OPVALLenD werk In de rubriek Opvallend Werk komen ondernemers aan het woord met opvallende werkzaamheden, innovaties, diensten, werkplekken of producten. Wil je reageren of weet je zelf een leuk onderwerp? Mail dan naar info@installmedia.nl.
b o u w e n aa n het huis van overvloed
samenleven en samenwerken’ is te lezen op zijn profiel. Ralf van Tongeren is de architect van het hvo.
Hij studeerde bouwkunde aan de tu Eindhoven. ‘Na
mijn studie werkte ik zes jaar bij verschillende architectenbureaus in Groningen. Sinds juni 2009 woon ik in Nijmegen en ben ik met een eigen bureau gestart,
Platform M3.’ Ralf doet mee omdat initiatiefnemer Juul Martin hem daarvoor vroeg. En zo vergaat het de
meeste mensen die meewerken aan het hvo. Ze doen
mee omdat ze er via de pers of via anderen over heb-
Het is een ongekend initiatief: het Huis van Overvloed. Van gebruikte materialen, tijd en energie die over is wordt een duurzame ontmoetingsplek gemaakt. Zonder vaste organisatie en zonder geld. Verschillende bedrijven leveren onder andere dakbedekkingsmaterialen, pallets, meubilair en installaties. Er is daarnaast – ook gratis – een filmtrailer gemaakt die te zien is in het filmhuis van Nijmegen. Een bijzonder en opvallend verhaal. tekst: yvonne keijzers
Het Huis van Overvloed (hvo) verrijst in het najaar aan
de Lentse kant van Nijmegen op een eiland in de Waal.
De gemeente Nijmegen is inmiddels akkoord gegaan met deelname aan het met Europees geld gefinan-
cierde project. Het eiland ontstaat door het omleggen van de dijk en de aanleg van een nevengeul. De maat-
ben gehoord en het een aansprekend project vinden.
Het hvo wordt dus gemaakt van materiaal en tijd die ‘over’ zijn. Het ontwerp is gebaseerd op pallets. Ralf
van Tongeren legt uit hoe het idee ontstond: ‘Nadat
Juul me had uitgelegd wat sociale overwaarde is, ben ik eens in mijn buurt gaan rondlopen. Welke materia-
len zijn over en hoe maak je daar een ontwerp mee dat in principe door iedereen kan worden gemaakt? Al snel
zag ik overal pallets en stoeptegels liggen en dacht:
dat zijn materialen die je vrij eenvoudig kunt stapelen. Vanuit dat principe ben ik gaan ontwerpen.’
In de loop van de tijd werd het ontwerp aangepast. Zo blijken sommige materialen moeilijk gratis te
verkrijgen. In het oorspronkelijke ontwerp is bijvoorbeeld uitgegaan van een bouwconstructie waarin
stalen balken van 12 m zijn verwerkt. Omdat staal een waardevolle grondstof is, heeft Van Tongeren
het ontwerp aangepast, waardoor ook met kleinere balken kan worden gewerkt. Het hvo krijgt een groen
regelen moeten ervoor zorgen dat de inwoners van
dak, want sedumplantjes werden ook gratis aange-
blijven. Voor het project Ruimte aan de Waal heeft het
Inmiddels heeft het hvo van allerlei kanten hulp ont-
Nijmegen en Lent ook bij grotere waterafvoeren veilig rijk 351 miljoen euro gereserveerd.
Het hvo krijgt een sociaal duurzame functie: iedereen
die maatschappelijke doelen nastreeft kan in de toe-
komst van deze plek gebruikmaken. Bijzonder is dat alles gebeurt zonder geld. Zonder geld creëert een
boden.
vangen. Er is veel materiaal gegeven en aangeboden.
Pallets uiteraard, maar ook radiatoren, stoeptegels, zonnepanelen, isolatiemateriaal en dakbedekkingsmateriaal. Onder andere door Jaga, Rosmalen Groep
en Phoenix. Maar dar, de locale afvalverwerker, en de
groep mensen een plaats die blijvend nieuwe waarde
Rabobank doen eveneens mee. Zij zijn op dit moment
gegeven, ook deskundigheid en hulp, bijvoorbeeld in
Bedrijven werken graag mee met het project. Maar
gaat opleveren. Niet alleen materialen worden gratis
de vorm van een website, een social mediaplatform of adviezen over het installeren van zonnepanelen.
Want, jawel ook zonnepanelen worden door de fabrikant Scheuten Solar uit Venlo gratis beschikbaar gesteld. Goed voor 3.000 kWh.
Architect
Initiatiefnemer van het hvo is Juul Martin. ‘Future
societydesigner: Waarde en schoonheid creëren in
50 KS07 50-51.indd 50
aan het bekijken hoe zij hulp kunnen bieden.
ook consumenten die spullen over hebben, geven
dit graag aan het project. Zo gaven Cindy en Tim uit Nijmegen een complete pui, overbodig geworden door een verbouwing. ‘Je hebt niet elke dag een pui
over. Weggooien is zonde: prima hout, dubbel glas, een stevige deur, dat breng je niet naar het grofvuil. Tenminste, wij niet. Verkopen dan? Maar aan wie, en
wat vraag je er dan voor? En wil ik dat eigenlijk wel?’, zo vragen zij zich af op de website van het hvo.
intech K&S Juli /Augustus ’11
28-06-11 14:35
Artist impression van Het Huis van Overvloed dat in het najaar aan de Lentse kant van Nijmegen verrijst op een eiland in de Waal.
Installaties
beweging van horizon tot hoogste punt, en van Oost
voor staat, betreft de aanleg van verwarming en
Dit frame is bevestigd aan een bak waaraan één van
een sanitaire installatie. Omdat het toegewezen per-
ceel niet is voorzien van aansluiting op het riool, moet naar een andere oplossing worden gezocht. Composttoiletten waren een optie. Een andere oplossing is een helofytenfilter, zoals dat werd toegepast
naar West.
de motoren wordt gemonteerd. Het frame is met een kap afgeschermd en voorzien van zonnepaneeltjes.
Die voeden de accu’s en leveren genoeg stroom om de motoren (twee lineaire actuatoren) te laten bewegen.
bij het Duurzaamste Kantoorgebouw van Nederland,
Maatschappelijke meerwaarde
het helofytenfilter komt, wordt hergebruikt voor de
voldoende warmte op om het hvo in de winter te ver-
de Bussumse Watertoren. Het zuivere water dat uit
toiletspoeling van alle toiletten in het gebouw. In de Bussumse Watertoren wordt met dit systeem 80 pro-
cent op drinkwater bespaard. Drinkwater is overigens een andere uitdaging.
Het hvo geeft uiteraard volop ruimte voor nieuwe
ontwikkelingen en initiatieven. Zo werkt ingenieur Daan van Geijlswijk aan het ontwerp van een zon-
nespiegel, ofwel een Heliostaat. Heliostaten richten
zich naar de zon, om meer zonlicht op te vangen of om dit zonlicht in een bepaalde richting te weerkaatsen.
Hoe inventief de zonnespiegel ook is, het levert niet warmen. Vandaar dat nog wordt gekeken naar alter-
natieven. Hierbij is hulp van ervaren installateurs van harte welkom. Voor bedrijven is hvo een inspirerende
manier om hun maatschappelijke betrokkenheid te tonen. Dat is waarschijnlijk een van de redenen dat er
zo massaal wordt gereageerd op de oproep om mee
te doen. Opvallend is het wel. En dat allemaal met nul euro. <
Hierdoor kunnen heliostaten worden toegepast om
Wat is er nog nodig?
verhogen, of om zonnewarmte te concentreren (voor
schroeven, stalen liggers, spijkers, een hijskraan, geel zand,
de opbrengst van pv-panelen met 30 – 40 procent te
verwarming of energieopwekking). Een heliostaat kan er bij het hvo voor zorgen dat ook de noordkant van
het gebouw wordt voorzien van voldoende licht. Dat gebeurt onder andere door de plaatsing van spiegels die het opgevangen zonlicht weerkaatsen.
Van Geijlswijk zijn model werkt als volgt: de spiegels zitten in een frame dat de zon kan volgen in haar
Van alles. Om maar wat te noemen: vijftienduizend houtaccuboormachines, isolatiemateriaal.
Iedereen die mee wil helpen of zijn netwerk open wil stellen,
is welkom. Op www.huisvanovervloed.nl is meer te lezen over hvo. Hier staat ook tevens een verlanglijst. Omdat het project
veel kennis oplevert, kan het team inmiddels ook zijn expertise en netwerk beschikbaar stellen.
intech K&S Juli /Augustus ’11
KS07 50-51.indd 51
opvallend werk
Eén van de uitdagingen waar het team van het hvo
51 28-06-11 14:35