editie #3/2018 – herfst
Hét magazine voor de motorhomefan
EXTRA DIK
KANTEL NUMMER
Keizerlijk avontuur in de Franse Alpen
La Route Napoléon
+
72 pagina’s
SPECIAL MOBICAR
BP
campermodellen 2019
€ 5,95
Dossier: veiligheid | Leeuwarden: culturele hoofdstad | Accessoires 2019
Camperen aan de kust
Weekendje Weg: langs de Moezel
Uitgebreid getest: Etrusco T 6900 DB
INHOUD
Volg de
8
keizer!
WEEKENDJE WEG
Gemütlich genießen langs de Moezel
60 4
CAMPERTIJD
4153
Leeuwarden: culturele hoofdstad met de camper
INHOUD
En verder ... 6
In gesprek
Bart Decuyper en Frédéric François van de BCCMA
Nieuws uit Camperland
20
Camping Culinair
38
Jouw camperhelpdesk
48
Afdeling in de kijker
50
Dossier: veiligheid op reis
53
Onder de motorkap
58
Kampeerkompas van
68
Camperplek naar je bek
78
Camperplaatsen vlak bij de stad
81
Home sweet motorhome
88
Volgend nummer in Campertijd
90
Heerlijk herfstig
Technische, praktische en andere campervragen én hun antwoorden
In het voetspoor van Napoléon door de Franse Alpen
Pasarcamperclub Zwervers Leuven
Automatische versnellingsbak
71
Katrien op camping De Blaarmeersen in Gent
UITGEBREID GETEST
voor een verrassende citytrip
Etrusco T 6900 DB
De nieuwste camperplaatsen
Knutselen, passen en meten met Riek Achten
33 Camperen aan de kust
23
Camperaccessoires 2019 CAMPERTIJD
5
REISVERSLAG | LA ROUTE NAPOLÉON
VOLG DE KEIZER! In het voetspoor van Napoléon door de Franse Alpen
8
CAMPERTIJD
REISVERSLAG | LA ROUTE NAPOLÉON
WIE? Ed Lodewijks CAMPERAAR SINDS… 2005 MET partner Annemarieke ERVARING mooie trips in Duitsland, Frankrijk, Portugal, VS en Canada VOERTUIG Hymer Exsis I 588 OP ZIJN BUCKETLIST rondje IJsland
La route Napoléon Avontuur van de Côte d’Azur naar Grenoble De Route Napoléon is dubbel de moeite waard! Eén: ze leidt je langs de allermooiste plekken aan de Côte d'Azur, in de Provence en de Alpen. Twee: je reist in het spoor van Napoleon, die de barre tocht van driehonderd kilometer van de Côte d’Azur naar Grenoble aflegde in zes dagen. Campertijd-journalist Ed bolde per camper over de bergwegen en kwam elke kilometer meer in de ban van Napoleon…
Grenoble
Côte d’Azur
TEKST ED LODEWIJKS | FOTO'S ED LODEWIJKS, ANNEMARIEKE GROEBBÉ, SHUTTERSTOCK
CAMPERTIJD
9
NIEUWS UIT DE SECTOR
Nieuws uit
Camperland
Dethleffs wint award met zonnepanelencamper Op het Caravan Salon van 2017 presenteerde de Duitse fabrikant Dethleffs een volledig elektrisch aangedreven alkoofcamper! Die sprong meteen in het oog, want hij is volledig bekleed met zonne panelen. Deze ‘e.home’ wint de German Innovation Award 2018 in de categorie transport. Het was de eerste keer dat een camperbouwer zo’n model presenteerde. Momenteel blijft het bij een studie: Dethleffs onderzoekt hoe ver ze kunnen gaan met elektriciteit als enige energiebron in de camper. Wordt vast snel vervolgd… www.dethleffs.de
Eerste camper op waterstof Nieuw: zone 80
‘Doucement’ in la douce France…
De drie waterstoftanks kunnen zo’n 4,5 kilo waterstof bevatten, genoeg voor een actieradius van 300 kilometer. Wie meer wil, kan achteraan extra tanks laten plaatsen die de autonomie opdrijven tot 500 kilometer. Net als bij de SUV GLC Fcell kun je met de hybride accu nog eens 30 kilometer extra uit de brand slepen. Het is de bedoeling van Mercedes om dit concept verder te ontwikkelen, al staat productie nog niet op de planning. Uiteraard zal hier een stevig prijskaartje aan hangen, maar misschien hebben heel wat camperaars dat er wel voor over? www.mercedes-benz.be
DAIMLER AB
Kreeg je na je zomervakantie in Frankrijk tot je grote verbazing een boete in de bus wegens te hoge snelheid in een ‘zone 90’? Dat kan: sinds 1 juli mag je op secundaire wegen geen negentig kilometer per uur meer rijden, maar tachtig. De nieuwe regel geldt alleen op secundaire wegen waar twee rijrichtingen zijn zonder fysieke scheiding, zoals vangrails. Een gewaarschuwd camperaar is er twee waard!
Mercedes lanceert een elektrisch aangedreven camper met stroom uit een brandstofcel. Het project heet Concept Sprinter Fcell en bewijst dat waterstof prima te combineren valt met accu’s. De huidige dieselauto staat zwaar onder druk, en een hybride aandrijving zou te duur zijn én te veel laadvermogen kosten voor vrijetijdsvoertuigen, maar waterstof blijkt een meer haalbare kaart.
20 CAMPERTIJD
CAMPERACCESSOIRES | NIEUWS VANOP DE BEURS
De 18 slimste accessoires van het Caravan Salon in Düsseldorf
Heet van de naald!
Dat het Caravan Salon in Düsseldorf Europa’s grootste expo van caravans, campers en kampeeraccessoires is, weet je vast wel. Onze redacteurs vonden er tussen de vele accessoires een aantal interessante nieuwigheden, die we je niet wilden onthouden. TEKST WIM DE ROOS FOTOGRAFIE SERV-MEDIA / BART HAUTVAST
CAMPERTIJD 23
CAMPERACCESSOIRES | NIEUWS VANOP DE BEURS
De satellietschotel Zonne-energie…
geeft je vleugels Er verschijnen steeds meer draagbare zonnepanelen. Ze leveren natuurlijk energie, maar zijn ook de redding van menig accu, omdat die prima opgeladen blijven. Dit ‘kofferpaneel’ pak je eenvoudig mee en kan je goed beschermd opbergen, maar net zo makkelijk staat het buiten of ligt het op het dak van een camper, bus of voortent. Er zijn ook passende modellen voor Mercedes, Volkswagen en Fiat voorruiten. Schoonhouden is zo extra makkelijk. Vermogen ruim 100 Wp. www.solara.nl
Richtprijs: € 419
◯ ✓ Kan je ook thuis tijdens accuopslag gebruiken.
◯ ✘ Diefstalgevoelig, dus hou toezicht of leg ze op het dak.
die niemand ziet
Megasat brengt de TravellerMansatellietantenne uit, die naar hun normen extreem laag is: met 14,5 centimeter steekt hij ingeklapt nauwelijks boven een dakluik uit. De motor zorgt voor de stroomlijn: als de antenne platligt, zit ze achter de motor verborgen. Ook neemt de rechthoekige blokantenne minder plaats in op het dak, waardoor ze strak langs de rand van een dakluik of zonnepaneel kan liggen, en meer ruimte laat voor andere dakaccessoires. Geschikt voor twee tv’s én geprogrammeerd voor de gangbare satellieten, zoals alle Astra’s, Hotbird, Thor... www.megasat.tv Richtprijs: € 1.199
Geringe hoogte en zeer compacte vorm.
◯ ✘
Pluimpje voor deze koelkast! De vraag naar compressorkoelkasten voor campers stijgt, en het aanbod dus ook. De nieuwe T1152 van Thetford heeft de inbouwmaten van de allergrootste absorptiekoelkast uit hun N3140serie. Toch heeft de T1152 een grotere inhoud, namelijk 152 liter (met 15 liter vriesvak) in plaats van 142! Ook is de koelkast lichter: ze weegt 34 kilo in plaats van 37 kilo. www.thetford.com Richtprijs: € 1.775
◯ ✓ Is geschikt voor omgevingstem peraturen tot 43 °C.
◯ ✘ Zwakke bijgeluiden zijn meestal niet te voorkomen.
24 CAMPERTIJD
◯ ✓
Nét niet de laagste (Caro Vision meet 13 cm).
mobicarspecial EDITIE 2018
» » »
De nieuwste modellen Opvallende trends 44 campermerken
+ GRATIS
DUOTICKET BLZ. 3
JE IDEALE GIDS OP DE MOBICAR-BEURS
BÜRSTNER geeft je een thuisgevoel Luilekker loungen… Onder het motto ‘#biencheztoi’ lanceert Bürstner modellen met een loungezithoek achteraan. Bürstners vrijetijdsvoertuigen voelen binnenin dan ook aan als een kleine woonst, met comfortabele, warme en ruime interieurs. De loungezithoek achteraan biedt Bürstner aan in drie indelingen: » » »
met dwarsbed bij halfintegraal Lyseo TD 744 met vrijstaand bed bij halfintegraal Lyseo TD 745 met hoekbed bij integraal Ixeo I 744
Al die bedden zijn hefbedden die overdag tegen het plafond rusten. In de gezellige loungezithoek van de drie modellen is het aangenaam lezen of languit tv-kijken.
Je zit biencheztoi in de loungezithoeken achteraan.
»
Het buitenbeentje, de I 746, is geïnspireerd op de Harmony-studie en valt op door zijn lage meubels, 32 inch-tv en grote vensters. De Ixeo I 746 heeft een klassiek dwars hefbed.
… of nog meer zitcomfort Ook de face-à-facezithoek doet zijn intrede in de Lyseo TD 727 G (twinbed), de Lyseo TD 736 (centraal bed), de Ixeo I 727 G (twinbed) en de Ixeo I 736 (centraal bed). De zitbanken kan je eenvoudig ombouwen tot volwaardige gehomologeerde zitplaatsen. De face-à-face zitbanken kan je eenvoudig ombouwen tot volwaardige gehomologeerde zitplaatsen
De Ixeo T, een luxe nieuwkomer Bürstners primeur voor 2019 is de gloednieuwe Ixeo T-halfintegraal (stahoogte 205 cm), die optioneel met paviljoenbed verkrijgbaar is. Dit model situeert zich in het premiumsegment. Dat merk je duidelijk aan: » » » » »
de premium bouwwijze met houtvrije wanden en XPS-isolatie de dubbele technische bodem de stijlvolle achterlichten de elektrische instaptrede (standaard) het Bürstner-logo als derde remlicht
»
»
Het Ixeo T-gamma bestaat uit vier indelingen: »
Logisch dat je je aan boord van zo’n Ixeo T meteen ‘#biencheztoi’ voelt! Volgende luxe-elementen versterken dat thuisgevoel nog: »
4
MOBICAR SPECIAL
Bij de klassieke halfintegraal is er standaard een XL-dakluik met panoramisch dakvenster. Zie je het grootser dan ga je voor het elektrische XL-premium dakluik: het standaard XL-dakluik aangevuld met een groot Medi-Heki-dakvenster en geïntegreerd verlichtingssysteem.
De interieurverlichting, die direct en indirect licht combineert, kan je aan de sfeer aanpassen. Het paviljoenbed (optioneel) kreeg prachtige plafondverlichting met geïntegreerde spots en een indirecte ledstrip. Het meubilair komt in twee varianten – Riva Loft voor lichte kleuren en Santina voor donker – en wordt aangevuld met ecoleren bekleding.
»
» »
T 690 G: 699 x 299 x 232 cm, twinbed, badkamer in één meubel, maxisalon T 720: 740 x 299 x 232 cm, twinbed, badkamer over de volledige breedte van de achterwand, maxisalon T 728 G: 749 x 299 x 232 cm, twinbed, ontdubbelde badkamer, maxisalon T 736: 749 x 299 x 232 cm, vrijstaand bed, ontdubbelde badkamer, open keuken en face-à-face-zithoek
www.buerstner.com
CARADO kiest voor compact De I 339: net géén zeven meter! Carado lift mee op de trend van compacte campers en slaagt daar met de nieuwe I 339 zeker in. Deze integraal is net geen zeven meter lang, maar heeft achteraan een volwaardig vrijstaand bed. Alle populaire elementen – een ontdubbelde badkamer, een L-keuken en een maxisalon – zijn aanwezig. Ondanks zijn beperkte afmetingen heeft hij hetzelfde ruimtegevoel als zijn grote broers, de I 447 (twinbed, ontdubbelde badkamer) en de I 449 (centraal bed, ontdubbelde badkamer). De vloeiende overgang van de cabine naar de wooncel wordt versterkt door de grote panoramische voorruit. De buitendecoratie loopt nu ook door op de neus van de camper, wat eleganter en dynamischer oogt.
Compleet gamma Met 3 integralen, 9 halfintegralen en 3 alkoven biedt Carado een heel compleet gamma aan.
Oog voor detail Bijzondere aandacht kreeg het interieur, waar heel wat detailverbeteringen werden doorgevoerd. Zodra je binnenstapt, vallen de nieuwe spiegel en de praktische kleerhaken op. De indirecte verlichting zorgt voor een huiselijke sfeer, en de rugleuning van de zithoek kreeg een stijlvolle ledstrip. Comfortabel is de bredere doorgang naar de stuurcabine. Wanden en tafel kregen een nieuwe, witte kleur, die het ruimtelijke gevoel nog versterkt. Het nieuwe controlepaneel laat je toe om alle functies in de woonkamer te bedienen. Bij elk type bed kan je de zithoek ombouwen tot extra slaapplaats. Bij integralen is het hefbed boven de stuurcabine standaard. In de badkamer valt het Variobad op, een systeem met draaibare wand waarbij je de ruimte in één beweging omvormt tot een comfortabele douchecabine.
www.carado.de
MOBICAR SPECIAL
5
CARTHAGO ziet het groot, groter, grootst! C-Line Next Generation: extra ruim De nieuwe C-Line Next Generation krijgt een dubbel geïsoleerde GRP-achterzijde met ‘bus’ look. Dit levert 13 centimeter extra ruimte op voor grotere bedden, kleerkasten en badkamer. Ook de tv’s achter de zitbank worden groter (HI: tot 24 inch, I: tot 32 inch, XL: tot 40 inch). De doorgang tussen de zitbanken werd vergroot voor een betere circulatie. De kleerkasten bieden meer opbergruimte en de verlichting in de zithoeken werd bijgestuurd. Alle radio’s zijn voortaan voorzien van DAB+ en een gas/narcose-alarm werd standaard. Dankzij het nieuwe Al-Ko-chassis (44 mm lager) kon de dubbele vloer hoger gemaakt worden. »
C-Line XL-klasse kreeg een extra grote badkamer, met ruime wasbak en ernaast de douchecabine.
»
Met de lancering van de C-Line 5.3 QB/SL surft Carthago mee op de trend van de face-à-facezithoek. Met 776 centimeter is hij het grootste C-Line-model op dubbele wielen. De C-Line XL-klasse kreeg een extra grote badkamer, met afzonderlijke toiletruimte, een grote wasbak en ernaast de douchecabine. Twee deuren vormen alles om tot één geheel.
Facelift voor de Tourer De instapreeks Tourer onderging een doorgedreven facelift. » » » » » » » » »
Voortaan gaan alle Tourer-modellen door het leven op een standaard Al-Ko-chassis. De grijze buitenkleur maakt plaats voor wit. Het nieuwe V-front herkennen we van de C-Line. Dankzij nieuwe technologieën daalde het gewicht met 50/60 kilo. Het voorheen optionele Epic-woondecor met bi-colour look en ivoorkleurige kastfronten is vanaf nu standaard. Nieuw is ook het optionele Casablanca-interieur dat nog lichter van kleur is. Bepaalde modellen krijgen een grotere tv. De kleerkasten zijn praktischer, met rails en ledstrip. Een gas/narcose-alarm is standaard.
Ruimtebespaarder De veelbelovende nieuwe indeling I 141 LE heeft twinbedden op volwaardige lengte (200 cm). Dit kon dankzij de nieuwe Vario-badkamer met een wastafelmuur die je boven het toilet kan draaien. Dankzij de dubbele badkamerdeur kan je zowel het toilet als de doorgang naar de leefruimte afsluiten. De I 141 LE is slechts 663 cm lang en zowel verkrijgbaar in de C-Line als in de Tourer.
Tv-muur met patent Carthago verzint in de C-Line T/I 5.0 een verrassende oplossing voor de tweede televisie in de slaapkamer. Deze bevestig je op een verschuifbare wand: standaard rechts in de hoek of centraal aan het voeteinde. Bovendien kan je de doorgang links en rechts ook afsluiten met deuren. Op beide posities zit een connector die automatisch verbinding maakt met je televisie. Makkelijk en ruim douchen in de nieuwe Vario-badkamer: draai de wastafel boven het toilet en schuif een soort van antispatgordijn naar beneden.
22 MOBICAR SPECIAL
www.carthago.com
MALIBU brengt een creatief kleintje uit… mét grote bedden! De kleine camper voor grote mensen De nieuwe Malibu-integraal I 441, de kleinste telg in het gamma (buitenafmeting van slechts 663 cm), gaat met de innovatieprijs lopen vanwege zijn vernieuwende indeling met zijn beperkte buitenafmetingen! Hij rust op een 3.5 ton-chassis, waardoor er voldoende laadvermogen overblijft. Ondanks zijn beperkte afmetingen heeft hij twee volwaardige twinbedden van twee meter lang! Daarvoor is er creatief plaats bespaard in de badkamer: de wand van de wastafel kan je wegdraaien van de muur tot boven het toilet. Met plexideuren kun je het geheel omvormen tot een douchewand. Verder kan je de badkamerdeur gebruiken als scheidingsdeur tussen leef- en slaap/badruimte. De compacte keuken ligt tegenover de badkamer. Als je de matras opheft, kan je de kleerkasten gebruiken die onder de bedden zitten. De verwarmde en geïsoleerde dubbele bodem is van buitenaf bereikbaar via grote kleppen en langs binnen via vloerluiken.
Malibu-integraal I 441: een vernieuwende indeling met beperkte buitenafmetingen
Nog meer nieuwe indelingen… Malibu T/I 490 (twinbedden 200 cm lang) en T/I 500 (centraal bed) bestaan voortaan beiden als halfintegraal en als integraal. Dit zijn met 747 centimeter lengte de grootste modellen in het Malibugamma. Beide beschikken, net zoals de vroegere indelingen van dit gamma, over een volwaardige verwarmde dubbele bodem met opbergvakken en vorstvrij geplaatste watertanks.
… en nog meer opties Klanten vonden de optielijst te beperkt: daar komt moederbedrijf Carthago nu aan tegemoet. » »
www.malibu-carthago.com
Standaard: centrale vergrendeling op stuurcabine en wooncel Optioneel: oven, een warm/koud buitendouche, een extra tv-aansluiting in de slaapkamer, een sokkel met drie 230V-stopcontacten en digitale radiovoorziening met DAB+
MOBICAR SPECIAL 23
ADRIA opwaardeert zijn gamma Open salon Ook de Sloveense fabrikant Adria lanceert de face-à-facezithoek, in de reeksen Sonic (I), Matrix (HI met paviljoenbed) en Coral (HI zonder paviljoenbed). De ruimte heeft een grote tafel die je voor de helft kan dichtklappen om meer circulatieruimte te creëren. Je herkent de face-à-face-zithoeken aan volgende aanduidingen: »
» Face-à-face-zithoek met een grote tafel die je voor de helft kan dichtklappen om meer circulatieruimte te creëren.
Integralen 700 DLT en 710 DLT (twinbed, badkamer over de volledige achterwand) en 700 DC en 710 DC (centraal bed, ontdubbelde badkamer) Halfintegralen 670 DL (twinbed, ontdubbelde badkamer) en 670 DC (centraal bed, ontdubbelde badkamer)
Hier kijk je ’s avonds letterlijk naar de sterrenhemel dankzij een groot panoramisch dakluik dat doorloopt in een gigantisch dakluik boven de zithoek.
Halfintegralen met … of zonder paviljoenbed »
»
Liefhebber van een paviljoenbed boven de zithoek met vooraan een lichter plafond, zodat het interieur nog ruimer aanvoelt? Dan kies je voor de Matrix-reeks. Wil je een klassieke halfintegraal kopen? Dan kies je voor de Coral-reeks. Blikvanger hier is het schitterende interieur in ‘sky lounge’-stijl, dankzij een groot panoramisch dakluik dat doorloopt in een gigantisch dakluik boven de zithoek. Hier kijk je ’s avonds letterlijk naar de sterrenhemel. De Coral valt ook op door zijn vlakke vloer.
3 uitvoeringen met detailverbeteringen
Nog meer indelingen
Alle integralen en halfintegralen zijn voortaan verkrijgbaar in drie uitvoeringen: Axess, Plus en Supreme. Zowel in het exterieur als in het interieur zijn er heel wat detailverbeteringen.
Adria verliest ook de indelingen met een maxisalon niet uit het oog. In de Sonic Acces vervoegen twee modellen met centraal bed (I 700 SL) en twinbed (I 700 DC) het gamma, beiden met een ontdubbelde badkamer. Bij de Coral maken twee compacte indelingen hun intrede.
»
»
»
» »
40 MOBICAR SPECIAL
De Axess-variant heeft bruine bovenkasten en laden. Voortaan krijgen alle Axess (basis) uitvoeringen luxe Seitz S4-kadervensters. Bij de Plus is er voor witte bovenkasten en laden gekozen. De Plus-uitvoering krijgt nieuwe ledverlichting met nieuwe ledtechnologie, namelijk standaard led-dagrijverlichting. Ook de Supreme heeft witte bovenkasten en laden, en krijgt nieuwe ledverlichting met nieuwe ledtechnologie. Het gaat om stijlvolle verlichting in zwarte behuizing en remlicht. Alle integralen krijgen standaard de Fiat Ducatomotor. Bij de halfintegralen krijgen de Plus- en Supremeversies standaard de Fiat Ducato-motor. Alleen de Axess-versie krijgt de Citroën-motor.
»
»
De Coral Plus 600 SL meet 708 cm en heeft een twinbed met badkamer in één meubel. Nog korter is de Coral Axess met 669 cm en een centraal bed achteraan met badkamer in, één meubel. De celdeur zit hier meteen naast de cabine, waardoor er geen extra zitgedeelte is.
De reeksen Coral XL (alkoof) en Compact (slechts 212 cm breed) gaan ongewijzigd het nieuwe seizoen in.
www.adria.be
AUTOSTAR gaat voluit voor de face-à-face-zithoek Maar liefst zes Autostar-modellen hebben de nieuwe face-à-face-zithoek! Twee derde van het gamma heeft er een, meestal aangevuld met een centraal bed. »
»
De P 693 LC en de I 693 LC – beiden dit voorjaar gelanceerd, met face-à-facezithoek en centraal bed – zijn er nu in alle afwerkingsniveaus. Ook de I 730 LC, het topmodel, heeft deze indeling en is verkrijgbaar op Fiat Ducato in Passion-uitvoering.
Alle face-à-face-zithoeken krijgen standaard Isofix-bevestigingen voor kinderzitjes. Bij de face-à-face-zithoek zitten de gehomologeerde zitplaatsen weggewerkt in de zitbanken. Je kan die er nu uit laten, waardoor je vijftig kilo aan laadvermogen wint.
De Power Box & de Water Box Dankzij de dubbele bodem heb je meer opbergruimte én worden elektrische circuits en watervoorzieningen makkelijker toegankelijk. In de Power Box vind je voortaan alles wat stroom aangaat: batterij, zekeringenkast, transponder, stroomonderbreker en batterijsleutel. In de Water Box vind je zaken als de vers- en vuilwatertank en de buitendouche. De Passion-halfintegralen hebben geen dubbele bodem, maar wel een technische dubbele bodem die vanuit de leefruimte bereikbaar is via luiken in de vloer.
Veel Passion en Prestige Autostar zet de laatste jaren steeds meer zijn stempel in het premiumsegment: 66% van de verkoop betreft integralen, 70% kiest voor de afwerkingsniveaus Passion en Prestige. Daarom maakt de Franse fabrikant zijn Prestige- en Passion-modellen nog luxueuzer: »
»
www.autostar.fr
Vanaf 2019 hebben alle Prestige- en Passion-modellen een Al-Ko-chassis. Ze worden ook verrijkt met een nieuwe dubbele bodem.
MOBICAR SPECIAL 41
Mis geen enkele
Neem een
CAMPERTIJD- ABONNEMENT 5 nummers voor € 25
OF
Word
CAMPERTIJD-LID Vanaf 48,95 euro per jaar
➜ Praktische reisinformatie ➜ Technische tips
www.pasar.be/campertijd
prijzen geldig tot 15 december 2018
➜ Marktoverzicht van nieuwe modellen