Fietsen op de Nederlands-Duitse grens blz. 28 ONDERWEG • ONTDEKKEN • REIZEN • GENIETEN - FEBRUARI 2019
BASIC EN ZONDER WIFI
Paalkamperen in Wortel Kolonie
+ GR KAMPAETIS SPECIAERL
Po o l st egrogoitsdtes
in he ereld kasteel ter w
159 KM NATUURPRACHT
Stappen in de Luxemburgse Ardennen
CITYTRIP GDANSK
verder: getest: hoofdlampen | binnenspeeltuin voor volwassenen
BP
Parel van Polen
5,95 EURO
AFGIFTEKANTOOR GENT X
Het is februari, en dat wil zeggen dat de meeste mensen hun goede voornemens alweer overboord hebben gegooid. Maar ‘meer buiten zijn’ en ‘meer bewegen’: die volhouden wordt met dit nummer bij de hand een makkie!
DEZE MAAND
38
Op de cover
Parel van Polen Fake reconstruction. Geen begrip uit de koker van Trump, maar wat ze doen in Gdansk: de mooie Hanzestad werd grotendeels verwoest tijdens de Tweede Wereldoorlog en nog steeds zijn de bewoners bezig met de restauratie. De stad heropbouwen doen ze niet per se zoals het was, maar zoals ze dénken dat de stad was tijdens haar gouden jaren. Hoe dan ook mag het resultaat er zijn, vindt onze reporter.
18
28
Stapvakantie tapvakantie dicht bij huis
Coverfoto Thomas De Boever
06
Door de lens
09
Reis*wijs
16
Een sprekend beeld van onze fotografen Elke maand de laatste nieuwtjes en praktische info
Pleidooi voor vrije tijd | Sara Engels van Zorgbedrijf Antwerpen
4 | Pasar | Februari 2019
60
18 28 35
Coverstory | Gdansk, parel van Polen
38
Uitstap | Paalkamperen in Wortel Kolonie
Reisverhaal | Fietsen in de Niederrhein Kamperen in de buurt | Freizeitpark Wisseler See
46
Reisverhaal | Stappen in Luxemburg
Op nog geen 2,5 uur rijden van Brussel start een knappe Luxemburgse trail: de Lee Trail, die even verder overgaat in de Eislek Trail. Acht etappes voeren je door prachtige natuur met een overweldigende biodiversiteit. Het is zo dichtbij dat je kan kiezen of je alle etappes in één keer wandelt of op verschillende momenten. Haalbaar voor elke stapper!
46
Verschijnt elf keer per jaar en is een uitgave van vzw Pasar.
Hoofd Print en Online Koen Driessens
Redactie
Karlien De Vrieze, Chris Van Minnebruggen, Els Van Nieuwenhove
Journalisten
Sara Bosmans, Kristel Bruynseels, Gert Corremans, Teun De Voeght, Aart De Zitter, Guido Elias, Marijn Follebout, Kathleen Geenen, Kristien In-’t-Ven, Stan Verelst, Toon Verlinden, Eddy Vlyminck
Pasar Actief
Avonturenparcours Een binnenspeeltuin voor volwassenen? Het bestaat, hij ligt in Brussel én het is erg leuk om te doen. Een reuzengroot ballenbad, een hoogteparcours, geheime codes en een tikkende klok maken het tot een groot avontuur waar onze reporter nu nog van nageniet. Spring er mee in op blz. 64.
64 68 54
Kamperen in de buurt | Europacamping Nommerlayen
60 62 64 68
5x | Begijnhoven Knowhow | Fotografie Pasar Actief | Indoor avonturenparcours Uitgetest | Hoofdlampen
71 78 82
Agenda | Activiteitenkalender
!
+ achteraan in dit nummer: 3 extra wandel- en fietsfiches
Fotografen
Thomas De Boever, Michaël Dehaspe, Daniël Rys, Dieter Telemans, Greetje Van Buggenhout
Vormgeving & Prepress Nancy Leyssens
Cartografie Dirk Billen
Publiciteit
Advertising toerisme en andere sectoren: Jill Vliegen, tel. 0478 94 32 56, advertising@pasar.be Advertising kamperen: Steven Durnez, tel. 0472 58 46 73 steven.durnez@pasar.be www.pasar.be/advertising
Druk en verzending
Corelio Printing, 9420 Erpe-Mere. Betapress verdeelt bij een geselecteerd aantal boeken- en krantenwinkels.
Verantwoordelijke uitgever Michel Vandendriessche, Haachtsesteenweg 579, 1030 Brussel.
Vzw Pasar, Postbus 20, 1031 Brussel. Tel. 02 246 36 46, www.pasar.be
Ledenvoordelen | Korting met je PasarPas Volgende maand
2017 Februari 2019 | Pasar | 5
Coverstory | Gdansk
Aart De Zitter
werd verrast door Gdansk
Reporter Aart was voor dit artikel voor de vierde keer in Polen. Maar na Krakau, Zakopane (allebei in het zuiden) en Bialystok (oosten) vindt hij noordelijke havenstad Gdansk he-le-maal anders.
20 | Pasar | Februari 2019
Drie dagen, drie haltes
PAREL VAN POLEN Tekst Aart De Zitter - Foto’s Thomas De Boever
H
et voelt zomers in het bruisende autoluwe oude stadscentrum van Gdansk. We hebben een fiets gehuurd en willen enkele dagen in en rond de noordelijke haven stad fietsen. We slenteren eerst even rond de basiliek van de Heilige Maria. Nauwelijks armoede te bespeuren hier, geen grauw communismebeton, maar wel middeleeuwse huizen die uit een postkaart van Brugge of Amsterdam lijken te komen, gezellige en betaalbare terrasjes en eethuizen, vrolijk kwebbelende studenten en drommen Zweedse en Duitse toeristen. We nemen de basiliek in ons op. Aan de buitenkant oogt de enorme bakstenen gotische kerk ronduit indruk wekkend, met haar centrale toren zonder top en de vijf spitse randtorentjes. Er werd aan gebouwd van 1343 tot 1502. Initieel werd ze door protestanten en katholieken gedeeld, maar later werd ze uniek luthers. Pas toen Gdansk na de Tweede Wereldoorlog niet langer Duits was, maar Pools, werd de kerk opnieuw katholiek. Binnenin is plaats voor 23.000 bezoekers. Polen zijn uiterst katholiek, en grote kerken lopen er nog altijd met gemak
Gdansk was ooit één van de drijvende krachten achter het vrijhandelsverbond van de Hanze. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de stad grotendeels vernield, maar ze herrees mede dankzij Lech Walesa, Solidarnosc en Paus JohannesPaulus II uit haar as. Vandaag verrast deze stad in het noorden van Polen ons met opvallende contrasten.
vol. Met dank allicht aan paus Johannes Paulus II, ofwel Karol Wojtyla, de man die later in dit verhaal nog terug zal komen. De binnenzijde van de kerk lijkt op een werf: de restauratie is nog volop aan de gang nadat de kerk in WO II voor meer dan de helft kapot werd geschoten. Het Rode Leger wilde in het voorjaar van 1945 graag Berlijn aanvallen, maar moest daarvoor eerst Gdansk klein krijgen, dat op de weg naar Berlijn lag. Het werd een slag waarbij de Duitsers Pommeren verloren en Gdansk voor 80 pro cent aan flarden werd geschoten en gebombar deerd door de Russen. Daardoor is de oude binnenstad van Gdansk vandaag paradoxaal genoeg bijzonder fraai: de Polen werken zich sindsdien uit de naad om hun Hanzestad opnieuw in haar oorspronkelijke glorie uit de Gouden Eeuw te herstellen. ‘Hoewel’, zegt onze gids Mickal Maj, ‘je die reconstructiewerken met een korrel zout moet nemen. De herstel lingen zijn eerder romantisch opgevat: we herbouwen de stad zoals we denken dat ze geweest moet zijn tijdens de Hanzeperiode.’ Fake reconstruction, het is eens wat anders dan fake news. Het resultaat mag er in elk geval zijn.
De geschiedenis van Gdansk
Gesticht in de prehistorie, aan de monding van de Vistula Begin 13de eeuw: vissersdorp 14-16de eeuw: bloeiende Hanzestad 1793: aan Pruisen toegewezen 1871: deel van het Duitse Keizerrijk Na WO I: van Duitsland afgesneden en statuut van vrijstaat, tot 1939 WO II: 80% van de stad verwoest Na WO II: toegewezen aan Polen Jaren 80: Solidarnosc als begin van de val van het communisme in Oost-Europa
Februari 2019 | Pasar | 21
Reisverhaal | Duitsland Reporter Kathleen Geenen kende natuurgebied De Maasduinen niet, maar werd aangenaam verrast door de eindeloze landduinen en uitgestrekte bossen. Ook een bezoek waard: het Romeinse stadje Xanten en bedevaartsoord Kevelaer.
NIEDERRHEIN
28 | Pasar | Februari 2019
Fietsen in de regio Niederrhein
Langs meibomen en middeleeuwers
Elk jaar kan je met reisbureau Govaka & Pasar op fietsvakantie naar de Duitse regio Niederrhein, op de grens tussen Nederland en Duitsland. Het is er rustig fietsen, in het vlakke landschap met bossen, uitgestrekte akkers, nostalgische dorpjes en stadjes tjokvol geschiedenis. Reporter Kathleen Geenen en fotograaf Daniël Rys trokken een lang weekend mee op pad met een groep vrolijke fietsers. Tekst Kathleen Geenen – Foto’s Daniël Rys
Februari 2019 | Pasar | 29
Wandelen Uitstap | Wortel | België Kolonie Je tentje opslaan Journalist Fredericmidden Eelbode in stapte de natuur? enkele Hetdagen mag op langs zogenaamde de grandebivakzones, traversée door heelhet basic woud kampeerplaatsen van Chimay. Hijwaar kampeerde je 1 of in de vrije natuur maximaal 2 nachten en leefde mag er slapen. als een Soms zeventiende-eeuwse heeft zo’n bivakzone pelsjager. een toilet, Niet een dat hij vuurkorf op pelsen en enkele joeg, maar bankjes, hij kookte vaak ook wélniet. een potje met wat hij onderweg kon vinden. De beste superfoods staan gewoon in het bos.
WORTEL
Ver weg van tablets en wifi
KAMPEREN IN WORTEL KOLONIE Wortel Kolonie was ooit de plek waar landlopers aan het werk gezet werden met de bedoeling ze weer op het rechte pad te krijgen. Vandaag vind je er nog steeds landlopers, maar dan van het soort dat er zijn tent neerzet voor een weekend. Reporter Kristien en fotografe Greetje gingen paalkamperen met drie kinderen en ontdekten een ongerept stukje Noorderkempen. Tekst Kristien In-‘t-Ven – Foto’s Greetje Van Buggenhout
38 | Pasar | Februari 2019
V
lak bij de bivakzone van Wortel Kolonie ligt een schapenboerderij. Niets bijzonders, zou je denken, maar in schapenboerderij Het Vaneleke huist ook een ijssalon, en wij hebben drie kinderen bij. En zo’n schapenijsje, dat willen ze proeven. ‘Dan kunnen we daarna nog vlotter de tent opzetten’, onderhandelt Felix. Zo komt het dat we onze kampeertrip beginnen met een uit de kluiten gewassen coupe aardbeien, terwijl de kinderen in een oogwenk hun hoorntjes met vlierbes- en stracciatella-ijs verorberen en vervolgens verdwijnen op de trampolines in de tuin van de boerderij. Het ijs van schapenmelk is verrassend licht: nergens is dat baksteengevoel te bekennen dat je wel eens kan hebben na het consumeren van koemelkproducten. ‘Dat komt’, legt Nele Bellens uit, ‘doordat schapenmelk een heel andere samenstelling heeft.’ In de stal is haar man intussen de schapen aan het melken, alsof hij nog even de ultraversheid van zijn hoeveproducten wil illustreren.
Aardbeien uit de automaat Nu is het onze beurt om met de kinderen te onderhandelen, want het is deksels lastig om hen van de trampoline te plukken. ‘Jullie mogen straks marshmallows roosteren boven het kampvuur’, beloven we. Het werkt, tot onze opluchting. Op de terugweg naar onze kampeerplaats passeren we nog langs kwekerij Adriaensen-Wynants, om een ruime voorraad aardbeien uit de automaat te halen. Wortel maakt immers deel uit van de gemeente Hoogstraten, landelijk bekend om zijn aardbeien. En we willen natuurlijk goed voorzien zijn van de
Druk kan het niet worden op de kampeerplaats, want er mogen maximaal drie tentjes staan.
plaatselijke delicatesse voor het kampeerontbijt de volgende dag.
Basic bivakzones Paalkamperen kan je op een beperkt aantal plekken in Vlaanderen, op door Agentschap Natuur en Bos aangeduide locaties die voorzien zijn van een paal. Het gaat om bivakzones in natuurgebied, die je te voet of met de fiets kan bereiken en waar minimale voorzieningen aanwezig zijn, zoals een waterpomp, een vuurkorf en een composttoilet. Dat is basic, maar het betekent ook dat je natuurbeleving maximaal is: geen winkelstraatachtige toestanden zoals je die wel eens op campings vindt. Druk kan het ook niet worden, want er mogen maximaal drie tentjes staan en na uiterlijk 48 uur word je geacht om op te krassen. Nadat we goed en wel onze tent neergepoot hebben op een plek met voldoende schaduw, arriveren nog twee vaders met fiets en kroost. Daarmee is de maximale capaciteit van de bivakzone bereikt en hoeven we ons dus verder geen zorgen te maken dat de weide onverhoopt Werchterallures zou krijgen.
Februari 2019 | Pasar | 39
Reisverhaal | Luxemburg
48 | Pasar | Februari 2019
Wandelen over de Lee en Eislek Trails
Ontsnappen op de
ESCAPARDENNE De wandelroute Escapardenne bracht reporter Teun De Voeght in vervoering. Zoveel verbluffende natuur! Hij startte op de Lee Trail, in totaal 53 kilometer lang, en schakelde dan over op de Eislek Trail van 106 kilometer, die vanuit Luxemburg de Belgische grens oversteekt. Beide routes dragen het label ‘Leading Quality Trails – Best of Europe’ en bieden dus onversneden wandelplezier.
Kamperen langs de Escapardenne De Escapardenne is een lineaire wandeling: de echte diehards stoppen een slaapzak in de rugzak en wandelen zo de route, etappe per etappe.
Tekst Teun De Voeght – Foto’s Dieter Telemans
V
oorbij de watermolen van Bourscheid, waar de Sûre 242 meter lager dan het uitzichtpunt van Grinlee haar mooiste meanders laat zien, klimmen we door het bos naar boven. Het is warm en vochtig en het duurt niet lang of we lopen bezweet over de Lee Trail. Het pad is genoemd naar de rotsachtige richels van leisteenachtige zandsteen die zo typisch zijn voor deze streek. Die richels zijn de laatste overblijfselen van 25 miljoen jaar erosie op het Ardense hoogplateau. Na een flinke vierhonderd meter klimmen loopt het pad de bossen uit en worden we plots getrakteerd op een panoramisch uitzicht, bij het uitzichtpunt Napoleonsknäppchen. Het graan staat hoog en wiegt rustig mee met de wind. Hoog boven ons klapt een veldleeuwerik luid protesterend met zijn vleugels. De Lee Trail loopt zonder omwegen naar de Napoleonsbeemchen. Napoleon liet de boom in 1811 planten ter ere van de geboorte van zijn zoon. In 1940 hakten de
nazi’s de boom om omwille van strategische redenen, maar een jaar later plantte de lokale bevolking clandestien een nieuwe, als daad van stil verzet. Napoleon is hier moeilijk weg te denken en veel plaatsnamen verwijzen naar die Franse periode. Met een lange bocht gaan we verder over het pad. Onder ons ligt de Sûre geplooid tussen de bolle heuvels. De Lee Trail loopt langs gerooide vlaktes traag naar beneden. Overal rond ons groeit vingerhoedskruid. De paars-roze bloemen zijn zo kitscherig dat het weer mooi wordt. Hommels en bijen zoemen enthousiast van de ene kelk naar de andere en komen verward en geel bepoederd van het stuifmeel terug naar buiten. De trossen felgekleurde bloemen contrasteren mooi met het uitzicht. Werkelijk alle soorten groen kan je hier onderscheiden.
Schooltje afgebrand door pijp Omdat het gebied hier erg steil is en moeilijk te bewerken, is het ook dunbevolkt. Tussen de groene heuvels steekt hier en daar een
Wildkamperen mag niet in Luxemburg, dus om het legaal te houden slaap je het best op campings, in pods, chalets of op hotel. Er zijn voldoende campings en andere accom modatie langs de Escaparden ne om mooie dagetappes uit te stippelen. Als je geen tent bij je hebt, is het in de zomer maanden wel aan te raden om op voorhand te reserveren. * Het Belgische gedeelte van de route loopt langs bivak zones waar je je tent voor één nacht mag opzetten. (www.bivakzone.be) * Ben je een camperaar? Dan kan je één strategische cam ping uitkiezen en in de luxe van de camper overnachten. Kies een camping dicht bij een station. Zo kan je ’s morgens de trein naar de gewenste etappe nemen en ’s avonds bij een volgend station terug naar je camping sporen. Zeker bij de Lee Trail is dit een goede optie omdat de trein steeds in de buurt is. Bij de Eislek Trail zal je soms een bus moeten nemen.
Februari 2019 | Pasar | 49
Pasar Actief Pasar Actief: dat zijn nieuwe Pasar-afdelingen die dol zijn op avontuur! Lid worden? Kijk snel op www.pasar.be/pasaractief. Ook in het magazine doen we elke maand iets spannends.
Toon Verlinden
Reporter zonder hoogtevrees
64 | Pasar | Februari 2019
Indoor avonturenparcours Doldwaze avonturen in Brussel
In Brussel kunnen collega’s, groepen, families en vrienden hun teamspirit aanscherpen bij Koezio – spreek uit als ‘cohesio’. Het avonturenparcours daagt je uit met raadsels, hindernissen, gesloten deuren en een tikkende klok. Reporter Toon Verlinden klom, zocht… maar overwon hij ook? Tekst Toon Verlinden – Foto’s Michaël Dehaspe
W
e staan met ons team in een grote lift en hebben geen idee wat ons te wachten staat. Het enige wat we weten, is dat we snel moeten zijn. Zodra de liftdeuren opengaan, hebben we tien minuten om ons om te kleden. De klok tikt en de muziek zweept ons op. Je moest maar eens de persoon zijn die faalt tijdens de ‘kleed-jezelf-om’-missie. Tijdens het hele spel doorloop je vier districten met elk hun eigen opdrachten. Wat die opdrachten juist zijn, weten we nog niet, maar dat zullen we snel zien. De deur naar het eerste district zwaait open.
Groot ballenbad In een donker doolhof moeten we op zoek naar fluorescerende symbolen.
Elk symbool is gelinkt aan een letter. Aan ons om de juiste symbolen te vinden, de deur naar het tweede district te zoeken en samen met het hele team de correcte lettercode in te voeren. Het lijkt misschien vanzelfsprekend, maar al snel geraak je elkaar kwijt. Om een overzicht te bewaren in het doolhof kan je laddertjes opkruipen en dat is een grappig gezicht. Overal piepen hoofden van teamleden als stokstaartjes boven het maaiveld uit, waarna ze weer naar beneden duiken. We roepen om elkaar te vinden en ik bots minstens twee keer tegen een spiegel. Uiteindelijk haasten we ons allemaal naar de uitgang en geven we onze code in. Net op tijd stappen we naar het volgende district. Plots staan we in een grote, schaars verlichte ruimte die je nog
het best kan omschrijven als een binnenspeeltuin voor volwassenen. En dat bedoel ik niet slecht: voor ons staan klautertorens, glijbanen, een groot ballenbad en ruimtes met gigantische ballen waar je langs en tussen moet. Het ziet er leuk en uitdagend uit. De opdracht is duidelijk: ga op zoek naar rode lichtjes die je scant met je digitale polsbandje. Koortsachtig lopen we rond. Sommige lichtjes zijn gemakkelijk te vinden, sommige zijn goed verstopt en andere lijken onmogelijk te bereiken. Of toch voor iemand die alleen is. Teamplay, weet je wel. De aftelklok in de zaal geeft aan hoeveel tijd ons nog rest. Nog twee minuten om aan de volgende deur te geraken. Durven we die klautertoren nog in te duiken? Even twijfel
Februari 2019 | Pasar | 65
Meer ontdekken, reizen en genieten?
Word lid van Pasar en ontvang elke maand het Pasar-magazine Heerlijk de de herfst in Vlaanderen In groepkamperen kampereninaan Semois blz. 42 blz. V64
ERN MAGAIEZINUWD E
ONDERWEG • ONTDEKKEN ONDERWEG ONTDEKKEN••REIZEN REIZEN••GENIETEN GENIETEN- SEPTEMBER - JANUARI 2018
Martine en Pren t tot rust
DE GEBROEDERS GRIMM ACHTERNA
Bestemmingen & inspiratie 2018
PRAKTISCHE GIDS 2018
MAGISCH MAROKKO
ROADTRIP MET EEN 2PK
Langs wijnboeren in de Champagne Wandelen in Noord-Hessen
GR ATIS L SPECIA
€ 2,50
kom in Kalmthout
Met een huurcamper door de Hoge Atlas
CULTURELE HOOFDSTAD 2018
Altijd een avontuur!
CITYTRIP IN EIGEN LAND
Leeuwarden met locals
De madammen van Mechelen
KAMPEREN MET KINDEREN
Cirkelen rond de poolCirkel
Met de camper door Noorwegen
TenTkamperen in heT GroTe neTewoud
3X LANGEAFSTANDSPAD DICHTBIJ VIA DINARICA
DOssIER
5,95 5,95EURO EURO
Huren voor elk budget P912019 AFGIFTEAFGIFTEKANTOOR KANTOOR GENTXX GENT
VAN BAsIC TOT LuxE
12/01/2018 16:10:33 17/08/2018 15:25:21
kant-en-klare caravanroutes Midden-Spanje / polen / Wenen
+ West-Servië / campings in Vlaanderen / trends & nieuws / kampeerbeurzen 2018
+ tenten met een twist / Garmin-gps uitgetest / groene gadgets
verder: weekendAntwerpse Hageland Kempen | getest: vouwfietsen | grotbikenop gas verder: weekendje | uitgetest: kookstellen 001 Cover 0118.indd 1 001 Cover 0918.indd 2
3
Caravantrends BP BP
Wandelen in Kies je plek & pak je tijd Kroatië
C2-01-64 KW-9028.indd 1
Naamloos-10 1
15/11/17 09:18
14/02/18 11:54
→ Inspiratie voor uitstappen en vakanties → Reportages over reizen, wandelen, fietsen en kamperen → Gratis wandel- en fietsfiches
www.pasar.be/lidworden