Walter Damrosch cho ra đời vở opera năm 1937, và Bing Crosbythựchiệnmộtalbumnghệthuậtnăm1947.Lượckêcác côngtrìnhchuyểnthểcủanóđểthấytầmmứcquantrọngcủa TheManWithoutACountryđốivớicuộcsốngtinhthầncủaxã hội Mỹ. Tôi đã xem bộ phim truyền hình The Man Without A Country năm 1973 , Philip Nolan do Cliff Robertson thủ vai chính, Aaron Burr (bạn thân của Nolan) do John Cullum đóng cùng với 20 diễn viên khác. Vào năm 2016, Chuck Pfarrer viết tiểu thuyết lịch sử Philip Nolan: The Man Without A Country choNhàxu
các tác ph
tínhtoàn
n th
kinh điển vào cuộc s
ph
các phiên
mc
ng. H
gi
điểnbanđầu,nhưngchuyểnthể
n m
i phù h
p v
i các c
độ để
nkhảnăngđọchiểucủahọcsinh.Họgiới thiệu Dickens, Twain, H.G.Wells, Kipling, Verne , De Amicis và rấtnhiềutácgiảnổitiếngkhác.Họcsinhsẽnắmlấykháiniệm vềnhữngphảnánhcôđơncủaCrusoes,nhữngphảnứngtâmlý của cuộc nội chiến tại Chancellorsville. Những tác phẩm kinh điển này đưa vào chương trình giáo dục tạo ảnh hưởng mạnh cho quá trình học tập. Người Vong Quốc là một trong 50 cuốn thuộcthểloạinầy. NhânvậtchínhtrongNgườiVongQuốclàtrungúytrẻtuổi Philip Nolan của quân đội Mỹ, bạn thân của Burr. Khi Burr bị xét xử vì tội phản quốc (xẩy ra trong lịch sử vào năm 1807), Nolancũngbịxétxửnhưmộtđồngphạm.Tronglờikhaitrước tòa,Nolancayđắngtuyênbốtừbỏquốcgiacủamình,thétlên lờithềđộcđịa:"Tôiướctôicóthểkhôngbaogiờnghenóivề nước Mỹ nữa!" Thẩm phán hoàn toàn bị sốc trước thông báo đó.Hậuquả,Nolansốngphầnđờicònlạicủamìnhtrêncáctàu chiếncủaHảiquân,mộtcuộcsốnglưuvongkhôngđượcphép đặt chân lên đất Mỹ. Bản án còn kèm thêm một lệnh rõ ràng khôngaiđượcphépnhắctênnướcMỹvớiNolan! Suốtquãngđờicònlại,Nolanlênhđênhtừcontàunàysang contàukhác,là mộttùnhântrênbiểncả.Mặcdùanhtađược đốixửtheocấpbậccũcủamình,nhưngkháiniệmvềtổquốcđã bị triệt tiêu.Không một thủy thủ nào trên con tàu giam giữ NolanđượcphépnóichuyệnvớianhtavềnướcMỹ,kểcảbáo
quốc hơn nhớ gia đình, bạn hửu,nhớ đất nước hơn cả nghệ thuật,âmnhạchoặctìnhyêuvàthiênnhiên.Khôngcótổquốc, anhtachẳnglàgìcả.NhữngngàyhấphốitrêntàuUSSLevant, Nolanchỉphòngởcủamìnhchomộtsĩquan,Danforth,vàbảo đólà"mộtngôiđềnnhỏ"củalòngyêunước.LácờSao-Sọcphủ trùm lên bức tranh vẽ chân dung George Washington. Trên chiếcgiườngngủ,Nolanvẽmộtconđạibàng,vớitiachớp"rực sáng từ mỏ" và móng vuốt nó nắm lấy quả địa cầu. Dưới chân giườnglàmộtbảnđồ
nguyện:"Đây,hãyxem.Ta đãcótổquốc." Cuối cùng,trong cơn hấp hối tuyệt vọng, Nolan được Danfortkểchonghehầuhếtmọisựkiệnlớnđãxảyravớinước Mỹkểtừkhianhtabịtuyênán;Danfortcốýkhôngnhắcđến cuộc nội chiến đau lòng của nước Mỹ. Nolan yêu cầu Danfort mởcuốnsáchCôngChúngCầuNguyện(BookofPublicPrayer) của Trưởng lão (Presbyterian) và đọc trang có dòng chữ : “ Chúng tôi chân thành cầu xin Chúa ưu ái ban phước lành cho đầy tớ của Ngài, cho Tổng Thống Hoa Kỳ và những người có thẩm quyền của nước Mỹ.” Nolan nói : “Năm mươi năm nay, ngày nầy qua ngày khác tôi đã lặp đi lặp lại những lời cầu nguyệnđó."Cứnhưthế,anhchỉbiếtđọclịchsửMỹdướidạng mộtlờicầunguyệnđểủnghộcácnhà
c. Phải chăng học sinh Mỹ không phải là những người yêu nướckhixãhộivẫntồntạitệnạnnầy?TổngThốngbàytỏnỗi thất vọng khi nhân dân thiếu lòng yêu nước chân thành. Đây không phải là lần đầu tiên chính phủ yêu cầu các trường học phải giải quyết. Giống như nhiều nhiệm vụ của chính phủ,giải quyết vấn đề nầy cũng cần đến kinh phí. Tuyên truyền, quảng cáo trong các cuộc bầu cử,phỏng vấn trên truyền hình…có thể lànguồnđộngviênhỗtrợkinhphí.Đâylàvấnđềđặtrachocác cấplãnhđạođấtnước. Nhưng với Trác Bạt, tình yêu quê hương đất nước không nênbắtbuộchaycưỡngépđốivớibấtcứai,nhấtlàđốivớicon emcủa họ. Lòng yêu nước là một quá trình tự nhiên như tình mẫutửcủangườimẹđốivớiconmình.Đấtmẹtrêntrầnthếlà nơitrúngụcủatráitimvàlinhhồncondânmỗinước.Khicông dângiữchođấtnướckhỏemạnh,tổquốcsẽtrởlạiyêuthương cáccon.Chínhvìtìnhyêu tổquốc,nhữngngườiyêunướcsẳn sàng hy sinh mạng sống như tổ tiên họ đã từng chiến đấu để bảovệđấtnước.
NgườiMỹtinvàolòngyêunướccủanhàgiáovàhọcsinh,ngay cảhọcsinhthuộcgiađìnhnhậpcư.Họtinvàotrườnghọcdạy cácquanđiểmtrungthựcvềlịchsửgiúphọcsinhchiaxẻdisản của tiền nhân để lại. Nhà trường phản đối cái ác,dùng ảnh hưởngcủathiênchứcgiáodụcđểgiữchodânchúngcólòngtự hàovềđấtnước. Chúng ta ai cũng muốn coi trọng bản chất của lòng yêu nướccósẳntrongconemmình,nhưngcácbậcchamẹcónên đi đầu trong việc dạy tình yêu nước cho các em không ? Khi Trác Bạt đặt câu hỏi nầy với Phùng Bích, nàng thẳng thắn lên tiếng:
“Giáodụclòngyêunướcchotrẻnhỏphảibắtnguồntừcha mẹ các em. Thông qua trải nghiệm cá nhân của mỗi gia đình, lòngyêunướclớnlêntrongconcáichúngtatừbêntrong.” Phùng Bích dẫn chứng bằng câu chuyện của một gia đình ngườiMỹcó nhiềuthànhviênphụcvụtrongquânđội.Họxem QuốckỳMỹlàbiểutượngthiêngliêngcholòngyêunước.Mỗi khinghequốcca,cảgiađìnhnghiêmtrangđứngchào,cóngười xúcđộngrưngrưngnướcmắt.Lòngyêunướccủagiađìnhnầy không được dạy ở trường mà ươm mầm từ tình yêu đất nước củagiađìnhhọ.
PhùngBíchhỏicontraiđãđọchaicuốnsáchTheHeartof ABoyvàTheManWithoutACountrychưa?
“ConđanghọccuốnTheManWithoutACountry”Cậubé trảlời.
Cảmtưởngconthếnàokhihọccuốnsáchấy?”
Mom… Rất thương Nolan.Ông ấy đã đau khổ vì lòng yêu nướcMỹ.”
NướcMỹđốivớiconnhưthếnào?”
“NướcMỹgiúpconcónhữngướcmơrộnglớnvàniềmtin yêuvớimọingười”
“Conkhôngbiếtgìvềphânbiệtchủngtộcsao?” “ Mom… Chuyện học sinh Mỹ xử dụng súng bắn chết bạn học xẩy ra trong vài trường học so với hàng trăm ngàn ngôi trườngnướcMỹchỉlàconsốhiếmhoi.Côgiáoconbảokhông nêntinlờibáochíphóngđạitệhạinầy;nếunhữngcâuchuyện đólàmsuyyếunướcMỹ,QuốcHộiđãcóphảnứngquyếtliệtvà dứtkhoátrồi…”
“ Con học ở trường, bạn học da trắng da đen và nhiều sắc tộckhácđốixửvớiconnhưthếnào?”
ời thằ
bé cho Trác Bạt thấy t
i sao nó về nhà thường đặtrađủcâuh
ibắtchamẹphảitrảlời.PhùngBíchmuốnnó đọc câu chuyện The Little Patriot of Padua trong cuốn The HeartofABoydịchtừtácphẩmCUOREcủaDeAmicis(Cuore, tiếng Ý có nghĩa Trái Tim, Tấm Lòng. Hà Mai Anh dịch là Tâm Hồn Cao Thượng từ phiên bản tiếng Pháp Grand Coeur. The LittlePatriotofPadua-LòngYêuNướccủacậubéthànhPadua - là truyện đọc hàng tháng). Nhưng Trác Bạt nói việc nầy để nhàtrườngdạytheochươngtrình,vìchàngbiếtcuốnsáchnầy nằmtrongdanhsách50cuốnđãnóitrên. Trác Bạt phải một phen ngỡ ngàng khi cậu bé trở lại chất vấn về lòng yêu nước của cha mẹ nó. Hoàn cảnh đưa gia đình chàngsống,họctậpvàlàmviệctrongmộttiểubangĐôngBắc gồmphầnlớndândatrắng.Thằngbéđượcgiáodụcngaytừlúc
chập chững biết đi. Cử chỉ, nói năng , phản ứng của nó không khác trẻ em bản xứ. Chàng chủ trương để tương lai đời sống củanópháttriểntựnhiêntheogiáodụcxãhộinuôilớnnó.
“DadcũnggiốngnhưNolan.”Chàngtrảlờicậubé. “NhưngDadđâucósinhratrênđấtMỹ?”
“NướcMỹdonhữngngườidicưtừnướckhácvàođâylập nên. Người nào muốn trở thành công dân Mỹ, người đó chắc chắnphảicólòngyêunướcMỹ.Nếukhông,họđãkhôngbỏđất nướccũrađi…” Nói với con như vậy, nhưng Trác Bạt làm sao quên được quá khứ ? Nỗi đau nầy có nguyên cớ sâu xa, nhưng không do chànggâyra… - HẾT -