02
Renovate Edition
9 786167 720081
to
be
rn o B
e th
st e b h?
tc Ma
ดี?
&
Mix
น ที่ไห
น
เรีย
ส
-ก รง
ตฯ
งเล
ทา
า นุญ
ะปี
่ล นแต
เรีย
ร กา
ือก
อ
ใบ อบ
แอ
.พท
ต
บ สอ
ชั่น
ิช ดม
น ำ� งา รท
กา
ส
่อ
นต
เรีย
ือก
งเล
ทา
‘You are what you read’
gr. Born to be ทันตะ
Born to be
ทันตะ
(Renovate Edition)
Author Publish#1 Publish#3 ISBN Pages Price Editor-in-Chief Editorial Staff Published by
Betsu Thitinon มกราคม 2012 กันยายน 2014 978-616-7720-08-1 400 หน้า 220 บาท ภีรพล คชาเจริญ สุรัสวดี วงศ์จันทร์สุข, ลัดดา คชาเจริญ ส�ำนักพิมพ์บายยัวร์เซลฟ์ ห้างหุ้นส่วนจ�ำกัด บายเนเจอร์ พับลิชชิ่ง
68/964 หมู่ 8 โครงการไพลินปาร์ค ชั้น 3 ซ.รัตนาธิเบศร์ 28 ถ.รัตนาธิเบศร์ ต.บางกระสอ อ.เมือง จ.นนทบุรี 11000 โทร. 02 965 7433 แฟกซ์ 02 965 7434 facebook : Born to be Publishing Print Publishing Plate Distribution
บริษัท โรงพิมพ์ ตะวันออก จ�ำกัด (มหาชน) NEO Film Prepress Solution บริษัท ซีเอ็ดยูเคชั่น จ�ำกัด (มหาชน) SE-EDUCATION PUBLIC COMPANY LIMITED
เลขที่ 1858/87-90 อาคารทีซี ไอเอฟ ทาวเวอร์ ชั้น 19 ถ.บางนา-ตราด บางนา กรุงเทพฯ 10260 โทร. 0-2739-8222 Fax. 0-2739-8356-9 http://www.se-ed.com Cradit Copyright
font : KRR-Aengaei
เนื้อหาและภาพประกอบในเล่ม ห้ามลอกเลียน ไม่ว่าส่วนหนึ่งส่วนใด หรือทั้งหมดของหนังสือเล่มนี้ นอกจากจะได้รับอนุญาตเป็นลายลักษณ์
อักษรจากส�ำนักพิมพ์บายยัวร์เซลฟ์
Born to be PART 01 Station
01
11 Mix&Match ‘ตัวเรา’+‘อาชีพ’
Station
02
03
12 24 26 33 37
ภาพรวมชีวิตนักศึกษาทันตแพทย์ หมอ vs หมอฟัน อันไหนใช่เลย Quiz แม่นเว่อร์...ค้นหาทันตะตัวจริง ตามล่าหาฝัน ฉันจะเป็นเด็กเด๊นท์ survey การเรียนทันตแพทย์
44 เรียนทันตแพทย์ที่ไหนดี
Station
เส้นทางสูห่ มอฟัน
44 ใครบ้างมีสิทธิ์เรียนทันตแพทย์ 47 ที่ ไหนบ้างเปิดคณะทันตแพทยศาสตร์ 49 ค่าเทอมคณะทันตะและกองทุนกู้ยืม
53 เส้นทางสู่คณะทันตแพทยศาสตร์
55 56 61 73
เส้นทางรับตรง เส้นทาง กสพท. เส้นทางแอดมิชชั่นกลาง ปรับใหม่ระบบรับตรง-แอดมิชชั่นปี 59
Contents การเรียนทันตแพทย์
PART 02
87 ปี 1 ขออภัย...มือใหม่กับชีวิตเด็กเด๊นท์
Station
04
Station
05
108 ปี 2 ศึกจ้าวแล็บมาราธอน!
Station
06
Station
07
170 ปี 3 วิชาคณะแพทย์+ทันตะ มวลความรู้ล้นเหลือ 228 ปี 4 อย่างนีม้ นั ต้องถอน...ภารกิจทอร์คเคส
Station
08
282 ปี 5 งานคลินิกของจริงก่อนเทิร์นโปร
Station
09
339 ปี 6 ปีสุดท้ายก่อนเริ่มต้นชีวิตใหม่ PART 03
Station
10
อนาคตหมอฟันและการเรียนต่อ
353 สอบประเมินความรู้และการท�ำงาน (ใช้ทุน)
353 358 366 Station
11
369 โตแล้วไปไหน
370 Station
12
3 สอบ เพื่อใบประกอบวิชาชีพทันตกรรม ลูกปิงปอง...พลิกชีวิต ทางเลือกอาชีพทันตแพทย์ เรียนต่อสาขาไหนดี
381 Succeed
Station
Station
Station
Station
01
02
03
04
Station 05
01
PART เส้นทางสู่ ‘หมอฟัน’
10
Born to be
Station 06
Station
Station
Station
07
08
09
01
Station
Station
10
11
Station 12
Dent Station
Mix&Match
‘ตัวเรา’+‘อาชีพ’ เชื่อว่าหลายๆ คนที่ก�ำลังเปิดหนังสือเล่มนี้อยู่อาจรู้จักหมอฟัน เป็นมนุษย์ที่ท�ำงานในห้องเล็กๆ สวมเสื้อกาวน์สีขาวและใบหน้าถูก ปกปิดภายใต้แมสก์ปิดจมูก เราอาจจะชมเชยบ้างที่หมอฟันสามารถ วาดอายไลเนอร์และวาดคิ้วได้สวยงาม (เป็นสิ่งเดียวที่เราสังเกตเห็นใน ทันตแพทย์หญิง) แต่วันนี้เราจะมาถอดแมสก์ ปลดเสื้อกาวน์แขวนไว้ และมาท�ำความรู้จักจุดเริ่มต้น กว่าจะได้มาเป็นหมอฟันของพี่ๆ ทุกคน กันครับ หมอฟันต้องเก่ง ทั้งศาสตร์และศิลป์ ศาสตร์ = ความรู้ด้านทันตกรรม
ศิลป์ = ทักษะงานฝีมือ
ทันตะ
11
Station
Station
Station
Station
01
02
03
04
Station
Station
05
ถ้าค่าเทอมเรียนเอกชนสูง แล้วถ้าเราไปเรียนที่ต่างประเทศ ไปเลยล่ะ จะกลับมาท�ำงานในประเทศไทยได้มั้ย? ก็เป็นทางเลือกหนึ่ง เมื่อน้องไม่มีปัญหาเรื่องการเงินเช่นกัน การ ไปเรียนต่อต่างประเทศ จะไม่สามารถกลับท�ำงานในประเทศไทยเลยได้ เพราะต้องมี ใบประกอบวิชาชีพด้วย ซึง่ แนวทางเรือ่ งนีต้ อ้ งขอความช่วย เหลือจากทันตแพทยสภาเป็นขั้นตอนไป ภายหลังจากเรียนจบจากต่างประเทศมามาจะต้องเอาหลักสูตร curriculum และใบรับรองการจบหรือปริญญาบัตรมายื่นที่สภา สภา จะมีกรรมการตรวจสอบหลักสูตรว่าเทียบเท่าได้หรือไม่ ถ้าได้ ก็สอบ ข้อเขียนแบบนักเรียนไทยสอบตอนคลินกิ และพรีคลินกิ ต่อมากรรมการ จะพิจารณาว่าชัว่ โมงคลินกิ มีครบ 2,000 ชัว่ โมงไหม ถ้าไม่มี กรรมการ อาจจะให้ ไปเก็บเคสผู้ป่วยโดยก�ำหนดเวลา 1 ปีที่ โรงพยาบาลของ สาธารณสุขหรือที่คณะทันตแพทยศาสตร์ จากนั้นก็จะสอบภาคปฏิบัติ แบบนักเรียนไทยสอบ รวมทั้งงานชุมชนด้วย อย่างไรก็ตามในเคสที่ สนใจไปเรียนต่อ ควรท�ำหนังสือแนบหลักสูตรของมหาวิทยาลัยให้สภา พิจารณาก่อนจะดีกว่าครับ หมอฟันก็ชอบ
22
Born to be
หมอก็อยากเป็น
06
Station
Station
Station
07
08
09
Station 10
Station 11
Station 12
ท�ำไมบางคนเรียน 6 ปียังไม่จบ คนส่วนใหญ่สามารถเรียนจบภายในเวลาที่มหาวิทยาลัยก�ำหนด แต่บางคนอาจมีภาระส่วนตัวที่จ�ำเป็นต้องรับผิดชอบ จึงไม่สามารถ รับผิดชอบการเรียนได้อย่างเต็มที่ จึงอาจต้องพักการเรียนบางวิชาให้ พร้อมก่อนแล้วจึงค่อยมาเรียนตามเพื่อให้ทัน
น้องสามารถรูช้ วี ติ นักศึกษาทันตแพทย์แบบเข้มข้นได้อย่างไร จึงมั่นใจว่าจะเข้าเรียนทันตฯแล้วเหมาะกับน้องจริงๆ? ปัจจุบันมีค่ายอยากเป็นหมอฟันของหลายๆ มหาวิทยาลัย ซึ่งจัด ขึ้นปีละครั้ง น้องสามารถรู้ข่าวสารได้จาก group Born to be ทันตะ ที่มีรุ่นพี่นักศึกษามาโพสต์บอกข่าวสารเรื่อยๆ เมื่อสมัครค่ายดังกล่าว แล้วติดค่าย น้องจะได้เข้าไปใช้ชีวิตคลุกคลีกับรุ่นพี่อย่างเข้มข้นเรียนรู้ การท�ำงานและการเรียน แต่อย่างไรก็ตาม ในการจัดค่ายก็เป็นการเลือก เอาชีวิตมุมสวยๆ และงานหลักๆ มาให้น้องท�ำความเข้าใจ แต่ ในชีวิต จริงมีความแตกต่างกับค่ายอย่างแน่นอน ก็ขอให้น้องคิดและมองชีวิต การท�ำงานหลายๆ มุมจากกิจกรรมหลักที่น้องเห็นนะครับ ไปตรวจสอบเส้นทางชีวิต หมอ vs หมอฟัน เปรียบเทียบกันเลย >>>>
ทันตะ
23
คณะทันตแพทยศาสตร 1. จุฬาลงกรณมหาว�ทยาลัย 2. มหาว�ทยาลัยมหิดล 3. มหาว�ทยาลัยเช�ยงใหม 4. มหาว�ทยาลัยขอนแกน
ปราศจากโรค ที่เปนอุปสรรค
ไมหูหนวก ตาบอดสีรุนแรง ไมพ�การ
(บางโครงการ)
กศน.หร�อ เทียบเทา
(บางโครงการ)
ดานกีฬาและศิลปะ
ตรวจสุขภาพ
สอบสัมภาษณ
สอบขอเข�ยน
*ภาษาอังกฤษ, คณิตศาสตร, ฟ�สิกส, เคมี, ช�วว�ทยา, ภาษาไทย, สังคมศึกษา, ว�ชาเฉพาะ/ความถนัด (บางแหง) องคประกอบการคัดเลือกแลวแตสถาบันแตละแหงจะกำหนด **GAT,PAT1,PAT2
GAT/PAT โดย สทศ.**
คณะจัดสอบเอง*
เกรดเฉลี่ยสะสม 4-5 เทอม ดานว�ชาการ ความสามารถพ�เศษ
โควตาพ��นที่/ภูมิลำเนา
ใชทุน 3 ป หร�อ ชดใชเง�น 4 แสนบาท
องคประกอบ การคัดเลือก
คุณสมบัติเฉพาะ โครงการ/โควตา
9. มหาว�ทยาลัยแมฟาหลวง 10. มหาว�ทยาลัยนเรศวร 11. มหาว�ทยาลัยรังสิต 12. มหาว�ทยาลัยพะเยา
สัญญาผูกพัน (ยกเวนเอกชน)
รับตรง (โควตา)
5. มหาว�ทยาลัยสงขลานคร�นทร 6. มหาว�ทยาลัยศร�นคร�นทรว�โรฒ 7. มหาว�ทยาลัยธรรมศาสตร 8. มหาว�ทยาลัยเวสเทิรน
คุณสมบัติ ดานสุขภาพ
คุณสมบัติ ดานการศึกษา
รอบที่ 1 รับตรง (โควตา)
ว�ทย-คณิต กำลังศึกษาชั�น ม.6 ปร�ญญาตร�
Mind map
คุณสมบัติ ดานสุขภาพ
รับตรงรวมกัน กสพท.
คณะทันตแพทยศาสตร 7 สถาบัน 1. จุฬาลงกรณมหาว�ทยาลัย 5. มหาว�ทยาลัยสงขลานคร�นทร 2. มหาว�ทยาลัยมหิดล 6. มหาว�ทยาลัยศร�นคร�นทรว�โรฒ 3. มหาว�ทยาลัยเช�ยงใหม 7. มหาว�ทยาลัยธรรมศาสตร 4. มหาว�ทยาลัยขอนแกน
กลุมสถาบันแพทยศาสตรแหงประเทศไทย (กสพท.)
ปราศจากโรค ที่เปนอุปสรรค
ไมหูหนวก ตาบอดสีรุนแรง ไมพ�การ
สายว�ทย/สายศิลป
คุณสมบัติ ดานการศึกษา
รอบที่ 2 รับตรงร วมกัน กสพท.
กำลังศึกษา/จบ ม.6 เทียบเทา (กศน.)
Mind map
ว�ชาการ ทัศนคติตอว�ชาช�พ
ใชทุน 3 ป หร�อ ชดใชเง�น 4 แสนบาท
ตรวจสุขภาพ
สอบสัมภาษณ
ว�ชาเฉพาะ โดย กสพท. 7 ว�ชาสามัญ โดย สทศ.
เดิมรับเฉพาะสายว�ทยเทานั�นแตเร�่มรับสายศิลปแลว ไมดูเกรด รับทั�วประเทศ เลือกได 4 อันดับ เด็กซ�่ว - ไมเปนผูกำลังศึกษาในหลักสูตรทันตแพทยฯ - ไมเปนผูกำลังศึกษาเกินชั�นปที่ 1 ของ ม.รัฐ เวนแตลาออกแลว (ดูรายละเอียดเพ��มเติมในระเบียบการ)
สัญญาผูกพัน (ยกเวนเอกชน)
องคประกอบ การคัดเลือก
สอบขอเข�ยน
02
PART การเรียนทันตแพทย์ Every tooth in a man’s head is more valuable than a diamond. :: Miguel de Cervantes
ฟันทุกๆ ซี่ในช่องปากของมนุษย์นั้น มีคุณค่ายิ่งกว่าเพชร
Station
Station
Station
Station
Station
Station
01
02
03
04
05
06
05
Dent Station
ปี 2 ศึกจ้าวแล็บมาราธอน!
พอขึ้นปี 2 จะมีสิทธิ์ที่จะย้ายจากหอในมหาวิทยาลัย มาอยู่หอใน คณะทันตะได้เลย ซึ่งเป็นหอชาย 1 หอ และหอหญิง 2 หอ ภายในหอ มีสิ่งอ�ำนวยความสะดวกทุกอย่าง ตั้งแต่ห้องอ่านหนังสือ ห้องสมุดหอ คณะ ห้องเล่นคอมฯ ห้องท�ำแล็บ ห้องชมรมต่างๆ และห้องสโมสร ของนักศึกษาทันตแพทย์ ทุกๆ เย็น จะมี นทพ. มาดวลเตะบอลกัน ปึ้งปั้งๆ… หรือถ้าวันหยุดก็กลายเป็นสนามวอลเล่ย์บอล และตะกร้อไป โดยปริยาย ส่วนเสริมของหอก็ยังมีร้านอาหารที่ทำ� อาหารได้อร่อย และแม่ค้า ที่อัธยาศัยดี คอยปลอบใจ ซึ่งนทพ. หลายๆ คนชอบมาปรับทุกข์เรื่อง ต่างๆ อยู่เสมอ น้าโอ่งคะ วันนี้ผู้ป่วยก็โดด เดี๋ยวกินข้าวเสร็จต้องไปนั่งเรียงฟันอีกค่ะ นี่หนูเรียนทันตแพทย์หรือวิชาอดทนคะ?
108
Born to be
เอาน่า...อดทนไปๆ เย็นนี้อยากกินอะไรล่ะ น้าโอ่งทำ�ให้กิน
Station
Station
Station
Station
Station
Station
01
02
03
04
05
06
06 Dent Station
ปี 3 วิชาคณะแพทย์+ทันตะ มวลความรู้ล้นเหลือ
เริม่ ขยับตัวมาเป็นพี่ ใหญ่อกี ปี แต่กย็ งั รูส้ กึ ว่าตัวเองยังเด็กอยู่ เพราะ ถ้าเป็นคณะอื่นก็คงเป็นนักศึกษาที่อีก 2 ปี ก็ ใกล้จะจบแล้ว แต่ถ้าเป็น นทพ. ก็ถอื ว่ายังครึง่ ๆ กลางๆ ท�ำผูป้ ว่ ยก็ยงั ไม่เคย ความรูก้ ย็ งั ไม่เยอะ เท่าไหร่ ร่องรอยหยักสมองของปี 3 จะเหลือน้อยเต็มที เพราะผงอะครีลิค ทีท่ ำ� ฟันเทียมจะบรรจุแน่นอยูเ่ ต็มหัวไปหมด ดังนัน้ มวลความรูท้ สี่ ะสม จากบรรพบุรษุ ทันตแพทย์หลายๆ ท่านทีถ่ า่ ยทอดจากอาจารย์สศู่ ษิ ย์ จะ ต้องหาหลืบหนทางในการแทรกตัวเข้าไปในกลีบสมองอย่างยากล�ำบาก “นทพ. ทุกคนต้องแข็งแรงเหมือน Gnarled enamel ที่รองรับแรงจากฟันได้ดี อาจารย์พูดต่อว่า ก็ครับๆ ค่ะๆ รับฟัง ไม่โต้เถียงใดๆ” :: รศ.ทพญ.วัชราภรณ์ ทศพร
170
Born to be
Station
Station
Station
07
08
09
Station 10
Station 11
Station 12
ลวดเด้ง! เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นบ่อยไม่แพ้กับการบีบลวดไม่ ได้เพราะแรงไม่พอ คือบีบได้แต่ลวดเด้ง! ซึ่งมักเกิดได้กับทุกๆ คน นั่นคือ การออกแรงบีบ ลวดแล้วปราศจากสิง่ ก�ำบัง จึงท�ำให้ลวดเด้งโค้งเป็นแนวโพรเจกไทล์ออก นอกรัศมีรอบตัว สิน้ การตกใจทีร่ ะบบประสาทเพิง่ กระตุน้ ต่อสมอง จะมี เสียง กริ๊ง! นั้นคือลวดได้ตกลงบนพื้นผิวบางอย่างรอบตัวเรา (แต่ตรง ไหนไม่ร)ู้ ถ้าเป็นผลผลิตงานชัน้ ดี ก็ยอ่ มทุม่ ตัวลงไปกลัว้ กลิง้ กับพืน้ ห้อง หาลวดชิ้นนั้น เพื่อนๆ รอบตัวจะยกขาเป็นสัญญาณให้เข้ามาคุ้ยได้ แต่ ถ้าเป็นผลผลิตการดัดที่คิดว่า ดัดใหม่ยังสวยกว่าก็ทำ� ใหม่ดีกว่า พี่ก็เคยมีประสบการณ์ลวดเด้งเช่นกัน ซึ่งเป็นงานที่บังเอิญดัดได้ ดีมากด้วย เคราะห์ร้ายที่มันปลิวไป เนื่องจากการดัดในห้องนอนนั้นมี พืน้ ที่ ไม่กตี่ ารางเมตรทีจ่ ะคุย้ หา พีห่ าจนสุดท้ายเลิกหวังไปแล้ว และรูส้ กึ คอแห้งไปหาน�้ำกินจะได้มีแรงมาดัดใหม่ หลังจากไปเติมน�ำ้ แล้วเริ่มยก แก้วขึ้นดื่มก็เห็นลวดชิ้นที่เด้งหายไปตกอยู่ ในแก้วน�้ำ เดชะบุญยิ่ง!-น่า จะหิวน�้ำตั้งนานแล้ว ลวดทะลึ่ง รุน่ พีผ่ หู้ ญิงบางคนเคยเล่าว่า ก็เคยลวดเด้งเหมือนกัน แต่หาเท่าไหร่ ก็ ไม่เจอ จนสุดท้ายท�ำใหม่จนเสร็จในห้องและส่งอาจารย์ พอตกเย็น หลังจากเรียนเสร็จก็กลับมาอาบน�้ำ แล้วรู้สึกว่ามีบางสิ่งหลุดออกมา จากยกทรง และมันคือลวดที่เธอหามาตลอดทั้งคาบได้ซุกซ่อนอยู่ ใน ร่างกายเธอนี่เอง ทันตะ 187
Station
Station
Station
Station
Station
Station
01
02
03
04
05
06
ลวดสุดแข็ง ดัดแต่ละที กล้ามขึ้นเป็นมัดๆ ไม่ต้อง ไปยกเวทเลย ดัดลวดก็ ได้ กล้ามแล้ว
ทำ�แล็บฝึกกรอผิวฟัน ให้ขนานและกรอปุ่มวางฟัน เทียมบนฟัน เตรียมพร้อม กรอจริงกับผู้ป่วยปีหน้า การท�ำฟันเทียมคือการลงทุน ครั้งใหญ่ครั้งหนึ่งในชีวิต
188
Born to be
Station
Station
Station
07
08
09
Station 10
Station
Station
11
12
ศัลยศาสตร์ช่องปาก วิชาตัวใหม่ล่าสุดที่พี่เพิ่งได้เรียนกับมันในเทอมนี้เป็นเทอมแรก ซึ่ง ส่วนมากมักจะเรียกว่า เซอร์ มากกว่า (มาจากค�ำว่า Surgery ซึ่งคน ไทยชอบเรียกอะไรสั้นๆ ย่อๆ ก็ลดรูปตัดเหลือแค่ Surg /เซอร์/) จะ เป็นการเรียนพื้นฐานส�ำหรับการท�ำงานศัลย์ช่องปาก ได้แก่ หลักการ ในการศัลยศาสตร์ช่องปาก เครื่องมือที่ ใช้ ยาชาเฉพาะที่ กายวิภาค หรือ Anatomy เน้นที่ศีรษะและใบหน้า หลักการฉีดยา การถอนฟัน บาดแผลและการหายของแผล ภาวะแทรกซ้อนหลังจากการถอนฟัน ยา ปฏิชีวนะในงานศัลย์ช่องปาก และยาแก้ปวดและแก้อักเสบเพื่อใช้รักษา ในงานศัลย์ คาบแรกจะเป็นการเรียนหลักการทั่วไป ว่าท�ำงานศัลย์อย่างไร มี หลักการอย่างไรบ้าง พี่จ�ำได้อาจารย์ที่สอนคาบแรกเป็น นพ.ทพ. หรือ พูดง่ายก็คอื ต้องเรียนทันตแพทย์จบแล้วไปเรียนต่อแพทย์อกี ที ซึง่ ท�ำพี่ ช๊อคมากว่า...คุณพระ! เรียนไหวได้ยังไงกันนะ Surgion, eagle eye, lion heart and lady hand. ศัลยแพทย์ สายตาเฉียบคมดุจอินทรี หัวใจราชสิงห์ และมือเบาเยี่ยงสตรี
ทันตะ 213
Station
Station
Station
Station
Station
Station
01
02
03
04
05
06
สนุกสนานกับงานเครื่องมือศัลย์ Expo คาบเครือ่ งมือนัน้ สนุกมาก เพราะอาจารย์จะสอนเลคเชอร์กอ่ น ซึง่ ในคาบจะเหมือนกับงาน Tool Expo คือมีแต่เครือ่ งมือกดสไลด์ ไหลๆ ไป บางตัวก็ศรัทธาคนออกแบบเสียเหลือเกินว่า มันต่างกันนิดหน่อย ไม่รจู้ ะ ออกแบบให้มนั เก๋ ไก๋อกี ท�ำไม แล้วก็แอบคิดว่าบางงานศัลย์ พอคลีเ่ ครือ่ ง มือทีนี่ พรึ่บ! แล้วหมอจะมองหาเครื่องมือเจอมั๊ยเนี่ย แต่เวลาผ่านไป อีก 2 ปี เมื่ออยู่ปี 5 แล้วค้นพบว่า เครื่องมือของศัลย์ส�ำหรับงานผ่าตัด ช่องปากและใบหน้าเนี่ย จิ๊บๆ เพราะไปเจอเครื่องมือของศัลย์ปริทันต์ หรือผ่าตัดแต่งเหงือกแล้วต้องเป็นผูเ้ รียงเครือ่ งมือทีพ่ ผี่ ผู้ า่ โยนมาให้แล้ว สับสนอลหม่านมากๆ เพราะรูปร่างต่างกันอย่างละนิดๆ หลังจากเรียนเลคเชอร์แล้ว อาจารย์ก็จะพาไปดูเครื่องมือของจริง ว่าหน้าตาเป็นอย่างไร โดยจะวนกลุ่มเป็นฐานไปชมเครื่องมือ ที่ตื่นเต้น ที่สุดคือเป็นกรรไกรพันลวดเป็นเกลียวได้ ด้วยการดึงรูด พรืด...เท่านั้น ไม่ต้องมาจับลวดบิดหมุนๆ ให้เหนื่อยมือ
ชุดเครื่องมือสำ�หรับการถอนฟัน 214
Born to be
ชุดเครื่องมือผ่าตัดใหญ่ ที่ต้องดมยาสลบ-เยอะจริงๆ
Station
Station
Station
Station
Station
Station
01
02
03
04
05
06
07
Dent Station
ปี 4 อย่างนี้มันต้องถอน… ภารกิจทอร์คเคส
ถือว่าเป็นการเปิดเทอมใหม่ที่น่าตื่นเต้นมากส�ำหรับ นทพ. ปี 4 เพราะในปีนจี้ ะมาในมาดใหม่ ใส่เสือ้ กาวน์สนั้ เต็มตัว ได้กลายเป็นคุณหมอ อย่างที่ ใฝ่ฝันกันเอาไว้ และนอกจากนี้ ชุดกาวน์ยาวที่เป็นแขนสั้นเอาไว้ ใส่เรียนแล็บ ก็จะมีการพัฒนากลายเป็นแขนยาวทีด่ นู า่ นับถือมากยิง่ ขึน้ “ความอาทรและความจริงใจที่เรามีต่อผู้ป่วย ผู้ป่วยย่อมรับได้ รู้สึกได้ และผลสะท้อนของความรู้สึกนี้ มีส่วนมากทีเดียวที่จะท�ำให้การรักษาประสบความส�ำเร็จ” :: ทพญ.รัตนา อัมไพวรรณ
228
Born to be
Station
Station
Station
Station
Station
Station
01
02
03
04
05
06
อาจารย์จะให้ นทพ. ฝึก ท� ำ เอง แต่ ใ นช่ ว งใกล้ เ ลิ ก คลินกิ อาจารย์จะมาช่วยเป็น พิเศษ เพือ่ ไม่ ให้ผปู้ ว่ ยรอนาน
แล็บส่งขี้ผึ้งที่ท�ำเป็นฟัน เสร็จเรียบร้อยแล้ว ส่งกลับ มาให้ดูอีกครั้ง
สะพานฟั น ของผู ้ ป ่ ว ย เสร็จแล้ว เตรียมพร้อมน�ำไป ใส่ ในปากผู้ป่วยได้เลย
300
Born to be
Station
Station
Station
07
08
09
Station 10
Station 11
Station 12
ฝึกท�ำแล็บ Pulpectomy ในบล๊อคฟัน ห้องนี้ Hi-so ไม่เบา กลัวบล๊อคปูนไม่เหมือนจริง ขนาดปูนยังใส่แกลบเลย
ไม่ต้องแปลกใจที่ชอบเห็นหมอบางคนหัวล้าน ไม่ ใช่เพราะเรียน หนักคิดเยอะหรอกนะ แต่ประเด็นคือ ไฟสีเหลืองส่องหัวทุกวัน
ทันตะ 313
Station
Station
Station
Station
Station
Station
01
02
03
04
05
06
คลินิกทันตกรรมส่งเสริม ป้องกัน และระบาดวิทยา ลืมเรื่องการนัดผู้ป่วย การนั่งท�ำฟัน การท�ำแล็บนอกช่องปาก และทุกอย่างที่คิดว่าพบได้ตามคลินิกท�ำฟันไปก่อน เพราะตอนนี้เราจะ เป็นเหมือนบุคลากรทางสาธารณสุขที่ ไปส่งเสริมให้คนมีสุขภาพที่ดีขึ้น ป้องกันความเสี่ยงในการเกิดโรคในช่องปาก ส�ำรวจความสัมพันธ์เกี่ยว กับช่องปากและสไตล์ชวี ติ แต่อย่างไรก็ตามการท�ำงานทัง้ สามส่วนนี้ เราก็ ยังต้องใช้ความรู้ ในเรือ่ งการส่งเสริม การป้องกัน และระบาดวิทยา ทีเ่ คย เรียนมาทั้งหมดมาผนวกความรู้ ใช้ร่วมด้วย ซึ่งถ้าเป็นคนชอบท�ำ กิจกรรมเป็นทุนเดิม ก็จะช่วยให้ความเบื่อหน่ายในวิชานี้หมดไป เพื่อให้การเล่าเรื่องของพี่ราบรื่น คืออ่านง่ายเข้าใจง่าย พี่ขอใช้ค�ำ ว่า วิชาส่งเสริมป้องกันและระบาด แทนค�ำว่า ทันตกรรมป้องกัน งาน ส่งเสริมสุขภาพ และงานระบาดวิทยา เพื่อไม่ ให้ค�ำอ่านดูเยิ้นเย้อ งานส่งเสริมนั้น จะท�ำงานร่วมกันเป็นกลุ่มๆ ประมาณกลุ่มละ 10 คน ซึ่งต้องไปท�ำงานร่วมกับกลุ่มคนที่อาจารย์ ได้จัดเตรียมไว้ ให้ ก่อนทีจ่ ะเข้าเรือ่ งเกีย่ วกับงานทีพ่ ี่ ได้ทำ� งานส่งเสริม พีจ่ ะขออธิบาย เกี่ยวกับค�ำว่า ‘สุขภาพดี’ ก่อนนะครับ สุขภาพดีนั้นมีความหมายที่ หลากหลายมาก ถ้าไปถามชาวบ้านทั่วไปก็อาจบอกว่า “ขอแค่กินอิ่ม นอนหลับ” ก็ถือว่ามีสุขภาพที่ดีแล้ว หรือถ้าถาม นทพ. ก็อาจบอกว่า “ขอให้ส่งงานแล็บกับอาจารย์ผ่าน สอบน้อยๆ หน่อย มีเวลานอนเยอะ ขึน้ ก็มสี ขุ ภาพทีด่ ”ี ดังนัน้ ค�ำว่าสุขภาพดีจงึ เป็นความหมายทีก่ ว้าง ไม่มี 314
Born to be
Station
Station
Station
07
08
09
Station 10
Station 11
Station 12
ในเวลาที่พี่เขียนหนังสือเล่มนี้ เป็นช่วงเวลาปี 6 ปีสุดท้ายที่ทุกคน ตั้งตารอ เคยมีคนมาพูดกับพี่ว่า “เรียนจบ ก็ ไม่สุขใจเท่า สอบติด” พี่ก็ยังไม่แน่ ใจว่าจริงหรือเปล่า แต่คิดว่าสักวัน น้องๆ ทุกคนคง ได้เข้าใจประโยคนี้ และเข้าใจชีวติ ของพีเ่ ช่นเดียวกับหนังสือเล่มนีท้ พี่ คี่ ดั กรองสาระทุกอย่างทีเ่ ป็นเรือ่ งราวแห่งความสุข หรืออาจเป็นครูให้นอ้ งๆ ได้จดจ�ำเอาไปใช้ หรืออาจเป็นหนังสือที่สร้างความสุขให้น้องยามพลิก กระดาษเปิดไปมา ถ้าชีวติ นีเ้ ปรียบเป็นสนามกีฬาแข่งขันวิง่ ผลัด สนามนี้ ไม่มคี นทีน่ อ้ ง จะเอาไม้ ไปตบหน้ามือด้วย แต่นอ้ งเองทีจ่ ะตบมือตัวเองผลัดเข้ามาเรียน ใน ‘คณะทันตแพทยศาสตร์’ จงใช้ความพยายามและพากเพียรให้มาก ที่สุด เพราะค�ำคมเด็กสอบเข้ามหา’ลัยเขาว่ากัน ‘เก่งไม่กลัว กลัวขยัน’ แล้วพี่จะรอวันที่น้องถึงเส้นชัย… ตลอดเวลาที่เราอยู่ในคณะทั้ง 5 ปี ทุกๆ วันเราได้แต่มองมันอย่างทอดอาลัย แต่วันนี้ หลังจากเรากลับมามองคณะเราใหม่ มี ต้นไม้ มีเสียงนก มีหญ้าเขียว ความสุขมันอยู่ที่นี่
ทันตะ 351
Station
Station
Station
Station
01
02
03
04
Station 05
03
PART อนาคตหมอฟันและการเรียนต่อ ความสุขของการเรียนคณะนี้ คือการเห็นรอยยิ้มของผู้ป่วย หรือความสุขของผู้ป่วยที่เคี้ยวข้าวได้อร่อยขึ้น
352
Born to be
Station 06
Station
Station
Station
Station
07
08
09
10
10
Station
Station
11
12
Dent Station
สอบประเมินความรู้ และการท�ำงาน (ใช้ทุน)
3 สอบ เพือ ่ ใบประกอบวิชาชีพทันตกรรม แต่ก่อนแต่ ไรมา เมื่อนักศึกษาทันตแพทย์เป็นบัณฑิตใหม่ก็จะได้ เลข ท. และใบประกอบวิ ช าชี พ ทั น ตกรรมเลย แต่ ต ่ อ มาเมื่ อ มี มหาวิทยาลัยเปิดใหม่จ�ำนวนมากขึ้นเรื่อยๆ ทันตแพทยสภาจึงตั้ง มาตรฐานการจบของทันตแพทย์ ว่าต้องผ่านการสอบขึ้นทะเบียนเป็น ผู้ประกอบวิชาชีพทันตกรรม ซึ่งไม่เพียงเป็นเครื่องหมายการันตี ให้ ยอมรับมหาวิทยาลัยเปิดใหม่เท่านั้นนะ แต่ยังช่วยให้เราทวนความรู้ บทเรียนก่อนจบได้ดีมากๆ อีกด้วย การสอบจะแบ่งเป็น 3 การสอบ ได้แก่ สอบภาคทฤษฎี ความรู้คลินิก สอบภาคทฤษฎี ความรู้พรีคลินิก
สอบปฏิบัติ ทางคลินิก
ทันตะ 353
Station
Station
Station
07
08
09
11
Station 10
Station 11
Station 12
Dent Station
โตแล้วไปไหน
ในขณะที่พี่ก�ำลังปั่นต้นฉบับและท�ำแล็บก็ดี มักมี ใครสักคนเปิด คลื่นวิทยุให้ฟังเสมอ แต่สิ่งที่พี่ ‘เสพย์’ แล้วสัมผัสถึงพลังของมันอย่าง หลีกเลี่ยงไม่ ได้ นั่นคือ คลิป โฆษณาเครื่องดื่มบ�ำรุงสมองชนิดหนึ่งที่มี คลิปเสียงโฆษณาว่า “อยากเป็นหมอค่ะ สมองต้องพร้อม ความคิดและการตัดสินใจ พลาดไม่ ได้ เด็กจะสอบต้องห้ามพลาด พลาดไม่ ได้...” พี่ก�ำลังตื่นตะลึงกับค�ำว่า ‘พลาดไม่ ได้’ ที่วนลูปอยู่หลายรอบ แต่ ไม่มีค�ำใดส�ำคัญกว่าประโยคแรกที่บอกว่า “อยากเป็นหมอค่ะ” ถามว่าอยากเป็นอะไรนั้นง่าย แต่สิ่งที่ยากกว่าคือ ถามว่าเพราะ อะไรถึงอยากเป็น แต่ที่ยากที่สุดคือ ต้องท�ำยังไงถึงจะได้เป็น พี่เชื่อว่าน้องๆ ทุกคนที่ก�ำลังอ่านหนังสือถึงบรรทัดนี้ ความใฝ่ฝัน ของน้องคงใกล้จะระเบิดดุจแมกม่าจะพุ่งออกจากเปลือกโลกแล้ว น้องเป็นคนที่ตอบตัวเอง ได้ดีที่สุดว่า ‘โตแล้วไปไหน’
ทันตะ 369
Station
Station
Station
Station
01
02
03
04
Station
Station
05
แต่เมือ่ น้องได้เข้ามาใช้ตำ� แหน่งน�ำหน้าชือ่ แล้วว่า นทพ. ความใฝ่ฝนั น้องคงจะส�ำเร็จไปแล้วขัน้ หนึง่ ความใฝ่ฝนั ใหม่จะเข้ามาแทนที่ และน้อง ก็จะเริ่มตั้งค�ำถามต่อว่า ‘นทพ.โตแล้วไปไหน’ หลังจากเรียนจบได้ถ่ายรูปกับซุ้มรับปริญญาแล้ว หลังจากวันนั้น เราจะไปเรียนต่อภาควิชาไหนต่อ แล้วแต่ละสาชาวิชาเป็นอย่างไร แต่ น้องที่อ่านถึงตรงนี้จะได้รับโอกาสในการรับรู้ก่อน เพราะพี่ ได้รวบรวม ทุกอย่างมาไว้ ในเล่มนีห้ มดแล้ว หวังว่าน้องๆ คงค้นพบสาขาวิชาทีส่ นใจ กันนะครับ
เรียนต่อสาขาไหนดี
สาขาวิชาทันตกรรมประดิษฐ์ (Prosthodontic)
สาขาใส่ฟนั จะใส่ทงั้ ชนิดติดแน่นและถอดได้ การฟืน้ ฟูสภาพช่องปาก ใหม่ทงั้ หมด การท�ำครอบฟันเพือ่ การใส่รากเทียม นอกจากนีย้ งั มีการใส่ สิ่งประดิษฐ์ทดแทนบริเวณใบหน้า (Maxillofacial Prosthodontic) อีกด้วย
เคสแรกเป็นผู้ป่วยฟันหัก ฟันโยก ฟันถูกถอนหลายๆ ซี่ ต้องรักษา ด้วยการฟืน้ ฟูสภาพช่องปากทัง้ หมดหรือเรียกว่า Mouth Rehabilization :: อนุเคราะห์ภาพถ่ายโดย ผศ.ทพ.บุญชัย เชาวน์ ไกลวงศ์ 370
Born to be
06
Station
Station
Station
07
08
09
Station 10
Station 11
Station 12
ผู้ป่วยเป็นมะเร็งช่องปาก ทำ�การรักษาด้วยการตัดเนื้องอกออก แล้ว ทำ�ให้ ไม่มีฟัน และมีทางเปิดติดต่อระหว่างจมูกและปาก หมอใส่ฟันจะช่วย รักษาด้วยการใส่ฟันปลอมและปิดช่องที่เชื่อมของจมูกและปาก :: อนุเคราะห์ภาพถ่ายโดย ผศ.ทพญ.ดร.พนารัตน์ ขอดแก้ว
หมอใส่ฟัน ไม่ ได้มีความสามารถเพียงแค่ทดแทนอวัยวะเทียมในปาก เท่านั้น แต่รวมถึงสิ่งประดิษฐ์ทดแทนบริเวณใบหน้า เช่น หูเทียม ดวงตา เทียม ใบหน้าเทียม ซึ่งเชื่อมติดกับใบหน้าด้วยเครื่องมือคล้ายรากเทียม :: อนุเคราะห์ภาพถ่ายโดย ผศ.ทพญ.ดร.พนารัตน์ ขอดแก้ว
ทันตะ 371
Station
Station
Station
07
08
09
Station 10
Station 11
Station 12
12 Dent Station
succeed
แม่เคยถามผมว่า ‘เรียนท�ำคนไข้มาแล้วปีนึง ตอนนี้ท�ำได้หรือยัง?’ ผมได้แต่คิด แต่ก็ ไม่รู้เหมือนกันว่าจะตอบแม่ยังไงดี ‘แล้วทีเ่ ราท�ำไป เราได้เกิดการเรียนรูห้ รือยัง’ ค�ำถามนี้ ได้แต่ดงั ก้อง ในหัวของผมตลอดเวลา ทันตแพทย์ เป็นวิชาทีก่ ารมุง่ เน้นเป็นวิชาชีพ หรือ Profession ซึง่ ไม่ ได้เก่งแค่ความรู้เท่านั้น แต่ต้องเก่งทางด้านทักษะด้วย จึงไม่ ใช่เรื่อง ง่ายๆ เลยทีจ่ ะพัฒนาทัง้ สองด้านนี้ ไปด้วยกัน นอกจากนีท้ นั ตแพทย์ยงั เป็นอาชีพที่แตกต่างจากอาชีพอื่น เพราะต้องใช้ความรู้ความสามารถ เฉพาะด้าน การยอมเสียสละตัวเพื่อการท�ำงาน ไม่เห็นแก่ตัว มีความ ผูกพันต่อวิชาชีพตัวเองตลอดชีวิต ผลิตผลที่ ไม่ต้องการ เกิดจากการบ่มเพาะนักศึกษาทันตแพทย์ บุคคลหนึง่ ในการเรียน ให้เป็นผูป้ ระกอบวิชาชีพ นัน่ ก็คอื ‘ความเครียด’ มีงานวิจยั หลากหลายมากเกีย่ วกับ ‘ความเครียด’ ซึง่ รวบรวมได้ถงึ 100,000 งานวิจัย แต่กลับมีงานวิจัยเพียง 6,000 วิจัยเท่านั้นที่เล่า ถึงความสุข ‘แล้วอาชีพนี้มีแต่ความเครียดเหมือนงานวิจัยหรือเปล่า?’ ทันตะ 381
02
Renovate Edition
9 786167 720081