w
in vliegt ickets Brazil of een iĂŤ week T irol
#06 -juni 2014
magazine voor je vrije tijd
Tirol
V
Culinair wandelen Belgisch bier in
Ierland Tour de
Yorkshire
Capoeira en caipirinha in Brussel
afgiftekantoor gent x
iva Brasil!
44
Buur natuur
Rozentuin van het Rivierenhof
Oostenrijk
Culinair wandelen in Tirol
60
cover
8
Brazilië in Brussel Groot-Brittannië Tour de Yorkshire
Coverfoto Michaël Dehaspe
6
PASAR JULI 2014
82
74
18
SĂŁo Paulo
& Belo Horizonte VERDER IN DIT NUMMER
17
Column MarĂa Consuelo, vakbondsvrouw in de Dominicaanse Republiek
33
Outdoor Kokkerellen in de openlucht
34 37
Expo: 3.500 jaar textielkunst Online Apps die je op de juiste weg zetten
Stadstrip Lokeren
47
Pasar Nieuws en tips uit de vereniging
58
Kampeerkwestie Een antwoord op vragen van onze kampeerders
68
Wandelen & fietsen Het leukste wandel- en fietsnieuws
70
Kleine musea #9 De Parfum-o-theek in Wenduine
26
90
W.O. I
80
Belgisch bier in
Dichtbij Ierland kamperen
Fietsen langs de Dodendraad
Deel 9: Haute-Normandie
Eropuit Tentoonstellingen * evenementen * te bezoeken plekjes
88
Kamperen Gadgets, materiaal, bestemmingen
93
Kampeerstek in de kijker
97
Vakantiewijzer Goed voorbereid op reis
99
Colofon & abonneren
100 Volgende maand in Pasar
38
EXTRA
Ierland
Ierse prehistorie langs de Boyne
juni
3
fiets- & wandelfiches PASAR JULI 2014
7
Forรงa Bruxelas!
8
pasar juni 2014
TeksT Kris ClerCKx - FoTo’s MiChaël Dehaspe
Met Braziliaanse zwier door Brussel Laat je heupen wiegen op het zwoele ritme van de samba, test je lenigheid tijdens een cursus capoeira en eet en drink zoals een Braziliaan: met veel smaak en zonder de calorieën te tellen. Waar, in Rio? Nee, gewoon in Brussel. Reisjournalist Kris Clerckx stippelde een kleurrijke fietsroute uit voor de Brusselse fietsorganisatie Pro Velo.
‘I
k ben het beu! Al die Brazilianen hier zijn egoïsten!’ Fotograaf Michael en ik kijken elkaar verbaasd aan wanneer we Maryangela Gusmão naar buiten zien stormen uit haar restaurant. Blijkbaar is er iets misgelopen in de keuken van La Cantina 1 , waardoor de Braziliaanse eigenares haar kookpunt heeft bereikt. De woede luwt gelukkig snel, en de rust keert weer. Relatieve rust, want chef-kok Maryangela zit volop in de voorbereiding van een benefietdiner ten voordele van de vzw Kinderen van Rio. ‘De vzw is een fantastisch initiatief’, vertelt ze enthousiast. Geen spatje boosheid meer te bespeuren. ‘Kinderen van Rio zamelt geld in voor onder meer Favo de Mel, een project rond kinderopvang in de favela’s van Rio. De Braziliaanse initiatiefneemster van Favo de Mel groeide zelf in de favela’s op en waardeert als geen ander het belang van een goede kinderopvang. Zelf heeft ze ook een kind, maar ze heeft aan niemand gezegd om welk kind het gaat. Ze houdt van alle kinderen. Dat is liefde, echt grote liefde!’
Cultuurorganisatie Restaurant Arte Nativa
2
La Cantina
1
Centraal Station
Brussel-Kapellekerk
BELvue Museum
Galerie 3 Roberto Barr Winkel Casa de BRUSSEL Carne Mineirinho 5
Justitiepaleis
g
Rin
Restaurant Bossa Nova eg sesteenw
n
yla a
Kerk Igreja Jesus Trabalhador
Na onze ontmoeting met de energieke Maryangela trekken we naar het ViaVia Reiscafé, sinds 2011 de uitvalsbasis en ontmoetingsplaats van de Braziliaanse vereniging Arte Nativa 2 . De twee drijvende krachten achter deze vereniging, Isabel Duarte en >>> Alessandra Marroquim, komen allebei uit het
laa
Hallepoort
10
Wa te
Charleroi
Café/Bistro SINT-GILLIS Boteco’s 8 Capoeira/Afrokata 7 Pianofabriek 9
Echte Braziliaanse concerten
isa
n
4
Het woord liefde komt om de haverklap terug bij Maryangela, die Brazilië al een hele tijd achter zich heeft gelaten. Ze groeide op in Bahia, woonde in Minas Gerais en in Rio de Janeiro en leeft intussen ruim twintig jaar in België. Wat haar naar ons land bracht? ‘De liefde voor een man’, zegt ze niet zonder ironie. ‘Lang heeft dat niet geduurd. Toen ik er alleen kwam voor te staan, moest ik wel verantwoordelijkheidszin tonen. Eerst werkte ik in het Brusselse restaurant Chez Henry, maar al gauw stichtte ik La Cantina in de buurt van het Sint-Goriksplein. Tien jaar geleden heb ik me hier in dit pand in de Sint-Jakobswijk gevestigd. Brussel heeft me veranderd, want in Brazilië was ik echt een zotte doos.’ Zodra je La Cantina binnenstapt, waan je je in Brazilië. Het decor is opgesmukt met felle kleuren. Maryangela heeft in haar zaak ook ongewone en eigenaardige kunstwerken geplaatst. Enkele daarvan maakte ze zelf. De kaart is uiteraard sterk Braziliaans getint. Het nationaal gerecht mocht niet ontbreken: feijoada, een stoofpotje van varkensvlees en zwarte bonen waarbij je rijst eet. Moqueca de peixe is een heerlijke visschotel uit Salvador de Bahia. Wie zelf ook met Braziliaanse flair in de potten willen roeren, neemt haar kookboek mee naar huis: ‘Le Banquet de la Folie. Petites recettes de cuisine et d’amour’.
Lou
Winkel Loja do Brazil
sn
ine
Kle
Koninklijk Paleis
6
Zuidstation
Fon
Warandepark
Groeten uit Bahia
rlos
500 m
est
een
ELSENE
we
g 11
Restaurant Dona Flor
Capoeira Capoeira Bruxelles
‘Brazilië is zoals Brussel: een multiculturele plek, opgebouwd door mensen uit de hele wereld.’ Zangeres Dioni Costa
LEGENDE PASAR juni 2014
9
Bij de startplaats in Zondereigen werd een stukje Dodendraad nagebouwd. Zonder stroom weliswaar.
Fietsen langs de
Dodendraad TeksT Sandra Genijn - FoTo’s Michaël dehaSpe
‘Bij felle wind moest je oppassen. Als één haartje de draad raakte, werd je geëlektrocuteerd.’ 26
paSar juni 2014
De Belgisch-Nederlandse grens werd tijdens WO I streng bewaakt. Bij alle grensovergangen stonden schildwachthuisjes van stro, plaggen, takken of timmerhout.
1914–1918: WO I. België wordt bezet door het Duitse leger, Nederland is neutraal. De grens tussen beide landen is afgebakend met een draadversperring onder hoogspanning: de Dodendraad. Sinds dit voorjaar kun je per fiets kennismaken met dit vergeten stukje oorlogspatrimonium. Hoogspanning langs de Belgisch-Nederlandse grens.
‘W
ie de draad raakte, was een vogel voor de kat. 2.000 volt overleef je niet’, steekt onze gids Frans Van Gils van wal. Hij is samen met Herman Janssen een van de drijvende krachten achter de nieuwe Dodendraadroute. ‘Maar zoals het echte Belgen betaamt, gingen ze tijdens de oorlog creatief om met de draad’, en hij toont ons een houten plooikader. ‘Kom maar mee, ik toon jullie waar het voor diende.’ We wandelen naar het startpunt van het Dodendraadpad aan de kerk van Zondereigen, dat al eind vorig jaar werd ingehuldigd. Het wandelpad is 3,3 kilometer lang en een ideale appetizer voor het grotere fietswerk, later op de dag. Een bord maakt ons meteen attent op de ernst van de situatie: ‘Achtung. Hochspannung. Lebensgefahr. Hoogspanning. Levensgevaar’. Ter illustratie werd hier een stukje van de oorspronkelijke Dodendraad nagebouwd, zonder stroom weliswaar: drie parallelle dradenreeksen die ervoor moesten zorgen dat er niemand door kwam. Frans vouwt zijn kader open en ‘monteert’ het vakkundig tussen de draden in. ‘De rubberen binnenbekleding maakte dat je ongedeerd door de draad raakte’, demonstreert hij. ‘Alleen bij felle wind moest je oppassen, want zelfs als maar één haartje de draad raakte, werd je geëlektrocuteerd.’ Het plooikader werd tijdens de oorlog heel veel gebruikt om brieven, voedsel en spionageberichten de grens over te
smokkelen. Belgische rekruten gebruikten het dan weer om zich via Nederland, Engeland en Frankrijk bij het Belgische leger achter de IJzer te voegen.
Creatief met gemeentehuizen Zondereigen was tijdens de oorlog de laatste plek in België die door de Duitsers bezet werd. Het maakt deel uit van Baarle-Hertog, dat verder voornamelijk bestaat uit tweeëntwintig Belgische enclaves op Nederlands grondgebied. ‘Alle enclaves bleven tijdens de oorlog uit handen van de Duitse bezetter’, vertelt Frans. ‘De versnippering in één en dezelfde gemeente leidde vaak tot bizarre situaties.’ Zo werden de inwoners van Zondereigen door de Dodendraad plots afgesloten van hun gemeentehuis in Baarle-Hertog. Gevolg: ze konden voortaan geen geboortes of overlijdens meer aangeven. En dus besliste eerste schepen Toontje Gillis op 13 oktober 1915 om zijn woonhuis als noodgemeentehuis in te richten. Gillis werd de plaatsvervanger van de burgemeester, die veilig in de enclaves verbleef. Het noodgemeentehuis zou na de oorlog een voorlopig register van de burgerlijke stand voorleggen met eenentwintig geboortes en achttien overlijdens.
Befehl ist Befehl Tijd voor onze fietstocht, goed voor achtendertig kilometer van België naar Nederland en terug.
>>>
LEGENDE PASAR juni 2014
27
Wenen
OOSTENRIJK TIROL Dublin
LAND
Stappen voor
snoepers
Culinair wandelen door het Zillertal Het Oostenrijkse Zillertal is een feest voor het oog. Maar wist je dat ook je smaakpapillen hier worden verwend? Bergwandelaars proeven in het middelgebergte van een mix tussen culinaire traditie en vernieuwing. TEKST AART DE ZiTTER - FOTO’S THOMAS DE BOEVER
60
PASAR juni 2014
Je hoeft geen berggeit te zijn om van het Zillertal te genieten. Ook eenvoudige wandelingen bieden adembenemende panorama’s.
LEGENDE PASAR juni 2014
61
Thuis is waar mijn berg staat. Bart zocht en vond rust aan de voet van Craogh Patrick.
‘Op het platteland kent iedereen de veearts. Het nieuws dat we een brouwerij begonnen waren, ging rond als een lopend vuurtje.’ Bart Adons
90
PASAR juni 2014
Het gevolg van een nachtje doorzakken in de pub. Killian moet er nog steeds om glimlachen.
TeksT AARt De ZitteR - FoTo’s thomAS De BoeveR
Het pittige
water van de heilige berg Bart Adons brouwt Belgisch bier in Ierland Aan de voet van Croagh Patrick, de heilige berg van Ierland in het noordelijk gelegen graafschap Mayo, brouwt een Vlaamse dierenarts sinds kort goddelijk bier. Bart Adons heeft zijn hart verpand aan klimmen, surfen, boeren en bier brouwen. ‘Saint Patrick zou er wild van geweest zijn!’
W
e fietsen langs de Gourmet Greenway, een culinaire fietsroute in het Ierse graafschap Mayo. In de negentiende eeuw liep er een treinlijn van Westport via Newport naar Mulranny en zo tot het eiland Achill. Ze moest de regio welvaart brengen, maar bloedde dood vanaf 1937, toen de auto het transportrecht overnam. Vandaag is de Greenway een autovrij, vlak tot licht glooiend traject waar je fietsend kennis maakt met de artisanale producten die deze streek voortbrengt: oesters, zalm, mossels en makreel, maar ook chocolade, geitenkaas en lamsvlees. Surf and turf, heet dat in het Engels: het lekkerste van het land en de zee.
Weg van de drukte
Tussen pot en pint ontstaan de wildste ideeën, zeker in een Ierse pub. ‘Het leven is te kort om zo hard te werken’, zuchtte de ene dierenarts. ‘Voortaan doen we alleen nog leuke dingen’, zei de andere. ‘Als we nu eens ons eigen bier brouwden?’ Over wilde ideeën gesproken. ‘Maar’, zegt Bart, ‘het waren geen loze woorden. We wilden er echt werk van maken.’ Hij troont ons mee naar de schuur naast het huis. Daar staan twee vaten. Killian is erin aan het roeren. ‘Elk brouwsel levert duizend liter bier op. Voorlopig draaien we alleen op zaterdag en zondag, maar deze zomer hang ik mijn veeartsjas aan de haak en word ik voltijds brouwer.’ De testfase is daarmee definitief achter de rug. Hun eerste jaar gebruikten Bart en Killian om recepten uit te testen en op punt te stellen. >>>
Kilsallagh ligt een tiental kilometer voorbij Westport, het zuidelijke eindpunt van de Gourmet Greenway. Het piepkleine dorp wordt gedomineerd door Croagh Patrick, de heilige berg waar de Ierse patroonheilige Saint Patrick naar verluidt veertig dagen heeft gevast. Maar Bart Adons, een 48-jarige Belg uit Genk, is hier niet gekomen om te vasten. Hij heeft een bloeiende veeartsenpraktijk en woont in een zelfgebouwde houten boerderij. Wanneer we binnengaan, overvalt ons het intense gevoel van rust waarvan we al genoten tijdens het fietsen. Bart knikt. Hij kent het gevoel maar al te goed. ‘Ik werkte jaren in Afrika, en toen ik terug in België kwam, kon ik de drukte niet meer aan. Via een stop in Oxford ben ik in Ierland beland.’
Veeartsjas aan de haak Drie jaar geleden zat Bart met zijn collega-dierenarts Killian in de pub na de zoveelste lange werkdag. LEGENDE Brouwen is de gedroomde duobaan voor dorstige veeartsen.
PASAR juni 2014
91
PASAR #7-8 VERSCHIJNT OP 27 JUNI
Volgende maand
Extra dik zomernummer
Volgende maand blijven we dicht bij huis. Tien bestemmingen in een straal van driehonderd kilometer. Redactiecoördinator Sara Bosmans gaat voor zon en zee in Zandvoort. Journalist Jo Fransen verkent het nieuwe Moezelwandelpad en fotograaf Thomas De Boever toont een Brugge zonder clichés. We serveren de beste garnaaladressen, laten je slapen in een oude lijnbus en bereiden je voor op de Druivenfeesten. Inspiratie genoeg voor een lange, warme zomer.
EN OOK NOG...
100
PASAR JULI 2014
▶
De mooiste dorpen van Wallonië
▶
Picardië: W.O. I langs de Aisne
▶
Over de kop in Parc Astérix
▶
Henegouwen: fietsen tussen Senne, Senette en Samme
+ 18 pagina’s zomeragenda!
Camperplaats in de kijker Estoni Estoniaa
Finland Finland
France France
Reisemobil-Stellplatz
Germany Germany
am Kurpark Island Island
Kästleinsmühlenstraße 20 91757 Treuchtlingen tourismus@ treuchtlingen.de www.treuchtlingen.de
Kinderen ++++ Jeugd ++++ Koppels ++++ senioren ++++
Italia Italia
Macedoni Macedoni aa
Luxemburg Luxemburg
Yugoslavia Yugoslavia
Latvi Latviaa
Malta Malta
Great Britai Britai Great nn
TReuCHTliNgeN DUITSLAND DuiTslaND De camperplaats van TreuchtBEIEREN TSJ lingen, een kuurstadje in Nürnberg Norway Poland Portugal Holland Norway Poland Portugal Holland Beieren, is aangesloten bij 100 km Eichstätt TopPlatz, een samenwerTreuchtlingen München kingsverband van 85 kwalitatieve standplaatsen. Zelfs ZWI OOS Spain San Slovaki Sloveni binnen dit netwerk, dat zichaa Spain San Marino Marino Slovaki Sloveniaa over heel Duitsland vertakt (met één lid in Nederland), heeft Treuchtlingen een stevige troef: de groene ligging in het altmühltal, een heus fiets- en wandelparadijs. Ukraine Ukraine
Hungary Hungary
Vatican Vatican
Het altmühltal is het op een na grootste natuurgebied van Duitsland. De vallei is gevormd door de rivier de altmühl. Treuchtlingen ligt in het westen. meer dan DUITSLAND honderd kilometer verder naar het oosten vloeit de altmühl in de Donau bij Kelheim. BEIEREN TSJ Nürnberg 100 km
Eichstätt
Treuchtlingen
München
LUIK Luik OOS The European ZWI states official flags The European states flags GPS: N 48° 57’ 40”/ O official 10°Robertville 55’ 08” Malmedy
Camping in de kijker Albania Albania
Andorra Andorra
Austria Austria
Camping Anderegg Bruyères 4 4950 Waimes België Tel 080-67 93 93 campinganderegg@ skynet.be www.camping anderegg.be Kinderen ++++ Jeugd ++++ Koppels ++++ senioren ++++
Bulgaria Bulgaria
Cehia Cehia
Cypre Cypre
Estonia Estonia
Finland Finland
France France
Island
Italia Italia
Island Waimes België
Waimes Belarus Belarus
Belgium Belgium 20 km
Croatia Croatia
Denmark Denmark
Germany Germany
Greece Greece
Yugoslavia Yugoslavia
Liechtenstei n Liechtenstei n
Latvia Latvia
Luik
LUIK
De piekfijn verzorgde, klein- Malta Moldova Rep. Great Britai nRobertville Macedoni a Luxemburg Moldova Rep. Great Britai n Malta Macedoni a schalige camping van de Luxemburg Malmedy familie anderegg (jawel, zij Waimes spreken Nederlands) bevindt Romani a Norway Poland Portugal Holland zich drie ten noordenPoland Romani a NorwaykilometerHolland Portugal 20 km van Waimes, of Weismes als je liever Duits hoort. Welkom in Spain San Marino Slovakia Slovenia Sweden de Oost kantons, inSlovaki eena Spain San Marino Slovenia Sweden Franstalige gemeente met faciliteiten voor de Duitstalige minderheid. Om de camping te bereiken volg je in Waimes de wegwijzers naar Bütgenbach. aan de rotonde sla je Ukraine Hungary Vatican Ukraine Hungary Camping Vatican links af naar Robertville. anderegg ligt anderhalve kilometer verderop in het dorpje Bruyères, naast het bos aan de linkerkant van de weg. Je bent hier op 3 km van het meer van Robertville en op 10 km van de Hoge Venen. Dat opent perspectieven. Zowat de helft van de kampeerplekken zijn toerplaatsen. De vaste plaatsen bevinden zich aan de straatkant, maar het verkeer veroorzaakt er geen geluidshinder. Je GPS: N 50° 26’ 20.8”/ O 6° 7’ 5.1”
93
Wil je meer lezen?
Word lid van Pasar en ontvang elke maand het Pasarmagazine • interessante reportages • tips voor uitstappen dichtbij • een waaier aan toeristische informatie
Hét blad voor dicht-bij-huis-toerisme
Lees Pasa 3 maand r en
gratis
#05 -MEI 2014
magazine voor je vrije tijd
2013
Vleugels voor je vrije tijd
www.pasa r.be
Vle
uge
ls v
oor
el- en d n a w S D I G 2014 s t fie
je
Amsterdam met kinderen
Rio de Janeiro
vr
tij ije
d
kamp ee wijz r er
E-biken door de Condroz
dé
M
kampeer
GIdS
echelen
‘t Stad In
001 0515.indd 5
ten 1 toch Zoek ocaching en ge ad laarst 16:11 kampeerapps Marte rmonde Kampeerkalender Winterkamperen Handige 10/04/14 Dende n
4,95 euro
AFGIFTEKANTOOR GENT X
10/04/14 13:21
or n vo E-bike ers nn begi 4.indd
&F-467
01-48-W
Koken op de camping
le
ande
w n en Fietse sar Pa met
Pasar-K
ampeerw
O_KampeerGids_01-53-3998.indd 1
ijzer
2013-29
24.indd
1
15/11/13 09:26
1
17/01/13
Schrijf je in op
www.pasar.be/lidworden
15:09