White paper duurzaam kantoorgebouw
Nieuw hoofdkantoor Schneider Electric:
Icoon van energiemanagement
White paper duurzaam kantoorgebouw
Icoon van energiemanagement Het nieuwe hoofdkantoor van Schneider Electric is een duurzaam kantoorgebouw, waar energie management centraal staat en in praktijk wordt gebracht. Het gebouw is daarmee een toonbeeld van energiebesparing, en biedt anderen de kans te ervaren hoe dat in de praktijk werkt én wat het oplevert. Middels het gebouw wordt een belangrijk deel van de doelstellingen van Schneider Electric behaald dat betrekking heeft op energiebesparing. Transparantie naar eigen medewerkers en andere stakeholders is een belangrijk middel om ook in de toekomst besparingen te blijven realiseren. Communiceren over energiebesparing Met deze white paper biedt Schneider Electric informatie over de waarde van een duurzaam gebouw waar energiemanagement intrinsiek en continu onderdeel van uitmaakt. Bij de keuzes voor de toegepaste oplossingen in het gebouw was het leidende uitgangspunt steeds de financiële haalbaarheid. Voortdurend is de afweging gemaakt of een investering reëel was in deze gegeven situatie. De lessons learned dienen als ‘best practice’ voor andere organisaties, zodat zij op basis hiervan ook stappen kunnen zetten in aanzienlijke besparingen op de energierekening. Best Practice Het nieuwe Nederlandse hoofdkantoor van Schneider Electric is een actueel en levend voorbeeld van mogelijkheden rond energiebesparing in gebouwen. Het gebouw dat is voorzien van een A+ energielabel, kende aanvankelijk een ontwerp dat gekwalificeerd werd met het BREEAM-NL certificaat ‘Very Good’. Door alle maat regelen die na de start van de bouw zijn aangebracht, heeft Schneider Electric een BREEAM-NL ‘Excellent’certificaat aangevraagd. Energie- en watermeters, aan- en afwezigheidsdetectie, LED-verlichting, groene ICT en gebouwautomatisering (GBS) helpen om twee doelstellingen te bereiken
die Schneider Electric zichzelf heeft gesteld: het ver minderen van CO2-uitstoot van zijn eigen gebouwen (verminderen van 25 procent energieverbruik in de eigen gebouwen en fabrieken in 2020) en het geven van een educatief voorbeeld aan klanten en stakeholders. Schneider Electric ontvangt naar alle waarschijnlijkheid ook de ISO 50001-certificering in 2013. Dat Schneider Electric als locatie heeft gekozen voor Hoofddorp is geen toeval. Deelname aan BREEAM-NL en ISO 50001 stelt namelijk eisen aan de bereikbaarheid en nabijheid van openbare vervoersvoorzieningen. Om de gestelde doelstellingen hierbinnen - en binnen het eigen programma - te behalen, stimuleert het concern personeel om zoveel mogelijk gebruik te maken van het openbaar vervoer, onder andere door OV-informatie beschikbaar te stellen in de lobby. Ook heeft Schneider Electric voor elektrisch vervoer vijf oplaadpunten gerealiseerd, waaronder 1 snellader voor zowel gelijkstroom (DC) als wisselstroom (AC). Daarnaast biedt ‘Het Nieuwe Werken’ aanknopingspunten om de CO2-uitstoot terug te dringen. Voor een deel van de werknemers, met name de sales- en buitendienst medewerkers, zijn flexwerkplekken ingericht. Hierdoor bespaart Schneider Electric niet alleen op vierkante meters, maar wordt ook het aantal gereden kilometers teruggedrongen. Onder het motto ‘Practice what you preach’, bereikt Schneider Electric een vermindering van het energie verbruik in het gebouw door het implementeren en optimaliseren van moderne energie-efficiënte oplossingen. Kijk voor het overzicht hiervan op pagina 3 en 4. Werknemers, klanten en relaties van Schneider Electric kunnen via een rondleiding alle technische mogelijkheden en snufjes van het gebouw ontdekken.
2
White paper duurzaam kantoorgebouw
Een gebouw voor mensen Het nieuwe hoofdkantoor moet geen kille toonzaal zijn, maar een prettige locatie waar mensen samenkomen. De professionele werkomgeving in Hoofddorp geeft dan ook niet alleen maar ruimte aan medewerkers, het moet ook samenwerking faciliteren.
Het programma krijgt in Hoofddorp verder vorm door onder meer diverse services aan te bieden, zoals een koffiebar, stomerij, douchefaciliteiten en bedrijfsrestaurant met biologisch voedsel. Daarnaast organiseert Schneider Electric regelmatig evenementen en sportactiviteiten.
Het duurzaamheidsprogramma van Schneider Electric is onderdeel van het bedrijfsprogramma Connect, dat loopt van 2012 tot 2014. In dit programma zijn veertien doelstellingen vastgesteld die openlijk worden gecommuniceerd en gerapporteerd middels de Planet & Society Barometer. Doelstelling is om in 2014 een score op deze barometer te realiseren van maar liefst 8 op een schaal van 10. Personeelsbeleid maakt hier integraal onderdeel van uit (zie kader).
Planet & Society Barometer Met The Planet & Society Barometer meet Schneider Electric zijn vooruitgang in de doelen die gesteld zijn in het programma Connect dat loopt tot 2014. De Barometer is voorzien van veertien doelstellingen op het gebied van Planet, Profit en People. Dit houdt in:
Projectteam De communicatie rond en de voortgang van het hele traject is geborgd dankzij een projectteam, dat al in een vroegtijdig stadium is geformeerd. Hierin hadden medewerkers zitting van de meest relevante afdelingen van het bedrijf. Schneider Electric vond het formeren van een projectteam belangrijk om te voorkomen dat achteraf zaken moesten worden bijgesteld, met alle bijkomende kosten van dien. Zo werd dankzij het projectteam een vroegtijdige afstemming over de indeling van het gebouw bereikt, waardoor er nauwelijks wijzigingen van bijvoorbeeld binnenwanden (en dus techniek) zijn geweest. Dit leverde uiteindelijk forse kostenbesparingen op. Bovendien kon het projectteam snel beslissingen nemen. ‘Cool Sites’ Het nieuwe hoofdkantoor is niet alleen een technisch toonbeeld van de mogelijkheden op het gebied van energiebesparing. Het is eveneens een pilot voor het personeelsprogramma ‘Cool Sites’, hetgeen ook onderdeel is van het Connect-programma. Cool Sites is een programma gericht op het zijn en blijven van een aantrekkelijke werkgever. Want energiebesparing en personeelsbeleid gaan hand in hand, zo wijst de praktijk vaak uit.
Planet Carbon Prod. & Solutions Energy*
10% CO2 savings on transportation 75% of our product revenue with Green Premium products 10% energy consumption savings *
Profit Green growth Access to Energy Suppliers ** Governance Best practices *
7 pts growth turnover EcoXperts above transactional growth turnover 1 million households at the Base of the Pyramid have access to energy 100% of preferred suppliers embracing ISO 26000 guidelines 3 major ethical stock market indexes select Schneider Electric 200 sites recognised ‘Great place to work Cool site” **
People Safety Engagement Diversity Training* Access to energy Communities
30% reduction of the medical incident rate (MIR) 70% scored in the employee engagement index 30% women in the talent pool (-2.500 people) 1 day of training for each employee every year 30.000 people at the BoP trained in energy management 300 missions within the “Schneider Electric Teachers” NGO
3
White paper duurzaam kantoorgebouw
Een gebouw voor mensen Doelstellingen Planet • 10 procent CO2-besparing op transport. • 75 procent van de verkoop van producten wordt gerealiseerd met Green Premium-producten. • 10 procent reductie van het energieverbruik en de CO2-uitstoot bij alle fabrieken, kantoren en transportmiddelen. Doelstellingen Profit • 7 punten omzetgroei boven de organische groei met behulp van EcoXperts-partners. • Alle preferred toeleveranciers maken gebruik van ISO 26000. • 1 miljoen huishoudens uit de armste bevolkings groepen hebben toegang tot energie (BIP-bop programma). • Schneider Electric wordt geselecteerd door 3 ethische beursnoteringen, zoals Dow Jones Sustainability Index, The Clinton Foundation en Carbon Disclosure Project. • 200 locaties van Schneider Electric moeten vallen in de categorie ‘Great place to work - Cool Site’. Doelstellingen People • 30 procent minder incidenten en meer betrokkenheid vanuit het personeel. • 70 procent score in de tevredenheidsindex van medewerkers. • De ‘talentpool’ moet bestaan uit 30 procent vrouwen. • Iedere medewerker krijgt minimaal 1 dag training per jaar. • 30.000 mensen uit de armste bevolkingsgroepen worden getraind op energiemanagement. • 300 missies worden uitgevoerd door NGO-leraren van Schneider Electric, een groep (oud-) werknemers die trainingen geeft aan jongeren in achterstandsgebieden.
Wie zien we terug in het nieuwe hoofdkantoor? In het nieuwe hoofdkantoor worden meerdere vestig ingen van Schneider Electric gehuisvest. Het gaat om: • Schneider Electric The Netherlands B.V. • Schneider Electric Energy Netherlands B.V. • APC Europe B.V. • APC Holdings B.V. • American Power Conversion Corporation (A.P.C.) B.V. • APC International Corporation B.V. • APC International Holdings B.V. • Control Microsystems B.V. (Schneider Electric Telemetry and Remote SCADA Solutions) • Pro-face Europe B.V.
Acht redenen om energie te besparen 1. Energiemanagement leidt tot kostenbesparing. 2. Minder CO2-uitstoot. 3. Beter imago. 4. Verhoogde aantrekkelijkheid als werkgever. 5. Transparantie naar stakeholders. 6. Waarde vastgoed stijgt. 7. Energiemanagement drijft innovatie. 8. Onderdeel uitmaken van een duurzame keten.
Project in het kort • Opdrachtgever: Schneider Electric • Locatie: Hoofddorp • Architect: Bias Architecten • Omvang: 5.671 m2 • Duurzame certificering: BREEAM Very Good/Excellent en ISO 50001 • Aantal werkplekken: 350 • Ontwikkelaar: OVG Projectontwikkeling • Aannemer: Boele & van Eesteren • Installateur: Kropman Installatietechniek • Projectinrichter (tapijt, binnenwanden, keuken, afbouw etc): Maasdam groep • Verlichting: Philips • Meubilair: Drentea
4
White paper duurzaam kantoorgebouw
Slimme technieken helpen energie te besparen Gebouwbeheersysteem SmartStruxure Voor het beheren van een gebouw is het verkrijgen van de juiste managementinformatie essentieel. Informatie over het energieverbruik is echter verdeeld over diverse informatiebronnen en afdelingen. Schneider Electric zet daarom SmartStruxure in. De oplossing neemt de barrières weg die zijn ontstaan bij traditionele infor matiesilo’s en geeft via een dashboard integrale gebouwinformatie van al die verschillende systemen. Hierdoor kan Schneider Electric real-time data, trends en rapporten gevisualiseerd middels dashboards inzien. SmartStruxure is een intelligent gebouwmanagementsysteem dat hardware, software, engineering, installatie en services omvat. Onderdeel van de oplossing is ‘StruxureWare Building Operation’: software waarmee Schneider Electric in staat is klimaatsystemen, energie-
verbruik, verlichting, beveiliging en andere belangrijke gebouwgebonden systemen van iedere toeleverancier te monitoren, bewaken, besturen en beheren. Door het combineren, bewaken en besturen van het energieverbruik van al die systemen in één systeem, is Schneider Electric in staat om betere beslissingen te nemen op het gebied van energiebesparing, met als uiteindelijke doel op de energiekosten te besparen. Schneider Electric maakt middels SmartStruxure gebruik van de nieuwste communicatiestandaarden en webtechnologie om de gegevens- en informatiestroom te optimaliseren en heldere rapportages voor te bereiden. Het is voor het concern dan ook een belangrijk middel geweest om duurzaamheidscertificeringen te verkrijgen en een hogere energieprestatie klasse volgens EN15232 te bereiken.
5
White paper duurzaam kantoorgebouw
Slimme technieken helpen energie te besparen Verlichting Het nieuwe hoofdkantoor van Schneider Electric kent veel daglichttoegang. Hierdoor is er minder behoefte aan ondersteunende kunstverlichting. In de gangzones en het restaurant is gebruikgemaakt van LED-verlichting. In het hele kantoor zijn ruimtes gekoppeld aan aan- en afwezigheidsdetectie, om kosten op verlichting te verlagen. Energie en watermeters 45 Energie- en watermeters meten voortdurend het exacte energie- en waterverbruik. Door dit inzicht kan Schneider Electric direct ingrijpen als dat nodig blijkt te zijn. Waterloze urinoirs In de toiletgroepen is gebruik gemaakt van waterloze urinoirs, wat een besparing oplevert van vier tot vijf liter drinkwater per spoeling. Daarnaast zijn waterbesparende toiletten toegepast met slechts een 4 liter spoeling (in plaats van 6 liter). Jaarlijks levert deze combinatie 187 m3 waterbesparing op per toilet. Klimaatsysteem Een energie-efficiënt klimaatsysteem levert met behulp van een luchtbehandelingskast warmte en koelte waar dat nodig is. De ventilatoren in de luchtbehandelingskast hebben een aangepast asvermogen, waardoor minder kinetische energie wordt gebruikt. Deze ventilatoren worden tevens aangestuurd met Altivar 212-frequentieregelaars. Het gebouw wordt grotendeels (>80 procent) verwarmd via restwarmte (van de Bio-WKK) van het naastgelegen gebouw van TNT Green Office. Roombox Als onderdeel van EcoStruxure zet Schneider Electric de Roombox in. Deze verdeelt de elektrische energie (verlichting, HVAC en eventueel zonwering) op uniforme wijze per verdieping en zorgt voor substantiële materiaalreducties. De Roombox voedt circa 100m2 kantooroppervlakte, al dan niet in maximaal 4 zones verdeeld.
De Roombox helpt het energieverbruik inzichtelijk te maken en te optimaliseren door onder andere aanwezigheidsafhankelijke besturingen. Middels de LON- of KNX-communicatiebus maakt de Roombox onderdeel uit van het gebouwbeheersysteem (en/of EMS) en communiceert met HVAC-naregelaars. Informatie over aanwezigheid wordt zo door meerdere systemen gedeeld en helpt het aantal dubbelingen van sensoren te minimaliseren. LON bus Door slimme naregelingen zijn besparingen mogelijk. Slimme naregelingen met een intelligente communicatiebus, in dit geval de LON bus, maken het mogelijk aan- en afwezigheidsdetectie toe te passen voor zowel de verlichting als het klimaat. Eén sensor met meerdere functies in plaats van iedere toepassing zijn eigen sensor. Op basis van deze sensor gaan beide installaties dus in slaap- of comfortstand. Er kan nooit meer worden vergeten om één of beide uit te zetten bij het verlaten van de ruimte, wat de nodige besparing oplevert. Altivar 212 Altivar 212, voorzien van nieuwe patenten, is een frequentieregelaar voor motoren van 0,75 kW tot 75 kW. De Altivar stuurt ventilatoren, pompen en compressoren aan en is speciaal gebouwd voor HVAC-toepassingen voor het beheer van vloeistoffen in gebouwen. De regelaar biedt een onmiddellijke weergave van het energieverbruik en detecteert direct problemen zoals breuk of faseverlies. Het ontwerp van Altivar 212 levert tot 70 procent besparing op door een reductie van het opgenomen vermogen via het variëren van de rotatiesnelheid. De geïntegreerde communicatieprotocollen leveren een rechtstreekse verbinding op met de bewaking van het gebouw. Canalis Canalis is een halogeenvrij en pvc-vrij railkokersysteem. Canalis is toegepast voor het distribueren van de energie tussen de verdiepingen met geïntegreerde beveiliging en
6
White paper duurzaam kantoorgebouw
Slimme technieken helpen energie te besparen bemetering. Aparte onderverdelers zijn niet meer nodig, wat kostenbesparend werkt. Canalis beperkt de risico’s met betrekking tot blootstelling aan elektromagnetische stralingsvelden (Electro Magnetic Field). Aftakkasten en zuilen verzorgen voeding en VDI op de werkplekken. Prisma Prisma Plus is een LV Switchboard tot 4000A. Deze wordt gemonteerd in een Prisma G, die als muur of vloerom kasting kan worden toegepast. De omkasting is voorzien van een doorzichtige deur, zodat direct zichtbaar is hoe de verdeler is ingericht. Naast de afgaande distributiegroepen met vermogens schakelaars en automaten, is het ook mogelijk om van een Prisma Plus-verdeler een MCC (Motor Control Center) te maken. Fouten, denk hierbij aan motorisolatie, worden direct bij de bron gedetecteerd en kunnen hierdoor niet kritiek worden. De onderhoudswerkzaamheden kunnen plaatsvinden zonder dat Schneider Electric eerst de installatie moet uitschakelen.
Overig • Het pand is smart-grid ready. Met een smart-grid worden vraag en aanbod van energie uit duurzame bronnen en het netwerk aan elkaar gekoppeld met behulp van energiemanagementoplossingen en slimme apparatuur. • Vijf oplaadpunten voor elektrische auto’s, waarvan één snellaadstation. Hiermee wordt een auto binnen 20 tot 30 minuten opgeladen. • Het pand is voorzien van zonnepanelen voor het opwekken van duurzame energie.
ICT In de main equipment room (MER) ofwel serverruimte is inrow cooling toegepast met een afgesloten warme/ koudestraat. Ook is de MER voorzien van een energieefficiënte UPS, SymetraPX. De MER wordt door StruxureWare dagelijks gemonitord op rack-niveau. Beveiliging De beveiliging van het gebouw vindt plaats via de systemen van Pelco by Schneider Electric. Middels HDvideo, camera’s en een zelfontwikkeld beveiligingssysteem wordt het pand goed bewaakt. Doordat de inbraaken brandmeldingen gevisualiseerd worden weergegeven, is meteen duidelijk waar de melding vandaan komt. Medewerkers hebben alleen toegang via geautoriseerde pasjes.
7
White paper duurzaam kantoorgebouw
De certificeringen Schneider Electric streeft ernaar prestaties op het gebied van energieverbruik en CO2-uitstoot voort durend te verbeteren. Om dit te bereiken, zijn certifi ceringen een belangrijk middel. Naast hulp bij het verbeteren van prestaties, bieden certificaten ook zekerheid aan klanten en medewerkers. Bovendien helpen zij bij het beperken en beheersen van risico’s. Het hoofdkantoor van Schneider Electric krijgt naar verwachting niet alleen een BREEAM-NL Excellentcertificaat, maar ook een ISO 50001-certificaat. Wat houden deze certificeringen in en wat zijn de verschillen? BREEAM-NL Certificering Het van oorsprong Britse BREEAM is ook in Nederland inmiddels een begrip. BREEAM-NL is een beoordelingsmethode om de duurzaamheidprestatie van gebouwen te bepalen. Zij geven inmiddels onder andere certificaten uit voor nieuwbouw, bestaande gebouwen en gebiedsontwikkeling. BREEAM-NL Nieuwbouw is sinds september 2009 operationeel. Het certificaat wordt gebruikt om de duurzaamheidprestatie te bepalen van níeuwe gebouwen. BREEAM-NL In-Use beoordeelt al bestaande gebouwen op drie niveaus: gebouw, beheer en gebruik. Het derde keurmerk heet BREEAM-NL Gebiedsontwikkeling en beoordeelt de duurzaamheidprestatie van gebieds ontwikkeling. De doelstelling van BREEAM is om de duurzaamheid van gebouwen te analyseren en steeds verder te verbeteren. BREEAM staat voor Building Research Establishment Environmental Assessment Method en werd oorspronkelijk ontwikkeld en geïntroduceerd door het Building Research Establishment (BRE): een Engelse onderzoeksinstantie die enigszins vergelijkbaar is met het Nederlandse TNO. De toevoeging NL maakt duidelijk dat het hier om de Nederlandse versie gaat. BREEAM stelt een standaard voor een duurzaam gebouw en geeft vervolgens aan welk prestatieniveau het onderzochte gebouw heeft. De doelstelling van BREEAM is een
methode te ontwikkelen om gebouwen te analyseren en verbeteren. Het systeem maakt gebruik van een kwalitatieve weging; als totaalscore krijgt een nieuw gebouw of gebied 1 tot 5 sterren (Pass, Good, Very Good, Excellent of Outstanding). Het hoofdkantoor van Schneider Electric krijgt het certificaat Excellent. ISO 50001-certificering De norm voor energiemanagementsystemen, ISO 50001, is uitgebracht op 15 juni 2011. Deze norm biedt een internationale richtlijn voor energiebeheer door organisaties. ISO 50001 sluit aan bij ISO 14001 en is ook te gebruiken in combinatie met ISO 9001. ISO 50001 biedt richtlijnen voor elke organisatie die een energiemanagementsysteem op wil zetten, verbeteren of onderhouden. Kenmerken ISO 50001 • Het ontwikkelen van een baseline van het energie verbruik. • Een kader voor het integreren van energie-efficiëntie in de praktijk. • Betere meting, documentatie, rapportering en benchmarking van het energieverbruik. • Meer transparantie en communicatie over het energiebeheer. • Beter bewustzijn, best practices en gedragscodes op het gebied van energiebeheer en energiegebruik. • Een systematische evaluatie en planning van het toepassen van nieuwe energie-efficiënte technologieën. • Een kader voor het promoten van energie-efficiëntie in de toeleveringsketen. • Het verminderen van de emissies zonder negatief effect op de activiteiten. • Het blijvend verbeteren van de energieprestatie.
8
White paper duurzaam kantoorgebouw
Voorbereid op de toekomst Nu het nieuwe hoofdkantoor is betrokken, volgt een nieuw hoofdstuk: het monitoren en beheren van de energiebesparingen en hierover communiceren naar de markt. Want een belangrijke doelstelling van het nieuwe hoofdkantoor is aan eigen medewerkers en aan stakeholders te tonen hoe met relatief lage investe ringen een hoog rendement kan worden gehaald. Een andere doelstelling is met de genomen maatregelen steeds weer energie te besparen. Het hoofdkantoor is door de genomen maatregelen ook in de komende jaren toekomstbestendig.
Transparantie De ervaring en kennis die Schneider Electric in huis heeft op het gebied van energiemanagement worden in de praktijk getoetst. Transparantie is hierbij belangrijk. Niet alleen om te weten of doelstellingen zijn gehaald, maar ook om anderen deel te laten nemen aan dit dynamische leerproces. Transparantie, slimme technieken, betrokken medewerkers en heldere doelstellingen maken het nieuwe hoofdkantoor tot een icoon van energiebesparing.
Hoe creëer ik een energiezuinige kantooromgeving? Energiemanagement is voor Schneider Electric core business. Het spreekt dan ook voor zich dat het monitoren en managen van energieverbruik van het hoofdkantoor voortdurend plaatsvindt. Communicatie richting medewerkers is belangrijk om hen te betrekken bij het besparingsprogramma. Bovendien blijkt uit onderzoek dat medewerkers die weten wat de doelstellingen en het verbruik zijn, over het algemeen meer energie besparen. Het energieverbruik van het hoofdkantoor wordt weer gegeven op een monitor in de hal. Dit gebeurt met behulp van de StruxureWare Energy Online, een op cloud-gebaseerde energiemanagementoplossing die op zijn beurt weer wordt aangestuurd/voorzien van gegevens door StruxureWare Building Operation-software.
1. Bepaal een doelstelling. 2. Meet, monitor en beheer het energieverbruik.
3. Gebruik automatiserings- en regelsystemen om te verzekeren dat alleen díe energie wordt gebruikt die nodig is. 4. Realiseer duurzame verbeteringen door het gebruik van bewakings- en onderhoudsdiensten.
Consultancy De perceptie van energiemanagement is vaak dat het een ingewikkelde zaak is, aangezien de kennis en informatie over energie, -inkoop en -verbruik is versnippert over meerdere afdelingen. In de praktijk blijkt dit echter niet het geval te zijn. Investeringen in energie zijn veelal lucratiever dan financiële investeringen. Schneider Electric wil met de communicatie over zijn eigen verbruik aantonen dat energiebesparing werkt en leidt tot aanzienlijke besparingen. De best practice die dit oplevert, kan het concern vervolgens weer delen met klanten en relaties.
5. Betrek het personeel bij de energiemanagementstrategie. 6. Zorg voor een betrokken management. 7. Creëer een projectgroep die bestaat uit diverse relevante afdelingen en geef hen de regie over het traject 8. Communiceer hierover naar personeel en stakeholders. 9. Evalueer en stel nieuwe doelen.
9
Nieuw adres Schneider Electric Taurusavenue 133, 2132 LS Hoofddorp Postbus 1318, 2130 EK Hoofddorp Tel: 023 - 5124 124