#05 -MEI 2014
Amsterdam met kinderen
Rio de Janeiro E-biken door de Condroz
M
echelen
‘t Stad In
AFGIFTEKANTOOR GENT X
magazine voor je vrije tijd
38
’t Stad In
Nederland
7 x Amsterdam met kinderen
24 Brasil 2014 Het brio van Rio
Coverfoto Layla Aerts
6
PASAR mei 2014
8
Mechelen aan de waterkant
VERDER IN DIT NUMMER 5 15
In de kijker Column María Consuelo, vakbondsvrouw in de Dominicaanse Republiek
82
Brazilië
Tussen kaaimannen en cowboys
74
Cultuur
Expo 14-18, dit is onze geschiedenis
23
Online
31
Outdoor
36
44 Wandelen & fietsen Langeafstandsroute Maaspad • Stappen langs de Moezel • Op weg naar de Ardennen • Groote Oorlog in Scheldeland • Rode Ridder in Kalmthout • Fiets aan het feest • Nieuwe fietskaart Antwerpse Kempen • Waes vs. Wauters • Kidspad in Wervik • In het spoor van de Tempeliers
47
Pasar Fietsvakanties met Govaka-Pasar • Geen tweedehandsmarkt • Stickeractie kamperen • Stockverkoop fietspakjes • De Pasarazzi • Pasartips – actief met onze afdelingen • Kampeerkwestie
68
32
Buur natuur Tuin Jean Massart in Oudergem
Eropuit Verhalen uit de Titanic • Tramrit naar Vermeer • Duits Werelderfgoed • Modemuseum jarig • 100% Parijs • Antwerpen ten oorlog • Oorlogsspeelgoed • Ravage in Leuven • Varen door de Westhoek
Dichtbij Frankrijk kamperen Deel 9:
Arras, ondergronds front
70 78
Kamperen Best Camping 2014 • Primus 2014: brandnieuw • France Passion 2014 • Deense veertarieven verlaagd • Kampeerparadijs La Bresse • Luchtververser voor de camper • Met buscamper door Tirol • Istrië populairste camperbestemming • Unieke kampeerervaring
Haute-Normandie Dossier Motorreizen
Kleine musea #8 De stenen sporen van een filosoof in Eben-Ezer
93
Kampeerstek in de kijker
96
Het laatste woord
NIEUW!
Koenraad vandezande. Een Leuvense gids in Rio. Nieuw!
99
Colofon/abonneren
100 Volgende maand in Pasar Ontdek de ledenvoordelen van Pasar
België
16
E-biken in de Condroz
EXTRA
60
mei
3
fiets- & wandelfiches PASAR mei 2014
7
CVM
Condroz op speed de
16
PASAR mei 2014
TEKST CHRiS VAN miNNeBRUGGeN - FOTO’S CHRiS VAN miNNeBRUGGeN eN Le ReGAiN /GF
T
wee dagen fietsen tussen Ciney en Marche-en-Famenne, op de grens van Condroz en Ardennen. Over een stuk RAVeL en Walloniës eerste fietsknooppunten. Met een e-bike moet dat lukken. De zon hadden we altijd mee.
G
Arras
elukzakken zijn we. Stralend weertje op het marktplein van Ciney en twee degelijke NEDERLAND Gazelles voor de balie van de toeristische dienst. Verstelbaar stuur, rechts een draaiknop voor de zeven naafversnellingen, Amsterdam links de knoppen voor onze pedaalassistent. Een snelheidsmeter en twee knopjes: eco/boost. Ik heb meteen zin in die laatste. ‘Beter niet de hele rit’, krijgen we te horen. ‘Je hebt een flink eind te trappen en wil het risico niet lopen de laatste kilometers met een lege batterij te fietsen.’
Vorstelijk spoor Bon, we halen de fietsen van hun infuus, kijken op de 1000 km kaart en trappen na wat zoeken over de RAVeL 126 richting Havelange. Ooit stond hier een koninklijk BRAZILIË station. De von Saksen-Coburgs stapten hier in de PANTANAL GROSSO MATO begindagen van het spoor van deMATO trein uit GROSSO Brussel, CuiabáWe DO SUL onderweg naar hun domein in Ciergnon. rijden BOLIVIË
vlak, NORDtussen buitenwijken, toevallig groen PAS-DE-CALAIS Mechelen en het kleine Hamois tot bij het Château BELGIË de Parijs Pickheim. Daar de N97 over om de Ciney BELGIË glooiende vrijheid in te duiken, langs Marche-envelden, bossen en schaduwrijke bomenFamenne rijen in één ruk naar Flostoy. FRANKRIJK De Gazelles doen het goed. Eerst hebben we als beginnelingen niet het gevoel bergop beter te presteren, maar de snelheidsmeter bewijst het tegendeel. Misschien toch iets minder doorduwen, we komen er zo ook wel. Bergaf zoek ik in zevende de limieten van de e-bike op. Achtenveertig, moet ik nu een helm op? ‘Mag het iets minder’, wil Greet. ‘Dit is voor mij vakantie, ja?’ En dus bol ik op zijn janboeren1000 km fluitjes verder, slingerend over de weg, kaarsrecht in het zadel, vingertoppen aan het stuur. Tijd om rond te kijken. Naar die grijze vierkantsBRAZILIË hoeven en landhuizen in een zee van groen. Akkers Rio de en weiden, bossen en boomgaarden. Om tegen de >>> Janeiro
Campo Grande PARAGUAY Atlantische Oceaan
Atlantische Oceaan
LUIK Bois-et-Borsu Havelange DAG 1 NAMEN
Château de Pickheim
vel
Ra
Chambre d’hôtes Le Regain
26
1
Château de Vervoz
Bois des Rotteux
<
N86
Ourthe
Bois de Petit Han
Hotton
n
LEGENDE
77 km
Bois du Ban
N4
me
Na A4 E411
Durbuy
N63
Bocq
N97
Ciney
Walloniës eerste fietsknooppunten vind je in het Pays de Famenne.
DAG 2
Bois d’Offoux
Hamois
CVM
Eerst hebben we als beginnelingen niet het gevoel bergop beter te presteren, maar de snelheidsmeter bewijst het tegendeel.
Aarlen >
Marche-enFamenne
LUXEMBURG 5 km
PASAR mei 2014
17
RESEARCH & REDACTIE ELLEN VAN DE SYPE
Eropuit met een appje en een tapje
online KidsKompas Amsterdam
Met kinderen naar Amsterdam? Met de KidsKompas-app ben je goed voorbereid, je hebt er een reiswijzer en de belangrijkste kaarten mee op zak. Naast de top 10 van beste kidsproof bezienswaardigheden en attracties biedt de app veel praktische informatie. Denk aan een tram- en metrokaart, een plattegrond die toont waar jij je bevindt en een evenementenagenda. Kinderen leren alles over de geschiedenis van Amsterdam, meezingen met Amsterdamse klassiekers en lezen leuke weetjes over hun reisbestemming.
Info: voor 2,69 euro te downloaden van de App Store of Google Play. Ook volledig offline te gebruiken.
Nederland op zak De app Topo GPS maakt van je smartphone een echte gps. Topo GPS maakt gebruik van de Topografische kaarten van Nederland met schaal 1:25.000. Ideaal voor wandelen, fietsen of andere buitenactiviteiten. De kaarten worden op je iPhone opgeslagen, waardoor de app ook zonder internetverbinding te gebruiken is. Je kunt routes inlezen, opnemen, plannen, uitzetten en delen, zelfs waypoints invoeren. Je kunt de kaart draaien zodat de bovenkant de richting aangeeft waarin je je beweegt. In Topo GPS heb je gratis toegang tot een groot aantal routes.
Zoek jouw hotel Plan je een vakantie in Zwitserland? Start dan je zoektocht naar een hotel op je smartphone. Zwitserland Toerisme heeft een gratis app met adressen van 500 hotels ontwikkeld, van berghut tot vijfsterrenhotel. Verfijn je zoekactie met de zoekfilter: soort hotel (7 mogelijkheden, zoals typische Zwitserse hotels, accommodaties met wellness of gezinsverblijven), ligging (aan het water, in de bergen, in landelijke omgeving of in de stad) en aantal sterren. Extra zoekmogelijkheden: gratis wifi, toegankelijkheid voor rolstoelgebruikers en hondvriendelijkheid. De selectie kan per regio worden weergegeven en in een volgende stap is per hotel uitgebreidere informatie beschikbaar.
Info: gratis te downloaden in de App Store of via Google Play.
Duitse hotspots Ontdek de Duitse steden, met tips en ideeën voor musea, shops, restaurants en bezienswaardigheden van jongeren voor jongeren met de app Youth Hotspot. Verzamel tips om te shoppen in trendy winkels en moderne outlets. Laat je imponeren door must sees, ontmoet je eigen en nieuwe vrienden op festivals en events in heel Duitsland. Heb je een leuk adresje ontdekt? Voeg het dan gewoon toe aan het netwerk en deel het met vrienden en andere reizigers. Je ontdekt ook meer dan 1.400 gratis wifi-hotspots voor onderweg.
Info: gratis in de App Store of via Google Play.
Info: voor 3,59 euro te koop in de App Store.
Door de Martelaarsteden De app Martelaarsteden neemt je mee op wandel langs de sporen van de Groote Oorlog. In de eerste weken van WO I trok een leger van honderdduizenden Duitse soldaten door België. Ze vermoordden burgers en plunderden huizen. Aarschot, Leuven en Dendermonde werden bijzonder zwaar getroffen en worden daarom martelaarsteden genoemd. De app
loodst je langs de plaatsen waar in 1914 de gruwel plaatsvond. Per locatie krijg je een verhaal, aangevuld met foto’s van vroeger en nu. Zo zie je in een oogopslag wat er sindsdien veranderde.
Info: gratis te downloaden in de App Store of via Google Play. PASAR MEI 2014
23
Camperplaats in de kijker
Camperplaats Wissant Avenue georges Clémenceau 62179 Wissant
Kinderen ++++ Jeugd ++++ Koppels ++++ Senioren ++++
WiSSAnT FrAnKriJK NOORDZEE
De camperplaats van Wissant, aan de Côte d’Opale, halfweg tussen Cap Blanc nez en Cap gris nez, stond lange tijd niet in de campergidsen, zelfs niet in le guide national. Vele camperaars zagen de mooie standplaats dan ook zo’n beetje als geheimtip. Maar campergebruikers delen graag weetjes over mooie plekjes.
Wissant l
aa
an tK
He
Calais
BELGIË
Boulognesur-Mer
Rijsel
PAS DE CALAIS NORD 50 km
FRANKRIJK
De standplaats bevindt zich op 700 m van het dorpscentrum. Dat betekent dat je voor je croissant en baguette ’s morgens zo’n tien minuutjes moet lopen. De enige bakkerij kun je niet missen, aan je linkerkant, op 100 m vóór het marktplein. Het strand ligt 400 m verderop.
GPS: N 50° 53’ 13”/ O 1° 40’ 12” NOORDZEE
Camping in de kijker
Wissant Calais BoulogneBELGIË sur-Mer NORD PAS DE CALAIS
Camping Parc La Clusure 50 km
Chemin de la Clusure 30 6927 Bure (Tellin) België T 084/360050 info@parclaclusure.be www.parclaclusure.be Kinderen ++++ Jeugd ++++ Koppels ++++ Senioren ++++
Bure (Tellin) België
FRANKRIJK
BELGIË
Bure De 20 jaar oude leadingCamRochefort pings-groep telt 36 supercamSaint-Hubert pings, verspreid over europa. LUXEMBURG Sinds 1 januari is ook België vertegenwoordigd. Camping Parc la Clusure verdedigt er onze driekleur. Drie trefwoorden typeren deze knappe Ardense camping: groen, rustig en opwindend. Wat op het eerste gezicht niet te combineren valt, gebeurt op la Clusure. enerzijds is het een rustig kluizenaarsoord en tegelijk is het een van de weinige kampeerterreinen die naast een uitgebreide kinderanimatie ook een gigantisch programma voor de jeugd klaar hebben. Hier komt de samenwerking met de outdoorsportspecialist Bounce Adventure om het hoekje kijken. in de vakantieperiodes kan het jonge volkje hier flink stoom aflaten en dat gebeurt goed gescheiden van de vakantiegangers die precies naar hier komen voor de rust. De rustzoekers kunnen rekenen op heel vriendelijk en behulpzaam
GPS: N 50° 5’ 13”/ O 5° 17’ 8”
93
TeksT Herman Dierickx – FoTo’s marc SlootmaekerS en SHutterStock
buur
natuur
Tuin Jean Massart in Oudergem
Aandacht voor een
D
nobele
onbekende
e vijf hectare grote botanische tuin Jean Massart in Oudergem is een redelijk onbekende parel in het Brussels gewest. Hij bevindt zich in goed gezelschap van onder meer het Rood Klooster, het Bergojepark en het Zoniënwoud, maar hij is voldoende belangrijk en interessant om alle aandacht voor zich alleen op te eisen.
Jean Massart, eminent botanicus, legde deze mooie site aan in 1922, drie jaar voor zijn dood. De ULB is eigenaar, maar het dagelijks beheer is in handen van Leefmilieu Brussel. We mogen met een gerust hart zeggen dat ze schitterend werk hebben geleverd om deze tuin te maken tot wat hij vandaag is. Zowel de aanleg als het beheer zijn van een bijzondere kwaliteit, terwijl ook de verscheidenheid van biotopen en soorten van een erg hoog niveau is. Jean Massart en landschapsarchitect Jules Buyssens wilden een overzicht geven van de Belgische plantenrijkdom en zijn landschappen. Na allerlei perikelen en veranderingen zie je vandaag een weergave van de vochtige Brabantse landschappen en de erbij horende planten. Dat deel is op zijn mooist in mei-juni, want dan bloeien de talloze wilde orchideeën zoals je ze in geen enkele andere openbare tuin kunt vinden. Daarnaast is er een arboretum dat vooral coniferen en Aziatische esdoornsoorten herbergt. Eén van de belangrijkste onderdelen van de tuin is ongetwijfeld de zone met geneeskrachtige en aromatische planten, met één van de meest uitgebreide verzamelingen van België. Er is verder nog een zone met gekweekte planten en hun wilde voorouders, en de uit de Tweede Wereldoorlog daterende hoogstamboomgaard met daarin vooral appel-, peren-, kersen-, perzik- en kweepeerbomen. Tot vandaag is er nog steeds
36
PASAR mei 2014
aandacht voor verjonging en voor het behoud van lang vergeten rassen. Ten slotte is er nog de evolutietuin die de plantendiversiteit toont van de gematigde klimaatgordel in een periode van pakweg honderdtwintig miljoen jaar en de evolutie die ermee samenhangt.
Pedagoog De ULB ontwikkelde samen met Leefmilieu Brussel een flinke dosis educatief materiaal voor scholen, maar ook de geïnteresseerde wandelaar komt heel wat te weten over de soorten die in de tuin te bewonderen zijn. Dat ligt geheel in de geest van Jean Massart die, behalve een briljant wetenschapper, ook een uitstekend pedagoog was. Beide aspecten komen vandaag misschien nog het meest aan bod in de vele landschaps- en andere foto’s die hij ons naliet en die nu nog van enorme waarde zijn voor studenten landschapsecologie, geobotanica en andere domeinen die raken aan vegetatie, landschappen en hun respectievelijke evolutie. Ze leveren ons vandaag nog steeds een aparte kijk op deze boeiende wereld. De botanische tuin Jean Massart is daar op zich ook een representatief voorbeeld van. <<
Orchissen
D
e vochtige Brabantse landschappen met hun kenmerkende vegetatie kun je in al hun glorie bewonderen. een aangepast beheer zorgt voor een uitzonderlijke biodiversiteit op een al bij al kleine locatie. eén van de parels die nu in de kijker staan zijn de verschillende wilde orchideeën. Het complex brede, gevlekte (foto) en rietorchis vormt een trio dat zeer nauw bij elkaar aanleunt en dat je intussen nog bijna uitsluitend in natuurreservaten kunt zien. Het is zeer uitzonderlijk dat je ze in zulke aantallen kunt observeren in een (openbare) tuin.
Weelderige plantengroei.
Info â&#x20AC;˘ Botanische tuin Jean Massart, Waversesteenweg 1850, 1160 Brussel. www.ulb.ac.be/musees/ jmassart. Gratis. open op werkdagen van 9 tot 17 u. Honden niet toegelaten. â&#x20AC;˘ Openbaar vervoer: neem metrolijn 5 (halte Herrmann Debroux), tram 94 (Herrmann Debroux), Bus 72 (massarttuin) en Bus 34 (tweesteenwegen). info op www.mivb.be. Papavers.
Het bijenhotel.
PaSar mei 2014
Het is heerlijk wandelen in deze tuin.
De boomgaard dateert uit WO II.
37
TEKST VIVIANE BULTHÉ - FOTO’S DANIËL RYS
M
echelen aan de waterkant
38
PASAR MEI 2014
Zalig wandelen op het vlottende Dijlepad.
Een wandeling op het Dijlepad is een prima alternatief om de gerenoveerde eeuwenoude gevels en de nieuwe lofts te bekijken.
A
ltijd al een boontje gehad voor de charme van waterlopen in een binnenstad. Op de eerste superzonnige lentedag in maart laat ik me dan ook helemaal inpakken door Mechelen, met de heropende vlietjes, het Groen Waterke, de Melaan en vooral het vlottende Dijlepad. Op onverwachte momenten krijgen we ook een panorama over de stad geserveerd, van op het dak van Brouwerij Het Anker en op het buitenterras van het Holocaustmuseum in de Kazerne Dossin.
E
Mechelen
BELGIË
LEGENDE
en van de highlights van een bezoek aan Mechelen is normaal het immense panorama van op de skywalk, 97 meter hoog op de SintRomboutstoren, waarin ook twee van de vijf beiaarden hangen. Deze beklimming hou ik voor een volgende keer, net als de acht stadskerken met hun kunstschatten. Het beeld van ‘ons Margrietje’, de drie keer uitgehuwelijkte landvoogdes Margareta van Oostenrijk, prijkt sinds de heraanleg van de verkeersvrije Grote Markt op de aanpalende Schoenmarkt. ‘We hebben hier een probleempje om dingen af te maken’, lacht stadsgids Leona De Graef. Ze heeft het over de toren van de Sint-Romboutskathedraal (13de eeuw) net als het Groot Begijnhof (16de eeuw) en de beiaardtoren op de Unesco Werelderfgoedlijst - die eigenlijk hoger moest worden dan de Antwerpse kathedraal. Uit schrik voor de grondstabiliteit hield men het in 1520 bij de huidige stompe versie. Het Stadhuis en het Eben-Emael Belfort werden dan weer uit geldgebrek niet volgens BELGIË de plannen afgewerkt. Ciney Het huidige stadhuis, de derde locatie al,Luikdateert uit Marche-ende 20ste eeuw, in de stijl van de beroemde BELGIËarchitect Famenne Keldermans. Naast het Stadhuis gaat het door de Arras
NEDERLAND
NORDPAS-DE-CALAIS Parijs
Befferstraat, langs het Huis van de Mechelaar (stadsdiensten) naar de Veemarkt, een van de vele pleinen waarop de Mechelaars zelf graag een terrasje doen. Voorbij de jezuïetenkerk Pieter en Paul (in de steigers) huist de schouwburg in het vroegere paleis van Margareta van York. En er schuin tegenover stap je door een groene poort naar een onverwacht mooie binnentuin, die van het Hof van Savoye van Margareta van Oostenrijk, het eerste renaissancepaleis in de Zuidelijke Nederlanden, nu in gebruik als gerechtshof. Langs het college op de Veemarkt stappen we verder, tot aan de Beiaardschool, gesticht in 1922. Wegens restauratie is het nu enkele jaren stil in dit rococogebouw, terwijl de beroemde Beiaardschool elders ondergebracht is. Ook in het stadsmuseum Hof van Busleyden erachter wordt gewerkt, al worden de bijgebouwde zalen onder de binnentuin wel al gebruikt voor tentoonstellingen, zoals die over schilder Rik Wouters en de Groote Oorlog (17/5-28/9). Deze omgeving liep net als de Grote Markt schade op tijdens WO I, terwijl in WO II het Arsenaal en de stationsbuurt het slachtoffer waren van geallieerde bombardementen.
Door het Klapgat naar het Groen Waterke Voorbij de witte Sint-Janskerk draaien we via het Sint-Janskerkhof richting Hofje van Olijven, de beeldengroep in de hoek, en zo via het Klapgat – het smalle straatje waarin mensen hun klapke deden na een offergave – naar de Goswin de Stassartstraat. Aan de overkant ligt het pittoreske Groen Waterke, een met eendenkroos bedekt vlietje tussen het aartsbisschoppelijk paleis (waarvan de tuin in de toekomst misschien opengesteld wordt voor het publiek) en de Refugie van Sint-Truiden. Aan de Refugie leidt de Schoutetstraat naar een
>>>
PASAR MEI 2014
39
Marche-enFamenne
BELGIË
Brazilië Tussen kaaimannen en cowboys Arras
NORDPAS-DE-CALAIS
NEDERLAND
Parijs
Amsterdam
FRANKRIJK
1000 km
BRAZILIË MATOPANTANAL GROSSO MATO GROSSO Cuiabá DO SUL BOLIVIË Campo Grande PARAGUAY Atlantische Oceaan
De Braziliaanse Pantanal is 1000 hetkmgrootste draslandgebied ter wereld. Een vlakte zo groot als Portugal die de helft van het jaar voor tachtig procent BRAZILIËonder water staat. Een lege vlek op de kaart waar cowboys en goudzoekers thuis zijn. Waar Rio de Janeiro veel meer dieren te spotten vallen dan in het bekendere Amazonegebied. Waar natuur en cultuur rijmen op puur. Atlantische Oceaan
TEKST SARA BOSMANS – FOTO’S MICHAËL DeHASPe
82
PASAR MeI 2014
PASAR MeI 2014
83
Wil je meer lezen?
Word lid van Pasar en ontvang elke maand het Pasarmagazine • interessante reportages • tips voor uitstappen dichtbij • een waaier aan toeristische informatie
#04 - APRIL 2014
DOSSIER CRUISES
van Amazone tot Zwarte Zee
O
ostenrijk Alpien wandelen in het Zillertal
001 0414.indd 12
AFGIFTEKANTOOR GENT X
magazine voor je vrije tijd
2013
Vleugels voor je vrije tijd
Vle
uge
ls v
oor
el- en d n a w S D I G 2014 s t fie
je
Werelderfgoed in
Tsjechië
vr
tij ije
d
kamp ee wijz r er
dé
kampeer
GIdS
Charleroi 13/03/14 12:49
or n vo E-bike ers nn begi 4.indd
&F-467
01-48-W
w n en Fietse sar Pa met
Koken op de camping
le
ande
Citytrip
ten 1 toch Zoek ocaching en ge ad laarst 16:11 kampeerapps Marte rmonde Kampeerkalender Winterkamperen Handige 10/04/14 Dende n Pasar-K
ampeerw
O_KampeerGids_01-53-3998.indd 1
ijzer
2013-29
24.indd
1
15/11/13 09:26
1
17/01/13
Schrijf je in op
www.pasar.be/lidworden
15:09