De slag om de toekomst Onze samenleving: op een kantelpunt bijeenkomst: 26 juni 2014
fotografie: Jacques Jullens ©
lokatie: De Zoetenlaboratorium | Arnhems Buiten, Utrechtseweg 310, 6812 AR Arnhem
Met lef verbinden levert innovatie op ‘Waarom kan je jezelf eigenlijk niet kietelen?’, vroeg Daan Roosegaade aan een volle zaal in Arnhems Buiten. Deze simpele en out of the box vraag van de veelgevraagde ontwerper zette meteen de toon van zijn presentatie. Roosegaarde gaat nooit uit van het bekende, maar is altijd op zoek naar het verbinden van meerdere disciplines om vragen op te lossen. Dat verbinden van meerdere disciplines, van vraag en aanbod, van mensen en bedrijven, is volgens Roosegaarde de reden waarom zijn werk succesvol is. ‘In verbinden zit de innovatie. Innovatie is het lef om te koppelen’, vertelt hij gedreven, terwijl het ene na het andere inspirerende voorbeeld over het scherm rolt. Of het nu gaat om materiaal dat reageert op menselijke activiteit (Lotus),
Op dit moment werkt Roosegaarde aan een project om smog te verminderen in Beijing. Hij werkt
kleding die transparanter wordt naarmate de drager meer opgewonden raakt (Intimacy 2.0), of een Smart Highway; het zijn stuk voor stuk voorbeelden van grensverleggend denken.
hiervoor samen met bedrijven
Kruisbestuiving
te maken. Als je dat weet te overwinnen ontstaat er een soort trots. Zoals
in luchtzuivering. ‘We gaan de
Voor het Regionaal Nijmeegs Centrum voor Technologie (RNCT) en het
Heymans, die trots is op wegen en openstaat voor de vraag waarom er geen
grootste airpurifier maken die er
Platform Creatieve Technologie (PCT) reden genoeg om Roosegaarde te
wegen zijn die energie opwekken en deze afgeeft aan auto’s. Hoe vreemd is
wereldwijd bestaat.’ Het doel is
vragen op te treden als keynote spreker tijdens een middag die als titel
het, dat wegenbouwers en de automotive industrie nooit eerder met elkaar
om een ionisch veld te creëren
‘De slag om de toekomst’ kreeg. Want, zoals Joost Bouman, directeur van
hebben gesproken? Innovatie, nieuwe producten haal je niet uit je oude be-
in een park waardoor een park
RNCT het verwoordde na de presentatie van Roosegaarde: ‘Innovatief
drijf, maar door samen te werken. En als dat lukt, ga dan voor het speciale.
smogvrij wordt. Roosegaarde
verbinden, dat is precies waar ons werk als innovatiemakelaars uit bestaat.
Zeg heel veel nee, om één mooie ja te krijgen. En schakel tussen fantasie
houdt een plastic zakje met een
Wij zien ook telkens in de praktijk prachtige kruisbestuiving ontstaan tussen
en excelsheets.’ In zijn ontwerpen haalt Roosegaarde veel inspiratie uit
zwarte substantie omhoog. ‘Smog
verschillende bedrijven onderling en kennisinstellingen.’ Roosegaarde wist
de natuur. ‘Of het nu gaat om vuurvliegjes die inspriatiebron waren voor
is ranzig spul, dat moet je niet
in zijn presentatie de zaal volop te boeien. ‘Je moet investeren in je dromen
een project in Vught, of de Lotus. De natuur is inspiratiebron. Daarnaast
willen inademen. Maar wat afval
om te ontdekken. Zoals het kledingbedrijf Lacoste deed. Zij hadden veel last
proberen we zoveel mogelijk te ontwerpen voor hergebruik en upcycling.’
is voor de een, is voedsel voor
van copy-cats en besteedden zo’n 3 miljoen euro per jaar aan bescherming
de ander. Smog bestaat voor het
van hun kleding. Ik heb voorgesteld een deel van dat geld te gebruiken in het
Hard werk
grootste deel uit CO2, koolstof. Als
ontwikkelen van een toekomstvisie op kleding. En dat hebben ze gedaan.
Innoverend bezig zijn is zeker niet de gemakkelijkste weg, zo waarschuwt
je koolstof onder grote druk brengt,
Met als uitkomst dat Lacoste een visie ontwikkelde op kleding die verandert
Roosegaarde. ‘Meer dan ooit is er veel verlangen naar nieuwe ideeën. Maak
wordt het een diamant. Dit was de
van louter textiel naar informatiedrager (Lacoste Future).’
je ideeën tastbaar, dat inspireert anderen. Maar bedenk, 80 procent van het
basis voor het idee om smogringen
werk is droog en moeilijk. Het geluk is dat CEO’s door de crisis gedwongen
te ontwikkelen. Iedereen die nu een
Denk in mogelijkheden
zijn verder te kijken dan hun neus lang is. De realiteit is niet statisch, maar
smogring koopt, zorgt voor 1000
Wat je bij de start van een project vooral niet moet doen, is je laten tegen-
vloeibaar. Dat biedt kansen voor de creatieve sector. Want doorgaan op de
m3 schone lucht in Beijng.’
houden’, aldus Roosegaarde. ‘Want er is altijd iets: Het kan niet, het mag
huidige manier werkt niet meer. We zitten in de 3e industriële revolutie en de
niet en het bestaat al. Maar toon vooral lef. Durf te beginnen, durf fouten
maakindustrie is mateloos interessant. Wij zijn de blije hackers.’
organisatie:
redactie:
vormgeving:
1 << de slag om de toekomst • juni • 2014
CROWDFUNDING
DE LOCATIE Arnhems Buiten huisvest een aantal
deze locatie.’ Woensdag 2 juli jl. werd de
in om een project of onderneming te financieren. Crowdfunding
innovatieve bedrijven op het gebied van
Energieclub (fase 2) geopend, een club
is populair en groeit nog steeds. ‘De toekomst van financiering zit
energie en milieutechnologie. ‘Hier ge-
voor zelfstandige professionals en voor
in een cocktail van crowdfunding, investeringen, banken en MKB-
beuren al heel lang spannende dingen’,
kleine en groeiende ondernemingen in
fondsen’, aldus Simon Douw van Crowdfunding Consultancy
zegt Jan van de Weerd van PCT. ‘Bedrij-
de energiesector. In het Powerlab wor-
Douwenkoren. Door te starten bij crowdfunding, krijgen banken
ven als DNV GL (voormalig DNV KEMA),
den binnenkort opleidingen, bedrijven
meer vertrouwen in een idee of project en zullen zij eerder
TenneT, DEKRA en NRG, maar ook
en kennis met elkaar verbonden.
genegen zijn mee te investeren.
kleinere bedrijven vinden hun plek op
Bij crowdfunding legt een groep mensen ieder een klein bedrag
Hoe maak je van een donker steegje Ontwikkelingsmaatschappij Oost NV kondigde namens de Provincie Gel-
een veilig en interactief doorkomen?
derland een subsidieregeling aan voor de creatieve sector in Gelderland.
Dat was de vraag die Tom Kortbeek
‘Eindelijk is het ook voor creatieve bedrijven mogelijk een subsidie aan te
van Kunstlab zich stelde. Het was
vragen op projecten’, zegt Gerard Monninkhof. De subsidie bestaat uit
één van de drie creatieve bedrijven die
twee tranches van elk 400.000 euro. Creatieve bedrijven die samen willen
zichzelf en hun project voorstelde aan
optrekken in een innovatief project, kunnen vanaf juli 2014 een eerste subsidie aanvragen. In 2015 wordt de tweede tranche geopend. Het gaat om collectief onderzoek/creatieve sector, paragraaf 5.8.5 van Regels Subsidieverordening Vitaal Gelderland 2011.
het publiek. Zodra een voorbijganger
SUBSIDIE VOOR CREATIEVE SECTOR
op een tegel stapt, worden gegevens omgezet in een geluidssignaal. Gezamenlijk ontstaat zo een symfonie op basis van de voetstappen van de
MANDO FOOTLOOSE Waar bij een gangbare auto de motor
Martijn Enter van Novo Language
voorbijgangers. ‘Hoe tof zou het zijn
liet zien hoe nieuwe taalleerpro-
om op deze manier allerlei locaties
ducten het gemakkelijker maken
wereldwijd met elkaar te verbinden?
een nieuwe taal te spreken.
Hoe tof zou het zijn om in Arnhem
onder de motorkap zit, is bij Tesla
muziek te horen die net gegenereerd
opbergruimte. Deze ruimte is net groot
is door voetgangers in Rome, of New
genoeg om de elektrische vouwfiets
York?’
Mando Footloose op te bergen. De fiets - die wel trappers heeft, maar geen ketting - ontving in 2013 de Red Dot Award en is een heuse gadget. Salesmanager Jun-Young Park bracht
Joris de Groot wil bedrijven tonen wat zij op basis van hun proces en grond-
een exemplaar mee. De fiets is sinds
stoffen nog meer kunnen produceren. Van dit materiaal maakt hij bijvoor-
maart 2014 in Nederland verkrijgbaar.
beeld tassen. Hij werkt in een collectief met onder andere Casper Tolhuizen. Het collectief is op zoek naar bedrijven die met hen willen samenwerken.
TESLA LAAT SUCCES NIEUWE BUSINESSMODELLEN ZIEN
Emiel Hendriksen (links) showt de Tesla Model S
Wie dacht dat de autobranche in een dip zit,
mende jaren komt het bedrijf met twee nieuwe
tot Lissabon hun Tesla in een half uurtje kunnen
moet eens naar Tesla kijken. Het bedrijf verkoopt
modellen, waarvan in 2017 een auto voor het mid-
opladen, ondertussen genietend van een kopje
sinds 2013 hun Model S in Europa en kan de
densegment. ‘Nederland is belangrijk voor Tesla’,
koffie. Het verdienmodel achter deze strategie
vraag nauwelijks aan. Tesla is disruptive, zoals
zegt Hendriksen. ‘Het hoofdkantoor staat in
moet dus ook eerder in deze servicecenters ge-
dat heet. Niet alleen vanwege de techniek, maar
Amsterdam en in Tilburg vindt assemblage plaats
zocht worden dan in brandstof. Dus ook hier gooit
ook vanwege hun business model. Het bedrijf gaf
van de Tesla’s die in Europa worden verkocht.’
Tesla de bestaande modellen overhoop.
onlangs alle patenten vrij, omdat ze weten dat ze
De Tesla bestaat uit drie onderdelen, waarvan de
echt kunnen groeien door samen te werken.
batterij het hart vormt. Het onderstel van de auto
Het initiatief voor de bijeenkomst De Slag om de
Tesla is een elektrische auto die geheel nieuw is
bestaat uit 400 kg batterijen die samen goed zijn
Toekomst lag bij Joost Bouman van het RNCT
ontworpen en bestaat inclusief de wielen slechts
voor een actieradius van 350 tot 500 km. Geen
en Jan van de Weerd van het PCT. Zo’n 250
uit 17 draaiende onderdelen, wat de betrouwbaar-
wonder dat Tesla de grootste koper is op de
bezoekers grepen de kans aan zich in het ‘De
heid ten goede komt, aldus Emiel Hendriksen,
batterijmarkt. Het bedrijf is nu bezig een batterij-
Zoetenlaboratorium’ te laten inspireren door
Fleetmanager Europe. Ook het verkoopmodel is
divisie op te zetten, zodat de batterijen voortaan in
creatieve en technologische innovaties.
geheel anders dan gebruikelijk in de automotive
eigen beheer worden gemaakt. Opladen kan via
sector. Volgens Hendriksen zijn de reacties van
een elektrische laadpaal thuis, maar Tesla werkt
dealerorganisaties in Europa eerder positief af-
aan een supercharger netwerk, waar gebruikers
wachtend, in tegenstelling tot Amerika.
gratis mogen opladen.
De succesvolle start is de reden om in Amerika
Eind dit jaar is in Europa een compleet grid
de productiefaciliteit flink te vergroten. In de ko-
uitgerold, waardoor gebruikers van Noorwegen
2 << de slag om de toekomst • juni • 2014