Uit het juiste hout
D
e Groene Man is de vertaling van het Engelse begrip Green Man. Hoewel het fenomeen in Nederland en België minder bekend is dan in de ons omringende landen, treffen we ook hier regelmatig groene mannen aan. In de literatuur
heten ze bladmasker of acanthusman. Meestal bestaan ze uit een menselijke kop, maar ook dierfiguren komen voor. Uit de gezichtsopeningen groeien takken met bladeren. De dikwijls woest uitziende figuren werden aangebracht om boze geesten weg te houden. Het gebruik is reeds lang in Europa bekend. Ook Kelten, Grieken en Romeinen kenden koppen met plantengroei uit de gezichtsopeningen, evenals oud-Aziatische en Amerikaanse culturen. In de mythologie van veel culturen wordt de Green Man gezien als het archetype van de mannelijke energie van de aarde, de metgezel van moeder natuur, en het zou hun wellustige vereniging zijn die de aarde elk voorjaar opnieuw tot bloei brengt. In Engeland is de Groene Man een populair onderdeel van de traditie. Nogal wat pubs heten The Green Man, naar de afbeelding bij de ingang. Christelijke traditie Een Groene Man is meestal een ornamentele toevoeging of versiering. De meeste zijn te vinden in christelijke kerken in met name Groot-Brittannië, Frankrijk en Duitsland. In de westerse architectuur werden ze voornamelijk toegepast van de elfde tot de Foto | Philippe Debeerst
zestiende eeuw. Een Groene Man is niet altijd even gemakkelijk te vinden. Vaak zit hij verstopt achter het koorgestoelte of ergens hoog in het plafond. Toch komt hij ook in het zicht voor, bijvoorbeeld op kolommen, consoles of boven de belangrijkste
Gutsen, burijnen en een hamer: houtornamentist Patrick
deuropeningen. Lindehout
Damiaens bewerkt hout nog op
Bij het snijden van een Groene Man moet ik rekening houden met twee elementen: het
de ambachtelijke manier. Voor
waarin beide goed tot hun recht komen. Mijn versie in lindehout is geïnspireerd op de
menselijke gezicht en de bladvormen. Het is een opgave om tot een ontwerp te komen
Herenhuis beschrijft hij zijn
in steen uitgehouwen versie in de kathedraal van Bamberg in Duitsland. Dit is een van
meest opmerkelijke opdrachten,
mijn favoriete Groene Mannen. Het masker is een acanthusblad, zo subtiel ontworpen
restauraties en waarnemingen. In
en uitgevoerd dat je onmogelijk kunt bepalen waar het blad gezicht wordt en het gezicht blad.
deze aflevering vertelt Patrick over de ‘Groene man’. Tekst & fotografie | Patrick Damiaens
november/december 2015 | Herenhuis 33
033_hh611-juistehout.indd 85
13-10-15 10:04