ΤΟ ΝΗΣΙΩΤΙΚΟ ΣΥΜΠΛΕΓΜΑ ΜΥΚΟΝΟΥ ∆ΗΛΟΥ, ΡΗΝΕΙΑΣ, ΤΡΑΓΟΝΗΣΙΟΥ, ΣΤΑΠΟ∆ΙΩΝ
THE ISLAND COMPLEX OF MYKONOS DELOS, RHENIA, TRAGONISI, STAPODIA
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ
2022
CALENDAR
THE ISLAND COMPLEXES OF MYKONOS
ARE OF I NESTIMABLE
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ
2022
CALENDAR
Mykonos nowadays is an international tourist destination, a phenomenal success in the travel business. This unequivocal fact stems from the industrious efforts and entrepreneurship of the locals. Yet, no land can reach this level of popularity unless it also presents abundant natural beauty, splendor, originality and exquisiteness. In addition, there is an extensive mythological background to both Mykonos and Rhenia: Hercules burying the Giants under the granite rocks of the island, Apollo -god of light- and Artemis -goddess of the hunt- born on Delos, to name but a few. The island complex of Mykonos includes the Delos-Rhenia, Tragonisi and Stapodia group of islands and islets. Diles - as we fondly call them - the inseparable amalgamation of two uniquely graceful islands, Delos and Rhenia. The smaller, uninhabited islets of Tragonisi and Stapodia, wildly beautiful and of singular importance, as strongholds of wildlife. Baos island, a constant hallmark at the entry of the Mykonos Town Old port. All these small islands and tiny islets around Mykonos can reveal many an exciting experience to the inquiring visitor. For us Mykonians, these islands have played a key role to our development both as a community and as a travel destination. Mykonos itself started to be noticed during the early 20th c., due to the excavations on the archaeological site of Delos. Rhenia, after being partitioned in municipal plots (“partides”) which are granted to local farmers, has greatly contributed -and still does- to the agricultural production of Mykonos. At
VALUE.
the same time, it has always been the mythical setting of a strenuous yet gratifying relationship of Man and Nature; “Ano Diles, Kato Diles, tou Paradisou i Piles” meaning “Upper Diles, Lower Diles, the gates of Paradise”, as a well-known traditional song goes. These fragile island complexes which belong administratively to Mykonos, are autonomous ecosystems, with unique profile and characteristics and ought to be protected and safeguarded. To that end and in addition to our annual financial or other support provided to Delos & Rhenia, the Municipality of Mykonos and myself, have been in contact with the Department of Biology at the University of Crete, in order to start an in-depth series of studies of the flora and fauna of these small islands and islets. Never-the-less, it is the individual responsibility of each and every one of us to preserve this vulnerable environment, protecting as a consequence, the future of our homeland.
Konstantinos P. Koukas Mayor of Mykonos
Μωσαϊκό από την οικία των ∆ελφινιών στη ∆ήλο (αριστερά). Στοιχεία της χλωρίδας και της πανίδας των νησίδων της Μυκόνου αποτυπώθηκαν στην τέχνη. ∆ελφίνια, φώκιες και θαλάσσια κήτη εµφανίζονται ακόµα και σήµερα γύρω από τη Μύκονο. Mosaic from the House of the Dolphins, in Delos (left). Elements of the flora and fauna from the island complex of Mykonos have been depicted in ancient Greek art. Dolphins, seals and other marine mammals are still sighted around Mykonos. Ο Απόλλωνας ο Σαυροκτόνος σε ρωµαϊκό αντίγραφο του πρωτότυπου µπρούτζινου γλυπτού του Πραξιτέλη (4ος π.Χ. αι.), Λούβρο (δεξιά). Η σαύρα, που στη Μύκονο ονοµάζουµε «κροκοδειλάκι» (Laudakia stellio), συναντάται ιδιαίτερα στη ∆ήλο και συσχετίστηκε µε τον Απόλλωνα, στο ρόλο του ως εξαγνιστή. Apollo Sauroctonos (Lizard Killer), roman copy of the original bronze statue by Praxiteles (4th c. BC), Louvre (right). The Painted Dragon Lizard (Laudakia stellio), known in Mykonos as “crocodilaki”, common on Delos, was closely associated with Apollo’s purifying function.
ΤΑ ΝΗΣΙΩΤΙΚΑ ΣΥΜΠΛΕΓΜΑΤΑ ΤΗΣ ΜΥΚΟΝΟΥ ΕΙΝΑΙ Α ΝΕΚΤΙΜΗΤΟΣ Π ΛΟΥΤΟΣ ΜΑΣ. Η Μύκονος είναι πλέον ένας παγκόσµιος ταξιδιωτικός προορισµός, ένα τουριστικό θαύµα. Αυτά τα θετικά πρόσηµα για τον τόπο µας δεν είναι καθόλου τυχαία, µιας και στηρίχθηκαν στην εργατικότητα και την επιµέλεια των Μυκονιατισσών/ών. Ωστόσο κανείς τόπος δεν γίνεται διάσηµος αν δεν µπορεί να προσφέρει απλόχερα φυσική οµορφιά, κάλος, µοναδικότητα και ιδιαίτερο χαρακτήρα. Ύστερα υπάρχει και η µυθολογία, όπως οι Γίγαντες που έθαψε ο Ηρακλής κάτω από τα βράχια της Μυκόνου, ο Απόλλωνας του φωτός και η Άρτεµις του κυνηγιού, οι αρχαίοι θεοί που γεννήθηκαν στη ∆ήλο και πολλά άλλα, πάντα σε συσχετισµό µε τις ιδιαιτερότητες του τοπίου.
Για εµάς λοιπόν τους κατοίκους της Μυκόνου, τα νησιά αυτά έχουν παίξει καθοριστικό ρόλο στην πορεία µας. Η ανασκαφή του αρχαιολογικού χώρου της ∆ήλου και η σπουδαιότητά του, έκανε πολύ γρήγορα γνωστή και τη Μύκονο στη σύγχρονη εποχή. Η Ρήνεια επιπλέον, µε την κατάτµησή της σε γεωργικά δηµοτικά αγροτεµάχια, τις λεγόµενες «παρτίδες» που αποδίδονται σε κληρούχους ακτήµονες, προσέφερε και συνεχίζει να συµβάλλει αξιοσηµείωτα στην αγροτική-κτηνοτροφική παραγωγή της Μυκόνου. Παράλληλα ήταν και το µυθικό τοπίο µιας δύσκολης αλλά ουσιαστικής απόλαυσης και σχέσης του ανθρώπου µε τη γη, έτσι ακριβώς όπως τραγουδήθηκε από τους Μυκονιάτες: «Άνω ∆ήλες, Κάτω ∆ήλες, του Παράδεισου οι Πύλες».
Μέσα λοιπόν στο νησιωτικό σύµπλεγµα της Μυκόνου, εντάσσονται και τα πολύνησα της ∆ήλου - Ρήνειας, του Τραγονησιού και των Σταποδιών. Μοναδικά νησιά σε οµορφιά, µιας πλούσιας ιστορίας όπως η ∆ήλος και η Ρήνεια που µαζί και τα δυο, εµείς οι Μυκονιάτες τα αποκαλούµε ∆ήλες. Υπάρχουν βέβαια και τα µικρότερα νησάκια µιας αλησµόνητης φυσικής οµορφιάς και σηµασίας, ακατοίκητα, θύλακες άγριας ζωής όπως το Τραγονήσι και τα Σταπόδια. Το νησάκι του Μπάου, προµετωπίδα του λιµανιού µας. Νησιά του τόπου µας που τον χαρακτηρίζουν και που ενθουσιάζουν µε τα όσα µας αποκαλύπτουν σε κάθε επίσκεψη.
Τα εύθραυστα αυτά νησιωτικά συµπλέγµατα που ανήκουν στη διοικητική περιφέρεια της Μυκόνου, είναι τόποι που πρέπει µε κάθε τρόπο να διαφυλάξουµε τη φυσιογνωµία και το οικοσύστηµά τους. Προς την κατεύθυνση αυτή, πέρα από κάθε ετήσια οικονοµική ή άλλη στήριξη σε ∆ήλο-Ρήνεια, ο ∆ήµος Μυκόνου µε προσωπική µου ευθύνη, είναι σε άµεση συνεννόηση µε το τµήµα Βιολογίας του Πανεπιστηµίου Κρήτης µε σκοπό να διεξαχθούν µελέτες και έρευνες για την σύγχρονη χλωρίδα και πανίδα των πολύνησων του τόπου µας. Τέλος, να τονίσω και την ατοµική ευθύνη του καθενός µας στην προστασία του περιβάλλοντος, µια πράξη που προστατεύει το µέλλον του νησιού µας.
Η Κολοκύθα, το πολύ µικρό νησίδιο επιφάνειας 22 µ2, στην ανατολική ακτή του Παλιού Λιµανιού της Χώρας της Μυκόνου. Στο βάθος, το κεραµοσκεπές κτίριο Βόινοβιτς της ∆ηµαρχείας Μυκόνου. Kolokytha, the tiny islet (22 m2) at the eastern edge of the Old Port, in Mykonos Town. Directly behind it, the Voinovich building with a tiled roof, housing the Municipality of Mykonos.
Κωνσταντίνος Π. Κουκάς ∆ήµαρχος Μυκόνου
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ
2022
CALENDAR
ΟΙ ΝΗΣΙ∆ΕΣ ΤΗΣ Μ ΥΚΟΝΟΥ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ
2022 CALENDAR
Πέρα από τις δεκάδες µεγαλύτετη βιοποικιλότητά τους, δηλαδή τη ρα ή µικρότερα κατοικηµένα χλωρίδα, την πανίδα και τα οικοσυνησιά του Αιγαίου, που µε τον στήµατά. Όσο πιο µικρή είναι µια πολιτισµό και τις περιβαλλοντικές νησίδα τόσο πιο ευαίσθητη είναι η τους ιδιαιτερότητες, διαµορφώβιοποικιλότητά της σε απότοµες νουν τη συλλογική µας εικόνα για αλλαγές, όπως αυτές που επιφέρει τον αιγαιακό νησιωτικό χαρακτήσυχνά ο άνθρωπος. Επιπρόσθετα, ο ρα, υπάρχουν διάσπαρτες βαθµός της γεωγραφικής και περισσότερες από 6000 νησίδες χρονικής αποµόνωσης διαµορφώνει και βραχονησίδες. Για τους κατά κανόνα τα µοναδικά χαρακτηριπερισσότερους δεν είναι τίποτα στικά της ζωής στα µικρονήσια, άλλο παρά ακατοίκητοι, αφιλόξεεπιταχύνοντας τις διαδικασίες της νοι βράχοι, που η χρησιµότητά εξέλιξης. Τα µορφολογικά χαρακτητους περιορίζεται στη διεύρυνση ριστικά, η φυσιολογία, η συµπεριφοτων χωρικών υδάτων της χώρας, ρά, οι σχέσεις των οργανισµών και οι PHOTO: N. NIKITIDIS ή πιο σπάνια, σε πεδία «καινοτόλειτουργίες των οικοσυστηµάτων σε Λειµώνιο το Ελληνικό ή Λεβάντα της θάλασσας (Limonium Graecum). Φύεται σε βραχώδεις ακτές, κυρίως σε εδάφη ασβεστολιθικά. Ανθίζει την άνοιξη έως τέλη καλοκαιριού. Πληθυσµοί έχουν καταγραφεί στη Μύκονο και στις γύρω νησίδες. Ίδια οικογένεια µων» πειραµατισµών. Όµως, κάθε νησίδα ακολουθούν ξεχωριστή (Plumbaginaceae) µε τα προβασόχορτα (Limonium Sinuatum). όλοι όσοι έχουν ζήσει ή γνωρίσει πορεία. Τα µικρονήσια αποτελούν Sea Lavender (Limonium Graecum). Grows on rocky coasts, on various substrates but mainly limestone. Blooms in spring till late summer. Endemic to Mykonos and the nearby islets, yet rare. In the same family (Plumbaginaceae) as the edible ‘provasόhorta’, από κοντά τις νησίδες και δραστήρια φυσικά εργαστήρια (Limonium Sinuatum). βραχονησίδες αυτές, ξέρουν ότι εξέλιξης. όλες, λίγο έως πολύ, συγκεντρώνουν µοναδικά χαρακτηριστικά, µοναδιΗ πλειοψηφία των νησίδων και βραχονησίδων του Αιγαίου βρίσκονται σε κές ψηφίδες στο πολυδιάστατο ψηφιδωτό του Αιγαίου. πολύ µικρή απόσταση από µεγαλύτερα νησιά ή ηπειρωτικές ακτές. Οι νησίδες καθορίζονται από το µικρό τους µέγεθος, που δεν ξεπερνά τα ∆ηµιουργήθηκαν µετά την τελευταία παγετώδη περίοδο, όταν πριν από λίγα τετραγωνικά χιλιόµετρα, ενώ τα βραχονήσια είναι ακόµα µικρότεροι 18.000 χρόνια οι πάγοι άρχισαν να λιώνουν και η επιφάνεια της θάλασσας σχηµατισµοί, πολύ µικρότερα του ενός τετραγωνικού χιλιοµέτρου, ικανά σταδιακά ανέβηκε κατά 120 µέτρα. Πιο σπάνια, οι νησίδες αυτές οφείλοόµως να φέρουν βλάστηση. ∆ιαχρονικά ο άνθρωπος έχει περιορισµένται σε ενδόγαιες δυνάµεις, που βυθίζουν ή ανυψώνουν τµήµατα του νη-περιστασιακή παρουσία σε αυτές, µε µερικές εξαιρέσεις που επιβεβαιΑιγαίου. Ο σχετικά µικρός χρόνος αποµόνωσης και η εγγύτητά τους στις ώνουν τον κανόνα. Κυρίαρχες δραστηριότητες αποτελούν η κτηνοτροφία ακτές είναι οι κύριες αιτίες που καθιστούν τη βιοποικιλότητά τους και πιο σπάνια η γεωργία. Όσες διαθέτουν απάνεµους κόλπους χρησιυποσύνολο των γειτονικών τους µεγαλύτερων περιοχών. Επιπρόσθετα, η µοποιούνται ως αραξοβόλια σε δύσκολους καιρούς από ψαράδες και µικρή απόστασή τους από κατοικηµένες περιοχές αυξάνει την επισκεψιµόθαλασσοπόρους. Μικρά εκκλησάκια συγκεντρώνουν κατά διαστήµατα τητά τους από τον άνθρωπο µε αποτέλεσµα την εισαγωγή ανθρωπόφιλων τους παραπλέοντες πιστούς και τους κατοίκους των κοντινών οικισµών. ειδών. Παρόλα αυτά στις παράκτιες νησίδες βρίσκουν καταφύγιο τα είδη Η γεωµορφολογία, η έκταση και η αποµόνωση, γεωγραφική και χρονική, που ενοχλούνται από την έντονη ανθρώπινη παρουσία, όπως φώκιες, αποτελούν τα βασικά χαρακτηριστικά των µικρονησιών που διαµορφώνουν πουλιά, ερπετά και τον ανταγωνισµό των συνάνθρωπων ειδών, όπως είναι 4
για παράδειγµα τα καλλιεργούµενα φυτά και τα κατοικίδια ζώα.
ηλιοφάνεια και βροχές γύρω στα 500 χιλιοστά το χρόνο, που δηµιουργούν µία υγρή περίοδο από το Νοέµβριο µέχρι και τον Απρίλιο. Η απουσία επιφανειακών νερών στα µικρονήσια, η µεγάλη άνυδρη περίοδος και οι ισχυροί άνεµοι, αποτελούν τις µεγαλύτερες επιλεκτικές πιέσεις που δέχονται όλοι οι νησιωτικοί πληθυσµοί.
Η Μύκονος, όπως όλα τα νησιά του Αιγαίου, διαθέτει τα δικά της µικρονήσια. Στα νοτιοανατολικά και τα νοτιοδυτικά του νησιού όπου η θάλασσα είναι περισσότερο αβαθής 50 – 100 µέτρα, διαµορφώνεται ένας µεγάλος αριθµός νησίδων, βραχονησίδων και βράχων, υπολείµµατα ενός Κυρίαρχη φυτική διάπλαση σε µεγαλύτερου νησιού και µιας όλες τις νησίδες είναι τα φρύγανα. χερσαίας γέφυρας που ένωνε τη Επικρατέστερος θάµνος κυρίως σε Μύκονο µε την Τήνο πριν από περιοχές µε εγκαταλειµµένες 18000 χρόνια. Στα ανατολικά σε καλλιέργειες είναι η αστοιβίδα Σπιζαετός (Aquila fasciata). Απαντάται σε αποµονωµένα νησιά του Αιγαίου και την Κρήτη. Άνοιγµα φτερούγων 145-165 εκ. και µήκος απόσταση 9 χιλιοµέτρων βρίσκοσώµατος 55-60 εκ. Εξαιρετικά ισχυρός και µαχητικός. Ο συνολικός ελληνικός πληθυσµός εκτιµάται σε 100-140 ζεύγη και (Sarcopoterium spinosum). νται τα Σταπόδια µε έκταση 0,5 χαρακτηρίζεται ως «Τρωτός» (VU), ενώ στην Ευρώπη θεωρείται «Κινδυνεύον» (EN) είδος. Τον Οκτώβριο του 2021, σηµασµένος Η βλάστηση, που αναπτύσσεται km2 και σε 1,5 km, το Τραγονήσι σπιζαετός από την Τήνο καταγράφηκε να θηρεύει στα Σταπόδια Μυκόνου. στις πιο προφυλαγµένες από τον 2 Bonelli’s eagle (Aquila fasciata). Lives on remote Aegean islands and Crete. Medium sized, 55-60 cm long with an 145-165 cm µε έκταση 1,4 km . Στα δυτικά, wingspan. Extremely strong and aggressive. Classified in Greece as a “Vulnerable” (VU) species, with an estimated total population κυριαρχεί λόγω έκτασης, η νησίδα of 100-140 breeding pairs, in Europe it is considered “Endangered” (EN). In October 2021, a marked eagle from Tinos was sighted άνεµο περιοχές των νησιών hunting over the Stapodia islets, off Mykonos. αποτελεί υποσύνολο της Μυκόνου Ρήνεια, 14 km2 και λίγο πιο και περιλαµβάνει πολλά ενδηµικά ανατολικά η φηµισµένη λόγω της ιστορίας της, νησίδα ∆ήλος, µε έκταση 3,5 km2. Γύρω και ανάµεσα στις είδη και υποείδη των Κυκλάδων και του Αιγαίου. Ανάµεσά τους νησίδες αυτές, όπως και ανατολικά τους προς τη Μύκονο, σχηµατίζονται ξεχωρίζουν η καµπανούλα (Campanula reiseri), το γαϊδουράγκαθο αρκετές βραχονησίδες όπως ο Πάνω (Μικρός) και Κάτω (Μεγάλος) (Onopordum caulescens ssp caulescens) και η νιγέλλα (Nigella degenii ssp barbro). Ρεµατιάρης, τα Πρασονήσια και ο Άγιος Γεώργιος. Όπως και η χλωρίδα, έτσι και η πανίδα των νησίδων αποτελεί υποσύνολο Τα θεµέλια της Μυκόνου, όπως και των νησίδων της διαµορφώνονται της Μυκόνου. Εξαίρεση αποτελεί η ορνιθοπανίδα, που υπήρξε η κυρίως από διάφορους τύπους γρανίτη, πετρώµατα που προέρχονται από βασική αιτία ένταξής τους στο δίκτυο Natura 2000, καθώς απειλούµεηφαιστειακή δραστηριότητα, πριν από δεκάδες εκατοµµύρια χρόνια. Λίγες να είδη όπως ο αιγαιόγλαρος (Larus audouinii), ο µαυροπετρίτης (Falco εµφανίσεις σχιστόλιθων και µαρµάρων µαρτυρούν την ενότητα της eleonorae) και ο σπιζαετός (Aquila fasciata) συναντώνται στα Σταπόδια, περιοχής µε τις υπόλοιπες Κυκλάδες και την Αττική. το Τραγονήσι και τη Ρήνεια. Σε µεγάλο βαθµό άγνωστη είναι η πανίδα των ασπόνδυλων, που σίγουρα κρύβει πολλά ενδιαφέροντα, ενδηµικά ή Το κλίµα των νησίδων όπως και της ευρύτερης περιοχής είναι τυπικό Μεσογειακό, µε τους βόρειους ανέµους να επικρατούν, µε µεγάλη σπάνια, είδη. 5
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ
2022
CALENDAR
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ
2022 CALENDAR
Όµως εκτός από τα πιο πάνω, κάθε µία από τις τέσσερις µεγαλύτερες νησίδες της Μυκόνου, συγκεντρώνει τα δικά της µοναδικά χαρακτηριστικά.
µόνο για άντρες.
Τα Σταπόδια λόγω απόστασης και µορφολογίας αποτελούν τη λιγότερο επηρεασµένη από τον άνθρωπο νησίδα της Μυκόνου. Η ∆ήλος αποτελεί µοναδική Εκτός από τους γρανίτες, εκτεταµέπερίπτωση νησίδας µε τόσο µεγάλη νη είναι η παρουσία θαλασσίων και έντονη ανθρώπινη παρουσία. ιζηµάτων άµµου, µε µεγάλο αριθµό Από τους Αρχαϊκούς χρόνους µέχρι απολιθωµάτων κυρίως κοραλλιών και το τέλος της Ρωµαϊκής και µαλακίων, που χρονολογούνται περιόδου, υπήρξε κέντρο λατρείας πριν από 5 εκατοµµύρια χρόνια. Οι όπου η συγκέντρωση ανθρώπων πληθυσµοί των πουλιών που ζουν Σαλιγκάρια (Albinaria caerulea milleri). Χαρακτηριστικά έµβια όντα των νησίδων, συνήθως ζουν σε µεγάλες συστάδες, µε µέσο όρο ζωής τα 7 χρόνια. και αγαθών ήταν τόσο µεγάλη, που Door snails (Albinaria caerulea milleri). Characteristic small mollusks of the Aegean islets, they usually live in large clusters, with an average life span of 7 years. ή διέρχονται από αυτά και οι ήταν ικανή να αλλάξει σηµαντικά φώκιες είναι τα πιο σηµαντικά περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά των το περιβάλλον πολύ µεγαλύτερων περιοχών. ∆υστυχώς δεν έχουµε Σταποδιών. Όµως και εδώ η άγνοια της ασπόνδυλης πανίδας µας στερεί µελετήσει ακόµα την τόσο µεγάλη επίδραση του ανθρώπου σε ένα τόσο από είδη που µπορεί να φωτίσουν τις παλιές συνδέσεις των Κυκλάδων µε µικρό νησί. Οι σαύρες «κροκοδειλάκια» (Laudakia stellio) και τα σαλιγκάτην Ικαρία και τα ανατολικότερα νησιά. ρια (Albinaria caerulea milleri) που σχετίζονται µε την Πάρο, νησί που Οι κίνδυνοι που αντιµετωπίζουν οι νησίδες της Μυκόνου, εκτός από προµήθευε µάρµαρα στα κτίσµατα της ∆ήλου, δείχνουν ακόµα και σήµερα παράγοντες της κλιµατικής αλλαγής, σχετίζονται µε όποια πιθανή µαζική, το µέγεθος της επίδρασης. ανεξέλεγκτη τουριστική ανάπτυξη και σχέδια για δυσανάλογα µεγάλα έργα, Η Ρήνεια στην ουσία αποτελείται από δύο νησίδες, που συνδέονται µε ένα σε σχέση µε την έκτασή τους, όπως είναι η ανεξέλεγκτη µαζική επισκεψιµόαµµώδη λαιµό. Το επίπεδο ανάγλυφό της, επέτρεπε την εκτεταµένη τητα, ή ακόµη µια πιθανή επέµβαση µε εγκατάσταση Ανανεώσιµων Πηγών καλλιέργεια κυρίως σιτηρών. Υπήρξε το νησί που ζούσε στη σκιά της Ενέργειας. ∆ήλου, µε διαχρονική αλλά όχι τόσο έντονη ανθρώπινη παρουσία. Η όσο το δυνατόν πιο ευρεία επίγνωση της µοναδικότητάς τους από τους Σήµερα είναι ορατά τα σηµάδια της εγκατάλειψης. Πολλές εκδροµές κατοίκους ή τους επισκέπτες θα διασφαλίσει τη συνέχιση των λειτουργιών οργανώνονται τους καλοκαιρινούς µήνες στα καταγάλανα νερά της. τους και την αλληλεπίδρασή τους µε τα πολιτισµικά χαρακτηριστικά των Το Τραγονήσι, αν και η πιο κοντινή νησίδα στη Μύκονο, παρουσιάζει κατοίκων, ανάχωµα στην προβαλλόµενη πολιτισµική οµογενοποίηση. µεγάλο ενδιαφέρον όχι µόνο για την ορνιθοπανίδα του, αλλά και για την παρουσία της φώκιας (Monachus monachus) που φωλιάζει στις πολλές Μωυσής Μυλωνάς θαλάσσιες σπηλιές του. Το µικρό εκκλησάκι της Παναγίας συγκεντρώνει Οµότιµος Καθηγητής Οικολογίας κάθε χρόνο τον Ιούνιο τους πιστούς σε ένα πανηγύρι κατά παράδοση Πανεπιστήµιο Κρήτης 6
ΤΟ ΝΗΣΑΙΟ ΣΥΜΠΛΕΓΜΑ ΜΥΚΟΝΟΥ, ∆ΗΛΩΝ & ΣΤΑΠΟ∆ΙΩΝ Ένα µικρό αρχιπέλαγος µέσα στο µεγάλο ελληνικό Αρχιπέλαγος, σε κοµβικό σηµείο στο κέντρο του αιγαιακού θαλάσσιου χώρου, αποτελεί το σύµπλεγµα των πολυνήσων Μυκόνου - ∆ηλών - Τραγονησίου - Σταποδιών. Πλείστοι µέχρι πρόσφατα, σκοπίµως ή εξ αµελείας αγνοούσαν το πλήθος των νησαίων εδαφών που το συναποτελούν (αλλά και του συνόλου των λοιπών νησαίων εδαφών της χώρας): νήσοι, νησίδες, νησίδια. Προτιµούσαν να χρησιµοποιούν για τα µικρότερα εξ αυτών –και δυστυχώς πολλοί συνεχίζουν ακόµη– τον ανύπαρκτο στο διεθνές δίκαιο της θάλασσας και σαφώς υποτιµητικό για την πολύπτυχη σηµασία τους όρο «βραχονησίδες». Η πληθωρική χρήση του όρου αυτού (απλώς περιγραφικού όπως οι συναφείς: αµµονησίς, λιµνονησίς, χερσονησίς) δεν εξυπηρετεί τα συµφέροντα της Ελλάδος, καθώς είναι καταφανώς µειωτικός της αξίας των νησαίων διαστάσεών της. Σε αλλεπάλληλα επί δεκαετίες συγγράµµατα και λοιπά δηµοσιεύµατα έχουµε αναφερθεί εκτενώς στην σηµασία των ακατοίκητων νησίδων, µικρών και µικρότατων (επιφανείας ολίγων τ.µ.)1, ώστε δεν κρίνεται σκόπιµη η αναλυτική αναφορά στα πλαίσια των διαστάσεων ενός νησιωτικού ηµερολογίου. Προκρίθηκε, χάριν ουσιαστικής ενηµερώσεως µε αριθµούς, η συνοπτική παρουσίαση των πολυνήσων του συµπλέγµατος της Μυκόνου από εκτενέστερη ανάλυση που παρατίθεται σε παλαιότερη µονογραφία µας (στηριζόµενη σε επίσηµα σχετικά στοιχεία -έτους 2009- της Υδρογραφικής Υπηρεσίας του Πολεµικού Ναυτικού µας): Συνολικός Αριθµός νησαίων εδαφών
Πολύνησο Μυκόνου Πολύνησο ∆ήλου Πολύνησο Ρήνειας Πολύνησο Τραγονησίου Πολύνησο Σταποδιών ΣΥΝΟΛΟ 7
136 15 37 9 12 209
(εκτός λάθους ή παραλείψεως)
Εξ αυτών µεγαλύτερα του ενός στρέµµατος (1000 m2)
19 6 8 6 5 44
Το σύνολο των 5 πολυνήσων έχει επιφάνεια 105 km2 περίπου (περιλαµβανοµένων των νήσων-πυρήνων) και ακτογραµµή της τάξεως των 180 km. Για σύγκριση: το Πριγκηπάτο του Μονακό έχει επιφάνεια 2 km2 περίπου, το Λιχτενστάιν 160 km2, οι Μαλδίβες 300 km2. Επί δεκαετίες υπογραµµίζεται ότι ένα «µικρότατο» νησίδιο, που εµφανίζεται π.χ. βραχώδες η αµµώδες, είναι ένα µνηµείο της φύσεως που µπορεί να κρύβει σπάνια είδη φυτών, ερπετών, ασπόνδυλων ή άλλων ζώων, να διαθέτει άγνωστους αρχαιολογικούς θησαυρούς, κ.ο.κ. Στην πραγµατικότητα, ερευνώµενο από κάποιον ειδικό διαπιστώνεται συνήθως πως σφύζει από ζωή… Είναι «βιονησίς» και οι όµοιές του «βιονησίδες» και όχι ασήµαντοι και περιττοί νησαίοι βράχοι όπως µερικοί επιφανείς ισχυρίζονται. Το ασήµαντο οιουδήποτε νησαίου εδάφους µπορεί βασίµως να υποστηριχθεί µόνο µετά από συστηµατική και εξαντλητική διεπιστηµονική έρευνα και επιτόπου µελέτη. Το νησαίο σύµπλεγµα της Μυκόνου µε τα 5 ως άνω πολύνησά του συνιστά ένα πολύτιµο τµήµα της ελληνικής επικρατείας από πολλές απόψεις (ιστορική/αρχαιολογική, βιολογική, οικονοµική, κλιµατολογική, στρατηγική κ.ά.) και οι δεκάδες των προαναφερόµενων εδαφών του δεν πρέπει να θεωρούνται βάρος αλλά προνόµιο και ανεκτίµητη περιουσία, που χρήζει προστασίας από παντοειδείς κινδύνους. Συναποτελούν µια σπάνια φυσική κληρονοµιά (µαζί µε τα άλλα νησαία εδάφη των θαλασσών µας), της οποίας η προάσπιση δεν είναι έργο µόνο των κατά περίπτωση αρµόδιων κρατικών και ευρωπαϊκών αρχών αλλά πρωτίστως των Μυκονιατών. Γεώργιος Κ. Γιαγκάκης Νησιολόγος Βλ. όλως ενδεικτικώς: «Η πολυσήµαντη σπουδαιότης των νησαίων εδαφών» (1999) σελ. 2. ό.π. «Το πολύνησο Μυκόνου – ∆ήλου – Σταποδιών» ( 2012) σελ. 37, ό.π. αλλά και «To πολύνησο των Κλειδών» (1998).
1
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ
2022
CALENDAR
ΤHE ISLETS OF M YKONOS ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ
2022 CALENDAR
Beyond the dozens of larger or smaller relations between organisms and ecosystem inhabited islands in the Aegean, whose unique functions chart a separate course on each cultural and environmental traits have islet. Small islands are active natural moulded our collective image of what such an laboratories of evolution. island means, the same sea is home to over The majority of islets and rocky isles in the 6,000 scattered islets and rocky isles. To most Aegean lie very close to larger islands or people they are no more than uninhabited, mainland coasts. They were created after inhospitable rocks, useful only in extending the last ice age, 18,000 years ago, when the the country’s territorial waters, or more rarely ice began to melt, and the sea level as testing ground for “innovative” experimengradually rose by 120 metres. More rarely, tation. Yet anyone who has experience of such islets owe their existence to the these islets and rocky isles or has seen them at subterranean forces that raise or submerge close quarters knows that, to a greater or parts of the Aegean. Relatively short lesser extent, they boast unique characteristics, isolation time and proximity to coasts are as distinctive pieces in the multidimensional the main factors that render their biodivermosaic of the Aegean. PHOTO: N. NIKITIDIS sity subsets of larger neighbouring areas. Καµπανούλα (Campanula Reiseri). Ανθοφορεί από τα µέσα Απριλίου έως και το Μάιο. Το σπάνιο αυτό είδος Furthermore, their short distance from The islets are defined by their small size, και στη νησίδα Σταπόδια. Φύεται στις σχισµές απότοµων ασβεστολιθικών παραθαλάσσιων never exceeding a few square kilometres; rocky εµφανίζεται βράχων, σε υψόµετρο 10-150 µ. Αποτελεί ένα από τα χαρακτηριστικά παραδείγµατα των ενδηµικών inhabited areas facilitates visits by humans, χασµόφυτων του Αιγαίου. Πληθυσµοί ολιγοµελείς ή αραιοί. Χαρακτηρίζεται ως είδος «Τρωτό» (VU). isles are even smaller formations, measuring resulting in the introduction of anthropoBellflower (Campanula Reiseri). Blooms from mid-April till the end of May. Found also in the Stapodia philic species. Nonetheless, coastal islets much less that a square kilometre, though near Mykonos. Grows in the crevices of steep calcareous rocky slopes, usually by the sea, in capable of supporting vegetation. Historically islets, altitudes between 10-150 m. One of the typical, site-specific, endemic chasmophytes of the Aegean. provide a refuge for species including seals, Small distribution of populations. Therefore, considered as a “Vulnerable” (VU) plant species. speaking, human presence on them has been birds and reptiles that are disturbed by limited or occasional, despite some exceptions intensive human presence, as well as by that prove the rule. The principal activities on them are grazing or, more competition from synanthropic species such as crops and pets. rarely, farming. Those with sheltered bays are used by fishermen and Like all Aegean islands, Mykonos has its own small islets. To the seafarers in bad weather. From time to time, small chapels bring together southeast and southwest, where the sea only reaches depths of 50-110 those sailing by and the inhabitants of nearby villages. metres, there are many islets, rocky isles and rocks - the remnants of a Geomorphology, land area and geographical and temporal isolation are larger island and a land bridge that joined Mykonos to Tinos 18,000 the key characteristics of small islets determining their biodiversity, i.e. years ago. Nine kilometres to the east is Stapodia (0.5 km2); 1.5 kilometres off is Tragonisi (1.4 km2). Dominating the scene to the west their flora, fauna and ecosystems. The smaller an islet is, the more on account of its area is Rhenia (14 km2) and, slightly further east, the sensitive its biodiversity to sudden changes of the type often wrought by historically renowned islet of Delos (3.5 km2). Around and between these humans. In addition, the degree of geographical and temporal isolation islands and eastwards towards Mykonos are several rocky islet formations tends to shape the unique characteristics of life on such islets, speeding such as Pano and Kato Rematiaris, the Praso islets (Prasonisia) up evolutionary processes. Morphological characteristics, physiology, 8
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ
and Aghios Georgios. The foundations of Mykonos and its islets are mainly formed of various types of granite, rocks originating in volcanic activity tens of millions of years ago. Disparate appearances of shales and marble testify that the area belonged to the same landmass as the Cyclades and Attica.
and Rhenia. Invertebrate fauna remains largely unknown, though several interesting endemic or rare species undoubtedly await discovery. Yet in addition to the above, each one of the larger islets of Mykonos boasts its own distinctive characteristics.
Delos is a unique instance of a small islet subjected to such large-scale, intensive human presence. From The islets and wider area have a Archaic times until the end of the typical Mediterranean climate, Roman period, it was a centre of Μαυροπετρίτης (Falco eleonorae). Πλήρως µεταναστευτικό είδος που έρχεται να αναπαραχθεί στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου worship where the concentration of with prevailing northerly winds, και στα νησιά του Αιγαίου (Απρίλιος-Ιούλιος), σε πολύ εξειδικευµένα οικοσυστήµατα, δίπλα στη θάλασσα, σε απότοµες extensive sunshine and around ορθοπλαγιές νησιών και νησίδων. Μήκος σώµατος 36-42 εκ., άνοιγµα πτερύγων 89-104 εκ. Σηµειώνονται πολλές αποικίες στο humans and goods more than 500 mm of rain per year, falling in Τραγονήσι και στα Σταπόδια. Η Ελλάδα αποτελεί από τις σηµαντικότερες αναπαραγωγικές επικράτειες του πληθυσµού (85%) sufficed to have significantly altered παγκοσµίως. Μικροί πληθυσµοί διαχειµάζουν στη χώρα µας. Το είδος απειλείται από την χρήση φυτοφαρµάκων καθώς και από a wet season from November to the environment of far larger areas. τον περιορισµό των ενδιαιτηµάτων του. April. Lack of surface water on the Eleonora's falcon (Falco eleonorae). Α long-distance migrant, breeds (April-July) on islands of the Mediterranean, particularly in Unfortunately, we have yet to study Greece (85% of the world's population), in specific ecosystems, near the sea, on steep island cliffs. 36–42 cm long with an small islands, the lengthy dry the enormity of human impact on 89–104 cm wingspan. Colonies have been observed on Tragonisi and the Stapodia islets. Limited colonies spend winter in period and strong winds are the such a small island. The painted Greece. It is endangered by the use of pesticides as well as by the decrease of its natural habitat. greatest selective pressures exerted dragon lizards (Laudakia stellio) and on all the island populations. Albinaria caerulea milleri door snails associated with Paros, the island that provided marble for the buildings on Delos, bear constant witness to the Phrygana are the main form of plant life on all the islets. The most scale of that influence. common bush is thorny burnet (Sarcopoterium spinosum), mainly Essentially speaking, Rhenia consists of two islands joined by a sandy on tracts of abandoned farmland. The vegetation in more sheltered areas spit. Its flat terrain enabled extensive crop growing, mainly of grain. It of the islands is a subset of that on Mykonos, including numerous was an island that lived in the shadow of Delos, with an enduring but less endemic species and subspecies of the Cyclades and the Aegean, intensive human presence. Signs of neglect are clearly visible today. outstanding examples being the bellflower (Campanula reiseri), thistle Frequent daytrips to its limpid waters are organised in the summertime. (Onopordum caulescens ssp caulescens) and nigella (Nigella degenii ssp barbro). Like the flora, fauna on the islands is a subset of that on Mykonos. One exception is the birdlife, which is the basic reason why the islets were included in the Natura 2000 network: endangered species such as the Audouin’s gull (Larus audouinii), the Eleonora’s falcon (Falco eleonorae) and the Bonelli’s eagle (Aquila fasciata) are encountered on Stapodia, Tragonisi 9
Despite being closest to Mykonos, Tragonisi is highly interesting, not only on account of its birdlife, but also due to the presence of monk seals (Monachus monachus), which nest in its numerous sea caves. In June every year, the small chapel of the Virgin Mary draws the faithful to what tradition dictates to be a male-only feast day.
2022
CALENDAR
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ
2022 CALENDAR
On account of its distance and terrain, Stapodia is the islet of Mykonos least affected by humans. Alongside granite, marine sand sediments are heavily apparent here, featuring a large number of mainly coral and mollusc fossils dating back over 5 million years. The resident or migratory bird populations and seals are the most important environmental features on Stapodia. Yet here again, ignorance of the invertebrate fauna deprives us of species that may shed light on past connections between the Cyclades, Ikaria and the islands further east. The challenges faced by the islets of Mykonos have to do with the uncontrolled growth of mass tourism, and plans for development projects out of all proportion to their area, such as the installation of wind parks. Greater public awareness of the islets’ unique character will safeguard the ongoing survival of their functions and interaction with the cultural characteristics of local people, acting as a bulwark against emergent cultural uniformity. Moisis Mylonas Emeritus Professor of Ecology at the University of Crete
Κροκοδειλάκι (Laudakia stellio) στη ∆ήλο. Είδος της Ανατολικής Μεσογείου, ζει στην Ελλάδα από αρχαιοτάτων χρόνων και ιδίως στις Κυκλάδες. Είναι από τα πιο χαρακτηριστικά έµβια όντα της κυκλαδίτικης πανίδας.
Αρτέµης (Calonectris diomedea). Πλήρως µεταναστευτικό πτηνό υπερπόντιων αποστάσεων, αποκλειστικά θαλασσόβιο. Βγαίνει στην στεριά µόνο για να φωλιάσει τις νύκτες ή για να γεννήσει ένα αυγό σε απόκρηµνες ακτές και ερηµονήσια (τέλη Μαΐου) κι αυτό µετά το 7ο έτος της ηλικίας του. Συγγενεύει µε τα Albatross των ωκεανών του Νότου και δεν έχει καµία σχέση µε τους γλάρους, µε εµφανή διαφορά το γκρι χρώµα και τη µεµβράνη στα πόδια του. Στην Ελλάδα, ο Αρτέµης έρχεται τα καλοκαίρια από τις περιοχές διαχείµασης του Ατλαντικού. Το είδος εµφανίζει υψηλά επίπεδα φιλοπατρίας, ενός φαινοµένου κατά το οποίο τα πτηνά επιστρέφουν στον τόπο όπου γεννήθηκαν µε εξαιρετική ακρίβεια. Scopoli's shearwater (Calonectris diomedea). Long-distance migrant sea bird. Comes to dry land, preferably remote coasts and uninhabited islets, only during the night or to lay one egg (end of May), after reaching the age of 7. In the same family as the Albatross of the South Seas, it is not related to sea gulls, as can be seen by the distinct difference in its grey color and the membrane in its feet. It arrives in Greece during the summer, after spending the non-breeding season in the Atlantic. A species that displays an increased sense of philopatry, a phenomenon during which birds return to their place of birth with amazing accuracy.
Painted Dragon Lizard (Laudakia stellio) on Delos. Known as “crocodilaki” (Greek for ‘small crocodile’), this lizard lives in the Eastern Mediterranean and in particular in the Cyclades, since ancient times. One of the most characteristic animals of the Cycladic fauna.
10
MYKONOS - DELOS - RHENIA - TRAGONISI - STAPODIA ISLAND COMPLEX ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ
The Mykonos - Delos - Stapodia island complex is a small archipelago within the great Greek Archipelago, situated in a crucial point at the center of the Aegean Sea. Until recently, many people, either intentionally or through negligence, have ignored the multitude of island territories that constitute this complex (as well as the multitude of the rest of the sea islands in the country): islands, islets and tiny islets. For the smallest of those, they preferred to use - and sadly many continue to use - the term βραχονησίδες (rocky islets), which is definitely derogatory in view of their multifaced significance and inexistent in the International Law of the Sea. The excessive use of this term - (a simply descriptive term, like the related ones: αµµονησίς (sand islet), λιµνονησίς (lake islet), χερσονησίς (barren islet) - does not serve the interests of Greece, as it clearly devalues its islands’ dimensions. For decades, in successive books and other publications, we have extensively mentioned the importance of uninhabited islands, both small and very small (of a few m2)1, therefore the scale of a calendar about islands is not suitable for us to make a detailed report. For the sake of substantial information in numbers, the brief presentation of the island territories of Mykonos complex was selected from a more extensive analysis given in our previous monograph (and is based on official relevant data of the Hydrographic Service of our Navy, 2009):
Mykonos group of islands Delos group of islands Rhenia group of islands Tragonisi group of islands Stapodia group of islands TOTAL
Total number of island territories
Of which bigger than 1000 m2
136 15 37 9 12 209
19 6 8 6 5 44
(unless there is an error or omission)
2022
The total of these 5 groups of islands is a land area of approximately 105 km2 (including the core islands) and a coastline of 180 km. For comparison: the Principality of Monaco has an area of about 2 km2, Liechtenstein 160 km2, the Maldives 300 km2.
CALENDAR
For decades it has been emphasized that a “very small” islet, which appears rocky or sandy, may hide rare species of plants, reptiles, invertebrates or other animals, a monument of nature; it could have unknown archaeological treasures and so on. In fact, when researched by a specialist, it is usually found that it is full of life (βιονησίς) and therefore it is neither insignificant nor an unnecessary rock, as some distinguished people claim. Whether an island territory is unimportant, this can only be argued after systematic and exhaustive on-site interdisciplinary research and study. The island complex of Mykonos with its 5 group of islands mentioned above, constitutes a vital part of the Greek territory in many aspects (historical, archaeological, biological, economic, climatic, strategic etc.) and the dozens of the afore-mentioned territories should not be considered a burden but a privilege and an invaluable wealth, which needs protection from all kinds of dangers. They constitute a rare natural heritage (along with the other island territories of our seas), the protection of which is not only the work of the relevant state and European authorities, but primarily the work of the people of Mykonos.
George C. Yangakis Island specialist
See, for example: «Η πολυσήµαντη σπουδαιότης των νησαίων εδαφών» (1999) p. 2. ibid. «Το πολύνησο Μυκόνου – ∆ήλου – Σταποδιών» ( 2012) p. 37, ibid as well as «Το πολύνησο των Κλειδών» (1998).
1
11
∆υτική άποψη των Σταποδιών µε ορατή την υψηλότερη κορυφή (127 µ.) όπου λειτουργεί φανός ενώ δίπλα υπάρχει παρατηρητήριο του Π.Ν. από τον Β’ Παγκόσµιο Πόλεµο. Στην ΝΑ πλευρά του νησιού, το βάθος της θάλασσας φτάνει έως και τα 200 µ. (αριστερά). Ο Άγιος Νικόλας στον Όρµο Λιµνιώνας, Ν∆ στα Σταπόδια (δεξιά). Western view of the Stapodia complex. There is a signal lantern operating on its highest peak (127 m), as well as a WW2 naval observation pillbox of the Greek Navy. On the SE side of the island, the sea depth reaches 200 m (left). The tiny chapel of Aghios Nicholas at Limnionas Bay, SW at Stapodia (right).
∆ΕΥΤΕΡΑ
27
ΤΡΙΤΗ
ΤΕΤΑΡΤΗ
28
29
ΠΕΜΠΤΗ
30
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ
31
ΣΑΒΒΑΤΟ
ΚΥΡΙΑΚΗ
1
2
∆ΕΥΤΕΡΑ
3
ΤΡΙΤΗ
ΤΕΤΑΡΤΗ
4
ΠΕΜΠΤΗ
5
6
7
Τα Άγια Θεοφάνεια
Ιωάννου Πρόδροµου και Βαπτιστού
19
20
2
3
WEDNESDAY
THURSDAY
Πρωτοχρονιά Βασιλείου του Μεγάλου
10
24
11
12
25
26
13
27
14
28
15
29
Γρηγορίου του Θεολόγου MONDAY
TUESDAY
16
30
17
18
Αντωνίου του Μεγάλου
Αθανασίου και Κυρίλλου
31
1
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ
ΣΑΒΒΑΤΟ
ΚΥΡΙΑΚΗ
8
9
21
22
23
4
5
6
Των Τριών Ιεραρχών WEDNESDAY
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ
THURSDAY
FRIDAY
SATURDAY
SUNDAY
MONDAY
TUESDAY
FRIDAY
SATURDAY
SUNDAY
JANUARY
N
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ
2022
ΣΤΑΠΟ∆ΙΑ STAPODIA
CALENDAR
Το βόρειο τµήµα του Σταποδιού µε τους χαρακτηριστικούς δραµατικούς χρωµατισµούς των ηφαιστειογενών πετρωµάτων του. Βορειότερα, οι Τουρλίτες ή Καλαµάρια. Προστατευόµενη περιοχή, ∆ίκτυο NATURA 2000. The northern part of the Stapodia islet complex, displaying multi-coloured volcanic rock formations. Further north, the Tourlites or Kalamaria tiny islets. Protected area, NATURA 2000.
JANUARY
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ Σ
Κ
∆
Τ
Τ
Π
Π
Σ
Κ
∆
Τ
Τ
Π
Π
Σ
Κ
∆
Τ
Τ
Π
Π
Σ
Κ
∆
Τ
Τ
Π
Π
Σ
Κ
∆
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 S
S
M
T
W
T
F
S
S
M
T
W
T
F
S
S
M
T
W
T
F
S
S
M
T
W
T
F
S
S
M
N
ΣΤΑΠΟ∆ΙΑ STAPODIA
Το νότιο µέρος του συµπλέγµατος των Σταποδιών µε το νησί Αλάτι, Ν∆. Η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, µετά από µελέτη (2008-11), διαπίστωσε την ύπαρξη των παρακάτω πτηνών που ζουν στον ευρύτερο χώρο του πολυνήσου της Μυκόνου-∆ηλών-Τραγονησιού-Σταποδιών: Μαυροπετρίτης (Falco eleonorae), Καλισακού (Phalacrocorax aristotelis), Ασηµόγλαρος (Larus michahellis), Αρτέµης (Calonectis diomedea), Μύχος (Puffinus yelkouan), Αιγαιόγλαρος (Larus audounii). Επιπλέον, υπάρχουν πιο πρόσφατες βεβαιωµένες αναφορές για σπιζαετούς (Aquila fasciata) και αγριοπερίστερα (Columba Livia) που ζουν στη περιοχή. Μια οµάδα µεσογειακές φώκιες Monachus monachus αναπαράγεται στις σπηλιές της νησίδας. The southern part of the Stapodia complex, with the small islet of Alati NW. The Greek Ornithological Society, after extensive studies (2008-11), has certified the existence of the following bird species on the greater area of the Mykonos-Delos-Tragonisi-Stapodia island complex: Eleonora’s falcon (Falco eleonorae), European shag (Phalacrocorax aristotelis), Yellow-legged gull (Larus michahellis), Scopoli's shearwater (Calonectris diomedea), Mediterranean shearwater (Puffinus yelkouan), Audouin’s gull (Larus audounii). In addition, more recent studies refer to the presence of Bonelli’s eagles (Aquila fasciata) and Rock doves (Columba Livia) in the area. A small breeding population of mediterranean Monk seals is also supported here.
∆ΕΥΤΕΡΑ
ΤΡΙΤΗ
31
ΤΕΤΑΡΤΗ
1
2
ΠΕΜΠΤΗ
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ
3
4
ΣΑΒΒΑΤΟ
5
ΚΥΡΙΑΚΗ
6
∆ΕΥΤΕΡΑ
7
ΤΡΙΤΗ
ΤΕΤΑΡΤΗ
8
9
15
16
17
18
19
20
21
22
23
Του Ασώτου
28
MONDAY
2
3
WEDNESDAY
THURSDAY
1
TUESDAY
ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ
10
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ
11
ΣΑΒΒΑΤΟ
12
4
FRIDAY
5
SATURDAY
6
SUNDAY
24
25
Τσικνοπέµπτη
7
MONDAY
8
TUESDAY
9
10
WEDNESDAY
THURSDAY
ΚΥΡΙΑΚΗ
13 Τελώνου και Φαρισαίου Αρχή Τριωδίου
Χαραλάµπους Ιεροµάρτυρος
Η Υπαπαντή του Σωτήρος
14
ΠΕΜΠΤΗ
11
FRIDAY
26
27
Ψυχοσάββατο Α'
Της Απόκρεω
12
13
SATURDAY
SUNDAY
FEBRUARY
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ
2022
CALENDAR
Μέρος της µεγαλύτερης νησίδας (πυρήνας) του συµπλέγµατος των Σταποδιών µε απότοµο ανάγλυφο και χαρακτηριστικά χρώµατα γκρι και κίτρινο των ασβεστολιθικών του πετρωµάτων. Έκταση 0,448 τ.χλµ., ύψος 127 µ. και µήκος ακτογραµµής 5,07 χλµ. Part of the largest island (core island) of the Stapodia complex, with steep slopes of characteristic grey and yellow limestone rock formations. Area of 0.448 km2, height of 127 m, coastline length 5.07 km.
FEBRUARY
ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ Τ
Τ
Π
Π
Σ
Κ
∆
Τ
Τ
Π
Π
Σ
Κ
∆
Τ
Τ
Π
Π
Σ
Κ
∆
Τ
Τ
Π
Π
Σ
Κ
∆
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 T
W
T
F
S
S
M
T
W
T
F
S
S
M
T
W
T
F
S
S
M
T
W
T
F
S
S
M
Η είσοδος της Φωκοσπηλιάς (Φωκόσπηλο), µε ανοιχτή οροφή λόγω πτώσης, Β∆ τµήµα του Τραγονησιού. Η ονοµασία του σπηλαίου προέρχεται από την χρήση αυτού και παρακείµενων σπηλαίων από την Μεσογειακή φώκια Monachus monachus ως χώρο αναπαραγωγής. Ένα από τα πιο σπάνια πτερυγιόποδα θηλαστικά που περιλαµβάνεται στην λίστα εξαιρετικά απειλούµενων ειδών IUCN. The entrance of the Fokospilia cave, with an open roof due to collapse, at the NW part of Tragonisi. These caves are called ‘caves of the seals’, as they are often visited by the Monachus monachus mediterranean monk seal. One of the rarest pinniped species, critically endangered in the IUCN list.
∆ΕΥΤΕΡΑ
ΤΡΙΤΗ
28
ΤΕΤΑΡΤΗ
1
14
15
2
16
ΠΕΜΠΤΗ
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ
3
17
4
18
ΣΑΒΒΑΤΟ
5
19
MONDAY
29
TUESDAY
ΜΑΡΤΙΟΣ
30
31
WEDNESDAY
THURSDAY
1
FRIDAY
∆ΕΥΤΕΡΑ
6
7
Της Τυροφάγου
Καθαρά ∆ευτέρα
20
21
ΤΡΙΤΗ
ΤΕΤΑΡΤΗ
8
9
22
23
ΠΕΜΠΤΗ
10
24
2
SATURDAY
3
SUNDAY
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ
11
ΣΑΒΒΑΤΟ
4
MONDAY
5
TUESDAY
6
7
WEDNESDAY
THURSDAY
Σάββατο 12 Μαρτίου 2022: Κάθοδος Ιεράς Εικόνας της Παναγιάς της Τουρλιανής
ΚΥΡΙΑΚΗ
12
13
Κάθοδος Εικόνας Παναγιάς Χαιρετισµοί Α’ της Τουρλιανής
Κυριακή της Ορθοδοξίας
25
26
8
FRIDAY
27 Γ’ Κυριακή των Νηστειών
Ευαγγελισµός της Θεοτόκου Χαιρετισµοί Γ’
Β’ Κυριακή των Νηστειών
Χαιρετισµοί Β’
28
ΚΥΡΙΑΚΗ
Της Σταυροπροσκυνήσεως
ή της Αβιόλας
9
SATURDAY
10
SUNDAY
MARCH
N
ΤΡΑΓΟΝΗΣΙ TRAGONISI
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ
2022
CALENDAR
Η συστάδα του Τραγονησιού (Τρα’ονήσι) µε α' συνθετικό του ονόµατος την λέξη τρά’ος ή τράγος (Σ. Μάνεσης). Οι Τουρλίτες (Κατσίκι, Ερίφι, Βατούλι) βόρεια. Στο βάθος, ΒΑ διακρίνεται η Ικαρία και ΝΑ, τα Σταπόδια. Έκταση 1,445 τ.χλµ., ύψος 178 µ., µε µήκος ακτογραµµής 8,33 χλµ. Προστατευόµενη περιοχή, ∆ίκτυο NATURA 2000. The Tragonisi complex. Its name is probably derived from the word tragos which means male goat (S. Manessis). The Tourlites islets (Katsiki, Erifi, Vatouli) at its northern tip. In the background, Ikaria NE and the Stapodia islets SE. Area of 1.445 km2, height 178 m, coastline length 8.33 km. Protected area, NATURA 2000.
MARCH
ΜΑΡΤΙΟΣ Τ
Τ
Π
Π
Σ
Κ
∆
Τ
Τ
Π
Π
Σ
Κ
∆
Τ
Τ
Π
Π
Σ
Κ
∆
Τ
Τ
Π
Π
Σ
Κ
∆
Τ
Τ
Π
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 T
W
T
F
S
S
M
T
W
T
F
S
S
M
T
W
T
F
S
S
M
T
W
T
F
S
S
M
T
W
Τ
N
ΤΡΑΓΟΝΗΣΙ TRAGONISI
Ο κάβος Κόκκινος Βράχος ΝΑ του Τραγονησιού, µε έντονους γεωλογικούς σχηµατισµούς σε µορφή κεφαλής δράκου απ’ όπου και άλλη σπανιότερη ονοµασία του νησιού ∆ρακονήσι (dragone στα Βενετσιάνικα, Σ. Μάνεσης), που δεν χρησιµοποιείται από τους ντόπιους. Kokkinos Vrachos (Red Rock Cape), SE of Tragonisi. The alternative - rarely used - name of the islet as Dragonisi (Dragon island) arises from these dramatic geological formations, in the shape of a dragon’s head (dragone in italian, S. Manessis).
∆ΕΥΤΕΡΑ
28
ΤΡΙΤΗ
29
ΤΕΤΑΡΤΗ
30
ΠΕΜΠΤΗ
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ
31
1
ΣΑΒΒΑΤΟ
2
12
25
26
∆ευτέρα του Πάσχα Αγ. Γεωργίου
Αγίου Μάρκου Ευαγγελιστή & Αποστόλου
MONDAY
TUESDAY
ΑΠΡΙΛΙΟΣ
13
27
14
28
15
29
∆ΕΥΤΕΡΑ
3
4
ΤΡΙΤΗ
ΤΕΤΑΡΤΗ
5
6
ΠΕΜΠΤΗ
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ
7
8
ΣΑΒΒΑΤΟ
ΚΥΡΙΑΚΗ
9
∆’ Κυριακή των Νηστειών
Χαιρετισµοί ∆’
11
ΚΥΡΙΑΚΗ
16
10 Ε’ Κυριακή των Νηστειών
Άνοδος Εικόνας Παναγιάς Τουρλιανής Tου Λαζάρου
17
18
19
20
21
22
23
24
Κυριακή των Βαΐων
Μεγάλη ∆ευτέρα
Μεγάλη Τρίτη
Μεγάλη Τετάρτη
Μεγάλη Πέµπτη
Μεγάλη Παρασκευή
Μεγάλο Σάββατο
Το Άγιον Πάσχα
30
1
2
3
4
5
6
7
8
WEDNESDAY
THURSDAY
Ζωοδόχου Πηγής 7η ∆ιακαινησίµου WEDNESDAY
THURSDAY
FRIDAY
SATURDAY
SUNDAY
MONDAY
TUESDAY
Σάββατο 16 Απριλίου 2022 (του Λαζάρου): Άνοδος Ιεράς Εικόνας της Παναγιάς της Τουρλιανής
FRIDAY
SATURDAY
SUNDAY
APRIL
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ
2022
CALENDAR
Η µικρή παραλία Τηλέγραφος στο νότιο τµήµα του Τραγονησιού (πάνω αριστερά). Η Παναγιά η Τραγονησιώτισσα στο δυτικό τµήµα του νησιού, εορτάζεται µε πανηγύρι (όπου συµµετέχουν µόνο άντρες) στις 11 Ιουνίου (πάνω δεξιά). Νότια ακτογραµµή του Τραγονησιού (κάτω). Tilegraphos beach at the southern part of Tragonisi (top left). Panagia Tragonisiotissa (Virgin of Tragonisi), a tiny church at the western part of the islet, is celebrated (only by men) every year on June 11 (top right). The southern coastline of Tragonisi (bottom).
APRIL
ΑΠΡΙΛΙΟΣ Π
Σ
Κ
∆
Τ
Τ
Π
Π
Σ
Κ
∆
Τ
Τ
Π
Π
Σ
Κ
∆
Τ
Τ
Π
Π
Σ
Κ
∆
Τ
Τ
Π
Π
Σ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 F
S
S
M
T
W
T
F
S
S
M
T
W
T
F
S
S
M
T
W
T
F
S
S
M
T
W
T
F
S
N
ΚΑΒΟΥΡΟΝΗΣΙ KAVOURONISI
Καβουρονήσι/α και το νησί του Μπά’ου, δυτικά του Παλιού Λιµανιού στη Χώρα της Μυκόνου.
∆ΕΥΤΕΡΑ
ΤΡΙΤΗ
25
26
ΤΕΤΑΡΤΗ
27
ΠΕΜΠΤΗ
28
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ
29
Kavouronisi (‘crab island’) in the foreground and Baos island, W of the Old Port at Mykonos Town.
ΣΑΒΒΑΤΟ
ΚΥΡΙΑΚΗ
30
∆ΕΥΤΕΡΑ
1
2
ΤΡΙΤΗ
ΤΕΤΑΡΤΗ
3
ΠΕΜΠΤΗ
4
Πρωτοµαγιά Του Θωµά
9
10
11
12
13
14
15
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ
5
6
16
17
18
19
MONDAY
24
TUESDAY
ΜΑΪΟΣ
25
26
WEDNESDAY
THURSDAY
27
FRIDAY
28
SATURDAY
29
SUNDAY
ΚΥΡΙΑΚΗ
7
Αγίας Ειρήνης Μεγαλοµάρτυρος
8 Των Μυροφόρων
20
21
22
Αγίων Κωνσταντίνου & Ελένης
Του Παραλύτου
23
ΣΑΒΒΑΤΟ
30
MONDAY
31
TUESDAY
1
2
WEDNESDAY
THURSDAY
3
FRIDAY
4
SATURDAY
5
SUNDAY
MAY
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ
2022
CALENDAR
N ΝΗΣΙ ΤΟΥ ΜΠΑΟΥ BAOS ISLAND
Το νησί του Μπά’ου ή Άγιος Γεώργιος, ∆-Ν∆ του Παλιού Λιµανιού της Χώρας της Μυκόνου, µε εµφανές το παρεκκλήσι του Αγίου Γεωργίου στο υψηλότερο σηµείο (19 µ.). Απόσταση από την ακτή περίπου 110 µ., επιφάνεια 0,0765 τ.χλµ. Νότια όψη και στο βάθος η Τήνος (πάνω), ανατολική όψη και στο βάθος η Ρήνεια (κάτω). The island of Baos or Aghios Georgios, W-SW of the Old Port of Mykonos Town. Clearly visible, the chapel of St. George at the highest point of the islet (19 m). Distance from the closest coast 110 m, area 0.0765 km2. View from the south, with Tinos in the background (top). View from the east, with Rhenia in the background (bottom).
MAY
ΜΑΪΟΣ Κ
∆
Τ
Τ
Π
Π
Σ
Κ
∆
Τ
Τ
Π
Π
Σ
Κ
∆
Τ
Τ
Π
Π
Σ
Κ
∆
Τ
Τ
Π
Π
Σ
Κ
∆
Τ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 S
M
T
W
T
F
S
S
M
T
W
T
F
S
S
M
T
W
T
F
S
S
M
T
W
T
F
S
S
M
T
To Χερρονήσι ή Περαστό της Χερρόνησος βρίσκεται σε απόσταση περίπου 50 µ. από το νότιο ακρωτήρι Γρανίτης της ∆ήλου. Νοτιότερα, το νησίδιο Νιαρό (δεξιά). Herronisi or Perasto tis Herronisos is situated approximately 50 m. away from Cape Granitis, in the southern part of Delos. Further south, the tiny islet Niaro (right).
∆ΕΥΤΕΡΑ
ΤΡΙΤΗ
30
31
ΤΕΤΑΡΤΗ
ΠΕΜΠΤΗ
1
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ
2
3
ΣΑΒΒΑΤΟ
4
Της Αναλήψεως
13
14
15
16
5
∆ΕΥΤΕΡΑ
6
ΤΡΙΤΗ
ΤΕΤΑΡΤΗ
7
8
28
TUESDAY
ΙΟΥΝΙΟΣ
29
30
Αποστόλων Πέτρου και Παύλου
Σύναξις 12 Αποστόλων
WEDNESDAY
THURSDAY
9
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ
10
17
18
19
1
FRIDAY
2
SATURDAY
3
SUNDAY
ΣΑΒΒΑΤΟ
11
ΚΥΡΙΑΚΗ
12
Ψυχοσάββατο Β'
20
21
22
23
24
25
26
8
9
10
Γενέσιον Ιωάννου του Προδρόµου
Των Αγίων Πάντων
27
ΠΕΜΠΤΗ
Πεντηκοστή
Του Αγίου Πνεύµατος
MONDAY
ΚΥΡΙΑΚΗ
4
MONDAY
5
TUESDAY
6
7
WEDNESDAY
THURSDAY
FRIDAY
SATURDAY
SUNDAY
JUNE
N
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ
2022
ΧΕΡΡΟΝΗΣΙ HERRONISΙ
CALENDAR
Χερρονήσι ή Περαστό της Χερρόνησος, Ν της συστάδας της ∆ήλου µε τους χαρακτηριστικούς γρανίτινους σχηµατισµούς του.
Herronisi or Perasto tis Herronisos, with characteristic granite formations, S of the Delos island complex.
JUNE
ΙΟΥΝΙΟΣ Τ
Π
Π
Σ
Κ
∆
Τ
Τ
Π
Π
Σ
Κ
∆
Τ
Τ
Π
Π
Σ
Κ
∆
Τ
Τ
Π
Π
Σ
Κ
∆
Τ
Τ
Π
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 W
T
F
S
S
M
T
W
T
F
S
S
M
T
W
T
F
S
S
M
T
W
T
F
S
S
M
T
W
T
Το Μαρµαρονήσι, όψη ΝΑ, στην είσοδο του Όρµου του Πανόρµου, µαζί µε τις νησίδες Μόλες (πάνω). Το νησίδιο Σκάλα κοντά στη παραλία της Φτελιάς (κάτω). Marmaronisi at the mouth of Panormos Bay, with the tiny islets called Moles, SE view (top). Scala islet near Ftelia beach (bottom).
∆ΕΥΤΕΡΑ
ΤΡΙΤΗ
27
28
ΤΕΤΑΡΤΗ
29
ΠΕΜΠΤΗ
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ
30
1
ΣΑΒΒΑΤΟ
2
ΚΥΡΙΑΚΗ
3
∆ΕΥΤΕΡΑ
ΤΡΙΤΗ
4
ΤΕΤΑΡΤΗ
5
6
12
13
14
15
Κοίµησις Αγίας Άννης MONDAY
26
27
28
29
7
ΣΑΒΒΑΤΟ
ΚΥΡΙΑΚΗ
9
10
21
22
23
24
3
4
5
6
7
WEDNESDAY
THURSDAY
Αγίας Κυριακής Μεγαλοµάρτυρος
16
17
18
19
Αγίας Μαρίνης Μεγαλοµάρτυρος
25
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ
8
Κοσµά και ∆αµιανού των Αναργύρων
11
ΠΕΜΠΤΗ
30
20 Προφήτου Ηλίου του Θεσβίτου
31
1
2
Αγίας Αγίου Παρασκευής Παντελεήµονος Οσιοµάρτυρος Μεγαλοµάρτυρος TUESDAY
ΙΟΥΛΙΟΣ
WEDNESDAY
THURSDAY
FRIDAY
SATURDAY
SUNDAY
MONDAY
TUESDAY
FRIDAY
SATURDAY
SUNDAY
JULY
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ
2022
CALENDAR
ΜΑΡΜΑΡΟΝΗΣΙ MARMARONISI
N
ΣΚΑΛΑ SCALA
Το Μαρµαρονήσι, όψη δυτική, στην είσοδο του Όρµου του Πανόρµου µαζί µε τις νησίδες Μόλες. Η ονοµασία υποδηλώνει την ύπαρξη ασβεστολιθικής µαρµαρόµετρας στην περιοχή (Σ. Μάνεσης). Οι θέσεις Μαρµαροκοπειό και Καµίνια στην δυτική ακτή του όρµου, απέναντι ακριβώς από το Μαρµαρονήσι, συσχετίζονται µε την λειτουργία ασβεστοκάµινων στην περιοχή κατά το παρελθόν. Marmaronisi (‘Marble island’) and Moles islets at the mouth of Panormos Bay, view from the west. The name of the island implies the existence of limestone rock in the area (S. Manessis). In addition, local place names Marmarokopio and Kaminia, at the western coast of the bay, directly opposite the Marmaronisi islet, suggest that lime kilns have been operating there in the past.
JULY
ΙΟΥΛΙΟΣ Π
Σ
Κ
∆
Τ
Τ
Π
Π
Σ
Κ
∆
Τ
Τ
Π
Π
Σ
Κ
∆
Τ
Τ
Π
Π
Σ
Κ
∆
Τ
Τ
Π
Π
Σ
Κ
1 2 3
4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31
F
M
S
S
T
W
T
F
S
S
M
T
W
T
F
S
S
M
T
W
T
F
S
S
M
T
W
T
F
S
S
Η Ιερή Λίµνη, οι Λέοντες, το λιµάνι της ∆ήλου, ο Μεγάλος Ρεµατιάρης και δυτικότερα στη Ρήνεια, ο Βόθρος Καθάρσεως στη θέση Τάφοι. Tο 1990, η ∆ήλος ανακηρύχθηκε από την UNESCO Μνηµείο Παγκόσµιας Κληρονοµιάς. Στο νησιωτικό σύµπλεγµα ∆ήλου-Ρήνειας, τα δύο νησιά συνδέονται µε γεωγραφικές, αρχαιολογικές, ιστορικές και οικονοµικές αναφορές. The Sacred Lake, the Lions, the port of Delos, the islet of Megalos Rematiaris and further west in Rhenia, the Purifying Pit. Delos, since 1990, is a UNESCO World Heritage Site. Rhenia and Delos have always been connected geographically, archaeologically, historically and economically.
∆ΕΥΤΕΡΑ
ΤΡΙΤΗ
1
ΤΕΤΑΡΤΗ
2
3
ΠΕΜΠΤΗ
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ
4
5
ΣΑΒΒΑΤΟ
6
ΚΥΡΙΑΚΗ
∆ΕΥΤΕΡΑ
ΤΡΙΤΗ
ΤΕΤΑΡΤΗ
ΠΕΜΠΤΗ
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ
ΣΑΒΒΑΤΟ
ΚΥΡΙΑΚΗ
7
8
9
10
11
12
13
14
21
22
23
24
25
26
27
28
Η Μεταµόρφωσις του Σωτήρος Χριστού
15
16
17
18
19
20
Η Κοίµησις της Υπεραγίας Θεοτόκου
29
Τα Εννιάµερα της Παναγίας
31
1
WEDNESDAY
THURSDAY
30
2
3
4
5
6
Αγίου Φανουρίου
7
8
WEDNESDAY
THURSDAY
9
10
11
Αλεξάνδρου Πατριάρχη Κωνστ/πόλεως MONDAY
TUESDAY
ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ
FRIDAY
SATURDAY
SUNDAY
MONDAY
TUESDAY
FRIDAY
SATURDAY
SUNDAY
AUGUST
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ
2022
CALENDAR
N
ΡΗΝΕΙΑ RHENIA
∆ΗΛΟΣ DELOS
Η Ρήνεια, µε εµφανή τα µέρη Πάνω ∆ήλες Β∆ και Κάτω ∆ήλες ΝΑ, ενώνονται µεταξύ τους µε µια στενή λωρίδα γης, τα Στενά. Η ∆ήλος -ή Μικρές ∆ήλες- και η Ρήνεια -ή Μεγάλες ∆ήλες- ονοµάζονται και ως σύµπλεγµα, «οι ∆ήλες». Και τα δυο νησιά, πέρα από την αρχαιολογική τους σηµασία, συνέβαλαν στη γεωργική και κτηνοτροφική παραγωγή της Μυκόνου, ήδη από τον 17ο αι. (J. P. de Tournefort). Κατά τον 19ο αι., δηµιουργήθηκαν 89 αγροτεµάχια γης (παρτίδες) σε ∆ήλο και Ρήνεια. Μέχρι και σήµερα, ο ∆ήµος Μυκόνου, ως ιδιοκτήτης, αποδίδει τις παρτίδες σε Μυκονιάτες χωρικούς µε σκοπό την ενίσχυση της αµιγούς αγροτικής χρήσης των δύο νησιών. Rhenia is composed of two parts, Pano Diles NW and Kato Diles SE, which are connected with a narrow strip of land, called Stena. Delos -Mikres Diles- and Rhenia -Megales Diles- are named ‘Diles’ as an island complex. Ever since the 17th c., both islands, apart from their archaeological significance, have greatly contributed to the agricultural production of Mykonos. During the 19th c., 89 plots of land (partides) were created on both islands. The Municipality of Mykonos, as the landowner, grants these plots to farmers from Mykonos, in order to support the exclusive agricultural character and use of the islands.
AUGUST
ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ∆
Τ
Τ
Π
Π
Σ
Κ
∆
Τ
Τ
Π
Π
Σ
Κ
∆
Τ
Τ
Π
Π
Σ
Κ
∆
Τ
Τ
Π
Π
Σ
Κ
∆
Τ
Τ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 M
T
W
T
F
S
S
M
T
W
T
F
S
S
M
T
W
T
F
S
S
M
T
W
T
F
S
S
M
T
W
N
ΜΙΚΡΟΣ ΡΕΜΑΤΙΑΡΗΣ ΜΕΓΑΛΟΣ ΡΕΜΑΤΙΑΡΗΣ MIKROS REMATIARIS MEGALOS REMATIARIS
Η Ρήνεια δυτικά, µε εµφανή την αγροτική χρήση της γης. Στο πέρασµα ανάµεσα σε Ρήνεια και ∆ήλο, ο Μεγάλος Ρεµατιάρης (νότια) και ο Μικρός Ρεµατιάρης (βόρεια). Ανατολικά, η ∆ήλος, ο µεγαλύτερος αρχαιολογικός χώρος στην Ελλάδα (6 τ.χλµ.) και στο βάθος, η «πολύχτιστη» Μύκονος. In Rhenia (west), the agricultural use of the land is still clearly visible. The islets of Megalos Rematiaris (south) and Mikros Rematiaris (north) stand in the passage between Rhenia and Delos. To the east, Delos, the largest archaeological site in Greece (6 km2) and further back, Mykonos.
∆ΕΥΤΕΡΑ
29
ΤΡΙΤΗ
ΤΕΤΑΡΤΗ
30
31
ΠΕΜΠΤΗ
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ
1
2
ΣΑΒΒΑΤΟ
ΚΥΡΙΑΚΗ
3
4
∆ΕΥΤΕΡΑ
5
ΤΡΙΤΗ
ΤΕΤΑΡΤΗ
6
ΠΕΜΠΤΗ
7
13
14
15
16
26
27
28
17
18
19
Σοφίας, Πίστεως, Ελπίδος, Αγάπης
΄Υψωσις του Τιµίου Σταυρού
29
30
8
ΣΑΒΒΑΤΟ
ΚΥΡΙΑΚΗ
9
10
11
23
24
25
Το Γενέθλιον της Υπεραγίας Θεοτόκου
Αγίου Μάµαντος
12
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ
1
20
21
22
Αγίου Μανουήλ του Κρητός
Ευσταθίου Μεγαλοµάρτυρος
2
3
4
5
6
WEDNESDAY
THURSDAY
7
8
9
Κυριάκου Αναχωρητού MONDAY
TUESDAY
WEDNESDAY
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ
THURSDAY
FRIDAY
SATURDAY
SUNDAY
MONDAY
TUESDAY
FRIDAY
SATURDAY
SUNDAY
SEPTEMBER
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ
2022
CALENDAR
N
ΒΟΥΡΓΑΡΟΝΗΣΙ VOURGARONISI
Παραλία Λυ’ά, Ν∆ στη Ρήνεια (Πάνω ∆ήλες). Οι αγροικίες (ή χωριά) πλήρως εναρµονισµένες µε το τοπίο, φιλοξενούν τους Μυκονιάτες αγρότες την περίοδο των εργασιών τους. Στις ∆ήλες δεν υπάρχει πλέον µόνιµος πληθυσµός (πάνω). Το Βουργαρονήσι, βορειοδυτικά της Ρήνειας, από τον Κορµό. Στο βάθος, η Τήνος (κάτω). Η Ρήνεια ανήκει στο ∆ίκτυο Προστατευόµενων περιοχών NATURA 2000. Lia beach SW, Rhenia (Pano Diles). Rural farmhouses (horià), totally integrated in the surrounding landscape. These settlements are used when farmers from Mykonos have to stay on the island to tend to their crops or livestock. There no permanent inhabitants in Diles any longer (top). The Vourgaronisi islet, northwest of Rhenia, view from Kormos with Tinos in the background (bottom). Rhenia is a NATURA 2000 Protected Area.
SEPTEMBER
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ Π
Π
Σ
1
2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
T
F
S
Κ S
∆ M
Τ T
Τ W
Π T
Π F
Σ S
Κ S
∆ M
Τ T
Τ W
Π T
Π F
Σ S
Κ S
∆ M
Τ T
Τ W
Π T
Π F
Σ S
Κ S
∆ M
Τ T
Τ W
Π T
Π F
N
ΠΡΑΣΟΝΗΣΙΑ PRASONISIA
Η νησιωτική συστάδα Πρασονήσια βρίσκεται ανάµεσα στη Μύκονο και στη ∆ήλο, 0,8 ναυτικά µίλια Ν∆ της Αλεόµαντρας. Αποτελείται από πέντε νησίδες, οι κυριότερες και µεγαλύτερες από τις οποίες είναι το Στρογγυλό ∆, το µεσαίο τµήµα, το Πλατύ, όπου λειτουργεί και φανός και το δυτικό τµήµα, το Περαστό. The Prasonisia island complex is situated between Mykonos and Delos, 0.8 nautical miles SW of Aleomandra. It is composed of five islets of which the three most prominent are Stroggilo W, Plati in the middle with a signal lantern and Perasto further W.
∆ΕΥΤΕΡΑ
26
10
ΤΡΙΤΗ
27
11
ΤΕΤΑΡΤΗ
28
12
ΠΕΜΠΤΗ
29
13
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ
30
14
ΣΑΒΒΑΤΟ
ΚΥΡΙΑΚΗ
1
15
∆ΕΥΤΕΡΑ
2
3
Αγίου Κυπριανού
∆ιονυσίου Αρεοπαγίτου
16
17
ΤΡΙΤΗ
ΤΕΤΑΡΤΗ
ΠΕΜΠΤΗ
4
5
18
19
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ
ΣΑΒΒΑΤΟ
ΚΥΡΙΑΚΗ
6
7
8
9
20
21
22
23
4
5
6
Γερασίµου Κεφ. Αρτεµίου Μεγαλοµάρτυρος*
24
25
26
27
TUESDAY
ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ
WEDNESDAY
29
30
31
2
3
WEDNESDAY
THURSDAY
1
Αγία Σκέπη Επέτειος του ΟΧΙ
∆ηµητρίου του Μυροβλύτου MONDAY
28
THURSDAY
FRIDAY
SATURDAY
SUNDAY
MONDAY
TUESDAY
*Πέµπτη 20 Οκτωβρίου 2022: Αρτεµίου Μεγαλοµάρτυρος (Πολιούχος Μυκόνου)
FRIDAY
SATURDAY
SUNDAY
OCTOBER
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ
2022
CALENDAR
Η ανατολικότερη νησίδα από τα Πρασονήσια, το Στρογγυλό (ή Ψηλό ή Κροµµύδι). ∆υτικότερα, η µεγαλύτερη νησίδα του συµπλέγµατος, Πλατύ (ή Πράσο), µε φανό. Στο βάθος, η ∆ήλος και το όρος Κύνθος (112 µ.) (πάνω). Η δυτικότερη νησίδα από τα Πρασονήσια, το Περαστό (ή Γλαρονήσι ή Σφοντύλι). Στο βάθος, ανατολικά, ο Κάβος της Ελιάς (Μαυροκέφαλος), τα Σταπόδια και η Ικαρία (κάτω). Stroggilo (or Psilo or Krommidi), the eastern islet of the Prasonisia complex. Further west, Plati (or Praso), the biggest of the complex, with a signal lantern. In the background, Mount Kynthos (112 m.) on Delos (top). Perasto (or Glaronisi or Sfontili), the western islet of the complex. In the background, Elia Cape, the Stapodia island complex and Ikaria (bottom).
OCTOBER
ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ Σ
Κ
∆
Τ
Τ
Π
Π
Σ
Κ
∆
Τ
Τ
Π
Π
Σ
Κ
∆
Τ
Τ
Π
Π
Σ
Κ
∆
Τ
Τ
Π
Π
Σ
Κ
∆
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 S
S
M
T
W
T
F
S
S
M
T
W
T
F
S
S
M
T
W
T
F
S
S
M
T
W
T
F
S
S
M
Η νησίδα Καλαφακιώνα σε απόσταση 0,75 ναυτικά µίλια νότια της παραλίας Καλό Λιβάδι. Στο βάθος ανατολικά, τα Σταπόδια. Παλιότερα, λειτουργούσε φανός για την βοήθεια των φορτηγών πλοίων που προσέδεναν στο Λούλο. Kalafakiona islet is situated 0.75 nautical miles south of Kalo Livadi beach. In the background, further east, the Stapodia island complex. In previous years, there was a signal lantern operating on the islet, to help small cargo ships mooring to nearby Loulos pier.
∆ΕΥΤΕΡΑ
31
ΤΡΙΤΗ
ΤΕΤΑΡΤΗ
1
2
ΠΕΜΠΤΗ
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ
3
4
ΣΑΒΒΑΤΟ
5
ΚΥΡΙΑΚΗ
6
∆ΕΥΤΕΡΑ
7
28
ΤΕΤΑΡΤΗ
8
ΠΕΜΠΤΗ
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ
ΣΑΒΒΑΤΟ
ΚΥΡΙΑΚΗ
9
10
11
12
13
23
24
25
26
27
Αικατερίνης Μεγαλοµάρτυρος
Στυλιανού Παφλαγώνος
9
10
Ταξιαρχών Μιχαήλ και Γαβριήλ
Αγίων Αναργύρων Κοσµά και ∆αµιανού
14
ΤΡΙΤΗ
15
16
17
Ματθαίου του Ευαγγελιστού
Επέτειος Εξέγερσης Πολυτεχνείου
30
1
29
18
19
20
21
22
Τα Εισόδια της Υπεραγίας Θεοτόκου
2
3
4
5
6
7
8
WEDNESDAY
THURSDAY
11
Ανδρέου του Αποστόλου MONDAY
TUESDAY
WEDNESDAY
ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ
THURSDAY
FRIDAY
SATURDAY
SUNDAY
MONDAY
TUESDAY
FRIDAY
SATURDAY
SUNDAY
NOVEMBER
N
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ
2022
CALENDAR
ΚΑΛΑΦΑΚΙΩΝΑ KALAFAKIONA
N
ΛΑΖΑΡΟΝΗΣΙ LAZARONISI
Η νησιωτική συστάδα Καλαφακιώνα αποτελείται από πέντε νησίδια. Η ονοµασία «Αννίτσα» της Υδρογραφικής Υπηρεσίας Π.Ν. δεν χρησιµοποιείται στη Μύκονο. Νοτιότερα στο βάθος, η Νάξος (πάνω). Η νησίδα Λαζαρονήσι σε απόσταση 0,18 ναυτικά µίλια Ν∆ από το λόφο του Λαζάρου. Στο βάθος, ο Κάβος του Καφέ (Αγριλός)(κάτω). Kalafakiona consists of five islets. The name “Annitsa” given to it by the Hellenic Navy Hydrographic Service is not used in Mykonos. Further south, Naxos (top). Lazaronisi lies 0.18 nautical miles SW of Lazaros hill. In the background, the cape ‘Cavos tou Café’ (Αgrilos)(bottom).
NOVEMBER
ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ Τ
Τ
Π
1
2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
T
W
T
Π F
Σ S
Κ S
∆ M
Τ T
Τ W
Π T
Π F
Σ S
Κ S
∆ M
Τ T
Τ W
Π T
Π F
Σ S
Κ S
∆ M
Τ T
Τ W
Π T
Π F
Σ S
Κ S
∆ M
Τ T
Τ W
N ΚΛΕΦΤΟΝΗΣΙ KLEFTONISI
Το Κλεφτονήσι, στο Β∆ άκρο της Μυκόνου, ακριβώς κάτω από τον φάρο Αρµενιστή. Η ονοµασία της νησίδας, σύµφωνα µε µαρτυρίες ψαράδων, ίσως προέρχεται από το γεγονός ότι από κάποιες γωνίες, «κλέβει το µάτι» και µοιάζει να είναι µέρος της Μυκόνου και όχι νησίδα. The islet Klefronisi, at the NW tip of Mykonos, directly below the Armenistis lighthouse. Its name, according to local fishermen, might be derived by the fact that sometimes it seems to be part of Mykonos and not a separate islet.
∆ΕΥΤΕΡΑ
28
ΤΡΙΤΗ
ΤΕΤΑΡΤΗ
29
30
ΠΕΜΠΤΗ
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ
1
2
ΣΑΒΒΑΤΟ
3
ΚΥΡΙΑΚΗ
∆ΕΥΤΕΡΑ
4
5
13
14
Σπυρίδωνος Επισκόπου Τριµυθούντος
16
17
18
6
7
19
20
21
27
Σύναξις Υπεραγίας Θεοτόκου
Στεφάνου Πρωτοµάρτυρος TUESDAY
28
29
WEDNESDAY
THURSDAY
∆ΕΚΕΜΒΡΙΟΣ
ΠΕΜΠΤΗ
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ
8
9
Οσίου Παταπίου
Σύλληψις της Αγίας Άννης
22
23
ΣΑΒΒΑΤΟ
10
30
FRIDAY
31
SATURDAY
1
SUNDAY
2
MONDAY
3
TUESDAY
4
5
WEDNESDAY
THURSDAY
ΚΥΡΙΑΚΗ
11 Κυριακή των Προπατόρων
24
25 Χριστούγεννα Η Γέννησις του Σωτήρος
Αναστασίας της Φαρµακολύτριας
Ελευθερίου Ιεροµάρτυρος
26
MONDAY
15
ΤΕΤΑΡΤΗ
Αγίου Νικολάου
Βαρβάρας Μεγαλοµάρτυρος
12
ΤΡΙΤΗ
6
FRIDAY
7
SATURDAY
8
SUNDAY
DECEMBER
N
ΚΟΥΝΕΛΟΝΗΣΙ KOUNELONISI
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ
2022
CALENDAR
Το Κουνελονήσι, ΒΑ του µικρού λιµανιού του Κάσαρη, είναι µέρος της νησιωτικής συστάδας της Ρήνειας. Ονοµάζεται και Άγιος Γεώργιος από το οµώνυµο εκκλησάκι στη κορυφή του νησιού. Έκταση 0,129 τ.χλµ. Kounelonisi, NE of the small harbour of Kasaris, belongs to the Rhenia island complex. It is also called Aghios Georgios, just like the chapel at the peak of the islet. Area 0.129 km2.
DECEMBER
∆ΕΚΕΜΒΡΙΟΣ Π
Π
Σ
Κ
∆
Τ
Τ
Π
Π
Σ
Κ
∆
Τ
Τ
Π
Π
Σ
Κ
∆
Τ
Τ
Π
Π
Σ
Κ
∆
Τ
Τ
Π
Π
Σ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 T
F
S
S
M
T
W
T
F
S
S
M
T
W
T
F
S
S
M
T
W
T
F
S
S
M
T
W
T
F
S
Θερµές ευχαριστίες στον καθηγητή του Πανεπιστηµίου Κρήτης, Κο Μωυσή Μυλωνά για την ουσιαστική και γόνιµη συνεργασία και προσφορά του στην έκδοση αυτή. Ευχαριστίες επίσης στον Κο Γιώργο Γιαγκάκη για τις συµβουλές και σηµαντικές επισηµάνσεις του. Η συνεισφορά του Νίκου Νικητίδη σε φωτογραφικό υλικό και πληροφορίες για τη χλωρίδα και την πανίδα των νησίδων υπήρξε ανεκτίµητη και τον ευχαριστούµε. Τέλος, ευχαριστίες σε όλες τις εταιρείες ενοικίασης σκαφών της Μυκόνου, στο Νίκο Αναστασίου και τον Αλέξανδρο ∆άντο για τη βοήθειά τους στη φωτογραφική καταγραφή των νησίδων. Our warmest thanks to Prof. Moisis Mylonas of the University of Crete for his co-operation and invaluable contribution to this edition. Our gratitude also to Mr. George Yangakis for his useful remarks and critical notations. The information and photos of the island flora and fauna offered by Nikos Nikitidis were extremely helpful and we thank him. Last but not least, we wish to thank all private yaghting companies in Mykonos, Nikos Anastasiou and Alexandros Dantos for their assistance to the photographic depiction of the islands and islets. ΕΙΚΟΝΑ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ: Πανοραµική άποψη των νησίδων Μπάου, ∆ήλου και Ρήνειας δυτικά της Μυκόνου. COVER PHOTO: Panoramic view of Baos, Delos & Rhenia islands at the western side of Mykonos.
© ∆ΗΜΟΣ ΜΥΚΟΝΟΥ 2021, pelpal productions MUNICIPALITY OF MYKONOS 2021, pelpal productions ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΚ∆ΟΣΗΣ | EDITORIAL COORDINATION www.pelpal.gr ΣΧΕ∆ΙΑΣΜΟΣ | DESIGN www.pelpal.gr ΚΕΙΜΕΝΑ | TEXTS Όπως υπογράφονται | As signed ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ | PHOTOGRAPHS www.pelpal.gr ΠΑΡΑΓΩΓΗ | PRODUCTION Θεοδωρόπουλος ∆ηµήτρης | Theodoropoulos Dimitris Έκδοση εκτός εµπορίου | Νon-commercial Publication Η πλούσια χλωρίδα του Μικρού Ρεµατιάρη την άνοιξη. The abundant flora on the Mikros Rematiaris islet, during spring.
ΕΝ∆ΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΙΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - SELECTIVE BIBLIOGRAPHY ΓΙΑΓΚΑΚΗΣ Κ. Γ., «Ρήνεια: η άλλη ∆ήλος και η ιδιόµορφη ανάπτυξή της», 1987 ΓΙΑΓΚΑΚΗΣ Κ. Γ., «Το πολύνησο Μυκόνου - ∆ηλών - Σταποδιών», 2012 ΓΙΑΓΚΑΚΗΣ Κ. Γ., «Το Τραγονήσι του πολύνησου της Μυκόνου», 2011 ΓΙΑΓΚΑΚΗΣ Κ. Γ., «Τα Βόδια (Μπούβαις) του Αιγαίου πελάγους και οι Μελάντιοι σκόπελοι», 1987 ΕΥΑΓΓΕΛΙ∆ΟΥ Ε. Τ., «Η Μύκονος, ήτοι ιστορία της νήσου από των αρχαιοτάτων χρόνων µέχρι των καθ’ ηµάς», Εν Αθήναις, 1914 ΧΑΤΖΗ∆ΑΚΗΣ Ι. Π., «∆ήλος», Εκδόσεις Ολκός, 2003 BRUNEAU J. - DUCAT J., «Οδηγός της ∆ήλου», 4η έκδοση, Γαλλική Σχολή Αθηνών, Αθήνα 2010 ΠΕΛΕΚΗΣ Β. - ΑΣΗΜΟΜΥΤΗΣ Μ., «Λαογραφικό Μουσείο Μυκόνου - Οδηγός», ∆ήµος Μυκόνου, 2010 (δίγλωσση έκδοση στα ελληνικά, αγγλικά) ΜΕΝΑΡ∆ΟΣ Σ., «Τοπωνυµικόν της Μυκόνου», Επετηρίς Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών, 7, 240-252, Αθήνα, 1930 ΚΟΥΣΑΘΑΝΑΣ Π., «Χρηστικό Λεξικό του ιδιώµατος της Μυκόνου. Παράρτηµα µε ονόµατα, παρωνύµια, τοπωνύµια και χάρτες», Πανεπιστιµιακές Εκδόσεις Κρήτης, 1996 ΜΑΝΕΣΗΣ Σ., «Ιστορικό Λεξικό του Μυκονιάτικου Ιδιώµατος», ∆ήµος Μυκόνου, 2001 ΣΦΥΡΟΕΡΑ Β. - ΑΒΡΑΜΕΑ ΑΝ. - ΑΣ∆ΡΑΧΑ Σ., «Χάρτες και χαρτογράφοι του Αιγαίου πελάγους», Ολκός, Αθήνα, 1985 TOURNEFORT, JOSEPH PITTON DE, “Relation d' un voyage du Levant”, Paris 1717 (Αγγλική έκδοση 1741) Υδρογραφική Υπηρεσία Π.Ν. «Ναυτιλιακές Οδηγίες των ελληνικών ακτών ΠΛΟΗΓΟΣ», Τόµος Β΄, Αθήνα, 2004 FRIC J., PORTOLOU D., MANOLOPOULOS A., KASTRITIS T., “Important Areas for Seabirds in Greece”, p.p. 160, LIFE07 NAT/GR/000285 – Hellenic Ornithological Society (HOS/BirdLife Greece), Athens 2012