Văn Bình cầm chai rượu, đọc hàng chữ Special SelectionCabernetSauvignon,gậtgậtđầubảo,muanó mắc lắm. Ông nói rằng vườn nho Caymus do Chuck Wagner và cha mẹ - Lorna và Charlie - thành lập vào năm1972.Họlàmộtgiađìnhnôngdâncónguồngốcở Thung lũng Napa từ những năm 1850. Ngày nay, hai loại rượu Cabernet Sauvignons của gia đình - Caymus NapaValleyvàCaymusSpecialSelection–thuộchàng nổitiếngnhất…Đúnglàmộttaysànhđiệu. VănBìnhkhuingaychairượurót vào haichiếc ly cầmgọntriongbàntay,khônglớncũngkhôngnhỏ…
“Chúngtabắtđầunhé…” VănBìnhmởđầu. “ThưabácVănBình,”TrácBạtlêntiếng, “tôichỉ mongđượcgặpbácchứkhôngviếtbàiđăngbáo.Mong gặp bác vì bác là một ký giả lão thành nhiều kinh nghiệm và nhất là nghe làng báo nói rằng trước khi viếtgìbáccũngnhắccâucadao: Nhiễuđiềuphủlấygiágương Ngườitrongmộtnướcphảithươngnhaucùng ”
VănBìnhngạcnhiên: “Mộtđờilàmbáo,tôichưangheainóiđếncáiấn tượngvìmộtcâucadao.Chắcphảicóẩnýgìđằngsau câunóicủaanh?”
“ Không có ẩn ý gì hết. Chỉ vì câu ca dao rất thích hợpvớicôngviệccủatôi.”
“NamThườngcórấtnhiềukýgiảlãothànhuytín là những bậc đàn anh dạy tôi làm báo. Nghề phóng viên báo chí của tôi không do trường lớp nào đào tạo cả.Tại sao anh không tìm đến những bậc đàn anh của tôi,nhưNamĐồngchẳnghạn.”
Nhữngbậclãothànhbácnói,quáxalạvớitôivà họcũngkhôngtạođượccảmhứng.” Nói xong, Trác Bạt nhìn lão ký giả có đôi mắt lé ranh mãnh. Thấy vậy, thói quen thích hỏi người khác trongôngtrỗidậy: “ Anh muốn gặp ký giả trong làng báo Nam Thường.Vậyanhcóbiếtgìvền
“Chủnhiệm,chủbútlàbộnãocủatờbáođưa ra chủ trương đường lối chiến lược. Tổng thư lý hoặc thư ký tòa soạn lo việc trình bày, nội dung bài vở tin tức hoặc phân nhiệm cho ký giả... Còn phải có người phụtráchcácchuyênđềnhưvănhóagiáodục,phụnữ giađình,vănnghệ:truyệnngắn,tiểuthuyết…Đángnói nhất là ký giả . Họ có thể là đặc phái viên đại diện tờ báo, tiếp xúc với các nhân vật VIP (Very Important Person), trực tiếp điều tra các sự kiện quan trọng. Phóng viên là ký giả chuyên về một mảng tin được
“ Chà … Anh mà đưa lên báo mấy chuyện nầy coi bộnguyhiểmquá.”
“Xinhứavớibácsẽgiữbímậtnghềnghiệp...” “ Nhớ nghen… Tôi chưa thực hành bao giờ nhưng cóchứngkiếnmộtvụnóiláo.Biếtcasĩkíchđộngnhạc MaiLệHồngkhông?” “NạnnhânlàMaiLệHồngà?” “Đúngvậy.Báoế,phảitạoxì-căn-đan(scandal)để thuhútngườiđọc,nếukhông,phảitựđóngcửa.Nhắm vàonhữngngườinổitiếngtrênchínhtrườnghoặcgiới nghệsĩcảilương,tânnhạc…”
“Theotôi,khaithácnhữngtrònhốnhăngcủacác anhhềchínhtrịcũngănkháchlắm…”
“ Không được. Chỉ có những chủ báo là dân biểu nghịsĩmớidámkhaithác.Ngoàivaitròcósẳn,họcòn nắm thót những góc khuất tối ám của đối phương.Chuyệnrậnởtrongchănđómà…”
“ Không thì dùng tên tuổi của Thẩm Thúy Hằng, Kim Cương, Thanh Nga có phải ăn khách hơn Mai Lệ Hồngkhông?”
“Đụngvàonhữngtàidanhnầysẽkhôngantoànvì có nhiều rào cản… Chọn Mai Lệ Hồng là ổn hơn cả.Về tiếng tăm thì cặp song ca Mai Lệ Hồng và Hùng Dũng hát nhạc sến,nổi danh như cồn. Cô ca sĩ nầy lại có khuyếtđiểmthaychồngnhưthayáoaicũngbiết.Làca sĩđộclập,khôngcóôdùchechở,côtaengạiđụngvào giớibáochí…”
“Chọnxongnạnnhân.Chiếnthuậtsauđólàgì?” “ Là làm cáchnào để tránhđược thưa kiện. Muốn vậy,phảitìmgặpngườiđạidiệnthânthiếtcủacasĩđể thămdòtrước,nếucóbàibáonàotungtingiậtgânvề MaiLệHồng,xingiữimlặng.Thuyếtphụcđượcngười đạidiện,banbiêntập lênphươngáncholoạtbài6kỳ báo. Kỳ thứ nhấ
tin scandal Mai Lệ Hồng giựt chồng người khiến vợ một đại úy đến kêu cứu tại tòa báo.Kỳhai,kỳbamôtả nhữngcuộctình“sôinổi”của cô nàng vừa “chảnh” vừa “hot” nầy.Lấy nhạc sĩ Trần Thịnh như thế nào? Ai lăng xê cô ta thành “nữ hoàng nhạc sến” ? Tại sao bỏ Trần Thịnh rồi lấy đạo diễn Vi Vu ở đài truyền hình v.v ? Ban biên tập tin chắc cô nàng sẽ đến tòa soạn kêu oan,lúc đó phải chuẩn bị chụpảnh,phỏngvấn.Vậylàkỳbốn,kỳnămxuấthiện những tấm ảnh “nóng sốt” hấp dẫn của cô nàng đập vào mắt dân chúng cùng với tiếng kêu oan tận trời xanhcủaMaiLệHồng.Cuốicùng,kỳ6,bàvợôngđạiúy lêntiếngđínhchínhchuyệnMaiLệHồnggiựtchồngbà ta…” VănBìnhnângly,cụnglychiavuivớiTrácBạt…và kếtluận: “ Đúng như kế hoạch đề ra,tin giật gân về nữ hoàng nhạc sến giựt chồng đăng độc quyền trên báo khiếnbáoinracứtăngđều mỗingày.Cóthêmđọcgiả làdịpđểtờbáocảitiếncáctrangtrong,ngoài,vàthêm nhiềumụcmớilạđểduytrìđộcgiả…TộinghiệpMaiLệ
Hồngbịbêuxấubấtngờ,đãkhóchếtnướcmắtkhiđến tòasoạnkêuoan.Nhưng ngườibịbịpchínhlàđọcgiả. Họđâungờchiêutròtạoscandalnóiláoăntiền.” Nói xong, Văn Bình lại nâng ly, giục Trac Bạt làm theo. “ Việc làm có vẻ thất nhân tâm, nhưng cũng cho thấymặtthậtcủanghềbáo.”TrácBạtgóptiếngnhưđể khỏalấpvàisuynghĩkhóchịu… “Làmbáochuyênnghiệplànhưthế.Thếgiớicũng vậy.” Biệt thự Ngô Đình Diệm, Nguyễn Hữu Thọ và ký giả Văn Bia, có một thời sống chung trên
khích bác chê bai đạo Phật và có ý lôi kéo Võ Mậu bỏ PhậttheoChúakhông?”
“ Vâng, tôi có đọc Hồi Ký Võ Mậu nói về chuyện nầy.”
“Riêngvớibảnthânanh,anhnhậnxétcụNgôthế nào?”
Văn Bình vô tình khơi gợi những kỷ niệm cũ của tuổi thơ Trác Bạt ở Hóa Châu liên quan đến đạo Công Giáo.
“ Lúc nhỏ ở Hóa Châu những đứa bé như tôi thường sinh hoạt trong Gia Đình Phật Tử, nên tôi tự nhận mình là con Phật. Ở làng kế bên, một nửa làng theo Đạo Công Giáo. Tôi thường rất thích đứng xem những lần rước Kiệu Thánh Thể . Bác biết vì sao tôi thườngđónđầuđámrướcxemchotậnmắtkhông?”
“Connítthíchxemkiệuchứgì.”VănBìnhdễdải.
“ Không phải. Thú thật với bác, tôi muốn chiêm ngưỡng vẻ đẹp của cô gái đi đầu trong đoàn rước lễ. Đẹp một cách thánh thiện. Áo dài trắng phất
phơ theo gió, miệng đọc thánh kinh, đôi mắt phảng phất hồnĐứcMẹMaria…Xemđoànrước,tôichỉmuốn thấy khuôn mặt ấy, mặc dù tôi chỉ là chú nhóc hỉ mũi chưasạch,vàlàmộtPhậttử…” Văn Bình cười lớn như đồng tình với chàng, có lẻ ôngcũngtừngtrảiquanhữnggiâyphútnhưchàng. “Ồ…Nhiềubuổirướckiệunhưanhkểtôicótham gia tại khu xóm Đạo làng Đức Nhân. Có phải làng anh nóikhông?”
“ Đúng là làng Đức Nhân giáp ranh làng tôi.Tôi cũng muốn biết ý kiến bác về một niềm tin của nhiều người…”
“Niềmtinthếnào?”
“Nhiềungườitinrằng,nhữngbàmẹmangthaiđi lễnhà thờ công giáo, nhìn mãivào tượng Đức Mẹ,khi sinhcon,concóđôimắt vàvẻđẹp củatượng nữthần nầy.Bácnghĩcóđúngkhông?”
“Khicóđứctinthật sự,chuyệngìcũngcóthểxẫy ra.” VănBìnhtrảlời. “Nhưngtạisao,bênPhậtGiáocũngcótượngPhật BàQuanÂm,mấybàPhậttửmangthaiđichùathường xuyên,sinhcon,conchẳngcóchútgìcủavẻđẹphiền mẫuthanhthoátphátratừPhậtBà?”
TrácBạtchỉnóimộtphầnsựthật,vìchàngkhông muốn Văn Bình nghĩ sai về chàng. Sự thật buồn lắm,
chẳng hạn đi chùa mà cúng Phật một heo quay hối lộ Phật,chưakểmấyôngthầytrụtrìtỉphú… “Có lẻ do tâm đạo rối loạn , đức tin mù quáng,” VănBìnhnhậnxét,“đichùachỉđểcầuxintàilộchoặc duytrìtàisảnbấtminh…” “ Trời ! Bác theo Chúa mà có nhận xét như một Phật tử thuần thành.Tôi không phê bình đạo nầy đạo khác, vì chuyện đời hễ bói ra ma quét nhà ra rác. Nói chuyện Phật, rồi cũng nói chuyện Chúa.Nạn ấu dâm của Công Giáo La Mã tồn tại dai dẳng trong hàng linh mụcchắcbáckhôngxalạgì?”
“ Vâng.” Văn Bình đồng ý và cho chàng biết thêm nhiều chuyện khác. “ Nói gần thôi.Tôi không binh vực ai, ngay cả linh mục giáo phận Đức Nhân.Anh có biết chuyệngìxẩyrakhông?” “ Tôi có biết nhưng chỉ to nhỏ trong vòng bạn bè quenbiếtthôi.Bácnóimớicósứcnặngcủadưluận…” “Không gì phải tránh né.” Văn Bình nói.“ Chính cô bé đi đầu trong buổi rước Kiệu Thánh Thể mà anh ngưỡngmộbịônglinhmụctrẻcủagiáophậnlàmnhục đến mang bầu . Linh mục trẻ ấy bị một giáo dân làng ĐứcNhântrừngphạt, đánhchovỡmáumũivàđuổira khỏi giáo phận. Chắc anh cũng biết ông Dự nổi tiếng đó. Ông ấy bỏ làng sống lưu lạc khắp các tỉnh thành Nam Thường, giỏi võ Bình Định. Về làng, với tư cách một giáo dân‘chung sứ mạng loan báo Tin Mừng Cứu
“Đâylàcuốnhồikýcủatôiinlầnđầu,nhớgìtôiđã viết ra hết. Anh có muốn tôi nhắc lại, chắc chắn tôi sẽ khôngnhớđầyđủnhưđãviết…”
Chànggiởsách,đọcquamộtvàiđoạn: “…Tôi vô cùng ngạc nhiên thấy người tiếp tôi sao còn trẻ măng, không có già chút nào để tôi có thể gọi bằng cụ cho được. Thật tình, lần đầu tiên được gặp mặt cụ Ngô, điều mà có nhiều người rất lấy làm hân hạnh thì tôi không thấy hồ hởi phấn khởi gì…”
“…Hai năm đầu ở trong nhà dòng, tôi vẫn chưa biết gì về tình dục. Tắm rửa còn không dám đụng chạm tới bộ phận sinh dục của mình vì Sách Phần (dạy giáo lý căn bản) có dạy rằng ”Cấm rờ mó đến chỗ dơ dáy của mình và của kẻ khác”. Dì Phước đã dạy chỗ đó là chỗ dơ dáy…”
“… Trong một đêm nằm ngủ bị sưng ngứa chỗ đó, tôi thò tay xuống gãi thì xảy ra một chuyện làm tôi hoảng hồn, tưởng máu me gì trong người tôi bị bứt đứt mạch bật búng ra. Tôi lo sợ chắc tấm trải giường đỏ tùm lum. Đó là kinh nghiệm lần xuất tinh đầu tiên của tôi, lúc ấy vừa mười một tuổi.” “…Đời tu học của tôi gặp trắc trở từ đây. Vì cho rằng đời tu sĩ phải trong sạch mà tôi thì đã bắt đầu dơ nhớp. Việc bị tình dục quấy nhiễu thì tôi cho là bị ma quỷ cám dỗ và tôi đã yếu đuối sa ngã. Tôi thèm giao hợp đến mức nếu có người nữ thì tôi ôm ấp làm tình suốt sáng chiều hôm chưa đã.”
“ Tôi phải thỏa mãn bằng cách thủ dâm. Mà thủ dâm theo Giáo Luật đạo Công Giáo là tội trọng phải sa hỏa ngục. Tôi xưng tội với Cha linh hồn, chịu nhận mình không còn trong sạch để cầm Chén Thánh. Cha an ủi tôi rằng tuy tôi không xứng đáng nhưng ăn năn thì Chúa tha thứ và vẫn chấp nhận tôi theo chân Người. Sau nầy vô bưng biền chiến đấu dầu gian truân khổ sở mấy thấy cũng không nhằm nhò gì so với cuộc tranh đấu chống đòi hỏi nhục dục trong tuổi dậy thì của tôi.”
“…Trận chiến nội tâm mà tôi phải đương đầu đó, tất cả mọi kẻ tu hành Công Giáo đều đang lâm trận cho tới ngày chết mới chấm dứt.” (*)
ThấyTrácBạtquýtrọngcầmtrêntaycuốnhồiký, lãokýgiảmuốnbiếtnhậnxétcủachàng: “CònchếđộthờicụNgôđốivớianhthếnào?” “ Điều còngiữ lại trong tâm tưởng tôi đối với chế độthờicụNgô,đólàNamThườngđãkhôngtrùdậpgì vềlýlịch củaanhemvà bàcontôitronghồ sơthicử. NếuNamThườnglàmnhưBắcThường,anhemchúng tôi bây giờ đều là những nông dân khốn khổ khốn nạn.Bác biết không, Trác Lập anh tôi suốt đời đi đâu cũng chửi rũa tay sai thực dân đế quốc, tuyên truyền có lợi cho Bắc Thường, vậy mà giấy tờ hộ tịch thi cử, làngxã,huyệntỉnhkhôngphêgìtronghồsơ.Anhvẫn thi đỗ, vào học Trường Cao Đẳng Điện Phú Thọ, ra trường làm trưởng nhà máy điện một tỉnh ở cao
nguyên.CònbiếtbaoconcháuNamThườngcóchamẹ anh em là cán bộ tập kết vẫn thi vào các trường Đại học,ralàmgiáosư,kỹsư,bácsĩgiúpđời,xãhộikhông mảymaykỳthị,bớimóc…” “Đólàcáchlàmviệccủacácviênchứchànhchánh Nam Thường đã quen với triết lý giáo dục nhân bản, dân tộc, khai phóng. Tách chánh trị ra khỏi trường học.”
“Cám ơn bác. Bác nhắc làm tôi nhớ ở trường tiểu học, rất nhiều bạn học tôi từ các làng thuộc vùng ảnh hưởngBắcThườngvẫnđếnhọchàngngày…” “ĐiểmsoncủachếđộNamThườngởchỗđó,nhớ nhé.” Văn Bình nhấp nhấp ngón tay trỏ trước mặt tôi nhắc nhở.
“ Nhưng ký giả thế hệ tôi không được may mắn nhưanh.”
Nhưsựcnhớđiếugì,VănBínhhỏiTrácBạt: “ Trong thư giới thiệu cho biết anh đã tốt nghiệp khoa báo chí của Đại Học Hạo Nhiên. Anh có thể giới thiệu sơ qua được không, vì tôi cũng xa lạ với môi trườnglýthuyếtbáochí.”
TrácBạtgiớithiệukhoabáochícủaHạoNhiênvà buổihọcđầutiênlớpbáochí:
“Khoa Báo Chí Truyền Thông tại Hạo Nhiên tham khảo hìnhmẫu thành lập năm 1925 tạiLanguageHall (nay là Anderson Hall) của Trường Đại Học Hardy .
TrọngtâmcủacácchươngtrìnhbáochíbaogồmDịch vụ Phát thanh và Truyền hình công cộng, phát thanh thươngmại. TrườngđàotạosinhviênthạcsĩNghệthuậttrong Báochí,TruyềnthôngđạichúngvàQuảngcáo.Tương lai sẽ đào tạo Tiến sĩ. Đây chính là trung tâm nghiên cứu,thửnghiệmvàgiúpcáctổchứcápdụngkhoahọc hành vi, nhận thức và xã hội để tạo ra giao tiếp chiến lượcđượcthiếtkếnhằmđạtđượcthayđổixãhộitích cực.Trongtươnglai,dựkiếntrungtâmnầysẽhợptác với một số tổ chức để giúp họ tạo ra các chiến lược truyềnthônghiệuquảhơnnhằmthúcđẩythayđổixã hộitíchcực.Ngoàira,Trungtâmcònpháttriểncáchội
thảođểchiaxẻnghiêncứuvớicácnhàlãnhđạovànhà khoa học về thay đổi xã hội để giúp họ phát triển các chiếnlượctruyềnthôngtốthơn,đồngthờitổchứchội nghị thường niên dành riêng cho truyền thông vì lợi ích cộng đồng. Đại Học Hạo Nhiên hiện đang sẳnsàng cung cấp bằng thạc sĩ với bảy lãnh vực chuyên môn baogồmPhântíchđốitượng,TruyềnthôngChiếnlược Toàn cầu, Truyền thông Chính trị, Truyền thông Lợi íchCôngchúng,QuanhệCôngchúng,TruyềnthôngXã hội.Saunầysẽcócácchứngchỉsauđạihọcđượccung cấp về Truyền thông Chiến lược Toàn cầu, Bán hàng Truyềnthông,TruyềnthôngXãhội.”
“Cámơn.KhôngngờNamThườngcómộtĐạiHọc quymôquốctếnhưvậy.”
“ Tôi nhớ buổi học đầu tiên,” Trác Bạt nói tiếp, “ giáo sư báo chí nguyên là một ký giả lâu năm nói với sinh viên, ông rất háo hức về những cách làm báo mới.Ông thích nghề báo vì nó thách thức bắt ta phải luôn luôn thay đổi. Không ai muốn làm mọi thứ theo cáchhọđãlàmtừnămchụchaymườilăm nămtrước. Nóirỏhơn,thựchànhlàmbáophảiluônluônđổimới. Chươngtrìnhhọcchỉcungcấpnềntảng.Tuầnđầutiên sẽkhơi dậytrong sinhviên nhiềuýtưởng hơnnhững gìôngnóivớihọ.Vìvậy,trọngtâmcủaôngkhôngphải là công việc đầu tiên của họ là gì mà là giúp họ sẵn sàngchotấtcảcáccôngviệcsẽđếnsauđó.”
“Ônggiáosưnóicólý.”VănBìnhcóvẻtâmđắc. “Báochílàgì?”TrácBạtnhắctiếplờigiáosưmở đầu. “ Nó không phải chỉ là tờ báo hoặc TV hoặc đài phát thanh. Đó là những công cụ dùng để làm báo, nhưng chúng không phải là nghề báo.Báo chí là khám phávàkểnhữngcâuchuyệnmôtảthờiđạicủachúng tacũngnhưtintứcvàcácvấnđềtrongcuộcsốngcủa con người.Báo chí đang hỏi tất cả mọi người mọi loại câuhỏi.Nó đang lắng nghe.Nó đang cânnhắc các câu trả lời và xác minh chúng bởi vì mọi người giải thích thếgiớiquacáclăngkínhkhácnhau.Mộtkhibạnnghĩ rằng bạn đã có câu chuyện, bạn cần phải kể nó một cách rõ ràng và mạnh mẽ. Nghề báo đòi hỏi sự chính xác,độclậpvàchínhtrựcđểmọingườitintưởng.Báo chí tốt sẽ thúc đẩy mọi người và nó có thể làm dịch chuyểnthếgiới.”
“Rồisaonữa?”
“ Viết báo là gốc rễ của báo chí, bao gồm cả ngôn ngữvàhìnhảnh.Nênnhớ,mộtsốngườicựckỳthông minh vẫn không thành công trong nghề báo. Nhưng sinh viên báo chí thì khác, vì lòng khao khát và năng khiếu . Nó sẽ trở thành siêu sức mạnh. Ngoài phỏng vấn,phântíchvàviết,cónhữngcáchmớimỗingàyđể thuthậpvàphổbiếntintức.Hãynghĩvềvideo,dữliệu lớn, thực tế ảo… Và chúng ta sẽ bắt đầu nghe về một vàicâuchuyệnmớitrướckhihọckỳkếtthúc…”
VănBìnhcóvẻchămchúlắngnghe.Chàngnóitiếp: “ Buổi học đầu tiên nhấn mạnh ba bài học mở đầu… Bài học thứ nhất là hăng hái nắm bắt công việc báochí,dùnócóthayhìnhđổidạngthếnàovẫncómột cốtlõivữngchắcđểtatintưởng.Bàihọcthứhailàlàm nhữnggìtayêuthích.Gầnđây,báochíkhôngcònđứng đầutrongnhiềudanhsáchnghềnghiệp.Nhưngnóvẫn nằm ở bậc cao nhất của các chuyên ngành.Ta không cần phải chú ý đến danh sách nầy.Những người lập danhsáchđókhôngbiếttamuốngìvàhọcũngkhông quan tâm đến điều người khác muốn. Mỗi người cố gắnglàmtheoniềmhạnhphúccủamình,đónggóp và tạo ra sự khác biệt. Chúng ta chọn nghề báo vì yêu thích nó, chỉ có thế. Bài học thứ ba là tranh thủ làm việc với những nhà báo vĩ đại hoặc những người tốt tronglàngbáo…Đểkếtluận,điềuquantrọnghơncảlà trở thành người làm báo tốt với lòng chính trực, lòng trắcẩnvànhiệttìnhxửdụngnhữngkỹnăngcủamình đểphụcvụngườikhác…”
“ Dù tôi không học trường lớp, nhưng những gì anhnóitôixemnhưmộttriếtlývềnghềbáovànóđã tíchlũytrongtôi quathờigian hành nghề.Bây giờ tôi muốnhỏianh,nộidungchươngtrìnhbáochíanhhọc gồmnhữnggì?”
“ Nói hết cả chương trình nhiều chuyện quá. Tôi chỉ nói về các chủ đề căn bản, bác có thể hình dung được.”
“Vâng.”VănBìnhnói.
“ Cácđềtàiđàotạogồm :biết cách đọctin,tìmý tưởngcâuchuyện,cáchbáocáovàphỏngvấn,cáchviết tintức,chỉnhsửanộidungvàtiêuđề,cáchviếtthếnào để làm nổi bật câu chuyện, vai trò biên tập viên,cách viết về thể thao, tin tức truyền hình, nhiếp ảnh, quay phim và ghi âm,sản xuất và phát sóng tin tức, đào tạo vêđaphươngtiện,truyềnthôngxãhội,cáchtươngtác vớikhángiả,thiếtkếcơbảnđểgomcácthôngtinbáo chíliênquannhằmtạođượccâuchuyệnhoànhảovân vân…”
“ Cám ơn. Buổi gặp nầy là một kỷ niệm đáng nhớ…”
Văn Bình đưa tiễn chàng ra cửa. Trác Bạt không quênlờidặncủachủnhiệmVănCầm: “BáccònnhớhọcgiảNguyễnHiếnkhông?”
“Chotôigởilờithămôngấy” “ Nguyễn Hiến mời bác có dịp ghé tòa soạn Văn Cầm.Cólẻôngấymuốnbácviếtbàigìđóhoặcmờibác mộtbuổinóichuyệnvớisinhviênbáochíHạoNhiên.” “Đểxem.AnhchosốđiệnthoạitôisẽgọiNguyễn Hiến....”
(*) Trích dẫn một số chi tiết trong Hồi Ký của ký giả Văn Bia