl-għaqal tal-investiment ta’ Gvern Nazzjonalista f’cable ma’ Sqallija. Twissija ċara dwar ir-riskju kbir li Muscat irid idaħħalna fih F’atmosfera meta hawn twissija dwar il-qagħda talEneMalta, l-aħħar ħaġa li għandha bżonn l-EneMalta hi piż ta’ 600 miljun ewro oħra għal elettriku li xorta jiġi ogħla. U din il-marka anqas li Standard & Poor’s taw lil Malta turi kemm Muscat hu riskju kbir għal Malta b’deċiżjonijiet fundamentalment ħżiena bħal dik kontra l-budget u dik li jdaħħal lill-EneMalta f’piż ieħor ta’ 600 miljun ewro għalxejn.
viii –
f’din l-Elezzjoni
www.mychoice.pn
Is-Sibt, 19 ta’ Jannar
“Bla dubju ta’ xejn, it-tisħiħ tas-sistema tal-għotjiet ta’ manteniment lill-istudenti, magħrufa bħala s-sistema tal-istipendji, għenet bis-sħiħ biex aktar studenti jagħżlu li jkomplu jistudjaw f’livelli ogħla.” - Il-Prim Ministru Lawrence Gonzi
20 13