www.mychoice.pn
It-Tlieta, 8 ta’ Jannar 2013
SUPPLIMENT
f’din l-Elezzjoni
20 13
Malta bit-tieni l-akbar żieda fir-rata ta’ impjiegi fl-UE Iż-żieda fl-impjiegi wasslet biex pajjiżna għandu l-ħames l-anqas rata ta’ nies ifittxu xogħol fost is-27 pajjiż membru tal-UE
Il-politika tal-Gvern immexxi mill-Partit Nazzjonalista favur it-tkattir tal-impjiegi u l-opportunitajiet tax-xogħol wasslet biex f’pajjiżna kellna żieda fl-impjiegi u-tnaqqis fil-qgħad. Dan kollu hu riżultat talinċentivi li l-Gvern qed jagħti
lill-industrija u lis-sidien ta’ negozji żgħar u medji biex jinvestu aktar u jimpjegaw iżjed ħaddiema. Hu riżultat ukoll tal-iskemi ta’ tnaqqis fl-income tax għan-negozji żgħar u medji, l-iskemi għas-sidien tal-lukandi u ristoranti, l-investiment
fl-ekonomija tal-kreattività u l-investiment fit-taħriġ u t-tisħiħ tal-edukazzjoni. Il-Gvern ħadem bissħiħ biex pajjiżna baqa’ kompetittiv. Dan kollu waqt li l-Gvern immexxi mill-Partit Nazzjonalista ħadem biex jattira aktar
investiment minn barra u jinħoloq aktar xogħol għallħaddiema. Pajjiżna hu t-tieni l-aktar pajjiż fl-Unjoni Ewropea li ħoloq impjiegi. Dan ikkonfermatu l-Kummissjoni Ewropea f’rapport li ppubblikat f’Marzu 2012.
Hu biss bi Gvern immexxi mill-Partit Nazzjonalista li kulħadd jista’ jkollu rasu mistrieħa mit-tkattir tal-impjiegi u mill-ħolqien ta’ iżjed opportunitajiet tax-xogħol fid-diversi setturi tas-suq tax-xogħol.
Malta u l-Ġermanja biss fl-UE jżidu l-impjiegi fl-aħħar ħames snin Rapport tal-ILO, l-Organizzazzjoni Dinjija taxXogħol, ħareġ is-suċċess ta’ Malta fil-qasam tal-impjiegi f’dawn l-aħħar ħames snin li matulhom ħafna pajjiżi kienu maħkumin minn kriżi finanzjarja, reċessjoni qawwija, awsterità u qgħad kbir. Ir-rapport dwar ilqagħda ekonomika ta’ ħafna pajjiżi madwar id-dinja jgħid li, fost is-27
ii
pajjiż tal-Unjoni, kien biss fil-Ġermanja u f’Malta li, mill-bidu tal-kriżi li ħakmet lill-bqija tad-dinja, żdiedu l-ħaddiema li għandhom xogħol. Fil-fatt, Malta rnexxielha toħloq 20,000 impjieg ġdid li, wara li pattew għal dawk li ntilfu, wasslu biex Malta llum għandha 14,000 ħaddiem aktar jaħdmu fulltime mal-privat milli kellha ħames snin ilu.
Fatti u Ċifri 41,004 attendew korsijiet ta’ taħriġ mill-ETC
iii
titkellem int L-ambaxxati u l-konsolati ġibdu investiment lejn Malta
vi
Muscat jagħżel ħażin Muscat kien favur iż-żieda fit-tariffi ta’ Sant meta ż-żejt kien bit-$12
ii –
f’din l-Elezzjoni
It-Tlieta, 8 ta’ Jannar
www.mychoice.pn
Fatti u Ċifri
14,000
aktar jaħdmu full-time mal-privat milli kien hemm ħames snin ilu
17,212
20 13
41,004 attendew korsijiet ta’ taħriġ mill-ETC Il-ħidma li wettaq ilGvern immexxi mill-Partit Nazzjonalista fil-qasam tat-taħriġ tal-ħaddiema ħalli jkunu ppreparati għas-suq tax-xogħol kienet waħda mill-aktar dinamika u effettiva.
Fil-fatt bejn l-2008 u l-2011, 41,004 persuni pparteċipaw f’korsijiet ta’ taħriġ mill-Korporazzjoni għax-Xogħol u t-Taħriġ li saru fiċ-Ċentru tat-Taħriġ tal-ETC f’Ħal Far. Dawn il-korsijiet kienu intiżi biex ħaddiema li
jkunu qed ifittxu impjieg jidħlu fid-dinja tax-xogħol. Kienu maħsuba wkoll biex ħaddiema li huma diġà f’impjieg ikomplu javvanzaw u jkollhom xogħol aħjar u biex ħaddiema jiksbu ħiliet ġodda u jkunu aktar flessibbli.
tħarrġu fil-post tax-xogħol bi skema tal-ETC
3,636 kors ta’ taħriġ mill-ETC fiċ-Ċentru ta’ Taħriġ il-ġdid f’Ħal Far
€1.1 miljun f’investiment biex inbena ċ-Ċentru ta’ Taħriġ il-ġdid f’Ħal Far
3,791
persuna kisbu ħiliet ġodda b’korsijiet mill-Korporazzjoni għax-Xogħol u t-Taħriġ f’Għawdex
Il-Gvern wettaq impenn qawwi għal taħriġ f’diversi oqsma tax-xogħol biex il-ħaddiema jkunu mħarrġa aktar u ppreparati aktar għas-suq tax-xogħol
Bl-enfasi fuq it-taħriġ tal-ħaddiema, Gvern Nazzjonalista ġibed lejn Malta investiment f’industriji ġodda li ħolqu eluf ta’ impjiegi speċjalizzati li jħallsu pagi tajbin
20 13
It-Tlieta, 8 ta’ Jannar
f’din l-Elezzjoni – iii
www.mychoice.pn
Titkellem
Ix-xogħol u l-investiment f’pajjiżna ma żdidux b’kumbinazzjoni, iżda dan sar bl-impenn qawwi tal-Gvern biex jattira l-kumpaniji lejn Malta u jkollu ambaxxati u konsolati attivi li jiġbdu investiment lejn Malta
Marie Claire Zammit birkirkara
Hu importanti ħafna li jkun hawn dawn it-tip ta’ strutturi kemm f’pajjiżna kif ukoll barra minn xtutna għax dawn jistgħu jservu ta’ funzjoni kruċjali bħal, ngħidu aħna, jgħinu fil-promozzjoni ta’ Malta f’pajjiżi oħra u jikkonvinċu numru ta’ nies barranin biex jagħżlu lil Malta bħala destinazzjoni ta’ vaganza għalihom. Mill-banda l-oħra dawn jgħinu wkoll fil-qasam tal-investiment għax kemm l-ambaxxati kif ukoll il-konsolati jistgħu jkunu fattur importanti għall-investitur Malti speċjalment fil-qasam ta’ konsulenza u kuntatti. L-ebda investitur mhu se jagħmel investiment sostanzjali mingħajr assigurazzjoni li dan se jirnexxi jew mingħajr ma jagħmel għall-inqas riċerka sura. Naħseb dawn l-istituzzjonijiet jgħinuhom bil-pariri tagħhom u bil-kuntatti li għandhom biex l-investitur Malti jitfa’ saqajh fis-sod. Naħseb li biex il-kriżi ġiet megħluba f’pajjiżna, dawn l-istituzzjonijiet kellhom rwol importanti u kruċjali biex jgħaqqdu lill-pajjiżi flimkien u jgħinu fil-ġenerazzjoni tal-impjiegi.
Emanuel Bonello
Anthony Griffins
Ħal qormi
Tas-Sliema
L-ambaxxati u l-konsolati magħhom huma bżonn vitali għal pajjiżna għal numru ta’ raġunijiet fosthom insibu li meta jinqala’ xi inkwiet f’pajjiż partikulari bħalma ġara fil-Libja, dawn l-ambaxxati jidħlu u jintervjenu għal dawk iċ-ċittadini Maltin li jkunu jinsabu f’diffikultà u jġibuhom lura Malta. Nemmen li l-ambaxxati flimkien malkonsolati kellhom rwol importanti fil-mod kif Malta għaddiet mill-kriżi ekonomika mingħajr ħafna skossi. Bit-taħditiet diplomatiċi tagħhom u bil-ħbiberija li teżisti bejn pajjiż u ieħor, l-ambaxxati kapaċi jikkonvinċu li pajjiż jinvesti f’pajjiżna u mhux f’pajjiż ieħor fejn hemm inkwiet jew instabbiltà ekonomika. Dan iwassal biex barra li jsir investiment ġdid fi gżiritna, ikun hemm kummerċ intern speċjalment fejn jidħol il-bini u xiri ta’ materjal u art. Iżda fuq kollox l-aktar ħaġa importanti hi li bis-saħħa ta’ dan kollu jinħolqu numru ta’ impjiegi ġodda għal dawk li deħlin fid-dinja taxxogħol jew li qegħdin ifittxu impjieg.
L-ambaxxati u l-konsolati huma mezz ta’ kif il-pajjiżi jkattru l-ħbiberija tagħhom u b’hekk jiġġeneraw koperazzjoni bejniethom. Huma wkoll mezz ta’ diplomazija u ta’ solidarjetà internazzjonali bejn pajjiż u ieħor. Grazzi għal dawn l-ambaxxati, pajjiżna bbenefika ħafna fuq numru ta’ aspetti differenti, fosthom dak relatat mas-saħħa, mal-kummerċ, turiżmu u anki investiment b’mod ġenerali u fuq numru ta’ livelli. Nemmen li għandhom jinfetħu aktar ambaxxati u konsolati f’pajjiżna u f’pajjiżi barranin, speċjalment f’pajjiżi fejn hemm potenzjal kbir fil-qasam ekonomiku kemm għallMaltin u kif ukoll għal imprendituri barranin f’pajjiżna. Eżempju ċar hu dak li pajjiżi eks Komunisti jistgħu jkunu ta’ vantaġġ kbir fil-qasam soċjali għax dawn jistgħu jiġu jinvestu f’Malta u jkomplu jsaħħu l-ġenerazzjoni tal-impjiegi.
Amanda Said mary farrugia Birżebbuġa
Personalment naħseb li l-ambaxxati kemm ta’ Malta f’pajjiżi barranin u kemm ta’ pajjiżi oħra f’Malta, jgħinnu billi jressqu lill-pajjiżi flimkien, ikun hemm aktar ħbiberija diplomatika, u fuq kollox ikun hemm assistenza bejn pajjiż u ieħor kemm f’mumenti tajbin iżda b’mod speċjali fi żmien ta’ tensjoni jew kriżi. Nemmen li fi żmien ta’ kriżi bħal dak li esperjenzajna naħseb li żgur li l-ambaxxati u l-konsolati magħhom kellhom fattur importanti fil-qasam tal-ekonomija għax nimmaġina li dawn ingħaqdu flimkien mal-Gvern u raw kif u minn fejn l-aħjar li jinġieb l-investiment li fl-aħħar mill-aħħar il-pajjiż ikun jaqbillu li jġib. Naħseb ukoll li meta jkun hemm rabta tajba bejn l-ambaxxati lokali u dawk barranin ir-rispett li jkun hemm ikun tant kbir li jkunu huma mbagħad li jaslu biex joffrulna trattati u servizzi f’pajjiżhom bi qbil bilaterali. Ta’ min jinnota li bis-saħħa ta’ dan il-ftehim bilaterali l-pajjiż kapaċi jiffranka miljuni kbar kemm bħala negozju u kummerċ għax jitneħħew taxxi doppji li jnaqqsu l-ispejjeż u jżidu l-profitt lill-imprenditur jew negozjant.
In-Naxxar
Jien naqbel li għandu jkollna ambaxxati kemm ta’ pajjiżi barranin f’Malta kif ukoll il-preżenza tagħna f’tagħhom. Dan naħseb li hu tajjeb għax ikunu ta’ vantaġġ għal pajjiżna. Eżempju li jiġini f’moħħi hu li l-ambaxxati u konsolati jkunu jistgħu anki jgħinuna fi kriżijiet jew f’sitwazzjonijiet bħal teħid ta’ immigranti lejn pajjiżi oħra u b’hekk jgħinu lil Malta żżomm kontroll fuq il-popolazzjoni tagħha li kulma tmur qiegħda dejjem tikber. Jgħinu wkoll fil-promozzjoni ta’ pajjiżna f’pajjiżhom stess u b’hekk iressqu aktar turisti lejn pajjiżna biex b’hekk jitkattar il-ġid. Dan l-investiment għen lil Malta tkompli taqdef ’il quddiem u tkompli toħloq aktar postijiet taxxogħol f’oqsma differenti. B’hekk Malta spiċċat wieħed mill-iktar pajjiżi li baqgħu ekonomikament sodi f’dan il-maltemp ekonomiku.
iv –
f’din l-Elezzjoni
It-Tlieta, 8 ta’ Jannar
www.mychoice.pn
20 13
Il-politika li mexa biha l-Gvern f’din il-leġiżlatura wasslet biex inħolqu setturi ġodda ta’ impjiegi li qed jirrendu dħul akbar għall-ħaddiema u għall-familji tagħhom
Xogħol ta’ kwalità bi dħul aħjar għall-ħaddiema
20 13
It-Tlieta, 8 ta’ Jannar
www.mychoice.pn
f’din l-Elezzjoni – v
Illum il-ġurnata twaqqaf servizz ta’ one-stop-shop għassidien tal-SMEs u l-investituri li jgħinhom jiffrankaw ħafna ħin u jkabbru l-effiċjenza tal-ħidma tagħhom
Il-politika tal-Gvern immexxi mill-Partit Nazzjonalista kisbet suċċessi kbar fis-settur tat-turiżmu fejn żdiedu l-opportunitajiet tax-xogħol fid-diversi setturi relatati mal-industrija tal-ospitalità
vi –
f’din l-Elezzjoni
www.mychoice.pn
It-Tlieta, 8 ta’ Jannar
Muscat jagħżel ħażin... Muscat faħħar il-kontijiet ta’ Alfred Sant li kienu splodew meta ż-żejt kien bit-$12-il Dollaru l-barmil
Il-Labour fil-gvern, meta ż-żejt kien biss $12 kull barmil fl-1998, kien għolla l-kontijiet tad-dawl u l-ilma b’mod tant qawwi li qala’ kritika kbira minn organizzazzjonijiet soċjali u esponenti ewlenin Laburisti
Fl-14 ta’ Ġunju 1998, Muscat kiteb hekk fil-gazzetta tal-Labour Party: “Naħseb li d-deċiżjoni dwar dawn it-tariffi kienet waħda, kollox ma’ kollox, ġusta”
...u tbati int
gĦomru u Żmienu jilgĦab gĦall-gallarija (dehret għall-ewwel darba: il-mument 19.06.11)
20 13
20 13
It-Tlieta, 8 ta’ Jannar
f’din l-Elezzjoni – vii
www.mychoice.pn
LENTI FUQ...
Il-Gvern immexxi mill-Prim Ministru Lawrence Gonzi f’din il-leġiżlatura investa fit-taħriġ taż-żgħażagħ u tal-ħaddiema biex ikollhom opportunitajiet aħjar ta’ xogħol
L-impjiegi żdiedu għax il-Gvern tejjeb il-kwalità tan-nefqa tiegħu Għaliex f’Malta fl-aħħar ħames snin gawdejna żieda qawwija fix-xogħol u tnaqqis fil-qgħad, meta ħafna pajjiżi oħrajn raw splużjoni fil-qgħad u reċessjoni kbira? Din hi mistoqsija importanti għax ix-xogħol f’Malta f’atmosfera dinjija tant imqallba ma ġiex b’kumbinazzjoni. U dalwaqt se jkollna quddiemna għażla importanti ħafna: kif, f’atmosfera dinjija li se tibqa’ mqallba, nistgħu nkomplu noħolqu x-xogħol. Titjib fil-kwalità tan-nefqa tal-Gvern Essenzjalment, il-Gvern Nazzjonalista ħoloq ixxogħol għax tejjeb il-kwalità tan-nefqa tal-Gvern u xaqlibha minn sussidji antikwati li qabel ftit li xejn kienu jirrendu għal investiment li ġab ixxogħol u li tejjeb il-kapital
li għandna, l-aktar in-nies stess, għax dawn huma l-aqwa kapital li għandha Malta. Investiment għall-futur Bniedem, familja, pajjiż jimxu ’l quddiem blinvestiment. L-eżempju famuż hu l-bidwi li wara l-ħsad għandu għażla: jiekol dak kollu li ħasad inkella jżomm ftit biex ikollu x’jiżra’ għal ħsad ieħor sena oħra. Il-konsum hu x’se niekol issa; l-investiment hu x’qed nerfa’ ħalli niżra’ biex ikolli x’niekol sena oħra. Il-kwalità tan-nefqa hi għażla li għandna quddiemna l-ħin kollu. Inpejjep pakkett sigaretti kuljum? Jew naqta’ s-sigaretti u dak li niffranka fuq ftit xhur ninvestih f’kors li bih nitgħallem ħila ġdida, jew ninvesti f’biċċa apparat
tal-isport li ttejjibli saħħti jew attrezzatura li tagħmilni aktar produttiv u effiċjenti? Għażliet li l-Gvern Nazzjonalista għamel tajjeb Anke l-Gvern għandu dawn l-għażliet il-ħin kollu quddiemu. Il-Gvern ta’ Lawrence Gonzi dawn l-għażliet ma ħarabhomx u, għalkemm numru ta’ nies ħassewhom diffiċli, kienu għażliet li fissru investiment li ta r-riżultati fl-ekonomija tagħna f’kuntrast kbir ma’ ekonomiji barra minn Malta. Il-Gvern bidel sussidji li qabel kien jagħti lillindustrija antika tat-tarzna u sussidji li kien jagħti fuq l-enerġija. Dawn tal-aħħar kienu flejjes li jitilqu barra l-pajjiż f’xiri iżjed ta’ żjut u fuels minn barra. Dawn is-sussidji, il-Gvern bidilhom għal investiment f’ħafna oqsma:
għen fabbriki jibqgħu hawn minkejja l-burraxka dinjija, ikabbru u jħaddmu aktar nies, ta għajnuniet lil lukandi biex jinvestu f’enerġija alternattiva, irħisa u nadifa, għamel numru ta’ skemi favur in-negozji ż-żgħar li din is-sena jkomplu jitwessgħu jekk jitwettaq il-baġit ta’ Gvern Nazzjonalista, investa fil-linji tal-ajru ġodda li bdew itiru lejn Malta u fir-reklamar turistiku għal Malta li fissru rekord ta’ miljun u nofs turist fl-2012, wettaq numru qawwi ta’ proġetti fl-infrastruttura, fit-toroq, fl-ambjent u firrestawr ta’ attrazzjonijiet turistiċi, investa fl-istudenti biex ikollna ż-żgħażagħ u l-ħaddiema mħarrġin għax-xogħol ġdid li ġej lejn Malta,
ta boroż ta’ studju lil studenti li qed jistudjaw ma’ universitajiet barranin jew privati f’oqsma bħallinformatika u s-servizzi finanzjarji fejn Malta għandha bżonn ħafna aktar ħaddiema għaxxogħol li qed jinħoloq, ġibed lejn Malta fabbriki f’oqsma ġodda bħall-avjazzjoni u l-farmaċewtika. U r-riżultati ta’ dan l-investiment jidhru fixxogħol li gawdejna f’Malta fl-aħħar ħames snin: 20,000 impjieg ġdid li, wara li pattew għal dawk li ntilfu jew li tbattlu, fissru li llum hawn 13,500 ħaddiem aktar jaħdmu full-time malprivat. U dan f’kuntrast ma’ pajjiżi oħra li kellhom kriżi ta’ qgħad. Din hi r-raġuni għax-xogħol li gawdejna f’dal-ħames snin u s-sies talgħażla għall-ħamsa li ġejjin.
viii –
f’din l-Elezzjoni
www.mychoice.pn
It-Tlieta, 8 ta’ Jannar
“Tul din il-leġiżlatura l-Gvern nieda diversi skemi biex saħħaħ l-industriji żgħar u medji. Permezz ta’ dawn l-iskemi n-negozji kabbru l-ħidma tagħhom u qed jinvestu aktar. Dawn in-negozji qed jirnexxilhom jesportaw aktar u qed joħolqu aktar xogħol u xogħol aħjar. Għadd sabiħ ta’ sidien ta’ negozju gawdew minn dawn l-iskemi u ħadu għajnuna finanzjarja li tammonta għal €35 miljun. B’kollox dawn is-sidien qed jinvestu mat-€78 miljun.” - il-Prim Ministru Lawrence Gonzi
20 13