Philippine Collegian Issue 23

BOR to probe into salary of suspended dean — Page 3 Philippine Collegian Opisyal na lingguhang pahayagan ng mga mag-aaral ng Unibersidad ng Pilipinas - Diliman 24 Enero 2012 Taon 89, Blg. 23

Sayaw ng dragon Pagsasanib ng ritmong Tsino at Pilipino Kultura

9

Dibuho nina Ysa Ventanilla Calinawan at Richard Jacob Dy

Instruments of war Kultura Pahina 8

Ironies Editorial Page 2

Isang mensahe para sa aming mga tagapaglathala Lathalain Pahina 6-7

Multiple meanings Terminal Cases Delfin Mercado A recent study by cognitive scientists in the Massachusetts Institute of Technology has arrived at an ironic conclusion: language – the primary tool of the human race to exchange information – is actually poorly designed for communication.

Language evolved, the scientists argued, not for the need of passing on and receiving information accurately, but rather as a way to structure our own private thoughts. The scientists use the existence of ambiguity as evidence – if the evolution of language was brought about by the simple need to convey information between the speaker and the receiver, there should only be a few languages, with each having a set of words with just one specific meaning, thus facilitating clear and concise conversations with little or no chance for confusion. Instead, what we have are hundreds of languages and dialects, each with a set of words with multiple meanings – meanings that can only be discerned with the aid of context.

Scientists propound that ambiguity actually makes language more efficient by allowing speakers to reuse short and efficient sounds in various situations, sounds which listeners can disambiguate easily with context clues. The study further illustrates how shorter and simpler words have the most number of meanings.

Clever, if one thinks about it. Why use hundreds of thousands of distinct words to convey each particular thought, when one can reuse simple words? And the key is context – without context, listeners would be lost in the labyrinth of ambiguous words.

And lost I have become.

You seldom talked. And when you did, you spoke in a language so cryptic that nobody can ever discern what you really mean.

Take that text message you sent me last week: “Doing good. You’ll see me tomorrow.” I anticipated your return but to no avail. Tomorrow dawned, and I didn’t see even a hint of your shadow. A week has again passed. Still, I haven’t seen you.

Did I get something wrong? Have I misinterpreted your message? Or was this your real message – for me to hope for your return and be disappointed, over and over.

Perhaps this “miscommunication” is brought about by the utter lack of context.

Talking to you is like communicating in a vacuum – I don’t know what to expect, I don’t know where you are coming from. This is the problem with nascent relationships between strangers: they don’t know each other enough to understand the words they speak to each other.

Or rather, the lack of words. For you hid yourself in that impenetrable cloak of silence you have donned since the beginning of this year. Except for that text message, I haven’t heard anything from you lately. What were you telling me? What was the point you were putting across?

Somehow, I knew the answer to my question. But I prefer to wait. Wait and hope, as my interpretation may be wrong.

There are countless interpretations, and what I think you mean is only one of many possibilities. ●

philippinecollegian.org

2 • Kulê Opinyon

Martes 24 Enero 2012

Ironies In this narrative, the teacher is wise and worldly, sharing her hard-won knowledge and experience with a student who has unfortunately proven rather inept. Imagine former president Gloria Macapagal-Arroyo in her hospital room, detained for corruption and electoral fraud, writing out her version of history — she argues that she managed the Philippine economy as well as she could, but her successor Benigno “Noynoy” Aquino III is not only bungling her efforts, he is stealing her achievements.

“It’s so easy to… take credit for what is there when the one who did the work has gone,” Arroyo complained.

“Just make sure she is forgotten, or, if remembered, vilified.”

Well, we must point out that Aquino was at least legitimately elected. In Arroyo’s case, after the Hello Garci scandal, the belief that she cheated in the 2004 national elections is practically universal. And thus the “vilification” of her memory is actually long-overdue justice.

But such considerations have never fazed Arroyo, who famously clung to power through nine years of discontent: several impeachment attempts, a couple of failed coup d’état, and countless scandals which the public met with rallies and mobilizations. Always a step ahead of her critics, she surrounded herself with allies in the military and the legislature, dismissing disparagement of her policies by saying that “I would rather be right than be popular.” She conveniently neglected to note that in her case, being wrong and being unpopular are actually one and the same thing. There does not need to be a dichotomy between effective measures and public approval.

In her paper, titled “It’s the Economy, Student,” Arroyo derides Aquino for failing to capitalize on her self-proclaimed legacy — “sunshine” industries like the business process outsourcing (BPO) industry, the implementation of the discredited Comprehensive Agrarian Reform Program Extension with Reforms

QUOTED

(CARPER), and conditional cash transfer programs for the poor, among others.

Anyone who has followed Philippine politics may be surprised at that last item. After all, Aquino has proudly carried on with those same conditional cash transfer programs, now known as the Pantawid Pamilya initiative, giving it P39.5 billion in the 2012 budget. Here, proving that it is indeed possible for the pot to call the kettle black, Arroyo criticizes Aquino’s continuation of her policy as a “patently political” act.

In fact, the budget allocated to things like CCTs, military spending, and debt servicing was such a far cry from the meager budget for social services (with only P21.89 for state universities and colleges) that it spawned a series of protests from the youth and other neglected sectors. Taking another leaf from the Arroyo manual of governance, Aquino quashed protesters ruthlessly, and images of the brutal dispersals would circulate the world.

Arroyo did get one thing right.

President Aquino has certainly mismanaged the economy. His two years in office is marked by lower economic growth, falling incomes, higher rates of joblessness, and spiraling prices of oil and basic goods.

What is missing from her paper is any genuine, honest analysis of actions and consequences. As politicians, both Arroyo and Aquino have proven to be marvellously skilled at selfcongratulatory rhetoric, but as economists, they fall short. Closer study reveals that the economic problems and unabated poverty which characterize the Philippines today are a direct result of Arroyo and Aquino’s globalist strategies, focused on expanding “competitive” industries like BPO, tourism, and extractive mining.

Such tactics only increase our dependence on foreign investments and volatile world markets, at a time when the model of finance and capitalism implemented by our primary investor, the United States, is crumbling all around the globe. In the Philippine setting, sustainable growth must stem

How could it have been resolved when no one has been punished? Now that the son is in power, all the more we have to press for justice.

- Purita Yumul, wife of a slain farmer during Cory Aquino regime’s Mendiola Massacre, bulatlat.com, January 22

His administration will ultimately be measured by what it achieves, not by his stated intentions.

- Elaine Pearson, Human Rights Watch deputy Asia director on President Aquino’s promise to improve human rights situation, philstar.com, January 24

Editoryal

Luigi Almuena from concrete policies of national industrialization and agrarian reform.

In the final analysis, then, it is clear that Arroyo’s essay does exactly the opposite of what she intends. Rather than highlighting the differences between her and Aquino, it underscores just how alike they are.

Much of their much-vaunted feud can be reduced to politics; sweep away the sensationalized impeachment trial of Corona, and all that’s left are the things they have in common.

In her paper, Arroyo adopts the severe tone of the disappointed professor whose student has been slow and dimwitted. The truth is that they have both contributed to the dismal state of the Philippine economy, and unless Aquino makes some drastic changes soon, he is headed for the same failing mark which history has accorded former president Arroyo. ●

Philippine Collegian www.philippinecollegian.org Punong Patnugot Marjohara S. Tucay Kapatnugot Richard Jacob N. Dy Tagapamahalang Patnugot Dianne Marah E. Sayaman Panauhing Patnugot Glenn L. Diaz, Larissa Mae R. Suarez Patnugot sa Balita Victor Gregor U. Limon Patnugot sa Lathalain Mila Ana Estrella S. Polinar Patnugot sa Grapiks Chris Martin T. Imperial, Ruth Danielle R. Aliposa Mga kawani Ma. Katherine H. Elona, Kevin Mark R. Gomez, Marianne F. Rios, Ma. Victoria M. Almazan, Ysa V. Calinawan Pinansiya Amelyn J. Daga Tagapamahala sa Sirkulasyon Paul John Alix Sirkulasyon Gary Gabales, Amelito Jaena, Glenario Ommamalin Mga Katuwang na Kawani Trinidad Gabales, Gina Villas Pamuhatan Silid 401 Bulwagang Vinzons, Unibersidad ng Plipinas Diliman, Lungsod Quezon Telefax 981-8500 lokal 4522 Email kule1112@gmail.com Website philippinecollegian.org Kasapi Solidaridad: UP Systemwide Alliance of Student Publications and Writers’ Organizations, College Editors Guild of the Philippines

The modern Internet is part of our free press, it is a place to assemble and it is a place to exercise our right to free speech all of which are protected by the First Amendment of our Constitution.

- Rob Milroy, American student on Stop Online Piracy Act, seattletimes.com, January 22

We’re consistently bogged down by so many objections on the floor that accomplish nothing except a delay in the trial.

– Senator Panfilo Lacson on the proceedings of the impeachment trial of Chief Justice Renato Corona, senate. gov.ph, January 20

3 • Kulê Balita

Martes 24 Enero 2012

Aquino failed to deliver genuine reforms – IBON Keith Richard D. Mariano President Benigno Aquino III aggravated poverty in the country by merely adopting the past administration’s “short term crisis measures and poverty palliatives” in 2011, according to independent thinktank IBON Foundation.

In its yearend economic and political forum, IBON reported that the country’s economy slowed down from the 8.2 percent growth rate in 2010 to only 3.6 percent in 2011, the most sluggish among Southeast Asian countries for the past year.

The Aquino government’s Philippine Development Plan (PDP) for 2011 to 2016 targets a yearly growth of at least seven percent in the country’s gross domestic product (GDP) or the total value of final goods and services produced in the country.

The PDP “adopts a framework of high [economic] growth that is sustained, generates mass employment, and reduces poverty,”

Aquino said.

However, IBON explained that the Aquino administration only espoused former President Gloria MacapagalArroyo’s policies and programs that led to even higher unemployment, depressed wages, diminishing social services, poverty and inequality, and political turmoil, among others.

‘Historic joblessness’

In 2011, the unemployment rate in the country decreased by 0.5 percent from the 10.9 rate in 2010. Based on IBON’s estimates, 4.3 million Filipinos are jobless or 10.4 percent of the 41.5 million labor force or the part of the population that can be employed.

The National Statistics Office, however, reported only 2.8 million unemployed Filipinos or 7.1 percent of the labor force in 2011. According to IBON, the government considers informal, insecure and temporary jobs as permanent employment, thus inflating the statistics.

The “lower” unemployment rate was also due to the creation of new >>continue on page 5

BOR to probe into salary of suspended dean Isabella Patricia H. Borlaza UP’s highest policy-making body, the Board of Regents (BOR), is investigating reports that suspended UP Diliman (UPD) School of Labor and Industrial Relations (SOLAIR) Dean Juan Amor Palafox may still be receiving his salary despite ongoing administrative cases against him and UP Cebu (UPC) Dean Enrique Avila.

The BOR refused to disclose the unofficial decision on the administrative cases against Palafox and Avila but said that the final decision will be set on paper this week, during the BOR meet on January 26 in UP Diliman.

‘Paid’ suspension

In a special BOR meeting on January 18, the UPD SOLAIR administration said that Palafox has not reported to SOLAIR since his formal charges were filed against him in 2005.

In June 2004, then UPD Chancellor Emerlinda Roman issued formal charges against Palafox for entering into contracts that only the Chancellor or the UP President has the authority to sign. Palafox was put on a a 90-day preventive suspension beginning June 24, which was extended for 43 more days and expired on November 9, 2004.

According to the UP SOLAIR

administration, Palafox remained in the regular faculty payroll since the expiration of his preventive suspension.

Preventive suspension is the temporary removal from regular duties to prevent the respondent from “exerting undue influence or pressure on the witnesses against him or tampering of documentary evidence on file with his office,” as stated in Section 19 of the Uniform Rules on Administrative Cases in the Civil Services (URACCS).

Professor Jorge Sibal, who assumed the position of Dean after Palafox in 2005, said that the issue was raised during his term but was dismissed upon an “administrative order.”

The Office of the Vice President for Legal Affairs and the Human Resources and Development Office (HRDO) refused to comment as the case remains under jurisprudence.

UPD SOLAIR Dean Jonathan Sale, however, said that while he cannot answer whether Palafox actually receives his salary, he confirmed that Palafox remains in the payroll of the regular faculty though he has no teaching load.

Section 56 (d) of the URACCS mandates that penalty of suspension shall result in the temporary cessation of work for a period not exceeding one year. During the period of suspension,

the respondent is not entitled to money benefits including leave credits.

Decisions on administrative cases will only be final once all remedies have been exhausted. Until the BOR decision is final, the dismissal is on hold. Thus, Palafox remains in the payroll, said Sale.

‘Delayed process’

Citing Palafox’s capacity and knowledge on university contracts as a former HRDO Director, former UPD Chancellor Sergio Cao dismissed Palafox from service for charges of grave misconduct and dishonesty in 2005. Palafox submitted a motion for reconsideration to the Office of the President (OP) in 2008 but the motion was dismissed by Roman in 2011.

Meanwhile, in March 2011, several UPC faculty and staff filed an administrative complaint against Avila and UPC officials Professor Ernesto Pineda and budget officer Alsidry Sharif for acts of gross negligence and grave misconduct.

The respondents were put on a 90-day preventive suspension until the Administrative Disciplinary Tribunal’s (ADT) found Avila guilty of grave misconduct and two counts of gross neglect of duty. Pineda was found guilty of grave misconduct and gross neglect of duty, while Sharif was found guilty on two counts of grave misconduct.

GUNITA NG DAHAS. Bilang paggunita sa ika-25 anibersaryo ng Mendiola Massacre, nagsunog ng effigy na naglalaman ng imahe nina Pang. Benigno Aquino III, Chief Justice Renato Corona at Uncle Sam ang mga grupo mula sa iba’t ibang sektor ng lipunan sa Mendiola noong Enero 20. Kinundena ng grupo ang pagkiling ng administrasyon sa interes ng Amerika at pagkontrol nito umano sa Korte Suprema. John Keithley Difuntorum Dissatisfied with the “dismissal from office” verdict of the OP and the ADT, Palafox and Avila filed separate appeals to the BOR for the reversal of the decisions on their cases. The respondents were then again put under preventive suspension until the BOR decision becomes final and executory, said Student Regent Ma. Kristina Conti.

‘Inconsistent policy’

On the other hand, the UPC Accounting Office confirmed that the payments for Avila, Pineda and Sharif have stopped since the expiration of the 90-day preventive suspension in May 2011.

Viking Logarta, Avila’s

spokesperson, expressed dismay over the issue. “If [Palafox receiving salary is proven] true, [then] Pascual’s decision was indeed clearly harsh and malicious and inconsistent with the past policy,” he said.

The UPC community is planning to hold a massive protest on January 24 to push the BOR to uphold the ADT’s decision and dismiss Avila, Pineda and Sharif.

“Moreover, we are expecting the regents to base their decisions on the evidence and not on their prejudice.

We are challenging the BOR to help us bring democracy back to UP Cebu,” said UPC Student Council Vice Chairperson Kristian Jacob Lora. ●

4 • Kulê Balita

‘Corona, panagutin; Aquino, bantayan’ Joan C. Cordero Nanindigan ang mga militanteng grupo ng magsasaka na bagaman dapat nang tanggalin sa puwesto si Chief Justice Renato Corona, mahalagang bantayan ang mga susunod na hakbang ni Pangulong Aquino hinggil sa naunang desisyon ng Korte Suprema na ipamahagi na sa mga magsasaka ang mga lupain ng Hacienda Luisita.

Ayon kayRodel Mesa, pangkalahatang kalihim ng Unyon ng mga Manggagawa sa Agrikultura (UMA), hindi sila tutol sa impeachment trial dahil hindi utang na loob ng mga magsasaka ng Hacienda Luisita kay Corona ang desisyon ng korte. “Bunga ito ng kolektibo naming pagkilos at pakikibaka,” aniya.

“Kailangang maging malinaw na maniobrang pulitikal ni Aquino ang pagpapatalsik kay Corona, at ang interes ng hasyenderong pangulo ay makontrol ang Korte Suprema upang ‘dimaipamahagi ang kanyang hasyenda,” ani Nestor Villanueva, tagapagsalita ng Katipunan ng mga Samahang Magbubukid sa Timog Katagalugan.

Naghain ang Kongreso ng impeachment complaint kay Corona noong ika-12 ng Disyembre na pinirmahan ng 188 sa 284 kongresista.

Sinimulan itong dinggin ng Senado noong ika-16 ng Enero.

Kasalukuyan tinatalakay sa Senado ang Statement of Assets, Liabilities and Net Worth (SALN) ni Corona na isinumite niclerk of court Atty. Enriquetta Vidal. Lumalabas na umabot sa sa P22 milyon ang net worth ni Corona noong 2010, kumpara sa P14 milyon noong 2002. Inilahad din sa dokumento ang milyon-milyong halaga ng pagmamay-aring mga bahay at condominium ni Corona.

Ayon sa witnesses ng defense panel na sina Randy Rutaquio at Carlo Alcantara ng Register of Deeds ng Taguig City, ang ibang ari-arian ni Corona ay nasa pangalan ng kanyang asawa’t mga anak. Hindi rin umano idineklara ni Corona ang lahat ng kanyang ari-arian mula 2003 – 2010, samantalang “undervalued” naman ang ilan.

Patuloy namang iginigiit ng Korte Suprema na hindi dapat ituloy ang paglilitis, dahil wala umanong “personal knowledge” at hindi man lang binasa ng karamihan sa mga kongresista ang impeachment complaint bago nila ito nilagdaan.

Labag umano ito sa Seksyon 4, Artikulo XI ng Saligang Batas, at Rule 7 ng Rules of Court, na nagsasabing nararapat tiyaking napag-aralan ng mga kongresista ang nilalaman

ng complaint bago ito maipasa sa Senado.

Maaari umanong magtagal ang paglilitis ng anim na buwano hanggang sa madinig ang lahat ng ebidensyang ihaharap sa korte, ani Senate President Pro Tempore Jinggoy Estrada.

Upang mapatalsik si Corona bilang punong mahistrado, 16 sa 23 na senador ang kailangang pabor sa

impeachment . Makaboboto lamang ang mga senator-judge matapos malitis ang walong artikulo ng impeachment complaint.

Pagpapanagot kay Corona Nakasaad sa walong artikulo ng impeachment complaint ang mga dahilan kung bakit nararapat patalsikin si Corona sa pwesto, kabilang ang kasong graft and corruption dahil sa paggamit niya umano sa pondo ng

Martes 24 Enero 2012

hudikatura, ang hindi pagpapasa ng SALN, at ang pagkakaroon niya umano ng nakaw na yaman.

Kabilang din sa mga batayan ng impeachment case ang culpable violation of the constitution at betrayal of public trust, kaugnay ng pagkiling umano ni Coronasa mga kaalyado niya sa gobyerno, gaya nina Associate Justice Mariano del Castillo na humarap sa plagiarism case, Merceditas Gutierrez sa impeachment case, at Arroyo sa kasong electoral sabotage.

Sa buong mundo, tanging ang Konstitusyon ng 1987 lamang ang may probisyon ukol sa betrayal of public trust o pagtataksil sa mamamayan, ngunit hindi malinaw ang pakahulugan

FULL OF HOPE. A father searches for his son’s name in the list of UPCAT Qualifiers posted at the Office of the University Registrar. This year, only 17.6% of the 73,000 takers passed the five-hour entrance test, the lowest passing rate in five years. Chris Martin Imperial

Maroons Softbelles slip to second place vs Falcons John Toledo Formerly undefeated UP Lady Maroons succumbed, 5-0, to co-leader Adamson University’s Lady Falcons in a battle for the top during the first round of the 74th UAAP women’s softball tournament, on January 21 at the Rizal Memorial Baseball Stadium.

Lady Falcons battered the first two consecutive innings with smooth home runs, dashing the Lady Maroons’ hopes of an early lead.

The Lady Falcons’ burly hurler Analyn Benjamen, kicked off the game with a powerful hit in the first inning, straining Maroon’s right fielder

Leahvie de Leon as she tried to catch the fly ball over the fence.

UP rookie hitters Jullian Tanaka and Sella Mendoza, and sophomore Seiko Hasihimoto failed to reach the home plate from the strong defense of Falcon’s pitcher Rizza Bernardino in the second inning.

It was a close fight with 0-0 in the third and fourth innings, as first base achievers Alex Zuluaga, Genalyn Ytario, and Leahvie De Leon failed to reach second base.

Hits by Falconer’s Sabocho, Parahinog, and Dela Cruz finished the fifth inning with their three successful homeruns with Maroon’s Genalyn

Ytario on mound.

Maroon’s offensive on the final inning finished with Tanaka’s miss leaving Sofia Sylvestre on second base and Leahvie de Leon on first base.

This historic first miss with 6-8 on hits and a costly 2-0 on errors landed UP in solo second of the overall ranking with 3 wins and 1 loss while Adamson emerged on top with 4 straight wins.

“While we lost the game to Adamson, it wasn’t really that worse…

In the game earlier, a big part of why we didn’t win [is because] we failed to score. Nagkulang din ang effort para mag-spring o magkabit-kabit,”

nito.

‘Aquino court’ “Maaaring makasuhan at hindi na makahawak ng kahit anong posisyon sa gobyerno si Corona kapag napatalsik siya sa pamamagitan ng impeachment trial. Papalitan siya ng appointee ni Pangulong Aquino,” ani Atty. Jobert Pahilga ng National Union of Peoples’ Lawyers.

“Kapag nagkaroon ng Aquino court, baka hindi na maisama sa agenda ng mga kaso sa korte ang Hacienda Luisita,” ani Joseph Canlas, tagapangulo ng Alyansa ng mga Magbubukid sa Gitnang Luzon.

“Kung sincere si Aquino sa tuwid na daan, hindi dapat umiral ang kanyang pagiging haciendero... ipamahagi ang lupa, at hindi dapat mabago ang 14-0 desisyon ng Korte na ipamahagi ang hacienda kung sakaling ma-impeach si Corona,” ani Lito Bais, pangulo ng United Luisita Workers’ Union.

Ipinangangamba din ng mga magsasaka na kapag napasailalim na ni Aquino ang Korte Suprema, magiging mabagal ang pagresolba sa mga kaso ng paglabag sa karapatang pantao sa kanyang termino gaya ng mabagal na hustisya para sa biktima ng Mendiola Massacre noong 1987, sa ilalim ng panunungkulan ng kanyang inang si Corazon Aquino.

Ayon sa tala ng human rights group na Karapatan, 28 na ang biktima ng pulitikal na pamamaslangsa unang anim na buwan pa lamang ng panunungkulan ni Aquino.

“Malinaw ang plano [ni Aquino]: ikulong ang mga magsasaka, baligtarin ang desisyon ng korte sa pamamagitan ng impeachment kay Corona at pag-appoint ni Aquino ng isang Chief Justice na papabor sa kanyang pamilya,” ani Mesa.

“Kahit ma-impeach si Corona, kung walang pagbabago sa sistema ng rehimeng Aquino, patuloy ang pagpapatupad ng mga kontramamamayan at makadayuhang mga patakaran,” ani Canlas. ●

SPORT SCENE

says Lady Maroons Coach Francisco Diaz. Of the seven innings, four had UP runners placing on second and full bases, he added.

On January 25, the game between De La Salle University and UP will wrap up the first round of the women’s softball competition. “UP’s win is possible but [we] have to work really hard to secure that very valuable win,” said Diaz.

Adamson bagged last year’s gold in the softball competition with clean 10 wins and 0 losses, while UP settled at fourth place with 3 wins and 7 losses. UP last grabbed the softball championship title in 2008 with straight 10 wins and 0 losses. ●

5 • Kulê Balita

Martes 24 Enero 2012

IBON <<from page 3

jobs in the agriculture industry, which is traditionally known for parttime work and unpaid family labor, explained IBON Executive Editor Rosario Bella Guzman.

“Not even the sectors touted by Aquino to drive economic growth and employment [including] mining, business process outsourcing [BPO] or infrastructure projects could avert the job crisis,” read IBON’s 2011 yearend report.

In 2011, the BPO industry only employed 0.7 percent or 300,452 of the the labor force. Only 13,000 mining jobs and 77,000 construction jobs were created in the same year, or 0.0003 percent and 0.001 percent of the labor force, respectively.

IBON also noted the unequal distribution of wealth in the country.

Workers’ wages contributed to only 28.1 percent of the GDP while profits of corporations comprised 53.6 percent.

Workers’ minimum wage, meanwhile, remained at P426 while prices of commodity continued to increase in 2011. For instance, oil price increased 44 times while Manila Water implemented a 25-percent rate increase, NAPOCOR by 14.22 percent, and Meralco by 6.8 percent.

“Lalong naghihirap ang mahihirap habang ang mga mayayaman ay lalong yumayaman,” said Guzman.

‘Deceptive, anti-people budgeting’

The polarity between the rich and the poor was clearly exhibited in the “deceptive and anti-people” national budget passed under the Aquino administration, said Guzman.

In 2011, the aggregate budget of

social services including education and health amounted to 521.4 billion, which is P54.5 billion or 25.4 percent higher than the P415.8 billion allocated in 2010 The increase, however, is largely due to the expansion of the government’s “poverty alleviation program” through conditional cash transfers (CCT) and private-public partnership (PPP) ventures.

Despite the lack of basis and assessment for the expansion of the program, the Aquino administration increased the budget of the CCT program from P10 billion in 2010 to P39.5 billion in 2011.

IBON criticized the program as an inefficient dole-out. The program targets only 4.6 million households in the next five years while 12.9 million households are struggling on P104 a day, IBON added.

The social services budget also included the PPP ventures in the Department of Education and Department of Health to “pumpprime the inflow of private capital into these sectors,” said Guzman. The government is “effectively passing on its responsibilities” by privatizing social services through the PPP, she added.

The allocation for the Office of the Presidential Adviser for the Peace Process’s program Payapa at Masaganang Pamayanan (Pamana) was also included in the social services budget. Pamana is a component program of the government’s

HAUNTING GROUNDS. Donning black robes and masks, members of College Editors Guild of the Philippines (CEGP) stage a symbolic protest at Mendiola on January 23.

According to the group, the Maguindanao Massacre is a haunting reminder of the culture of impunity plaguing the country. John Keithley Difuntorum

counterinsurgency Bayanihan.

Armed conflict

program

Oplan

Aside from the budget allocated under Pamana, the Aquino administration increased the budget for national defense by 10.9 percent from 91.5 billion in 2010 to 101.4 billion in 2011.

The bulk of the military budget was specified for Oplan Bayanihan, which replaced Oplan Bantay Laya (OBL), the counterinsurgency program under Arroyo’s administration. Human rights group Karapatan Alliance for the Advancement of People’s Rights recorded 1,206 cases of extrajudicial killings, 206 enforced disappearances and 2,000 illegal detentions under Arroyo’s term, most of which are attributed to the implementation of OBL. Under Aquino’s administration, 64 cases of extrajudicial killings, nine disappearances, 356 political detention, 51 torture and 343 illegal arrest have already been recorded.

Meanwhile, 347 incidents of encounter between armed rebel groups and the military took place in 2011, the highest in the past 10 years. At least 14 civilians were killed, 21 wounded, 25 arrested and 3,900 displaced from villages in Surigao del Sur, Negros Oriental, Davao Oriental, Agusan del Norte and North Cotabato, according to IBON. “Kaya may digmaan sa Pilipinas ay dahil tuluy-tuloy ang kahirapan,” said IBON Research Head Sonny Africa.

To address the country’s slowing economy, the president must shift his administration’s policies towards promoting a national industry, prioritizing social services over foreign debts, and ending the country’s dependence on foreign investments, said Africa. ●

POLICE BRIEFS

Mary Joy T. Capistrano UP ChemSoc, ninakawan

Ikinabahala ng UP Chemical Society (ChemSoc) ang pagkawala ng ilang mahahalagang gamit sa kanilang locker na matatagpuan sa loob ng kanilang tambayan sa UP Institute of Chemistry noong ika-14 ng Enero, Batay sa tala ng pulisya, kabilang sa mga nawala ang perang nagkakahalagang P5,000, Ace water spa gift certificate at Entropy 2012: cash plosion raffle tickets stubs.

“Ang suspicious pa, heavy at makapal ‘yung lock pero nang nakita ito, nakabukas na siya ng slight tapos ‘yung chain nakadangle na lang,” ani Ramoncito de Boda, pangulo ng UP ChemSoc. Ayon sa ulat ni Anne Therese Angeles, miyembro ng nasabing organisasyon, alas-siyete ng umaga nang makita niyang bukas ang nasabing locker ngunit naghintay pa muna siya ng isang kasamahan bago nila siniyasat ang locker.

Dakong 7:30 ng umaga nang dumating ang kasamahan ni Angeles at kinumpirmang nawawala nga ang mga nabanggit na gamit. Ayon kay Angeles, huli umano nilang nakita ang mga gamit sa loob ng locker dakong alas-kwatro ng hapon ng nakaraang

araw. Hanggang sa kasalukuyan, wala pa ring suspek ang awtoridad hinggil sa nasabing nakawan.

Away ng 2 construction worker, muntik nang mauwi sa gulo

Muntik nang magkagulo sa construction site ng ginagawang College of Law Dormitory matapos mag-away ang dalawang construction worker noong ika-18 ng Enero.

Ayon kay Gregorio Aquino ng UP Diliman Police (UPDP), bandang alassais ng umaga nang magkayayaan umanong mag-inuman sina Benjamin Cañeda, 40, backhoe operator, Rommel Pasation, 28, laborer at iba pa nilang kasamahan sa R.R Construction and Traders. Nagkusa umano si Pasation na bumili ng alak ngunit natagalan ito at wala pang dalang alak nang bumalik. Ikinagalit umano ito ni Cañeda at hinabol si Pasation habang may hawak-hawak na martilyo.

Mabilis namang rumesponde ang UPDP at natigil ang gulo. Nagkasundo at umayon ang magkabilang panig sa babala ng UPDP na tuluyan na silang tatanggalin sa kanilang trabaho sakaling maulit ang nasabing insidente.

Magkasunod na banggaan, naitala Dalawang magkasunod na kaso naman ng banggaan ang naitala ng pulisya noong ika-15 ng Enero.

Sangkot sa unang kaso sina Jenny Gonzales, 32, kawani ng Charity Company Makati, nakatira sa Pasong Tamo, Quezon City at Andrea Victoria Mesina, 32, kawani ng Wealth Emission Malabon, at nakatira sa Bonifacio Street, Christine Royal ng Pasig City.

Dakong 9:30 ng umaga nang maganap ang unang aksidente sa may parking lot ng Bahay ng Alumni kung saan nasagi ng kotse ni Mesina ang nakagaraheng kotse ni Gonzales na bahagyang ikinagasgas ng pintura nito. Nangako naman si Mesina na babayaran niya ang nasabing pinsala, kaya agad na nagkasundo ang magkabilang panig.

Samantala, nagkaroon din ng banggaan sa may parking ng UP Chapel dakong alas-dose ng tanghali ng parehong araw. Sangkot dito sina Efren Isorena, 46, propesor ng Ateneo de Manila University, at Dino Magbintang, 31, may-asawa at guro sa isang pampublikong paaralan sa Marikina.

Ayon sa tala ng pulisya, nasangga ng kotse ni Magbintang ang sasakyan ni Briones na ikinasira ng bumper nito. Nangako naman si Magbintang na babayaran ang nasabing sira kaya hindi na nagsampa ng kaso si Isorena.

Walang nasaktan sa parehong insidente. ●

6 • Kulê Lathalain

Martes 24 Enero 2012

I s a n g m e n s a h e p a ra s a aming mga tagapaglatha Sa aming mga mambabasa’t tagapaglathala, Sa tuwing darating ang Martes ng hapon o Miyerkules ng umaga, maaaring nadaraanan mo sa iyong paglalakad pauwi o patungong klase ang bunton ng Kulê sa isang sulok ng iyong kolehiyo. Sa bawat kopya ng Kulê na pupulutin mo’t babasahin, sumagi na ba sa isip mo kung magkano ang kinakailangan upang malathala ito?

Hindi libre ang Kulê, at binabayaran mo ito kada semestre. Ito ang dahilan kaya ako sumusulat sa inyo, mga mag-aaral ng UP Diliman (UPD), na nagpopondo sa dyaryong ito at sa gayo’y tanging tagapaglathala nito.

“The only superior the Collegian recognizes is the student body, to whose well-being and continued freedom it dedicates its existence.”

– Philippine Collegian editorial, Marso 5, 1955 Matagal nang kabahagi ng buhay UP ang Philippine Collegian o Kulê, ang opisyal na lingguhang pahayagan ng UP Diliman. Sa katunayan, ipinagdiwang nga nito ang ika-89 na anibersaryo nito noong nakaraang taon. Marami nang presidente, student leader, rambol, eleksyon, at kung ano-ano pang kaganapang nagdaan ang naitala sa mga pahina nito.

Isa ang Kulê sa iilang publikasyong pangkampus sa bansa na lingguhang naglalathala. Sa kasalukuyan, tanging mga mag-aaral lang ng UPD ang nagpapatakbo ng publikasyon, nang walang anumang panghihimasok mula sa administrasyon ng UP. Malayang nakapaglalathala ang pahayagan ng mga artikulong sa tingin ng patnugutan ay mahalaga para sa mga estudyante at sa lipunan.

Ngunit hindi laging ganito ang sitwasyon. May panahon bago ang ikalawang digmaang pandaigdig kung kailan dumaraan pa sa isang “Board of Censors” – na binubuo ng mga matataas na opisyal ng UP at ilang taong simbahan – ang bawat artikulong inilalathala ng Kulê. May faculty adviser din ang Kulê, na siyang may huling pagpapasya sa kung anong artikulo ang malalathala at kung anong hindi. Tinanggal ang nasabing posisyon pagsapit ng 1977 at mula noong taong iyon, maituturing nang tunay na

malaya mula sa kamay ng administrasyon ang Kulê, ayon kay National Artist for Literature Francisco Arcellana, na siyang huling faculty adviser ng dyaryo.

Tunay ngang kayong mga mag-aaral ang tanging publisher o tagapaglathala ng Kulê, sapagkat kayo ang buongbuong nagpopondo sa operasyon ng pahayagan. At dahil dito, tungkulin ng publikasyong siguruhing ang nilalaman nito linggolinggo ay para sa inyong kapakanan.

Lagi’t lagi, sa mga isyu tulad ng pagtaas ng matrikula, ng pagbawas ng pondo mula sa gobyerno, panig ang Kulê sa mga estudyante.

At dahil kayo nga ang aming publisher, ang pagbibigay-tinig sa inyo at sa malawak pang batayang sektor sa lipunan na inyong ginagalawan ang pangunahin naming hangarin. Ang ganitong diwa din ang dahilan kung bakit hindi tumatanggap ng paid advertisements ang Kulê, ‘di tulad ng iba pang pahayagang pangkampus sa ibang unibersidad.

Ang pagpapahintulot sa pagpasok ng pribadong interes sa mga pahina ng Kulê ay nangangahulugan ng pagbawas sa espasyong laan para sa mga estudyante at batayang sektor, at di malaong mailagay sa alanganin ang kalayaang ipinaglaban at tinatamasa ng pahayagan.

“Pwedeng dalawa o limang pisong increase lang muna; pero paano apat na taon mula ngayon?

Paano ‘pag nagtaasan ulit ang presyo? Inflation ang kalaban

natin, kinakailangan ng mas matibay na sandalan, mas pangmatagalang pundasyon.” – Ruben Carranza Jr., punong patnugot, 1989-1990 Hindi libre ang Kulê. Sa P46.50 student fee na nakasaad sa iyong Form 5 kada semestre, P40 dito ang napupunta sa pondo ng Kulê.

Bale sa isang taong pagpasok mo sa UP (tatlong semestre, kasama ang summer sem), P120 din ang ibinabayad mo para sa dyaryong ito.

Mahigit dalawang dekada na ang nakaraan nang unang ipatupad ang P40 Collegian fee. Sa taong 19881989, naglunsad ng kampanya ang patnugutan sa pamumuno ni Jude Esguerra III upang itaas ang noo’y P24 Collegian fee tungong P40.

Ayon sa dating patnugot na si Ruben Carranza Jr., bunsod ng kakulangan sa pondo noong panahong iyon, iba’t ibang pamamaraan upang makatipid ang ginawa ng patnugutan. Nariyang binawasan ang mga pahina ng Kulê mula 12 tungong walo, pagbawas sa natatanggap na honorarium

ng staffers ng pahayagan, at pagsasawalang-bahala sa mga sira sa opisina ng Kulê sapagkat kung ipaaayos ang mga ito’y dagdag gastos pa.

Naglunsad ng information campaign ang mga kasapi ng Kulê upang ikampanya ang pagtaas ng pondo ng pahayagan. Matapos makakalap ng 7,238 na lagda mula sa mga estudyante ng UP, pinayagan ni dating UPD Chancellor Ernesto Tabujara ang pagtaas tungong P40 noong ikalawang semestre ng taong 1989-1990.

At mahigit dalawang dekada na ang nakaraan, P40 pa rin ang sinisingil na Collegian fee. Kung isasaalangalang ang pagtaas ng presyo ng bilihin, wala pang P23 ang inflation-adjusted value ng Collegian fee sa kasalukuyan.

Nang huling itaas ang presyo ng Collegian fee noong 1989, ang kabuuang halaga ng paglalathala ng isang isyu ng Kulê – kasama na ang bayad sa pag-iimprenta, honoraria at iba pang gastusin – ay pumapatak ng

P34,000. Nagkakahalaga ng P1.90 ang isang kopya ng Kulê noon.

Sa kasalukuyan, ang kabuuang halaga ng paglalathala ng isang isyu ng Kulê ay papatak ng P65,000 hanggang P70,000, kung saan P45,000 hanggang P50,000 ang laang pambayad sa pagpapaimprenta samantalang aabot sa P20,000 ang laan para sa honoraria ng mga kawani at pasahod sa anim na kontraktwal na empleyado ng Kulê.

Nagkakahalaga naman ng P3.00 ang pagpapaimprenta ng bawat kopya ng kasalukuyang Kulê. Ngunit may ilang terminong nagdaan na umabot ang Kulê sa P5.00 kada kopya.

Dahil 22 taon na mula nang huling magtaas ng singil ang Kulê, halos nangalahati na ang real value ng P40 Collegian fee tungong P22.27 (sumangguni sa Table 1). Kung tutuusin, mas mababa pa ang real value ng Collegian fee kaysa sa P24 na sinisingil noong 1988.

At gaya noong dekada ’80, kinailangan ding pagkasyahin ng mga nakaraang termino ang kakarampot na pondo ng Kulê. Noong 1989, lingguhang naglalathala ang Kulê ng 18,000 kopya, sapat para sa lahat ng mag-aaral ng UP. Sa kasalukuyan, 15,000 na lamang ang inilalathala ng Kulê linggo-linggo.

Noong termino ni Herbert Docena (2000-2001), muling binawasan ang honorarium na natatanggap ng staff ng Kulê. Noong mga termino nina Om Narayan Velasco (2009-2010) at Pauline Gidget Estella (2010-2011), binawasan din ang inilalathalang isyu sa isang taon upang mapaliit ang printing cost.

Sa kasalukuyang termino, muling binawasan ang bilang ng mga isyu para sa buong taon. Sa halip na magkaroon ng 32 regular na isyu na may tig-12 pahina, ginawa na lamang naming 21 ang regular na isyu na may 12 pahina, at naglagay ng apat na “double issue” o isyung pangdalawang linggo na may 16 na pahina, at dalawang isyu na may walong pahina lamang.

Bunsod ng pagtaas ng presyo ng pagpapaimprenta at hindi tumataas na koleksyon ng Kulê, nagkakaroon na ito ng average annual deficit o

taunang kakulangan na P228,735.35 (sumangguni sa Table 2).

Sa nakaraang limang termino, pinunan ang nasabing deficit ng P1.145 milyong surplus na naiwan ng termino ni Karl Frederick Castro noong 2006-2007. Noong taong iyon, 14 na isyu lamang ang nailabas ng Kulê bunsod ng panggigipit ng administrasyon ng UP sa pondo nito.

Sa nasabing surplus kinakaltas ang taunang deficit ng bawat termino matapos ni Castro. Ngunit hindi naman panghabangbuhay ang nasabing surplus. Sa pagtatapos ng kasalukuyang termino, tinatayang P1,822 na lamang ang matitira sa nasabing pondo (sumangguni sa Table 3).

At sa gayon, wala nang pagkukunan pa ng karagdagang pondo ang susunod na mga termino upang ipangtapal sa kakulangan sa koleksyon.

“Kung hindi tayo kikilos, sino ang kikilos? Kung hindi tayo kikibo, sino ang kikibo? Kung hindi ngayon, kailan pa?” – Abraham “Ditto” Sarmiento, punong patnugot, 19751976 Bunsod ng ganitong sitwasyon, naging pangunahing tunguhin ng kasalukuyang termino na agad na ayusin ang pinansya ng Kulê. Sa harap ng kakarampot na pondo, humanap kami ng imprentang makakayang maglathala ng colored na dyaryo sa presyong mas mababa pa kaysa dati. Naglunsad din kami ng iba’t ibang fund-raising events upang madagdagan ang pondo ng pahayagan.

At sa gayon, nagpanukala ang kasalukuyang termino na muling itaas ang sinisingil na Collegian fee, mula sa kasalukuyang P40 tungong P72, sapat lamang upang maibalik sa P40 ang inflation-adjusted value nito.

Sa panukalang P72 na Collegian fee, makakakalap ang Kulê ng mahigit P3 milyon kada taon, sapat upang maibalik sa regular na bilang ang isyu ng Kulê at maitaas muli ang sirkulasyon nito tungong 18,000 o higit pa. Maaari na ring maitaas ang sahod ng mga kontraktwal na empleyado ng Kulê, na kasalukuyang

tumatanggap ng sahod na mas mababa sa miminum wage.

Upang maipatupad ang panukalang pagtaas, kinakailangang makakalap ng suporta ang publikasyon mula sa inyo, mga estudyante ng UPD, sa University Student Council at sa Office of the Student Regent. Matapos nito, dadaan ang panukala kay Chancellor Caesar Saloma, at kung maaaprubahan ay aakyat ito sa Board of Regents upang pagdesisyunan.

Kung tutuusin, may iba pa ngang paraan upang maiwasang magtaas ng Collegian fee – nariyang hilingin sa administrasyon na pondohan na lamang ang Kulê, o ‘di kaya’y tumiklop na’t tumanggap ng paid ads. Maaari ring palagiang magdaos ng fund raisers. Ngunit bukod sa walang kasiguruhan ang mga opsyong ito, hindi rin masisigurong walang kalakip na pabor ang ganitong mga pamamaraan.

Malaki ang magiging epekto sa kalayaan ng Kulê ng pagpapahintulot ng ibang pagkukunan ng pondo gaya ng administrasyon ng UP o ‘di kaya’y mga negosyante. Halimbawa, paano tututol ang Kulê sa administrasyon ng UP sakaling magpatupad ito ng anti-

estudyanteng mga palisiya kung ang pahayagan mismo ay pinopondohan ng administrasyon?

Gayundin, paratiang malalagay sa iba’t ibang kompromiso ang pahayagan bunsod ng kawalang-katiyakan sa pondo nito, at sa kalauna’y maaaring magbunsod ang ganitong sitwasyon ng unti-unting pagguho ng tradisyon ng tapang, talas at talab ng Kulê.

Sa gayon, lumalapit ang Kulê sa inyo, aming mga mambabasa at tagapaglathala, upang masusing mapag-aralan ang panukalang pagtaas. Sa susunod na mga linggo, magdaraos ang kasapian ng Kulê ng mga konsultasyon sa inyong mga kolehiyo. Ang iba sa amin ay maaaring kumatok sa inyong mga silid-aralan at magpaliwanag hinggil sa panukalang pagtaas.

Nawa’y maging bukas ang inyong isipan hinggil sa P32 dagdag-singil.

Batid naming dagdag na gastusin ito – isang araw na pamasahe o ‘di kaya’y pangmerienda na rin ito. Ngunit nakasalalay dito ang patuloy na pagiral ng 89 na taong pahayagan.

Sa pagpapatuloy ng malayang pamamahayag,

Marjohara Tucay Punong Patnugot

* Batay sa pagtaya ng UPD Accounting Office

6 • Kulê Lathalain

Martes 24 Enero 2012

I s a n g m e n s a h e p a ra s a aming mga tagapaglatha Sa aming mga mambabasa’t tagapaglathala, Sa tuwing darating ang Martes ng hapon o Miyerkules ng umaga, maaaring nadaraanan mo sa iyong paglalakad pauwi o patungong klase ang bunton ng Kulê sa isang sulok ng iyong kolehiyo. Sa bawat kopya ng Kulê na pupulutin mo’t babasahin, sumagi na ba sa isip mo kung magkano ang kinakailangan upang malathala ito?

Hindi libre ang Kulê, at binabayaran mo ito kada semestre. Ito ang dahilan kaya ako sumusulat sa inyo, mga mag-aaral ng UP Diliman (UPD), na nagpopondo sa dyaryong ito at sa gayo’y tanging tagapaglathala nito.

“The only superior the Collegian recognizes is the student body, to whose well-being and continued freedom it dedicates its existence.”

– Philippine Collegian editorial, Marso 5, 1955 Matagal nang kabahagi ng buhay UP ang Philippine Collegian o Kulê, ang opisyal na lingguhang pahayagan ng UP Diliman. Sa katunayan, ipinagdiwang nga nito ang ika-89 na anibersaryo nito noong nakaraang taon. Marami nang presidente, student leader, rambol, eleksyon, at kung ano-ano pang kaganapang nagdaan ang naitala sa mga pahina nito.

Isa ang Kulê sa iilang publikasyong pangkampus sa bansa na lingguhang naglalathala. Sa kasalukuyan, tanging mga mag-aaral lang ng UPD ang nagpapatakbo ng publikasyon, nang walang anumang panghihimasok mula sa administrasyon ng UP. Malayang nakapaglalathala ang pahayagan ng mga artikulong sa tingin ng patnugutan ay mahalaga para sa mga estudyante at sa lipunan.

Ngunit hindi laging ganito ang sitwasyon. May panahon bago ang ikalawang digmaang pandaigdig kung kailan dumaraan pa sa isang “Board of Censors” – na binubuo ng mga matataas na opisyal ng UP at ilang taong simbahan – ang bawat artikulong inilalathala ng Kulê. May faculty adviser din ang Kulê, na siyang may huling pagpapasya sa kung anong artikulo ang malalathala at kung anong hindi. Tinanggal ang nasabing posisyon pagsapit ng 1977 at mula noong taong iyon, maituturing nang tunay na

malaya mula sa kamay ng administrasyon ang Kulê, ayon kay National Artist for Literature Francisco Arcellana, na siyang huling faculty adviser ng dyaryo.

Tunay ngang kayong mga mag-aaral ang tanging publisher o tagapaglathala ng Kulê, sapagkat kayo ang buongbuong nagpopondo sa operasyon ng pahayagan. At dahil dito, tungkulin ng publikasyong siguruhing ang nilalaman nito linggolinggo ay para sa inyong kapakanan.

Lagi’t lagi, sa mga isyu tulad ng pagtaas ng matrikula, ng pagbawas ng pondo mula sa gobyerno, panig ang Kulê sa mga estudyante.

At dahil kayo nga ang aming publisher, ang pagbibigay-tinig sa inyo at sa malawak pang batayang sektor sa lipunan na inyong ginagalawan ang pangunahin naming hangarin. Ang ganitong diwa din ang dahilan kung bakit hindi tumatanggap ng paid advertisements ang Kulê, ‘di tulad ng iba pang pahayagang pangkampus sa ibang unibersidad.

Ang pagpapahintulot sa pagpasok ng pribadong interes sa mga pahina ng Kulê ay nangangahulugan ng pagbawas sa espasyong laan para sa mga estudyante at batayang sektor, at di malaong mailagay sa alanganin ang kalayaang ipinaglaban at tinatamasa ng pahayagan.

“Pwedeng dalawa o limang pisong increase lang muna; pero paano apat na taon mula ngayon?

Paano ‘pag nagtaasan ulit ang presyo? Inflation ang kalaban

natin, kinakailangan ng mas matibay na sandalan, mas pangmatagalang pundasyon.” – Ruben Carranza Jr., punong patnugot, 1989-1990 Hindi libre ang Kulê. Sa P46.50 student fee na nakasaad sa iyong Form 5 kada semestre, P40 dito ang napupunta sa pondo ng Kulê.

Bale sa isang taong pagpasok mo sa UP (tatlong semestre, kasama ang summer sem), P120 din ang ibinabayad mo para sa dyaryong ito.

Mahigit dalawang dekada na ang nakaraan nang unang ipatupad ang P40 Collegian fee. Sa taong 19881989, naglunsad ng kampanya ang patnugutan sa pamumuno ni Jude Esguerra III upang itaas ang noo’y P24 Collegian fee tungong P40.

Ayon sa dating patnugot na si Ruben Carranza Jr., bunsod ng kakulangan sa pondo noong panahong iyon, iba’t ibang pamamaraan upang makatipid ang ginawa ng patnugutan. Nariyang binawasan ang mga pahina ng Kulê mula 12 tungong walo, pagbawas sa natatanggap na honorarium

ng staffers ng pahayagan, at pagsasawalang-bahala sa mga sira sa opisina ng Kulê sapagkat kung ipaaayos ang mga ito’y dagdag gastos pa.

Naglunsad ng information campaign ang mga kasapi ng Kulê upang ikampanya ang pagtaas ng pondo ng pahayagan. Matapos makakalap ng 7,238 na lagda mula sa mga estudyante ng UP, pinayagan ni dating UPD Chancellor Ernesto Tabujara ang pagtaas tungong P40 noong ikalawang semestre ng taong 1989-1990.

At mahigit dalawang dekada na ang nakaraan, P40 pa rin ang sinisingil na Collegian fee. Kung isasaalangalang ang pagtaas ng presyo ng bilihin, wala pang P23 ang inflation-adjusted value ng Collegian fee sa kasalukuyan.

Nang huling itaas ang presyo ng Collegian fee noong 1989, ang kabuuang halaga ng paglalathala ng isang isyu ng Kulê – kasama na ang bayad sa pag-iimprenta, honoraria at iba pang gastusin – ay pumapatak ng

P34,000. Nagkakahalaga ng P1.90 ang isang kopya ng Kulê noon.

Sa kasalukuyan, ang kabuuang halaga ng paglalathala ng isang isyu ng Kulê ay papatak ng P65,000 hanggang P70,000, kung saan P45,000 hanggang P50,000 ang laang pambayad sa pagpapaimprenta samantalang aabot sa P20,000 ang laan para sa honoraria ng mga kawani at pasahod sa anim na kontraktwal na empleyado ng Kulê.

Nagkakahalaga naman ng P3.00 ang pagpapaimprenta ng bawat kopya ng kasalukuyang Kulê. Ngunit may ilang terminong nagdaan na umabot ang Kulê sa P5.00 kada kopya.

Dahil 22 taon na mula nang huling magtaas ng singil ang Kulê, halos nangalahati na ang real value ng P40 Collegian fee tungong P22.27 (sumangguni sa Table 1). Kung tutuusin, mas mababa pa ang real value ng Collegian fee kaysa sa P24 na sinisingil noong 1988.

At gaya noong dekada ’80, kinailangan ding pagkasyahin ng mga nakaraang termino ang kakarampot na pondo ng Kulê. Noong 1989, lingguhang naglalathala ang Kulê ng 18,000 kopya, sapat para sa lahat ng mag-aaral ng UP. Sa kasalukuyan, 15,000 na lamang ang inilalathala ng Kulê linggo-linggo.

Noong termino ni Herbert Docena (2000-2001), muling binawasan ang honorarium na natatanggap ng staff ng Kulê. Noong mga termino nina Om Narayan Velasco (2009-2010) at Pauline Gidget Estella (2010-2011), binawasan din ang inilalathalang isyu sa isang taon upang mapaliit ang printing cost.

Sa kasalukuyang termino, muling binawasan ang bilang ng mga isyu para sa buong taon. Sa halip na magkaroon ng 32 regular na isyu na may tig-12 pahina, ginawa na lamang naming 21 ang regular na isyu na may 12 pahina, at naglagay ng apat na “double issue” o isyung pangdalawang linggo na may 16 na pahina, at dalawang isyu na may walong pahina lamang.

Bunsod ng pagtaas ng presyo ng pagpapaimprenta at hindi tumataas na koleksyon ng Kulê, nagkakaroon na ito ng average annual deficit o

taunang kakulangan na P228,735.35 (sumangguni sa Table 2).

Sa nakaraang limang termino, pinunan ang nasabing deficit ng P1.145 milyong surplus na naiwan ng termino ni Karl Frederick Castro noong 2006-2007. Noong taong iyon, 14 na isyu lamang ang nailabas ng Kulê bunsod ng panggigipit ng administrasyon ng UP sa pondo nito.

Sa nasabing surplus kinakaltas ang taunang deficit ng bawat termino matapos ni Castro. Ngunit hindi naman panghabangbuhay ang nasabing surplus. Sa pagtatapos ng kasalukuyang termino, tinatayang P1,822 na lamang ang matitira sa nasabing pondo (sumangguni sa Table 3).

At sa gayon, wala nang pagkukunan pa ng karagdagang pondo ang susunod na mga termino upang ipangtapal sa kakulangan sa koleksyon.

“Kung hindi tayo kikilos, sino ang kikilos? Kung hindi tayo kikibo, sino ang kikibo? Kung hindi ngayon, kailan pa?” – Abraham “Ditto” Sarmiento, punong patnugot, 19751976 Bunsod ng ganitong sitwasyon, naging pangunahing tunguhin ng kasalukuyang termino na agad na ayusin ang pinansya ng Kulê. Sa harap ng kakarampot na pondo, humanap kami ng imprentang makakayang maglathala ng colored na dyaryo sa presyong mas mababa pa kaysa dati. Naglunsad din kami ng iba’t ibang fund-raising events upang madagdagan ang pondo ng pahayagan.

At sa gayon, nagpanukala ang kasalukuyang termino na muling itaas ang sinisingil na Collegian fee, mula sa kasalukuyang P40 tungong P72, sapat lamang upang maibalik sa P40 ang inflation-adjusted value nito.

Sa panukalang P72 na Collegian fee, makakakalap ang Kulê ng mahigit P3 milyon kada taon, sapat upang maibalik sa regular na bilang ang isyu ng Kulê at maitaas muli ang sirkulasyon nito tungong 18,000 o higit pa. Maaari na ring maitaas ang sahod ng mga kontraktwal na empleyado ng Kulê, na kasalukuyang

tumatanggap ng sahod na mas mababa sa miminum wage.

Upang maipatupad ang panukalang pagtaas, kinakailangang makakalap ng suporta ang publikasyon mula sa inyo, mga estudyante ng UPD, sa University Student Council at sa Office of the Student Regent. Matapos nito, dadaan ang panukala kay Chancellor Caesar Saloma, at kung maaaprubahan ay aakyat ito sa Board of Regents upang pagdesisyunan.

Kung tutuusin, may iba pa ngang paraan upang maiwasang magtaas ng Collegian fee – nariyang hilingin sa administrasyon na pondohan na lamang ang Kulê, o ‘di kaya’y tumiklop na’t tumanggap ng paid ads. Maaari ring palagiang magdaos ng fund raisers. Ngunit bukod sa walang kasiguruhan ang mga opsyong ito, hindi rin masisigurong walang kalakip na pabor ang ganitong mga pamamaraan.

Malaki ang magiging epekto sa kalayaan ng Kulê ng pagpapahintulot ng ibang pagkukunan ng pondo gaya ng administrasyon ng UP o ‘di kaya’y mga negosyante. Halimbawa, paano tututol ang Kulê sa administrasyon ng UP sakaling magpatupad ito ng anti-

estudyanteng mga palisiya kung ang pahayagan mismo ay pinopondohan ng administrasyon?

Gayundin, paratiang malalagay sa iba’t ibang kompromiso ang pahayagan bunsod ng kawalang-katiyakan sa pondo nito, at sa kalauna’y maaaring magbunsod ang ganitong sitwasyon ng unti-unting pagguho ng tradisyon ng tapang, talas at talab ng Kulê.

Sa gayon, lumalapit ang Kulê sa inyo, aming mga mambabasa at tagapaglathala, upang masusing mapag-aralan ang panukalang pagtaas. Sa susunod na mga linggo, magdaraos ang kasapian ng Kulê ng mga konsultasyon sa inyong mga kolehiyo. Ang iba sa amin ay maaaring kumatok sa inyong mga silid-aralan at magpaliwanag hinggil sa panukalang pagtaas.

Nawa’y maging bukas ang inyong isipan hinggil sa P32 dagdag-singil.

Batid naming dagdag na gastusin ito – isang araw na pamasahe o ‘di kaya’y pangmerienda na rin ito. Ngunit nakasalalay dito ang patuloy na pagiral ng 89 na taong pahayagan.

Sa pagpapatuloy ng malayang pamamahayag,

Marjohara Tucay Punong Patnugot

* Batay sa pagtaya ng UPD Accounting Office

8 • Kulê Kultura

KAPITAN ART

Buo ang paniniwala ni Kapitan Artemio Ricarte, gaano man kagasgas, na ang sining ay para sa masa. Palibhasay’y isang superhero si Kapitan Art sa gabi.

Pagsikat ng araw, nagsa-sideline siya bilang kritiko ng sining at patnugot. Tinutugunan muna ni Kapitan Art ang panawagan ng mga gutom at inaapi bago siya dumadalo sa mga eksibit at palabas. Bagaman walang pahinga, masayang-masaya si Kapitan Art sa kanyang dalawang buhay.

Martes 24 Enero 2012

Sounding the weaponry REVIEW >>> Sandata, Sculptural Assemblage by Lirio Salvador, UP Vargas Museum, January 19 – February 25, 2012

Toni Antiporda Pelting rain accentuated the opening of Sandata, an exhibit showcasing the “weapons of sound constructions” made by renowned avant garde sound artist Lirio Salvador, last January 19 at the Vargas Museum. The exhibit is the first in the museum’s 2012 calendar.

Metal chrome sculptures line the white walls of the gallery, while the crowd swallows in a performance by the experimental sound group Elemento, founded by Salvador himself. While some moved to cover their ears as high-pitched amplifications droned on, others marvelled at the seemingly elegant yet alien sounds made by metal grinding against metal.

Full metal

The exhibit showcases Salvador’s old and recent works deemed as “weapons of sound constructions,” being an artist working with sound, performance, and sculptural assemblage. His genius lies, not only in his capacity to fuse decorative and functional art, but in his stubbornness to transform commonplace items into whole new artifacts.

He has been known to utilize household and industrial materials such as metal bowls, bicycle gears, stainless steel pipes, kitchen utensils and water hose nozzles to create musical instruments – basically fretless electric guitars of varied sizes and sound quality.

Sculptural assemblage is an artistic process wherein threedimensional compositions are put together with found objects. It makes use of preformed natural or manufactured materials and fragments not intended as art materials, according to a definition by William Seitz, former curator at the New York Museum of Modern Art. Early in his process, Salvador used to haunt junk shops for his used bicycle gears, steel pipes and metal bowls.

Then, he spray-painted his finished sculptures with chrome. It proved to be a rather tedious and expensive undertaking, so he sought for other ways of procuring low-cost industrial materials by the bulk. Then, he shapes

and solders these pieces together to form ornate and fully-functioning fretless electric guitars.

The combination of found objects, beyond providing an alternative to traditional art production, offers new configurations and characters to existing artifacts. While metal has always been a part of musical instruments, preconfigured metal materials such as bicycle gears and water hose nozzles are things one would associate with industry rather than sound production.

Salvador’s craft has always been about the merging of his native culture and the present industrial environment that is slowly corrupting his land. Through his sculptures, he tries to negotiate the long-standing rift between man and machine.

His sculptures and Elemento’s performances elicit integration between man and machine, and perhaps this serves as an accurate, albeit discomforting, observation of what society has become. Perhaps we, who have become utterly dependent on smartphones, computers, electricity and the internet, have already been part-machine.

Such ingenious commentary and craftsmanship could only be expected from a man who has dedicated his career to sound, performance and sculptural assemblage.

Critical hit

Salvador, a Fine Arts graduate of the Technological University of the Philippines, has always been preoccupied with music and technology, having necessitated the creation of his own sandata because he can’t afford to buy his own guitar.

In 1996, Salvador formed Elemento out of his desire to combine traditional with experimental music.

As the group performed during the opening of the exhibit, videos being projected at the back showed that they are missing their main man.

Salvador is currently in the intensive care unit of the University Medical Center of La Salle Dasmariñas, Cavite. Last December 30, 2011, the 43-year-old Salvador was hit by a motorcycle while he was crossing the street towards Espacio Siningdikato, the arts venue he and his colleagues established in Dasmariñas.

Even while Salvador is still in a coma, the exhibit still pushed through.

In the absence of the artist and the lack of succeeding performances, the potency of the sandatas as “weapons of sound constructions” now lies in the hands of the observers enjoying them as interactive installations.

Engaging the front

The exhibit, beyond showcasing the metal chrome sculptures of Salvador, also allows interaction with the installations. Connected to the sandatas are amplifiers that could be turned on and off by the observer, so that they could hear what kind of sounds are produced as they touch the strings of the instrument.

The glint and the sheen of Salvador’s metallic sculptures entice people to breach the wall that separates the artwork and the observer just to pluck the strings, to feel the coldness of the metal and to test the stability of its detailed construction.

Certain artists welcome the influence of machines on art, pushing aside the need for organization and passivity in viewing art. Art is no longer constrained to our passive gaze. It has been transformed into a possibility to produce or reproduce art from a single artwork.

Interactivity involves the spectator in the creative process, enabling it to become participatory, even collaborative. Participation, while it usually entails following an agenda established by the artist, in this case calls for an interplay between the individual and the machine. There can be a fixed number of results, or there can be infinite outcomes imposed by the taste and the impulses of the spectator.

The aspect of performance also proves vital to the sandata experience, for these instruments have been designed to produce raw, coarse sounds of machines, electricity and amplification. But, in the hands of spectators, these metallic installations could produce a wide range of possibilities. Just as any weapon is rendered useless without the warrior, the sandatas are not complete without the spectators’ participation.

The exhibit therefore is not just about Salvador wielding and showcasing his sandatas. It is not just a celebration of his craftsmanship and ingenuity. It is also about equipping the ordinary spectator with innovative weapons to construct and to experience sound, and be part of the creative process. By allowing interaction, the sandatas then become an extension of ourselves, our attempt to slowly mend the schism between man and machine. ● Contributed photos Page design by Kel Almazan

9 • Kulê Kultura Kat Elona Ilang araw bago sumapit ang bagong taon sa kalendaryo ng mga Tsino, dumarami ang mga bisita sa sinapupunan ng Maynila na pugad ng mga pula-gintong abubot, figurine ng mga hayop, bilihan ng hopia, mami at iba pang mga pagkaing de-chopsticks.

Habang papalapit na okasyon, higit na nagiging abala ang ‘di hinihingal na lawas ng Binondo.

Sumasayaw ang mga dragon sa kalsada hindi pa man Enero 23 o Chinese New Year. Maya’t maya ring nagugulat ang mga bakasyunista, mamimili at residente ng lugar sa sunod-sunod na ingay ng Sinturon ni Hudas at iba pang paputok.

May kinikilala mang ibang petsa ng bagong taon, hindi maikakaila ang mahabang kasaysayan ng pakikipagugnayan ng mga Tsino sa Pilipinas.

Ilang henerasyon na ang nagdaan at marami nang nabago sa hubog ng pulitika’t ekonomiya ng mundo, ngunit hanggang ngayon, nananatiling isang malaki’t makulay na bahagi ng bansa ang naratibo ng mga Tsino rito.

Paglipat

Hindi pa man dumadaong ang mga Kastila sa Pilipinas, nakikipagpalitan na ang mga Pilipino ng mga produkto sa mga Tsino. Nang dumating ang mga mananakop, kabilang ang mga Tsino sa nagpanday ng mga imprastraktura at naging mga manggagawa.

Ilan sa mga Tsino ang nagpakasal sa mga lokal na Pilipino noon at marami ang naging mga mangangalakal. Ang Binondo, matapos itatag ni Luis Perez Dasmarinas noong 1594, ang naging tampulan nila’t naging sentro ng komersyo sa Maynila. Nang nalampasan ng mga Tsino ang dami ng mga Kastila sa bansa, itinuring silang banta. Higit 30,000 ang namatay noon sa mga masaker na inilunsad laban sa kanila.

Ngunit hindi tuluyang nasupil ang pananatili ng mga Tsino rito.

Bilang isang ethnic minority, patuloy silang dumami’t umunlad bunga ng pakikisama nila sa parehong mananakop at mga sinakop na indigenous majority, ani Nina Samora sa kanyang artikulong Cracks On a Cauldron of Cantons: The Chinese Question in Southeast Asia. Nagdaan man ang tatlong pangunahing mga mananakop sa bansa—Kastila, Amerikano at Hapones—na may kanya-kanyang hakbangin upang pabalikin sila sa Tsina, marami pa rin sa kanila ang nanatili sa Pilipinas.

Maiuugat ang maramihang paglipat ng mga Tsino mula sa Tsina patungo sa ibang mga lugar sa sigalot sa pulitika’t pagiging alanganin ng kanilang ekonomiya ilang siglo ang nakalipas. Ngunit magpahanggang sa kasalukuyan, kapansin-pansin ang patuloy na pagdami ng mga Tsino sa Pilipinas at iba pang bahagi ng Southeast Asia sa kabila nang higit na maunlad na lagay ng kanilang bansa.

Maaaring may nakikitang iba pang mga oportunidad ang mga Tsino dito sa Pilipinas kumpara

Martes 24 Enero 2012 sa kanilang pinanggalingan, ani Teresita Ang See ng Kaisa Heritage Center, isang ahensya para sa pagaaral at pagpapaunlad ng kulturang Tsinoy. May mga anak rin ng mga makapangyarihang pulitiko sa Tsina na ipinadadala ng kanilang mga magulang sa ibang bansa upang masiguro ang kinabukasan ng mga ito. Bagaman tinuturing ang Tsina bilang isa sa mga pinakamaunlad na bansa ngayon, mulat pa rin ang mga Tsino sa banta ng kawalang katiyakan ng takbo ng kanilang ekonomiya.

Pagtatagpo

Kung gayon, marami pa ring mga Tsino ang nasa Pilipinas sa legal man o ilegal na paraan. Bago ang pagsasabatas ng mass naturalization ng mga Tsino sa bisa ng Letters of Information (LOI) na ipinasa noon ni dating Pangulong Ferdinand Marcos, tanging mga mag-aaral at negosyanteng Tsino lamang ang maaaring manatili dito. Nang maipatupad ang LOI, 60 porsyento ng mga Tsino sa bansa ang naging naturalisadong Pilipino.

Ngunit hindi ibig sabihin nito na tunay nang kaisa ang mga Tsino sa tinuturing na “national community” ng mga Pinoy. Dahil lupon sila ng mga banyagang hindi kabilang sa mga mananakop at hindi rin maituturing na tunay na Pilipino, may pagtatangi sa mga Tsino bilang mga mamamayang “excess” sa lipunan ng bansa. Ayon sa pilosopong si Jacques Derrida, ang “excess” ang bahagi ng kabuuan na hindi ninanais ngunit mahalaga’t kinakailangan.

Patunay rito ang mahalagang papel na ginagampanan ng mga Tsino sa mga lokal na ekonomiya sa Pilipinas.

Sa kabila ng pagiging notoryus sa human trafficking, smuggling at iba pang krimen ng ilang mga Tsinong ilegal na naninirahan sa bansa, hindi pa rin maikakaila ang halaga ng mga negosyanteng Tsino sa mga kalakalan sa bayan.

Pangunahing halimbawa ang Binondo kung saan buhay na buhay ang mga kalakarang ito—kahit walang okasyon, hindi natatapos ang palitan ng mga produkto’t pakikipagtawaran ng mga mamimili rito. Ngunit lipas na ang panahon kung kailan itinuturing itong sentro ng komersyo. Nasa Makati ang kasalukuyang central business district ng Pilipinas—isang repleksyon sa ekonomiya ng bansa na nakasandig sa mga multinasyunal na korporasyon habang nananatili sa laylayan ang maliliit na negosyo.

Bukod sa hindi hinahapong kalakaran, lunan din ang Binondo sa pinagsasanib na kulturang Tsino at Pilipino. Mga pusang may kumakaway na braso

ang karaniwang bumabati sa mga tindahan sa Ongpin St., samantalang balwarte naman ng mga Pilipinong tindera ng prutas at iba pang bilihin ang kahabaan ng Kalye Carvajal. Ilang bahagi rin ng kulturang Tsino ang natutunang iangkop ng mga Pinoy gaya ng paniniwala sa konsepto ng suwerte’t malas, ngunit may mga gawing Tsino rin ang nananatiling banyaga sa Pilipinas.

Budismo man ang pangunahing relihiyon ng mga Tsino, mayroon pa ring simbahang Katoliko sa puso ng Binondo.

Nariyan ang Binondo Church na waring sintanda na ng panahon, at mayroon ding temple sa kanto ng Ongpin at San Nicolas kung saan nagsisindi ang kapwa mga deboto’t usisero ng mga insenso na inaalay sa malaking krus.

naging bukas din ang Pilipinas at mapapansin ito sa mensahe ng ilang mga pelikula. Mababatid sa Mano Po, halimbawa, ang pagpapakita ng posibilidad ng pagsasama ng dalawang kultura nang hindi winawaksi ng minority ang kanilang pagkakakilanlan. “Hindi kailangang ipanganak sa Pilipinas para maging Pilipino,” sabi ng isa sa mga tauhan dito.

Ang usapin ng ekonomiya ang isa sa pinakamatitimbang

Pag-angkop

Ang Binondo ang may pinamalaking konsentrasyon ng mga Tsino sa bansa, kaya kilala rin ito sa tawag na Chinatown ng Maynila. Noong bagong tatag pa lamang ito, tanging mga Tsino lamang na naging Kristyano ang maaaring manirahan dito. Lahat ng tumangging maging Katoliko ay ipinalipat sa Parian, ang laylayan ng lungsod noon.

Isa ang mga Tsino sa tinuturing na mabababang uri ng tao sa Pilipinas noon at matagal na panahon ang lumipas bago nabago ang kanilang imahe at kinilala bilang maabilidad, mayaman, at mahusay sa negosyo.

May panahon pa noong dekada 90 kung kailan dumami ang kaso ng kidnap for ransom at pawang mga pamilyang Tsino ang biktima.

Madalas na ipakita ang pagiging mahusay ng mga Tsino sa mga palabas sa telebisyon at mga pelikula. At bukod dito, madalas ding tema ng mga depiksyon ng Tsinoy sa media ang tunggalian ng lahing Pilipino at lahing Tsino sa isa’t isa.

Sa seryeng My Binondo Girl, napilitang iwan ng amang Tsino ang kanyang anak sa isang Pilipina dahil tutol dito ang kanyang pamilya. Maging sa mga pelikulang patungkol sa mga Tsinoy gaya ng Mano Po, pansin ang mensahe ng pagsulong sa integrasyon ng kulturang Tsino sa kulturang Pilipino, ani Carolyn Hau, isang eksperto sa Chinese studies.

Bago ang mass naturalization noong 1975, ang diskurso ng nasyonalismo ay mula lamang sa monokultural na perspektiba, ani Hau. Dahil sa internasyunal na mga polisiya ng pagtanggap ng ibang lahi, gaya ng racial democracy sa Brazil at ethnic pluralism sa Europe,

na salik na nagdala sa mga Tsino mula sa laylayan ng Maynila patungo sa kasalukuyan nilang estado sa bansa. Mistulang mga kalye sa Binondo ang kanilang kasaysayan—pasikot-sikot, makulay at malaong pinanday ng mga umiiral na tunggalian. At sa pagpasok ng year of the dragon, muling pasisiglahin ang mga kalyeng ito ng mga paputok at enggrandeng dragon dance—ngunit gaya ng abalang kalakaran sa Binondo, hindi matatapos ang sigla ng kanilang kultura’t kasaysayan sa paghupa ng pagdiriwang. ●

Dibuho nina Ysa Calinawan at Richard Dy Disenyo ng pahina ni Kel Almazan

n o g a r d g n w a y a S ng b ni a as s g Pa

o at n i Ts g on m rit

nas i p i Pil

10 • Kulê Opinyon

Martes 24 Enero 2012

d’G

NEWSCAN

Sunday night out* Sabi ko naman sa inyo eh, ang mga lakad na natutuloy ay ‘yung biglaan.

‘Yung tipong hindi masyadong pinagpaplanuhan; may maka-realize lang na ang boring tapos magyayayang lumabas. Magtetext, magseset ng pupuntahan tapos ta-da, okay na.

Kung bakit ba naman kasi kailangang kinakaladkad pa ang karamihan sa ’tin para lang makapagkita-kita kahit minsan, kahit konting sandali lang sa napakabusy nating mga buhay. Kung sabagay, hindi na kasi tulad ng dating halos iisa lang ang pagdaloy ng oras natin. Hindi na tulad ng dati na halos magkasawaan na tayo sa mukha ng isa’t isa.

Pero dahil matagal ko nang napatunayang tama ang teorya ko, nagkita-kita tayo isang linggo ng tanghali, kahit sobrang late na ninyo magsidating, kahit tatlong oras ko nang pinanonood ang mga batang magagaling sa ice skating at si kuyang nakakatawa at napaka-weird ng mga stunt (na pagdating ninyong lahat ay tampulan pa rin ng mga kutya). Nagkataon lang talagang may nauna akong lakad kaya naghintay ako.

Kung tutuusin, kasalanan ninyo kung bakit tayo nauwi sa ice skating.

Eh sa tagal ko ba namang naghintay,

parang nagka-sense of attachment na ’ko sa skating rink lalo na’t last year pa ako huling nakapag-ice skate—at sa ibang bansa pa. Pinilit ko kayo, at dahil mas madalas naman kaysa hindi napagbibigyan ang gusto ko, pumayag na kayong samahan ako sa trip ko.

Ilang beses ninyo akong pinaratangang may self-vested interest, na ako lang ang nag-eenjoy dahil ako lang ang marunong, samantalang kayo, nakafocus sa pagtayo sa yelo at sumisigaw kapag itinutulak. Pero sa nakita ko, nagenjoy rin naman kayo—sa pekeng snow, sa skating shoes na parang kadiri isuot, na matumba, na magkwentuhan sa gitna ng yelo, na matuto.

Hanggang sa hindi na natin napansing medyo gabi na. ‘Yung iba nga, ayaw pang paawat, samantalang kani-kanina lang ay iginigiit ninyong ‘yung per-hour na rate lang ang kunin natin. Basta ako, masakit na ang paa ko, lalo na’t parang nabubuksan muli ‘yung mga sugat na nakuha ko rin sa pag-a-ice skate dati. *** Dahil nga minsan lang tayo lumabas, napilit pa ninyo akong lalong magpagabi.

Rockband naman ang trip ninyo, sa may España. Siyempre kailangan nating magjeep dahil wala namang may kotse sa

Parang nabubuksan muli ‘yung mga sugat na nakuha ko rin sa pag-a-iceskate dati

atin. Pagod na talaga ako noong mga oras na iyon, lalo na’t ala-sais pa nagsimula ang araw ko dahil kailangang maaga ako sa una kong lakad.

Sige na nga.

Pinalipas ko ang biyaheng natutulog sa balikat mo. Noon ko lang naisip na medyo matagal na rin mula nang literal akong makasandal sa likod o balikat ng isang kaibigan. Sa buhay ko kasi ngayon, hindi ako kumportableng sumandal kahit sa mga kaibigan ko ngayong kolehiyo.

Parang nasanay na akong kayaning tumayong mag-isa anumang mangyari, dahil inaasahan ng lahat na kayanin ko ang bawat nag-lelevel up na tungkuling ipinapasa sa akin. “Step up raw,” kahit minsan parang, wait lang, robot? Robot?

Unli gawain?

Pero dahil ako naman ang pumili ng buhay na ‘to, wala na rin akong magagawa. Siguro ang gusto ko lang namang sabihin ay salamat sa masayang gabi. Salamat dahil sa buhay kong untiunti nang kinakain ng mga tungkulin at gawain, minsan, nararamdaman kong ako’y tao pa rin. ● Para sa inyong nag-i-insist na magper-hour rate na lang tayo sa ice skating

DIMITRI LIWANAG

Okay ka lang ba?

“Okay lang ako. Pagod lang ako.”

Kahit napaka-generic pakinggan, ‘yan na yata ang lagi kong sinasagot sa mga tanong mo tulad ng “Okay ka lang ba?”

Pero kahit ano man ang sabihin o isagot ko sa iyo, alam naman nating pareho na hindi ako okay. Kasi sa totoo lang, pagod na talaga ako, hindi lang sa isip o sa pisikal—sa lahat. Hindi naman dahil lethargic o tamad lang ako, basta pagod lang ako.

Pagod na akong gumising at bumangon araw-araw, matulog at managinip gabi-gabi. Pagod na akong mag-aral, pumasok, magtrabaho, mag-ipon, mag-alala para sa kinabukasan. Pagod na akong kumain, maligo, maglakad, tumakbo, tumalon, kumanta, magsalita, magisip. Pagod na akong makipag-usap, makipagtawanan, makipaglandian, makipaglokohan, makipagdiskurso, makipaglaban, makipagharutan sa mga tao. Pagod na ako sa lahat.

Marami na akong naisip at nagawang mga paraan para hindi ako magkaganito.

Nagawa ko nang makipagkilala sa iba at makipag-away sa lahat, umibig at mabigo, gawin lahat ng kailangan kong gawin at gumawa ng hindi ko akalaing

gagawin. Nagawa kong mag-exercise at mag-buhay baboy, gumala at mawala, hindi pumasok sa mga klase at pumasok sa lahat ng klase, matulog nang buong araw at hindi matulog nang ilang araw, uminom hanggang mawalan ng malay at magyosi hanggang hindi na makahinga.

Nagawa kong magpagupit at magpableach ng buhok, magsuklay araw-araw, gumawa ng art at ng kanta at sumayawsayaw. Pero kahit ano man ang gawin ko, wala pa rin. Pagod pa rin ako. Wala pa rin akong ganang mabuhay.

Hindi ko na nakikita ang rason para mabuhay kung mamamatay rin lang ako. Hindi ko na nakikita kung bakit ko kailangan gumising sa umaga kung matutulog lang din naman ako sa gabi.

Kung bakit kailangan ko pa maligo kung madudumihan din lang naman ako.

Kung bakit naniniwala pa rin sa pagibig ang tao, gayong ilang beses na rin silang binigo nito. Pero huwag mo sanang isipin na bitter ako sa buhay.

Sa totoo nga, kumpleto ako sa lahat.

Pagod lang talaga ako.

Naiinggit ako sa mga taong madaling matuwa at malungkot. Sa mga taong alam nila ang kaligayahan nila. Sa mga taong walang direksyon ang buhay pero

Naiinggit ako sa mga taong madaling matuwa at malungkot.

Sa mga taong alam nila ang kaligayahan nila

nabubuhay pa rin. Sa mga taong tanga at bobo na nakikipagsapalaran pa rin sa mundo. Pati sa multo naiinggit ako, kasi kahit sila nauunawan pa rin nila ang buhay. Hindi pa sila pagod katulad ko.

Marahil ilang beses ka na rin nakabasa at nakarinig ng ganito.

Sawang-sawa ka na siguro. Iniisip mo siguro, “Ay, emo na naman?” o di kaya nama’y “D’yos ko, magpakamatay ka na lang kaya!” Huwag kang mag-alala, hindi kita masisisi o mumultuhin. Hindi mo naman ako kilala, at wala ka naman talagang pakialam. At okay lang naman sa akin ‘yun.

Pero para sa mga nakakakilala o nakakaintindi sa akin – kung meron man, maraming salamat. Huwag ninyong isipin na sinisisi ko kayo kung bakit ako nagkakaganito. Sa katunayan nga, masaya ako na nakilala ko kayo. Siguro kayo pa ang dahilan kung bakit nandito pa ako, humihinga at nagsusulat pa ng kung ano-ano. Pero ‘yun nga, sa susunod na tatanungin ninyo ako kung okay lang ako, alam na ninyo kung anong isasagot ko at kung bakit. ●

The search for the next MathWizard

If the world does end on 2012, will you have missed the chance of becoming the LAST MATH WIZARD? Join the 39th Annual Nationwide Search for the Math Wizard! February 11, 2012.

UP Diliman Institute of Mathematics Building. Registration starts at 8:00 AM. 1st Place - PHP 15,000, 2nd Place - PHP 10,000, 3rd Place - PHP 6,000, 4th Place - PHP 3,000. Visit http:// facebook.com/UPMC.MathWizard or text Jethro (09176014354) or Jenny (09053329763) for more details.

This event is brought to you by UP Mathematics Club. Take the chance. It might be your last.

Sandigang Maralitang Nagkakaisa-Corazon de Jesus

Kayo po ay malugod naming iniimbitahan sa gaganaping akitibidad ng Sandigang Maralitang NagkakaisaCorazon de Jesus para sa unang taong anibersaryo ng marahas na pagdedemolis sa aming komunidad sa Brgy. Corazon de Jesus, San Juan.

Ito po ay gaganapin sa Enero 25, 2012 (3-6pm) sa P. Narciso St. Corazon de Jesus, San Juan. Inaasahan po namin ang inyong pagdalo at pagsuporta para sa patuloy na pakikibaka ng mamamayan ng Corazon de Jesus para sa paninirahan, kabuhayan at hustisyang panlipunan. Para sa mga katanungan, kontakin si Gng. Marites Bacolod sa 0930.264.3145.

These are a few of my favorite things

What is the one thing from your childhood that you hold close to your heart? UP ASTERISK presents “My Favorite Things,” a photography competition that aims to capture how things held dear from your childhood affects who you are today. Click away to win prizes and get the chance to be a part of the organization’s 6th anniversary exhibit. Log on to facebook. com/upasterisk and find out more.

International Week 2012

Theme: World Leaders for P.E.A.C.E. - Bridging Differences through International Culture; Dates: Feb 6-10, 2012; Venue: International Center, UP Diliman. International Parade - Feb 6, 2012; 6.30 - 11 a.m. International Film Festival - Feb 7 & 9, 2012; 1 - 11 p.m. South East Asian Night - Feb 8, 2012; 6 - 10 p.m. International Night - Feb 10, 2012; 6 - 10 p.m. This event is organized by UP IC Association & Board of National & Regional Representatives. All events are FREE! Get free publicity! Email us your press release invitations, etc. at kule1112@ gmail.com. Please provide a short title, be concise 100 words maximum.

11 • Kulê Opinyon

Martes 24 Enero 2012

INBOX

TEXTBACK

Sa likod ng mga kwento hinggil sa GASC

Makakatulong ba sa iyo ang bagong credit card payment option sa enrolment?

Isang paglilinaw: ako ngayo’y nagsasalita hindi bilang tagapangulo ng Konseho ng mga Mag-aaral ng Kolehiyo ng Sining at Agham sa UP Visayas, kundi bilang isang indibidwal na lubos na nababahala sa mga usapin patungkol sa naganap na General Assembly of Student Councils (GASC).

Ang GASC ay ang taunang pagtitipon-tipon ng mga konseho ng mga mag-aaral mula sa iba’t ibang constituent universities (CU) ng UP. Pinag-uusapan rito ang mga ulat ng mga delegado mula sa mga CU. Sa GASC din inihahain ng mga konseho ang mosyon upang amyendahan ang Codified Rules for Student Regent Selection (CRSRS), alituntunin sa pagpili ng tanging kinatawan ng mga estudyante sa Board of Regents (BOR), ang pinakamataas na lupong tagapagpasya ng pamantasan.

Sa ngayon, wala ako sa posisyon upang magsalita kung ano ang mga naganap sa loob ng asembleya, sapagkat ang opisyal na pahayag ng konseho’y mabubuo lamang pagkalabas ng official minutes. Ngunit lubos na nakababahala ang mga nangyari kamakailan.

Lumabas sa Facebook ang isang note na may pamagat na Delegates’ Report on the December 2011 General Assembly of Student Councils. Nakasaad dito ang mga naganap umano sa GASC. Naging mitsa ito ng mga hindi kaaya-ayang diskusyon sa pagitan ng mga indibidwal mula sa mga konseho.

Bagaman libre at todo-bigay tayo sa pagpo-post at pagti-tweet, maaaring isinasaalang-alang na natin ang kapakanan ng mga nasa GASC sa puntong hindi na makakilos nang matiwasay ang asembleya.

Tila naaabuso na natin ang paggamit sa social networking sites. Imbes na maging kasangkapan ito sa pagbibigay ng impormasyon at pagtanggap ng mga komento, nagiging sanhi pa ito ng mas malalimang pag-aaway at pagkalat ng mga maling impormasyon.

Ang punto ko ay dapat nating respetuhin ang asembleya at ang mga proseso sa loob nito. Nararapat din nating bigyan ng respeto ang SR. Maka-ilang beses binatikos ang SR sa social networking sites. Dagdag pa sa paninirang-puri ay ang kawalan ng opisyal na basehan sa lahat ng alegasyon.

Ang SR ang nagsisilbing kinatawan ng lahat ng mga mag-aaral ng UP sa BOR. Kung walang suporta ang mismong mga estudyante sa kanya, hindi niya mapagtatagumpayan ang ating mga panawagan.

Magmula sa lokal na konseho hanggang sa pambansang kapulungan, ang paggawa ng desisyon sa maliliit at malalaking bagay ay dumadaan sa consensus-building. Sa ating kagustuhan na maging kolektibo ang pagkilos ng mga konseho, natural lamang na hindi tayo basta-basta nagpapadala sa mga mapanghating proseso. Kahit magkakaiba ang mga partidong pinanggagalingan, kahit magkakaiba ang mga prinsipyong pinanghahawakan, sinisigurado natin ang paglalatag ng lahat ng argumento mula sa iba’t ibang mga panig.

Sa mga nangyari, ano na lamang ang mababatid ng mga estudyante—na ang mga konseho’y pumunta lamang sa plenaryo upang makipag-away o magsayang lamang ng pera?

Lahat ng nabanggit na punto ay akin lamang pangkalahatang obserbasyon. Ang tanging layunin ko lamang ay kilalanin at bigyang-kahalagahan ang mga bumubuo sa asembleya, pati na ang pagbibigay-respeto sa mga panloob na proseso sa GASC. Sana’y magtulungan tayo upang mapagsilbihan natin nang maayos ang mga estudyante ng pamantasan.

Zaira Nichole Racadio BA Communication and Media Studies, UP Visayas

walang epekto sa’kin ang credit card payment. 46.50 lang naman binabayaran ko every sem alangan namang pa-credit card pa yun! sana lang dumami pa kaming mga bracket E na nakakatanggap ng 100% state subsidy. marami pang deserving dyan, di pa nga lang natutuklasan ng stfap pips. :) 200906998 ba j Not much of a help naman the new credit card payment option sa enrolment sa aming mga puresa pipolets. Mas okay pa kung may no payment option. Chos! Anawsaveh? =P 200830718Chuchay Pra sa akin, ms mlking 2long kc mhrap nman tlgangbglaannlngmglbasng~20k/sem,lalonkung brcktBkdhllngdknag-stfap.0952010,PLayBoY Wow credit card!!!!! Wala kaming credit card kayahindi.201078910 Yes!ParasamgataongelitenanasaCBA,Econat siyempreCHKkatuladko.Idon’twanttowaitandfallin lineparamagbayadnoh.SoinitkayasaOUR.Noaircon.

2011-47101RaceCastroSportsScience Makakatulong ang credit card payment. Pero sana12mos.0%interest.:)syempresayangparinyun.:) mgbigay man ng sandamukal n paraan ng pagbabayad ng tuition,hndi pa rn mababago n0on ang bgat n pasan ng mga magulang ko kapag enrolment. 11-50980 Hnd makakatulong ang bagong credit card payment option sa enrolment lalo n s mga mahi2rap ng katulad q na hnd maka avail ng credit card.Mahiraplangkme.:((07-78197JIGiRL Para sa akin, hindi makatutulong ang bagong credit card option sa enrolment, dahil wala naman akong credit card. Haha Pero sa tingin ko, makakatulong ito sa mga may credit card dahil hindi na sila pipila sa Vinzons’ Hall ng maraming beses. Pero, kokonti lang naman sa populasyon ng mgaumuutangnaestudyanteangmaycreditcard, thus, hindi pangkalahatan ang benepisyo mula sa sistemang ito, which they (proponents) must consider. Sabihin pa, CREDIT pa rin naman, hindi DISCOUNT, so ke-card man o manual, parang wala ringnaiba.10-37527 Haha! Hindi. Hindi talaga dahil wala akong credit card. ;) 10-19559 hindi ..wala naman akong credit card eh :D mga ‘shala’ lang makikinabang jan .. 1112331 wa epek ang credit card payment sakin, dahil wala akong credit card in the first place. haha. 0928332 ba(la)j Ano sa tingin mo ang magandang pamagat ng memoir na sinusulat ni Arroyo ngayon? ano pa nga ba. Edi ‘SORRY SEEMS TO BE THE HARDEST WORD’ o kaya A ‘ NG RETOKADANG KATOTOHANAN’ oha edi ang ganda! 0950703 pogi lang Ang mgandang pamagat ng mem0ir n cnusulat ni arr0yo ay the “the dark years:a l0ok back:”..o db,aside s martial law era,gma’s reign is an0ther dark age here in the PHilippines..

Pag gumawa naman ng fantasy c gma,dapat ang titulo eh “the dark queen and the filipin0 kingdom”..dark knight fr0m educ Tangna THE ORIGIN OF NARUTO bwahahahaha! 10-19031, Boy Jorge. memoir ni gma? “I’m not sorry, i’m back again: a (hobbit’s) tale by gloria-macapagal arroyo. tengene.2010-22907

Comments

Hi kule! Astig ng comics nyo! mas benta ang banat ni nanay kaysa kay tatay! Haha 10-79254 bsphysics You once again brought down the house, Delfin Mercado. Ang benta lang ng comics ni Mang Arno. Excited n ako s nxt issue ng kule!

KEEP IT UP! 0952010 PLBY Is it just me, or is it that the oble logo in the kulê looks like a female reproductive system?

201001333 lawrence bsece

James Liwanagan

EKSENANG PEYUPS

bakit ganun na ung EP? Di tulad dati na napapaisip pa ko kung anong pinagsasabi ng author. Ngayon, gets ko na agad. Hmmm.

0840660 educ Angas ng article about sa 9gag. Parang ibang interpretasyon ng memes, indi lang yung dahil sa internet o 9gag sumikat na ito, kundi ginagamit na to dati pa. Yeah! Go sir vlad!

Idol prof ko sa panpil17.. Astig na prof. Galing galing pwede pwede. 2009-29257 michael armamento bs ece nice Delfin Mercado. Astig mo tlga. =) Your articles are really worth waiting for. Goodjob! 1113o56, Derp, BS Geol ang ganda ng article na Guilty Pleasures ni Ma.Ligaya, madameng tatamaan for sure..:D may lesson pa! Sangkapa?! BOOM! Nice one! 1001363 rossXD BPE Hi pipol of kule!gusto ko lang sabihin na isa kayo sa nagpasaya ng umaga ko :))), ganda ng mga articles nyo. super fun ng komiks. At super LIKE ko yung “WAITING” ,dahil mejo similar ng sa akin, bigla din syang nawala :’( saaaaaaad Baka naman nagpapaMISS lang. Hehe. more powers kule ten-01762 <jam3 ForDelfinMercado.Waiting?Waitingforme?

‘Wag ka nang mag-alala you’ll see me everyday ‘coz we’ll grow old together. Ahaha. Ikaw na! Ikaw na talaga!Atakona!Akonatalagasoulmatemo!Keep upthegoodwork!;)10-19559 the best ang column ni delfin mercado..im lookng forward sa column nya every release.. its written with d skill of a lit. genious nd with d heart ofa writer..thanks kule. 2010-79290, cess Delfin Mercado, I am now a fan. 0658955 Sa writer ng Terminal Cases, number mo nga. Haha I like your writing style, I wonder how you compose a piece that’s powerful from the beginning down to the end. Anyway, do you believe in “writer’s block”? 10-37527 CofScience Thumbs up for Ma. Ligaya. Pasasampal na ko sa friend ko everytime tataas LPM ko:D good job! 10-47554anita<3 “Who do you love? Me or the concept of me?” hands down, Delfin Mercado! :)) 09-06155

Panawagan

nsaan po yung palparan doll? inasahan ko po yun last issue.. tnx po 06-18700

Pabati

Hello po! Nais lamang naming batiin si Pauline Macaculop Madarang, BS Math, sa kanyang darating na kaarawan sa January 29.

Happy birthday Pau! - From your true friends, Vhil and Pao <3 11-18461, 11-18183 Hello sa roommates kong sila trinna at mafil na habang tinetext ko to eh nakatutok ang mga mata sa kule. :) hello rin kay ate jett. At ang cool nungcourtship comics. XD panalo si ate ahaha!

Osya,Godblessandmorepower,Kule!11-07500 hi kule,pabati po! Hi kay Arch ng Psych and Jane Venus ng ICE :) Ganyan na ba pag busy? Pamiss? :) 0840660 educ Pa-greet! Happy birthday janjan balodong!!!

Sana naging happy ang birthday mo! Hahah :)) @ jejejedd 07-37865 hi po! babatiin ko lang po si Mara Angela R. Abueva ng happy birthday last jan 18!:)hehe 2010-78876 bb.boy B.sports.sci Hello Kule, pabati po kay Gatas, Claud, Ella, Ayie, Ila at Joshua. Mahal ko kasi sila. La lungs.

Thanks Kule. You Rock. :) 11-07885 Hello kay kuyang TENNIS PLAYER na nakakasabay k0ng umuwi at pagsakay ng BUS! :D Ang CUTE MO GRABE! hehe :) hope na makilala kta. :))) 0778197, chk happy 1st anniversary Penfriendzzz...!! :) & happy birthday kay arj!! @ congrats din!! :D galing mo talaga!! -1111943 Hello kay thea at sa kanyang mr.C ,jerriza and hermathprof..patinarinkaycristine:)1112331 Hello sa LifeBox QC! Badong Aguire rocks!

Keep it up guys. :) 1004467

Ze bruhang groupmate edishun!

Mga teh, na-excite ako sa paglabas ng UPCAT results last week! Panibagong mga fafa este freshies ang dudumog sa Unibersidad de Pilipenis ngayong Hunyo. Baka gusto ninyo silang warningan sa naglilipanang mga bruha dito sa Yuupee!!

BRUHA#1: Sino itong groupmate the magician na daig pa si Houdini mag-disappearing act sa tagal niyang mawala sa klase? Halos buong semestre lang naman siya nawala.

Bilang kailangan lang tapusin ng bawat grupo sa klaseng ito ang isang project sa buong sem para makapasa, napagdesisyunan niyang hindi mageffort para mag- text, mag-FB at God knows what. Keber sa inyo ang drama ni ateng. Pero aba, nag-Douglas McArthur si bruha nang bigla na lamang sumulpot sa klase, expecting na tatanggapin siya ng kanyang groupmates. Chura mo teh!

Ugghh, umaapoy ang fake lashes ko!

BRUHA#2: Sino itong fresh na fresh na freshie na inako na ang lahat ng trabaho sa isang “group work”?

Sinolo na niya na lang lahat: readings, powerpoint, video interview. Aba, dapat nag-volunteer na siya ng solo reporting.

At ang mahadera, ayaw magbigay ng contact number! Dahil nasa kanya ang karamihan ng readings, kinailangan pa siyang hanapin online. Finally, nag-set na siya ng group meeting at nagbigay ng location at time. But guess what?

Pagkatapos maghintay ng kanyang groupmates nang tatlong oras, nagdecide ang bruha na solo flight ang drama niya sa pagbuo ng assignment nilang video interview. At sa day of presentation, aba, biglang ayaw magplay ng ginawa niyang video sa harap ng class. Napilitan tuloy ang kanyang groupmates na mag-prepare ng report on the spot. YEY! Ikaw na, ikaw na talaga magaling!

That’s it for now, kailangan ko uling mag-ipon ng laway for the next edishuuun! Kaw teh, baka may bruha stories kang gustong i-share? ●

Next week’s questions:

1. Payag ka bang dagdagan ang singil sa student publication fee? (See pages 6-7) 2. Sino ang gusto mong malasin ngayong Year of the Water Dragon? Bakit?

Send in your opinions and feed back via SMS! Type KULE <space> YOUR MESSAGE <space> STUDENT NUMBER (required), NAME and COURSE (optional) and send to:

09175312630 Non-UP students must indicate any school, organization or sectoral affiliation.

KulĂŞ The Back Page

#occupythepage The 2011-2012 Philippine Collegian Anthology Call for Submissions

At a time when revolutions are born in cyberspace and global thought is summarized in hashtags, the artist is in limbo: empowered by a supposed democratization of culture but now rendered more placeless (useless?) than ever. And in the advent of a worldwide expression of rage against greed, who else but the artist must sound the alarm?

The Philippine Collegian, the official weekly student publication of UP Diliman, is now accepting submissions for its upcoming literary folio. Short fiction, poems, essays, and graphic fiction in English and Filipino are welcome. We are also accepting photographs and artworks.

Email your submissions as an attachment (.rtf for texts and .png or .jpeg for images, at least 300 dpi) with a short bionote to kulelitfolio@gmail. com or bring them to our office, Room 401 Vinzons Hall, UP Diliman. The deadline for submissions is March 15.â&#x2014;?

Martes 24 Enero 2012